از تنقلات برای تغذیه کودک استفاده نکنید

جام جم سرا: مرتضی صفوی دانشیار تغذیه دانشگاه علوم پزشکی اصفهان درباره «قاقا لی لی» و رشد کودکان اظهار داشت: تنقلات به دلیل تهی بودن از ویتامین‌ها، املاح و مقادیر ناچیز انرژی و پروتئین این خطر را دارند که معده کوچک کودک را پر کنند و با کم کردن اشتهای او فرصت تغذیه با غذاهای مغذی را از او بگیرد.

به گفته وی در یک مطالعه توصیفی-تحلیلی مادران دارای کودک 24 – 6 ماهه مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی (حجم نمونه 300 نفر) مورد بررسی قرار گرفتند و در پایان اطلاعات به دست آمده توسط نرم افزار spss آنالیز شد. از لحاظ وضعیت اقتصادی خانواده‌ها 13،7 درصد درآمد کم، 82،7 درصد درآمد متوسط، و 3،7 درصد نیز درآمد خوبی داشتند. 11،3 درصد مادران به طور مرتب از تنقلات برای تغذیه کودک خود استفاده کردند و 44 درصد نیز گاهی از تنقلات برای کودک خود استفاده می‌کردند که از لحاظ تعداد موارد 38،3 درصد مادران یک بار در روز؛ 18،3 درصد دو بار در روز و 7 درصد نیز به صورت سه بار و بیشتر بوده است.

صفوی ادامه داد: یافته‌ها نشان داد 15،7 درصد مادران هیچ آموزشی برای رشد کودک خود از پرسنل بهداشتی درمانی دریافت نکردند. همچنین، یافته‌ها نشان داد 35درصد کودکان در سن کمتر از 6 ماه تغذیه کمکی را دریافت داشتند و ارتباط آماری معنی داری بین تحصیلات والدین، درآمد خانواده، مراجعه به مراکز بهداشتی درمانی جهت پایش رشد کودک، آموزش‌های دریافتی از پرسنل بهداشتی، مصرف تنقلات و تعداد دفعات آن با متغیر وضعیت رشد کودکان موجود است، به طوری که هر چه تعداد مصرف تنقلات کمتر و درآمد خانواده بهتر و تحصیلات والدین بیشتر باشد رشد کودک بهتر بود.

وی خاطرنشان کرد: با توجه به اعتراض نامطلوب مصرف بی رویه تنقلات غذایی کم ارزش، تقویت برنامه‌های آموزشی با هدف ترویج مصرف تنقلات سنتی مغذی باید مورد توجه قرار گیرد. همچنین، آموزش والدین در ارتباط با کاهش مصرف تنقلات مهم و ضروری است.(تسنیم)

موفقیت تحصیلی در سایه تغذیه سالم​

جام جم سرا: به این ترتیب، مقوله تحصیل در مجموع، بخش اعظم زندگی فرزندان ما را از کودکی تا پایان نوجوانی شکل می‌دهد. از آنجا که این دوره سنی مهم‌ترین دوره رشد و شکل‌گیری جسم و ذهن فرزندان‌مان است،‌ پیش و بیش از همه جنبه‌های گوناگون، از منظر سبک زندگی حائز اهمیت است.

کودکی که در این دوره، از سبک زندگی سالم و متوازن برخوردار نباشد، حتی اگر در این مقطع دوازده ساله یا کمی پس از آن، توفیق فراوانی به دست آورد،‌ قطعا در میانسالی و سالمندی از زندگی باکیفیتی برخوردار نخواهد بود.

نشاط، سرمایه اصلی انسان است و قطعا بدون داشتن جسم و ذهنی سالم نشاطی هم در کار نخواهد بود. به همین بهانه در ادامه نگاهی اجمالی می‌اندازیم به مهم‌ترین نیازهای جسمانی کودکان و نوجوانان و این‌که چگونه می‌توان سالم زیستن را به سبک زندگی‌ تبدیل کرد.

تغذیه

طبعا سخن گفتن از خورد و خوراک به دلیل گستردگی‌اش نسبت به دیگر مقولات و جزئیات فراوانی که دارد،‌ طول و تفصیل بیشتری می‌طلبد.

نخستین چیزی که باید در این زمینه بدانیم آن است که کودکان و نوجوانان در سال‌های مدرسه به چه مواد غذایی نیاز دارند. در مجموع این مواد غذایی​ می‌تواند نیاز فرزندان را در سنین مدرسه تامین کند:

​ سبزیجات: بین سه تا پنج واحد سبزیجات در روز نیاز کودکان را برآورده می‌کند. منظور از یک واحد سبزی حدود یک لیوان معمولی سبزی خام برگ‌دار‌ یا سه چهارم لیوان آب سبزیجات است. البته مصرف سبزی خامی که بدرستی ضدعفونی شده باشد، مفیدترین شکل مصرف سبزیجات است.

​ میوه: بین دو تا چهار واحد میوه براحتی پاسخگوی نیاز کودکان به میوه است. یک واحد میوه حدودا شامل نصف لیوان میوه خردشده​ یا سه چهارم لیوان آب میوه​ یا یک میوه کامل با اندازه متوسط، مانند یک عدد سیب، موز یا گلابی است.

​غلات کامل (​سبوس‌دار): کودکان به حدود شش تا 11 واحد غلات سبوس‌دار نیاز دارند. عمده منابع تامین این نیاز نان و برنج است. بر این اساس،‌ هر واحد غله سبوس‌دار معادل حدود یک کف دست نان یا نصف لیوان برنج است. البته منظور از نان یا برنج، نان و برنجی است که با آرد یا برنج قهوه‌ای یا سبوس‌دار پخته شده باشد.

​پروتئین: نیاز کودکان به پروتئین حدود دو تا سه واحد گوشت قرمز کم‌چرب، گوشت مرغ و ماکیان‌ یا ماهی پخته در روز است. سرخ کردن پروتئین‌ها بسیاری از فواید آنها را از بین می‌برد و برای سلامت نیز مضر است. هر واحد حدودا بین 60 تا 85 گرم است. البته نصف لیوان حبوبات پخته (فقط حبوبات، بدون آبی که در آن پخته‌اند) یا یک عدد تخم مرغ را نیز می‌توان یک واحد پروتئین به حساب آورد.

​ محصولات لبنی: نیاز روزانه کودکان به لبنیات با دو تا سه واحد شیر یا ماست کم‌چرب یا پنیر طبیعی برآورده می‌شود. هر واحد شیر یا ماست معادل یک لیوان و هر واحد پنیر معادل 43 گرم است.

​ فلز روی: مطالعات نشان می‌دهد روی، بخصوص در پسران، حافظه را تقویت می‌کند و کارایی آنها را در مدرسه افزایش دهد. روی در خوراکی‌هایی مانند گوشت گاو،‌ جگر،‌ غلات سبوس‌دار،‌ مغزها یا همان آجیل البته خام و بهداشتی، شیر و گوشت مرغ و ماکیان وجود دارد.

توجه داشته باشید در دوره نوجوانی و بلوغ، پسران به 2500 تا 2800 کالری در روز و دختران کمی کمتر، حدود 2200 کالری نیاز دارند. بهترین راه تامین این میزان کالری استفاده از پروتئین‌های کم‌چرب، لبنیات کم‌چرب،‌ غلات کامل و سبوس‌دار و میوه و سبزی است. اما نیازهای دیگری هم هست که بخصوص در این دوره باید به آنها توجه کرد. مهم‌ترین این نیازها (که باید به فهرست مواد غذایی فوق افزود) عبارتند از:

کلسیم

متاسفانه بسیاری از نوجوانان کلسیم کافی دریافت نمی‌کنند. این مشکل ممکن است به ضعف و پوکی استخوان در میانسالی یا سالمندی منجر شود. فرزندان نوجوان‌تان را تشویق کنید که نوشابه‌های گازدار و به‌طور کلی همه انواع مواد غذایی مملو از قند را کنار بگذارند؛ زیرا این مواد غذایی سبب فقر کلسیم در استخوان‌ها خواهد شد. نیاز روزانه کلسیم را براحتی می‌توان با مصرف لبنیات،‌ دانه‌هایی مانند کنجد، سبزی‌هایی مانند اسفناج و نیز خوراکی‌های غنی‌شده با کلسیم دریافت کرد.

آهن

فقر یا کمبود آهن منجر به کم‌خونی، احساس خستگی و ضعف و ناتوانی خواهد شد. پسرها در این دوره به 12 میلی‌گرم در روز‌ و دخترها ـ که به دلیل عادات ماهانه اغلب آهن فراوانی از دست می‌دهند ـ‌ 15 میلی‌‌گرم در روز آهن نیاز دارند. گوشت قرمز،‌ مرغ،‌ لوبیا، آجیل خام، آرد سبوس‌دار غنی‌شده و سبزی‌هایی مانند اسفناج و کلم سرشار از آهن هستند.

در مورد آهن و کلسیم به دلیل اهمیت زیادی که در کیفیت زندگی سالمندی فرزندانتان دارند، با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید. به یاد داشته باشید فقر آهن و کلسیم در کشور ما بسیار گسترده است.

در کنار همه مواد غذایی باید حواس‌مان به تامین چربی سالم مورد نیاز نیز باشد. چربی‌های سالم به دو دسته تقسیم می‌شوند:

1ـ چربی‌های تک‌زنجیره‌ای غیراشباع که از روغن گیاهانی مانند کانولا،‌ بادام زمینی‌ و زیتون و نیز آواکادو،‌ مغزها (مانند بادام درختی، فندق و...)،‌ و دانه‌ها (مانند کنجد و...) قابل دریافت است.

2ـ چربی‌های چندزنجیره‌ای غیراشباع،‌ شامل اسیدهای چرب امگا 3 و 6‌ که در ماهی‌های چرب مانند آزاد‌ یا روغن‌های آفتابگردان، ذرت، سویا،‌ بذر کتان‌ و نیز گردو یافت می‌شود.

