بیشتر تشنجها توسط اختلالات خارج مغزی نظیر عفونتها، تب بالا (خصوصا بالای 39درجه)، ضربه به سر، هیپوکسی (کاهش اکسیژن) و ایسکمی (قطع خونرسانی و قطع اکسیژن) مغزی و بینظمیهای قلبی اتفاق میافتد.
حملات ریسه و برگشت غذا از معده به مری نیز به عنوان مقلدهای تشنج مطرح هستند. البته ممکن است بیماری، منشأ روانی هم داشته باشد.
تشنج انواع مختلفی دارد که به دو گروه عمده پارشیل و ژنرالیزه تقسیم میشود که هر کدام از آنها نیز چند نوع است.
تشنجهای پارشیل
پارشیل ساده: شایعترین علامت آن فعالیت حرکتی کلونیک یا تونیک (حرکات انقباضی) است. همچنین چرخش سر نیز در بیماران شایع است. ناراحتی در قفسه سینه و سردرد نیز در این نوع دیده میشود. مدت متوسط آن 10 تا 20 ثانیه و کودک معمولا هوشیار است.
پارشیل کمپلکس: شروع آن مانند تشنج پارشیل ساده است، ولی در این کودکان مختلشدن هوشیاری بهصورت توقف فعالیت یا خیره شدن به یک نقطه نیز دیده میشود.
صرع پارشیل کمپلکس با امواج سنتروتمپورال (BPEC): شروع این نوع صرع از 9 تا 10 سالگی است و داشتن سابقه خانوادگی در آن دخیل است. در این نوع تشنج، بیمار هنگام تشنج بیحسی یکطرفه گونه، صداهای حلقی، ریزش آب دهان و انقباضات یکطرفه تحتانی صورت دارد.
انسفالیت راسموسن: نوعی تورم و التهاب در مغز است که باعث تشنجهای مداوم میشود. پیشرونده و بالقوه کشنده است، ولی گاهی اوقات خودبهخود متوقف میشود. معمولا قبل از ده سالگی شروع میشود و احتمال طولانی شدن عوارض در بیمار وجود دارد.
تشنجهای ژنرالیزه
تشنج آبسانس ساده: سن شایع این نوع تشنج در کودکان کمتر از 5 سال است. علائم نیز با توقف ناگهانی فعالیت حرکتی یا کلامی همراه با حرکت نکردن صورت و لرزش پلکها بروز میکند. تشنج کمتر از 30 ثانیه طول میکشد ولی ممکن است در طول روز صدها بار تکرار شود.
تشنج انقباضی ژنرالیزه: شایعترین نوع تشنج است و بیمار دچار از دست دادن هوشیاری ناگهانی و گردش چشمها میشود. عضلات بهحالت منقبض درآمده و به دنبال آن قطع موقت تنفسی ایجاد میشود. انقباضات به صورت ریتمیک شروع شده و با شلشدن متناوب گروهی از عضلات ادامه مییابد. خاتمه تشنج با یک آه است. از دست دادن کنترل اسفنکترها خصوصا مثانه در این نوع شایع است. مرحله آخر، به صورت نیمه کما و خواب عمیق بوده و همراه با استفراغ و سردرد شدید است.
صرع میوکلونیک جوانی: بیماران انقباضات کوتاه و قرینه و شلی بدن دارند و هنگام حمله به جلو سقوط میکنند.
صرع میوکلونوس خوشخیم شیرخوارگی: این نوع از صرع از شیرخوارگی شروع میشود و محدود به گردن، تنه و اندامهاست. شیرخواران مبتلا تا دو سالگی بدون درمان بهبود مییابند.
صرع میوکلونیک تیپیک اوایل کودکی: از حدود دو سالگی شروع میشود. کودکان مبتلا بیشتر دارای تاریخچه خانوادگی هستند و احتمال عقبماندگی ذهنی نیز در بعضی از آنها وجود دارد.
صرع میوکلونیک جوانی: شروع در 12 تا 16 سالگی است که بصورت پرشهای عضلانی مکرر هنگام بیدارشدن از خواب، شانه کردن و مسواک زدن رخ میدهد. این بیماران باید تا آخر عمر دارو مصرف کنند.
صرعهای میوکلونیک پیشرونده: در بیماران ژنتیکی دیده میشود. این گروه از بیماران آینده بدی دارند و صرع در آنها حالت پیشرفتهای پیدا میکند.
اسپاسم شیرخواران: شروع در چهار تا شش ماهگی به صورت انقباضات کوتاه قرینه گردن، تنه و اندامها حین خواب یا بیداری است. اسپاسم شیرخواران علل متعددی دارد و معمولا درمان این نوع صرع مشکل است و کودک را باید نزد فوق تخصص مغزواعصاب کودکان برد.
ارزیابی کودک مبتلا به صرع
ارزیابی اولیه کودک مراجعهکننده با تشنج، شامل بررسی وضعیت قلبی و گردش خون، سنجش علائم حیاتی (شامل دما، فشارخون) و سنجش سطح گلوکز مویرگی (باگلوکومتر) است، البته در مراحل بعدی، بررسی علل ایجادکننده زمینهای همچون عفونتها (مننژیت و سپسیس)، مصرف داروها و سموم، سابقه ضربه به سر و سابقه خانوادگی با شرح حال و معاینه بالینی و همچنین سنجش سطح کلسیم، منیزیم، الکترولیتها و تستهای عملکرد کبدی و کلیوی ضروری است.
تب کودک را کنترل کنید
تشنجهای ناشی از تب شایعترین اختلال تشنجی دوران کودکی هستندکه معمولا پیشآگهی خوبی دارند، اما ممکن است نشانهای از بیماریهای عفونی (سپسیس و مننژیت) باشند. بنابراین هر کودک مبتلا به تشنج را که به کلینیک میآورند حتما باید علت تب مشخص شود.
