اما کم نیستند بیمارانی که این مساله را اشتباه میگیرند و با خودشان فکر میکنند که میتوانند کار درمان خودشان را هم پیگیری کنند.
حتی بعضیها پا را فراتر میگذارند و مثلا یک آزمایش پزشکی خاص یا یک عکسبرداری خاص پزشکی در ذهنشان است و فقط برای اینکه پزشک همان آزمایش را در نسخه بیمار بنویسد، به پزشک مراجعه میکنند.
یعنی از قبل با خودشان طی کردهاند که به فلان آزمایش نیاز دارند، ولی چون نمیتوانند بدون نسخه به آزمایشگاه بروند، مجبور میشوند به پزشک مراجعه میکنند.
درواقع، کار آنها لنگ یک امضا و مهر پزشک است و شاید اگر قانون به آنها اجازه میداد و خودشان میتوانستند برای خودشان نسخه درمانی بنویسند، در آن صورت دیگر اصلا نیاز نمیدیدند پیش پزشک بروند.
این اتفاق هم فقط برای بیماریهای سادهای مثل سرماخوردگی نمیافتد، بلکه حتی برای بیماریهای تخصصی هم بیمار فکر میکند که میداند کدام دارو، حال او را بهتر میکند.
از طرف دیگر، این روزها با وجود فراگیر شدن اینترنت و دسترسی آزاد به اطلاعات پزشکی، خیلی از بیماران احساس میکنند دانش پزشکیشان قوی شده است و در این زمینه یک اعتماد به نفس کاذب دارند. حتی نسخههای نرمافزار آشنایی با داروها هم این روزها در گوشیهای تلفن همراه خیلیها نصب شده و کافی است نام یک بیماری یا یک آزمایش پزشکی را در آن جستجو کنید، آن وقت میبینید سیلی از اطلاعات تخصصی را به زبان ساده به شما
منتقل میکنند.
داشتن همین اطلاعات دست و پا شکسته، خیلی از بیماران را گمراه میکند و به این تصور غلط میرساند که کار درمانی، کار راحتی است و از پس هر کسی برمی آید. مثلا وقتی شما بدانید فلان دارو برای فشار خون مفید است، آن وقت احتمال دارد با خودتان فکر کنید که میتوانید با مصرف این دارو، مشکلتان را حل کنید، در حالی که درمان بیماری، یک فرآیند ویژه است که احتمال دارد اصلا از مسیر دارو خوردن و آزمایش دادن نگذرد.
نسخه خواستن، همان خوددرمانی است
وقتی بیماری به پزشک معالج اصرار میکند که حتما یک داروی خاص را برای درمان بیماریاش تجویز کند، این کار فرق چندانی با خوددرمانی ندارد.
یعنی هیچ فرقی نمیکند شما فلان دارو را خودسرانه و بدون تجویز پزشک در منزل مصرف کنید یا اینکه به پزشکتان پیله کنید که یک داروی خاص را برایتان نسخه کند.
همین الان هم اگر به خانههای اغلب ایرانیها سر بزنیم، انواع و اقسام قرصهای ضددرد، خوابآور، آرامشدهنده و حتی داروهای بسیار تخصصی هم پیدا میشود.
فرهنگ مصرف خودسرانه داروها در بین بسیاری از خانوادههای ایرانی رفتهرفته گسترش پیدا کرده و جالب است همین الگوی فرهنگی در مراجعه ما به پزشک هم تاثیر گذاشته است.
یعنی وقتی یک بیمار هیچ عیب و عاری نمیبیند که بدون دستور دکتر معالجش، قرص و دارو بخورد و کلی هم دارو در خانهاش ذخیره میکند، معلوم است وقتی به دکتر هم مراجعه کند، همین الگوی خوددرمانی را با خود به مطب و بیمارستان هم میبرد و از پزشک انتظار دارد به خواست و دستور او، برایش قرص و دارو بنویسد.
جدای از اینکه آمارهای مصرف دارو از رتبه دوم ایران در آسیا حکایت دارد، حتی میگویند بین 10 تا 15 درصد داروها در ایران هم به طور خودسرانه مصرف میشود.
مصرف خودسرانه دارو طی سالها، این تصور غلط را بین مردم جا انداخته است که میشود بدون پزشک هم کار درمان را انجام داد و حالا در این وضعیت خیلی سخت است که به همین بیمار بگویید وقتی به مطب پزشک میرود، فقط از دردهایش بگوید و کار تجویز دارو را به اهلش بسپارد.
