بازسازی تمدن اسلامی در گرو وجود مراکز علمی آگاه و متعهد است

[ad_1]
بازسازی تمدن اسلامی در گرو وجود مراکز علمی آگاه و متعهد است
[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط با این موضوع
جستار پیشرفت علمی ایران و این گفتمان پیشرفت علمی هم باید ادامه پیدا کند، یعنی این را نباید بگذارید متوقّف بشودبخش سوم مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی وزارت فرهنگ و ماده مراکز ،موسسات ، کانونها و انجمنهای فرهنگی ، تشکیلاتی است که با اهداف و مقاصد اخبار سیاسی روزهای بروجردفرماندار بروجرد اظهار کرد منشور حقوق شهروندی با آموزه های دینی اسلام هماهنگ است و روزنامه فرهیختگان شماره تاریخ توسعه علمی پیش‌درآمد توسعه در دیگر عرصه‌های کشور است و رشد دانش‌آموختگان تحصیلات برنامه هسته‌ای در ایران ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزادایران در سال ۱۳۳۷ ۱۹۵۸، به عضویت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درآمد و در سال الف جزئیات سند تحول بنیادین آموزش و پرورشسند تحول بنیادین آموزش و پرورش که امروز توسط رئیس‌جمهور رونمایی شد، به نوعی به عنوان خبرگزاری فارس فانی و فرجی‌دانا از خانه ملت راهی …بعد از جلسه صبح و عصر مجلس درباره بررسی صلاحیت سه وزیر پیشنهادی، در نهایت فانی و فرجی تقدیم ؛ بمبارزان راه سعادت خوشبختی وترقی مردم افغانستان افغانهاوجامعه مدرننیوزهاب نشریه روزانه گروه مپناوزیر نیرو گفت در حال حاضر بیش از تا درصد تجهیزات مورد نیاز در صنایع آب و برق در نیوزهاب نشریه روزانه گروه مپنابا وجود تاکیدات چند باره رهبر معظم انقلاب در ابتدای امسال درباره استفاده از توان داخل جستار پیشرفت علمی ایران جستار بیانات رهبری کلیدواژه پیشرفت علمی ایران پیشرفت تولید علم اخبار سیاسی روزهای بروجرد فرماندار بروجرد اظهار کرد منشور حقوق شهروندی با آموزه های دینی اسلام هماهنگ است و نخبگان بخش سوم مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد ماده مراکز ،موسسات ، کانونها و انجمنهای فرهنگی ، تشکیلاتی است که با اهداف و مقاصد فرهنگی برنامه هسته‌ای در ایران ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد برنامه هسته‌ای ایران که در سال ۱۳۲۹ آغاز شده بود در سال ۱۳۵۳ با تأسیس سازمان انرژی اتمی روزنامه فرهیختگان شماره تاریخ توسعه علمی پیش‌درآمد توسعه در دیگر عرصه‌های کشور است و رشد دانش‌آموختگان تحصیلات عالی می الف جزئیات سند تحول بنیادین آموزش و پرورش بسم الله هر پیشرفتی در عرصه های فردی و اجتماعی، نیازمند تلاش و تحمل سختی ست برای اجرای گزارش کامل فارس از جلسه رای اعتماد به وزرای پیشنهادی فانی و بعد از جلسه صبح و عصر مجلس درباره بررسی صلاحیت سه وزیر پیشنهادی، در نهایت فانی و فرجی‌دانا تقدیم ؛ بمبارزان راه سعادت خوشبختی وترقی مردم افغانستان افغانهاوجامعه مدرن نیوزهاب نشریه روزانه گروه مپنا وزیر نیرو گفت در حال حاضر بیش از تا درصد تجهیزات مورد نیاز در صنایع آب و برق در وزارت نیوزهاب نشریه روزانه گروه مپنا به گزارش ایلنا، در هفته‌های اخیر مطالبی پیرامون قرارداد منعقد شده توسط شرکت تولید برق

سکانسی از سریال ماه و پلنگ، مسیح اسلامی ،خدای واحد یا احد؟!

[ad_1]

مقالات خواندنی گروه دین در هفته ای که گذشت.

گروه دین تبیان

ما در دنیایی زندگی می کنیم که مزرعه ای یا آزمایشگاهی بیشتر نیست. ولی برخی این دنیا را محل جمع کردن مال و ثروت می دانند و به خیال خود اینجا، سرای باقی است. آنها خدا پرستی را رهاکرده و به دنیا پرستی روی آورده اند. در حدیثی فرمول جمع کردن دنیا بیان شده است ...

امام علی علیه السلام، به خدای سبحان عرض می کند: پروردگارا اوّلین منیب من بودم؛ یعنی اولین کسی که نوبت گرفت یا اوّلین کسی که از دیگران گسست و به تو پیوست من بودم. خدایا جز پیامبر صلی الله علیه و آله احدی پیش از من نماز نخواند.

ماه و پلنگ روایت یک داستان اجتماعی است، که نویسنده ی آن سعی دارد، نوعِ خاصی از سبک زندگی جامعه ی امروزی را به تصویر بکشد. این مجموعه روایت سبک زندگی جامعه ای است که، انسان های آن بهشت، رضایتمندی، خوشبختی و سعادت را در جهنم زیاده خواهی ها، انتقام جویی ها و دروغگویی به تباهی کشانده اند. نویسنده ی این داستان تمام سعی خود را مبذول داشته تا از زاویه ای جدید به آرزوی جوان های امروزی بپردازد. جوان هایی که آرزوهای رویایی و بلند پروازی های نابجایشان، مانع از رسیدن ایشان به اهداف اصلیشان شده است. در قسمتی هایی از این داستان، زندگی جوانی به تصویر کشیده، که برای دستیابی به آرزوهای رویایی و بلند خود از شاخص ها و عناصر غلط کمک می گیرد و همین امر موجبات شکست او را فراهم می کند.

حضرت مسیح(ع) نزد مسلمانان مورد تکریم بوده و جزو پیامبرانی هستند که شریعت جدید و کتاب جدیدی آوردند. البته کتابی که امروزه در دست ما هست همان مطالبی که به حضرت عیسی(ع) وحی می شد نیست. بلکه این کتاب بعد از ایشان نوشته شد. از ویژگی های حضرت مسیح(ع) اینست که بدون اینکه پدری داشته باشند متولد شدند. این مسأله به لحاظ عقلی محال نیست گرچه بعلت اینکه به آن در زندگی روزمره عادت نداریم آن را عجیب بدانیم. شاید علت آن این باشد که در آن روز چنان وضعیت بدی در جامعه شکل گرفته بود که مردی شایسته حضرت مریم(س) وجود نداشت. 

من به تازگی کفشی خریده ام که فروشنده ادعا می کند چرم ایتالیاست . البته کفش ایتالیایی است ولی مشکل من این است که، آیا به صرف حرف فروشنده و مارک کفش، می توان اعتماد کرد؟ اگر بله، حکم طهارت من چیست؟ در حالی که تمام روز آن را می پوشم و تهیه کفش دیگر هم از لحاظ مالی برایم مقدور نیست.

«بصیرت» از جمله واژه هایی است که در سال های اخیر بیشتر به گوش خورده و مفهوم اصطلاحی آن با عنایت به اقتضاء خود جلوه نمایی خاصی دارد. در این نوشتار قصد داریم مقداری در مورد شاخصه های بصیرت و ویژگی افرادی که در تاریخ با این عنوان شناخته شده اند با تأمل بیشتر نگاه کنیم.

مدتی است در شبکه های مجازی، متنی در خصوص خواستگاری حضرت امیر علیه السلام از دختر ابوجهل (بزرگترین دشمن اسلام در زمان بعثت رسول اکرم صلی الله علیه و آله) مطرح گردیده است. متنی که به منابع شیعی استناد شده است. که در این مطلب پاسخ این شایعه و شبهه را می دهیم. 

فرستادن صلوات و سلام بر پیامبر (صلی الله علیه و اله) و آل پیامبر (علیهم السلام) از طرف مومنان در حقیقت طلب کردن رحمت بر خودشان نیز است؛ زیرا در واقع پیامبر و ائمّه (علیهم السلام) واسطه فیض الهی هستند. اگر بر آنها صلوات نفرستیم، در واقع خود را از رحمت الهی محروم کرده ایم. بنابراین درود بر پیامبر (صلی الله علیه و اله) سبب پاکی اعمال و نیز قبولی آنها می شود، همچنین باعث اجابت دعاها، کفّاره گناهان، نورانی شدن در قیامت و راه پیدا کردن به بهشت نیز می شود.

موضوعی که قرآن بیشتر به آن عنایت دارد اثبات توحید یا اثبات خدا است. قرآن وجود خداوند متعال را مفروغ عنه گرفته، گویی کسی در وجود خداوند متعال حرفی ندارد. أفی الله شک، آیا در باره خدا شکی هست؟ چنان مطرح می کند و پاسخ می دهد که راه هر شکی را می بندد . لذا قرآن ، بیشتر به توحید و نفی شرک پرداخته  تا اثبات خدا. در واقع اثبات توحید مساوی با اثبات خدا هم هست. در مباحث خداشناسی در عین حال که خدا ثابت شده، وحدانیت خدا هم ثابت شده است.

دین جامع و جاودان اسلام با اختلاط مخالف است، نه با شرکت بانوان و مردان در مجامع عمومى و علمى با حفظ حریم. آنچه در جامعه اسلامى مذموم است، روابط ناصحیح زن و مرد در جامعه است، نه حضور فعال آن ها در اجتماع.

 

---

صلوات هم مداد است هم مداد پاک کن

چند سکانس و برداشت آزاد از سریال ماه و پلنگ

با فقیر چگونه برخورد کنیم؟

چگونه هم محبوب خدا باشیم هم مردم

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط با این موضوع
سکانسی از سریال ماه و پلنگ، مسیح اسلامی ،خدای واحد یا احد؟ سکانسی از سریال ماه و پلنگ، مسیح اسلامی ،خدای واحد یا احد؟

علی‌بن موسی‌الرضا (ع) و سبک زندگی اسلامی در روابط اجتماعی

[ad_1]

ویژگی‌های ادب کهن فارسی

ادبیات دوران اسلامی در ایران، که با سروده‌های نخستین پارسی‌سرایان قرن چهارم هجری پا به عرصه‌ی هستی نهاد، ادامه ...

ساختار حمایت‌های مالی از زنان در نظام حقوقی اسلام

اسلام با تبیین سیمای حقیقی زن و زدودن غبار اوهام و خرافه، حقوق مالی فراوانی را برای وی ثابت کرد و ترسیم ادامه ...

محسنات لفظی در کلام امام رضا و امام سجاد (ع)

کلام امامان معصوم (علیهم السلام) در کنار معانی والای انسانی که نشان از روحیه‌ی متعالی و اندیشه‌ی اسلامی ادامه ...

علی‌بن موسی‌الرضا (ع) و سبک زندگی اسلامی در روابط اجتماعی

سبک زندگی، شامل مجموعه‌ای از رفتارها و الگوهای کنش افراد بوده که معطوف به ابعاد هنجاری و معنایی زندگی ادامه ...

گرایش‌های نوین در ادب فارسی

ادب سنتگرای فارسی در آستانه‌های به قدرت رسیدن سلاله‌ی قاجار با مسئله‌ی چگونگی پیشرفت بعدی خود روبرو شده ادامه ...

ویژگی‌های ادب کهن فارسی

ادبیات دوران اسلامی در ایران، که با سروده‌های نخستین پارسی‌سرایان قرن چهارم هجری پا به عرصه‌ی هستی نهاد، ادامه ...

فرضیه‌های روش‌شناسی پاسخ‌دهی به شبهات در قرآن

تعریف: فرضیه روش‌شناسی پاسخ به شبهات برداشتی قابل تعمیم درباره روش پاسخ‌دهی قرآن کریم است که با تحلیل ادامه ...

شناخت عوامل درونی و بیرونی شکل‌گیری شبهه

عوامل درونی شبهه‌گری و نیز عوامل بیرونی ابتلای به آن بخشی از شخصیت شبهه‌گر را تشکیل می‌دهد. عوامل درونی ادامه ...

شبهه چیست؟

«شُبهه» بر وزن فُعلَة است. مصدر در این وزن بر رنگ مانند خُضرة به معنای سبزی، حُمرة به معنای سرخی، دُهمة ادامه ...

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط با این موضوع
گزارش مشکل قرآن آموزان موسسات شما از نسخه قدیمی مرورگر اینترنت اکسپلورر استفاده میکنید، این کار کامپیوتر شما را در آذر راه زندگینقش ترس در شکست انسانها و اقسام آن ترس مثبت و منفی هراس، تیره بختی است، اما شهامت را زندگی نامه بزرگان وبلاگ مذهبی سایت مذهبی …یکی از شاخصه های پر اهمیت در پیشرفت اسلام اخلاق نیک و کلام دلاویز و پرجاذبه پیامبر مدرسه هوشمندحجاب در اسلام از یک مسأله کلّی‏تر و اساسی‏تری ریشه می‏گیرد، و آن این است که اسلام می خانوووووووومی دوستت دارمنوجوانی و علاقه به مد آسیب شناسی الگوهای رفتاری در نوجوانی پرونده روی میز نشان می داد چرا برخی زنها از سنین تا سالگی به خیانت و … روزی طلبان را در کسب روزی یکسان گردانید ۱ فراموش و به یاد آوری حقی٢ آسودگى طریق الی الله شرح حال اولیای الهی و اهل معنااویس قرنی و چاووش علوی روزی اویس قرنی در کنار آب فُرات وضو می گرفت، آواز طبلی به گوش گزارش مشکل قرآن آموزان موسسات شما از نسخه قدیمی مرورگر اینترنت اکسپلورر استفاده میکنید، این کار کامپیوتر شما را در معرض آذر راه زندگی ترس از خدا عامل خودباوری و اعتماد به نفس امام علی علیه السلام در حکمت ترس از خدا را یکی از زندگی نامه بزرگان وبلاگ مذهبی سایت مذهبی موضوعات مذهبی معانی یکی از شاخصه های پر اهمیت در پیشرفت اسلام اخلاق نیک و کلام دلاویز و پرجاذبه پیامبر اکرم ص مدرسه هوشمند حجاب در اسلام از یک مسأله کلّی‏تر و اساسی‏تری ریشه می‏گیرد، و آن این است که اسلام می خانوووووووومی دوستت دارم نوجوانی و علاقه به مد آسیب شناسی الگوهای رفتاری در نوجوانی پرونده روی میز نشان می داد که چرا برخی زنها از سنین تا سالگی به خیانت و شهوت رانی روی « روزی طلبان را در کسب روزی یکسان گردانید ۱ « فراموش» و «به یاد آوری» حقی٢ «آسودگى خاطر»۱ طریق الی الله شرح حال اولیای الهی و اهل معنا اویس قرنی و چاووش علوی روزی اویس قرنی در کنار آب فُرات وضو می گرفت، آواز طبلی به گوش وی رسید

بررسی اقدامات وزارت بهداشت در راستای اجرای سند دانشگاه اسلامی

[ad_1]

در جلسه 300 شورای اسلامی شدن دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی، به ریاست دکتر محمد فرهادی، وزیر علوم اقدامات وزارت بهداشت در راستای اجرای سند دانشگاه اسلامی بررسی شد.

، در ابتدای این جلسه اعضای شورای اسلامی شدن دانشگاه‌ها ضمن تشکر از مسئولان دانشگاه‌ها برای برگزاری مراسم روز دانشجو، بر لزوم حفظ وجهه ضد استکباری این روز تأکید کردند.

اعضای شورای اسلامی شدن دانشگاه‌ها همچنین بر لزوم ترسیم دقیق حدود و ثغور فعالیت‌های صنفی در دانشگاه‌ها به منظور جلوگیری از تداخل فعالیت‌های صنفی و سیاسی، تأکید کردند و در ادامه جلسه، گزارش عملکرد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در اجرای سند دانشگاه اسلامی ارائه شد.

در این گزارش با اشاره به اولویت‌بندی انجام شده به منظور اجرای سند دانشگاه اسلامی، گزارش هزینه‌کرد بخشی از بودجه اجرای این سند نیز ارائه شد.

در بخش دیگری از گزارش مذکور، تفکیک بین حوزه‌های مجری زیرنظام‌های سند دانشگاه اسلامی، برگزاری جشنواره دانشجوی نمونه، فعال‌سازی تشکل‌های علمی، تقویت مشارکت دانشجویان در کلیه فعالیت‌های دانشجویی، توجه جدی به سلامت روانی، استفاده از ظرفیت‌ فعالیت‌های هنری، ایجاد احساس مسئولیت‌پذیری در دانشجویان، ترویج فرهنگ ایثار و شهادت، توجه به نشریات دانشجویی و ترویج ورزش و فعالیت‌های بدنی از اهم اقدامات صورت گرفته در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی عنوان شد.

پس از ارائه این گزارش، اعضاء به بیان نظرات و پیشنهادهای خود پرداختند، که از جمله نکات مهم آن می توان به "ارائه گزارش عملکرد از جانب سایر دستگاه‌های مجری سند دانشگاه اسلامی"، "هدف‌گیری به سمت حفظ سرمایه انسانی بخش آموزش عالی در همه برنامه‌ها"، "در نظر گرفتن ارتباط کلیه اقدامات با اجزای سند دانشگاه اسلامی"، "توجه به اسناد بالادستی علمی و فرهنگی در فعالیت‌های دانشگاهی"، "تعامل دستگاه‌های مجری سند دانشگاه اسلامی"، "یکسان‌سازی فرم و شکل کلیه گزارش‌ها از منظر ارائه شاخص‌ها"، "مؤثر بودن اهتمام دستگاه‌ها در اجرای سند در تخصص بودجه" و "به کارگیری ظرفیت اردوهای جهادی و راهیان نور در سالم‌سازی فضای دانشگاه‌ها" اشاره کرد.

 به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، ادامه بررسی گزارش وزارت بهداشت به جلسه آینده شورای اسلامی شدن دانشگاه‌ها موکول شد.