سن شروع این تشنجها 9 ماهگی تا 5 سالگی (بخصوص 14 تا 18 ماهگی) است و 3 درصد کودکان دچار تشنج شیرخوار هستند. زمینه ژنتیک در تشنج ناشی از تب بسیار پررنگ است. پس در گرفتن شرح حال باید به سابقه خانوادگی و فامیلی توجه ویژهای داشت. تشنجها معمولا در تب 39 درجه سانتیگراد یا بالاتر اتفاق میافتد و میزان عود تشنج ناشی از تب 30 تا50 درصد است. کودکان دارای تب پایینتر از 39 درجه، دارای سابقه خانوادگی و کودکانی که در سن زیر 12 ماهگی دچار تشنج میشوند در آینده بیشتر در معرض خطر عود تشنج ناشی از تب یا ابتلا به صرع هستند.
درمان صرع
برای ارزیابی کودکان از سی تی اسکن و نوار مغز (EEG) استفاده میشود و درمان ابتدایی تشنج ناشی از تب پس از اقدامات اولیه، کنترل تب و بررسی علل آن و اطمینان بخشی به والدین است. کودکانی که تشنجشان بیش از پنج دقیقه طول کشیده است باید در مراکزی مجهز به وسایل پیشرفته برای کنترل تشنج بستری شوند. درمانهای دارویی، جراحی و درمانهای متفرقه از جمله رژیم غذایی و تحریک عصب واگ برای تشنج در کودکان وجود دارد که متخصص کودکان بسته به نوع و شدت تشنج و نتایج EEG (الکتروانسفالوگرافی یا نوار مغزی) و تصویربرداریهای مختلف، بیماریهای زمینهای کودک و عوارض هر درمان، از آنها استفاده میکند.
به گزارش جام جم آنلاین، محسن جوادزاده در ارتباط با بیشترین مراجعه خانوادهها به متخصصین مغز و اعصاب در حوزه کودکان، اظهار داشت: اختلالات حرکتی از جمله شایعترین علل مراجعه بوده که کودکان اصولاً توانایی حرکتی را دیر به دست آورده مثلاً با تأخیر به راه افتاده یا مینشینند.
وی افزود: تکامل شناختی شامل تأخیر در تکلم و یاد گرفتن مطالب جدید است و از مشکلاتی به شمار رفته که باید توسط متخصصین اعصاب کودکان مورد بررسی قرا گیرد. در بسیاری از موارد مداخله فوری پزشک سبب شده بیماری زمینهای که علت تکامل شناختی است مشخص و این مشکل در فرد رفع شود.
متخصص اعصاب کودکان به اختلالات تشنجی در کودکان اشاره کرد و گفت: تشنج انواع مختلف داشته و بسیاری از علایم آن ممکن است توسط خانوادهها با تأخیر شناسایی شود. بسیاری از افراد تشنج را زمین خوردن ناگهانی و تکان شدید سر میدانند.
جوادزاده تصریح کرد: تشنج ممکن است شامل پلک زدن طولانی، خیره شدن، ملچ و مولوچ، تغییرات چهره و بدن یا حرکات ساده باشد لذا والدین باید نسبت به همه این مسائل توجه کافی داشته و در صورت بروز آن فرزندشان را نزد پزشک متخصص ببرند.
وی اضافه کرد: مشکلات رفتاری، پرخاشگری و بیشفعالی نیز از شایعترین علل مراجعه به متخصصان اعصاب کودکان بوده که خوشبختانه اخیراً آگاهی مردم در این زمینه بیشتر شده و والدین نسبت به بیماریهایی همچون بیشفعالی و اوتیسم اطلاعات مفصلتری دارند.
متخصص اعصاب کودکان با بیان اینکه یکی از علایم اوتیسم در کودکان میتواند بیشفعالی باشد،افزود: البته بیشفعالی به معنای مبتلا بودن به اوتیسم نیست چرا که گاهی فرد دچار اوتیسم منزوی شده و هیچ نشانهای از بیشفعالی ندارد.
جوادزاده به رشد و شکل سر و جمجمه در کودکان اشاره کرد و گفت: اینکه ملاج نوزاد چه زمانی بسته شود بسیار مهم بوده و باید این مسئله مورد توجه والدین قرار داشته باشد. ملاج شامل خلفی و جلویی بوده که نوع جلویی غالباً 9 تا 18 ماهگی و گاهی تا 28 ماهگی محکم میشود و در غیر این صورت باید کودک توسط پزشک متخصص مورد بررسی قرار گیرد.
متخصص اعصاب کودکان به علایم خطرناک سردرد اشاره کرد و خاطرنشان کرد: سردرد همراه با تهوع، دوبینی، استفراغ صبحگاهی از نشانههای خطرناک بوده که اگر سردرد نیز به صورت چند روزه ادامه یابد باید حتماً فرد توسط پزشک مورد بررسی قرار گیرد.
امروزه پرمصرف ترین “داروی تب بر” استامینوفن است که امکان تهیه آن به صورت بدون نسخه از داروخانه ها ممکن است. برای کودکانی که کمتر از یک سال سن دارند معمولا از قطره استامینوفن به عنوان تب بر استفاده می شود.
علت تب کردن کودکان چیست؟
تب یک مکانیسم دفاعی طبیعی بدن است که در اغلب موارد به مداخله درمانی خاصی نیاز ندارد، اما این به آن معنا نیست که باید نسبت به آن بی توجه بود، زیرا تب شدید می تواند به بروز عوارض خطرناکی مانند تشنج منجر شود. تشنج ناشی از تب ،شایع ترین نوع تشنج در کودکان است. حدود 3 تا 4 درصد کودکان با سن کمتر از شش سال دچار این نوع تشنج می شوند.
درجه حرارت بدن در طول شبانه روز بین ۳۶ تا ۳۷.۵درجه سانتی گراد متغیر است. افزایش درجه حرارت بدن از ۳۷.۵ درجه به بالا را تب می نامند. در تب های شدید گاهی دمای بدن به 41 درجه سانتی گراد نیز می رسد که در صورت وقوع آن باید اقدامات خاص اورژانسی برای کاهش تب انجام شود. همچنین تبی که بیش از هشت هفته طول کشیده و هیچ علت خاص بالینی برای آن یافت نشده است به بررسی های پاراکلینیکی نیاز دارد. تب در نوزادان زیر هشت ماه و بخصوص زیر یک ماه اورژانسی است و باید آن را جدی گرفت.
