زایمان طبیعی پس از سزارین ممکن است

جام جم سرا: دکتر آمنه لاهوتی در گفت‌و‌گو با جام‌جم با اشاره به این‌که دو نوع برش حین سزارین ممکن است (یکی برش عمودی در تنه رحم و دیگری برش عرضی در قسمت پایینی رحم) افزود: علت اصلی اعتقاد متخصصان مبنی بر غیرممکن بودن زایمان طبیعی پس از سزارین این بود که در گذشته همیشه از برش عمودی روی رحم استفاده می‌شد که خطر پارگی رحم حین زایمان طبیعی در آن بالاست، اما امروزه بیشتر سزارین‌ها با برش روی سگمان تحتانی انجام می‌شود و خطر پارگی رحم حین زایمان در این نوع برش بسیار کمتر از برش عمودی است به همین دلیل به نظر می‌رسد پزشکان و بیماران باید در دیدگاه خود تجدید‌نظر کنند.

وی با تاکید بر این‌که خطرناک‌ترین عارضه پارگی رحم، مرگ مادر به علت خونریزی شدید و مرگ نوزاد به علت خارج شدن جنین از رحم و نرسیدن خون به وی است، ادامه داد: باتوجه به این‌که در افرادی که قبلا سزارین شده‌اند، خطر پارگی رحم هنوز بالاست، افرادی را که کاندیدا‌های مناسب عمل هستند، باید شناسایی کرد و به آنها اجازه زایمان طبیعی داد.

آیا عشق در نگاه اول ممکن است؟

جام جم سرا: استفانی کاچیوپو، رهبر ارشد این مطالعه، گفت: گرچه درباره علم عشق در نگاه اول یا چگونگی عاشق‌شدن افراد اطلاعات اندکی وجود دارد، الگوهای واکنشی چشم نخستین سرنخ‌ها را درباره این موضوع ارائه می‌دهند که توجه‌کردن خودکار، مانند زل‌زدن به چشم‌ها، شاید بین احساس عشق از احساس شهوت تفاوت قائل شود.

رخ‌دادن خودکار عشق یا شهوت می‌تواند در کمتر از نیم‌ ثانیه باشد و الگوهای زل‌زدن متفاوتی را ایجاد کند.

در این مطالعه، تیم علمی در تلاش برای ارزیابی دو حالت عاطفی و شناختی عشق و شهوت که اغلب تشخیص آن‌ها دشوار است، دو آزمایش را برای آزمودن الگوهای بصری انجام داد. دانشجویان مذکر و مونث دانشگاه ژنو به مجموعه‌ای از تصاویر سیاه و سفید از اشخاصی که هرگز ملاقات نکرده بودند، نگاه کردند. در بخش نخست این تحقیق، شرکت‌کنندگان تصاویر زوج‌های بزرگسال جوان را تماشا کردند که با یکدیگر در تعامل بودند یا به هم نگاه می‌کردند. در بخش دوم، سوژه‌ها تصاویری از افراد جذاب جنس مخالف را دیدند که مستقیم به دوربین نگاه می‌کردند.

به گزارش جام جم سرا، هیچ یک از این تصاویر دارای پوشش مستهجن نبودند؛ در هر دوی آزمایش‌ها، شرکت‌کنندگان در مقابل رایانه قرار گرفتند و از آن‌ها خواسته‌ شد به تصاویر مختلف نگاه کنند و سریعا بگویند با دیدن تصاویر حس عاشقانه یا هوس در آنها ایجاد می‌شود یا نه.

در این تحقیق هیچ تفاوتی در زمانی که برای شناسایی عشق یا میل جنسی لازم است، مشاهده نشد و این بدین معناست که مغز به سرعت هر دوی عواطف را پردازش می‌کند. با این حال، تحلیل داده‌های رهگیری‌کننده چشم از هر دو مطالعه تفاوت‌های مهمی را در الگوهای حرکت چشم، بسته به حس شهوت یا عشق، نشان دادند.

زمانی که یک تصویر به سوژه‌ها حس عاشقانه می‌داد، نگاه آن‌ها روی صورت فرد مقابل متمرکز شد، با این حال، در تصاویری که هوس را بر می‌انگیختند، چشمان آن‌ها روی مابقی بدن متمرکز شدند. این اثر برای شرکت‌کنندگان مذکر و مونث صادق بود.

قاعده رهگیری چشم می‌تواند شیوه‌ای را برای ارائه مسیر تشخیصی در درمانگاه‌ها یا آزمون‌های بالینی معمول در روانکاوی و زوج‌درمانی ارائه دهد. جزئیات این پژوهش در مجله Psychological Science منتشر شده است. (ایسنا)

ممکن است شما هم دچارش باشید: سندرم پاهای بی‌قرار

جام‌جم‌سرا: معمولاً مشکلات ناآرامی پاها با دراز کشیدن یا نشستن‌های طولانی مدت رخ می‌دهد و علائم مختلفی دارد. تغذیهٔ مناسب در رفع این مشکل نیز تأثیر بسزایی دارد. نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهد که منیزیم یکی از عناصر تسکین‌دهندهٔ سندرم پاهای بی‌قرار است.

مواد غذایی سرشار از آهن

بدن انسان برای حمل اکسیژن نیاز به آهن دارد. کمبود این مادهٔ معدنی در رساندن اکسیژن به سلول‌های بدن اختلال ایجاد کرده و باعث خستگی و کسالت می‌شود. زمانی که میزان آهن در بدن ناکافی باشد می‌تواند به سندرم پاهای بی‌قرار و یا تشدید علائم آن منجر شود.

برای تسکین علائم این سندرم میتوانید مواد غذایی سرشار از آهن مصرف کنید. بهترین منابع غذایی آهن در مواد غذایی حیوانی مانند گوشت قرمز، ماهی‌ها و گوشت پرندگان است. این مواد غذایی حاوی آهن هم هستند که به خوبی جذب بدن می‌شود. توجه داشته باشید که جگر مرغ، گوشت گاو و گوشت بوقلمون نیز سرشار از آهن هستند.

از بین منابع غذایی گیاهی آهن می‌توان به لوبیا‌ها، عدس، اسفناج و کشمش اشاره کرد. باید بدانید که بدن فقط ۲ تا ۲۰ درصد آهن موجود در این مواد غذایی را جذب می‌کند. در واقع جذب آهن مواد غذایی غیر حیوانی به اندازهٔ مواد غذایی حیوانی نیست.

مواد غذایی سرشار از فولات

فولات را ویتامین B۹ نیز می‌نامند که یکی از مشتقات اسیدفولیک است. این ریزمغذی برای ساخت و حفظ سلول‌های جدید لازم و ضروری است. بدن ما برای ساخت گلبول‌های قرمز و پیشگیری از «آنمی» یا‌‌ همان کم خونی نیاز به فولات دارد.

افرادی که از کمبود ویتامین B۹ رنج می‌برند بیشتر با علائم سندرم پاهای بی‌قرار مواجه می‌شوند. برای تسکین این علائم توصیه می‌کنیم مواد غذایی سرشار از فولات یا غنی‌شده با اسیدفولیک میل کنید. سبزیجات برگ سبزدار مانند اسفناج به طور طبیعی سرشار از اسیدفولیک هستند. همچنین باید بدانید که مرکبات، آب میوه‌ها و لوبیا‌ها نیز حاوی این عنصر مغذی می‌باشند.

