ماجرا، آتش‌سوزی ناگهانی خودرو بود که مرگ دلخراش سرنشینان آن را رقم زده بود. اجساد سوخته‌ای که حتی قابل شناسایی هم نبودند. کارشناس آتش‌نشانی حاضر در صحنه می‌گفت قربانیان این حادثه شاید زنده می‌ماندند اگر فقط یک کپسول آتش‌نشانی کوچک داخل خودرویشان پیدا می‌شد.
آتش با جرقه‌ای کوچک از قسمت جلوی خودرو شروع شده بود و در فاصله چند دقیقه انفجاری مهیب را رقم زده بود. همه چیز آنقدر سریع اتفاق افتاده بود که فرصت هرگونه عکس‌العملی را از راننده و سرنشینان گرفته بود. هرچند اگر امکان عکس‌العملی هم وجود داشت با دست خالی و بدون خاموش‌کننده کاری از دست کسی برنمی‌آمد.
نبود متولی مشخص در امداد و نجات حوادث جاده‌ای از یکسو و کمبودها و ضعف‌هایی که در بحث اطفای حریق سوانح آتش‌سوزی در جاده‌ها وجود دارد از سوی دیگر باعث شد تا سال گذشته 340 نفر از شهروندان در حوادث آتش‌سوزی خودروها در جاده‌ها جانشان را از دست بدهند.
حریق خودروها بخصوص در حوادث جاده‌ای در حالی سالانه تعدادی از شهروندان را به کام مرگی دلخراش می‌کشاند که از ابتدای تیرماه سال 92 تاکنون هنوز درباره نصب کپسولهای آتش‌نشانی روی خودروها بین پلیس و خودروسازان چالش جدی وجود دارد، آن هم در شرایطی که موضوع نصب کپسول آتش‌نشانی روی خودروهای داخلی از مصوبه دولت برخوردار است، اما هر بار به بهانه‌ای اجرای این مصوبه به تعویق می‌افتد.
سریال مهلت‌گیری خودروسازان
یک وقت‌هایی مسیر برای برداشتن یک گام بلند آماده است و فقط یک مصوبه قانونی نیاز دارد تا این گام بلند محکم و با یک پشتوانه قانونی برداشته شود. یک زمان‌هایی هم مصوبه قانونی وجود دارد، اما نداشتن ضمانت اجرایی باعث میشود تا همین مصوبه در اجرا بی‌ارزش شود. مصوبه نصب کپسول آتش‌نشانی روی خودروهای تولید داخل نیز نمونه بارز این شرایط است.
براساس مصوبه سی و یکم تیرماه سال 92 شورای عالی استاندارد و بنا به پیشنهاد سازمان ملی استاندارد ایران، در جهت اجرای استاندارد ملی خودرو، نصب کپسول آتش‌نشانی روی خودروهای تولید داخل از ابتدای مهر 92 اجباری شد. این مصوبه از سوی محمدرضا رحیمی، معاون اول رئیس‌جمهور وقت برای اجرا به سازمان‌های ذیربط و شرکت‌های خودروساز داخلی ابلاغ شد، اما این پایان ماجرا نبود.
پس از ابلاغ این مصوبه که از مهر 92 باید اجرا می‌شد، شرکت‌های خودروساز داخلی به این بهانه که نصب کپسول آتش‌نشانی روی خودورها برای شرکت‌های خودروساز هزینه بر است از نصب آن روی محصولات خود طفره رفتند.
احمد نعمت‌بخش، دبیر انجمن خودروسازان مرداد 92 در گفت‌وگو با فارس اعلام کرد که از مسئولان دولتی خواسته شده قانون نصب کپسول آتش‌نشانی روی خودروها از مهر 92 اجرا نشود.
به این ترتیب خودروسازان یک بار دیگر توانستند اجرای یک مصوبه قانونی را یکسال عقب بیندازند، زمانی که این بار خودروسازان برای خود خریدند مهرماه سال 93 بود با این حال از ابتدای مهر تاکنون هیچ کدام از شرکت‌های خودروساز داخلی نتوانستند استاندارد نصب کپسول آتش‌نشانی روی خودروهای تولیدی خود را اجرایی کنند و همین موضوع نیز با واکنش مسئولان پلیس راهور مواجه شد و باعث شد تا از ابتدای مهر امسال پلیس شماره‌گذاری خودروهای سواری داخلی را متوقف کند.