تب های شدید در شیرخواران زیر یک سال ممکن است ناشی از مننژیت یا عفونت های ادراری باشد. بنابراین باید حتما به پزشک مراجعه کرد. معمولا تب به علت اختلال در سیستم تنظیم حرارت بدن، سرطان ها، عفونت و التهاب، اختلال سیستم ایمنی آنسفالیت، علل دارویی و واکنش های آلرژیک بروز می کند. از مهم ترین داروهایی که می تواند باعث ایجاد تب شود می توان به آنتی هیستامین ها، داروهای شیمی درمانی، ضدقارچ ها و آنتی بیوتیک ها، شل کننده های عضلانی، آمفتامین ها، بعضی داروهای ضدجنون و در نهایت ضدافسردگی ها اشاره کرد. تب متوسط (40 ـ 38 درجه سانتی گراد) و شدید (بالای 40 درجه سانتی گراد) به دارودرمانی نیاز دارد.
امروزه پرمصرف ترین دارو برای کنترل تب استامینوفن است که امکان تهیه آن به صورت بدون نسخه از داروخانه ها ممکن است. برای کودکانی که کمتر از یک سال سن دارند معمولا از قطره استامینوفن به عنوان کاهنده تب استفاده می شود. مقدار مصرف این دارو در کودکان دو تا سه قطره به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در هر چهار تا شش ساعت است. به عنوان مثال برای یک کودک با وزن پنج کیلوگرم می توان ده قطره استامینوفن در فواصل ذکر شده استفاده کرد.
برای کودکان با سن بالاتر از یک سال معمولا از شربت یا سوسپانسیون استامینوفن برای کنترل تب استفاده می شود که به طور کلی میزان مصرف آن معادل 4 دهم سی سی به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در هر چهار تا شش ساعت است. شیاف استامینوفن در موارد بروز ناگهانی تب بخصوص زمانی که تب بالاست یا کودک امکان بلع دارو را ندارد قابل استفاده است.این شکل دارویی برای کودکان، حاوی 125 میلی گرم ماده موثره است و می توان با دوز 10 تا 15 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن با فاصله هر چهار تا شش ساعت از آن استفاده کرد.
داروی دیگری که در کنترل درد و تب کودکان استفاده می شود ایبوپروفن است که، اشکال مختلف آن با دوز کلی ده میلی گرم به ازای هر کیلو وزن بدن کودک قابل استفاده است. میزان استفاده از سوسپانسیون ایبوپروفن برای کاهش تب در کودکان معادل نیم سی سی به ازای هر کیلو وزن بدن در هر شش ساعت است.
یکی از مواردی که در زمان بروز “تب در کودکان” باید به آن توجه داشت استفاده نکردن از داروی آسپرین برای کنترل تب به دلیل احتمال بروز سندرمRey است. این بیماری تمام ارگان های بدن را تحت تاثیر قرار می دهد، اما عارضه اصلی آن روی مغز و کبد پدیدار می شود. سندرم Rey باعث افزایش حاد فشار در مغز و تجمع چربی در کبد و اندام های دیگر می شود و اگر درمان نشود، می تواند بسرعت باعث از کار افتادن کبد، آسیب مغزی و حتی مرگ شود. بیش از 30 درصد کودکان و نوجوانانی که به سندرم ری مبتلا می شوند جان خود را از دست می دهند و 70 درصد مابقی نیز که زنده می مانند معمولا دچار آسیب مغزی پایدار می شوند.
منبع:aftabir.com
تشنج ناشی از تب معمولا در کودکان ۱ تا ۵ سال رخ میدهد، هر چند گاهی این نوع تشنج قبل از یک سالگی یا بعد از پنج سالگی هم دیده میشود.
در برخی خانوادهها تشنج بسیار شایعتر بوده که به علت زمینه ژنتیکی است.
تشنج، تغییر ناگهانی فعالیت حرکتی در فرد است که ناشی از اختلال در فعالیت الکتریکی مغز بوده و در کودکان نیز شایع است.
یکی از شایع ترین انواع تشنج در کودکان تشنج ناشی از تب است که البته معمولا سرنوشت خوبی دارد، اما گاهی نیز به علت یک بیماری خطرناک مانند مننژیت (التهاب و عفونت پردههای مغزی) ایجاد میشود.
اغلب تشنج های ناشی از تب اثرات طولانی مدتی بر جای نمی گذارند.
تشنج های ساده صدمه ای به مغز وارد نمی کنند و باعث عقب ماندگی ذهنی یا ناتوانی های یادگیری نمی شوند و بدان معنا نیستد که کودک اختلالات زمینه ای جدی تری پیدا خواهد کرد.
تشنج های ناشی از تب نشان از اپی لیسی ندارند، یعنی تمایل به به بروز تشنج های عود کننده که در اثر سیگنال های غیر طبیعی الکتریکی در مغز ایجاد شده باشند،
اما باید مراقب بود و جلوی تشنج را گرفت و در پیشگیری از آن کوشا بود.
شکل تشنج در نوزادان
تشنج در نوزادان علایم متفاوتی دارد ممکن است به صورت حرکات شدید اندام ها، پرش های عضلانی تکراری، لرزش پلک ها، سفت شدن اندام ها، حرکات شبیه مکیدن یا جویدن در دهان، گریه غیر طبیعی یا حرکات غیر طبیعی چشم ها دیده شود در بعضی نوزادان تنها علامت تشنج توقف تنفس به مدت بیش از ۲۰ ثانیه و کبود شدن نوزاد است.
معمولا تشنج در اولین ساعات بروز تب پدیدار شده و گاهی حتی والدین متوجه تب کودک نمی گردند و پس از وقوع تشنج متوجه تب در نزد کودک می شوند.
تشنج به صورت از دست رفتن ناگهانی هوشیاری ، قفل شدن فک، سیاه شدن دور لب، سفت شدن تمام بدن و به دنبال آن حرکاتی شبیه دست و پا زدن بروز می کند.