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط با این موضوع
اخبار وزارت بهداشت سایت پزشکان بدون مرزرییس مرکز مدیریت بیماری های واگیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از شناسایی مورد یک تا هشت سال زندان برای تجمع کنندگان در مقبره کوروش کبیر در پاسارگاد عکسی از تجمع شرح وظائف وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعیوزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی منشور رفتار حرفه ای و اخلاقی منشور کاری ماموریت و جزئیات سند تحول بنیادین آموزش و پرورش منتشر شدبه گزارش خبرنگار اجتماعی باشگاه خبری فارس توانا، در مقدمه سند تحول بنیادین آموزش و شبکه ایران زنان بررسی تطبیقی قوانین مربوط به زنان در …شبکه ایران زنان زهرا نژادبهرامچکیده نگاهی تطبیقی به حقوق زنان در ایران و ترکیه با روزنامه ایران شماره تاریخ ترور سفیر روسیه در ترکیه سفیر روسیه در ترکیه، حین بازدید از یک نمایشگاه نقاشی در اخبار لحظه به لحظه استخدام آموزش و پرورش در سال ۹۵ …اخبارلحظهبهلحظهاستخداماخبار لحظه به لحظه استخدام آموزش و پرورش استخدام آموزش و پرورش سال ۹۵ دانلود سوالات دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزیردیف عنوان دانشجو دانشکده گروه تاریخ دفاع ردیف عنوان دانشجو دانشکده گروه تاریخ دفاعبخش سوم مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی وزارت …شورای عالی انقلاب فرهنگی برای تامین اهداف و دستوارتی که در حکم حضرت عالی بدان تصریح مرکز پژوهشها مصوبه آیین نامه جامع مدیریت دانشگاه …مصوبه آیین نامه جامع مدیریت دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی، پژوهشی و فناوری اخبار وزارت بهداشت سایت پزشکان بدون مرز رییس مرکز مدیریت بیماری های واگیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از شناسایی مورد مشکوک شرح وظائف وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی منشور رفتار حرفه ای و اخلاقی منشور کاری ماموریت و اهداف یک تا هشت سال زندان برای تجمع کنندگان در مقبره کوروش کبیر در پاسارگاد عکسی از تجمع هفت آبان جزئیات سند تحول بنیادین آموزش و پرورش منتشر شد به گزارش خبرنگار اجتماعی باشگاه خبری فارس «توانا»، در مقدمه سند تحول بنیادین آموزش و پرورش شبکه ایران زنان » بررسی تطبیقی قوانین مربوط به زنان در دو شنبه، ۲۰ آبان ۱۳۹۱ بررسی تطبیقی قوانین مربوط به زنان در دو کشور ایران و ترکیه با تاکید بر روزنامه ایران شماره تاریخ ترور سفیر روسیه در ترکیه سفیر روسیه در ترکیه، حین بازدید از یک نمایشگاه نقاشی در آنکارا اخبار لحظه به لحظه استخدام آموزش و پرورش در سال ۹۵ استخدام اخبارلحظهبهلحظه اخبار لحظه به لحظه استخدام آموزش و پرورش استخدام آموزش و پرورش سال ۹۵ دانلود سوالات دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی ردیف عنوان دانشجو دانشکده گروه تاریخ دفاع ردیف عنوان دانشجو دانشکده گروه تاریخ دفاع بخش سوم مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد شورای عالی انقلاب فرهنگی برای تامین اهداف و دستوارتی که در حکم حضرت عالی بدان تصریح شده بخشنامه هاواخباراداریاینجاکمیجان احتساب میزان افزایش حاصل از رتبه بندی معلمان در حقوق بازنشستگی مدیران کل محترم استان ها

تاثیر وقف و امور خیره در ایجاد زمینه های نیل به اتحاد ملی و انسجام اسلامی

[ad_1]

چکیده

در این مقاله به تبیین تأثیر وقف و امور خیریه در فراهم نمودن زمینه های نیل به اتحاد ملی و انسجام اسلامی می پردازیم. منافع حاصل از وقف و امور خیریه در دو بعد مادی و معنوی، می تواند در کاستن مشکلات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مردم و پیشرفت مادی و معنوی جوامع مؤثر باشد.
الف. وقف، در بعد مادی، قادر اسـت با ارائه و توسعه ی الگوهای اقتصادی، باعث فقرزدایی و بهبود وضع معیشتی مردم شود. از نتایج شکوفایی اقتصادی، کاهش بزهکاری و افزایش امنیت اقتصادی خواهد بود که می تواند منجر به آسودگی خاطر جامعه، تفرقه زدایی نسبی و رشد همدلی گردد.
ب. وقف و امور خیریه در بعد معنوی نیز با ایجاد الگوهای فرهنگی و توسعه ی فضای روحانی، با استفاده از تعالیم انسان ساز قرآن و عترت، می تواند به ارتقای فرهنگ جامعه و فقرزدایی فرهنگی کمک نماید. درک صحیح واقعیت ها و موقعیت ها سبب افزایش روابط عاطفی میان مردم می شود و همدلی معنوی را در پی خواهد داشت.
تلاقی این دو محور یعنی«شکوفایی اقتصادی» و«تعالی فرهنگی و معنوی» در یک جامعه، می تواند زمینه های زدودن اختلاف و تفرقه را فراهم کند و امت را به سوی یکپارچگی رهنمون سازد. بنابراین می توان پذیرفت که سنت وقف و امور خیریه در نهایت می تواند تأثیری مهم را در دست یافتن به اتحاد ملی و انسجام اسلامی داشته باشد. در پایان نیز به تأثیر اوقاف و امور خیریه در عرصه های جهانی، از جمله همیاری و اتحاد کشورهای اسلامی در تأسیس بنیاد جهانی وقف و سازمان رابطه العالم الاسلامی در دهه ی اخیر اشاره خواهد شد.

کلید واژه ها

اتحاد ملی، انسجام اسلامی، اقتصاد، فرهنگ، فقر، وقف.
یکی از آرزوهای پیامبران و مصلحان اجتماعی، در طی تاریخ، رسیدن به یکپارچگی، انسجام و اتحاد جوامع بشری بوده اسـت. تعالیم رسولان اولوالعزم و پیامبران و اوصیای الهی بر حول اتحاد میان انسان ها با رویکرد خدامحوری و پرهیز از تفرقه دور می زند. «وَاعتَصِمُوا بِحَبلِ اللهِ جَمِیعاً وَلَا تَفَرَّقُوا» (آل عمران: 103) و«وَلَا تَکُونُوا کَالَّذینَ تَفَرَّقُوا وَاختَلَفُوا مِن بَعدِ مَا جاءهُمُ البَیِّنَاتُ» (آل عمران: 105) و«اَن اَقِیمُوا الَّذینَ وَلَا تَتَفَرَّقُوا فِیهِ» (شوری: 13). به رغم سعی بلیغ سفیران الهی، مصلحان و خیراندیشان، مسأله ی اتحاد ملی، جز در مواردی اندک و زمان هایی کوتاه، به طور کامل تحقق نیافت. بسیاری از ادیان تحقق این آرزو را در پایان دنیا پیش بینی کرده اند. آمدن مصلح جهانی و سر و سامان دادن به امور مردم و ایجاد اتحاد واقعی میان امت ها از رؤیاهای بشریت بوده اسـت. مبانی اعتقادی اسلام نیز ظهور حضرت حجت(عج) در آخرالزمان را به عنوان یک امر تخلف ناپذیر مطرح کرده اسـت که نتیجه ی آن یکپارچگی و اتحاد و انسجام حقیقی میان مردم دنیا اسـت«وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنکُم وَعَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَستَخلِفَنَّهُم فِی الاَرضِ...» (نور: 55) یعنی: خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده اند و کارهای شایسته انجام داده اند، وعده داده اسـت که آنان را در زمین، به یقین جانشین گرداند...
هر یک از ادیان الهی برای رسانیدن کشنی بشریت به ساحل اتحاد و انسجام، قوانین و مقرراتی را برای پیروان خویش ارائه نمود. این قوانین به دست پیامبران و اوصیای ایشان به مردم ابلاغ می شد. احکام انسان ساز و جامعه پرداز در ادیان الهی برای اصلاح شؤون دنیوی و امور معنوی انسان ها و بر طرف نمودن تفرقه و اختلاف، تشریع شده اسـت. «... فَبَعَثَ اللهُ النَّبِیِّینَ مُبَشِّرِینَ وَمُنذِرِینَ وَأنزَلَ مَعَهُمُ الکِتَابَ بِالحَقِّ لِیَحکُمَ بَینَ النَّاسِ فِیمَا اختَلَفُوا فِیهِ...» (بقره: 213) یعنی: ...پس خداوند پیامبران را مژده آور و بیم دهنده برانگیخت و با آنان کتاب آسمانی را به راستی فرو فرستاد تا میان مردم در آنچه اختلاف داشتند، داوری نمایند... .
دین اسلام نیز به عنوان آخرین دین الهی و نسخه ی نهایی هدایت بشر، دستورها و قوانینی را تشریع نمود که در صورت عمل به آن می توان به وحدت و همدلی و یکپارچگی دست یافت(طباطبایی، محمد حسین، المیزان، ج 6، ص 229). به اعتقاد علامه طباطبایی عاقبت این قوانین، جهان اسلام را به سوی وحدت خواهد برد. (همان، ج 2، ص 168)
از نیازهای انسان، ایجاد ارتباط با همنوعان و احساس یکی بودن و انس با دیگران اسـت که در قالب وحدت اجتماعی جلوه می نماید. انسانی که بر اساس فطرت پاک الهی، رشد یابد هرگز نمی تواند نسبت به زندگی و سرنوشت همنوعان و کسانی که با او ارتباط دارند، بی توجه باشد.
چوعضوی به درد آورد روزگار
دگر عضوها را نماند قرار
در سطح بالاتر، معمولاً مردم یک جامعه نمی توانند در برابر سایر جوامع بی اعتنا باشند. در یک نگاه مثبت، می توان به کمک های مردمی یک کشور به کشور دیگری که دچار حوادث طبیعی یا جنگ شده اند اشاره کرد. وجود فراخوان های عمومی، جمع آوری کمک های بین المللی و مشارکت مؤسسات خیریه جهانی در مواقع اضطراری از نمونه های همیاری و همدلی و تعاون بین المللی اسـت.
یکی از تمهیداتی را که در اسلام جهت برطرف نمودن مشکلات مادی و حتی معنوی مردم و زدودن دغدغه های مالی و جلوگیری از تفرقه و انحراف، اندیشیده اسـت، سنت وقف می باشد.

سنت وقف و خیرات و مبرات عاملی مؤثر در اتحاد ملی و انسجام اسلامی

با توجه به احکام اسلامی مانند زکات، انفاق، خمس و وقف می توان استنباط نمود که جهت گیری کلی دین اسلام، دستگیری از قشر ضعیف جامعه و کمک به تعالی و ارتقای آنان می باشد. اهدای قسمتی از اموال توانمندان و توزیع آن میان مستمندان و نیازمندان تأثیر بسزایی در حل معضلات اجتماعی و اقتصادی دارد. نتیجه آنکه عطوفت و رأفت اسلامی باعث همدلی و ایجاد ارتباط معنوی میان مردم می شود و به نوعی به پدید آمدن اتحاد و انسجام در جامعه کمک می کند. وقف یکی از سنت هایی اسـت که با همین هدف تشریع شده اسـت.
شخص واقف که قسمتی از ثروت خویش را برای استفاده ی دیگران و حل مشکلات اقتصادی و اجتماعی آنان از اموال خود خارج می کند، در حقیقت، حکمی از احکام خداوند را گردن می نهد و به رغم حب انسان به مال و ثروت، بخشی از آن را در راه خدا وقف می کند. (سازمان اوقاف، وقف میراث جاویدان، ش 2، 1372، ص 5)
گروهی از صحابه ی پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) از خود موقوفاتی را به یادگار گذاشتند، تا آنجا که جابربن عبدالله انصاری می گوید: از یاران پامبر کسی نبود که توانایی مالی داشته و چیزی را وقف نکرده باشد(موسوی خمینی، روح الله، تحریر الوسیله، ج 2، ص 62). ائمه ی اطهار(علیهم السلام) خود در اجرای سنت وقف پیشقدم بودند؛ امام علی(علیه السلام) چاه ها و باغ های بسیاری را که به دست خود احداث فرموده بود، در راه خدا و مسلمانان وقف کرد. برخی از این چاه ها هنوز در کشور عربستان با عنوان«آبار علی» (چاه های علی) شناخته می شود و مورد استفاده اسـت(شهابی، علی اکبر، تاریخچه ی وقف در اسلام، ص 21). فهرست موقوفات و وقف نامه های امام علی(علیه السلام) در گزارش های تاریخی آمده اسـت، این وقف نامه ها خود همواره یک منبع الهام بخش، برای مسلمانان در طول تاریخ بوده اسـت (http://daneshnameh.roshd.ir). رفع بسیاری از نیازمندی های مستمندان و گشوده شدن بسیاری از گره های اقتصادی با سنت وقف، عملی اسـت. (سلمان؛ ابوسعید احمد، مقدمه ای بر فرهنگ وقف، ص 11)
قرآن کریم، فداکاری، ایثار و انفاق در راه خدا را دارای اثری ماندگار دانسته و آن را ستوده اسـت: «الَمالُ وَالبَنُونَ زِینَةُ الحَیاةِ الدُنیَا وَالباقِیاتُ الصَّالِحاتُ خَیرٌ عِندَ رَبِّکَ ثَوَاباً وَخَیرً اَمَلا» (کهف: 46). «مال، فرزندان، زیور زندگی این جهان اسـت و ماندنی های نیک در نزد پروردگارت از نظر پاداش و امید نیکوتر اسـت». «الّذیِنَ یُنفِقُونَ اَموالَهُم بِالَّیلِ وَالنَّهارِ سِرًّا وَعَلاَنِیَةً فَلَهُم اَجرُهُم عِندَ رَبِّهِم وَلاَ خَوفٌ عَلَیهِم وَلَا هُم یَحزَنُونَ». (بقره: 274)

وقف

وقف در لغت به معنای نگاه داشتن، ایستادن، پایندگی، تأمل و حبس آمده اسـت. (دهخدا، علی اکبر، لغت نامه: ابن منظور، لسان العرب و معلوف، لویس، المنجد: ذیل واژه وقف).
وقف در اصطلاح فقهی عبارت اسـت از: «تحبیس الاصل و تسبیل المنفعة» یعنی «نگاه داشتن اصل ملک یا مال و آزاد گذاردن منافع آن» (طوسی، محمد، المبسوط، ج 3، ص 286). در سایر کتب فقهی نیز تعاریفی نزدیک به تعریف شیخ طوسی آمده اسـت. (شهید اول، محمدبن مکی عاملی، الدروس، ص 228؛ محقق حلی، جعفربن حسن، شرایع الاسلام، ج 2، ص 211)
«تحبیس» از واژه «حبس» به معنای زندانی کردن، در قید در آوردن و جلوی آزادی چیزی را گرفتن اسـت. زیرا با وقف کردن ملک، آزادی نقل و انتقال از آن سلب می شود. تسبیل، در راه خدا آزاد گذاردن اسـت، زیرا منافع وقف برای موقوف علیه، مباح و آزاد اسـت تا از آن، انتفاع ببرد. (معرفت، محمد هادی، «حقیقت وقف»، وقف میراث جاویدان، ش 18، 1376،ص 32).
وقف در حقیقت از صدقات محسوب می شود. قید«تسبیل» در تعریف شیخ طوسی از وقف، ناظر به این اسـت که وقف از صدقات جاریه اسـت؛ زیرا از منافع آن به طور مستمر استفاده می شود. شیخ مفید نیز وقف را از صدقات می داند و می گوید«الوقوف فی الاصل صدقات» (شیخ مفید، المقنعة، چاپ سنگی، ص 99). منشأ این نگرش را در روایاتی که از اهل بیت(علیهم السلام) به ما رسیده اسـت، می توان مشاهده نمود. اینک به نمونه ای از این روایات بنگرید: «عن الصادق(علیه السلام):
لیس یتبع الرجل بعد موته من الاجر الّا ثلاث خصال: صدقة اجراها فی حیاته فهی تجری بعد موته، و سنّة هدی سنتها فهی یعمل بها بعد موته، او ولد صالح یدعو له» (حر عاملی، محمدبن حسن، وسائل الشیعة، ج 19،ص 171)؛ یعنی: در پی انسان اجر و ثوابی نخواهد آمد مگر در سه حال، صدقه ای که در حال حیات به جریان انداخته و پس از مرگ او در جریان باشد(مانند وقف) یا شیوه ای را به کار برده که هدایت گر اسـت و دیگران آن را به کار می گیرند یا فرزند نیکوکاری که برای او دعا و طلب مغفرت نماید. با توجه به این روایت و اخبار شبیه به آن، بحث وقف، در آثار فقهی در باب صدقات و با عنوان کتاب الوقوف و الصدقات آمده اسـت. در ساختار اقتصادی اسلام، ملکی را که وقف شده اسـت و به آن«موقوفه» می گویند، نمی توان خرید یا فروخت. دلیل عدم جواز بیع وقف، آن اسـت که صاحب اولیه ی مال یا«واقف» در فرایند وقف، مال یا ملک را از مالکیت خود خارج می نماید و در حقیقت، واقف، دیگر مالک نیست.
جمعی از فقها چون صاحب جواهر و صاحب شرایع و شهید ثانی وقف را ملک موقوف علیه دانسته اند(نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام، ج 28، ص 90 و محقق حلی، جعفربن حسن، شرایع الاسلام، ج 2، ص 218، و شهدی ثانی، مسالک الافهام، ج 1، کتاب الوقوف و الصدقات). در عین حال به رغم اینکه مال وقف متعلق به موقوف علیه اسـت، نمی توان آن مال را به تملیک دیگری درآورد. زیرا هدف از وقف آن اسـت که مال وقف صرفاً در جهت وقف واقف و به نفع موقوف علیه هزینه شود و به همین سبب مال، حبس می شود و وقف می گردد. خرید و فروش وقف(جز در موارد خاص، از جمله بطلان وقف یا اتمام مدت آن) ممکن اسـت موجب نقض غرض واقف و توقف جریان آن گردد. (نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج 22، ص 358)
وقف یکی از عرصه های ارزنده ای اسـت که می توان با بهره گیری صحیح از آن، مقدمات رسیدن به آرمان اتحاد ملی و انسجام اسلامی را فراهم نمود. نیکوکاری به شکل خیرات، مبرات و وقف تأثیری مهم را در کاستن بحران های اقتصادی و اجتماعی و حتی روانی جامعه دارد. از سوی دیگر وقف با ایجاد رابطه ی عاطفی میان قشر توانمند به عنوان«واقف» و طبقه ی نیازمند، می تواند باعث همدلی و یکپارچگی اجتماعی شود. سنت وقف در دو بعد اقتصادی و فرهنگی می تواند به این هدف دست یابد.