برخی از غلات صبحانه، نان‌ها، برنج و همچنین پاستا‌ها نیز به صورت غنی‌شده از فولات تولید می‌شوند. می‌توانید از این محصولات غذایی غنی‌شده نیز برای بالا بردن میزان اسیدفولیک بدنتان استفاده کنید.

مواد غذایی سرشار از منیزیم

منیزیم باعث تنظیم فشار و قند خون و همچنین تنظیم ضربان قلب می‌شود، استحکام استخوان‌ها را حفظ و سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند و همچنین باعث بهبود عملکرد عضلات و عصب‌ها می‌شود.

کمبود منیزیم می‌تواند باعث بروز حالت تهوع، استفراغ، بی‌اشتهایی و خستگی شود که این‌ها نیز می‌توانند به سرگیجه، احساس سوزش در پا‌ها و همچنین انقباض و کرامپ‌های عضلانی منجر شوند. اگر به میزان کافی از این مادهٔ معدنی دریافت نکنید بیشتر در معرض کرامپ‌های عضلانی و بی‌خوابی قرار خواهید داشت.

به عقیدهٔ متخصصان کمبود منیزیم می‌تواند بدن را در معرض سندرم پاهای بی‌قرار دهد. درحالی‌که افزایش میزان منیزیم بدن در افرادی که به این مشکل مبتلا هستند می‌تواند نیاز شدید به تکان دادن پا‌ها در شب را کاهش دهد. در واقع مصرف میزان کافی مواد غذایی حاوی منیزیم می‌تواند علائم این مشکل را تا حد زیادی کاهش دهد.

علاوه بر افزایش میزان مصرف مواد غذایی حاوی منیزیم باید از مصرف کافئین و الکل بپرهیزید و استرستان را کاهش دهید. برای جذب منیزیم بیشتر می‌توانید به اسفناج، سیب‌زمینی، لوبیا‌ها و نخود اعتماد کنید. غلات کامل، جوانه‌ها نیز به تامین منیزیم بدن کمک می‌کنند. توجه داشته باشید که میزان نیاز روزانهٔ ما به این ماده بین ۳۱۰ تا ۴۰۰ میلی‌گرم تخمین زده شده است.

برای قرار پاهای بی‌قرار از این‌ها بپرهیزید
همان طور که برخی از خوردنی می‌تواند به کاهش علائم این بیماری کمک کند برخی دیگر نیز می‌تواند باعث تشدید علائم آن شود. نوشیدنی‌های الکلی و کافئین می‌تواند باعث تشدید علائم بیماریتان شود. توصیه می‌کنیم که قبل از خواب از مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار بپرهیزید به خاطر اینکه خاصیت محرکی دارند و در خوابتان اختلال ایجاد خواهند کرد.

کافئین علاوه بر چای و قهوه به میزان زیادی در نوشیدنی‌های دیگری مانند نوشیدنی‌های انرژی‌زا، نوشابه‌ها و حتی شکلات‌ها نیز وجود دارد. اگر از داروهایی استفاده می‌کنید که حاوی کافئین هستند حتماً به پزشکتان اطلاع دهید. توجه داشته باشید که داروهای مسکن و ضد درد معمولاً حاوی کافئین هستند.

تأثیر اضافه‌وزن و چاقی در سندرم پاهای بی‌قرار
نتایج پژوهشی که در سال ۲۰۰۹ در مجلهٔ Neurology به چاپ رسیده است نشان می‌دهد که اضافه‌وزن و چاقی می‌تواند باعث افزایش خطر ابتلا به سندرم پاهای بی‌قرار شود. محققان معتقدند که کاهش میزان دوپامین در مغز می‌تواند باعث بروز این مشکل شود و از آنجایی که تعداد گیرنده‌های دوپامین در مغز افراد چاق معمولاً کم است بیشتر در معرض سندرم پاهای بی‌قرار هستند.

محققان بعد از بررسی‌های لازم مشاهده کردند که ۶/۴ درصد خانم‌ها و ۴/۱ آقایانی که از این مشکل رنج می‌برند شاخص تودهٔ بدنی بالایی دارند. البته محققان معتقدند که در این خصوص نیاز به بررسی‌های تکمیلی وجود دارد اما با این حال بر این عقیده هستند که داشتن وزن نرمال و همچنین خواب با کیفیت می‌تواند باعث ارتقای سلامت افراد شده و مشکلاتی مانند سندرم پاهای بی‌قرار را از آن‌ها دور کند. (تبیان)

آیا ممکن است دیالیزی شوم؟

جام جم سرا: شاید از نظر عموم مردم، سنگ کلیه و عفونت ادرار مهم‌ترین بیماری‌های کلیه باشند؛ ولی واقعیت این است که این بیماری‌ها بسیار کم خطر بوده و بندرت به نارسایی کلیه‌ها منجر می‌شود.

عفونت طولانی کلیه‌ها و بیماری گلومرول‌های کلیه از علل این بیماری مهم هستند، اما شایع‌ترین و مهم‌ترین علت نارسایی کلیه‌ها در سال‌های اخیر فشار خون و بیماری دیابت بوده است.

متاسفانه تا مراحل انتهایی بیماری شخص علائمی ندارد و تنها راه تشخیص، آزمایش خون و اندازه‌گیری اوره و کراتینین است و اگر این آزمایش‌ها انجام نشود، زمانی فرد دارای علائم و نشانه‌های بیماری می‌شود که درصد کارایی کلیه‌ها به کمتر از 20 درصد رسیده باشد و در واقع بیمار فاصله چندانی با دیالیز ندارد.

در سال‌های اول شروع دیابت در درصد بالایی از بیماران، کلیه‌ها شروع به دفع پروتئین می‌کند که اولین نشانه بیمار شدن کلیه‌هاست و می‌توان با آزمایش ادرار به وجود آن پی برد.

پس از حدود پنج تا ده سال از این مرحله در گروهی از بیماران عملکرد کلیه شروع به نزول می‌کند و همان گونه که اشاره شد در این مرحله اوره و کراتینین در خون زیادتر از نرمال و بیمار دچار علائمی مثل بی‌اشتهایی، تهوع و بی‌حالی می‌شود.

جالب است در این مرحله قند خون کم می‌شود و بسیاری از بیماران حتی دچار علائم افت قند خون می‌شوند.

باید بدانیم که در مراحل اولیه یعنی زمانی که پروتئین در ادرار دفع می‌شود، ولی عملکرد کلیه‌ها نرمال است می‌توان از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد و از نارسایی کلیه‌ها پیشگیری کرد، اما در مرحله‌ای که نارسایی کلیه‌ها شروع می‌شود نمی‌توان سیر پیش‌رونده آن را متوقف کرد و باید به فکر درمان‌های جایگزین کلیه‌ها مثل پیوند کلیه باشیم.

فشار خون، دومین علت نارسایی کلیه‌هاست و اگر بیمار دیابتی همزمان دچار فشار خون نیز باشد احتمال بروز نارسایی کلیه در او چند برابر می‌شود.

بدیهی است کنترل فشار خون در این بیماران اهمیت زیادی دارد و نارسایی کلیه را به تعویق می‌اندازد. کنترل چربی خون نیز از اقدامات حمایتی برای کلیه‌هاست.

البته همان گونه که ابتدا گفته شد این تمهیدات در مراحل اول و قبل از شروع روند تخریب کلیه‌ها موثر است و حتما باید در سال‌های ابتدایی شروع، مراقب دیابت، فشار خون و قند خون بود تا کلیه‌ها آسیب نبینند.