پزشک نباید تسلیم شود
فرض کنید شما پزشک هستید و بیمار از شما میخواهد یک داروی خاص را برایش تجویز کنید، به نظر شما در این وضع بهترین کاری که یک پزشک میتواند برای بیمار انجام دهد، چیست؟
شما در این حالت چند راه بیشتر ندارید؛ اولین راه این است که تسلیم بیمار شوید و طبق میل او برایش دارو و آزمایش بنویسید.
اگر پزشک به چنین کاری تن بدهد، در وهله اول رضایت بیمار را جلب کرده است و بیمار با دل خوش، مطب را ترک میکند. اما ممکن است همین بیمار چند هفته دیگر پیش پزشک بیاید و بگوید دردش بدتر از قبل شده است و در این حالت، پزشک مسئول است و باید برای نسخهای که تجویز کرده است، پاسخگو باشد؛ حتی اگر این نسخه را بیمار با زور یا التماس به دست آورده باشد.
راهحل بعدی این است که پزشک بههیچوجه زیر بار این کار خطرناک نرود و حاضر به نسخه نوشتن به میل بیمار نشود.
این اتفاق هم باعث میشود بیمار با دلخوری از مطب برود و دیگر هیچ وقت پیش آن پزشک نیاید و پشت سرش را هم نگاه نکند.
گرچه آن بیمار به دنبال پزشک دیگری میرود که باب میلش برایش دارو و آزمایش تجویز کند، اما در عوض، پزشک یک کار اشتباه را انتخاب نکرده است و در نتیجه مسئولیت عواقب بعدی هم به گردنش نمیافتد.
اما دکتر علی یعقوبی جویباری، متخصص آنکولوژی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفتوگو با جامجم معتقد است: راهحل دیگری هم وجود دارد و این راهحل شامل فرهنگسازی و آموزش بیمار است.
یعنی پزشک مثل یک دوست کنار دست بیمار بنشیند و برایش توضیح بدهد این نسخهای که او از پزشک انتظار دارد، به این دلایل اشتباه است، بنابراین بهتر است طبق نظر پزشک معالج که عمری را صرف درمان بیماری کرده، عمل کند.
حالا در این حالت، دیگر انتخاب با خود بیمار است که این راهنماییها و مشاورههای علمی را قبول کند یا اینکه از آن مرکز درمانی با دلخوری بیرون برود، ولی در هر دو حالت، پزشک کار درست را انجام داده است.
هزینههای درمان بالا میرود
شاید شما هم با خودتان فکر کرده باشید چه اشکالی دارد بیمار از پزشکش داروی خاصی بخواهد و اصلا شاید نظر بیمار، کاملا درست از آب دربیاید.
این همان اتفاقی است که به گفته دکتر یعقوبی، احتمالش دور از ذهن نیست، ولی در اغلب موارد، نظر بیمار برای انتخاب یک راه درمانی با معیارهای علمی تطابق ندارد.
مثلا فرض کنید بیماری به پزشک معالجش مراجعه میکند و به دلیل درد معده، تقاضای یک آزمایش خاص و پیچیده را دارد، اما یعقوبی تاکید میکند: این تقاضا اشتباه است، زیرا شاید طی مراحل درمان، خود پزشک هم به این نتیجه برسد که مثلا چهارمین آزمایش پزشکی بیمار باید همان آزمایش پیچیده باشد، ولی اینکه بیمار توقع داشته باشد پزشک از همان اول کار، چهارمین آزمایش مورد نیاز را بدون در نظر داشتن اولویت برای بیمار تجویز کند، این کار با معیارهای علم پزشکی همخوانی ندارد.
این کار غیرمنطقی، هزینههای درمان را هم بالاتر میبرد، چون احتمال دارد بیماری او فقط یک معده درد ساده باشد و اصلا نیازی به انجام آزمایشهای پیچیده پزشکی هم نباشد، ولی همین که بیمار برای یک بیماری ساده، چند آزمایش پزشکی را به تشخیص خودش انجام دهد و پزشک را مجبور به تجویز آنها کند، همین مساله باعث میشود هزینههای درمان او و به طور کلی، هزینههای نظام درمان افزایش پیدا کند.
حتی برای بیماریهای بسیار سادهتر هم این مساله وجود دارد. به قول این پزشک متخصص، وقتی بیمار برای یک سرماخوردگی ساده، پزشک را مجبور کند برایش آنتیبیوتیک تجویز کند، همین داروها رفته رفته باعث میشود مقاومت بدن در برابر آنتیبیوتیکها پایین بیاید؛ آن هم در حالی که این بیمار با گذشت چند روز و بدون مصرف آنتی بیوتیکها هم حالش بهتر میشود.