تأثیر وقف در شؤون اقتصادی و فرهنگی جامعه

در اینجا ضمن ارائه ی مدل ذیل به بررسی تأثیر وقف در الگوهای اقتصادی و فرهنگی جامعه می پردازیم.
گفته اند که«الناس عبید الاحسان»: مردم بنده ی نیکی و احسان هستند. نیکوکاری در قالب کمک های مادی و معنوی به نیازمندان، به عنوان بهترین ابزار جلب توجه و تألیف قلوب اسـت. به عنوان مثال یکی از مصارف زکات، پرداخت مبلغی از مال به کسانی اسـت که نیاز به دلجویی دارند تا به اسلام بگروند یا ایمانشان مستحکم تر شود. این کار به دست رسول خدا(صلی الله علیه وآله) انجام می شد. آیه ی 60 سوره ی توبه ناظر به این مسأله اسـت.
«اِنَّما الصَّدَقاتُ لِلفُقَراء وَالمَساکِینِ وَالعَامِلِینَ عَلَیهَا وَالمَؤَلِّفَةِ قُلُوبُهُم وَفِی الرِّقَابِ وَالغَارِمِینَ وَفِی سَبیلِ اللهِ وابنَ السَّبیلِ...» (توبه: 60): زکات تنها از آن تهدستان و بیچارگان و مأموران دریافت آنها و دلجویی شدگان و در راه(آزادی) بردگان و از آن وامداران و(هزینه کردن) در راه خدا و از آن در راه ماندگان اسـت... .
بنابراین برآوردن نیازهای مادی محرومان و رفع مشکلات اقتصادی از امور، مطلوب و اساسی اسـت که موجب همدلی و ایجاد رابطه حسنه میان مردم می شود. ساختار اقتصادی اسلام علاوه بر واجب نمودن احکامی از قبیل زکات و خمس که می تواند مشکلات اقتصادی جامعه را تعدیل کند، توانگران را به انفاق استحبابی همچون صدقه، نذر و وقف تشویق نموده اسـت.

وقف، زمینه ساز فقرزدایی اقتصادی

توسعه وقف باعث تقویت بنیان اقتصادی کشور می شود و با فقرزدایی می توان بر بسیاری از معضلات اجتماعی چیره شد و از میزان بزهکاری ها کاست.
با کاهش بزهکاری و افزایش سلامت اقتصادی، بر میزان همدلی و یکپارچگی مردم افزوده خواهد شد. فقر مادی از عواملی اسـت که باعث تفرقه و جدایی مردم از یکدیگر می شود و اتحاد آنان را بر هم می زند. فقر مادی باعث می شود تا انسان دائماً به دنبال لقمه نانی باشد تا شکمش را سیر کند. چه بسا برای به دست آوردن آن، دست به هر کاری بزند. «کاد الفقر ان یکون کفراً»؛ «فقر نزدیک اسـت که باعث کفر گردد.» شداید و سختی های زندگی می تواند انسان را محدود سازد و به دلیل ضعف موقعیت اجتماعی از بودن و همراهی با مردم باز دارد.
اینجاست که در جوامع مادی گرا، انسان فقیر، از جایگاهی مورد توجه، برخوردار نیست و از قافله عقب می ماند. این مسأله منجر به تفرقه میان مردم و ایجاد فاصله میان طبقات اجتماعی می شود. البته در جوامعی که بر اساس تعالیم الهی تربیت یافته اند، تمهیداتی به کار گرفته اسـت تا مسأله ی فقر بر فقیر سنگینی نکند و به بهانه های گوناگون مردم تشویق می گردند تا از طریق کارهای خیر و بشر دوستانه به نیازمندان کمک نمایند. بنابراین فقر مادی در صورتی که مهار نشود می تواند منجر به ایجاد تفرقه در امت شود.

وقف، زمینه ساز فقرزدایی فرهنگی و فکری

فقر فکری و فرهنگی نیز می تواند به یکی از عوامل تفرقه و جدایی میان مردم تبدیل شود. عدم الگوهای صحیح تفکر و خودرأیی در سطح جامعه، ممکن اسـت باعث پیدایش تفکرات افراطی، محافظه کارانه، اباحی گری و مانند آن شود. ایجاد چنین الگوهای فکری ناسالم، کم کم منجر به پدید آمدن مکاتب فکری پرخطر می شود و همین مسأله، امت را به فرقه گرایی سوق می دهد. فضای فاقد امنیت فکری، در سطح جامعه، می تواند باعث پدید آمدن تنش و درگیری شود و اتحاد میان مردم را خدشه دار نماید.
ارتباط وقف با مسائل فرهنگی به ویژه تعالیم قرآن کریم و اهل بیت(علیهم السلام) و وجود موقوفات فراوان در سراسر کشور که وِیژه ی ترویج فرهنگ سوگواری سالار شهیدان و اهل بیت(علیهم السلام) و همچنین تلاوت قرآن کریم و گسترش فرهنگ دینی اسـت، می تواند عاملی مؤثر در رشد عواطف مذهبی و ایجاد همدلی و وحدت در میان مردم باشد.
پیوند اصلاحات اقتصادی و مادی از یک سو و رشد فرهنگی و معنوی جامعه از سوی دیگر، می تواند منجر به کاهش تنگناها و تنش های اجتماعی شود. همچنین ایجاد فضای سالم و اقتصادی و امنیت فکری و فرهنگی نیز می تواند عاملی برای تفرقه زدایی و در پایان سبب فراهم شدن بستری برای اتحاد ملی و انسجام اسلامی گردد.

حوزه های تحت پوشش اوقاف و امور خیریه

اکنون با عنایت رعایت اختصار به ترسیم حوزه هایی که با استفاده از وقف می توان آن را پوشش داد و برخی از مشکلات اقتصادی و اجتماعی را حل نمود اشاره می کنیم:
الف: تأثیر وقف و امور خیریه در بهبود و ارتقای زندگی نیازمندان و مستمندان
1. رسیدگی به وضع یتیمان و سرپرستی آنان؛
2. رسیدگی به وضع بیماران تنگدست، تأمین هزینه های درمانی و دارو؛
3. توزیع منافع موقوفات میان مستمندان و نیازمندان و خسارت دیدگان؛
4. تأمین هزینه ی تحصیل دانش آموزان و دانشجویان و طلاب نیازمند؛
5. تأمین مسکن برای افراد بی بضاعت؛
6. سرپرستی افراد از کار افتاده، زنان بی سرپرست و افراد بی کار.
ب. تأثیر وقف و امور خیریه در سطح عموم
1. ایجاد مراکز آموزشی و پژوهشی، مدارس، دانشگاه ها، حوزه های علمیه، کتابخانه ها؛
2. ایجاد مراکز بهداشتی و درمانی در روستاها و شهرها؛
3. ایجاد مراکزی برای گذراندن اوقات فراغت جوانان؛
4. ایجاد فرصت های شغلی مناسب با استفاده از تأسیس مراکز و موقوفه های اقتصادی، کارخانه ها و کارگاه ها؛
5. مشارکت در بخش های کشاورزی، صنعت و تجارت؛
6. اطعام عمومی در مناسبت های گوناگون.
ج. تأثیر وقف در ایجاد فضای معنوی و ارتقای فرهنگی جامعه
1. اعزام روحانیون و مبلغان کار آزموده به سراسر کشور به خصوص مناطق دور افتاده و محروم در ایام سال و مناسبت هایی مانند ماه مبارک رمضان و ماه محرم و صفر؛
2. تحت پوشش قرار دادن مداحان اهل بیت به منظور برگزار نمودن مراسم سوگواری همچنین اعیاد مذهبی با تکیه بر ارائه ی مطالب صحیح و فرهنگ غنی اسلامی؛
3. پشتیبانی و حمایت از جامعه ی قرآنی کشور، استادان، قاریان، حافظان و مفسران و مترجمان قرآن کریم و برگزاری مسابقات قرآنی در سطح شهرستان، استان، منطقه، کشور و در سطح جهانی؛
4. حمایت فرهنگی از مساجد، حسینیه ها به منظور ایجاد فضاهای معنوی، روی آوردن مردم به این مراکز و انس با آن، که موجب کاسته شدن فشارهای روحی و ایجاد آرامش روانی در جامعه خواهد شد.
5. توسعه و ترویج مطالعات دینی در قلب برگزاری همایش ها و مسابقات فرهنگی ملی و بین المللی؛
6. تشویق هنرمندان در خلق آثار هنری مرتبط با بنیان های مذهبی و فناوری درباره ی مرمت آثار کهن و ساخت نمادهای مذهبی جدید.
گفتنی اسـت انچه بیان شد حوزه هایی اسـت که با استفاده از موقوفات و اموال وقف می توان در ایجاد، ارتقا و بهبود آن گام های اساسی برداشت. البته این به آن معنا نیست که همه این امور را سازمان اوقاف و امور خیریه انجام دهد؛ بلکه مقصد آن اسـت که با توسعه ی فرهنگ وقف و ایجاد موقوفات ارزشمند، بنیه ی مالی و اقتصادی خوبی ایجاد نمود تا منافع آن در اخیتار سایر سازمان ها و متولیان قرار گیرد و هر یک در حوزه ی وظایف خویش، آن را هزینه کنند.
با عنایت به حوزه ی گسترده ی وقف، می توان گفت که چنانچه سنت وقف به درستی اجرا و درآمد موقوفات بر حسب نظر واقفان و با دقت هزینه گردد، وقف می تواند جمعیت مورد توجهی از مردم یک جامعه را تحت پوشش مادی یا فرهنگی قرار دهد و با هر یک از گروه های مردم به نحوی تعامل داشته باشد.
شکوفایی اقتصادی و فرهنگی و معنوی در یک امت، در صورت فقدان سایر موانع سبب رشد و یکپارچگی و اتحاد ملی و انسجام اسلامی خواهد شد. بنابراین اگر به مسأله ی وقف با دیدی جامع نگریسته و سیاسیت گذاری شود، می تواند به عاملی قدرتمند برای ایجاد اتحاد ملی و انسجام اسلامی تبدیل شود.

اوقاف و امور خیریه در عرصه های جهانی

تعاون و همیاری از طریق وقف و امور خیریه اختصاص به کشورهای اسلامی ندارد. در حال حاضر بنیادهای خیریه در جهان، سهمی بزرگ در امور اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به عهده دارند. بنیاد نوبل در سوئد، و صدها مؤسسه ی خیریه ی بزرگ در آمریکا، اروپا، آسیا، آفریقا و خاورمیانه مشغول انجام امور خیریه می باشند. گفتنی اسـت اصول و قوانین جاری در بنیادهای خیریه و وقف در کشورهای غیر اسلامی با ساختار حقوقی اوقاف در کشورهای اسلامی متفاوت اسـت. در عین حال آثار و برکات مادی و معنوی آن در حل مشکلات مردم و رشد جوامع تا حدودی به یکدیگر شباهت دارد. امروزه بزرگ ترین دانشگاه های علمی دنیا نظیر دانشگاه هاروارد آمریکا و آکسفورد لندن از طریق درآمد موقوفات و امور خیریه اداره می شود. به عنوان نمونه در دانشگاه سورین فرانسه هنوز درسی با عنوان هیئت بطلمیوس تدریس می گردد. بنا به اظهار مسئولان آن دانشگاه دلیل تدریس چنین واحد درسی به رغم بطلان مبانی هیئت بطلمیوسی، آن اسـت که واقفی وقف نموده اسـت تا هزینه تدریس این درس از محل موقوفات وی پرداخت شود. التزام دانشگاه نسبت به این امر آن اسـت که خیران و واقفان دیگر ضمن اطمینان به دانشگاه، برای کارهای خیر تشویق شوند.

همیاری و اتحاد کشورهای اسلامی در تأسیس بنیاد جهانی وقف

در پاسخ به درخواست جمعی از کارشناسان مبنی بر ضرورت تأسیس یک نهاد جهانی برای اوقاف اسلامی، بانک توسعه ی اسلامی با تأسیس بنیاد جهانی وقف در نوامبر سال 2000 میلادی موافقت نمود. اهداف این بنیاد جهانی بر اساس مفاد ماده ی 3 آیین نامه ی بنیاد عبارت اسـت از:
1. حمایت و پشتیبانی از شبکه ای از مؤسسات وقفی برای پیگیری و انجام اهداف خیریه شرعی؛
2. مراقبت و نظارت بر مؤسسه های وقفی و حمایت از آن ها و ایجاد هماهنگی میان آن ها؛
3. کمک به دانشجویان و ارائه ی بورس تحصیلی در رشته هایی که امت به آن ها نیازمندند.
4. تأسیس و پشتیبانی از مؤسسات و برنامه های آموزشی، بهداشتی و اجتماعی؛
5. مبارزه با فقر و ریشه کن کردن رنج مردم جهان از طریق توسعه ی گسترش و توانایی ها؛
6. تهیه ی ابزارها و وسایل امداد رسانی و ارائه ی آن ها به صورت کالا و خدمات؛
7. همکاری با دولت های عضو بانک به منظور وضع قوانین یکسان برای وقف.
در هر صورت، وقف به عنوان یکی از پدیده های مهم اجتماعی و فرهنگی جهان اسلامی و یکی از ابزارهای رسیدن به توسعه در جوامع اسلامی می تواند در گسترش علم، دانش و فناوری در سطح جامعه تأثیری سازنده داشته باشد. اجرای علمی و شفاف نیات واقفان از سوی متولیان موقوفات و ادارات اوقاف و تجلیل مستمر از نیکوکاران و تشویق آن ها به منظور انفاق مال و تبیین برکات وقف برای عامه ی مردم، از جمله راه هایی اسـت که زمینه ی رشد و توسعه ی این نهاد اجتماعی را فراهم می کند.
(http://www.irib.ir/occasions/Oghaf.HTM)

سازمان رابطه العالم الاسلامی و احیای سنت وقف

در سال 1419 قمری نیز«رابطه العالم الاسلامی» در مکه ی مکرمه، به عنوان یک سازمان جهانی مردمی، برای احیای سنت وقف و برای نیل به اهداف تبلیغی خود، پتج صندوق با عناوین و اهداف خاصی تأسیس نمود. دکتر عبدالله صالح العبید دبیر کل رابطه العالم اسلامی، عناوین صندوق ها و اهداف آنها را این گونه بیان می کند:
الف. صندوف تبلیغات، با اهداف:
1. تربیت و آماده سازی مبلّغان با برنامه های آموزشی مناسب؛
2. کفالت مبلّغان و تأمین احتیاجات آنان؛
3. تأسیس یا کمک به مراکز تربیت مبلغ؛
4. اعزام ائمه ی جماعات و مبلغان به مناطق مختلف جهان، به ویژه در ماه مبارک رمضان؛
5. تأمین وسایل تبلیغی روز(کتاب، نوار و فیلم) به زبان های مختلف.
ب. صندوق قرآن کریم و علوم آن، با اهداف:
1. ایجاد، نگهداری، و کمک به مراکز و جمعیت های قرآن کریم؛
2. سهیم شدن در تهیه ی ترجمه های مختلف قرآن کریم به زبان های گوناگون؛
3. برپایی، تشویق و کمک به مسابقات قرآن کریم در سراسر جهان؛
4. تشویق و کمک به تحقیقات علمی در زمینه های قرآن کریم و علوم آن؛
5. ایجاد کرسی های علمی در دانشگاه های جهانی برای ارائه ی بحث های
علمی در زمینه قرآن کریم.
ج. صندوق ایتام و محرومان، با اهداف:
1. کفالت ایتام از جهات مادی، اجتماعی و آموزشی؛
2. راه اندازی قافله های کمک رسانی به محرومان و حادثه دیدگان در سراسر جهان؛
3. برپایی مراکزی برای یتیمان و محرومان؛
4. ایجاد مراکز آموزش حرفه و فن در کشورهای فقیر؛
5. کمک به خانواده های یتیمان و محرومان.
د. صندوق تعلیم و آموزش، با اهداف:
1. تأمین بورسیه های درسی گوناگون در تخصّص های مهم؛
2. کمک و تحت پوشش گرفتن دانشجویان نابغه ی مسلمان؛
3. تهیه ی برنامه های درسی و اسلامی مناسب؛
4. ایجاد مدارس و مراکز اسلامی با تخصّص های گوناگون؛
5. تشویق و کمک به تحقیقات علمی و اختصاص دادن جوایزی برای مسابقات علمی.
هـ. صندوق اقلیت های اسلامی، با اهداف:
1. معرفی اقلیت ها و مهاجران مسلمان و بیان گرفتاری های آنان برای مسلمانان سراسر عالم؛
2. کمک و برپایی مراکز اسلامی در هر جا که اقلیت های مسلمان حضور دارند.
3. برپایی دوره ها و برنامه های تربیتی برای آشنایی اقلیت های مسلمان با اسلام و احکام آن؛
4. برنامه ریزی برای زندگی آبرومندانه ی اقلیت های مسلمان در کشورهای مختلف جهان؛
5. آشنا ساختن اقلیت ها و مهاجران مسلمان به حقوق اجتماعی شان و دفاع و حمایت از آنان برای کسب حقوقشان. (هفته نامه ی العالم الاسلامی، 1 محرم 1419) و
(http:// library.tebyan. net/books1/6402.htm?numPage=8)
وجود چنین برنامه ریزی جامع و کارآمد در عرصه های جهانی، در صورت اجرای صحیح و علمی، در دو محور مادی و معنوی، می تواند در کاستن مشکلات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مردم و پیشرفت مادی و معنوی جوامع مؤثر باشد.
محور اول: ترویج وقف، خیرات و مبرات، سبب توسعه ی امور اقتصادی، فقرزدایی و بهبود وضع معیشتی مردم می شود. از نتایج شکوفایی اقتصادی، کاهش بزهکاری ها و افزایش امنیت اقتصادی خواهد بود که می تواند منجر به آسودگی خاطر جامعه، تفرقه زدایی نسبی و رشد همدلی گردد.
محور دوم: ترویج وقف، خیرات و تبرعات، با ایجاد الگوهای فرهنگی و توسعه ی فضای روحانی، با استفاده از تعالیم انسان ساز قرآن کریم و عترت، می تواند به ارتقای فرهنگ جامعه و فقرزدایی فرهنگی کمک نماید. درک صحیح واقعیت ها و موقعیت ها سبب افزایش روابط عاطفی میان مردم می شودو همدلی معنوی را در پی خواهد داشت.
تلاقی این دو محور یعنی«شکوفایی اقتصادی» و«تعالی فرهنگی و معنوی» در یک جامعه، می تواند زمینه های زدودن اختلاف و تفرقه را فراهم کند و امت را به سوی یکپارچگی رهنمون سازد. بنابراین می توان پذیرفت که سنت وقف و امور خیریه در نهایت می تواند تأثیری مهم را در دست یافتن به اتحاد ملی و انسجام اسلامی داشته باشد.

