پیشگیری از سرطان با تغذیه مناسب

ارتباط بروز سرطان با مصرف برخی مواد غذایی به عنوان عوامل پیشگیری کننده یا بازدارنده بیانگر نقش کلیدی تغذیه در ایجاد یا پیشگیری از ایجاد سرطان است. عوامل تغذیه‌ای که سبب پیشگیری از سرطان می‌شوند عبارتند از:

- آنتی اکسیدان‌ها: این مواد گروهی از ترکیبات در غذاها هستند که رادیکال‌های آزاد را در بدن از بین می‌برند یا مانع از شکل‌گیری آنها می‌شوند. رادیکال‌های آزاد عامل ایجاد سرطان هستند. گروهی از ترکیبات در مواد غذایی هستند که می‌توانند رادیکال‌های آزاد را که عامل ایجاد سرطان و بسیاری از بیماری‌های دیگر است، در بدن از بین ببرند یا مانع از شکل‌گیری آن‌ها شوند. مهم‌ترین آنتی اکسیدان‌های بدن ویتامین‌های C,B,A، کاروتنوئیدها، سلنیوم، روی، منیزیم و لیکوپن هستند.
*برخی منابع غذایی غنی از ویتامین C: مرکبات، فلفل سبز، توت فرنگی، گوجه فرنگی و بروکلی.
* منابع غذایی غنی از ویتامین E: ذرت، مغزها، زیتون، سبزی‌های برگ‌دار و سبز، روغن‌های گیاهی و سبوس گندم.
* منابع غذایی کاروتنوئیدها که پیش‌ساز ویتامین A هستند: هویج، میوه‌های نارنجی رنگ، کدو حلوایی، طالبی، سبزی‌های سبز تیره، کلم پیچ، اسفناج، ذرت، تخم مرغ، مرکبات، گوجه فرنگی، گریپ فروت و هندوانه.
* منابع غذایی سلنیوم: مغزها مانند گردو، بادام، فندق، پسته و ...، ماهی و سایر غذاهای دریایی، قلوه، جگر و مخمرها.

- میوه‌ها و سبزی‌ها: احتمال بروز برخی از سرطان‌ها در افرادی که روزانه میوه و سبزی مصرف می‌کنند کمتر است. برای پیشگیری از سرطان و سایر بیماری‌های مزمن روزانه حداقل پنج واحد از میوه‌ها و سبزی‌های متنوع مصرف کنید.

- فیبرهای غذایی: میوه‌ها و سبزی‌ها حاوی فیبر هستند و افزایش مصرف فیبر با کاهش بروز بسیاری از سرطان‌ها ارتباط دارد.

- اسید فولیک: ارتباط بین مصرف منابع غذایی حاوی اسید فولیک مانند حبوبات، اسفناج و مرکبات با کاهش انواع سرطان‌ها ثابت شده است.

- ویتامین D و کلسیم: افزایش مصرف ویتامین D و کلسیم با کاهش احتمال ابتلا به برخی سرطان‌ها ارتباط دارد.

از جمله عوامل تغذیه‌ای موثر در افزایش احتمال ابتلا به سرطان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- چربی‌ها: غذاهای پرچرب و مواد غذایی سرخ شده، ابتلا به انواع سرطان را بالا می‌برد. اسیدهای چرب ترانس و اشباع در کیک، کلوچه، کراکر، غذاهای حیوانی، مارگارین، روغن سرخ شده، چیپس و ... خطرناک‌ترین چربی‌ها هستند. بنابراین سعی کنید چربی مورد نیاز خود را از مواد غذایی مانند بادام زمینی، ماهی، غذاهای دریایی، روغن کانولا، روغن‌های گیاهی مایع مانند روغن کنجد و ...، مغزها و روغن زیتون تامین کنید.

- نمک: زیاده‌روی در مصرف نمک با افزایش احتمال بروز بعضی سرطان‌ها همراه است.