دکتر رضا کریمی - فوق تخصص بیماری‌های غدد

ترک سیگار؛ سخت اما ممکن

جام جم سرا: به طور کلی وقتی صحبت از وابستگی به مصرف ماده‌ای می‌شود، در واقع به اختلالی اشاره می‌شود که عوامل متعددی از جمله ژنتیک و وراثت، عوامل محیطی، اجتماعی و مسائل روانی در آن دخیل است که کاهش و کنترل تاثیر‌پذیری از این عوامل، بسیار سخت و گاهی غیرممکن می‌شود. به همین علت، وقتی صحبت از ترک سیگار می‌شود بسیاری از افراد به آن به عنوان یک مقوله دست‌نیافتنی و شاید غیرعملی در درازمدت، نگاه می‌کنند و بر این باورند که ترک دائم سیگار در اکثر موارد، ممکن نیست. اما متخصصان و روانپزشکانی که در حوزه ترک سیگار فعالیت می‌کنند بر این باورند که گرچه رفع همیشگی وابستگی به سیگار مشکل است، اما غیرممکن نیست.

دکتر بهنام شریعتی، روانپزشک در گفت‌و‌گو با جام‌جم در پاسخ به این پرسش که آیا ترک موفق و بدون بازگشت سیگار ممکن است و موفقیت در آن به چه عواملی وابسته است، می‌گوید: گرچه راه قطعی و صددرصد برای ترک سیگار وجود ندارد، اما نکته مهم آن است که حتی افرادی که در تلاش‌های نخست برای ترک موفق نمی‌شوند به احتمال زیاد می‌توانند سرانجام به هدف خود برسند. بی‌شک، داشتن انگیزه کافی، پشتکار، خودداری از نا امیدی و کمک گرفتن از متخصصان در ترک سیگار موثر است.

ترک وابستگی از نوع جسمی و روانی

دکتر شریعتی با اشاره به این که وابستگی جسمی به نیکوتین معمولا خود را به صورت نیاز به مصرف بیشتر در طول زمان و علائم جسمانی ترک سیگار نشان می‌دهد، می‌گوید: وابستگی روانی به سیگار نیز معمولا به‌صورت میل شدید به مصرف و ناتوانی در کنترل مصرف و صرف وقت و هزینه زیاد به منظور تهیه آن نشان می‌دهد. به بیان دیگر، وابستگی به نیکوتین هم جسمی و هم روانی است و در مواردی این دو از هم قابل تفکیک نیست و در حقیقت دو روی یک سکه است.

این روانپزشک تاکید می‌کند: در واقع، ترک سیگار با توجه به وابستگی‌های جسمی و روانی همراه آن ممکن است. آمارها نشان می‌دهد به طور متوسط 50 درصد افراد سیگاری در نهایت، موفق به ترک سیگار می‌شوند. معمولا افراد تلاش‌های متعددی برای ترک دارند که در هر تلاش حدود 5 تا 10 درصد احتمال موفقیت وجود دارد. البته در صورتی که افراد از درمان‌های دارویی و غیردارویی موجود کمک بگیرند احتمال موفقیت به طور چشمگیری افزایش می‌یابد.

ترک وابستگی روانی به سیگار سخت‌تر است

معمولا عوارض جسمی ترک سیگار، فقط طی چند روز اول در شکست خوردن این تلاش‌ها نقش دارد و آنچه در دراز مدت باعث عود و بازگشت به مصرف سیگار می‌شود عوامل روانی مثل هوس است.

دکتر شریعتی با اشاره به این مطلب می‌گوید: مواد به‌صورت کلی و سیگار به طور خاص اثرات درازمدتی بر مغز می‌گذارد که برطرف شدن این اثرات مدت زیادی طول می‌کشد. فرد سیگاری معمولا در زمان ترک با شرایط و محیط‌هایی روبه‌رو می‌شود که به طرز بسیار قوی موجب برانگیخته شدن هوس کشیدن مجدد سیگار در وی می‌شود.

چه کسانی در ترک دائم سیگار موفق هستند؟

دکتر شریعتی در این باره توضیح می‌دهد: شرط اصلی و لازم برای ترک یک عادت مضر، داشتن انگیزه بالا است. بنابراین افرادی که انگیزه بالاتری دارند در ترک سیگار موفق‌تر هستند. دلایل متعددی می‌تواند در موفق نبودن پروسه ترک سیگار نقش داشته باشد. مثلا افرادی که به‌علت مشکلات بیولوژیک در گیرنده‌های نیکوتینی نیاز بیشتری به نیکوتین دارند و نیز افرادی که بدن شان به‌علت مصرف طولانی‌مدت نیکوتین، خود را با نیکوتین بالا تطبیق داده است، معمولا در پروسه ترک سیگار با شکست مواجه می‌شوند.

این روانپزشک می‌افزاید: اما مسائل دیگری هم در شکست ترک موثر است. مثلا محیط اجتماعی و خانوادگی که باعث می‌شود فرد به طور مکرر در معرض دیدن سیگار قرار بگیرد یا مشکلات دیگری مثل افسردگی و اضطراب که می‌تواند برانگیزاننده هوس در فرد باشد. برخی از افراد نیز ممکن است به علل دیگری از جمله افزایش وزن دوباره رو به مصرف سیگار بیاورند.

موثرترین شیوه‌های ترک

خوشبختانه شیوه‌های متعددی برای ترک سیگار وجود دارد، از درمان‌های غیر دارویی مثل رفتار درمانی، آموزش مهارت‌های اجتماعی و روش‌های پیشگیری از عود گرفته تا درمان‌های دارویی که بهره‌گیری از آنها در کنار هم، با انتخاب صحیح و تحت نظر متخصصان ترک می‌تواند بسیار موثر و مفید باشد.

دکتر شریعتی با اشاره به این مطالب توضیح می‌دهد: در زمینه ترک سیگار داروهایی وجود دارد که هوس کشیدن سیگار را کم یا گیرنده‌های نیکوتینی را تنظیم می‌کند. جایگزین‌های نیکوتین نیز می‌تواند نیاز به نیکوتین بدن را کم کند، بدون این‌که اثرات مضر سیگار را داشته باشد. در واقع، تلفیق این درمان‌ها از موثر‌ترین شیوه‌های درمانی ترک سیگار محسوب می‌شود.

به جای تبلیغات به متخصصان اعتماد کنید

طی سال‌های اخیر، اثرپذیری از تبلیغات مربوط به روش‌های ترک سیگار، مردم را با چالش‌ها و مشکلات زیادی روبه‌رو کرده تا جایی که اعتماد به روش‌های تبلیغی برای ترک سیگار را با تردید‌های زیادی مواجه ساخته است.

دکتر شریعتی در این باره معتقد است: درباره برخی از محصولاتی که به عنوان جایگزین‌های نیکوتین تبلیغ می‌شود باید گفت که گاهی این جایگزین‌ها می‌تواند در روند ترک سیگار موثر و مفید باشد که اغلب آنها در داروخانه‌ها نیز در دسترس و بدون نسخه قابل تهیه است. البته برای تنظیم میزان مصرف آنها بهتر است از پزشک کمک گرفته شود.