نتایج

با مطالعه ی جایگاه وقف و امور خیریه و تأثیر آن در جامعه به نتایج ذیل می توان دست یافت:
1. سنت وقف، خیرات و مبرات از عرصه های ارزنده ای اسـت که می توان با بهره گیری صحیح از آن، مقدمات رسیدن به آرمان اتحاد ملی و انسجام اسلامی را فراهم نمود.
2. به اعتقاد فقهایی مانند شیخ مفید و محقق حلی، وقف از صدقات جاریه اسـت و آثاری مفید در ارتقای وضع معیشتی مردم خواهد داشت.
3. اوقاف و امور خیریه می تواند دست کم در دو حوزه یاقتصادی و فرهنگی جامعه را پوشش دهد.
4. با استفاده از پشتوانه ی وقف و خیرات می توان به مشکلات اقتصادی مردم رسیدگی نمود. این کار باعث فقرزدایی، رشد امنیت اقتصادی و اجتماعی، کاستن از بزهکاری، تقویت روحیه ی تعاون و همدلی و در نهایت ایجاد زمینه های وحدت ملی می شود.
5. با بهره جستن از سرمایه های حاصل از وقف و تبرعات، می توان در ایجاد فضای فرهنگی سالم و برگرفته از آموزه های انسان ساز قرآن و اهل بیت(علیهم السلام) مشارکت نمود.
6. حمایت فرهنگی از مساجد، حسینیه ها و مراکز دانش به منظور ایجاد فضاهای معنوی، روی آوردن مردم به این مراکز انس با آن که موجب رشد علمی و معنوی و همچنین کاسته شدن فشارهای روحی و ایجاد آرامش روانی در جامعه خواهد شد.
کتابنامه:
1. قرآن کریم.
2. ابن منظور، محمد بن مکرم الانصاری، لسان العرب، الدار المصریة للتألیف و الترجمة. قاهره، بی تا.
3. حرعاملی، محمدبن حسن، وسائل الشیعة تحصیل مسائل الشریعة، دار احیاء التراث العربی، بیروت، 1389 ق.
4. دانشنامه ی رشد، وزارت آموزش و پرورش، نسخه یالکترونیکی.
5. دهخدا، علی اکبر، لغت نامه، دانشگاه تهران، مؤسسه ی لغت نامه ی دهخدا، تهران، بی تا.
6. وقف میراث جاویدان، ش 2، 1372.
7. سلمان، ابوسعید احمد، مقدمه ای بر فرهنگ وقف، سازمان اوقاف، تهران، 1351.
8. شهابی، علی اکبر،«تاریخچه ی وقف در اسلام»، مندرج در کتاب ایرانشهر، اداره ی کل اوقاف، تهران، 1343.
9. شهید اول، محمدبن مکی عاملی، الدروس، چاپ سنگی، بی جا، بی تا.
10. شهید ثانی، زین العابدین علی العاملی، مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام، چاپ سنگی، بی جا، بی تا.
11. شیخ مفید، محمدبن النعمان العکبری، المقنعة، چاپ سنگی، بی جا، بی تا.
12. طباطبائی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، مؤسسة الاعلمی، بیروت، 1972م.
13. طوسی، محمدبن حسن، المبسوط فی فقه الامامیة، المکتبة المرتضویة، طهران، 1363.
14. محقق حلی، جعفربن حسن، شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، تحقیق عبدالحسین محمدعلی، کلیة الفقه، نجف، 1389ق.
15. معرفت، محمدهادی، «حقیقت وقف»، وقف میراث جاویدان، ش 18،تهران، 1376.
16. معلوف، لویس، المنجد فی اللغة، دارالمشرق، بیروت، 1969م.
17. موسوی خمینی، روح الله، تحریر الوسیلة، دارالکتب العلمیة، قم، 1390ق.
18. نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، دار الکتب الاسلامیه، تهران، بی تا.
19. هفته نامه ی العالم الاسلامی، 1محرم 1419.
منابع اینترنتی :
http//daneshnameh. roshd. ir/mavara
http//www. irib. ir/ occasions/ Oghaf/Oghaf.HTM
http//library. tebyan.net/ books
منبع: گروهی از نویسنگان، مجموعه مقالات مسابقات بین المللی قرآن کریم- جلد اول، انتشارات اسوه، چاپ اول، (1387).

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط


کلماتی برای این موضوع
زبان و ادبیات فارسی ادبیات فارسیشماره‌ی نوشته ۵٣ ۴ سیاره‌ها و صورت‌های فلکی در شعر فارسی در فرهنگ یونان قدیم از اصفهانبه گزارش ایمنا، آیین تشییع پیکر این هنرمند نامدار نقاشی و نگارگری در میان اندوه و حزن

امت اسلامی بیش از هر زمانی آماده پذیرش تقریب است

[ad_1]

تبیان به نقل از گزارش روز سه شنبه گروه فرهنگی ایرنا از مجمع تقریب مذاهب اسلامی آیت الله محسن اراکی در دیدار گروهی از علمای اهل سنت و شیعه عراق گفت: به رغم مشکلاتی از قبیل تندروی، افراط، جنگ و تکفیر که در جهان اسلام وجود دارد، معتقدم که امت اسلامی الان بیش از هر زمان دیگری آماده پذیرش تقریب است.
وی که شامگاه دوشنبه در مجمع تقریب مذاهب اسلامی قم سخن می گفت، گسترش وحدت و تقریب را در جهان اسلام امری ضروری دانست و افزود: مشکل تکفیر و داعش فقط مشکل عراق و سوریه نیست بلکه مشکل کل جهان اسلام است.
اراکی اظهار امیدواری کرد تا طرح های تقریبی به ویژه راه اندازی دانشگاه مذاهب اسلامی در عراق عملیاتی شود و ضمن تقدیر از تلاش های انجام شده بر ضرورت تسریع و تدوین نقشه راه و برنامه های عملیاتی این دانشگاه تاکید کرد.
هیئتی از وزارت تحصیلات عالیه عراق، دیوان وقف اهل سنت عراق، دیوان وقف شیعه عراق، دانشگاه اهل بیت(ع)، مشاور وزیر تحصیلات عالیه عراق و گروهی از علمای اهل تسنن و تشیع عراق برای بررسی چگونگی راه اندازی دانشگاه مذاهب اسلامی به ایران سفر کرده بودند.
هیئت عراقی در دو روز گذشته در دانشگاه مذاهب اسلامی و مجمع جهانی تقریب گفتگوهای کاربردی و راهبردی داشتند و در دانشگاه مذاهب اسلامی نحوه کارکرد این دانشگاه برای هیئت عراقی تشریح شد.
فراهنگ**1003** 1568 دریافت کننده: محمدرضا جعفرملک انتشار دهنده : حسن فتحعلی

---

منبع:
www.irna.ir

قرآن تامین کننده عزت امت اسلامی است

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط



کلماتی برای این موضوع
خلاصه کتاب ارتباط شناسی دکتر مهدی محسنیان …د ارتباط جمعی برای ارتباط جمعی نیز تعاریف متعددی آمده است که بدیهی است اگر به تعریفی نظر قانون اساسی جمهوری اسلامی و مراجع تقلید در مورد …نظرقانوناساسیجمهوریپیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله امت من بر ۷۳ فرقه تقسیم خواهند شد که فقط یک گروه از طب اسلامیدانلود فرمایشات استادضیائیطب …طب اسلامی اثبات وجود،بیان ماهیت مقدمه اثبات وجود چرا اهل تسنن دست بسته نماز می خوانند شهر سوالپیش از پاسخ لازم است یاداور شوم که اختلاف بین مسلمانان در مسائل عملی و برخی جزئیات زبان و ادبیات فارسی فولکلور ایران، توده شناسیشماره‌ی نوشته ٢٠ ١٨ پروفسور الول ساتن برگردان مجید مصطفوی افسانه‌ها و سیره علویبوستان نهج البلاغه قراندر این که، سرآغاز نزول قرآن، کدام سوره و آیه و در چه زمانی بوده است با توجه به پیوند بررسی حدیثی منسوب به امام حسینع در مذمت …پس در واقع علامه مجلسیره اینجا می خواسته بفرماید منظور از عرب در این روایت دوستان

از 3 سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در 12 مهر ماه رونمایی خواهد شد

[ad_1]

خبرگزاری آریا-سه سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت تحت عنوان «تبیین مفهوم مدیریت شهری»، «دوره اول مبانی نظری الگو» «پیوست الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی برای برنامه ششم کشور» 12 مهر ماه رونمایی خواهد شد.
به گزارش خبرگزاری آریا، طی مراسمی در حوزه علمیه مروی تهران از 17 دوره از اسناد پژوهشی مرتبط با اولین نقشه الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت پرده‌برداری می‌شود.
در این مراسم حجت الاسلام و المسلمین سید ابراهیم رئیسی (تولیت آستان قدس رضوی) حجت‌الاسلام علی کشوری (دبیر شورای راهبردی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت) و حمیدرضا حاجی‌بابائی (رئیس کمیسیون تلفیق برنامه ششم) سخنرانی خواهند کرد. این مراسم 12 مهرماه سال جاری از ساعت 9:30 صبح در حوزه علمیه مروی تهران برگزار خواهد شد.
شایان ذکر اسـت اولین نقشه الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت به بیش از صد سؤال اساسی در حوزه اداره جامعه با نگاه دینی جواب می‌دهد.

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط


کلماتی برای این موضوع
تک نگاشت های مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت …تک نگاشت های مرکز الگوی اسلامی ایرانی اسلامی ایرانی پیشرفت در گذشته از مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفتپنجمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت مهر به برگزار شد در این نشست الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت تدوین الگوی پیشرفت در زمینه حمایت از تولید اسلامی ایرانی پیشرفت با الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت ایسناالگویاسلامیایرانیپیشرفتالگوی اسلامی ایرانی برگزار خواهد شد ملت‌ها است، از وجود دو سند مساله اتاق فکر الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت برگزار شد در این اسلامی ایرانی پیشرفت در الگوی اسلامی ایرانی انتشار مجموعه مقالات سومین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت الگوی اسلامی ایرانی ایرانی پیشرفت منتشر شد اسلامی ایرانی پیشرفت در به نام خدا پیش طرح الگوی اسلامیایرانی پیشرفت اسلامیایرانی پیشرفت در آینده تدوین خواهد شد از محتوای اسلامی الگوی بایسته‌های تدوین الگوی اسلامی ایرانیبایسته‌های تدوین الگوی اسلامی ایرانی خود را در حوزه اسلامی ایرانی پیشرفتجستار الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی پیدا خواهد شد؛ در این شکی هر کشوری خواهد شد که از آن چند ماه قبل در خبرگزاری آریا برچسب پیشرفتپیشرفتپاسخ روحانی به نامه‌ های وزیران سابق؛ تقدیر از در منطقه ترکیه احضار شد

جایگاه مادر در اندیشه اسلامی

[ad_1]

چکیده

مقاله فوق با عنوان جایگاه مادر در اندیشه دینی طراحی شده اســت به هر دین و آیینی که نظر می‌کنیم در می‌یابیم که نگاه خاصی به مادر دارد و احترام به او را واجب می‌داند. انبیاء گذشته هم در احترام گذاشتن به مادر تو صیه های فراوانی کرده‌اند. در ابتدا خود در مقابل مادر تکریم نموده برایش طلب رحمت می‌کردند. هر کدام از ادیان پیامبران به نوعی به مادرنگاه خاصی داشته‌اند که در اینجا ما به بررسی دین حضرت موسی، حضرت ابراهیم، حضرت عیسی، و حضرت مصطفی (ص) در مورد جایگاه مادر به طور خلاصه می‌پردازیم؛ و سپس جایگاه مادر در قرآن و سنت ائمه اطهار (علیهم السلام) را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
واژگان کلیدی : مادر، جایگاه، احترام، زحمت، تربیت، خدا، سیره، رفتار، فرزندان

مقدمه

شکی نیست که مادر از هر جهت مقام ارجمند ووالایی در همه‌ی ادیان داشته و دارد و همگان با دید احترام به او می‌نگرند و به عظمت وبزرگی از وی یاد می‌کنند. هر دین وآیینی که در طول تاریخ آمده به این مسئله توجه کرده و مردم را به خدمت به مادر فراخوانده اســت. همانگونه که دین نسبت به سایر پدیده های عالم اظهار نظر می‌کند، جهان را آنگونه که هست به ما می‌نمایاند ودر امور ارزش، ارزش‌ها را معرفی ودر مورد آن‌ها ارزشگذاری و داوری می‌نماید؛ درباره مادر و مقام و جایگاه او نیز ساکت نبوده، بلکه عنوان مادری را جایگاه بس والا و ارزشمند دانسته، مقام وی را گرامی می‌دارد. ادیان مختلف با همه اختلافاتی که دارند در این زمینه اتفاق نظر داشته و همه با دید احترام به مادر می‌نگرند و مقام مادر را از مقام هر کس دیگر برتر و بالاتر می‌دانند. در ابتدا مقام مادر را در ادیان گذشته بررسی می‌کنیم، سپس به جایگاه او در دین اسلام اشاره می‌نماییم.

جایگاه مادر در ادیان گذشته

به هر دین و آیینی که نظر کنیم و متون مربوط به آن را با دقت بخوانیم، در خواهیم یافت که آن دین نگاه خاصی به مادر دارد و احترام و تعظیم او را واجب می‌داند. انبیای گذشته ضمن این که به احترام نهادن به مادر توصیه می‌کردند، قبل از همه خود در مقابل مادر تکریم نموده برایش طلب رحمت و مغفرت می‌کردند.
1- ابراهیم خلیل الله (علیه السلام) : برای پدر و مادرش دعا می‌کرد و از خدا می‌خواهد که آن‌ها را مورد غفران و آمرزش قرار دهد : «ربنا اغفرلی و لوالدیّ و للمومنین یوم یقوم الحساب.» (1)
«پروردگارا! من وپدر و مادرم و همه مومنان را، در آن روز که حساب بر پا می‌شود، بیامرز.»
این دعای ابراهیم افزون بر اینکه نشان دهنده بزرگی شان و مقام مادر اســت، جنبه تربیتی نیزدارد؛ چرا که به پیروان مکتب توحید می‌آموزد که این گونه برای پدر و مادرشان دعا کنند. بنابر این، در دین ابراهیم خلیل (علیه السلام) که دین حنیف و خالص بود، مادر از مقام بالایی بر خوردار بود و جایگاه خاصی نزد او داشته اســت.
2-در آیین موسی کلیم (علیه السلام) : مقام مادر بس عظیم و بزرگ بوده و فرزندان خدمت کار به مادر همنشینان بهشتی پیامبران می‌شده اند. حضرت موسی (علیه السلام) هنگام مناجات با خدا، از خداوند درخواست کرد که همنشینی وی را در بهشت برایش معرفی کند تا او را بشناسد. خطاب آمد، ای موسی! در فلان ناحیه، کوچه‌ی فلان و فلان مغازه برو، کسی که در آنجا مشغول کار اســت او رفیق تو در بهشت خواهد بود.
حضرت موسی (علیه السلام) سراغ او رفت، دید جوانی اســت قصاب. از دور مراقب بود تا ببینداو چه عمل شایسته ای دارد. اما چیز فوق العاده ای از او مشاهده نکرد.
شب هنگام که جوان محل کار را ترک می‌کرد، موسی بدون آن که خود را معرفی کند، نزد جوان آمد واز او خواست تا شب را مهمانش باشد. حضرت موسی می‌خواست بدین طریق رمز کار او را بدست آورد و ببیند آن جوان چه عبادتهایی در خلوتگاه انجام می‌دهد که این قدر درجه پیدا کرده و همنشین پیامبر خدا شده اســت.
جوان همین که وارد منزل شد قبل ازهر چیز غذایی آماد کرد، آن گاه سراغ پیرزنی از کار افتاده رفت که دست و پایش فلج شده، قدرت حرکت و جابجا شدن را نداشت. با صبر و حوصله غذا را لقمه لقمه به دهانش گذاشت، او را شست و شو داد، لباسش را عوض کرد و سر جایش گذاشت. موسی هنگام خداحافظی خود را معرفی کرد؛ پرسید این زن کیست و پس از آن که به وی غذا می‌دادی نگاهی به سوی آسمان می‌انداخت و کلماتی بر زبان جاری می‌کرد، چه بود؟
گفت: این زن مادرم اســت و هر بار که به او غذا می‌دهم و او را سیر می‌کنم در باره من دعا می‌کند و می‌گوید : خدایا او را همنشین موسی بن عمران در بهشت برین قرار بده، موسی به جوان مژده داد که دعای مادر درباره تو مستجاب گردیده اســت. (2)
3- مقام مادر در دین حضرت عیسی (علیه السلام) : به حدی اســت که وی در آغاز زندگی شکر خدا می‌گوید و نخستین بار این نکته را یادآور می‌شود و از خدا تشکر می‌کند که او را نسبت به مادرش نیکو کار قرار داده اســت؛ چون او می‌داند که نیکی به مادر بالاترین ارزش را دارد : «و برّا بوالدتی و لم یجعلنی جبّارا شقّیا. » (3)
«مرانسبت به مادرم نیکو کار قرار داده و جبار و شقی قرار نداده اســت. »
حضرت مسیح که بدون پدر از مادر متولد شد، صرف این که نیکی به مادر را از امتیازات خود بر می شمارد دلیل روشنی اســت بر اهمیت مقام مادر در نزد وی، و گرنه عیسی به عنوان فرستاده خدا افتخاراتی بسیار داشت و می‌توانست آن‌ها را در مقام شکر گذاری متذکر شود.

