یکی کمکم کند... ترس از مرگ تمام فکرم را پر کرده

پاسخ مشاور: باید بدانید که ترس از مرگ و نگرانی درباره فانی بودن همه چیز، یک حس اصیل، ریشه دار و سالم در وجود انسان است؛ در واقع اگر کسی اصلاً به موضوع مرگ نیندیشد، به بخشی از واقعیت زندگی‌اش توجه نکرده است.
علت نگرانی از مرگ، این است که انسان همواره برای بقا تلاش می‌کند اما در گوشه ذهن، به این فکر می‌کند که راهی جز پذیرفتن پایان این دنیا ندارد. پس مرگ حقیقتی است که مانند تولد وجود دارد و هیچ کدام از این دو حادثه مهم در کنترل و اختیار بشر نیست. با این حال در فاصله بین تولد و مرگ بسیاری از امور در کنترل ما است که بهتر است برآن‌ها تمرکز داشته باشیم و آن چیزی نیست جز تصمیم‌هایی که می‌گیریم.

یاد مرگ؛ فکر یا دغدغه

لازم است درخصوص این موضوع که شما درباره مرگ «فکر» می‌کنید یا «دغدغه» دارید هم صحبت کنیم. به قول معروف «فکر، آن باشد که بگشاید دری»؛ بنابراین انتظار داریم که «فکر» مرگ، با چند گشایش همراه باشد:

۱ - نظارت بیشتر بررفتار و تلاش برای اصلاح آن و افزایش رشد اخلاقی.
۲ - تلاش بیشتر برای رسیدن به اهداف، در زمان محدود بین تولد تا مرگ.
۳ - ثبات هیجان بیش از حد. انسان با یاد مرگ به پایداری هیجانی می‌رسد و می‌فهمد که به دلیل فناپذیری نه برای چیزهایی که به دست می‌آورد لازم است خیلی خوشحال شود و نه برای چیزهایی که از دست می‌دهد؛ باید خیلی ناراحت شود با این حال وظیفه انسان رسیدن به سر حد رشد و بالندگی است و نباید لحظه‌ای را از دست بدهد.
اگر فکر مرگ و نگرانی حاصل از آن به شکل تکراری، همیشگی، چسبنده و خارج از کنترل ذهنتان را درگیر می‌کند و نمی‌توانید این افکار را مدیریت کنید، به طوری که در انجام کارهای روزمره مثل خواب، خوراک، تمرکز در مطالعه و... خلل ایجاد کرده است، شما با «دغدغه» مرگ روبه رو هستید و توصیه می‌کنم از روان درمان گران متخصص در حوزه «وسواس فکری» کمک بگیرید.

راه‌های کنترل دغدغه فکر

اگر افکار مرگ به شکل گذرا و خصوصاً پس از یک تغییر در زندگی شما ایجاد شده است، مثلاً از دست دادن یک عزیز، پیوستن به یک گروه جدید، مطالعه کتاب و یا دیدن یک فیلم و... می‌توانید با شیوه‌هایی که در ادامه خواهد آمد کنترل بیشتری برآن‌ها پیدا کنید:

۱. ذهن انسان با تداعی کار می‌کند:
یک موضوع می‌تواند موضوعی دیگر را به ذهن متبادر کند. مثلاً ممکن است شما در خیابانی در حال قدم زدن هستید و یادتان می‌آید سال گذشته در آن مکان شاهد تصادف بودید؛ تا اینجا شما کنترل چندانی برذهنتان نداشتید، اما از این لحظه به بعد شما هستید که به افکارتان پروبال می‌دهید. در واقع این شما هستید که می‌توانید تصمیم بگیرید که به چیز دیگری فکر کنید.

۲. ذهن انسان خاصیت جذب موضوع دارد نه طرد:
به عنوان مثال شما نمی‌توانید به خودتان بگویید «به عدد ۳۵ فکر نکن» چرا که هر چه بیشتر تلاش کنید که به موضوعی نیندیشید، بیشتر به آن موضوع فکر خواهید کرد. بهتر است تصمیم بگیرید مدیریت ذهن را به دست بگیرید و به شکل ارادی به موضوع دیگری فکر کنید. ضمناً «در ذهن انسان گزینه پاک کردن یا Delete هم وجود ندارد» و چیزی از ذهن انسان حذف نمی‌شود؛ پس تلاش نکنید که به مرگ فکر نکنید یا آن را فراموش کنید. برای رسیدن به چنین مدیریتی لازم است این کار به شکل ارادی، تکرار شود؛ یعنی ذهنتان را به شکل اختیاری از موضوعی به موضوع دیگر حرکت دهید.

۳. مدیریت محتوای افکار با کارت:
برای این کار می‌توانید از کارت‌هایی استفاده کنید که به ذهن شما محتوای جدیدی ارائه می‌کند. پنج کارت تهیه کنید و در هر کدام از آن‌ها یک جمله یا شعر انگیزه بخش و آرام کننده یادداشت کنید و هر روز قبل از ورود این افکار به ذهنتان و در حین مواقعی که با این افکار درگیر می‌شوید، آن‌ها را عمداً مطالعه کنید. با این کار شما هم افکارتان و هم محتوای افکارتان را مدیریت کرده‌اید. امیدوارم استفاده از این روش‌ها برای شما مفید واقع شود. (مریم اسودی، کار‌شناس ارشد مشاوره خانواده/خراسان)

---

*انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی در «جام جم سرا» لزوماً به معنای تایید یا رد محتوای آن نیست و صرفاً به قصد اطلاع کاربران بازنشر می‌شود.

249