کودکان و نوجوانان نیز مانند بزرگسالان باید تا حد ممکن از مصرف روغن‌های ترانس اجتناب کنند. روغن‌های ترانس در برخی مارگارین‌ها، کراکرها، شیرینی‌ها، کلوچه‌ها، اسنک‌ها، سرخ‌کردنی‌ها و هر غذای فرآوری‌شده‌ای که از روغن‌های نباتی هیدروژنه تولید می‌شود، وجود دارد.

اکنون که به طور کلی می‌دانیم فرزندان ما در سنین مدرسه به چه مواد غذایی و چه میزان از هر کدام نیاز دارند، باید تدارکی ببینیم که آنها این مواد غذایی سالم را به‌طور منظم مصرف کنند. در این زمینه رعایت چند نکته می‌تواند به ما در رسیدن به این هدف یاری کند:

1ـ مطابق برنامه‌ای منظم و قابل‌اجرا، همه افراد خانواده در زمان یا زمان‌های مشخصی دور هم و سر یک سفره غذا بخورند. این وعده‌ها علاوه بر ارزش غذایی بالا می‌تواند ارزش آموزشی فراوانی نیز داشته باشد. اگر کودکان‌تان ببینند​ شما طیف وسیعی از خوراکی‌های سالم را می‌خورید و در عین حال در خوردن زیاده‌روی نمی‌کنید و اندازه نگه می‌دارید، عملا درست غذا خوردن را خواهند آموخت و رفته‌رفته آن را به سبک زندگی خود تبدیل خواهند کرد.

2ـ برای کودکان و نوجوانان، تنوع بسیار مهم و جذاب است. به همین دلیل سعی کنید تا حد امکان در طبخ غذا و چیدن سفره خلاقیت و ابتکار به خرج دهید. کتاب‌ها و مجلات و وبگاه‌های فراوانی در این زمینه می‌توانند به شما کمک کنند تا فرزندان‌تان را وسوسه کنید حتی غذاهایی را که دوست ندارند نوش جان کنند.

3ـ نوجوانان کمی هم به استدلال نیاز دارند. بهترین راه برای تشویق فرزندان در این سنین به تبعیت از عادات سالم خوردن، دادن اطلاعاتی به آنهاست که نتایج کوتاه‌مدت ملموسی در پی دارد و تاکید بر این نکته که عادات ناسالم خیلی سریع مشکلاتی در همین زمینه‌ها به بار خواهد آورد؛ ظاهر، توانایی‌های ورزشی و جسمانی، میزان انرژی و حتی لذت بردن از زندگی و ... نتایج کوتاه‌مدت عادات خوردن هستند. این راه بسیار مهم‌تر از یادآوری مشکلاتی است که در نتیجه عادات ناسالم در سال‌های بسیار دور ممکن است گریبان فرد را بگیرد. مثلا می‌توانید به آنها بگویید «با مصرف درست کلسیم قدبلندتر می‌شوی» یا «مواد غذایی حاوی آهن کمک می‌کند بهتر امتحان بدهی و حتی بیشتر بیدار بمانی و مطالعه کنی.»

4ـ ​خوراکی‌های بسیار مضر و خطرناک عبارتند از : سیب‌زمینی سرخ‌کرده، بستنی،‌ مرغ سرخ‌کرده و ناگت مرغ، شیرینی و دونات،‌ کیک‌ها و کلوچه‌های صنعتی بویژه اگر شکلاتی باشند، انواع چیپس‌ها و تنقلات صنعتی و فرآوری‌شده، نوشابه‌های گازدار و صنعتی،‌ انواع غذاهای فرآوری‌شده و انواع فست‌فود. بله اولین چیزی که به ذهن می‌رسد آن است که اینها درست همان خوراکی‌هایی است که بچه‌ها هرگز نمی‌توانند از آنها دل بکنند. یکی از راه‌های مهم برای جلوگیری از مصرف این خوراکی‌های مضر آماده کردن خوراکی‌های سالمی است که ​ به آنها اشاره کردیم. مطمئنا همه آن خوراکی‌ها را نمی‌توان در زمان حضور بچه‌ها در منزل به آنها داد. پس این خوراکی‌ها را‌ مثلا انواع میوه و سبزی، آجیل‌های خام سالم، شیر و... را می‌توان به‌صورت خوراکی‌های زنگ تفریح برایشان آماده کرد تا راحت‌ترین کار خریدن تنقلات بی‌خاصیت نباشد. حتما به یاد داشته باشید که تنوع و شکل و شمایل و مزه دلخواه در این راه عاملی اساسی است.

اما علاوه بر تغذیه باید به جنبه‌های دیگری هم​ توجه کنیم. مهم‌ترین این جنبه‌ها عبارتند از:

ـ ورزش و فعالیت جسمانی:​​ فرزندان‌مان دست‌کم به یک ساعت ورزش و بازی جسمانی در روز نیاز دارند. اگر مدرسه این نیاز را برآورده می‌کند بسیار عالی است وگرنه شما باید زمینه آن را در برنامه روزانه فرزندتان فراهم کنید.

ـ خواب: کودکان معمولا به اندازه کافی نمی‌خوابند. آنها در سنین شش تا یازده سالگی به ده ساعت خواب در شبانه‌روز و نوجوانان به 9 ساعت خواب نیاز دارند. تکنولوژی‌های نوین و برنامه درسی و کمک‌درسی فشرده قطعا مهم‌ترین عامل کم‌خوابی کودکان است. برنامه خواب منظمی برای فرزندان‌تان تنظیم کنید و آن را بدقت و بی‌مسامحه اجرا کنید. کودکان در رختخواب هرگز نباید به تلویزیون،‌ گوشی‌های همراه، رایانه و بازی‌های رایانه‌ای دسترسی داشته باشند. توجه داشته باشید در بهترین حالت زمان تماشای تلویزیون باید به ده ساعت در هفته محدود شود.

ـ نظافت بویژه نظافت دست‌ها: به کودکان‌تان بیاموزید دست‌هایشان را مکررا با آب و صابون بشویند؛ بخصوص در مدرسه و فضاهای عمومی خارج از منزل. برایشان توضیح دهید این کار پس از هر بار استفاده از سرویس بهداشتی و پیش از خوردن غذا بسیار لازم و ضروری است. بعلاوه تاکید کنید هرگونه بریدگی و خراشیدگی را بلافاصله بشویند و پاک کنند. نکته مهم دیگر این‌که پس از فعالیت‌های ورزشی استحمام کنند تا از آلودگی‌های باکتریایی در امان بمانند. لیوان، قاشق و چنگال، ‌بشقاب، حوله و... همه از وسایل کاملا شخصی هستند؛ به همین دلیل نباید از لیوان دیگران استفاده کنند یا لیوان خود را به دیگران بدهند.

ـ کودکان بیمار را در خانه نگه دارید: اگر کودک‌تان بیمار است، نباید به مدرسه برود. کودکی که تب دارد بیمار به حساب می‌آید. در این زمینه‌ها سهل‌انگاری نکنید. اگر کودک‌تان سرفه یا عطسه می‌کند​ به او بیاموزید برای جلوگیری از انتشار میکروب در یک دستمال و اگر دستمالی در اختیار نداشت در دستان خود سرفه یا عطسه کند و سپس بلافاصله آنها را با آب و صابون بشوید.​ به هر حال، فرزند شما برای خوردن، خوابیدن و مطالعه موثر در هر سنی به برنامه منظم نیاز دارد. یعنی هر روز باید کار معینی را در زمان معینی انجام دهد. اگر این برنامه را بدرستی پیش ببرید، طی مدت کوتاهی به عادت بسیار مفیدی برای کودک‌تان تبدیل خواهد شد. اما مراقب باشید در این کار زیاده‌روی نکنید. کارشناسان می‌گویند برنامه‌ای متراکم و شلوغ از عهده کودکان خارج است و براحتی سبب بروز استرس، عصبانیت‌ و حتی افسردگی آنان خواهد شد. چیزی که این روزها فراوان می‌بینیم. آنچه آینده کودکان را تضمین می‌کند سبک سالم زندگی در قالب چنین برنامه‌ای است نه کلاس‌های متعدد و فشرده آموزشی و فوق‌برنامه که احیانا قصد دارند از یک کودک دوست‌داشتنی، اینشتین، مارادونا،‌ بتهوون،‌ پیکاسو و... بسازند. قرار نیست کودکان‌مان برآورنده آرزوهایی باشند که روزگاری داشته‌ایم و شاید هرگز به آنها نرسیده‌ایم. (ضمیمه سیب)

مسعود ایثاری

افزایش خطر سرطان مری با تغذیه ناسالم

جام جم سرا: همچنین دکتر ابراهیم دریانی، فوق‌تخصص بیماری‌های گوارشی نیز چندی پیش در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره این که اهالی شهرهای شمالی کشور بویژه استان گلستان بیشتر از سایر نقاط ایران به سرطان مری مبتلا می‌شوند، تغذیه ناسالم و همچنین خاک شمال ایران را به علت داشتن غلظت بالای نیترات که به محصولات کشاورزی منتقل می‌شود، عامل ابتلا به سرطان مری در این منطقه دانست.

دکتر پرویز دریایی،جراح عمومی و دبیر علمی انجمن جراحان عمومی ایران در گفت‌وگو با جام‌جم با اشاره به این که سرطان مری سومین سرطان شایع دستگاه گوارش در کشور است، می‌گوید: ترکیبات کودهای نیتراته که در کشت برنج استفاده می‌شود، مهم‌ترین عامل خطر برای بروز سرطان مری در شمال کشور است. این نوع از کودهای شیمیایی در شمال کشور برای عمل آوری برنج مرغوب استفاده می‌شود.