وی تاکید می‌کند: اثرات بهره‌گیری از روش‌هایی مانند سیگار الکترونیک هنوز برای متخصصان اثبات نشده است، اما بدون شک، برای پیدا کردن بهترین راه درمان باید به جای تبلیغات رسانه‌ای به متخصصان و پزشکان اعتماد کرد.

توصیه‌هایی برای موفقیت در ترک

به گفته دکتر شریعتی، فردی که تصمیم جدی برای ترک سیگار گرفته است، قبل از آغاز روند ترک باید بداند که ترک یک عادت، کاری سخت و طاقت فرسا و در صورت موفقیت، بسیار شیرین و لذت‌بخش است. هنگامی که فرد تصمیم به ترک می‌گیرد در حقیقت به راهی پر فراز و نشیب قدم می‌گذارد. برخی فکر می‌کنند که ترک سیگار یک پروسه همه یا هیچ است و برخی هم پس از مدتی از ترک، مغرور می‌شوند و خود را ایمن از بازگشت می‌دانند و در هنگام عود معمولا چنین افرادی فکر می‌کنند که با یک یا دو نخ سیگار اتفاقی نخواهد افتاد. در حالی که همین مصرف کم نیز می‌تواند آتش بازگشت به سیگار را شعله‌ور کند.

وی توصیه می‌کند: تا حد امکان باید از سرنخ‌هایی که افراد را پس از ترک به یاد سیگار می‌اندازد دوری شود و پس از گرفتن تصمیم برای ترک نیز نباید حتی یک نخ سیگار در منزل نگهداری شود. با دوستان سیگاری نیز باید کمتر معاشرت شود و از حضور در جمعی که در آن سیگار کشیده می‌شود نیز اجتناب شود. به خاطر داشته باشید که بحث اعتیاد به سیگار، یک موضوع زیست شناختی، روانی و اجتماعی است و خانواده و اطرافیان مهم‌ترین قسمت از این شبکه اجتماعی را تشکیل می‌دهند. بنابراین نقش حمایتی آنان در ایجاد انگیزه و فراهم کردن شرایط محیطی لازم برای ترک سیگار بسیار موثر است.

پونه شیرازی ‌/‌ گروه سلامت

گفت‌وگو با کارشناس: افزایش قد پس از بلوغ ممکن نیست

کمبود برخی ویتامین‌ها و عناصر معدنی از جمله ویتامین A و D، آهن، روی و کلسیم در کودکان و نوجوانان به‌ویژه دختران نوجوان بسیار شایع است. همچنین کوتاهی قد و بد شکلی اندام‌ها به دلیل کافی نبودن سلامت استخوان‌ها، کندی بهبود جراحات، زود به زود بیمار شدن و دیر بهبود یافتن، نامرتب شدن دوران ماهانه در دختران و بی‌حس و حالی، از حال رفتن و خواب آلودگی از این عوارض هستند. اگر چه تغذیه نقش کلیدی در رشد کودک دارد، اما علاوه بر آن، عواملی مانند وراثت (ژنتیک)، بیماری‌های مزمن، عوامل روحی روانی و هورمون‌ها نیز در ضرباهنگ رشد تاثیرگذار هستند. برای اطلاعات بیشتر در این زمینه گفت‌وگویی با ملک نیکویی (کارشناس بهداشت) انجام شده که در ادامه می‌خوانید.

رشد و قد کشیدن در دختران و پسران شامل چه مراحلی می‌شود؟
دومین مرحله رشد دوران کودکی از دو سالگی تا شروع بلوغ را دربر می‌گیرد. در این دوران کودک هر سال پنج تا هفت سانتی‌متر قد می‌کشد که این رشد در نزدیکی رسیدن به سن بلوغ کاهش می‌یابد. سومین مرحله رشد، دوران بلوغ است که طی این دوران یک جهش رشدی وجود دارد. در دختران در سن ده الی دوازده سالگی شروع می‌شود و در پسر در سن یازده الی سیزده سالگی شروع می‌شود. در این مرحله پسران به ‌طور متوسط ۲۵ تا ۳۰ و دختران ۲۰ تا ۲۵ سانتی‌متر قد می‌کشند. طی دوران بلوغ سرعت رشد قدی ۸ تا ۱۴ سانتی‌متر در سال است. حداکثر جهش رشد در دختران پیش از شروع عادت ماهیانه است که اگر قاعدگی در سن ده الی یازده سالگی اتفاق بیفتد رشد بعد از آن ده الی یازده سانت است ولی اگر که در سن سیزده سالگی این اتفاق بیفتد، رشد بعد از آن پنج تا هفت سانت است. در پسران نیز حداکثر جهش رشد در مراحل انتهایی‌تر بلوغ دیده می‌شود. با پیشرفت بلوغ به علت تولید و ترشح هورمون‌های جنسی، تدریجا صفحات رشد استخوان بسته می‌شود و امکان افزایش قد پس از آن وجود نخواهد داشت. تشخیص این بلوغ در دخترهای چاق کمی مشکل است. این چاقی مقداری بلوغ و در نتیجه سن استخوانی را جلو انداخته و مقدار قد نهایی را کوتاه می‌کند. بنابراین این باور که تا ۲۵ سالگی قد می‌کشیم به‌طور کامل غلط است.

علل کوتاهی قد چیست؟
دو علت شایع برای کوتاهی قد وجود دارد. علت اول کوتاهی قد ژنتیک است. در این حالت کودک کوتاه قد است زیرا پدر و مادر کوتاه قد بوده‌اند. بررسی‌های آماری نشان می‌دهد فرزندان پدر و مادران کوتاه قد شانس بیشتری برای قد بلندی دارند، اما زمانی که یک والد کوتاه و دیگری بلند باشد چون ژن کوتاهی غالب است احتمال کوتاهی قد فرزند آنها بیشتر است. در این کودکان رشد طبیعی است و سن استخوانی کودک نسبت به سن تقویمی عقب نیست. سن استخوانی در واقع نشان‌دهنده سن بیولوژیک واقعی کودک است. کم‌کاری تیرویید، کمبود هورمون رشد، سوءتغذیه و بیماری‌های دستگاه گوارش می‌تواند عامل عقب افتادن سن استخوانی نسبت به سن تقویمی کودک باشد.
دومین علت شایع کوتاهی قد نیز تاخیر سرشتی در رشد است. در این کودکان از سن دو سالگی کوتاهی قد دیده می‌شود و این در حالی است که پدر و مادر کوتاه قد نیستند. سرعت رشد کودک در سال تقریبا طبیعی است ولی سن استخوانی عقب است. بلوغ در این کودکان با تاخیر همراه است. علاوه براین دو علت شایع، علل دیگری مانند بیماری عمومی مانند سوءتغذیه، کمبود ویتامین‌های دی و کلسیم که موجب نرمی استخوان می‌شوند، بیماری سلیاک، بیماری‌های مزمن مانند کم‌خونی، بیماری‌های التهابی و... نیز می‌توانند موجب کوتاهی قد شوند.

چه درمانی برای کوتاهی قد در افراد وجود دارد؟
پس از تشخیص علت کوتاهی قد باید درمان مناسب صورت گیرد. برای مثال اگر کم‌کاری تیرویید وجود دارد، باید درمان شود. تشخیص کمبود هورمون رشد تا زمانی که کم‌کاری تیرویید به طور کامل اصلاح نشود، امکان‌پذیر نیست. چون در حضور کم‌کاری تیرویید، ترشح هورمون رشد از غده هیپوفیز، کاهش می‌یابد یا اگر سوءتغذیه وجود دارد باید اصلاح شود. به این مفهوم که هورمون رشد به طور کافی ترشح می‌شود ولی نمی‌تواند اثر کند یا اگر بیماری‌ سلیاک وجود دارد، حذف مواد غذایی حاوی این پروتئین از رژیم غذایی ضروری است. در غیر این صورت درمان‌های دیگر موثر نخواهد بود.