یکی از راه حلهایی که دکتر یعقوبی برای حل این مشکل ارائه میکند، پوشش ندادن هزینه درمانهایی است که خارج از دستورالعملها وجود دارد.
یعنی وقتی یک بیمار از همان مرحله اول بیماری، به دنبال آزمایشهای تشخیصی گرانقیمت میرود، باید قوانینی وجود داشته باشد که بیمهها زیر بار پوشش این هزینهها نروند؛ حتی اگر پزشک معالج به خواست خودش یا به اجبار بیمار به این کار دست زده باشد. مثلا به گفته این پزشک، منشأ حدود 80 درصد کمردردها با یک عکس ساده مشخص میشود، ولی خیلی از بیماران از پزشک میخواهند از آنها ام آر آی گرفته شود که همین اصرار بیمار، هزینه درمان بیماری را بیخود و بیجهت افزایش میدهد.
مساله دیگری هم که نباید آن را دستکم بگیریم، بحث زیر سوال بردن علم پزشکی و شان علمی پزشک است. وقتی بیماری با یک جستجوی ساده در اینترنت یا گوش دادن به حرف دوستان و آشنایان، از پزشک میخواهد حتما یک دارو یا آزمایش خاص را برایش تجویز کند، این کار به معنی زیرسوال بردنشان علمی پزشکی است که سالها عمرش را برای تشخیص درمان درست بیماریها صرف کرده است.
دخالت در حرفه پزشکی ـ چه به صورت مصرف خودسرانه دارو و چه نسخه خواستن اجباری از پزشک ـ از آن دسته کارهاست که شوخی بردار نیست و میتواند بیمار را از چاله یک بیماری ساده به چاه بیماریهای حادتر بیندازد.
امین جلالوند / گروه جامعه
معاون درمان اداره کل درمان تامین اجتماعی استان تهران در پاسخ به اینکه چه داروهایی در صدر تجویز بیرویه نسخ پزشکان تهرانی قرار دارند گفت: بیشتر داروهای آنتی بیوتیکی، کورتنها و آزمایشهای متعدد و مکرر که گاه الزامی هم برای انجام آنها نیست در صدر تجویزهای بیرویه قرار دارند.
سیروس شهنی دانش ادامه داد: یک تیم کارشناسی و علمی شامل متخصصان و فوق تخصصها برای این منظور در این اداره کل مستقر هستند و اگر مشخص شود تداخل دارویی در نسخهای وجود دارد و یا دفتر اسناد پزشکی در نوع بیماری با توجه به داروهای تجویزی ابهام داشته باشد، پزشک مربوطه فراخوانده میشود گفت: به عنوان مثال ممکن است پزشکی ۱۰ دارو برای یک بیماری نوشته باشد که باید مشخص شود این ۱۰ قلم برای تشخیص و درمان چه بیماری نوشته شده است، اگر تیم تخصصی قانع شد مشکلی وجود ندارد، در غیر این صورت پزشک باید یک بازنگری در تجویز دارو داشته باشد.
وی درباره نحوه برخورد با پزشکان خاطی افزود: تامین اجتماعی با پزشکان قرارداد منعقد میکند، میتوانیم قرارداد خود را منوط به ارائه خدمات مطلوب، علمی و کیفی کنیم و آنها باید برای ادامه قرارداد خود ملزم به رعایت شرایط علمی تجویز دارو باشند.
او گفت: آزمایشهایی به صورت متعدد و مکرر تجویز میشود که لزومی به انجامش نیست؛ به عنوان مثال سنجش تراکم استخوان زیاد مشاهده میشود. سنجش تراکم استخوان را نباید برای هر بیماری تجویز کرد. اگر سنجش تراکم استخوان را در نسخه یک بیمار جوان ببینیم باید به پزشک مربوط تذکر بدهیم زیرا معمولا این آزمایش برای افراد مستعد پوکی استخوان در سنین بالا تجویز میشود. (ایسنا)
رسول دیناروند با اشاره به برخی اظهارنظرها در خصوص تغییر تعریف کمبود دارویی گفت: اینکه برخی میگویند طبق تعاریف جدیدی که از کمبود دارو شده است به هر دارویی که در دسترس نباشد دیگر نمی توان قید «کمبود» افزود؛ مورد نظر ما نیست بلکه در یک تفسیر عام می توان بیان کرد هر دارویی که پزشک بنویسد و در دسترس نباشد کمبود دارویی به حساب می آید.
وی افزود: اما هنر ما در این است که هم پزشکان و هم بیماران را به درستی و بگونه ای توجیه کنیم که یقین حاصل کنند این کمبود دارویی قابل رفع است و به سلامتی ایشان آسیبی وارد نخواهد آورد.