مری لوله‌ای است که غذا و مایعات را از گلو به معده می‌رساند. هنگامی که عمل بلع را انجام می‌دهیم دیواره عضلانی مری انقباض پیدا می‌کند تا غذا به سمت پایین و تا معده حرکت کند، با این حال سرطان مری زمانی بروز می‌کند که سلول‌های سرطانی و بدخیم در بافت مری به وجود بیاید. البته شیوع این نوع سرطان در افراد بالای 50 سال بیشتر است.

چرا مری سرطانی می‌شود؟

اگر اسید معده به طور مکرر، تحت تاثیر عواملی زیاد ترشح شود و به مری وارد شود، قسمت تحتانی مری دچار التهاب می‌شود و با گذشت زمان سلول‌های ملتهب‌شده این ناحیه می‌توانند شروع به تغییر کنند و زمینه سرطانی‌شدن در آنها فراهم شود.

دکتر دریایی درباره عوامل موثر در بروز سرطان مری می‌گوید: عوامل جغرافیایی نقش بسیار مهمی در ابتلا به سرطان مری دارد. از سوی دیگر، عوامل محیطی از جمله رعایت نکردن بهداشت مخاط دهان، استعمال دخانیات، مصرف الکل، مایعات داغ و سوزاننده و غذاهای نیترات دار و نیز استفاده از غذاهای مانده، شور و دودی شده مانند سوسیس و ماهی نیز در ابتلا به سرطان مری موثر است.به بیان دیگر، هر نوع التهاب مری در اثر خوردن مواد سوزاننده و مخرب، زمینه ایجاد سرطان در این عضو را فراهم می‌کند.

این متخصص می‌افزاید: ناگفته نماند که عامل افزایش سن، وراثت و جهش‌های ژنتیکی، چاقی و وجود سابقه بیماری‌های دیگری در شخص چون سرطان‌های سر و گردن، خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد.البته بسیاری نیز استفاده از فضولات حیوانات به عنوان سوخت در روستاها را یکی از عوامل خطر بروز سرطان مری می‌دانند. حتی گفته می‌شود که مصرف مکرر مواد شوینده نیز به علت داشتن مواد قلیایی ممکن است باعث تخریب کامل مری و سرطانی شدن آن شود.

وقتی بلعیدن غذا مشکل می‌شود

سخت شدن بلع آب و غذا، احساس درد در قفسه سینه، سرفه‌های مکرر و بی‌اشتهایی از نشانه‌های سرطان مری است.

دکتر دریایی وجود هلیکوباکتر پیلوری (هلیکوباکتر پیلوری نوعی باکتری است که علت اکثر موارد زخم‌های معده است و باعث بروز بعضی از سرطان‌هاست) را عامل موثر در بروز سرطان دستگاه گوارش، بویژه معده و مری برمی‌شمارد و می‌افزاید: زنان و مردانی که بیش از 45 سال دارند و با سوزش ناحیه پشت جناغ سینه و علائم سوءهاضمه مواجه می‌شوند باید به متخصص گوارش مراجعه کنند، بویژه اگر این علائم با نشانه‌هایی چون کاهش وزن، لاغری و کم‌خونی همراه باشد. البته برای تشخیص قطعی سرطان‌های ناحیه فوقانی سیستم گوارش چون سرطان مری، انجام آندوسکوپی توصیه می‌شود.

وی می‌افزاید: متاسفانه از آنجایی که معمولا سرطان‌های دستگاه گوارش در ایران در مراحل پیشرفته شناسایی می‌شود از این‌رو درد پشت و ستون فقرات به علت فشار ضایعه روی اعصاب کمر نیز از دیگر علائم این بیماری شمرده می‌شود.

سرطان مری درمان می‌شود

همان‌طور که اشاره شد سرطان مری با انجام آندوسکوپی و عکسبرداری از مری تشخیص داده می‌شود. دکتر دریانی با اشاره به این مساله می‌گوید: اگر این بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود، به طور کامل قابل درمان است، اما متاسفانه در بیشتر بیماران، سرطان مری در مراحل انتهایی تشخیص داده می‌شود و با توجه به پیشرفت بیماری، طی کردن پروسه جراحی، شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی برای بیمار ضروری می‌شود.

پیشگیری از سرطان مری

دکتر دریانی با تاکید بر آموزش خانواده‌هایی که سابقه ابتلاء به سرطان مری و معده را در بستگان درجه اول خود دارند، می‌گوید: چنین افرادی باید برای تشخیص زودهنگام از 45 سالگی به بعد آندوسکوپی و از 50 سالگی به بعد کولونوسکوپی شوند. درمان سرطان‌ مری در مراحل پیشرفته، جراحی است در حالی که تشخیص زودهنگام، داشتن الگوی تغذیه‌ای مناسب و بهداشت از مهم‌ترین عوامل موثر در پیشگیری از این بیماری است.

به گفته این متخصص از عوامل موثر در بروز سرطان‌های بخش فوقانی دستگاه گوارش، کمبود ویتامین B، بویژه B1 و آهن است. پس برای پیشگیری از ابتلا به سرطان گوارشی باید به تامین میزان ضروری از این ویتامین‌ها و املاح توجه داشت. به خاطر داشته باشید که 35 تا 40 درصد سرطان‌ها با تغییر روش زندگی قابل کنترل هستند که کاهش آلودگی هوا، تغذیه مناسب و مراقبت‌های محیطی از عوامل موثر در اصلاح شیوه زندگی است.

دکتر دریانی تاکید می‌کند: در مورد سرطان مری، بهترین راه پیشگیری به خودداری از مصرف دخانیات و مشروبات الکلی، نوشیدنی‌های داغ و خوراکی‌های نمک سود بازمی‌گردد. همچنین در صورت‌ بروز هرگونه‌ اختلال‌ گوارشی‌ که‌ بیش‌ از یک هفته طول‌ بکشد باید‌ به متخصص گوارش مراجعه کرد.

پونه شیرازی ‌/ ‌گروه سلامت

۷ باور غلط درباره تغذیه

جام جم سرا به نقل از ایسنا: بارها و بارها درباره رژیم‌های غذایی سالم صحبت شده اما امروزه اطلاعات فراوان و حتی اشتباه در مورد تغذیه‌، تشخیص الگوی صحیح تغذیه‌ای را دشوار کرده است.

هافینگتن‌پست در نوشتاری به برخی از اشتباهات و باورهای غلط در مورد انتخاب رژیم غذایی اشاره کرده که خواندن آن انسان را شگفت‌زده می‌کند:

- برای هر شخصی یک روش منحصر به فرد تغذیه‌ای وجود دارد.

تغذیه سالم یک موضوع بسیار داغ و بحث روز است اما از این مهمتر و پرطرفدارتر موضوع رژیم‌های غذایی فردی و انحصاری است که این روزها زیاد مطرح می‌شود. کارشناسان تغذیه می‌گویند حقیقت این است که برای هر فردی یک رژیم غذایی منحصر به او وجود ندارد. هرچند ممکن است برخی ویژگی‌های جسمی یا روانی خاص، افراد را ملزم به محدود کردن یا مصرف بیشتر برخی موادغذایی کند اما گاهی ممکن است رژیمی که برای دوست شما مفید است برای شما هم کاربرد داشته باشد و معمولا یک رژیم استاندارد برای افراد سالم و عادی در مورد بیشتر اشخاص کاربرد دارد که البته بهترین راه تشخیص یک رژیم غذایی سالم، مشورت با یک متخصص تغذیه است.

- فکر کردن به چربی شما را چاق می‌کند.

این تفکر از یک تحقیق که در دهه 80 میلادی انجام شد نشات می‌گیرد. غم انگیزترین بخش این مسئله این است که وقتی چربی از رژیم غذایی حذف شد، شدت چاقی ناگهان افزایش یافت.
لابد می‌پرسید چرا؟ دلیل اصلی این است که وقتی چیزی از رژیم حذف می‌شود باید با یک چیز دیگر جایگزین شود. در نتیجه چربی با یک جایگزین سیرکننده دیگر و پنهان در لباس شکر جایگزین می‌شود. حقیقت این است که بدن ما به چربی، هیدرات کربن خوب و پروتئین سالم نیاز دارد تا بتواند عملکرد و کارایی مناسب داشته باشد و وزن بدن را متعادل نگه دارد.
حقیقت دیگر این است که در بسیاری از موارد وقتی چربی مفید به رژیم غذایی افزوده می‌شود به کاهش وزن کمک شایانی می‌شود. بهترین منبع چربی‌های مفید آووکادو است.

- شکر فقط در موادغذایی شیرین وجود دارد.

باور عمومی این است که تنها غذاهای شیرین مملو از قند بوده و مضر هستند. اما این باور اشتباه است زیرا سس کچاپ، سس پاستا، نان ساندویچ، لبنیات کم چرب و بیسکوئیت‌های کم چرب و به عبارت ساده‌تر هر غذای کم چربی دست‌کم به اندازه یک تکه کیک شکر دارد.
شکر در واقع ماده‌ای است که صنایع غذایی با استفاده از آن شما را به دام می‌اندازند. پس خود را قربانی اهداف آنها نکنید و حقیقت را راجع به ذخیره پنهان شکر موجود در موادغذایی دانسته و از شیرین کننده‌های جایگزین استفاده کنید چون چربی شما را چاق نمی‌کند بلکه در واقع این شکر است که باعث چاقی می‌شود.

- همه کالری‌ها از یک نوع مشابه هستند.