حمله تشنج معمولا کوتاه مدت بوده و در عرض ۲-۱ دقیقه برطرف می شود.
و به ندرت ممکن است حرکات تشنجی در یک طرف بدن و یا فقط در چشمها باشد که در این موارد علامت خطرناکی است و نیاز به بررسی بیشتری دارد .
هر چه تشنج در سنین پایین تر بروز کند احتمال تکرار آن بیشتر است .
تشنج های ناشی از تب عود کننده
شایع ترین عارضه تشنج ها این است که، این نوع تشنج ها عود کنند و در صورتی خطر عود آنها بالاست که:
– نخستین تشنج کودک در اثر تب کم ایجاد شود.
– فاصله زمانی میان آغاز تب و بروز تشنج کوتاه باشد.
– یکی از بستگان درجه اول کودک سابقه تب و تشنج را داشته باشد.
– سن کودک در زمان نخستین تشنج ناشی از تب کمتر از ۱۵ ماه باشد.
اقدامات لازم در هنگام تشنج
– به هیچ وجه استرس نداشته باشید.
– کودک را نگاه ندارید، اما وی را روی سطح ایمنی مانند زمین قرار دهید.
– لباس های او را آزاد کنید.
– کودک را در پهلو بخوابانید بازوی وی را زیر سرش قرار دهید. به این ترتیب، اگر کودک استفراغ کرده باشد، مواد استفراغی وارد ریه وی نخواهد شد.
– اولین قدم پس از بروز تشنج ناشی از تب یافتن علت ایجاد کننده تب در کودک است می یابد او را سریعا به اورژانس برسانید.
– اگر در زمان آغاز تشنج، چیزی در دهان کودک قرار دارد، آن را خارج کنید تا از شوک پیشگیری شود.
در صورتی که قبلا پزشک برای کودکتان دارویی به منظور استفاده در هنگام تشنج (البته فقط به صورت مقعدی) تجویز کرده، آن را با آرامش به کار ببرید.
نیازی نیست دندانهای کودک را از هم باز کنید، فقط مطمئن شوید زبان کودک تحت فشار نباشد.
بعضی از والدین هنگام تشنج کودک به خصوص در همراه بودن با تب سعی میکنند او را پاشویه کنند و یا زیر آب سرد بگیرند. به یاد داشته باشید هیچ کدام از این روشها موثر نیستند.
بعد از توقف تشنج اگر کودکتان تب داشته باشد، میتوانید از شیاف استامینوفن استفاده کنید.
از آنجا که تشنج ناشی از تب گاهی ناشی از علل مهم و خطرناک است و همچنین به دلیل اینکه بعضی از علل تشنجهای بدون تب مثل کمبود قند و کلسیم نیاز به درمان اختصاصی دارد،
بلافاصله پس از بروز تشنج به اورژانس زنگ بزنید و یا کودک را سریعا به نزدیکترین بیمارستان برسانید.
پیشگیری از تکرار تشنج
– پس از ترخیص از بیمارستان اگر دارویی برای کودکتان تجویز شده است، به منظور پیشگیری از تکرار تشنج آن را همیشه و به موقع به کودک تان بدهید.
– فراموش نکنید داروی کودک را در مهمانی یا مسافرت به همراه داشته باشید.
– اگر کودک دچار تشنج همراه با تب بوده، در سایر موارد تب (به هر علتی) درمان اولیه شما باید کاهش تب با استفاده از تب برهایی مانند استامینوفن و یا در صورتی نیاز بروفن باشد این دارو را قبلا با پزشک چک کنید.
– فراموش نکنید در مواقع تب با تشنج در مورد استفاده از داروهای خاص مانند دیازپام به صورت خوراکی یا مقعدی قبل از ترخیص، از پزشک کودک تان یک دستورالعمل بگیرید و مطمئن شوید روش استفاده از آن را به خوبی فرا گرفته اید.
– استفاده از پاشویه با آب ولرم نیز مفید است.
منبع:
ماهنامه کودک ، شماره ۱۲۴
سیمرغ
تشنج چیست؟
تشنج (که حمله تشنجی یا حمله غش هم نام دارد) شامل انقباضات غیرارادی تعداد زیادی از عضلات بدن است. این وضعیت ناشی از وجود یک اختلال در فعالیت الکتریکی مغز است. تشنجها معمولاً منجر به از دست رفتن یا اختلال هوشیاری میشوند.
تشنج منجر به بیهوشی موقت می شود
علائم تشنج
نشانههایی که از طریق آنها میتوان دریافت فرد به صورت آنی دچار تشنج شده است به این قرار است:
• دست و پا زدن یا به بیان دیگر، بروز حرکات غیرارادی در بعضی یا تمام اندامها از علائم تشنج است.
• در برخی موارد تشنج، باعث کم شدن سطح هوشیاری می شود.
• عدم شناسایی زمان یا مکان از دیگر علائم تشنج است.
• تشنج منجر به بیهوشی موقت می شود.
• در تشنج فرد قادر به پاسخگویی به سوالات افراد پیرامون خود نیست.
• خیرگی یا چرخیدن چشمها به یک سمت از نشانه های تشنج است.
• احتمال دفع ناخواسته و غیرارادی ادرار نیز از علائم تشنج می باشد.
علل تشنج
تشنج ناشی از وجود یک اختلال در فعالیت الکتریکی مغز است
ο آسیب و ضربه به مغز از علل تشنج می باشد.
ο تومور مغزی می تواند باعث ایجاد بیماری تشنج شود.
ο صرع یکی از علل تشنج است.
ο تغییرات متابولسیم و یا سوخت و ساز بدن که باعث مشکلات کبدی و کلیوی می شود از علل بروز تشنج است.
ο وجود عفونت در بدن (مانند عفونت مغز) از علل ایجاد تشنج است.
ο از عوامل موثر در ایجاد بیماری تشنج می توان به مصرف مواد مخدر و الکل اشاره کرد.
ο از دیگر دلایل تشنج وجود بیماری مادرزادی از قبیل سندرم داون است.
ο سکته و بیماری آلزایمر نیز در ایجاد تشنج نقش دارند.