این موضوع با واکنش شرکت‌های خودروساز داخلی مواجه شد به طوری که داوود میرخانی‌رشتی، مشاور انجمن خودروسازان ایران، این بار با طرح این موضوع که استاندارد اجباری نصب کپسول آتش‌نشانی در خودروهای سواری در حالی به تصویب رسیده است که در هیچ کجای دنیا این کار اجباری نیست و اصلا مشخص نیست به چه دلیل چنین استانداردی تصویب شده است، تاکید کرد: ما به این استاندارد معترض هستیم و اعتراض خود را در شورای سیاستگذاری خودرو نیز مطرح کرده‌ایم و قرار شده این موضوع در شورای عالی استاندارد پیگیری شود.
اجرای مصوبه؛ این بار از ابتدای 94
با متوقف شدن شماره‌گذاری خودروهای داخلی از ابتدای مهر از سوی پلیس راهور، جلسات مشترکی بین خودروسازان، سازمان ملی استاندارد و پلیس راهنمایی و رانندگی برای حل و فصل موضوع برگزار شد، اما طرفین بدون هیچ توافق خاصی میز مذاکره را ترک کردند تا اینکه هفدهم مهر سخنگوی شورای سیاستگذاری خودرو از مهلت 6 ماهه دیگری یعنی تا ابتدای سال 94 برای خودروسازان به منظور اجرای مصوبه نصب کپسول آتش‌نشانی روی خودروها خبر داد.
ساسان قربانی در گفت‌وگو با واحد مرکزی خبر با اشاره به نشست شورای سیاستگذاری خودرو که با حضور وزیر صنعت، معدن و تجارت، مدیران عامل گروه‌های خودرو سازی، قطعه‌ساز و انجمن‌های خودروساز وقطعه ساز برگزار شد اعلام کرد از ابتدای سال 94 خودروسازان موظف به نصب کپسولهای آتش‌نشانی در خودروهای تولیدی خود هستند و این موضوع نیز به اطلاع خودروسازان داخلی رسیده است تا اقدامات و برنامه‌ریزی‌های لازم را در این زمینه انجام دهند.
مهلت‌گیری‌های چندباره خودروسازان برای نصب کپسول آتش‌نشانی روی تولیدات‌شان که بیشتر به وقت‌کشی شبیه شده است، این بار موجب انتقاد صریح رئیس پلیس راهور ناجا شد به طوری که سردار مومنی پس از اعلام خبر تمدید 6 ماهه مهلت خودروسازان برای نصب کپسول آتش‌نشانی روی محصولات‌شان گفت: امیدوارم روزی سریال مهلت دادن به خودروسازان به پایان برسد چون فکر نمی‌کنم نصب کپسول آتش‌نشانی روی خودروها کمتر از ترمز ضدقفل و کیسه هوا باشد.
به گفته سردار اسکندر مومنی، سال گذشته 340 نفر از هموطنان در آتش‌سوزی خودروها جانشان را از دست دادند که این موضوع نارسایی جدی در ساختار امدادرسانی در حوادث آتش‌سوزی خودروها را نشان می‌دهد.
مومنی از مشخص نبودن متولی اطفاء حریق در جاده‌ها انتقاد کرده و افزود: با توجه به فاصله زیاد اگر خودرویی در جاده دچار حریق شود خودرو تبدیل به خاکستر میشود البته برخی آتش‌نشانی‌های شهری بعضی مواقع حوادث ابتدای جاده را پوشش می‌دهند، اما به دلیل فاصله زیاد بین شهرها پاسخگوی همه حوادث نیستند در حالی که اگر درون هر خودرو یک کپسول آتش‌نشانی وجود داشته باشد میتواند جان چند نفر را نجات دهد.
رئیس پلیس راهور ناجا تاکید کرد: بهتر است بیش از فکر کردن به منافع خودروسازان به فکر جان مردم باشیم و هنگام تصویب هر طرحی به دقت جوانب آن را بسنجیم تا کار به مهلت دادن‌های پی در پی نکشد چراکه این موضوع باعث میشود خیال خودروسازان از دریافت مهلت‌های پی در پی راحت شود و آنها فکر کنند می‌توانند باز هم مهلت بگیرند، اما مسئولان باید بدانند همه سازمان‌های تصمیم گیرنده درباره این موضوع بیش از همه در قبال جان مردم مسئول هستند.