آیا تا به حال در اطرافیان خود کسی را دیده‌اید که تک به تک کالری غذاهایی را که می‌خورد را شمرده اما هنوز هم اضافه وزن دارد؟ جالب اینجاست که این افراد بیش از 10 سال است که به همین منوال عمل می‌کنند.
بله واقعا دردناک است. اول اینکه این شیوه اصلا جواب نمی‌دهد و دوم اینکه وقتی به کالری‌ها اجازه می‌دهید برای شما تصمیم بگیرند روش‌تان هرگز جواب نمی‌دهد و خسته کننده می‌شود. بگذارید راستش را بگوئیم. اثر خوردن یک بیسکوئیت کم‌چرب با 100 کالری انرژی با 100 کالری سس آووکادو بسیار متفاوت است. حدس بزنید چرا؟ چون بیسکوئیت کم چرب سلامتی شما را نابود می‌کند اما سس آووکادو سلامتی شما را به شکل باورنکردنی بهبود می‌دهد. بنابراین اطلاع از اینکه چگونه کالری‌های مختلف روی بدن شما اثر می‌گذارند علاوه بر اینکه سلامت شما را به شدت بهبود می‌بخشد بلکه از میل شدید به غذا رهایی یافته، وزن شما متعادل شده و افت خلق بهبود می‌یابد.

- وقتی به عادت‌های غذای‌تان دید متعصبانه دارید.

درست مانند این قضیه که برای هر فرد یک الگوی مشخص تغذیه‌ای وجود ندارد، هیچ تضمینی هم وجود ندارد که یک شیوه خاص تغذیه‌ای در تمام طول عمر شما جوابگو و مفید باشد. چون هرچه سن شما بالا می‌رود نیازها، محدودیت‌ها،‌ الزامات و عادت‌های غذایی شما نیز تغییر می‌کنند.

- تمام برچسب‌های تبلیغاتی روی محصولات غذایی با شعار سالم بودن این محصولات، درست و قابل اطمینانند.

این باور اشتباه محض است. البته منظور ما این نیست که کلا از غذاهای بسته‌بندی شده دوری کنید. چرا که این نسخه برای افرادی که زندگی پرمشغله‌ای دارند جواب نمی‌دهد ضمن اینکه انتخابات سالمی نیز در این زمینه وجود دارد. ولی یک نکته مهم در این قضیه وجود دارد و آن این است که هر محصولی که روی آن برچسب بدون گلوتن، ارگانیک، طبیعی یا هر شعار تبلیغاتی خورده بود به معنای سالم بودن آن نیست زیرا بسیاری از این محصولات بسته بندی شده حاوی بیش از نیم لیتر شربت شکر هستند.
یادگیری نحوه درست خواندن برچسب محتویات محصولات غذایی بهترین کاری است که برای حفظ سلامت خود می‌توانید انجام دهید.

- غذای مورد علاقه‌مان را نباید بخوریم.

هرچه بیشتر به خود بگویید فلان خوراکی را نخورم، بیشتر به آن حریص می‌شوید و هوس خوردن آن را می‌کنید. تغذیه سالم به معنای اجتناب از خوردن یا تغییر شدید در تمام جنبه‌های زندگی نیست بلکه تغذیه سالم یعنی یاد بگیریم چگونه چیزهایی را که دوست داریم به طور سالم تهیه کنیم و از خوردن آنها لذت ببریم.
بستنی یک مثال خوب است. اگر عاشق بستنی هستید چرا بستنی یخی فوری یا میوه‌ای را امتحان نمی‌کنید؟ طرز تهیه آن هم بسیار ساده است بدین صورت که موز یا میوه‌های رسیده را در فریزر قرار می‌دهید تا یخ بزنند سپس آن را با شیرهای غیرلبنی نظیر شیرسویا در مخلوط کن بهم می‌زنید تا به شکل پوره دربیاید.
شکلات هم دوست دارید؟ شکلات هم برای شما مفید است اما شکری که به آن افزوده می‌شود مضر است. بسیاری از شکلات‌های تخته‌ای شکر فراوانی دارند اما انتخاب صحیح نوع شکلات باعث می‌شود از زندگی خود بدون آسیب رسیدن به سلامتی لذت ببرید.

شما مجبور نیستید از خوراکی‌هایی که برای سلامتی شما مفید هستند دوری کنید. بلکه همین که یاد بگیرید چگونه قندخون خود را کنترل کنید از کاهش شدید وزن خود بدون حذف غذاهای مورد علاقه‌تان شگفت زده خواهید شد.

پیشگیری از پوکی استخوان با تغذیه صحیح

جام جم سرا: متاسفانه پوکی استخوان، درمان قطعی ندارد و فقط می‌توان از پیشرفت یا تشدید آن جلوگیری کرد. پس بهتر است قبل از این‌که چنین مشکلی پیش بیاید، از بروز آن پیشگیری کنیم و به فکر حفظ سلامت استخوان‌هایمان باشیم که بعد از رخ دادن این بیماری، کنترل آن سخت‌تر خواهد بود. با توجه به اهمیت این موضوع، روز بیست و هشتم مهر را به عنوان روز جهانی پوکی استخوان انتخاب و نامگذاری کرده‌اند تا به این بهانه کمی بیشتر درباره بیماری و روش‌های پیشگیری از بروز آن صحبت شود.

فکر می‌کنید پوکی استخوان فقط افراد سالمند را تهدید می‌کند و فقط پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها هستند که با این بیماری روبه‌رو می‌شوند؟ اگر شما هم این‌طور فکر می‌کنید باید بدانید این طرز فکر صحیح نیست و می‌گویند سن ابتلا به این بیماری کاهش یافته به طوری که این روزها جوانان هم در معرض خطر پوکی استخوان قرار دارند و این بیماری در دوره جوانی هم مشاهده می‌شود.

با وجود این نباید نقش دو عامل مهم تغذیه و فعالیت جسمی را در پیشگیری از پوکی استخوان نادیده بگیریم که به گفته دکتر میترا زراتی می‌تواند احتمال روبه‌رو شدن با این بیماری را کاهش دهد یا پس از بروز بیماری، از پیشرفت آن جلوگیری کند.

این متخصص تغذیه در گفت‌وگو با جام‌جم توضیح می‌دهد: استخوان‌های بدن ما مانند حساب بانکی هستند؛ به این معنی که تا سنین 30 تا 35 سالگی فرصت داریم حساب استخوانی‌مان را با کلسیم پر کنیم و پس از آن، بدن می‌تواند از این حساب برداشت کند. بنابراین هرچه حساب بانک استخوانی‌مان پرتر و میزان کلسیم بیشتر باشد، احتمال بروز پوکی استخوان هم کمتر خواهد شد.

وی می‌افزاید: در صورتی که فرد با کمبود کلسیم مواجه شود، این مواد مغذی از استخوان‌ها برداشت خواهد شد و در نتیجه فضاهایی توخالی در استخوان‌ها ایجاد می‌شود که می‌تواند اندام‌های فرد را مستعد بروز شکستگی کند.

کلسیم، دشمن پوکی استخوان

با توجه به آنچه گفته شد، اهمیت مصرف مواد غذایی و منابع حاوی کلسیم بیشتر مشخص می‌شود. بنابراین مهم است از همان دوران کودکی تا سنین 30 ـ 35 سالگی این مواد را در برنامه غذایی‌مان بگنجانیم و پس از این سنین هم با مصرف چنین موادی، احتمال بروز پوکی استخوان را کاهش دهیم.

وقتی از منابع کلسیم صحبت می‌شود، خیلی‌ها تصور می‌کنند فقط با خوردن لبنیات می‌توانند از بروز پوکی استخوان پیشگیری کنند در حالی که به گفته دکتر زراتی، عوامل دیگری هم در این زمینه نقش دارد و موارد متعددی وجود دارد که می‌تواند مانع استفاده بهینه از کلسیم و در نتیجه نشست آن در استخوان‌ها شود.

این متخصص تغذیه با اشاره به این‌که لبنیات کم چرب، کلسیم قابل جذب خوبی دارد، خاطرنشان می‌کند: علاوه بر لبنیات می‌توان از دیگر منابع کلسیم هم استفاده کرد. به عنوان نمونه از گروه سبزیجات، خانواده کلم حاوی کلسیم است و شاید بتوان گفت میزان کلسیم و جذب‌ آن با شیر و ماست هم ارزش است.

وی یادآور می‌شود: کشک، خامه و پنیر از نظر کلسیم، جزو لبنیات محسوب نمی‌شود و فقط شیر و ماست است که باید به میزان کافی برای جذب کلسیم از آنها استفاده کرد.

این مواد غذایی مانع جذب کلسیم می‌شود

دکتر زراتی با تاکید بر این‌که برای افزایش جذب کلسیم، مصرف مواد غذایی شور باید به حداقل برسد، توضیح می‌دهد: حتی اگر به مقدار کافی از منابع کلسیم استفاده کنید، مصرف بیش از حد نمک و سدیم موجود در آن باعث دفع کلسیم از طریق ادرار خواهد شد و در نتیجه بدن فرد ناچار است از کلسیم استخوانی برداشت کند.

این متخصص تغذیه ادامه می‌دهد: فراموش نکنید هرچه کلسیم بیشتری مصرف کنید، اما غذایتان پرچرب باشد، بخصوص زمانی که چربی غذا از نوع اشباع یعنی چربی‌های حیوانی و جامد است، کلسیم بیشتری دفع خواهد شد و در چنین شرایطی این ماده غذایی به خون و استخوان نمی‌رسد.

برهمین اساس وی توصیه می‌کند، مصرف مواد غذایی شور و چرب، کنسروها و فست‌فودها را به حداقل برسانید تا از بروز پوکی استخوان پیشگیری شود.

وی در ادامه توضیح می‌دهد: مواد غذایی حاوی جوش شیرین نیز می‌تواند فرد را مستعد ابتلا به پوکی استخوان کند و به همین دلیل باید از مصرف این ماده غذایی اجتناب کرد.

دکتر زراتی می‌گوید: کسانی که غذاهای پروتئینی و گوشت زیاد مصرف و از رژیم‌های پروتئینی پیروی می‌کنند، مستعد پوکی استخوان هستند چون رژیم‌های پرپروتئین مانند مصرف بیش از حد سفیده تخم‌مرغ در طول روز یا مصرف زیاد گوشت بخصوص گوشت قرمز موجب اسیدی شدن خون خواهد شد و در نتیجه بدن ناچار است برای ایجاد تعادل از کلسیم استخوان‌ها استفاده کند. بنابراین کسانی که به دلایل مختلف از پروتئین زیاد استفاده می‌کنند، باید توجه داشته باشند که بیشتر از پروتئین‌های گیاهی استفاده کنند و مصرف پروتئین‌های حیوانی، بخصوص گوشت قرمز را به حداقل میزان ممکن برسانند.