ممکن است در خصوص هورمون رشد هم توضیحی دهید؟
امروز هورمون رشد انسانی با استفاده از مهندسی ژنتیک ساخته می‌شود که قیمت بسیار گرانی دارد. مدت درمان اغلب طولانی است و تا زمانی که رشد متوقف شود، درمان ادامه می‌یابد. در برخی موارد ممکن است درمان پس از یک تا دو سال قطع شود و ترشح هورمون رشد با پیشرفت بلوغ طبیعی شود. درمان با هورمون رشد پس از تشخیص قطعی کمبود هورمون رشد تنها در صورتی موثر است که صفحات رشد استخوانی باز باشند.

هر قدر تعداد سلول‌‌های چربی در بدن بیشتر باشد، میزان ترشح هورمون لپتین بیشتر خواهد بود. اثر این هورمون بر هیپوتالاموس، هیپوفیز و اندام‌های تناسلی است و سبب ترشح هورمون‌هایی مثل استروژن و پروژسترون در دختران و تستوسترون در پسرها می‌‌شود

یعنی پیش از بلوغ یا اوایل بلوغ، در زمانی که صفحات رشد در حال بسته شدن هستند، درمان با هورمون رشد به هیچ‌وجه موثر نیست.

آیا چاقی کودکان بر رشد قدی آنها نقش دارد؟
افراد چاقی که از کودکی چاق بوده‌‌اند حتی اگر از نظر ژنتیکی قد بلند باشند، نهایتا کوتاه‌ قد شده و در مقایسه با هم سن و سالان خود قد کوتاه هستند که علت این موضوع آن است که در بدن هورمونی به نام لپتین از سلول‌‌های چربی بدن ترشح می‌‌شود. هر چه قدر تعداد سلول‌‌های چربی در بدن بیشتر باشد، میزان ترشح هورمون لپتین بیشتر خواهد بود. این هورمون بر هیپوتالاموس و همچنین بر هیپوفیز تاثیر گذاشته و در نهایت بر اندام‌های تناسلی اثر گذاشته و سبب ترشح هورمون‌هایی مثل استروژن و پروژسترون در دختران و تستوسترون در پسرها می‌‌شود. در حقیقت هورمون‌‌های جنسی می‌توانند بر صفحات رشد استخوانی اثر کرده و باعث زودتر از موعد بسته شدن رشد این صفحات شوند، در نتیجه رشد قدی متوقف شده و فرد کوتاه قد می‌‌ماند.

چطور می‌توان رشد قدی کودک را افزایش داد؟
در برخی کشورهای آسیای جنوب شرقی که مردم عموما جثه‌‌های ظریف و کوتاهی داشته‌‌اند متخصصان با تغییر رژیم غذایی توانسته‌‌اند رشد قدی را چند سانتی‌‌متر افزایش دهند. به عبارت ساده‌‌تر ما با استفاده از یک رژیم غذایی غنی از مواد مغذی، حتی در کودکانی که پدر و مادر از نظر ژنتیکی قد متوسط یا کوتاهی دارند، می‌‌توانیم رشد قدی بیشتری ایجاد کنیم. نکته‌‌ای که باید به آن توجه کرد این است که نقش تغذیه در رشد قد به قبل از دوران بلوغ بازمی‌گردد. یعنی به محض آن که نوجوان بالغ شد، دیگر با تغذیه نمی‌توان به رشد قدی او کمک کرد. به همین دلیل توصیه می‌شود قبل از رسیدن کودک به دوران بلوغ مواد غذایی کلسیم‌‌دار که در شیر و لبنیات و ماست از نوع کم‌ چربی موجود است، مصرف شود. غیر از تغذیه، آنچه بر رشد قدی کودکان تاثیر می‌‌گذارد، یک خواب آرام شبانه است. خوابیدن در شب باید در شرایطی باشد که هورمون ملاتونین یا هورمون خواب ترشح شود. نباید فراموش کرد یکی در زمان خواب و یکی در زمان فعالیت روزانه است که هورمون رشد ترشح می‌شود. در ضمن توصیه می‌‌شود حتی‌‌الامکان یک ساعت قبل از خواب، کودک قندهای ساده مثل شکر، شکلات، آب ‌نبات، تافی و... مصرف نکند چون قندهای ساده خود در هورمون رشد اختلال ایجاد می‌‌کنند و وقتی هورمون رشد به اندازه کافی ترشح نشود، رشد قدی تا حدی دچار اختلال می‌شود. پژوهش‌های دیگر نشان می‌دهد که فعالیت‌های ورزشی باعث افزایش ترشح هورمون رشد می‌شود و برخی ورزش‌های کششی در این خصوص بیشتر تاثیر دارند.

برخی بر این عقیده‌اند که برای بلند قد شدن، هورمون رشد تزریق کنند، نظر شما در این مورد چیست؟
هورمون رشد تنها در موارد بخصوصی تزریق می‌شود. مثلاً برای کسانی که ناراحتی مزمن کلیه دارند یا در مواردی که فرد سندروم «ترنر» دارد، و یا برای کودکانی که ترشح هورمون رشد در آنها کم است و یا بلوغ سریع دارند هم این هورمون تجویز می‌شود.
هورمون رشد عوارض خاصی در درازمدت ندارد، اما در کوتاه‌ مدت ممکن است باعث سردرد یا دردهای استخوانی شود که به راحتی قابل پیشگیری است. بنابراین تاکید می‌شود تزریق هورمون رشد تنها باید با تجویز پزشک صورت گیرد. (ایمنا)

کنترل قطعی سالک ممکن نیست

البته شیوع سالک در کشورهای گرمسیری از جمله چین، سوریه، عربستان، عراق، ایران، فلسطین، قفقاز و جنوب‌شرقی روسیه، پاکستان، افغانستان و هند داستان کهنه‌ای دارد و حتی در کشور ما از گذشته‌های دور جزو بیماری‌های بومی استان‌های کرمان، اصفهان، شیراز، بوشهر، خوزستان، سیستان و بلوچستان محسوب می‌شد.

به همین علت، دکتر محمود نبوی، معاون مرکز مدیریت بیماری‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز در گفت‌وگو با جام‌جم تاکید می‌کند: بیماری سالک همیشه به طور نسبی در کشور ما شیوع داشته است و مساله افزایش شیوع این بیماری در 17 استان کشور اتفاقی تازه و صرفا مربوط به امسال نیست. نکته مهم در این باره آن است که کنترل آمار سالانه ابتلا به سالک به دلیل افزایش جمعیت، ساخت و ساز‌های بیشتر و تولید نخاله‌های ساختمانی ناشی از آن که کانون تجمع جوندگان ناقل انگل سالک محسوب می‌شوند با روند کندی مواجه است.