جایگاه مادر در دین اسلام

هر چند همه ادیان الهی مقام ارزشمندی برای مادر قایلند و به او احترام می‌گذارند، ولی اسلام بیش از دیگر مکاتب به این مسئله توجه نموده و به مادر عظمت بخشیده اســت. حقوقی را که اسلام برای مادران مشخص کرده، بسیار فراتر ازحقوقی اســت که برای دیگران حتی پدر قایل شده اســت؛ چرا که مادر مربی انسان ودر حقیقت پرورش دهنده جامعه اســت و اوست که می‌تواند فرد و جامعه را به سعادت برساند و یا به شقاوت و بد بختی بکشاند. در اینجا لازم اســت تا جایگاه مادر را به طور فشرده و خلاصه از منظر قرآن و احادیث اسلامی بررس کنیم :

1- قرآن کریم :

کلمه مادر به اشکال مختلف، به صورت جمع و مفرد مانند : «ام» (4) و «والدتی» (5)، «امّ موسی» (6)، «والدات» (7) و «امهات» (8) و امثال آن فراوان در قرآن آمده اســت. هم چنین مادر و پدر به هیئت تثنیه مانند «والدین» ( 9)، و «ابوی» (10) مکرر در این کتاب آسمانی به کار رفته اســت. اگر با دقت در این موارد نگاه کنیم، می‌بینیم که خداوند در هر یک از آن آیات، با عظمت و بزرگی از مادر یاد کرده و به نوعی از مقام او تمجید نموده اســت. چرا که وحی و الهام مستقیم خدا به مادر موسی، اظهار ارادت ونیکویی عیسی به مادر، بیان زحمات و رنج‌های مادر در قرآن کریم و همچنین دستور حق تعالی به احسان و نیکی نسبت به پدر و مادر، همه گواه بر رفعت جایگاه مادر اســت. خدای تعالی در سوره لقمان (11) و احقاف پس از توصیه به احسان والدین، تحمل رنج وزحمت های مادر را بیان می‌کند و می فر ماید : «مادرش او (فرزند) را با ناراحتی حمل می‌کند و با ناراحتی بر زمین می‌گذارد و دوران حمل و از شیر بازگرفتنش سی ماه اســت تا زمانی که به کمال ورشد برسد وبه چهل سالگی بالغ گردد.»(12)
بیان رنج و تلاش مادر با این که پدر نیز در اغلب سختی‌های تربیت فرزند شریک اســت، خود دلیل بر اهمیت و ارزش کار مادر اســت. روشن اســت، کسی نزد حق تعالی مقام بالاتر دارد که کار ارزشمند تری انجام دهد.
نکته قابل توجه در آیات مربوط به احسان پدر و مادر این که خداوند ابتدا به نیکی کردن نسبت به پدر و مادر هر دو دستور می‌دهد، سپس بدون ذکر زحمات پدر، مشکلات وناراحتی های مادر را بیان می‌کند. گویی، مادر عامل اصلی در لزوم نیکی به والدین بوده و کار او آن قدر ارزشمند اســت که احسان به پدر را نیز بر فرزند واجب می‌سازد. اگر نبود صبر و پایداری مادر، در برابر سختی‌های دوران بارداری و پذیرش ناگواری‌های طاقت فرسای دوره شیر دهی و تربیت فرزند، شاید به این قطع و حتم به احسان والدین به صورت مطلق حکم نمی‌شد. تا آن جا که مسئله نیکی به پدر و مادر در قرآن کریم هم طراز با عبادت خدای متعال به حساب آمده اســت. ( 13)

2- سنت رسول الله (ص) :

منظور از سنت پیامبر (ص) گفتار و سیره آن حضرت می‌باشد که در قالب کلام و رفتار از ایشان به یادگار مانده اســت. شخصیت، مقام و رعایت حقوق مادر در احادیث نبوی و سیره نبی اکرم (ص) به خوبی بیان شده اســت. از آنجا که از منظر مکتب تشیع به لحاظ حجیت و سندیت هیچ تفاوتی میان سنت رسول الله (ص) و قول وسیره امامان معصوم (علیهم السلام) وجود ندارد، از این رو برای تبیین بهتر موضوع، افزون بر کلام و سیره رسول خدا (ص) از بیان و رفتار ائمه اطهار (علیهم السلام) نیز بهره خواهیم برد.
پیامبر اکرم (ص) در تبیین مقام مادر می‌فرماید: الجنه تحت اقدام الامهات؛ (14) «بهشت زیر پای مادران اســت. »
این حدیث حاکی از این اســت که بدون رضایت مادرنمی توان به بهشت ونعمتهای بهشتی دست یافت. اگر کسی بخواهد به درجات عالیه جنت و رضوان نایل گردد، باید به مادر احترام بگذارد و به او خدمت کند. این همه ارج نهادن به مقام مادر شاید به خاطر زحماتی اســت که مادر متحمل می‌شود. تحمل رنج و زحمت دوره بارداری و کودکی و تامین نیاز های جسمی و روحی فرزند از مشکلات طاقت فرسایی اســت که مادر می‌تواند بپذیرد. طبیعی اســت که خداوند در قبال صبر و بردباری مادر، اجر و مزد بی پایان به او عنایت می‌کند. مادرش او را با ناراحتی حمل می‌کند و با ناراحتی بر زمین می‌گذارد. (15)
به قول معروف هر که بامش بیش، برفش بیشتر. مادر نسبت به تربیت فرزند مشکلات زیادی را متحمل می‌شود و طبعاً پاداش زیادتری را نیز مستحق می‌گردد.
جنان در زیر پای مادران اســت
بکش بردیده، خاک زیر گامش
مکن بر روی او تندی که برتو
خدا فرموده واجب احترامش (16)
(خسرو)
امام صادق (علیه السلام) می فر ماید : جوانی خدمت پیامبر اکرم (ص) رسید، عرض کرد : یا رسول الله! به چه کسی نیکی کنم؟ فرمود : به مادرت. دوباره سوال کرد، فرمود : به مادرت. مرتبه‌ی سوم پرسید. فرمود : به مادرت. مرتبه‌ی چهارم سوال نمود پس از آن به کی نیکی کنم؟ فرمود به پدرت. (17)
جایگاه مادر و ارزش نقش مادری از این گفتار پیامبر اسلام (ص) به روشنی قابل درک و فهم اســت و این که حضرت سه بار به نیکی کردن نسبت به مادر دستور می‌دهد و نوبت چهارم به احسان پدر سفارش می‌کند؛ بهترین دلیل بر عظمتشان مادر می‌باشد. از این بیان حضرت استفاده می‌شود که فعالیت‌های مادر، از آغاز انعقاد نطفه فرزند تا پایان دوره تربیت او چند برابر کار پدر ارزشمند اســت و از این رو حق مادر بر فرزند نیز بیشتر از حق پدر می‌باشد.
سیره ورفتار رسول اکرم (ص) نسبت به مادر و دایه های شان که به نوعی حق مادری به عهده آن حضرت داشتند، نیز نشان دهنده‌ی احترام ویژه ایشان از مقام مادر اســت. به نوشته تاریخ نویسان، پیامبر بیش از سه روز از شیر مادر ننوشید و پس از آن طبق سنت عرب به دایه سپرده شد و در دامن دایه‌هایی چون ثوبیه (کنیز ابو جهل) و حلیمه سعدیه پرورش یافت. حضرت در طول زندگی همیشه به یاد مادران رضاعی خود بود و از هر جهت به آنان کمک می‌کرد. پس از بعثت پیامبر کسی را فرستاد تا ثوبیه را از ابو جهل بخرد، ولی او حاضر به فروش وی نشد. اما او تا آخر عمر از کمک‌های حضرت بهره مند بود. زمانی که پیامبر خبر مرگ ثوبیه را شنید، آثار تألم و اندوه در چهره مبارکش نمایان شد. (18)
سیره پیامبر در احترام نسبت به مادرش آمنه واحترام فوق العاده نسبت به وی، بهترین دلیل بر عظمت مقام مادر اســت. به نوشته تاریخ نگاران، پیامبر همراه مادر جهت زیارت تربت پدرش عبدالله به سفر یثرب رفتند. هنگامی که در سرزمین ابواء – نزدیک مدینه – رسیدند، آمنه بیمار شد و به تدریج وضعش رو به وخامت نهاد و کم کم آثار مرگ در وی پدیدار گشت. پیامبر در آخرین لحضات زندگی مادر، صورت خود را به صورت او گذاشت وبا حالت غم و اندوه به چهره‌ی مادر نگاه می‌کرد و می‌گریست. همراهان هر بار او را از جسد مادر جدا می‌کرد ند، دوباره خود را روی جنازه مادر می‌انداخت وناله می‌کرد. (19)
رسول خدا (ص) پس از وفات مادر همواره به یاد او بود و به زیارت مزارش می‌آمد. روزی بر سر مزار مادر آمد، دو رکعت نماز خواند، سپس ندا داد مادر! قبر شکافت شد، آمنه در میان قبر نشسته بود و می‌گفت : «اشهدان لا اله الا الله و انک رسول الله». حضرت از مادرسوال کرد: امامت کیست؟ گفت : فرزندم! امام تو کیست؟ پیامبر فرمود : اینک امام تو علی بن ابی طالب اســت. آمنه به ولایت علی (علیه السلام) شهادت داد و به جایگاهش بر گشت. (20)
این رفتار پیامبر اکرم (ص) در حال حیات و پس از وفات آمنه، نشان دهنده عظمت، منزلت و مقام عالی مادر اســت؛ چرا که افضل موجودات عالم، یعنی وجود مقدس رسول اکرم (ص) همانند یک انسان خاضع، در برابرمادر زانوی ادب بر زمین می‌زند وبا دید احترام به او نگریسته، از او تعظیم به عمل می‌آورد. سر انجام می‌خواهد مادرش با ایمان هر چه بیشتر و کامل‌تر در قیامت محشور گردد، شهادت به ولایت علی (ع) را به او تلقین می‌کند. این سیره پیامبر خدا (ص) برای همه مسلمانان دنیا درس بزرگ اســت ودر رفتار با مادر، باید به آن حضرت تاسی کرد و از سیره او درس آموخت.

3- سیره و گفتار امامان معصوم (علیهم السلام) :

سخنان ائمه اطهار (علیهم السلام) و نیز سیره آن بزرگواران در تبیین جایگاه و منزلت مادر، خیلی زیاد اســت که نمی‌توان به برسی همه‌ی آن‌ها پرداخت در اینجا لازم اســت به عنوان نمونه به برخی از گفتار و رفتار ایشان در این زمینه اشاره کنیم. امام علی بن الحسین (علیه السلام) در باب حق مادر و عظمت و منزلت او می‌فرماید: «حق مادر بر تو این اســت که بدانی او تو را حمل نمود، آن گونه که هیچ کس، دیگری را حمل نمی‌کند؛ واز میوه‌ی قلبش به تو داد که احدی به دیگری نمی‌دهد؛ تو را با جمیع اعضا و جوارحش در آغوش گرفت وبا کی از این که گرسنه باشد در حالی که تو را می‌پوشاند و در آفتاب باشد تا تو را در سایه نماید و خواب را به خاطر تو ترک نمود وتو را از سرما و گرما محافظت نمود و تو در برابر این همه خدمت، کجا می‌توانی شکر گزار او باشی، مگر به کمک و یاری و توفیق پروردگار.» (21)
این کلام امام سجاد (علیه السلام) که به زبان تبیین حقوق ارائه شده، نشان دهنده عظمت و بزرگی مقام مادر اســت. چرا که حضرت با بیان این نکته که فرزند بدون استعانت وکمک از خدای متعال قادر به ادای حقوق مادر نخواهد بود، در حقیقت خواسته به نوعی رفعت مقام مادر را برای فرزند تبیین کند و آنان را در خدمت کردن به مادر ترغیب نماید.
این مسئله به لحاظ تربیتی نیز دارای اهمیت اســت که انسان همیشه و در هر کار، به ویژه در خدمت رسانی به مادر و جلب رضایت وی از خدا کمک بجوید و با اتکاء به امدادهای اوانجام وظیفه کند و بر مشکلات زندگی فایق آید. برداشت تربیتی‌ای که از این گفتار امام (علیه السلام)، می‌توان به دست آورد این اســت که فرزند باید همواره شکر گزار رنج و زحمت‌های مادر باشد و تمام توان و قدرت و رشادت خویش را از او دانسته، خو را دایم مدیون بداند.
این کلام امام (علیه السلام) عین واقعیت اســت که مادر، فرزند را به مراتب بیش از جانش دوست می‌دارد و تمام مشکلات را به جان می‌خرد تا او در آسایش باشد. طبیعی اســت که این همه عشق و علاقه به فرزند و تحمل سختی‌های فراوان برای تربیت فرزند حق بزرگی به عهده فرزند می‌گذارد که می‌بایست در جهت ادای آن تلاش کرد. از این جاست که خداوند می فر ماید : «فلا تقل لهما اف» (22)
«در برابر آن‌ها (پدر و مادر) اف مگو». مبادا قلب مادر را بشکنی و خود را عاقّ وی نموده، مورد خشم خدا قرار گیری که خشم مادر قهر خدای متعال را به همراه دارد.
سیره معصومان (علیهم السلام) و برخوردآن بزرگواران با مادرانشان و تعظیم در برابر نام مادر بیانگر علوّ مقام و منزلت مادر اســت. یکی از اصحاب امام صادق (علیه السلام) با چهره گرفته وحالت غم واندوه بر حضرت وارد شد. امام فرمود : علت حزن و اندوهت چیست؟ عرض کرد همسرم دختر آورده، از این جهت ناراحتم. فرمود: نامی برایش انتخاب کرده ای؟ گفت : فاطمه نام کردم. امام با شنیدن نام فاطمه، دست خود را به احترام بالای پیشانی نهاد و آه عمیقی از دل کشید، سه بار آن را تکرار نمود وسپس به وی فرمود : حال که چنین نامی بر دخترت نهاده ای مواظب باش، هرگز او را دشنام ندهی! نام او نام عزیز و محترم اســت، همواره احترامش را داشته باش. (23)

نتیجه گیری

ازآنچه گفته شد، جایگاه مادر در ادیان الهی، به ویژه دین مقدس اسلام روشن گردید. نیز این نکته به دست آمد که مقام مادر در بینش دینی مقامی اســت بلند که در آیات قرآن هم ردیف اطاعت و عبادت خدا ذکر شده اســت. بر این اساس بر فرزندان و همه نسل جوان لازم اســت که به این امر مهم توجه کنند وتا آن جا که می‌توانند به مادر احترام بگذارند و به او خدمت نمایند. به خصوص در کهن سالی باید نیاز های مادر را تامین کنند؛ چون او در این سن و سال شدیداً احتیاج به کمک دارد. وظیفه عقلی و دینی فرزند اســت که به والدین در هر شرایطی یاری رساند.

پی‌نوشت‌ها:

1- سوره ابراهیم ( 14) آیه 40
2- جعفر میر عظیمی، حقوق والدین، ص 226
3- سوره مریم (19) آیه 32
4- قال ابن امّ اِن القوم استضعفونی؛ گفت فرزند مادرم این گروه مرا در فشار گذاردند. (اعراف : 150)
5- و براًبوالدتی؛ مرا نسبت به مادرم نیکوکار قرار داده اســت. (مریم : 32)
6- و اوحینا الی‌امّ موسی : ما به مادر موسی الهام کردیم. (قصص: 7)
7- والوالدات یرضعن اولادهن حولین کاملین؛ مادران فرزندان خود را دو سال کامل شیر می‌دهند. (بقره :233)
8- و امهات نسائکم؛ مادران زنان شما (نساء : 23)
9- بالوالدین احساناً؛ به پدر و مادرتان نیکی کنید. (بقره : 83 )
10- سوره اعراف، آیه 27
11- سوره لقمان، آیه 14
12- سوره احقاف، آیه 15
13- و قضی ربک أن لا تعبدوا الّا ایاه وبالوالدین احساناً؛ و پروردگارت فرمان داده، جز او را نپرستید و به پدر و مادر نیکی کنید. (اسراء :23)
14- محمد محمدی ری شهری، میزان الحکمه، ص 552
15- سوره احقاف، آیه 15
16- جعفر میر عظیمی، حقوق والدین، صص 321-370
17- محمد محمدی ری شهری، میزان الحکمه، ص 552
18- جعفر سبحانی، فروغ ابدیت، ج 1، ص 159
19- بنت الشاطی، آمنه مادر محمد، ترجمه حسین اژدری آزاد، ص 112
20- آمنه مادر محمد، ص 221
21- شیخ صدوق، من لا یحضر الفقیه، ج 2، صص 460-461
22- سوره اسراء، آیه 23
23- حر عاملی، وسائل الشیعه، ج 15، کتاب النکاح، ابواب احکام الاولاد، باب 87، ص 200

منابع و مآخذ
1- قرآن کریم، ترجمه مکارم شیرازی
2- بنت الشاطی، ترجمه حسین اژدری آزاد، آمنه مادر محمد، تهران، کتابفروشی آتروپات، بی تا
3- سبحانی، جعفر، فروغ ابدیت، قم، بوستان کتاب، چاپ 1380
4- شیخ صدوق، من لا یحضرالفقیه، بیروت، دارالاضواء، الطبعه الثانیه، 1413 ق
5- حر عاملی، شیخ حر، وسایل الشیعه، بیروت، داراحیاء، التراث العربی، بی تا
6- محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، قم، دارالحدیث، 1422 ق
7- میر عظیمی، جعفر، حقوق والدین، قم، کتابخانه حضرت ابو الفضل (ع) 1369

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط

جایگاه مادر و ارزش نقش مادری از این گفتار پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) به روشنی قابل درک و فهم است و این که حضرت سه بار به نیکی کردن نسبت به مادر دستور ...نگاه اديان آسماني و دين اسلام به جايگاه مادر. تمامي مكاتب و اديان ، نظر خاصي به مادر و احترام به مقام او دارند و به اين امر تأكيد داشته اند. انبياء الهي نيز توصيه هاي فراواني ...17 مارس 2013 ... مقاله فوق با عنوان جایگاه مادر در اندیشه دینی طراحی شده است به هر دین و آیینی که نظر میکنیم در مییابیم که نگاه خاصی به مادر دارد و احترام به او را ...بدون تردید مادر یکی از نعمتهای گرانبها و بزرگ الهی است، که به انسانها ارزانی شده است. مادر نعمتی است که با وجود او انسان همواره در زندگی احساس خوشبختی و آرامش ...24 نوامبر 2014 ... نگاه ادیان آسمانی و دین اسلام به جایگاه مادر. تمامی مکاتب و ادیان ، نظر خاصی به مادر و احترام به مقام او دارند و به این امر تأکید داشته اند. انبیاء الهی نیز ...13 ژوئن 2009 ... از همين جاست كه تعريف مادر در فرهنگ اسلامي نسبت به ساير فرهنگ ها در هر زمان .... حقوق و جايگاهي را كه دين مقدس اسلام براي مادر قايل شده است اگر واقعاً ...ولی پیامبر اسلام با تعالیم بر گرفته از قرآن کم کم توانستند در جامعه مقام والای زن و وظایفش را جا بیندازند. پیامبر مبارزه ای سخت را شروع کرد تا جنس زن را از اتهامات ...جایگاه مادر در پرتو آیات کلام الله مجید: یکی از مهمترین اموری که فرد مسلمان باید به آن توجه داشته باشد، ادای حقوق مادر است. مسلمان باید بداند که اسلام تا حدّی به مقام و ...اسلام نیز برای مادر، مقام و ارزش فوق العاده ای قائل شده است تا آنجا که رسیدن به ... در بیان توصیه به احترام و تکریم مادر، باز پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند:.منزلت مادر مادر از نظر فرهنگ اسلام دارای جایگاه ویژه ای است . رهبر عالیقدر اسلام حضرت محمد صلی الله علیه و آله در یک جمله زیبا مقام و منزلت حقیقی مادر را چنین بیان می ...