وی به کسانی که به هر دلیل از مکمل‌های روی یا آهن استفاده می‌کنند توصیه می‌کند برای جذب کلسیم، دو تا سه ساعت فاصله با مصرف مواد غذایی حاوی کلسیم در نظر بگیرند تا کلسیم غذا جذب شود و فرد مستعد پوکی استخوان نشود.

کلسیم و ویتامین D؛ با هم و در کنار هم

آن‌طور که دکتر زراتی می‌گوید اگر ویتامین D به میزان کافی در بدن وجود نداشته باشد، حتی اگر تمام این موارد را رعایت کنید، باز هم نمی‌توان از کلسیم بدرستی استفاده کرد. برای همین توصیه می‌شود از طریق نور آفتاب، ویتامین D مورد نیاز را دریافت کرده و نیاز بدن را تامین کنید.

وی می‌افزاید: ویتامین D در هیچ غذایی وجود ندارد، مگر غذاهای غنی شده. بنابراین توصیه می‌شود سالی یکبار میزان ویتامین D خون را کنترل کنید تا اگر مقدار آن پایین است، از مکمل‌های ویتامین D زیر نظر متخصص تغذیه استفاده شود. دکتر زراتی تاکید می‌کند مکمل‌های کلسیم و ویتامین D را تحت نظر متخصص تغذیه مصرف و از مصرف خودسرانه آن خودداری کنید.

نیلوفر اسعدی‌بیگی ‌/‌ گروه سلامت

مبارزه با آنفلوآنزا با تغذیه درست

جام جم سرا: ویروس آنفلوآنزا در هوا معلق است، بنابراین اگر در خیابان از کنار کسی که آنفلوآنزا دارد، می‌گذرید یا لباس کسی که سرماخورده لمس می‌کنید، آنفلوآنزا نمی‌گیرید.

اما اگر فرد بیمار روی دست دیگری سرفه یا عطسه کند، ابتلا به بیماری حتمی خواهد بود. پروفسور فان در ورف مهم‌ترین اصول برای اجتناب از ابتلا به آنفلوآنزا را یادآور می‌شود: «چندین بار شست‌وشوی دست‌ها در روز، بخصوص پس از بازگشت از کار، بعد از سوار شدن به وسایل نقلیه عمومی و همچنین خرید بسیار ضروری است. در صورتی که آب و صابون در اختیار ندارید، از ژل‌های شست‌وشوی دست استفاده کنید.

اگر کسی سرفه می‌کند، باید دستمال جلوی دهانش بگیرد و پس از استفاده آن را در سطل زباله بیندازد؛ تهویه هر روز هوای اتاق‌ها نیز توصیه می‌شود.

اگر خودتان مبتلا به آنفلوآنزا هستید، از ماسک استفاده کنید تا دیگران به این بیماری دچار نشوند. مدل ماسک‌های جراحی که سبک‌ترند و در داروخانه‌ها یافت می‌شوند، موثرتر از ماسک‌هایی است که به نوک اردک شباهت دارد.»

مکمل‌های پیشگیری

پیشگیری از ورود میکروب‌ها به بدن با اقدامات بهداشتی ضروری است. اما تقویت دستگاه ایمنی بدن نیز نکته‌ای است که نباید از آن غفلت کرد.

ریزمغذی‌ها: تزریق ریزمغذی‌هایی مانند مس و روی در روزهای ابتدایی زمستان به پیشگیری از بروز عفونت‌ها کمک می‌کند.​

رژیم غذایی: رژیم غذایی متناسب مانع از بروز بیماری‌های متعددی از جمله آنفلوآنزا می‌شود. برای نمونه، مصرف یک واحد لبنیات همراه یک میوه تازه در وعده صبحانه، مس مورد نیاز بدن را تامین می‌کند. وعده ناهار نیز بهتر است شامل کمی گوشت یا ماهی همراه پنیر و میوه باشد؛ برای شب نیز مصرف نشاسته همراه سبزیجات توصیه می‌شود. این رژیم غذایی مانع از افت انرژی در طول روز و اطمینان از مبارزه بدن با ویروس‌ها خواهد شد. (ضمیمه سیب)

منبع: لوموند

رازهای تغذیه کودک: یک راهنمای مفید برای مادران جوان

جام جم سرا به نقل از ایران: اهمیت پیروی از الگوی درست تغذیه به اندازه ای است که کارشناسان آن را عامل مهمی‌ در یادگیری، فعالیت و سلامت جسم و روان کودکان می‌دانند. اما در سالهای اخیررواج مصرف تنقلات وخوراکی‌های آماده میان کودکان و دانش آموزان موجب شده نه تنهاچاقی آنها افزایش یابد، بلکه سلامتی آنها نیز به مخاطره بیفتد.
متخصصان تغذیه معتقدند مصرف غذاهای آماده و بی ارزش سلامتی کودکان را مختل کرده و باعث بروزمشکلات زیادی برای آنها می‌شود. ازآنجا که آگاهی از اصول تغذیه یکی ازضرورت‌های اساسی برای خانواده‌ها است، به منظور آشنایی با اصول صحیح تغذیه کودکان با دکتر«محمدحسین سلطان زاده» استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و متخصص کودکان و نوزادان گفت‌وگویی انجام شده است که می‌خوانید:

برای این که کودکانی سالم داشته باشیم، والدین چه اصولی را باید رعایت کنند؟
براساس تعریف سازمان بهداشت جهانی سلامت عبارت است از رفاه کامل جسمی‌، روانی واجتماعی تا انسان‌ها توانایی ساختن یک زندگی پربار از نظر اقتصادی واجتماعی را پیدا کنند. نوزادی که متولد می‌شود مغزش دارای صد‌ها بیلیارد سلول عصبی است، دنباله‌های سلول‌های عصبی مزبور آنچنان به یکدیگر متصل هستند که تعداد اتصالات آنها از مرز تریلیون‌ها می‌گذرد. این شبکه پیچیده از بدو تولد، دارای استعداد غیرقابل وصفی برای آموزش دیدن و پرورش یافتن است، بی‌توجهی به چنین میزانی از آمادگی مغز انسان در مراحل اول زندگی موجب شده 200 میلیون کودک در سراسرجهان از این استعداد شگرف بی‌بهره بمانند که خسران عظیمی‌ را برای آینده کودکان، خانواده‌ها و جامعه به دنبال دارد.

شیرخشکی که مادر به بچه‌ می‌دهد، معمولاً چون به راحتی هضم نشده و هضم آن 4 ساعت طول می‌کشد، مادر احساس می‌کند، شیری که بچه خورده،کم بوده، در نتیجه به طرف شیرخشک می‌رود

نگران کننده‌تر، وضعیت کودکانی است که در خانواده‌های پرمخاطره به دلیل بدآموزی‌ها وبدرفتاری‌ها به دام بزهکاری، جرم وجنایت می‌افتند. در حالی که آموزش صحیح به والدین، مربیان مهد کودک‌ها ومعلمان پیش دبستانی ومدارس در زمینه رفتار وتعامل با کودکان می‌تواند نسلی تیزهوش‌تر، سالم تر وتوانمندتر را به جامعه هدیه کند. برای این که کودک سالمی‌داشته باشیم، به چند نکته باید توجه شود. تغذیه، ورزش، بیماری‌‌های عفونی و پیشگیری‌هایی که باید انجام شود، رشد وتکامل ، پیشگیری از بیماری‌ها و واکسیناسیون از جمله مسائل بسیار مهمی‌است که باید رعایت شود. شاید اصلی مهمتر از پیشگیری از بیماریها نباشد که این مهم با واکسیناسیون علیه بیماریها باید کنترل شود.

تغذیه درست در این مرحله چه نقشی دارد؟
قبل ازاین که مادر باردار شود یا زمانی که بارداراست، باید به غذایی که می‌خورد،توجه داشته باشد. همچنین در دوران بارداری هم باید غذاهای بخصوصی برای او در نظر گرفته شود، چون خانمی که باردار است برای یک نفر غذا نمی‌خورد، برای دو نفرغذا مصرف می‌کند. چربی‌هایی که مادر در زمان بارداری مصرف می‌کند می‌تواند بر عملکرد مغز جنین تأثیرگذار باشد. هفته‌های اول بارداری و سه ماهه آخر حاملگی زمانی است که دستگاه عصبی جنین در حال شکل گرفتن است و نقش مهمی‌روی سیستم اعصاب و آلرژی، بینایی، پرخاشگری، بیش فعالی، عصبانیت وفشار خون دارد.
از سوی دیگر، وقتی نوزاد متولد می‌شود، بایدشیر مادر بخورد. شیرمادر برای رشد و تکامل نوزاد ضروری است. یعنی اولین دوز واکسیناسیون مربوط به «آغوز» است، آغوز گرانترین قطره در جهان است. نوزاد باید در لحظات اول تولد، شیر مادر بخورد. این کار باعث می‌شود که از مرگ نوزاد پیشگیری شود. تغذیه در ساعات اول تولد وتغذیه انحصاری با شیر مادر در شش ماه اول تولد می‌تواند جان بیش از یک میلیون نوزاد را حفظ کند، آیات مختلفی هم در قرآن هست که شیر مادر بهترین تغذیه برای نوزاد است، همچنین لازم است بچه دوسال شیر مادربخورد، ولی توصیه می‌کنیم، شش ماه اول تولد، تنها شیر مادر مصرف شود و هیچ چیز حتی آب هم به نوزاد داده نشود. قنداب وچیزهای مختلفی که بعضی‌ها به نوزاد می‌دهند را توصیه نمی‌کنیم. خدا شیرمادر راطوری قرار داده که اول شیر یک مقدار آبکی است و همین آبکی بودن، تشنگی بچه را برطرف می‌کند. بعد چربی شیرزیادتر می‌شود و این باعث سیری بچه می‌شود.