مخزن بیماری سالک نوعی موش به نام «رمبوموس اپیموس» است و یک نوع پشه با نام پشه خاکی است که انگل سالک را از موش به انسان منتقل می‌کند. نخاله‌های بی‌سرو‌سامان ساختمانی مهم‌ترین علت نزدیک شدن محل سکونت این نوع موش‌ها به مناطق مسکونی است و به همین علت، وزیر بهداشت هشدار می‌دهد که باید هرچه زودتر نسبت به این مقوله چاره‌ای اندیشه شود و راهکاری عملی و اجرایی صورت بگیرد، زیرا موش‌ها عامل انتقال بیماری‌های مختلفی به انسان هستند.

سالک، هدیه موش‌‌ها به انسان

سالک نوعی بیماری پوستی مزمن مشترک بین انسان و حیوان است که بوسیله پشه خاکی از موش به انسان منتقل و به صورت زخم پوستی ظاهر می‌شود که ممکن است پس از گذشت چند ماه ظاهر شود. اما در صورت بی‌توجهی به درمان آن، محل زخم ناشی از سالک، حتی پس از بهبود نیز تا پایان عمر باقی می‌ماند.

البته موش‌ها در صورت قرارگیری در فاصله 500 متری از محل سکونت انسان‌ها آسیب چندانی به آنها نمی‌زنند، اما با افزایش نخاله‌های ساختمانی احتمال نزدیک شدن این حیوانات به محل زندگی انسان‌ها افزایش می‌یابد که این مساله به خودی‌خود، عامل افزایش شیوع سالک است.

در واقع، انگل سالک در بدن جونده‌ای چون موش زندگی می‌کند. پشه خاکی با مکیدن خون حیوان این انگل را می‌بلعد و از طریق نیش زدن، انگل بیماری را به انسان منتقل می‌کند و باعث بروز زخم سالک می‌شود. حدود دو تا هشت ماه پس از گزش، تورم و قرمزی در محل گزش ایجاد می‌شود و بتدریج زخم ایجاد شده بزرگ می‌شود. البته این ضایعه به آهستگی و طی مدت شش ماه تا یک سال بهبود می‌یابد، اما آثار آن درصورت درمان نشدن، به صورت دائمی باقی می‌ماند و به زیبایی فرد آسیب می‌زند. در حالی که با انجام اقدامات درمانی و مراجعه سریع، در صورت مشاهده هر نوع زخمی که دیر خوب می‌ شود، می‌توان بیماری سالک را به طور کامل درمان کرد.

سالک همیشه در ایران وجود داشته است

به گفته معاون مرکز مدیریت بیماری‌های وزارت بهداشت به غیر از گوشه شمال غربی ایران و شهرهایی چون زنجان و کردستان در بقیه قسمت‌های کشور همیشه بیماری سالک شیوع داشته است. حتی این بیماری در دهه‌های گذشته در شهر تهران به علت وجود آب انبارهای زیرزمینی که کانون تجمع پشه‌های خاکی محسوب می‌شدند، شیوع زیادی داشته است که خوشبختانه با تخریب آب انبارها، این بیماری در مرکز شهر تهران ریشه‌کن شد، ولی همچنان در حاشیه شهر با توجه به ازدیاد ساخت و ساز دیده می‌شود.

دکتر نبوی با تاکید بر این که طی سال‌های اخیر، افزایش قابل توجهی در شیوع سالانه بیماری سالک در کشور نداشته‌ایم، می‌گوید: آخرین زمانی که ما طغیانی در شیوع سالک داشتیم بعد از زلزله بم بود. در حالی که ما نگران شیوع مالاریا در این منطقه بودیم، ولی با افزایش سالک مواجه شدیم. چرا که دیوارهای گلی بناها فرو ریخته بود و یکی دو سال طول کشید تا نخاله‌های ساختمانی از سطح شهر جمع‌آوری شود و پس از این که این اتفاق افتاد شیوع بیماری سالک نیز کنترل شد.

ریشه‌کنی سالک، غیر‌ممکن است

دکتر نبوی با تاکید بر این‌که جوندگان ناقل انگل همیشه وجود دارند و از بین بردن قطعی آنها کاری بسیار پر هزینه، زمان‌بر و در شرایط کنونی غیر ممکن است، می‌افزاید: البته اقدامات موثری در این زمینه صورت می‌گیرد که شامل شناسایی کانون‌های بیماری، عملیات لانه کوبی و طعمه سمی گذاشتن در این مکان‌ها می‌شود. این اقدامات با کمک استانداری، وزارت بهداشت و سازمان دامپزشکی و نیز بهره‌گیری از بودجه بحران کشور هر ساله اجرا می‌شود. همچنین سعی می‌شود از ایجاد مکان‌های تجمع زباله و نخاله‌های ساختمانی در حد امکان جلوگیری شود.

وی تاکید می‌کند: اما این اقدامات به طور کامل در ممانعت از ایجاد کانون‌های تجمع جوندگان ناقل سالک موفقیت‌آمیز نیست، چرا که شهرها همچنان بسط پیدا می‌کند و اطراف آنها همواره ساخت و ساز صورت می‌گیرد. به همین علت ما معمولا طغیان سیکل انتقال بیماری سالک را هرساله در اطراف شهرک‌های جدید شاهد هستیم.

پیشگیری از بیماری سالک

به نظر می‌رسد که مهم‌ترین اقدام برای پیشگیری از ابتلا به سالک، توجه به مساله بهداشت محیط و جمع‌کردن نخاله‌های ساختمانی از مکان‌های نزدیک به محل سکونت مردم است که بار اصلی اجرایی و نظارتی آن به‌عهده ارگان‌های دولتی وابسته به بخش سلامت و بهداشت و نیز پیمانکاران ساختمانی دولتی یا خصوصی در شهرک‌های ساختمانی حاشیه شهرهاست. بی‌شک خود مردم هم نباید اجازه دهند که زباله‌ها و نخاله‌های ساختمانی، نزدیک محل سکونتشان تجمع پیدا کند. همچنین باید به رعایت موارد ایمنی در منازل از جمله استفاده از توری روی درها و پنجره‌ها به طور جدی توجه کنند.

به گفته دکتر نبوی برای از بین بردن مخازن و کانون‌های اولیه بیماری سالک باید طی چند سال متوالی، عملیات لانه‌کوبی جوندگان عامل بیماری، بویژه در حاشیه شهرها و کانون‌های تجمع جوندگان صورت بگیرد. البته نمی‌توان روند خانه‌سازی برای جمعیت رو به افزایش مردم را متوقف کرد، اما می‌توان با انجام وسیع‌تر اقدامات کنترلی و بهره‌گیری از بودجه بحران جلوی طغیان شیوع بیماری‌هایی چون سالک را در کشور گرفت.

روش‌های پیشگیری از ابتلا به سالک

ـ هنگام خوابیدن در فضای آزاد از پشه‌بند استفاده شود.

ـ روی درها و پنجره‌های ورودی تورهای بسیار ریز نصب شود.

ـ از نگهداری دام و طیور در فاصله خیلی نزدیک به محل سکونت خودداری شود.

ـ از انباشتن و ریختن خاکروبه و نخاله ساختمانی، زباله و کودهای حیوانی در اطراف مناطق مسکونی و در شعاع کمتر از 500 متر اجتناب شود.

ـ بهسازی محیط و ترمیم محل استراحت و رشد و تکثیر پشه (شکاف دیوارها) به طور دقیق و صحیح صورت بگیرد.