دیناروند با اشاره به اینکه کمبود برخی داروها، به هر دلیلی و در هر جای دنیا ممکن است اتفاق بیافتد و امری طبیعی است، اظهار داشت: مسئله مهم این است که قطعا برای آنها جایگزین وجود دارد مهم این است که بتوانیم استدلال منطقی داشته باشیم و این موضوع را که داروی داخلی دارای گواهی تائید سازمان غذا و داروی داروی کشور و مورد وثوق بسیاری از پزشکان مبرز است و از پس نیازهای درمانی آنها بر می آید را آویزه باور متقاضیان بکنیم.
رئیس سازمان غذا و دارو به انتظار واردات فلان داروی برند نشستن را باوری بسیار خطرناک عنوان و تصریح کرد: مدیریت صحیح دارویی این است که ضمن اطلاع رسانی سریع کمبود یک دارو، آلترناتیو آنرا نیز به بیمار معرفی کنیم اگر برندش درسترس نیست ژنریک آنرا و اگر ژنریکش هم موجود نبود داروی مشابه اش را معرفی کنیم.
معاون وزیر بهداشت افزود: هرچند ممکن است عده قلیلی از پزشکان باشند که تعمدی نسخه هایی غیر قابل یافت می نویسند و به بیمار مضطر هم تلقین می کنند که همین نسخه شفابخش آنها است و لاغیر؛اما مطمئن هستیم اکثر پزشکان و بیماران اهل لجاجت نیستند و اگر پاسخهای قانع کننده ما را بشنوند مجاب می شوند وحتی اعتمادشان به ما بیش از پیش می گردد.(فارس)
به گزارش جام جم سرا به نقل از مهر، دکتر پرویز طباطبایی در آستانه برپایی یازدهمین همایش عفونی کودکان، افزود: عفونت های تنفسی، شایع ترین علت مراجعه افراد به درمانگاه ها و بیمارستان ها به ویژه در فصول سرد است که در تمام سنین به خصوص در بچه ها و شیرخواران که از سطح ایمنی پایین تری برخوردارند، مشاهده می شود.
وی ادامه داد: شایع ترین این عفونت ها، سرماخوردگی، سینوزیت، گلو درد و گوش درد است که در میان این موارد، سرماخوردگی از بقیه شایع تر بوده که کودکان بیش از بزرگسالان به این بیماری گرفتار می شوند.
طباطبایی با اشاره به اینکه بیشترین عامل سرماخوردگی مربوط به ویروس هاست، تصریح کرد: سرماخوردگی با درمان های کمکی از قبیل باز کردن راه های تنفسی بهبود یافته، نیازی به تجویز آنتی بیوتیک ندارد.
وی افزود: طی سال های اخیر تجویز ترکیبات آسپرین برای درمان کودکان دچار سرماخوردگی به دلیل احتمال ابتلای کودک به آنفلوآنزا و دچار شدن وی به سندرم «رای» منع شده است.
به گفته رئیس پانل عفونت های تنفسی یازدهمین همایش عفونی کودکان، سینوزیت و گوش درد، شایع ترین عارضه سرماخوردگی به شمار می رود.
وی ادامه داد: گلو درد بعد از سرماخوردگی، شایع ترین علت ارجاع کودکان به مراکز درمانی است که این بیماری منشا ویروسی داشته در کودکان زیر یک سال بیشتر مشاهده می شود.
طباطبایی اظهار داشت: در پانل عفونت های تنفسی یازدهمین همایش عفونی کودکان، فوق تخصص های عفونی اطفال علاوه بر ارایه جدیدترین دستاوردهای درمانی در حوزه این رشته در مورد تجربیات درمانی خود بر اساس شواهد علمی به بحث و تبادل نظر خواهند پرداخت.
وی گفت: در کودکان زیر یک سال که به گلو درد مبتلا شده اند، آنتی بیوتیک توصیه نمی شود و این دارو تنها در کودکان بزرگ تری که (۵ تا ۱۵ سال) پزشک احتمال ابتلا به عفونت «استرپتوکوکی» را در آنان می دهد، تجویز می شود.
رئیس پانل عفونت های تنفسی یازدهمین همایش عفونی کودکان یادآور شد: تاخیر در درمان کودکان دچار گلو درد استرپتوکوکی، ممکن است، عوارضی همچون ابتلای این کودکان به روماتیسم حاد مفصلی یا «گلومرونفریت» را به همراه داشته باشد.