‌ درباره مزایای شیر مادر بگویید؟
مزایای شیر مادر آنقدر زیاد است که نمی‌توان همه را در اینجا بیان کرد، ولی کاهش عفونت‌های گوارشی بخصوص اسهال و استفراغ، عفونت‌های تنفسی، کاهش عفونت‌های ویروسی، باکتریایی وقارچی از عوامل مصرف شیر مادر است. همچنین تکامل مطلوب شیرخوار، رشد وتکامل مغزی، افزایش هوش کودکان، کاهش آلرژی و آسم ازجمله آنهاست.
یکی دیگر از مزایای مصرف شیر مادر این است که خیلی زود هضم می‌شود و چون زود هضم می‌شود بچه زود گرسنه‌ ‌شده و گریه می‌کند. یعنی نیم ساعت بعد از این‌که شیر خورد دوباره گریه می‌کند. مادر فکر می‌کند که بچه بیشتر از نیم ساعت سیر نبوده یا شیرش آبکی است یا موادی که لازم است در داخل شیرنبوده که نتوانسته تحمل کند، در حالی که اینطور نیست و زود هضم شدن شیرمادر باعث گرسنگی بچه می‌شود.
برعکس شیرخشکی که مادر به بچه‌ می‌دهد، معمولاً چون به راحتی هضم نشده و هضم آن 4 ساعت طول می‌کشد، مادر احساس می‌کند، شیری که بچه خورده،کم بوده، در نتیجه به طرف شیرخشک می‌رود. در حالی که دیر هضم بودن شیرخشک باعث می‌شود بچه گریه نکند.

با توجه به هشدارهایی که هرروز متخصصان سلامت می‌دهند، چرا برخی مادران هنوزهم تلاش دارند از شیرخشک استفاده ‌کنند؟
این تصور باطلی است که مادران دارند. نقش اطرافیان خیلی مهم است مادربزرگ، پدربزرگ و... بچه زمانی که گریه می‌کند بلافاصله می‌گویند، گرسنه است، شیرخشک می‌گیرند و عادت به مصرف آن از همانجا شروع می‌شود. گاهی اوقات ممکن است این مسأله از سوی پرستارها و گاهی هم از پزشکان باشد،، وقتی شیرخشک به بچه داده می‌شود کم کم بچه به شیرخشک‌عادت می‌کند و در نتیجه شیرمادر کمتر ترشح می‌شود.

بعضی از مادران نصف پیاله فرنی به بچه می‌دهند، بعد می‌گویند بچه من غذا نمی‌خورد، استفراغ می‌کند یا نفخ می‌کند. درست است؛ بچه هنوز معده‌اش عادت ندارد، اما اگر نکاتی که برای شروع تغذیه با شیرمادر می‌گوییم مادر رعایت کند معمولاً بچه هیچ مشکلی پیدا نمی‌کند

‌ بچه‌هایی که از شیرخشک استفاده می‌کنند، در آینده دچار چه مشکلاتی می‌شوند؟
بچه‌هایی که از شیرخشک استفاده می‌کنند، 10 یا 15 مرتبه در سال بیشتراز آنهایی که از شیر مادر استفاده کرده اند به اسهال و عفونت‌های گوارشی دچار می‌شوند، همچنین 7 یا 8 مرتبه بیشتر به عفونت‌های تنفسی مبتلاشده و بستری می‌شوند.چون مواد ایمنی که داخل شیر مادر است می‌تواند برای از بین بردن میکروب‌ها و ویروس‌های گوناگون مؤثر باشد و از بیماری‌های مختلف پیشگیری کند.

‌ بچه تا چه سنی باید شیرمادر بخورد؟
همان طور که ذکر شد، بچه در شش ماه اول باید فقط شیر مادر بخورد. بهتر است آب هم داده نشود، از شش ماهه دوم، بعدازشیرمادر غذا توصیه می‌شود که خیلی اهمیت دارد. بعد از این که شش ماه تمام شد و180 روز از تولد گذشت، اولین غذایی که می‌دهیم فرنی است. درست کردن فرنی هم به این ترتیب است که دو قاشق مرباخوری آرد برنج، شکر نصف قاشق و شیرمادر پنج قاشق، همچنین زیر یک سال شیر پاستوریزه قدغن است اما برای تهیه فرنی می‌توان از آن استفاده کرد. یا این‌که 120 سی سی شیرمادر را یک دقیقه می‌جوشانیم، اگر آب آن کم شد، آب جوشیده سرد شده داخل آن می‌ریزیم و دوقاشق آرد برنج و نصف قاشق شکر به آن اضافه می‌کنیم تا به 120 سی سی برسد. یک مقدار حرارت می‌دهیم، وقتی قوام پیداکرد، فرنی آماده است.

‌ فرنی چه زمانی باید به بچه داده شود؟
دادن فرنی را به این ترتیب شروع می‌کنیم:
روز اول: شیر مادر به بچه می‌دهیم تا سیر شود. بعد اگر آب خواست (باید در نظر داشت نوزاد تا شش ماه آب نباید بخورد) می‌توانیم آب بدهیم، بعد از تغذیه با شیر مادر، یک قاشق مرباخوری ظهر (پنج سی سی) از این فرنی که طریقه درست کردن آن ذکر شد را به بچه می‌دهیم.
روز دوم: ظهر و عصر یک قاشق از این فرنی را بعد از تغذیه با شیرمادر به بچه می‌دهیم. به عبارتی اولویت با شیرمادر است.
روز سوم: ظهر، عصر و شب هر وعده یک قاشق بعد از شیرمادر به بچه فرنی می‌دهیم.
روز چهارم: صبح، ظهر، عصر و شب چهار قاشق مرباخوری بعد از شیرمادر به بچه فرنی می‌دهیم. بعضی از مادران همان روزهای اول نصف پیاله فرنی به بچه می دهند، بعد می‌گویند بچه من غذا نمی‌خورد، استفراغ می‌کند یا نفخ می‌کند. درست است، بچه هنوز معده‌اش عادت ندارد، اگر نکاتی که برای شروع تغذیه با شیرمادرمی‌گوییم مادر رعایت کند معمولاً بچه هیچ مشکلی پیدا نمی‌کند.
روز پنجم: دو قاشق صبح، ظهر، عصر و شب یعنی هشت قاشق بعد از شیرمادر به بچه فرنی می‌دهیم.
روز ششم و هفتم یعنی آخر هفته اول سه قاشق صبح، سه قاشق ظهر، سه قاشق عصر و سه قاشق شب یعنی 12 قاشق بعد از شیرمادر به بچه غذا می‌دهیم.
هفته دوم: حریره بادام به بچه‌ می‌دهیم. البته دادن حریره بادام را می‌توانیم زودتر شروع کنیم، حریره بادام نیز به همان ترتیبی که برای فرنی ذکر شد، دو قاشق آردبرنج، نصف قاشق شکر و 120 سی سی شیر پاستوریزه‌ای که یک دقیقه بجوشد، پنج عدد بادام را که شب قبل خیس کرده‌ایم پوستش را درمی‌آوریم سپس آن را خرد کرده و با شیر مخلوط می‌کنیم، حرارت مختصری هم می‌دهیم که قوام آن بالاتر از شیرمادر شود. این نحوه تهیه حریره بادام است.

چهار چیز برای بچه‌ها قدغن است: نمک، عسل، سفیده تخم مرغ و اسفناج

باز مثل نکاتی که قبلاً اشاره شد، از یک قاشق شروع و کم‌کم یواش در عرض یک هفته به سه قاشق می‌رسانیم، اول هم مثل قبل بچه باید شیرمادر بخورد.
از هفته بعد نیز می‌توانیم دادن سوپ را شروع کرده و سوپ ماهیچه درست کنیم که شامل ماهیچه، برنج، هویج و سبزی است که سبزی آن نیز گشنیز، جعفری، لوبیاسبز، کدو، کرفس و یا چیزهای مختلف دیگر می‌تواند باشد، منتها روزهای اول بایست هر سه روز یکی از این سبزی‌ها را بریزیم که اگر بچه حساسیتی نسبت به آن دارد متوجه شویم، بعد از این‌که همه اینها را امتحان کردیم و مشکلی پیش نیامد، می‌توانیم آنها را مخلوط و با آنها سوپ درست کنیم.
هفته سوم یا آخر هفته دوم، سوپ ماهیچه که شامل ماهیچه، برنج، هویج و سبزیجات است به بچه می‌دهیم، باز هم از یک قاشق شروع می‌کنیم تا بچه کم کم معده‌اش به آن عادت کند. زیر یک سال خیلی اهمیت دارد، چون چهار چیز برای بچه‌ها قدغن است: نمک، عسل، سفیده تخم مرغ و اسفناج نباید به بچه داده شود.
ماه هفتم می‌توانیم به بچه متنوع‌تر غذا بدهیم و با زرده تخم مرغ شروع می‌کنیم. زرده تخم مرغ هم در شروع باید سفت باشد،زرده را به اندازه یک نخود برداشته با یک مقدار شیر یا آب مخلوط و به بچه می‌دهیم، چون اگر همینطوری به بچه داده شود به علت سفتی در گلوی بچه گیر می‌کند و هر روز به اندازه یک نخود به مقدار آن اضافه می‌کنیم.
در ظرف یک هفته می‌توان به زرده کامل رسید که هر روز نصف آن را می‌دهیم یا یک روز در میان یک زرده کامل به بچه می‌دهیم. دادن سوپ نخود فرنگی، رشته فرنگی، سوپ ماش، حلیم گوشت و برنج، پوره سیب زمینی، پوره هویج و پوره کدوحلوایی را هم می‌توان از ماه هفتم به بچه شروع کرد.