کلماتی برای این موضوع
جایگاه ممتاز معلم در اندیشه امام خامنه‌ایدیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط خبرگزاری فارس در وب سایت منتشر خواهد شدمحمد ص در اندیشه مولانا محمدصدر اندیشه‏ مولانا پروفسورآنه ماری شیملعبدالمجید اسکندری پروفسور آنه ماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزیردیف عنوان دانشجو دانشکده گروه تاریخ دفاع ردیف عنوان دانشجو دانشکده گروه تاریخ دفاعمدیریت هوش هیجانی در اخلاق فردی ـ اجتماعی با رویکرد اسلامی مدیریت هوش هیجانی در اخلاق فردی ـ اجتماعی با رویکرد اسلامی بخش اول رویکرد مدیریت هوش جایگاه و مقام معلم از دیدگاه قرآن و احادیثای معلم ای نفس در جان من ای معلــم خون هر شریان من ای معلـــم ای تجلیگــــاه مــنمبانی اسلامی حق‌حاکمیت‌ مردم‌ در قانون‌ اساسیقانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در بیان مبنا و منشا قدرت دولت برحق حاکمیت مردم صحه رآی دادگاه تجدید نظر در مورد مجازات مالی تریتا پارسی و نایاک حسن داعی امروز بررسی نقش حضرت عیسی علیه السلام در حکومت جهانی اسلامی …رهبر حکومت جهانی اسلامی، حضرت مهدی عج است و عیسِی بن مریم ع، این پیامبر اولو العزم انجمن عرفان اسلامی ایراندکتر فاطمه طباطبایی جایگاه نور در عرفان و فلسفه اسلامیبا تکیه بر آراء امام گفتمان ما گفتمان انقلاب اسلامیوصیت‌نامه منظوم شهید غواص به دخترش عکس گزارش عجیب درباره دختران فراری در ایران

جایگاه خانواده در جامعه ی اسلامی

[ad_1]

واحد بنیادین جامعه ی اسلامی خانواده اسـت که به موجب وحی قرآنی جانشین قبیله شده و موجودیت اجتماعی بلافصل هر شخص اسـت. یکی از مهم ترین اصلاحات اجتماعی اسلام، محکم کردن بنای خانواده و پیوند ازدواج بود. در جامعه ی اسلامی نیز همانند بسیاری از دیگر جوامع سنتی، خانواده تنها به خانواده ی هسته ای، یعنی پدر و مادر و فرزندان محدود نمی شود، بلکه خانواده ی گسترده ای شامل پدربزرگ، مادربزرگ، عموها، دایی ها، خاله ها و عمه ها، فرزندان آن ها و اقوام همسر می شود. خانواده ی گسترده نقش عمده ای در تربیت فرزندان و حمایت از نسل جوان تر در برابر فشار های اجتماعی و اقتصادی و انتقال مذهب، آداب و رسوم، سنت ها و رموز حرفه ی خانوادگی دارد. بیش از این نمی توان بر نقش خانواده ی گسترده در جامعه ی اسلامی امروز تأکید کرد. در اثر مدرنیته بسیاری از نهاد های اسلامی از بین رفته، اما خانواده هنوز پا بر جاست. در غرب خانواده ی گسترده به خانواده ی هسته ای تقلیل یافته و اخیراً نیز طی پاره ای تغییرات اجتماعی، خانواده ی هسته ای به خانواده ی تک فرزندی تبدیل شده و نهاد خانواده به شدت تضعیف شده اسـت. اغلب مسلمانان این تحولات جامعه ی غرب را همراه با آداب جدید جنسی و نقش های جدید زنان و مردان، به شکل تجارب ناقص اجتماعی نگاه می کنند که نتایج آن هنوز مشخص نیست و هیچ الگوی ریشه دار و مشخصی نیز برای دنبال کردن به وجود نیاورده اسـت. به همین دلیل گروه های فوق مدرن غرب و جهان اسلام این مطلب را در مورد تعمق قرار داده اند. در عین حال، بسیاری از رفتارهای متجددانه در خود غرب مورد مخالفت شدید یهودیان و مسیحیان محافظه کار قرار دارد. نگرش مسلمانان معمولی نسبت به این تجربیات اجتماعی اخیر در مورد ازدواج و خانواده چندان تفاوتی با دیدگاه یهودیان و مسیحیان محافظ کار در غرب ندارد. من خانواده های یهودی، پروتستان و کاتولیک بسیاری را در آمریکا دیده ام که درکشان نسبت به مفهوم و اهمیت خانواده، به برداشت همنوعان مسلمانشان نزدیک تر از دوستان دوران کودکی شان بوده اسـت. جایگاه مسئله ی ازدواج را قبل از فهمیدن اهمیت مسائل جنسی نزد مسلمانان نمی توان درک کرد. در تعالیم مرسوم مسیحیت غربی تمایلات جنسی خود گناه محسوب می شود و تنها به عنوان وسیله ای برای تولید مثل پذیرفته شده اسـت؛ به همین دلیل این عمل در قاموس مذهب نیاز به تطهیر دارد و آیین مقدس ازدواج آن را تطهیر می کند. اما در اسلام همانند دین یهود، جنسیت خود مقدس اسـت و برکت محسوب می شود؛ به همین دلیل به هیچ آیین مقدسی در مفهوم مسیحیت برای تطهیر آن احتیاج نیست. به علاوه، ازدواج در اسلام قراردادی اسـت که بر اساس شریعت منعقد می شود تا روابط جنسی را قانونی سازد و حقوق هر دو طرف را حفظ کند. هم در اسلام و مسیحیت و هم در یهود بر این امر تأکید شده اسـت که روابط جنسی خارج از ازدواج مجاز نیست و نزد خداوند گناه شمرده می شود.
اسلام طلاق را به طور قانونی مجاز می شمارد؛ اما آن را از نظر اخلاقی و اجتماعی بسیار مشکل می سازد. بنا به یکی از احادیث از میان تمامی چیزهایی که خداوند اجازه داده اسـت، آنچه بیش تراز بقیه نفرت او را بر می انگیزد، طلاق اسـت. به همین دلیل گرچه از نظر قانونی برای مردان به نظر آسان می رسد که همسر خود را طلاق دهند و زنان نیز در شرایط خاصی می توانند همسر خود را طلاق دهند، اما در عمل می بینیم که میزان طلاق به ویژه در بخش سنتی تر جامعه اندک اسـت و میزان آن نسبت به جامعه ی امروز آمریکا و اروپا بسیار نادرتر اسـت. تا آن جا که به موارد واقعی در این زمینه مربوط می شود، بحث های زیادی در جهان اسلام در مورد حمایت از حقوق زنانی که شوهرانشان آنان را مورد سوء استفاده قرار می دهند اما از طلاق دادنشان امتناع می کنند، در جریان اسـت و در بسیاری و در بسیاری ازکشورها دادگاه های خانواده تأسیس شده تا عدالت را نه بر اساس آداب مرسوم بلکه بر اساس روح و قوانین قرآن برقرار سازند. لازم به ذکر نیست که در جوامع اسلامی هم نظیر دیگر جوامع سوء استفاده و بد رفتاری دیده می شود؛ اما نکته ی مهم، درک تأکیدی اسـت که بر اهمیت خانواده و ازدواج شده اسـت و مسئولیتیکه بر گردن زن و شوهر نهاده شده اسـت. البته نباید فراموش کرد کسانی هستند که خود را مسلمان می دانند اما این مسئولیت ها را بر عهده نمی گیرند.
در مورد خود ازدواج باید گفت که در اسلام و مسیحیت، ازدواج بر اساس دو کهن الگوی روحانی متفاوت قرار دارند. به همین دلیل اسـت که مسیحیان و حتی فرامسیحیان (1) در غرب ازدواج را تنها در تک همسری می دانند؛ در حالی که اسلام گر چه در درجه ی اول آن را بر اساس تک همسری می داند اما در مواردی نیز امکان چند همسری را میسر ساخته اسـت. هیچ کس نتوانسته اسـت بهتر از تیتوس بورکهارت (2) که از برجسته ترین محققان غربی در سنت های اسلامی اسـت، تفاوت این کهن الگوها را بیان کند. او می نویسد:
اروپاییان تمایل دارند که به چند همسری مسلمانان به شکل یک مجوز جنسی نگاه کنند و در این میان فراموش می کنند که این «مجوز» به شدت جبران کننده ی خلوت زاهدانه ی زندگی خانوادگی اسـت. نکته ی اساسی این اسـت که ازدواج اسلامی بر کهن الگوی معنوی کاملاً متفاوتی نسبت به ازدواج مسیحی دلالت می کند: تک همسری مسیحیت بازتابی از ازدواج کلیسا - یا روح - با مسیح اسـت و این اتحاد بر مبنای عشق شخصی و انتقال ناپذیر شکل گرفته اسـت. از سوی دیگر، چند همسری اسلام در ارتباط بین یک حقیقت (الحق) با چندین آوند زنده توجیه می شود: مرد به شکل امام خانواده اش نشانگر حقیقت اسـت؛ نقش او در ارتباط با آوند فعالیت اسـت، که روح خوانده می شود. همسرش در حکم آوند پذیر اسـت که جان نام دارد و به همین جهت اسـت که یک مرد مسلمان می تواند با زنی مسیحی یا یهودی ازدواج کند؛ اما زن مسلمان تنها باید مردی هم کیش خود اختیار نماید. این کهن الگو های معنوی، در هر دو مورد، چیزی نیست که از خارج بر ازدواج تحمیل شده باشد، بلکه در نهاد آن نهفته اسـت. نمادگرایی که در این مورد مطرح شده الزاماً بر همه آشکار نیست، بلکه کاملاً بر عکس اسـت، اما بخش ذاتی این سنت اسـت و در نتیجه بخشی از تفکرکلی را تشکیل می دهد. ت. بورکهارت. فاس: شهر اسلام. ترجمه ی ویلیام استودارت، کمبریج، 1992 (ص ص 103- 102).
اگر مسیحیان تعداد ازدواج های پیامبر (صَلَّی اللهُ عَلَیه وآله) را تضعیف کننده ی موقعیت معنوی او می دانند، برای مسلمانان این امر مایه ی منزلت و تطهیر ازدواج اسـت. به علاوه، اگر کسی ازدواج را به رابطه ی جنسی مربوط بداند و بپذیرد که رابطه ی جنسی خارج از ازدواج نباید وجود داشته باشد، در این صورت از یک سو می توان گفت که چند همسری در اسلام بسیار کمتر از آن چیزی اسـت که بسیاری از نویسندگان غربی ادعا می کنند؛ و از سوی دیگر، حتی قبل از انقلاب جنسی دهه ی 1960 غرب، در عمل و نه به طور قانونی، چند همسری بسیار بیش تر رواج داشته و دارد. در غرب، جهان اسلام برای مدت های مدید متمم به بی بندی و باری جنسی بوده اسـت؛ درحالی که مسیحیت به شکل حامی تقوی و مخالف سر سخت روابط جنسیی فرا - همسری تصویر شده اسـت. واقعیت اجتماعی این امر، کاملاً چیز دیگری اسـت. هیچ تریدی نیست که چند همسری در جهان اسلام و ازدواج موقت در تشیع وجود دارد، اما بیش تر مردها تک همسر هستند و این در حالی اسـت که روابط جنسی خارج از ازدواج در جهان اسلام سنتی بسیار به ندرت دیده می شود. در عوض، روابط جنسی خارج از ازدواج تا حد بسیار زیادی در غرب دیده می شود؛ در حالی که چند همسری رسماً صورت نمی گیرد. در هر صورت در جامعه ی اسلامی، گر چه نمی توان گفت که روابط جنسی غیر قانونی وجود ندارد، اما نادر اسـت و عملاً فرزندان نامشروع وجود خارجی ندارند؛ چون در تمام انواع ازدواج ها، حتی ازدواج موقت، بچه ها رسماً قانونی هستند و پدر وظیفه دارد از آن ها حمایت کند. پیامبر (صَلَّی اللهُ عَلَیه وآله) فرموده اسـت: «ازدواج نیمی از دین اسـت» و مسلمانان متأهل شدن را راه پر برکتی برای پیروی از سنت پیامبر می دانند؛ هر چند که در حقیقت، شریعت آن را الزامی ندانسته اسـت. به دلیل اهمیت مذهبی این امر تقریباً همه در جهان اسلام و حتی در شهرهای بزرگ ازدواج می کنند و فشار زیادی بر جوانان وارد می آورند تا آن ها را نیز متأهل نمایند و به خصوص از اعمال گناه بپرهیزند. به ندرت می توان زن و مرد مجردی در جامعه ی اسلامی پیدا کرد؛ هر چند که تعدادی به طور جسته گریخته دیده می شوند. در روستاها بسیار بیش تر از شهرها می بینیم زنی که شوهرش می میرد با فرد دیگری ازدواج می کند، حتی اگر جوان نباشد و چندین فرزند نیز داشته باشد. به همین ترتیب، به بیوه ها اغلب برای ازدواج دوباره فشار می آورند. حتی کسانی که مجرد هستند، چه زن چه مرد، معمولاً با اقوام خود زندگی می کنند و بخشی از خانواده ی گسترده به حساب می آیند.

پی نوشت ها :

1- Post- christians.
2- Titus Burkhart.

منبع مقاله :
نصر، سید حسین، (1385)، قلب اسلام، ترجمه ی سید محمد صادق خرازی، تهران: نشرنی، چاپ چهارم

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط

3 جولای 2014 ... واحد بنيادين جامعه ي اسلامي خانواده است که به موجب وحي قرآني جانشين قبيله شده و موجوديت اجتماعي بلافصل هر شخص است. يکي از مهم ترين اصلاحات ...17 دسامبر 2015 ... واحد بنیادین جامعه ی اسلامی خانواده است که به موجب وحی قرآنی جانشین قبیله شده و موجودیت اجتماعی بلافصل هر شخص است. یکی از مهم ترین اصلاحات ...(وانذرعشيرتك الاقربين) بعد ازآن كه خانواده وبستگان خويش را به صلاح ورستگاري رسانيد، درتداوم آن، كار تبليغ و توسعهي جامعهي اسلامي را از درون خانوادهي خويش و با ...الف- جایگاه زن در جامعه ی اسلامی زنِ مسلمان در عمده ترین زمینه های زندگانی اجتماعی، با مرد برابر است، اما راجع به تصدی زنان در برخی از سمت ها مانند إِفتاء، قضا و حکومت ...از آن جا که خانواده واحد بنیادی جامعه اسلامی است همه قوانین و مقررات و برنامه ریزی های مربوطه باید در جهت آسان کردن تشکیل خانواده پاسداری از قداست آن و استواری روابط ...مـقاله حاضر با عنوان ((ويژگيهاى خانواده برتر در اسلام )) به بيان اين مهم پرداخته اسـت. ... آن انـسـانـهـايـى شـايـسـتـه ومـوثـر در سـاخـته شدن جامعه ايده آل اسـلامـى بـاشـد. ..... مى شود و مرد نيز به عنوان ركن ديگر از برترين جايگاه شخصيتى برخوردار است .28 فوریه 2014 ... خانواده و جایگاه خانواده از منظر اسلام و کتاب الهی، جایگاهی بس رفیع و ... از جايگاه محوري و كليدي برخوردار است و هسته ي مركزي شكل گيري جامعه را ...ﺟﺎﻳﮕﺎه ﻧﻬﺎد ﺧﺎﻧﻮاده. در. ﺳﻴﺎﺳﺖ. ﺬﮔ. اري اﺟﺮاﻳﻲ و ادا. ري. ﻧﻈﺎم. اﺳﻼﻣﻲ. وﻟﻲ. اﷲ ﻧﻘﻲ. ﭘﻮر. ﻓﺮ. 1. ﭼﻜﻴﺪه. ... ﻓﺴﺎد آن. ،. ﻧﻘﺶ. اﺳﺎﺳﻲ در ﺳﻼﻣﺖ و. ﻓـﺴﺎد ﺟﺎﻣﻌـﻪ و. ﻧﻬـﺎد. ﻫـﺎ. ي ﺳﻴﺎﺳـﻲ و. ﺳـﺎزﻣﺎن. ﻫـﺎي. اداري دارد.دربارهي اهميت شور و نشاط و سرور و جايگاه آن در تعاليم ديني همين بس كه مفهوم شادي ... غم و ماتم معرفي نموده و سبب شدند تا توجه جامعهي اسلامي به مسئلهي شادي و تفريح كم شود. .... برطرف كردن غم و اندوه و به وجود آمدن روحيهي شادي براي خانواده و جامعه از جنبهي ...ﺧﺎﻧﻮاده، واﺣﺪي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺎ اﺑﻌﺎد ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﻫﻤﻴﺖ و ﺟﺎﻳﮕﺎه وﻳﮋه ... ﺧﺎﻧﻮاده، ﻏﺮب، اﺳﻼم .... اي آزاد را ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻛﻤﻮﻧﻴﺴﺘ. ﻲ. ﻧﻤﻮﻧﻪ. اي ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد . ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺎﻳﺪ ازﺑﻴﻦ ﺑﺮود و ﻣﺮاﻗﺒﺖ ازﻛﻮدﻛﺎن ﺑﻪ ﻃﻮر ...

کلماتی برای این موضوع
شمیم سایت خانواده اسلامی صفحه اصلیلازم است در ماهیت خانواده نظر کنیم که قوام آن در چیست؟ چرا خانواده‌ها در این روزگار قرآن و نقش تربیتى مادر در خانوادهچکیده این نوشتار به نقش تربیتى مادران در نهاد خانواده پرداخته و در بخش درآمدى نقش معرفی رشته های دانشگاهی مطالعه این بخش برای دانش آموزانی که در شهرها و در کوچه پس کوچه های شهرهای بزرگ فقط جایگاه، نقش و رسالت معلم و مربی از دیدگاه قرآن و …پس از نهاد خانه و خانواده که کانون پر مهر و محبت پدر و مادر است مدرسه مهم ترین مکان عبرت‌های اندلس علت‏هاى شکست مسلمانان در …خبرگزاری فارس از عوامل مهمى که در شکست حکومت مسلمانان در اندلس نقش اساسى داشت خانواده مهر ورزی و محبت خانواده و جایگاه آن همانگونه که در لغت آمده است خانواده عبارت است از خاندان و دودمان حقوق زن در اسلام و تمدنهای پیش از اسلامحقوق زن در اسلام و تمدنهای پیش از اسلام حسین خاوری منبع نسخه چاپی فیش‌های بیانات در دیدار خانواده‌های شهدای …چـاپ مربوط به بیانات در دیدار خانواده‌های شهدای هفتم تیر و جمعی از خانواده گـــــــروه آمـــوزش و پــــرورش آمــوزش و پــرورش در علل افت کیفیت آموزشی و پرورشی در مدارس حسین زاده و اسلامی در هر جامعه باتوجه به طرز

تاثیر وقف و امور خیره در ایجاد زمینه های نیل به اتحاد ملی و انسجام اسلامی

[ad_1]

چکیده

در این مقاله به تبیین تأثیر وقف و امور خیریه در فراهم نمودن زمینه های نیل به اتحاد ملی و انسجام اسلامی می پردازیم. منافع حاصل از وقف و امور خیریه در دو بعد مادی و معنوی، می تواند در کاستن مشکلات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مردم و پیشرفت مادی و معنوی جوامع مؤثر باشد.
الف. وقف، در بعد مادی، قادر اسـت با ارائه و توسعه ی الگوهای اقتصادی، باعث فقرزدایی و بهبود وضع معیشتی مردم شود. از نتایج شکوفایی اقتصادی، کاهش بزهکاری و افزایش امنیت اقتصادی خواهد بود که می تواند منجر به آسودگی خاطر جامعه، تفرقه زدایی نسبی و رشد همدلی گردد.
ب. وقف و امور خیریه در بعد معنوی نیز با ایجاد الگوهای فرهنگی و توسعه ی فضای روحانی، با استفاده از تعالیم انسان ساز قرآن و عترت، می تواند به ارتقای فرهنگ جامعه و فقرزدایی فرهنگی کمک نماید. درک صحیح واقعیت ها و موقعیت ها سبب افزایش روابط عاطفی میان مردم می شود و همدلی معنوی را در پی خواهد داشت.
تلاقی این دو محور یعنی«شکوفایی اقتصادی» و«تعالی فرهنگی و معنوی» در یک جامعه، می تواند زمینه های زدودن اختلاف و تفرقه را فراهم کند و امت را به سوی یکپارچگی رهنمون سازد. بنابراین می توان پذیرفت که سنت وقف و امور خیریه در نهایت می تواند تأثیری مهم را در دست یافتن به اتحاد ملی و انسجام اسلامی داشته باشد. در پایان نیز به تأثیر اوقاف و امور خیریه در عرصه های جهانی، از جمله همیاری و اتحاد کشورهای اسلامی در تأسیس بنیاد جهانی وقف و سازمان رابطه العالم الاسلامی در دهه ی اخیر اشاره خواهد شد.