- مواد غذایی آلوده به آفلاتوکسین: مصرف غلات، حبوبات و مغزهای آلوده به آفلاتوکسین مانند سموم تولید شده از کپک در این مواد غذایی موجب بروز سرطان می‌شود.

- گوشت: زیاده‌روی در مصرف گوشت قرمز و گوشت‌های فرآوری شده با افزایش احتمال بروز سرطان ارتباط دارد.

- روش‌های نامناسب تهیه و طبخ مواد غذایی: مانند پخت گوشت در حرارت بالا، فرآوری گوشت، دودی کردن،‌نمک سود کردن،‌ اضافه کردن مواد شیمیایی و نگهدارنده به گوشت که در تولید سوسیس، کالباس و هات داگ انجام می‌شود و همچنین کنسرو کردن گوشت سبب تولید ترکیبات سرطان‌زا می‌شود.

برای پیشگیری از سرطان چه کنیم؟

- غذاها را به شکل سالم تهیه،‌نگهداری و مصرف کنید. همچنین غذاهای فاسدشدنی را در یخچال نگذارید، غذای نیم سوخته و سوخته مثل کباب و جوجه کباب سوخته، نان سوخته، ته دیگ سوخته، پیاز داغ سوخته، سیب زمینی سرخ کرده سوخته و ... را مصرف نکنید. از مصرف غذای پخته شده که مدت زیاد مانده باشد خودداری کنید. برای حفظ خواص ویتامین‌های موجود در میوه‌ها و سبزی‌ها، آن را در یخچال نگهداری کنید. انواع گوشت را به طور کامل بپزید و روش‌های صحیح پخت مانند بخارپز، آب‌پز و پختن ملایم را جایگزین سرخ کردن عمیق، سوزاندن و پخت طولانی مدت کنید.

- غذاهای کم چرب، کم شیرین و کم نمک میل کنید. به این صورت که از انواع لبنیات کم چرب و کم نمک مانند شیر، ماست و پنیر کم چرب و دوغ کم نمک استفاده کنید. مصرف غذاهای چرب بویژه با منشا حیوانی را محدود کنید. از روغن‌های گیاهی در حد کم و به مقدار نیاز روزانه استفاده کرده و از سوزاندن روغن‌ها جلوگیری کنید. مصرف غذاهای پرنمک و نمک سفره را محدود کنید. مقدار نمک را در تهیه غذا کاهش داده و در مقابل از انواع ادویه‌ها و چاشنی‌های گیاهی برای طعم دار کردن غذاها استفاده کنید. مصرف قند و شکر تصفیه شده و مصرف غذاهای آماده و کنسرو شده را کاهش دهید.

- انواع غذاهای گیاهی را در برنامه غذایی روزانه خود جای دهید. در طول روز انواع میوه، آب میوه طبیعی و سبزی مصرف کنید. غلات و دانه‌های کامل سبوس‌دار مصرف کنید. مصرف گوشت‌های قرمز را کم کرده و از مصرف گوشت‌های فرآوری شده اجتناب کنید. از مغزها و حبوبات که حاوی فیبر بالایی هستند بیشتر استفاده کنید.

- وزن خود را ثابت نگهدارید و فعالیت بدنی منظم داشته باشید. روزانه حداقل 30 دقیقه فعالیت بدنی متوسط برای همه افراد توصیه می‌شود. 60 دقیقه ورزش برای پیشگیری از افزایش وزن بالغین و 90 دقیقه برای پیشگیری از بازگشت مجدد وزن در افرادی که موفق به کاهش وزن شده‌اند توصیه می‌شود. همچنین یک ساعت پیاده‌روی سبک در روز می‌تواند در پیشگیری از بسیاری از سرطان‌ها موثر باشد. بنابراین از اضافه وزن و همینطور از لاغری مفرط پرهیز کنید. (ایسنا)

تغذیه در بیماران مبتلا به تیروئید

این وضع به همین شکل ادامه پیدا می‌کند تا بالاخره علائم و نشانه‌های بیماری خودش را نشان دهد و فرد را مجبور کند به فکر درمان مشکل باشد.