علائم تشنج ناشی از صرع
¤ عدم پاسخ به صورت لحظه ای
¤ ناتوانی در یادآوری آنچه اتفاق افتاده است.
¤ حرکات بدنی تند و سریع
¤ سفت شدن و تکان های ناگهانی بدن
انواع تشنج
تشنج دو نوع اصلی دارد:
۱٫تشنج partial (محدود – جزئی)
۲٫تشنج generalize (گسترده)
تشنج های گسترده نسبت به تشنج محدود اثرات بیشتری روی مغز می گذارند و در نتیجه تاثیر بیشتری نیز بر روی عملکرد بدن دارند. در بعضی موارد تشنجات partial تبدیل به نوع گسترده می شوند.
۱٫تشنج partial (محدود – جزئی)
در تشنجات Partial ساده، شخص هوشیار است و میداند که تشنج نزدیک است
یک تشنج partial با افزایش شدید سیگنالهای الکتریکی و فرستادن آنها از یک منطقه مغز شروع می شود. به این نوع تشنج نوع کانونی (focal) نیز گفته می شود. از یک قسمت مغز شروع شده و سپس انتشار می یابد. و دونوع مختلف دارد:
♦ تشنجات Partial ساده: این نوع تشنج با یک احساس یا علامت آگاه کنترل شروع میشود –حالتی به نام اورا ممکن است که تغییر و تقویت حس چشایی یا بویایی یا مشکلات گوارشی و یا احساس ترس و … باشد. یا شامل حرکات پرش – احساس سوزش یا تغییرات احساسی و یا توهم باشد. شخص هوشیار است و میداند که تشنج نزدیک است.
♦ تشنج partial پیچیده : Complex Partial این نوع تشنج هم ممکن است با اورا شروع شود و بیمار دچار کاهش سطح هوشیاری و خیرگی می شود و یا ممکن است که دچار گیجی یا حرکات خودبخودی و غیر ارادی پشت سر هم شود مانند گزش پرش لب یا حرکات gesturing و یا ممکن است دچار تغییرات شخصیتی و احساسی شود. در این نوع تشنج شخص ممکن است هوشیار باشد اما آگاه به تشنج نباشد یا دچار کاهش سطح هوشیاری شود.
۲٫تشنج generalize (گسترده)
در تشنج آتونیک فرد تمام کنترل عضلات خود را از دست داده و به زمین می خورد
این تشنج کل مغز را تحت تاثیر قرار می دهد. انواع مختلفی دارد که در زیر توضیح داده می شود:
◊ (صرع کوچک) Absence Seizures : این تشنجات شامل از دست دادن مختص هوشیاری است که علائمی مانند خیره شدن و پلک زدن چشمها و حرکات متعدد گوش و لب هاست.
◊ نوع تونیک – کلونیک: صرع بزرگ این نوع شناخته شده ترین نوع صرع است و شخص هوشیاری خود را از دست داده ممکن است زمین بخورد بدن سفت و لخت می شود و شروع به لرزش می کند و بازوها و پاها پرش ریتمیک دارد. بیمار ممکن است زبان خود را گاز بگیرد و کنترل ادرار خود را از دست بدهد.
◊ تشنج میلوکلونیک: در این نوع تشنج پرش مختصری وجود دارد و معمولاً به صورت قرینه در هر دو طرف بدن رخ می دهد.
◊تشنج آتونیک (حملات سقوط): در این نوع از تشنج فرد تمام کنترل عضلات خود را از دست داده و سقوط می کند (به زمین می خورد).
تشنج اولیه
– این تشنج ممکن است به علت صرع باشد، اما اغلب علت این تشنج مشخص نمی شود.
– این نوع تشنج معمولا قبل از ۲۵ سالگی رخ می دهد.
– تشنج اولیه بیشتر در مردان رخ می دهد.
– تشنج اولیه ممکن است بر قسمتی از مغز و یا تمام مغز اثر بگذارد.
تشنج ناشی از اکلامپسی
تشنج ناشی از اکلامپسی در زنان باردار رخ می دهد
· این تشنج در زنان باردار رخ می دهد و به دلیل صرع و یا دیگر اختلالات مغزی نمی باشد.
·پره اکلامپسی و اکلامپسی را مسمومیت بارداری می گویند و علامت مشخص آن، فشار خون بالا می باشد.
·این تشنج باعث تکان و لرزش و تغییرات روحی مثل آشفتگی می گردد.
·تمامی تشنج ها چه ناشی از صرع باشند و چه از نوع غیرصرعی، باید درمان گردند. شناخت علت تشنج برای جلوگیری از بروز تشنج ضروری می باشد.
روش تشخیص تشنج چیست؟
مهم ترین روش تشخیص تشنج ابتدا شرح حال بیمار است و برای قطعی کردن نوع تشنج یا شرایط بیمار، نوار مغز و یا تصویر برداری مغزی به روش های ام آر آی یا سیتی اسکن و یا آزمایشات خون انجام می شود و یا گاهی برای تشخیص تشنج بررسی مایع مغزی نخاعی لازم است.
درمان تشنج با دارو
برای درمان تشنج تجویز دارو با دوزهای پائین شروع می شود
اگر ارزیابی نشان دهد که فردی مبتلا به صرع هست، باید طبق یک درمان اولیه تحت درمان با داروهای ضد صرع قرار بگیرد. این داروها در بیشتر بیماران میزان دفعات تشنج را کاهش داده یا موجب از بین رفتن حمله های تشنجی می شود. با تجویز یک نوع داروی ضد صرع درمان تشنج شروع می شود اگر موثر نباشد انواع دیگر داروها برای درمان تشنج امتحان می شود و در صورت نیاز مجموعه ای از داروهای ضد صرع مورد استفاده قرار می گیرد.