وضع تغذیه نوزادان و کودکان در کشور چگونه است؟
در بعضی نقاط ممکن است خانواده‌ها کمبودهایی در استفاده از برخی مواد غذایی داشته باشند. یعنی آن مقداری که از نظر پروتئین، کربوهیدرات، چربی و... باید به بچه برسد به آن صورت نبوده، در بعضی جاها نیز ممکن است زیادتر از حد معمول باشد و چاقی پیش بیاید.
نکته دیگر فست فودها، چیپس و پفک و... هستند. که این روزها بچه‌ها زیاد مصرف می‌کنند. اینها جلوی تغذیه اصلی را می‌گیرد و سوءتغذیه برای بچه‌ها به وجود می‌آورند. در نتیجه بچه‌ها چاق شده و وزنشان زیادتر از حد معمول می‌شود.
در سالهای اخیر چاقی افزایش پیدا کرده است‌. چاقی یکی از معضلات تمام دوران زندگی چه درکودکی وچه دربزرگسالی است. در بعضی آمار‌ها میزان آن 11 و حتی 27 درصد ذکر شده است، عوامل مختلفی مانند دریافت مواد غذایی بیش از اندازه، میزان فعالیت جسمانی، وجود مشکلات و دعواهای خانوادگی، عوامل وراثتی و ژنتیکی، رفتار‌های غلط تغذیه‌ای و مهمتر از همه فست فود‌ها، چیپس، پفک، نوشابه‌ها، کم تحرکی، تماشای بیش از حد تلویزیون، اینترنت و بازی‌های رایانه ای در بروز چاقی مؤثر است. با ایجاد چاقی عوارض متعددی همچون مسائل روانی و اجتماعی مثل مورد تمسخر واقع شدن توسط همسن وسالان، جلوافتادن سن استخوانی، اختلالات عصبی و تنفسی، آپنه در خواب، مشکلات قلبی و عروقی، فشار خون، مشکلات ارتوپدی و متابولیکی مثل دیابت و افزایش چربی‌های خون گریبانگیر کودک می‌شود.

برای تغذیه صحیح کودکان چه اصولی باید رعایت شود؟
میزان موادی که باید به بدن بچه‌ها برسد، معمولاً کربوهیدرات 55درصد، چربی 30درصد و پروتئین 15درصد است. یعنی این میزان باید به مواد غذایی مختلف تقسیم شود. میوه‌ها، سبزیجات، مواد قندی، ماهی، گوشت قرمز و سفید، مواد معدنی، ویتامین‌ها، چربی‌ها و... این مواد غذایی را باید برای بچه‌ها در نظر بگیریم.

چه توصیه‌هایی برای خانواده‌ها دارید؟
توصیه ام این است که به واکسیناسیون بچه شان اهمیت بدهند. شیر مادر اهمیت بسیار بالایی دارد و در صدر سلامتی بچه‌ها قرار دارد. به تغذیه کودک اهمیت بدهند. همچنین شرایطی را که برای تغذیه ذکر کردیم رعایت کنند.

تغذیه کودکان در مدارس

با توجه به این که مدارس تازه بازگشایی شده خانواده‌ها برای میان وعده بچه‌ها چه چیزهایی را باید رعایت کنند؟
توصیه می‌کنم دانش آموزان شکلات، شیرینی، نوشابه‌های گازدار و لواشک، یخمک، پاستیل، ساندویچ، سوسیس و کالباس، کمتر مصرف کنند. چون علاوه برنداشتن ارزش غذایی باعث پوسیدگی دندانشان هم می‌شود. نکته دیگر این که بچه‌ها در مدرسه از افراد غریبه مواد غذایی نخرند. ممکن است آلوده و خطرناک باشد. سعی کنند موادغذایی را به اندازه نیازی که دارند مصرف کنند. همچنین قبل از خوردن غذا دست‌های خود را با آب و صابون بشویند. وقتی هم می‌خواهند خوراکی در مدرسه تهیه کنند حتماً به تاریخ مصرف مواد خوراکی توجه کنند.

چیزی که در دوران بلوغ خیلی مهم است این که سبزی‌ها و میوه‌ها، انواع گوشت، حبوبات، لبنیات و غلات در سبد غذایی فرزندان باشد. مادرها باید به همه گروه‌های غذایی توجه کنند

صبحانه بچه‌های مدارس باید نان و پنیر، گردو، کره و مربا، تخم مرغ همراه با یک لیوان شیر باشد که یک صبحانه خوب است. همچنین میان وعده‌هایی که برای بچه‌ها مناسب است میوه‌های تازه، خشکبار مثل کشمش، خرما، انجیر، پسته، بادام، گردو، توت خشک، نان و پنیر و گردو، تخم مرغ، شیر و کیک، شیر و کلوچه، ساندویج مرغ و عدسی است.
گاهی اوقات بستنی هم می‌تواند در رژیم غذایی‌شان باشد. همچنین مصرف میوه‌هایی که حاوی ویتامین سی هستند، توصیه می‌شود. روزانه دو، سه لیوان شیر، 60 تا 120گرم گوشت، چهارعدد میوه و مقدار مناسبی هم سبزی، نان و غلات مصرف کنند. اینها نکاتی است که باید رعایت کنند.

بچه‌ها در مدارس چند وعده باید غذا یا خوراکی مصرف کنند؟
بچه‌های دبیرستان دوره رشد ونمو خود را می‌گذرانند. با توجه به ذائقه قوی دوست دارند بیشتر خارج از خانه غذا بخورند و نوجوانی هم زمان رشد و هم تغییر عادت‌های غذایی است. صبح، ظهر، شب، غذای عادی است و10صبح و4بعدازظهر هم زمان میان وعده غذایی است که باید بخورند. یعنی پنج وعده در شبانه روز باید غذا بخورند.
چیزی که در دوران بلوغ خیلی مهم است این که سبزی‌ها و میوه‌ها، انواع گوشت، حبوبات، لبنیات و غلات در سبد غذاییشان باشد. مادرها باید به همه گروه‌های غذایی توجه کنند. اما در این میان، ممکن است کمبودهایی هم در بچه‌ها به وجود بیایدکه یکی آهن و دیگری ویتامین دی است که به خاطر این است که خانه‌ها آپارتمانی شده و بچه‌ها کمتر در معرض نور آفتاب قرار دارند. حتی در مدرسه‌ها هم آفتاب نمی‌بینند.
ویتامین دی از طریق آفتاب تأمین می‌شود و بچه‌هایی که امروز به ما مراجعه می‌کنند، می‌بینیم که مقدار ویتامین دی آنها پایین است. در نتیجه لازم است که ویتامین و مکمل استفاده کنند. (رحمان احمدی)

تغذیه و سرطان پستان

جام جم سرا: محدودیت نوع و مقدار چربی در رژیم غذایی زنان مبتلا به سرطان پستان از نخستین مواردی است که بیماران باید به آن توجه داشته باشند. به عنوان مثال، کاهش مصرف اسیدهای چرب اشباع مانند گوشت قرمز و روغن‌های جامد حیوانی و همچنین حذف منابع اسیدهای چرب ترانس نظیر لبنیات پرچرب و روغن‌های هیدروژنه از مسائل مهم تغذیه در زنان مبتلا به سرطان پستان است.
لبنیات مصرفی این بیماران نیز حتما باید از نوع پروبیوتیکی باشد تا از این طریق بتوان تعداد سلول‌های سیستم ایمنی و ضدالتهابی را جهت پیشگیری از عود مجدد بیماری افزایش داد.
از بین انواع ویتامین‌ها، ویتامین‌های D و E خاصیت آنتی‌اکسیدانی قوی داشته و التهاب و تشکیل سلول‌های بدخیم را در بدن مهار می‌کند. بنابراین، پایش سالانه سطح ویتامین D در خون این بیماران توصیه می‌شود. همچنین افزایش مصرف پروتیین‌های گیاهی مانند لوبیا، نخود، عدس، میوه‌ها و سبزی به میزان ۶ تا ٨ واحد در طول روز در این بیماران نقش مهمی دارد. سبوس غلات به دلیل دارا بودن ویتامین‌های گروه B سبب افزایش انرژی در بدن و کاهش ضعف و سستی بعد از درمان در زنان مبتلا به سرطان پستان می‌شود.
مصرف لبنیات کم‌چرب، نان و برنج سبوس‌دار و فعالیت‌های بدنی روزانه جهت جلوگیری از افزایش وزن در این بیماران سبب افزایش طول عمر خواهد شد. (دکتر میترا زراتی - متخصص تغذیه و رژیم درمانی)

تغذیه در شیفت شب

جام جم سرا: این افراد همان کسانی هستند که در شیفت شب کار می‌کنند و بناچار برنامه زندگی و خواب و خوراک‌شان هم دستخوش تغییر می‌شود. بر همین اساس، بسیاری از کسانی که ساعات کاری‌شان در شیفت شب است، توجهی هم به‌غذاهایی که می‌خورند، ندارند و چندان به این موضوع اهمیت نمی‌دهند. از طرف دیگر خیلی از آنها هم به مصرف قهوه و نسکافه رو می‌آورند تا خواب‌شان کم شود و راحت‌تر بتوانند در طول شب بیدار بمانند. در صورتی‌که متخصصان تغذیه می‌گویند افراد شب‌کار برای حفظ سلامت‌شان، باید بیشتر به برنامه غذایی‌شان توجه داشته باشند و از تمام گروه‌های غذایی در ساعاتی که بیدار هستند، استفاده کنند.

دکتر میترا زراتی، متخصص تغذیه نیز در این‌باره به‌جام‌جم می‌گوید: افرادی که در شیفت شب مشغول کار هستند و بناچار ساعت خواب و بیداری‌شان تغییر می‌کند، باید به نوع مواد غذایی‌ که در طول مدت بیداری مصرف می‌کنند توجه خاصی داشته باشند تا نیازهای بدن‌شان تامین شود و مشکلی برای‌شان پیش نیاید.