کلید واژه ها

اتحاد ملی، انسجام اسلامی، اقتصاد، فرهنگ، فقر، وقف.
یکی از آرزوهای پیامبران و مصلحان اجتماعی، در طی تاریخ، رسیدن به یکپارچگی، انسجام و اتحاد جوامع بشری بوده اسـت. تعالیم رسولان اولوالعزم و پیامبران و اوصیای الهی بر حول اتحاد میان انسان ها با رویکرد خدامحوری و پرهیز از تفرقه دور می زند. «وَاعتَصِمُوا بِحَبلِ اللهِ جَمِیعاً وَلَا تَفَرَّقُوا» (آل عمران: 103) و«وَلَا تَکُونُوا کَالَّذینَ تَفَرَّقُوا وَاختَلَفُوا مِن بَعدِ مَا جاءهُمُ البَیِّنَاتُ» (آل عمران: 105) و«اَن اَقِیمُوا الَّذینَ وَلَا تَتَفَرَّقُوا فِیهِ» (شوری: 13). به رغم سعی بلیغ سفیران الهی، مصلحان و خیراندیشان، مسأله ی اتحاد ملی، جز در مواردی اندک و زمان هایی کوتاه، به طور کامل تحقق نیافت. بسیاری از ادیان تحقق این آرزو را در پایان دنیا پیش بینی کرده اند. آمدن مصلح جهانی و سر و سامان دادن به امور مردم و ایجاد اتحاد واقعی میان امت ها از رؤیاهای بشریت بوده اسـت. مبانی اعتقادی اسلام نیز ظهور حضرت حجت(عج) در آخرالزمان را به عنوان یک امر تخلف ناپذیر مطرح کرده اسـت که نتیجه ی آن یکپارچگی و اتحاد و انسجام حقیقی میان مردم دنیا اسـت«وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنکُم وَعَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَستَخلِفَنَّهُم فِی الاَرضِ...» (نور: 55) یعنی: خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده اند و کارهای شایسته انجام داده اند، وعده داده اسـت که آنان را در زمین، به یقین جانشین گرداند...
هر یک از ادیان الهی برای رسانیدن کشنی بشریت به ساحل اتحاد و انسجام، قوانین و مقرراتی را برای پیروان خویش ارائه نمود. این قوانین به دست پیامبران و اوصیای ایشان به مردم ابلاغ می شد. احکام انسان ساز و جامعه پرداز در ادیان الهی برای اصلاح شؤون دنیوی و امور معنوی انسان ها و بر طرف نمودن تفرقه و اختلاف، تشریع شده اسـت. «... فَبَعَثَ اللهُ النَّبِیِّینَ مُبَشِّرِینَ وَمُنذِرِینَ وَأنزَلَ مَعَهُمُ الکِتَابَ بِالحَقِّ لِیَحکُمَ بَینَ النَّاسِ فِیمَا اختَلَفُوا فِیهِ...» (بقره: 213) یعنی: ...پس خداوند پیامبران را مژده آور و بیم دهنده برانگیخت و با آنان کتاب آسمانی را به راستی فرو فرستاد تا میان مردم در آنچه اختلاف داشتند، داوری نمایند... .
دین اسلام نیز به عنوان آخرین دین الهی و نسخه ی نهایی هدایت بشر، دستورها و قوانینی را تشریع نمود که در صورت عمل به آن می توان به وحدت و همدلی و یکپارچگی دست یافت(طباطبایی، محمد حسین، المیزان، ج 6، ص 229). به اعتقاد علامه طباطبایی عاقبت این قوانین، جهان اسلام را به سوی وحدت خواهد برد. (همان، ج 2، ص 168)
از نیازهای انسان، ایجاد ارتباط با همنوعان و احساس یکی بودن و انس با دیگران اسـت که در قالب وحدت اجتماعی جلوه می نماید. انسانی که بر اساس فطرت پاک الهی، رشد یابد هرگز نمی تواند نسبت به زندگی و سرنوشت همنوعان و کسانی که با او ارتباط دارند، بی توجه باشد.
چوعضوی به درد آورد روزگار
دگر عضوها را نماند قرار
در سطح بالاتر، معمولاً مردم یک جامعه نمی توانند در برابر سایر جوامع بی اعتنا باشند. در یک نگاه مثبت، می توان به کمک های مردمی یک کشور به کشور دیگری که دچار حوادث طبیعی یا جنگ شده اند اشاره کرد. وجود فراخوان های عمومی، جمع آوری کمک های بین المللی و مشارکت مؤسسات خیریه جهانی در مواقع اضطراری از نمونه های همیاری و همدلی و تعاون بین المللی اسـت.
یکی از تمهیداتی را که در اسلام جهت برطرف نمودن مشکلات مادی و حتی معنوی مردم و زدودن دغدغه های مالی و جلوگیری از تفرقه و انحراف، اندیشیده اسـت، سنت وقف می باشد.

سنت وقف و خیرات و مبرات عاملی مؤثر در اتحاد ملی و انسجام اسلامی

با توجه به احکام اسلامی مانند زکات، انفاق، خمس و وقف می توان استنباط نمود که جهت گیری کلی دین اسلام، دستگیری از قشر ضعیف جامعه و کمک به تعالی و ارتقای آنان می باشد. اهدای قسمتی از اموال توانمندان و توزیع آن میان مستمندان و نیازمندان تأثیر بسزایی در حل معضلات اجتماعی و اقتصادی دارد. نتیجه آنکه عطوفت و رأفت اسلامی باعث همدلی و ایجاد ارتباط معنوی میان مردم می شود و به نوعی به پدید آمدن اتحاد و انسجام در جامعه کمک می کند. وقف یکی از سنت هایی اسـت که با همین هدف تشریع شده اسـت.
شخص واقف که قسمتی از ثروت خویش را برای استفاده ی دیگران و حل مشکلات اقتصادی و اجتماعی آنان از اموال خود خارج می کند، در حقیقت، حکمی از احکام خداوند را گردن می نهد و به رغم حب انسان به مال و ثروت، بخشی از آن را در راه خدا وقف می کند. (سازمان اوقاف، وقف میراث جاویدان، ش 2، 1372، ص 5)
گروهی از صحابه ی پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) از خود موقوفاتی را به یادگار گذاشتند، تا آنجا که جابربن عبدالله انصاری می گوید: از یاران پامبر کسی نبود که توانایی مالی داشته و چیزی را وقف نکرده باشد(موسوی خمینی، روح الله، تحریر الوسیله، ج 2، ص 62). ائمه ی اطهار(علیهم السلام) خود در اجرای سنت وقف پیشقدم بودند؛ امام علی(علیه السلام) چاه ها و باغ های بسیاری را که به دست خود احداث فرموده بود، در راه خدا و مسلمانان وقف کرد. برخی از این چاه ها هنوز در کشور عربستان با عنوان«آبار علی» (چاه های علی) شناخته می شود و مورد استفاده اسـت(شهابی، علی اکبر، تاریخچه ی وقف در اسلام، ص 21). فهرست موقوفات و وقف نامه های امام علی(علیه السلام) در گزارش های تاریخی آمده اسـت، این وقف نامه ها خود همواره یک منبع الهام بخش، برای مسلمانان در طول تاریخ بوده اسـت (http://daneshnameh.roshd.ir). رفع بسیاری از نیازمندی های مستمندان و گشوده شدن بسیاری از گره های اقتصادی با سنت وقف، عملی اسـت. (سلمان؛ ابوسعید احمد، مقدمه ای بر فرهنگ وقف، ص 11)
قرآن کریم، فداکاری، ایثار و انفاق در راه خدا را دارای اثری ماندگار دانسته و آن را ستوده اسـت: «الَمالُ وَالبَنُونَ زِینَةُ الحَیاةِ الدُنیَا وَالباقِیاتُ الصَّالِحاتُ خَیرٌ عِندَ رَبِّکَ ثَوَاباً وَخَیرً اَمَلا» (کهف: 46). «مال، فرزندان، زیور زندگی این جهان اسـت و ماندنی های نیک در نزد پروردگارت از نظر پاداش و امید نیکوتر اسـت». «الّذیِنَ یُنفِقُونَ اَموالَهُم بِالَّیلِ وَالنَّهارِ سِرًّا وَعَلاَنِیَةً فَلَهُم اَجرُهُم عِندَ رَبِّهِم وَلاَ خَوفٌ عَلَیهِم وَلَا هُم یَحزَنُونَ». (بقره: 274)

وقف

وقف در لغت به معنای نگاه داشتن، ایستادن، پایندگی، تأمل و حبس آمده اسـت. (دهخدا، علی اکبر، لغت نامه: ابن منظور، لسان العرب و معلوف، لویس، المنجد: ذیل واژه وقف).
وقف در اصطلاح فقهی عبارت اسـت از: «تحبیس الاصل و تسبیل المنفعة» یعنی «نگاه داشتن اصل ملک یا مال و آزاد گذاردن منافع آن» (طوسی، محمد، المبسوط، ج 3، ص 286). در سایر کتب فقهی نیز تعاریفی نزدیک به تعریف شیخ طوسی آمده اسـت. (شهید اول، محمدبن مکی عاملی، الدروس، ص 228؛ محقق حلی، جعفربن حسن، شرایع الاسلام، ج 2، ص 211)
«تحبیس» از واژه «حبس» به معنای زندانی کردن، در قید در آوردن و جلوی آزادی چیزی را گرفتن اسـت. زیرا با وقف کردن ملک، آزادی نقل و انتقال از آن سلب می شود. تسبیل، در راه خدا آزاد گذاردن اسـت، زیرا منافع وقف برای موقوف علیه، مباح و آزاد اسـت تا از آن، انتفاع ببرد. (معرفت، محمد هادی، «حقیقت وقف»، وقف میراث جاویدان، ش 18، 1376،ص 32).
وقف در حقیقت از صدقات محسوب می شود. قید«تسبیل» در تعریف شیخ طوسی از وقف، ناظر به این اسـت که وقف از صدقات جاریه اسـت؛ زیرا از منافع آن به طور مستمر استفاده می شود. شیخ مفید نیز وقف را از صدقات می داند و می گوید«الوقوف فی الاصل صدقات» (شیخ مفید، المقنعة، چاپ سنگی، ص 99). منشأ این نگرش را در روایاتی که از اهل بیت(علیهم السلام) به ما رسیده اسـت، می توان مشاهده نمود. اینک به نمونه ای از این روایات بنگرید: «عن الصادق(علیه السلام):
لیس یتبع الرجل بعد موته من الاجر الّا ثلاث خصال: صدقة اجراها فی حیاته فهی تجری بعد موته، و سنّة هدی سنتها فهی یعمل بها بعد موته، او ولد صالح یدعو له» (حر عاملی، محمدبن حسن، وسائل الشیعة، ج 19،ص 171)؛ یعنی: در پی انسان اجر و ثوابی نخواهد آمد مگر در سه حال، صدقه ای که در حال حیات به جریان انداخته و پس از مرگ او در جریان باشد(مانند وقف) یا شیوه ای را به کار برده که هدایت گر اسـت و دیگران آن را به کار می گیرند یا فرزند نیکوکاری که برای او دعا و طلب مغفرت نماید. با توجه به این روایت و اخبار شبیه به آن، بحث وقف، در آثار فقهی در باب صدقات و با عنوان کتاب الوقوف و الصدقات آمده اسـت. در ساختار اقتصادی اسلام، ملکی را که وقف شده اسـت و به آن«موقوفه» می گویند، نمی توان خرید یا فروخت. دلیل عدم جواز بیع وقف، آن اسـت که صاحب اولیه ی مال یا«واقف» در فرایند وقف، مال یا ملک را از مالکیت خود خارج می نماید و در حقیقت، واقف، دیگر مالک نیست.
جمعی از فقها چون صاحب جواهر و صاحب شرایع و شهید ثانی وقف را ملک موقوف علیه دانسته اند(نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام، ج 28، ص 90 و محقق حلی، جعفربن حسن، شرایع الاسلام، ج 2، ص 218، و شهدی ثانی، مسالک الافهام، ج 1، کتاب الوقوف و الصدقات). در عین حال به رغم اینکه مال وقف متعلق به موقوف علیه اسـت، نمی توان آن مال را به تملیک دیگری درآورد. زیرا هدف از وقف آن اسـت که مال وقف صرفاً در جهت وقف واقف و به نفع موقوف علیه هزینه شود و به همین سبب مال، حبس می شود و وقف می گردد. خرید و فروش وقف(جز در موارد خاص، از جمله بطلان وقف یا اتمام مدت آن) ممکن اسـت موجب نقض غرض واقف و توقف جریان آن گردد. (نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج 22، ص 358)
وقف یکی از عرصه های ارزنده ای اسـت که می توان با بهره گیری صحیح از آن، مقدمات رسیدن به آرمان اتحاد ملی و انسجام اسلامی را فراهم نمود. نیکوکاری به شکل خیرات، مبرات و وقف تأثیری مهم را در کاستن بحران های اقتصادی و اجتماعی و حتی روانی جامعه دارد. از سوی دیگر وقف با ایجاد رابطه ی عاطفی میان قشر توانمند به عنوان«واقف» و طبقه ی نیازمند، می تواند باعث همدلی و یکپارچگی اجتماعی شود. سنت وقف در دو بعد اقتصادی و فرهنگی می تواند به این هدف دست یابد.

تأثیر وقف در شؤون اقتصادی و فرهنگی جامعه

در اینجا ضمن ارائه ی مدل ذیل به بررسی تأثیر وقف در الگوهای اقتصادی و فرهنگی جامعه می پردازیم.
گفته اند که«الناس عبید الاحسان»: مردم بنده ی نیکی و احسان هستند. نیکوکاری در قالب کمک های مادی و معنوی به نیازمندان، به عنوان بهترین ابزار جلب توجه و تألیف قلوب اسـت. به عنوان مثال یکی از مصارف زکات، پرداخت مبلغی از مال به کسانی اسـت که نیاز به دلجویی دارند تا به اسلام بگروند یا ایمانشان مستحکم تر شود. این کار به دست رسول خدا(صلی الله علیه وآله) انجام می شد. آیه ی 60 سوره ی توبه ناظر به این مسأله اسـت.
«اِنَّما الصَّدَقاتُ لِلفُقَراء وَالمَساکِینِ وَالعَامِلِینَ عَلَیهَا وَالمَؤَلِّفَةِ قُلُوبُهُم وَفِی الرِّقَابِ وَالغَارِمِینَ وَفِی سَبیلِ اللهِ وابنَ السَّبیلِ...» (توبه: 60): زکات تنها از آن تهدستان و بیچارگان و مأموران دریافت آنها و دلجویی شدگان و در راه(آزادی) بردگان و از آن وامداران و(هزینه کردن) در راه خدا و از آن در راه ماندگان اسـت... .
بنابراین برآوردن نیازهای مادی محرومان و رفع مشکلات اقتصادی از امور، مطلوب و اساسی اسـت که موجب همدلی و ایجاد رابطه حسنه میان مردم می شود. ساختار اقتصادی اسلام علاوه بر واجب نمودن احکامی از قبیل زکات و خمس که می تواند مشکلات اقتصادی جامعه را تعدیل کند، توانگران را به انفاق استحبابی همچون صدقه، نذر و وقف تشویق نموده اسـت.

وقف، زمینه ساز فقرزدایی اقتصادی

توسعه وقف باعث تقویت بنیان اقتصادی کشور می شود و با فقرزدایی می توان بر بسیاری از معضلات اجتماعی چیره شد و از میزان بزهکاری ها کاست.
با کاهش بزهکاری و افزایش سلامت اقتصادی، بر میزان همدلی و یکپارچگی مردم افزوده خواهد شد. فقر مادی از عواملی اسـت که باعث تفرقه و جدایی مردم از یکدیگر می شود و اتحاد آنان را بر هم می زند. فقر مادی باعث می شود تا انسان دائماً به دنبال لقمه نانی باشد تا شکمش را سیر کند. چه بسا برای به دست آوردن آن، دست به هر کاری بزند. «کاد الفقر ان یکون کفراً»؛ «فقر نزدیک اسـت که باعث کفر گردد.» شداید و سختی های زندگی می تواند انسان را محدود سازد و به دلیل ضعف موقعیت اجتماعی از بودن و همراهی با مردم باز دارد.
اینجاست که در جوامع مادی گرا، انسان فقیر، از جایگاهی مورد توجه، برخوردار نیست و از قافله عقب می ماند. این مسأله منجر به تفرقه میان مردم و ایجاد فاصله میان طبقات اجتماعی می شود. البته در جوامعی که بر اساس تعالیم الهی تربیت یافته اند، تمهیداتی به کار گرفته اسـت تا مسأله ی فقر بر فقیر سنگینی نکند و به بهانه های گوناگون مردم تشویق می گردند تا از طریق کارهای خیر و بشر دوستانه به نیازمندان کمک نمایند. بنابراین فقر مادی در صورتی که مهار نشود می تواند منجر به ایجاد تفرقه در امت شود.