ـ از رها شدن فاضلاب‌ها در معابر خودداری شود. (پونه شیرازی ‌/‌ گروه سلامت)

ممکن است شما را نیز مبتلا کند: التهاب در ریه‌ها

در بیشتر مواقع التهاب در ریه‌ها خفیف است و با بهبود سرماخوردگی، این حالت هم از بین می‌رود. علاوه بر سرما، سیگار کشیدن هم از جمله عوارضی است که می‌تواند باعث التهاب ریه شود و سرفه‌های شدیدی را به همراه داشته باشد.

علائم و نشانه‌های التهاب ریوی

سرفه‌های مکرر، خلط و احساس خستگی از جمله نشانه‌های خاص التهاب ریه است ولی به دلیل شباهت بعضی از نشانه‌های این بیماری با سایر بیماری‌ها ممکن است در تشخیص آن اشتباه شود. نشانه‌های التهاب ریه بیشتر با نشانه‌های بیماری‌هایی مثل آسم، ذات‌الریه، آلرژی، سرماخوردگی معمولی، آنفلوآنزا، سینوزیت، رفلاکس معده و حتی سرطان ریه مشترک است و به دقت بالایی در تشخیص نیازمند است.

محرک‌هایی مثل استعمال دود سیگار و تنباکو، هوای آلوده و مواد شیمیایی که برای نظافت منازل استفاده می‌شود، در بروز التهاب ریه حاد مؤثرند. مشاغلی که در معرض گرد و غبار و گازهای سمی قرار دارند بویژه کارگران معدن و افرادی که در شرایط خاص کاری فعالیت می‌کنند مستعد ابتلا به برونشیت حاد هستند.

با ورود هوا به داخل ریه، لوله‌های برونش (نای) ملتهب و پوشش داخلی آنها متورم و این حالت باعث نازک تر شدن مسیرهای انتقال هوا می‌شود. حملات سرفه‌ای به بدن کمک می‌کند تا مسیرهای هوایی از خلط‌های تجمع یافته پاک شوند. سرفه‌های مکرری که بیشتر با ترشح مخاط همراه هستند، نشانه‌هایی مثل تب خفیف، خستگی، صدای خس‌خس در زمان تنفس، احساس فشار یا دردی مبهم در قفسه سینه و کوتاه‌شدن تنفس‌ دارند که از جمله نشانه‌‌های آن التهاب ریه است. در صورت طولانی و مزمن شدن این بیماری معمولا سرفه‌ها حدود 3 ماه ادامه پیدا می‌کنند و در موارد حاد، گاهی تا 2 سال با بیمار همراه هستند. برونشیت مزمن می‌تواند بستر مناسبی برای بروز عفونت‌های باکتریایی هم باشد.

درمان برونشیت مزمن

نوشیدن مایعات فراوان، استراحت کافی و دور ماندن از انواع دود و آلودگی می‌تواند به کاهش نشانه‌های بیماری کمک کند. مصرف داروهای مسکن هم درد بیماران را کمتر می‌کند. از سوی دیگر ممکن است پزشک پس از تشخیص بیماری برای نرم شدن مخاط سینه و راحت‌تر جدا شدن آنها در هنگام سرفه، شربت اکسپکتورانت تجویز کند. همچنین استفاده از متسع‌کننده‌های استنشاقی هم می‌تواند گرفتگی مسیرهای هوایی را باز کند. ترک سیگار، مؤثرترین راه‌حلی است که برای جلوگیری از تشدید التهاب و به حداقل رسیدن آسیب‌های ریوی توصیه می‌شود. تزریق واکسن «پنوموکوکی» و تزریق سالانه واکسن آنفلوآنزا می‌تواند خطر ابتلا به التهاب مزمن ریوی را کاهش دهد. علاوه بر این، برخی استروئیدهای خوراکی یا استنشاقی هم از جمله درمان‌های دارویی در این بیماری به شمار می‌روند. اکسیژن‌درمانی به بیماران کمک می‌کند تا راحت‌تر نفس بکشند و همچنین برنامه‌های درمانی بازتوانی ریوی هم بهبود کیفیت زندگی بیماران را به همراه دارد. (جام جم سرا/ سیب، ضمیمه سه شنبه روزنامه جام جم)

ممکن است شما را نیز مبتلا کند: التهاب در ریه‌ها

در بیشتر مواقع التهاب در ریه‌ها خفیف است و با بهبود سرماخوردگی، این حالت هم از بین می‌رود. علاوه بر سرما، سیگار کشیدن هم از جمله عوارضی است که می‌تواند باعث التهاب ریه شود و سرفه‌های شدیدی را به همراه داشته باشد.

علائم و نشانه‌های التهاب ریوی

سرفه‌های مکرر، خلط و احساس خستگی از جمله نشانه‌های خاص التهاب ریه است ولی به دلیل شباهت بعضی از نشانه‌های این بیماری با سایر بیماری‌ها ممکن است در تشخیص آن اشتباه شود. نشانه‌های التهاب ریه بیشتر با نشانه‌های بیماری‌هایی مثل آسم، ذات‌الریه، آلرژی، سرماخوردگی معمولی، آنفلوآنزا، سینوزیت، رفلاکس معده و حتی سرطان ریه مشترک است و به دقت بالایی در تشخیص نیازمند است.

محرک‌هایی مثل استعمال دود سیگار و تنباکو، هوای آلوده و مواد شیمیایی که برای نظافت منازل استفاده می‌شود، در بروز التهاب ریه حاد مؤثرند. مشاغلی که در معرض گرد و غبار و گازهای سمی قرار دارند بویژه کارگران معدن و افرادی که در شرایط خاص کاری فعالیت می‌کنند مستعد ابتلا به برونشیت حاد هستند.

با ورود هوا به داخل ریه، لوله‌های برونش (نای) ملتهب و پوشش داخلی آنها متورم و این حالت باعث نازک تر شدن مسیرهای انتقال هوا می‌شود. حملات سرفه‌ای به بدن کمک می‌کند تا مسیرهای هوایی از خلط‌های تجمع یافته پاک شوند. سرفه‌های مکرری که بیشتر با ترشح مخاط همراه هستند، نشانه‌هایی مثل تب خفیف، خستگی، صدای خس‌خس در زمان تنفس، احساس فشار یا دردی مبهم در قفسه سینه و کوتاه‌شدن تنفس‌ دارند که از جمله نشانه‌‌های آن التهاب ریه است. در صورت طولانی و مزمن شدن این بیماری معمولا سرفه‌ها حدود 3 ماه ادامه پیدا می‌کنند و در موارد حاد، گاهی تا 2 سال با بیمار همراه هستند. برونشیت مزمن می‌تواند بستر مناسبی برای بروز عفونت‌های باکتریایی هم باشد.