ناجی کوچک در حریق خودروها
واقعیت این است که اجرای این مصوبه با امنیت جانی شهروندان گره خورده است.
جلال ملکی، سخنگوی سازمان آتش‌نشانی تهران در گفت‌وگو با جام‌جم، با اشاره به حوادث آتش‌سوزی خودروها که نه فقط در راههای درون‌شهری بلکه در جاده‌های برون‌شهری نیز رخ می‌دهد، به ضرورت وجود کپسول اطفای حریق داخل هر خودرو اشاره کرده و توضیح می‌دهد: موضوع آتش‌سوزی در خودروها یکی از موارد حساس در بخش امدادرسانی جاده‌ای است چراکه این گونه حوادث علاوه بر خسارات مالی، تلفات جانی جبران‌ناپذیری نیز به همراه دارد.
وی با اشاره به ساختار فنی خودروهای داخلی، آنها را به طور طبیعی مستعد وقوع حوادث آتش‌سوزی دانسته و توضیح می‌دهد: یک خودرو چه از قسمت جلو و چه از قسمت عقب دچار حریق شود به محض اینکه به باک بنزین یا به اتاق حامل سرنشینان برسد، به دلیل مواد قابل اشتعالی که در هر خودرو وجود دارد، ممکن است حوادث مرگباری را رقم بزند.
این کارشناس سازمان آتش‌نشانی توضیح می‌دهد: قسمت جلوی خودرو که حامل بخش موتور و سایر متعلقات شامل باتری، کابل‌های برق، سیم‌ها و شلنگ‌هاست به دلیل آغشته بودن به روغن همگی قابل اشتعال هستند، حتی رنگ روی بدنه نیز میتواند به آتش‌سوزی خودرو کمک کند، همچنین دودی که از سوختن صندلی‌ها حاصل میشود نیز حاوی مواد مسموم‌کننده است و بدتر از همه اینکه یک خودرو از زمان شروع آتش‌سوزی فقط چهار تا پنج دقیقه زمان نیاز دارد تا شعله‌ور شود.
وی به رانندگان توصیه میکند داخل هر خودرو یک خاموش‌کننده کوچک داشته باشند و البته طرز استفاده از آن را نیز آموزش ببینند تا به محض احساس آتش‌سوزی با استفاده از خاموش‌کننده حداقل از شعله‌ور شدن آتش جلوگیری کرده و از بروز یک انفجار که ممکن است جان سرنشینان را به خطر بیندازد جلوگیری کنند.
سخنگوی سازمان آتش‌نشانی به موضوع اطفای حریق در حوادث جاده‌ای نیز اشاره کرده و با بیان اینکه هنوز در این زمینه ضعف‌ها و کمبودهای اساسی وجود دارد، تصریح میکند: قطعا وجود کپسول آتش‌نشانی در خودروها چه در قالب اجرای مصوبه نصب کپسول آتش‌نشانی بر روی خودروهای جدید باشد و چه قرار باشد شهروندانی که خودروهای چند ساله دارند خودشان این کپسولها را خریداری کنند و داخل خودرو بگذارند، قطعا در دو حالت به جلوگیری از مرگ و میر شهروندان در حوادث حریق خودروها در شهر و جاده‌ها کمک شایانی خواهد کرد.
حالا کمتر از 6 ماه دیگر زمان نیاز است تا ببینیم آیا این بار خودروسازان داخلی به قول خود برای نصب کپسول آتش‌نشانی روی خودروهای تولیدی خود پایبند خواهند بود یا این فرصت 6 ماهه نیز صرفا یک وقت‌کشی است تا پس از رسیدن موعد مقرر این بار به بهانه دیگری از اجرای این مصوبه شانه خالی کنند؟
شاید لازم باشد این بار دولت، وزارت صنایع و مجلس در موضوع مهلت 6 ماهه‌ای که خودروسازان برای نصب کپسول آتش‌نشانی روی محصولات خود خریده‌اند، به طور جدی‌تری وارد عمل شوند تا با رسیدن به ابتدای سال 94 ماجرای مسکوت ماندن اجرای مصوبه‌ای که در ارتباط تنگاتنگی با ایمنی جان مردم است باز هم تکرار نشود.
پوران محمدی / گروه جامعه