وقف، زمینه ساز فقرزدایی فرهنگی و فکری

فقر فکری و فرهنگی نیز می تواند به یکی از عوامل تفرقه و جدایی میان مردم تبدیل شود. عدم الگوهای صحیح تفکر و خودرأیی در سطح جامعه، ممکن اسـت باعث پیدایش تفکرات افراطی، محافظه کارانه، اباحی گری و مانند آن شود. ایجاد چنین الگوهای فکری ناسالم، کم کم منجر به پدید آمدن مکاتب فکری پرخطر می شود و همین مسأله، امت را به فرقه گرایی سوق می دهد. فضای فاقد امنیت فکری، در سطح جامعه، می تواند باعث پدید آمدن تنش و درگیری شود و اتحاد میان مردم را خدشه دار نماید.
ارتباط وقف با مسائل فرهنگی به ویژه تعالیم قرآن کریم و اهل بیت(علیهم السلام) و وجود موقوفات فراوان در سراسر کشور که وِیژه ی ترویج فرهنگ سوگواری سالار شهیدان و اهل بیت(علیهم السلام) و همچنین تلاوت قرآن کریم و گسترش فرهنگ دینی اسـت، می تواند عاملی مؤثر در رشد عواطف مذهبی و ایجاد همدلی و وحدت در میان مردم باشد.
پیوند اصلاحات اقتصادی و مادی از یک سو و رشد فرهنگی و معنوی جامعه از سوی دیگر، می تواند منجر به کاهش تنگناها و تنش های اجتماعی شود. همچنین ایجاد فضای سالم و اقتصادی و امنیت فکری و فرهنگی نیز می تواند عاملی برای تفرقه زدایی و در پایان سبب فراهم شدن بستری برای اتحاد ملی و انسجام اسلامی گردد.

حوزه های تحت پوشش اوقاف و امور خیریه

اکنون با عنایت رعایت اختصار به ترسیم حوزه هایی که با استفاده از وقف می توان آن را پوشش داد و برخی از مشکلات اقتصادی و اجتماعی را حل نمود اشاره می کنیم:
الف: تأثیر وقف و امور خیریه در بهبود و ارتقای زندگی نیازمندان و مستمندان
1. رسیدگی به وضع یتیمان و سرپرستی آنان؛
2. رسیدگی به وضع بیماران تنگدست، تأمین هزینه های درمانی و دارو؛
3. توزیع منافع موقوفات میان مستمندان و نیازمندان و خسارت دیدگان؛
4. تأمین هزینه ی تحصیل دانش آموزان و دانشجویان و طلاب نیازمند؛
5. تأمین مسکن برای افراد بی بضاعت؛
6. سرپرستی افراد از کار افتاده، زنان بی سرپرست و افراد بی کار.
ب. تأثیر وقف و امور خیریه در سطح عموم
1. ایجاد مراکز آموزشی و پژوهشی، مدارس، دانشگاه ها، حوزه های علمیه، کتابخانه ها؛
2. ایجاد مراکز بهداشتی و درمانی در روستاها و شهرها؛
3. ایجاد مراکزی برای گذراندن اوقات فراغت جوانان؛
4. ایجاد فرصت های شغلی مناسب با استفاده از تأسیس مراکز و موقوفه های اقتصادی، کارخانه ها و کارگاه ها؛
5. مشارکت در بخش های کشاورزی، صنعت و تجارت؛
6. اطعام عمومی در مناسبت های گوناگون.
ج. تأثیر وقف در ایجاد فضای معنوی و ارتقای فرهنگی جامعه
1. اعزام روحانیون و مبلغان کار آزموده به سراسر کشور به خصوص مناطق دور افتاده و محروم در ایام سال و مناسبت هایی مانند ماه مبارک رمضان و ماه محرم و صفر؛
2. تحت پوشش قرار دادن مداحان اهل بیت به منظور برگزار نمودن مراسم سوگواری همچنین اعیاد مذهبی با تکیه بر ارائه ی مطالب صحیح و فرهنگ غنی اسلامی؛
3. پشتیبانی و حمایت از جامعه ی قرآنی کشور، استادان، قاریان، حافظان و مفسران و مترجمان قرآن کریم و برگزاری مسابقات قرآنی در سطح شهرستان، استان، منطقه، کشور و در سطح جهانی؛
4. حمایت فرهنگی از مساجد، حسینیه ها به منظور ایجاد فضاهای معنوی، روی آوردن مردم به این مراکز و انس با آن، که موجب کاسته شدن فشارهای روحی و ایجاد آرامش روانی در جامعه خواهد شد.
5. توسعه و ترویج مطالعات دینی در قلب برگزاری همایش ها و مسابقات فرهنگی ملی و بین المللی؛
6. تشویق هنرمندان در خلق آثار هنری مرتبط با بنیان های مذهبی و فناوری درباره ی مرمت آثار کهن و ساخت نمادهای مذهبی جدید.
گفتنی اسـت انچه بیان شد حوزه هایی اسـت که با استفاده از موقوفات و اموال وقف می توان در ایجاد، ارتقا و بهبود آن گام های اساسی برداشت. البته این به آن معنا نیست که همه این امور را سازمان اوقاف و امور خیریه انجام دهد؛ بلکه مقصد آن اسـت که با توسعه ی فرهنگ وقف و ایجاد موقوفات ارزشمند، بنیه ی مالی و اقتصادی خوبی ایجاد نمود تا منافع آن در اخیتار سایر سازمان ها و متولیان قرار گیرد و هر یک در حوزه ی وظایف خویش، آن را هزینه کنند.
با عنایت به حوزه ی گسترده ی وقف، می توان گفت که چنانچه سنت وقف به درستی اجرا و درآمد موقوفات بر حسب نظر واقفان و با دقت هزینه گردد، وقف می تواند جمعیت مورد توجهی از مردم یک جامعه را تحت پوشش مادی یا فرهنگی قرار دهد و با هر یک از گروه های مردم به نحوی تعامل داشته باشد.
شکوفایی اقتصادی و فرهنگی و معنوی در یک امت، در صورت فقدان سایر موانع سبب رشد و یکپارچگی و اتحاد ملی و انسجام اسلامی خواهد شد. بنابراین اگر به مسأله ی وقف با دیدی جامع نگریسته و سیاسیت گذاری شود، می تواند به عاملی قدرتمند برای ایجاد اتحاد ملی و انسجام اسلامی تبدیل شود.

اوقاف و امور خیریه در عرصه های جهانی

تعاون و همیاری از طریق وقف و امور خیریه اختصاص به کشورهای اسلامی ندارد. در حال حاضر بنیادهای خیریه در جهان، سهمی بزرگ در امور اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به عهده دارند. بنیاد نوبل در سوئد، و صدها مؤسسه ی خیریه ی بزرگ در آمریکا، اروپا، آسیا، آفریقا و خاورمیانه مشغول انجام امور خیریه می باشند. گفتنی اسـت اصول و قوانین جاری در بنیادهای خیریه و وقف در کشورهای غیر اسلامی با ساختار حقوقی اوقاف در کشورهای اسلامی متفاوت اسـت. در عین حال آثار و برکات مادی و معنوی آن در حل مشکلات مردم و رشد جوامع تا حدودی به یکدیگر شباهت دارد. امروزه بزرگ ترین دانشگاه های علمی دنیا نظیر دانشگاه هاروارد آمریکا و آکسفورد لندن از طریق درآمد موقوفات و امور خیریه اداره می شود. به عنوان نمونه در دانشگاه سورین فرانسه هنوز درسی با عنوان هیئت بطلمیوس تدریس می گردد. بنا به اظهار مسئولان آن دانشگاه دلیل تدریس چنین واحد درسی به رغم بطلان مبانی هیئت بطلمیوسی، آن اسـت که واقفی وقف نموده اسـت تا هزینه تدریس این درس از محل موقوفات وی پرداخت شود. التزام دانشگاه نسبت به این امر آن اسـت که خیران و واقفان دیگر ضمن اطمینان به دانشگاه، برای کارهای خیر تشویق شوند.

همیاری و اتحاد کشورهای اسلامی در تأسیس بنیاد جهانی وقف

در پاسخ به درخواست جمعی از کارشناسان مبنی بر ضرورت تأسیس یک نهاد جهانی برای اوقاف اسلامی، بانک توسعه ی اسلامی با تأسیس بنیاد جهانی وقف در نوامبر سال 2000 میلادی موافقت نمود. اهداف این بنیاد جهانی بر اساس مفاد ماده ی 3 آیین نامه ی بنیاد عبارت اسـت از:
1. حمایت و پشتیبانی از شبکه ای از مؤسسات وقفی برای پیگیری و انجام اهداف خیریه شرعی؛
2. مراقبت و نظارت بر مؤسسه های وقفی و حمایت از آن ها و ایجاد هماهنگی میان آن ها؛
3. کمک به دانشجویان و ارائه ی بورس تحصیلی در رشته هایی که امت به آن ها نیازمندند.
4. تأسیس و پشتیبانی از مؤسسات و برنامه های آموزشی، بهداشتی و اجتماعی؛
5. مبارزه با فقر و ریشه کن کردن رنج مردم جهان از طریق توسعه ی گسترش و توانایی ها؛
6. تهیه ی ابزارها و وسایل امداد رسانی و ارائه ی آن ها به صورت کالا و خدمات؛
7. همکاری با دولت های عضو بانک به منظور وضع قوانین یکسان برای وقف.
در هر صورت، وقف به عنوان یکی از پدیده های مهم اجتماعی و فرهنگی جهان اسلامی و یکی از ابزارهای رسیدن به توسعه در جوامع اسلامی می تواند در گسترش علم، دانش و فناوری در سطح جامعه تأثیری سازنده داشته باشد. اجرای علمی و شفاف نیات واقفان از سوی متولیان موقوفات و ادارات اوقاف و تجلیل مستمر از نیکوکاران و تشویق آن ها به منظور انفاق مال و تبیین برکات وقف برای عامه ی مردم، از جمله راه هایی اسـت که زمینه ی رشد و توسعه ی این نهاد اجتماعی را فراهم می کند.
(http://www.irib.ir/occasions/Oghaf.HTM)

سازمان رابطه العالم الاسلامی و احیای سنت وقف

در سال 1419 قمری نیز«رابطه العالم الاسلامی» در مکه ی مکرمه، به عنوان یک سازمان جهانی مردمی، برای احیای سنت وقف و برای نیل به اهداف تبلیغی خود، پتج صندوق با عناوین و اهداف خاصی تأسیس نمود. دکتر عبدالله صالح العبید دبیر کل رابطه العالم اسلامی، عناوین صندوق ها و اهداف آنها را این گونه بیان می کند:
الف. صندوف تبلیغات، با اهداف:
1. تربیت و آماده سازی مبلّغان با برنامه های آموزشی مناسب؛
2. کفالت مبلّغان و تأمین احتیاجات آنان؛
3. تأسیس یا کمک به مراکز تربیت مبلغ؛
4. اعزام ائمه ی جماعات و مبلغان به مناطق مختلف جهان، به ویژه در ماه مبارک رمضان؛
5. تأمین وسایل تبلیغی روز(کتاب، نوار و فیلم) به زبان های مختلف.
ب. صندوق قرآن کریم و علوم آن، با اهداف:
1. ایجاد، نگهداری، و کمک به مراکز و جمعیت های قرآن کریم؛
2. سهیم شدن در تهیه ی ترجمه های مختلف قرآن کریم به زبان های گوناگون؛
3. برپایی، تشویق و کمک به مسابقات قرآن کریم در سراسر جهان؛
4. تشویق و کمک به تحقیقات علمی در زمینه های قرآن کریم و علوم آن؛
5. ایجاد کرسی های علمی در دانشگاه های جهانی برای ارائه ی بحث های
علمی در زمینه قرآن کریم.
ج. صندوق ایتام و محرومان، با اهداف:
1. کفالت ایتام از جهات مادی، اجتماعی و آموزشی؛
2. راه اندازی قافله های کمک رسانی به محرومان و حادثه دیدگان در سراسر جهان؛
3. برپایی مراکزی برای یتیمان و محرومان؛
4. ایجاد مراکز آموزش حرفه و فن در کشورهای فقیر؛
5. کمک به خانواده های یتیمان و محرومان.
د. صندوق تعلیم و آموزش، با اهداف:
1. تأمین بورسیه های درسی گوناگون در تخصّص های مهم؛
2. کمک و تحت پوشش گرفتن دانشجویان نابغه ی مسلمان؛
3. تهیه ی برنامه های درسی و اسلامی مناسب؛
4. ایجاد مدارس و مراکز اسلامی با تخصّص های گوناگون؛
5. تشویق و کمک به تحقیقات علمی و اختصاص دادن جوایزی برای مسابقات علمی.
هـ. صندوق اقلیت های اسلامی، با اهداف:
1. معرفی اقلیت ها و مهاجران مسلمان و بیان گرفتاری های آنان برای مسلمانان سراسر عالم؛
2. کمک و برپایی مراکز اسلامی در هر جا که اقلیت های مسلمان حضور دارند.
3. برپایی دوره ها و برنامه های تربیتی برای آشنایی اقلیت های مسلمان با اسلام و احکام آن؛
4. برنامه ریزی برای زندگی آبرومندانه ی اقلیت های مسلمان در کشورهای مختلف جهان؛
5. آشنا ساختن اقلیت ها و مهاجران مسلمان به حقوق اجتماعی شان و دفاع و حمایت از آنان برای کسب حقوقشان. (هفته نامه ی العالم الاسلامی، 1 محرم 1419) و
(http:// library.tebyan. net/books1/6402.htm?numPage=8)
وجود چنین برنامه ریزی جامع و کارآمد در عرصه های جهانی، در صورت اجرای صحیح و علمی، در دو محور مادی و معنوی، می تواند در کاستن مشکلات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مردم و پیشرفت مادی و معنوی جوامع مؤثر باشد.
محور اول: ترویج وقف، خیرات و مبرات، سبب توسعه ی امور اقتصادی، فقرزدایی و بهبود وضع معیشتی مردم می شود. از نتایج شکوفایی اقتصادی، کاهش بزهکاری ها و افزایش امنیت اقتصادی خواهد بود که می تواند منجر به آسودگی خاطر جامعه، تفرقه زدایی نسبی و رشد همدلی گردد.
محور دوم: ترویج وقف، خیرات و تبرعات، با ایجاد الگوهای فرهنگی و توسعه ی فضای روحانی، با استفاده از تعالیم انسان ساز قرآن کریم و عترت، می تواند به ارتقای فرهنگ جامعه و فقرزدایی فرهنگی کمک نماید. درک صحیح واقعیت ها و موقعیت ها سبب افزایش روابط عاطفی میان مردم می شودو همدلی معنوی را در پی خواهد داشت.
تلاقی این دو محور یعنی«شکوفایی اقتصادی» و«تعالی فرهنگی و معنوی» در یک جامعه، می تواند زمینه های زدودن اختلاف و تفرقه را فراهم کند و امت را به سوی یکپارچگی رهنمون سازد. بنابراین می توان پذیرفت که سنت وقف و امور خیریه در نهایت می تواند تأثیری مهم را در دست یافتن به اتحاد ملی و انسجام اسلامی داشته باشد.

نتایج

با مطالعه ی جایگاه وقف و امور خیریه و تأثیر آن در جامعه به نتایج ذیل می توان دست یافت:
1. سنت وقف، خیرات و مبرات از عرصه های ارزنده ای اسـت که می توان با بهره گیری صحیح از آن، مقدمات رسیدن به آرمان اتحاد ملی و انسجام اسلامی را فراهم نمود.
2. به اعتقاد فقهایی مانند شیخ مفید و محقق حلی، وقف از صدقات جاریه اسـت و آثاری مفید در ارتقای وضع معیشتی مردم خواهد داشت.
3. اوقاف و امور خیریه می تواند دست کم در دو حوزه یاقتصادی و فرهنگی جامعه را پوشش دهد.
4. با استفاده از پشتوانه ی وقف و خیرات می توان به مشکلات اقتصادی مردم رسیدگی نمود. این کار باعث فقرزدایی، رشد امنیت اقتصادی و اجتماعی، کاستن از بزهکاری، تقویت روحیه ی تعاون و همدلی و در نهایت ایجاد زمینه های وحدت ملی می شود.
5. با بهره جستن از سرمایه های حاصل از وقف و تبرعات، می توان در ایجاد فضای فرهنگی سالم و برگرفته از آموزه های انسان ساز قرآن و اهل بیت(علیهم السلام) مشارکت نمود.
6. حمایت فرهنگی از مساجد، حسینیه ها و مراکز دانش به منظور ایجاد فضاهای معنوی، روی آوردن مردم به این مراکز انس با آن که موجب رشد علمی و معنوی و همچنین کاسته شدن فشارهای روحی و ایجاد آرامش روانی در جامعه خواهد شد.
کتابنامه:
1. قرآن کریم.
2. ابن منظور، محمد بن مکرم الانصاری، لسان العرب، الدار المصریة للتألیف و الترجمة. قاهره، بی تا.
3. حرعاملی، محمدبن حسن، وسائل الشیعة تحصیل مسائل الشریعة، دار احیاء التراث العربی، بیروت، 1389 ق.
4. دانشنامه ی رشد، وزارت آموزش و پرورش، نسخه یالکترونیکی.
5. دهخدا، علی اکبر، لغت نامه، دانشگاه تهران، مؤسسه ی لغت نامه ی دهخدا، تهران، بی تا.
6. وقف میراث جاویدان، ش 2، 1372.
7. سلمان، ابوسعید احمد، مقدمه ای بر فرهنگ وقف، سازمان اوقاف، تهران، 1351.
8. شهابی، علی اکبر،«تاریخچه ی وقف در اسلام»، مندرج در کتاب ایرانشهر، اداره ی کل اوقاف، تهران، 1343.
9. شهید اول، محمدبن مکی عاملی، الدروس، چاپ سنگی، بی جا، بی تا.
10. شهید ثانی، زین العابدین علی العاملی، مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام، چاپ سنگی، بی جا، بی تا.
11. شیخ مفید، محمدبن النعمان العکبری، المقنعة، چاپ سنگی، بی جا، بی تا.
12. طباطبائی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، مؤسسة الاعلمی، بیروت، 1972م.
13. طوسی، محمدبن حسن، المبسوط فی فقه الامامیة، المکتبة المرتضویة، طهران، 1363.
14. محقق حلی، جعفربن حسن، شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، تحقیق عبدالحسین محمدعلی، کلیة الفقه، نجف، 1389ق.
15. معرفت، محمدهادی، «حقیقت وقف»، وقف میراث جاویدان، ش 18،تهران، 1376.
16. معلوف، لویس، المنجد فی اللغة، دارالمشرق، بیروت، 1969م.
17. موسوی خمینی، روح الله، تحریر الوسیلة، دارالکتب العلمیة، قم، 1390ق.
18. نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، دار الکتب الاسلامیه، تهران، بی تا.
19. هفته نامه ی العالم الاسلامی، 1محرم 1419.
منابع اینترنتی :
http//daneshnameh. roshd. ir/mavara
http//www. irib. ir/ occasions/ Oghaf/Oghaf.HTM
http//library. tebyan.net/ books
منبع: گروهی از نویسنگان، مجموعه مقالات مسابقات بین المللی قرآن کریم- جلد اول، انتشارات اسوه، چاپ اول، (1387).

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط


کلماتی برای این موضوع
زبان و ادبیات فارسی ادبیات فارسیشماره‌ی نوشته ۵٣ ۴ سیاره‌ها و صورت‌های فلکی در شعر فارسی در فرهنگ یونان قدیم از اصفهانبه گزارش ایمنا، آیین تشییع پیکر این هنرمند نامدار نقاشی و نگارگری در میان اندوه و حزن