برای درمان تشنج تجویز دارو با دوزهای پائین شروع می شود و به مرور تا کنترل تشنجات افزایش یافته و با رسیدن به دوز هدف ثابت می شود. دوز هدف (دوزی که با آن مقدار تشنج قابل کنترل است)
پیشگیری از تحریکات مجدد
کم خوابی از عوامل موثر در تحریک تشنج می باشد
محرکها عواملی هستند که باعث تحریک تشنج می شوند بیمار باید سعی کند که از آنها دوری کند. در ادامه دو نوع معمول و راههای کنترل آنها گفته شده است:
کمبود خواب: کمبود خواب یکی عوامل موثر در تحریک تشنج می باشد. بیمار باید مطمئن باشد که خواب کافی دارد و اگر مشکل خواب دارد حتماً با پزشک در میان بگذارد.
الکل و داروها: هرگز بدون نسخه پزشک از داروئی استفاده نکند و از پزشک در مورد اثرات مخرب الکل سوال کند.
گردآوری: بخش سلامت بیتوته
منابع:
myhealth.ir
tebyan.net
نوشته علائم و عوامل تاثیر گذار در بروز تشنج اولین بار در بامداد پدیدار شد.
تشنج و صرع از حالت هایی است که به دلیل تغییرات مغر در بدن رخ می دهد و در این مدت فرد بصورت غیر ارادی روی زمین می افتد. در مغز شما هر روزه ۷۰۰۰۰ پردازش فکری انجام می شود، به این صورت که ۱۰۰ میلیون عصب مجبور به ارتباط با ۵۰۰ تریلیون نقطه پردازش هستند که این فرآیند برای تولید برق در حباب لامپ کافی است،
تشنج زمانی رخ می دهد که قطعی برق در این سیستم به وجود آید، اینها چیزهایی است که باید در مورد این حادثه غیر مترقبه از فعالیت های غیر طبیعی مغز بدانید. آیا این اتفاق برای هر کسی رخ می دهد؟
صرع لزوماً تنها عامل تشنج نیست.
صرع یک اختلال مغزی است که باعث تشنج در محدوده معین می شود و به طور موقت مغز را خاموش می کند. کودکان و نوجوانان بین سن ۶ ماه تا ۵ سال هنگامی که تب آن ها بالا برود در معرض خطر تشنج هستند.سالمندان جزء دسته هایی هستند که بیماری صرع در آن ها به سرعت رو به افزایش است.
در افراد مسن تشنج می تواند نشانه سکته یا تومور باشد. تشخیص علائم این بیماری مشکل است، زیرا نشانه هایی مانند سرگیجه، تب پایین، نا آگاهی بعد از تشنج که در این بیماری شایع است در همه موارد یکسان مشاهده شده است.
تشنج ها همیشه شبیه یکدیگر نیستند.
در صورتی که احتمالاً تکان خوردن شدید فرد و بیهوشی ناگهانی فرد در تشنج وجود دارد که به این نوع تشنج صرع بزرگ می گویند. نوع دیگر تشنج محدود به بخشی از مغز است و قابل گسترش به بدن نیست.
تشنج بر روی بارداری نیز اثر گذار است.
زنان با اختلال صرع بیشتر در معرض خطر داشتن فرزند ناقص هستند.
بعضی از افراد می توانند روز تشنج خود را پیش بینی کنند قبل از این که اتفاق بیفتد.
در برخی زمان ها ممکن است حسی مانند تسلیم شدن در برابر صرع یا تغییر رفتار، سبب وقوع این پیش بینی شود.
قبل از شروع تشنج، از بروز این اتفاق جلوگیری کنید.
زمانی که احساس تشنج می کنید از طریق نجات پزشکی و دارویی که سریع جذب بدن می شود از بروز تشنج جلوگیری کنید.
هرکس باید بداند چگونه به تشنج واکنش نشان دهد.
اطرافیان شما مانند خانواده، همکاران، همسایه ها، اگر اطلاعات کافی از این بیماری داشته باشند راحت تر می توانند برای کمک به شما خود را آماده کنند.اگر این اتفاق برای شخص دیگری در خانواده ی شما رخ داد، با ۱۱۵ تماس بگیرید. شخص را در مکانی امن قرار دهید.
کج شدن سر به تنفس بهتر کمک می کند. قرار دادن جوراب برای جلوگیری از گاز گرفتگی زبان کار درستی نیست. از پارچه یا وسیله مناسب دیگری استفاده کنید. و حتماًآرامش خود را حفظ کنید چون مغز مجدداً راه اندازی می شود.
تشنج معمولاً در سنین 6 ماه تا 5 سال رایج است که گاهی به دنبال تب بالا اتفاق میافتد و برخی از موارد کودک به دنبال تب معمولی هم دچار تشنج میشود، اما آنچه مهم است این که در چنین شرایطی والدین با تسلط بر رفتار خود باید بدرستی اقدام کنند.
به گزارش سلامت نیوز، دکتر حجت درخشان فر-متخصص کودکان و نوزادان در روزنامه ایران نوشت: تب، بیماریای است که همیشه پدر و مادرهای جوان را با نگرانی و اضطرابی وصف ناشدنی مواجه میکند. خفیفترین تبها هم میتوانند مادران جوان را به سوی استفاده از داروهای تب بر هدایت کنند، چرا که بیشتر آنها از بروز تشنجهای ناشی از تب میترسند. اما آیا تشنج واقعاً خطرناک است که از ترس بروز آن بسرعت برای کودکمان دارو تجویز کنیم یا چند درصد از تبها میتوانند به بروز تشنج منجر شوند؟
یک متخصص اورژانس کودکان میگوید: تب و تشنج بیماری شایعی است که در سنین کودکی اتفاق میافتد. در حقیقت آمارها بیانگر این نکته است که حدود 10 درصد از کودکان در طول زندگی ممکن است دچار تشنج شوند. از این تعداد حدود 5 تا 6 درصد پس از تب، تشنج را تجربه میکنند.
دکتر حجت درخشان فر با تأکید بر اهمیت حفظ آرامش در والدین میافزاید: تشنج معمولاً در سنین 6 ماه تا 5 سال شایع است که گاهی به دنبال تب بالا اتفاق میافتد و برخی از موارد کودک به دنبال تب معمولی هم دچار تشنج میشود، اما آنچه مهم است این که در چنین شرایطی والدین با تسلط بر رفتار خود باید بدرستی اقدام کنند. این متخصص کودکان و نوزادان با اشاره به اینکه تشنج کمتر از 5 دقیقه هیچ تأثیری بر مغز نمیگذارد، خاطرنشان میکند: در هنگام بروز تشنج نخستین گام این است که والدین خونسردی خود را حفظ کنند که انصافاً کار سختی است.