درمان برونشیت مزمن

نوشیدن مایعات فراوان، استراحت کافی و دور ماندن از انواع دود و آلودگی می‌تواند به کاهش نشانه‌های بیماری کمک کند. مصرف داروهای مسکن هم درد بیماران را کمتر می‌کند. از سوی دیگر ممکن است پزشک پس از تشخیص بیماری برای نرم شدن مخاط سینه و راحت‌تر جدا شدن آنها در هنگام سرفه، شربت اکسپکتورانت تجویز کند. همچنین استفاده از متسع‌کننده‌های استنشاقی هم می‌تواند گرفتگی مسیرهای هوایی را باز کند. ترک سیگار، مؤثرترین راه‌حلی است که برای جلوگیری از تشدید التهاب و به حداقل رسیدن آسیب‌های ریوی توصیه می‌شود. تزریق واکسن «پنوموکوکی» و تزریق سالانه واکسن آنفلوآنزا می‌تواند خطر ابتلا به التهاب مزمن ریوی را کاهش دهد. علاوه بر این، برخی استروئیدهای خوراکی یا استنشاقی هم از جمله درمان‌های دارویی در این بیماری به شمار می‌روند. اکسیژن‌درمانی به بیماران کمک می‌کند تا راحت‌تر نفس بکشند و همچنین برنامه‌های درمانی بازتوانی ریوی هم بهبود کیفیت زندگی بیماران را به همراه دارد. (جام جم سرا/ سیب، ضمیمه سه شنبه روزنامه جام جم)

پیشگیری از آلزایمر؛ ممکن یا غیرممکن

البته عواملی چون سن و ژنتیک در ابتلا به این بیماری غیرقابل مداخله و پیشگیری هستند و به گفته دکتر فرزاد اشرافی متخصص مغز و اعصاب، سن مهم‌ترین عامل خطر ابتلا به آلزایمر محسوب می‌شود، به طوری که در سنین بالای 65 سال به ازای هر پنج سال، احتمال ابتلا دو برابر می‌شود. حتی مطالعات نشان داده است، حدود نیمی از افراد بالای 85 سال مبتلا به آلزایمر هستند. از سوی دیگر، ژنتیک عامل غیرقابل کنترل و موثر دیگر در آلزایمر است.

وی در گفت‌وگو با جام‌جم می‌افزاید: با توجه به افزایش جمعیت سالمندان و دیگر عوامل موثر در ابتلا به بیماری، افزایش شیوع بیماری آلزایمر در تمام جوامع قابل انتظار است بنابراین شناسایی عوامل خطر و پیشگیری از آنها در جلوگیری از ابتلا به آلزایمر نقش مهمی ایفا می‌کند، زیرا در حال حاضر داروها فقط در تسکین نسبی علائم آلزایمر و نه درمان آن نقش دارد. از راهبردهای پیشگیرانه می‌توان به تغییر سبک زندگی، اصلاح عادات غلط، کنترل فشار خون، دیابت، چربی خون، استعمال نکردن دخانیات و فعالیت فیزیکی اشاره کرد.

ورزش و تغذیه سالم، سدی در برابر آلزایمر

بر اساس مطالعات، بیش از نیمی از موارد ابتلا به آلزایمر از طریق تغییر روش زندگی و درمان بیماری‌های مزمن مانند دیابت، قابل پیشگیری است. همچنین نشان داده شده کاهش عوامل خطر مانند سیگار کشیدن، چاقی، بی‌تحرکی و فشار خون بالا می‌تواند تاثیر چشمگیری در کاهش میزان ابتلا به آلزایمر داشته باشد.

این متخصص مغز و اعصاب توضیح می‌دهد: تغذیه، ورزش و انواع خاصی از فعالیت‌های ذهنی می‌تواند کیفیت و کمیت زندگی مبتلایان آلزایمر را افزایش دهد. به طور متوسط، 30 دقیقه ورزش در بیشتر روزهای هفته، رژیم غذایی مدیترانه‌ای و فعالیت ذهنی که باعث تحریک مغز می‌شود، در به تاخیر انداختن زمان شروع و پیشرفت آلزایمر موثر است. البته تاکنون، هیچ دارویی نتوانسته این تاثیر را به طور قطعی داشته باشد. علاوه بر فعالیت جسمی، تغذیه مناسب و فعالیت ذهنی، آرامش روانی و حضور فعالانه در اجتماع نیز در بهبود سلامت دستگاه عصبی مرکزی و پیشگیری از ابتلا به آلزایمر موثر است.

کاهش خطر آلزایمر با چه غذاهایی

مطالعات نشان می‌دهد، افرادی که رژیم غذایی مناسبی ندارند، بیشتر از افراد دیگر به آلزایمر مبتلا می‌شوند. در واقع، تغذیه مناسب بر کاهش خطر پیشرفت آلزایمر و احنمال ابتلا به بیماری بسیار تاثیرگذار است.

به گفته اشرافی، مواد غذایی مناسب و مفید به سلامت مغز و حفظ آن در برابر ایجاد آلزایمر در اواخر زندگی کمک شایانی می‌کند. در این ارتباط، با افزایش تعداد وعده‌های غذایی از سه وعده در روز به روزانه چهار تا شش وعده غذای مختصر و همچنین مصرف فراوان میوه و سبزیجات، بخصوص میوه‌های حاوی رنگدانه قرمز مثل توت فرنگی، شاتوت و تمشک که حاوی آنتی‌اکسیدان هستند، می‌توان یک رژیم غذایی مناسب فراهم کرد.

وی تاکید می‌کند: مصرف امگا3، غلات، روغن زیتون، ماهی و چای سبز از آلزایمر پیشگیری می‌کند. اجتناب از مصرف اسید‌های چرب اشباع‌شده و ترانس، مصرف زیاد گوشت قرمز، غذاهای آماده و بسته‌‌بندی‌ شده و همچنین سرخ‌کردنی‌ها نقش بسزایی در پیشگیری از ابتلا به بیماری دارد.در همین ارتباط، به عنوان یک رژیم غذایی مناسب می‌توان از رژیم مدیترانه‌ای نام برد. در سالمندانی که رژیم غذایی‌شان، منطبق با الگوی غذایی مدیترانه‌ای شامل مصرف روزانه میوه، سبزی، حبوبات، روغن زیتون، ماهی، سیب‌زمینی و غلات سبوس‌دار است، سرعت کاهش قدرت شناخت و ادراک به‌مراتب کمتر از سایر افراد است.

اصلاح سبک زندگی برای مقابله با آلزایمر

این متخصص مغز و اعصاب با اشاره به توصیه‌های کاربردی برای پیشگیری از آلزایمر می‌گوید: بررسی‌ها نشان داده، داشتن زمان مشخص برای خوابیدن و بیدارشدن داشتن خواب کوتاه بعدازظهر، پنج بار شنا کردن در هفته، گرفتن دوش آب گرم قبل از خواب، نفس عمیق کشیدن هنگام خشم، قدم‌زدن در پارک، شرکت در کلاس‌های گروهی مثل فعالیت ورزشی، ملاقات با دوستان و بازدید از موزه‌ها و مکان‌های عمومی در پیشگیری از آلزایمر موثر است.

دکتر اشرافی با تاکید بر این‌که استفاده مناسب از تمام ظرفیت‌های ذهنی فرد می‌تواند در حفظ سلامت و پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های سیستم اعصاب از جمله آلزایمر کمک شایانی کند، می‌افزاید: مطالعه کتاب‌‌های مورد علاقه، حل جدول و گوش دادن به موسیقی از جمله این فعالیت‌هاست.

همچنین فعالیت‌های مذهبی مانند مناجات علاوه بر ایجاد آرامش روحی و جسمی در پیشگیری از اختلالات روانشناختی نقش دارد. مطالعه کتاب‌های مذهبی نیز می‌تواند به تقویت قوای ذهنی افراد و به تعویق انداختن اختلالات حافظه کمک کند. خواندن دعا و تلاوت قرآن و شرکت در جلسات گروهی مذهبی در افرادی که به صورت منظم و مرتب در این فعالیت‌ها حضور دارند، می‌تواند آنها را نسبت به هم سن‌های خود با احتمال کمتری در خطر ابتلا به فراموشی و ‌بیماری آلزایمر قرار دهد.

دانش و سلامت - پونـه شیرازی