وی می‌افزاید: این افراد برای افزایش راندمان کاری و بالا رفتن کیفیت کارشان باید از رژیم غذایی متعادل و متناسبی استفاده کنند تا هم از نظر ذهنی و هم از نظر جسمی بازده کارشان افزایش پیدا کند و راحت بتوانند مشغول کار شوند.

جابه‌جایی وعده‌های غذایی

شام برایشان حکم صبحانه را دارد و صبحانه همان شام‌شان است! کسانی که شیفت شب هستند و باید تمام شب را بیدار بمانند و کار کنند، ناچارند با چنین تغییراتی کنار بیایند، اما آن‌طور که دکتر زراتی می‌گوید این گروه از افراد حتما باید به مصرف میان‌ وعده‌ها هم توجه داشته باشند و با این‌که به‌دلیل ساعات کاری، وعده‌های غذایی‌شان را کمی جابه‌جا می‌کنند، نباید میان وعده‌ها را براحتی کنار بگذارند.

این متخصص تغذیه با بیان این‌که وعده شام برای این گروه مانند صبحانه دیگر افراد خواهد بود، یادآور می‌شود: کسانی که شب کار هستند در مقایسه با دیگران باید وعده شام سبک‌تری را انتخاب کنند. همچنین یک وعده صبحانه کامل نیز برای آنها می‌تواند جایگزین وعده شب یا شام‌شان باشد.

وی برای افزایش توان فکری و جسمی به این گروه از افراد توصیه می‌کند در ساعات شب از مواد غذایی‌ که حاوی آنتی‌اکسیدان است و مواد غذایی که پروتئین کافی دارد، استفاده کنند، چون هورمون‌ها و آنزیم‌هایی که در سیستم عصبی و مغز ترشح می‌شود، برای فعالیت‌شان به پروتئین و بعضی از ویتامین‌ها و املاح نیاز دارند که باید تامین شود.

برهمین اساس به گفته این متخصص تغذیه، افرادی که شب کار هستند باید حتما از میوه‌ها و سبزیجات استفاده کنند و مصرف این مواد را در برنامه شبانه خود قرار دهند. بنابراین کسانی که شب کار هستند نباید منتظر بمانند ساعات کاری تمام شود و پس از آن، در طول روز از این مواد استفاده کنند. پس به آنها توصیه می‌شود از یک میان‌وعده به شکل دو واحد میوه در طول ساعات شب استفاده کنند تا هم آب مورد نیاز بدن تامین شود و هم آنتی‌اکسیدان‌های مورد نیاز به بدن‌شان برسد.

همچنین این افراد باید پس از گذشت چند ساعت از شب، یک وعده سبک که حاوی پروتئین و کربوهیدرات باشد نیز مصرف کنند که به گفته دکتر زراتی مصرف نان‌های سبوس‌دار و پروتئین‌هایی مانند پنیر، عدسی، شیر یا تخم‌مرغ می‌تواند کمک ‌کننده باشد و نیازهای بدن را تامین کند.

مقابله با خواب‌آلودگی به کمک موادغذایی

آنهایی که شب‌کار هستند و در طول شب بیدار می‌مانند، معمولا به فکر راهی برای کاهش احساس خواب‌آلودگی‌شان هستند و می‌خواهند به کمک مصرف مواد غذایی این حس را کمتر کنند. برای همین هم به نوشیدن مایعاتی مانند قهوه و نسکافه رو می‌آورند و با این روش می‌خواهند احساس خواب‌آلودگی‌شان را کاهش دهند.

دکتر زراتی در این‌باره می‌گوید: افرادی که شب کار هستند ممکن است دچار خستگی سلولی شده و احساس خواب‌آلودگی، بازده کاری‌شان را کم کند و به همین دلیل توصیه می‌شود از ترکیباتی مانند چای استفاده کنند که احساس خواب‌آلودگی‌شان را کاهش دهد.

البته وی توضیح می‌دهد: این افراد باید از چای کمرنگ استفاده کنند چون مصرف چای پررنگ به دلیل کافئینی که دارد به مرور زمان می‌تواند آنها را وابسته کرده و در نتیجه به بروز اختلالات استخوانی و پوکی استخوان منجر شود.

خیلی از کسانی که شب‌کار هستند هم به مصرف قهوه و نسکافه رو می‌آورند که به گفته این متخصص تغذیه، این روش هم مناسب نیست، چون کافئین موجود در آن بتدریج می‌تواند فرد را به مصرف این مواد وابسته کند؛ طوری که بعضی‌ها نمی‌توانند براحتی مصرف این مواد را کنار بگذارند. از طرفی هم باید به این موضوع توجه داشته باشیم که مصرف بیش از حد کافئین موجب بروز پوکی استخوان می‌شود و می‌تواند احتمال ابتلا به سرطان سینه را در خانم‌ها افزایش دهد.

بنابراین، مصرف همیشگی چنین موادی توصیه نمی‌شود. وی با تاکید بر این موضوع، ادامه می‌دهد:‌ از طرف دیگر، بدن بتدریج به مصرف مواد حاوی کافئین عادت می‌کند و کم‌کم فرد ناچار است برای این‌که همان حس را داشته باشد، میزان مصرفش را افزایش دهد که این کار هم اثرات مضر مصرف این مواد را تشدید خواهد کرد.

حجم زیاد غذا و افزایش خواب‌آلودگی

دکتر زراتی به افراد شب‌کار توصیه می‌کند برای حفظ آرامش و افزایش توان کاری‌شان، حتما از قندهای پیچیده مانند نان‌های سبوس‌دار و مواد غذایی‌ای مانند نشاسته‌ها، ماکارونی و برنج استفاده کنند، اما نه در حجم زیاد.

وی می‌افزاید: افزایش حجم معده باعث احساس خواب‌آلودگی فرد خواهد شد و به همین دلیل توصیه می‌شود به مقدار کافی از این مواد غذایی استفاده کنید.

این متخصص تغذیه با تاکید بر نقش ورزش، خاطرنشان می‌کند: حتما باید ساعاتی از روز را که بیدار هستید، مشغول ورزش و فعالیت جسمی شوید، زیرا این فعالیت‌های بدنی مانع اضافه وزن خواهد شد و شادابی بیشتری هم به شما می‌بخشد. وی ادامه می‌دهد: خیلی‌ها هم هستند که در طول این ساعات به مصرف تنقلاتی مانند چیپس و پفک، آجیل، شکلات و ‌آب‌نبات، بیسکویت و... رو می‌آورند و چون ممکن است فرصت کافی برای ورزش کردن نداشته باشند، دچار چاقی و اضافه وزن خواهند شد. بنابراین توصیه می‌شود این افراد هم به جای چنین تنقلاتی از موادی مانند میوه‌های خشک و تنقلات ساده‌تر و سالم‌تر مثل نان و پنیر استفاده کنند.

دکتر زراتی به افراد شب‌کار توصیه می‌کند حتی زمانی که تشنه نیستند هم از آب و مایعات استفاده کنند تا نیاز بدن‌شان تامین شود و مصرف لبنیات را نیز حتما در برنامه غذایی‌شان داشته باشند.

نیلوفر اسعدی‌بیگی ‌/‌ گروه سلامت

خواص و مضرات «ژله»، از زبان یک متخصص تغذیه

جام جم سرا: مرتضی صفوی گفت: ژله از ماده‌ای به نام ژلاتین تهیه می‌شود. این ماده حاوی پروتئین است و مصرف این ماده غذایی حاوی پروتئین و آمینواسید نقش موثری در استخوان‌سازی و رشد دارد.

وی با اشاره به اینکه ژلاتین به عنوان ماده اصلی سازنده ژله طبیعتا ماده سالمی است، افزود: ژله چاق کننده نیست و در تهیه آن از مقدار کمی شکر استفاده می‌شود که ضرر چندانی برای بدن ندارد. با این حال، کودکان نباید زیاد ژله و پاستیل مصرف کنند، زیرا ارزش غذایی ژله بالا نیست و نمی‌تواند جایگزین وعده‌های اصلی غذا باشد و معمولا از آن‌ به عنوان دسر و میان وعده استفاده می‌شود.

صفوی با اشاره به اینکه در ساخت پودر ژله از رنگ‌ها و اسانس‌های خوراکی استفاده می‌شود، گفت: تنها در صورت اضافه کردن رنگ‌ها و اسانس‌های غیراستاندارد است که مصرف ژله ضرر خواهد داشت؛ بنابراین مصرف کنندگان باید به نشان پروانه بهداشتی محصول توجه کنند.

این متخصص تغذیه گفت: در صورتی که ژله‌ها از مواد خوب و سالم تهیه شده باشند، مشکلی برای بدن ندارند. هنگام خرید نیز باید به تاریخ مصرف، پروانه بهداشتی و علامت استاندارد حک شده بر روی بسته بندی محصول توجه کرد.

صفوی در مورد فواید ژله گفت: ژله حاوی آمینواسیدهای طبیعی است که برای پوست و سایر بافت‌های بدن مفید است و کالری آن بسیار کم و به دلیل داشتن ویتامین B برای افرادی که از افسردگی رنج می‌برند، مفید است.

وی با اشاره به اینکه ژله منبعی غنی از اسیدفولیک است، افزود: مصرف ژله برای سلامت مو و جلوگیری از نازک شدن مو نیز بسیار مفید است؛ این ماده غذایی همچنین به کاهش کلسترول خون نیز کمک می‌کند.

این مشاور تغذیه اضافه کرد: در صورتی که مصرف ژله تنها در مهمانی‌ها، موردی و هفته‌ای یکی-دوبار باشد، مشکلی ندارد؛ اما اگر مصرف آن عادت شود، جای بخشی از وعده‌های غذا را خواهد گرفت و منجر به کم اشتهایی خواهد شد. (ایسنا)