در گام بعدی اطراف کودک را خلوت کنند تا اکسیژن به او برسد. در این شرایط اگر کودک پیراهنی پوشیده که یقه تنگی دارد باید حتماً گردن کودک آزاد شود تا براحتی نفس بکشد. پس از اینکه کودک را در وضعیت مناسبی قرار دادند اگر سابقه تشنج در خانواده وجود دارد یا پدر و مادر استفاده از شیاف دیازپام کودک را بلد باشند بهتر است از این دارو استفاده کنند زیرا تنها دارویی که در مرحله حاد تشنج میتواند تشنج را بند بیاورد همان شیاف دیازپام است. پس از خاتمه تشنج بهتر است بسیار سریع کودک را به نخستین مرکز درمانی برسانند. نیازی نیست در آن وضعیت حتماً به یک مرکز تخصصی بروند. حتی میتوان به نزدیکترین مطب هم مراجعه کرد تا اقدامات اولیه درمانی برای کودک انجام شود. در مرحله بعدی میتوانند به یک مرکزفوق تخصصی بروند که یک متخصص اطفال یا یک متخصص اعصاب اطفال کودک را معاینه کند تا ببیند که مشکلی برایش پیش آمده است یا خیر؟
دکتر درخشان فر با بیان اینکه همیشه نیاز به تهیه عکس یا سی تی اسکن از سر نیست، تصریح میکند: برای درمان این وضعیت حالتهای مختلفی وجود دارد که بنا به نیاز بیمار و تجویز پزشک یکی از آنها انتخاب میشود. بنابراین بهتر است تصمیم در این مورد را به عهده پزشک متخصص و حاذق بگذارید. متأسفانه در برخی موارد مشاهده شده والدین اصرار میکنند که حتماً از سر کودک عکس یا نوار مغزی گرفته شود. تشخیص نیاز به تهیه عکس بر عهده پزشک یا پزشک اورژانس است، چراکه نمیتوان از بچهها مانند بزرگسالان چندین مرتبه سی تی اسکن گرفت. سی تی اسکن و عکسهای مکرر در کودکی نه تنها خطر بدخیمی کنسر یا همان سرطان را در آنها بالا میبرد بلکه دیده شده است کودکی که در طفولیت بیشتر در معرض اشعه عکسها و سی تی اسکن قرار گرفته، از نظر آی کی یو یا بهره هوشی عقبتر از بچههایی هستند که در معرض اشعه این عکسها قرار نگرفتهاند. دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در ادامه توصیه میکند: هنگامی که فرزند شما دچار تشنج شده به هیچ وجه تلاش نکنید دهان او را باز کنید. برخی از پدر و مادرها سعی میکنند دهان قفل شده کودک را باز کنند تا او نفس بکشد درحالیکه این کار بسیار خطرناک است و حتی ممکن است در این وضعیت دندان بچه بشکند و داخل راه هوایی رفته او را خفه کند. از اینرو تنها درصورتی که زبان بچه بین دندانها گیر افتاد باید دهان او را باز کرد، در غیر این صورت نباید برای باز کردن دهان بچه تلاش کرد.
گاهی اوقات هم دیده شده که بعضیها هنگام تشنج بچه را زیر آب سرد میبرند که این کار نه تنها فایدهای ندارد بلکه میتواند مضر هم باشد. برخی دیگر به پشت کودکی که در حال تشنج است میزنند در حالی که تجربه و علم نشان میدهد این رفتار هم تأثیری ندارد. از اینرو توصیه میشود پس از استفاده از شیاف دیازپام کودک را به نزدیکترین مرکز درمانی منتقل کنند.
تشنج و صرع از حالت هایی است که به دلیل تغییرات مغر در بدن رخ می دهد و در این مدت فرد بصورت غیر ارادی روی زمین می افتد. در مغز شما هر روزه ۷۰۰۰۰ پردازش فکری انجام می شود، به این صورت که ۱۰۰ میلیون عصب مجبور به ارتباط با ۵۰۰ تریلیون نقطه پردازش هستند که این فرآیند برای تولید برق در حباب لامپ کافی است،
تشنج زمانی رخ می دهد که قطعی برق در این سیستم به وجود آید، اینها چیزهایی است که باید در مورد این حادثه غیر مترقبه از فعالیت های غیر طبیعی مغز بدانید. آیا این اتفاق برای هر کسی رخ می دهد؟
صرع لزوماً تنها عامل تشنج نیست.
صرع یک اختلال مغزی است که باعث تشنج در محدوده معین می شود و به طور موقت مغز را خاموش می کند. کودکان و نوجوانان بین سن ۶ ماه تا ۵ سال هنگامی که تب آن ها بالا برود در معرض خطر تشنج هستند.سالمندان جزء دسته هایی هستند که بیماری صرع در آن ها به سرعت رو به افزایش است.
در افراد مسن تشنج می تواند نشانه سکته یا تومور باشد. تشخیص علائم این بیماری مشکل است، زیرا نشانه هایی مانند سرگیجه، تب پایین، نا آگاهی بعد از تشنج که در این بیماری شایع است در همه موارد یکسان مشاهده شده است.
تشنج ها همیشه شبیه یکدیگر نیستند.
در صورتی که احتمالاً تکان خوردن شدید فرد و بیهوشی ناگهانی فرد در تشنج وجود دارد که به این نوع تشنج صرع بزرگ می گویند. نوع دیگر تشنج محدود به بخشی از مغز است و قابل گسترش به بدن نیست.
تشنج بر روی بارداری نیز اثر گذار است.
زنان با اختلال صرع بیشتر در معرض خطر داشتن فرزند ناقص هستند.
بعضی از افراد می توانند روز تشنج خود را پیش بینی کنند قبل از این که اتفاق بیفتد.