وی با اشاره به اینکه از دیگر عوارض سرماخوردگی، سینوزیت است، یادآور شد: عامل سینوزیت معمولا ویروس ها هستند که احتیاج به درمان خاصی ندارند. اما در مواقعی که برخی از این بیماران دچار عفونت های میکروبی نیز می شوند، می بایست، برای آنان درمان آنتی بیوتیک اعمال کرد.
طباطبایی از گوش درد به عنوان یکی دیگر از بیماری های عفونی شایع در کودکان نام برد که شایع ترین آن در کودکان ۶ ماهه تا ۲ ساله است و در ادامه اظهار داشت: نکته جالب توجه این است که همان اجرام میکروبی که در ایجاد سینوزیت دخیل هستند در گوش درد هم دخالت دارند.
وی یادآور شد: هرچند تا پیش از رسیدن بیمار دچار گلو درد به مرحله حاد، می توان بدون تجویز آنتی بیوتیک، وی را درمان کرد، اما متاسفانه پزشکان از همان ابتدا به تجویز آنتی بیوتیک رو می آورند که این امر سبب افزایش مقاومت میکروبی طی سال های اخیر شده است.
طباطبایی افزود: به همین دلیل یکی از موضوعات یازدهمین همایش عفونی کودکان، مصرف بی رویه آنتی بیوتیک ها و مساله مقاومت میکروبی طی سال های اخیر است.
یازدهمین همایش سالانه انجمن عفونی کودکان و هفتمین بزرگداشت دکتر سید احمد سیادتی از ۲۰ تا ۲۲ آبان ماه امسال در دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تهران برگزار می شود.
رئیس انجمن رادیولوژی ایران با بیان اینکه متخصصان زنان تنها برای تشخیص دقیقتر میتوانند از دستگاه سونوگرافی استفاده کنند، گفت: خدمات رادیولوژی را فقط از افراد متخصص دریافت کنید
خبرگزاری آریا-محققان ژاپنی متوجه شدند که یک داروی تجویزی برای درمان سرماخوردگی می تواند در جلوگیری از گسترش سرطان مثانه نیز کاربرد داشته باشد.
به گزارش خبرگزاری آریا، پژوهشگران در پی مطالعه ای جدید دریافتند که مصرف نوعی داروی ضدالتهابی غیراستروئیدی مانع از گسترش سرطان در موش ها می شود و همچنین مقاومت بدن آنها را در برابر شیمی درمانی کاهش می دهد.
همین یافته امید هایی را در زمینه درمان سرطانی ایجاد کرد که سال 2014 فقط در انگلیس بیش از پنج هزار قربانی گرفت.
سرطان مثانه را می توان به دو نوع تقسیم کرد: تهاجمی به عضله که در مرحله 4 آن، 10 درصد امکان دارد بیمار پنج سال دوام آورد و نوع تهاجمی به غیرعضله که 90 درصد امکان پنج سال بقا وجود دارد.
برای نوع دوم سرطان مثانه معمولا داروهای متعارف این بیماری مانند سیسپلاتین cisplatin تجویز می شود، اما این بیماری به مرور مقاوم می شود و به سایر اندام ها تسری پیدا می کند.
در آزمایش هایی که در دانشگاه هوکایدو ژاپن انجام شد، سلول های سرطان مثانه با آنزیمی درخشان نشانه گذاری شدند که به محققان امکان می داد واکنش سلول ها به درمان را ردیابی کنند. سپس این سلول ها به موش ها تزریق شد.
این سلول ها به محض ورود به بدن موش ها تکثیر شدند و پس از 45 روز تومورهای متاستاز یافته در کبد، ریه ها و استخوان موش ها تشخیص داده شدند.
اما محققان دریافتند که تزریق فلوفنامیک اسید، دارویی که برخی مواقع برای درمان سرماخوردگی تجویز می شود، گرایشات تهاجمی سلول های سرطانی را از بین برد و موجب اثرگذاری مجدد داروهای شیمی درمانی شد.
سرطان مثانه که نهمین سرطان مرگبار در اروپا است، سال 2012 میلادی در سراسر جهان حدود 165 هزار قربانی گرفت.
افرادی که زیاد سیگار می کشند، احتمال بیشتری برای ابتلا به سرطان مثانه دارند، طوری که حدود 50 درصد مردان سیگاری امکان ابتلا به سرطان مثانه را دارند و این مقدار در زنان سیگاری به 31 می رسد.
عوامل شغلی نیز در ابتلا اهمیت دارد، مانند کارگران صنایع رنگ و لاستیک سازی، نقاشی و نفت که بیشتر در معرض ابتلا هستند.