در برخی زمان ها ممکن است حسی مانند تسلیم شدن در برابر صرع یا تغییر رفتار، سبب وقوع این پیش بینی شود.
قبل از شروع تشنج، از بروز این اتفاق جلوگیری کنید.
زمانی که احساس تشنج می کنید از طریق نجات پزشکی و دارویی که سریع جذب بدن می شود از بروز تشنج جلوگیری کنید.
هرکس باید بداند چگونه به تشنج واکنش نشان دهد.
اطرافیان شما مانند خانواده، همکاران، همسایه ها، اگر اطلاعات کافی از این بیماری داشته باشند راحت تر می توانند برای کمک به شما خود را آماده کنند.اگر این اتفاق برای شخص دیگری در خانواده ی شما رخ داد، با ۱۱۵ تماس بگیرید. شخص را در مکانی امن قرار دهید.
کج شدن سر به تنفس بهتر کمک می کند. قرار دادن جوراب برای جلوگیری از گاز گرفتگی زبان کار درستی نیست. از پارچه یا وسیله مناسب دیگری استفاده کنید. و حتماًآرامش خود را حفظ کنید چون مغز مجدداً راه اندازی می شود.
وی با بیان اینکه هر چه میزان علائم حرکتی کمتر باشد خطر تشنج در مواقع بروز کمتر است، افزود: تشنج صرع کوچک، کمخطرترین نوع تشنج است که بیشتر در کودکان مشاهده میشود و تنها با پلک زدن و خیرگی حدود 20 ثانیه همراه است و مسلماً در هنگام بروز، خطر چندانی ندارد. در این نوع تشنج، مدت زمان بروز تا حدی کوتاه است که نمیتوانیم اقدامی مفید انجام دهیم به جز در مواردی که این نوع تشنج از نوع مداوم باشد.
این متخصص مغز و اعصاب با بیان اینکه مهمترین تشنجی که ممکن است بیمار با آن روبهرو شود تشنجی است که به آن تشنج صرع بزرگ گفته میشود، اضافه کرد: در این نوع تشنج خطرات زیادی وجود دارد، اگر بیمار پیش از تشنج آن را احساس کند، خطرات کمتری متوجه او خواهد بود زیرا قادر است خود را از موقعیتهای آسیبزا دور کند.
این عضو هیئت علمی گروه مغز و اعصاب دانشگاه علوم پزشکی اصفهان خاطرنشان کرد: علائمی مانند سفت شدن بدن، خیره شدن چشمها به سقف، قفل شدن فک، مسدود شدن راه تنفسی و کبودی دهان و صورت ازجمله علائمی است که 20 ثانیه طول میکشد پس از آن بیمار با تکانهای شدید و پشت سر هم مواجه میشود.
زارع گفت: در صورت بروز تشنج صرع بزرگ، باید بیمار را به یک سمت بخوابانیم و سر او را کمی پایینتر از سطح زمین قرار دهیم تا استفراغ و یا کف از دهان بیمار خارج شود. نباید فک بیمار را به زور باز و از تکان خوردن او جلوگیری کنیم. تنها اقدام مؤثر در این زمان جلوگیری از برخورد سر بیمار با اشیا است.
این متخصص مغز و اعصاب گفت: تا زمانی که بیمار کاملاً به هوش نیامده نیز از خوراندن مواد غذایی بهویژه مایعات به او خودداری شود و بیمار باید به بیمارستان منتقل شود.
میگنا: دکتر محمد زارع در گفتوگو با ایسنا، با بیان اینکه در بیماری صرع، فعالیت طبیعی نورونها مختل میشود و این امر منجر به تشنج، گرفتگی عضلانی و از دست دادن سطح هوشیاری میشود، اظهار کرد: تشنج در بیماری صرع، انواع مختلفی دارد و برخی از آنها در هنگام بروز، خطر بیشتری دارند.
وی با بیان اینکه هر چه میزان علائم حرکتی کمتر باشد خطر تشنج در مواقع بروز کمتر است، افزود: تشنج صرع کوچک، کمخطرترین نوع تشنج است که بیشتر در کودکان مشاهده میشود و تنها با پلک زدن و خیرگی حدود 20 ثانیه همراه است و مسلماً در هنگام بروز، خطر چندانی ندارد. در این نوع تشنج، مدت زمان بروز تا حدی کوتاه است که نمیتوانیم اقدامی مفید انجام دهیم به جز در مواردی که این نوع تشنج از نوع مداوم باشد.
این متخصص مغز و اعصاب با بیان اینکه مهمترین تشنجی که ممکن است بیمار با آن روبهرو شود تشنجی است که به آن تشنج صرع بزرگ گفته میشود، اضافه کرد: در این نوع تشنج خطرات زیادی وجود دارد، اگر بیمار پیش از تشنج آن را احساس کند، خطرات کمتری متوجه او خواهد بود زیرا قادر است خود را از موقعیتهای آسیبزا دور کند.
این عضو هیئت علمی گروه مغز و اعصاب دانشگاه علوم پزشکی اصفهان خاطرنشان کرد: علائمی مانند سفت شدن بدن، خیره شدن چشمها به سقف، قفل شدن فک، مسدود شدن راه تنفسی و کبودی دهان و صورت ازجمله علائمی است که 20 ثانیه طول میکشد پس از آن بیمار با تکانهای شدید و پشت سر هم مواجه میشود.
زارع گفت: در صورت بروز تشنج صرع بزرگ، باید بیمار را به یک سمت بخوابانیم و سر او را کمی پایینتر از سطح زمین قرار دهیم تا استفراغ و یا کف از دهان بیمار خارج شود. نباید فک بیمار را به زور باز و از تکان خوردن او جلوگیری کنیم. تنها اقدام مؤثر در این زمان جلوگیری از برخورد سر بیمار با اشیا است.
این متخصص مغز و اعصاب گفت: تا زمانی که بیمار کاملاً به هوش نیامده نیز از خوراندن مواد غذایی بهویژه مایعات به او خودداری شود و بیمار باید به بیمارستان منتقل شود.
کانال میگنا
کلمات کلیدی: صرع،نورون،دکتر محمد زارع،تشنج صرع