البته نباید این موضوع را هم نادیده بگیریم که اختلالات غده تیروئید یکی از مشکلات و بیماری‌های شایعی است که افراد زیادی را درگیر می‌کند و براحتی هم قابل درمان و کنترل است.

تیروئید غده‌ای پروانه‌ای شکل است که جلوی گردن قرار گرفته و با این‌که حجم و وزن زیادی ندارد، نقش بسیار مهمی در بدن ایفا می‌کند. دکتر مسعود رحمانیان با بیان این مطلب به جام‌جم می‌گوید: می‌توان گفت غده تیروئید تنظیم کننده متابولیسم و سوخت و ساز بدن است و یکی از مهم‌ترین هورمون‌هایی که این غده در بدن ترشح می‌کند، تیروکسین است که سرعت سوخت و ساز سلول‌های بدن و واکنش‌هایی را که در بدن اتفاق می‌افتد، تنظیم می‌کند و برهمین اساس نباید نقش غده تیروئید را نادیده گرفت.

اما ممکن است اختلالات و مشکلاتی برای این قسمت از بدن پیش بیاید. آن طور که این پزشک فوق‌تخصص غدد درون‌ریز و متابولیسم می‌گوید: ممکن است این غده کم‌کار یا پرکار شده یا اختلالات و بیماری‌های آناتومیک برایش ایجاد شود؛ به این معنی که بزرگ شده یا در آن ندول به وجود بیاید.

برای بسیاری از افراد هم این سوال مطرح می‌شود که ندول تیروئید چیست و چرا ایجاد می‌شود که به گفته دکتر رحمانیان، ندول‌های تیروئید قسمتی از بافت تیروئید است که تغییر ماهیت داده و بافتی را به وجود آورده که ممکن است کاملا با بافتی که داخل تیروئید است، تفاوت داشته باشد.

البته وی تاکید می‌کند ندول‌های تیروئید که پیدایش آنها زمینه ژنتیک دارد، در اکثر موارد و بیش از 95درصد خوش‌خیم است و جای نگرانی ندارد.

بیماری‌های مختلف؛ علائم متفاوت

هر یک از بیماری‌ها و اختلالاتی که غده تیروئید را تحت تاثیر قرار می‌دهد، نشانه‌های متفاوتی را هم ایجاد خواهد کرد. به این معنی که علائم کم‌کاری و پرکاری تیروئید متفاوت است و نباید آنها را یکسان در نظر گرفت. دکتر رحمانیان با اشاره به این موضوع یادآور می‌شود: در بیماری پرکاری تیروئید، متابولیسم بدن بالا می‌رود و همین موضوع باعث لاغر شدن فرد می‌شود. بنابراین لاغری، تپش قلب، تعریق، احساس بی‌قراری و افزایش اشتها از جمله نشانه‌هایی است که طی این بیماری اتفاق می‌افتد.

وی ادامه می‌دهد: کسانی که دچار کم‌کاری تیروئید هستند، با نشانه‌هایی متفاوت با پرکاری تیروئید روبه‌رو می‌شوند و افزایش وزن، خشکی پوست، احساس سرما، کند شدن پاسخ‌ها و حرکات، ضعف و بی‌حالی و کند شدن ضربان قلب از جمله این نشانه‌هاست.

در مورد ندول تیروئید نیز به غیر از این‌که ممکن است در معاینه و لمس تیروئید، وجود چنین ندولی حس شود، معمولا نشانه خاص دیگری وجود نخواهد داشت. مگر این‌که ندول خیلی بزرگ شده و از روی پوست قابل مشاهده باشد یا این‌که اثرات فشاری روی بافت‌های اطراف وارد کند.

درمان و کنترل بیماری‌های تیروئید

دکتر رحمانیان درباره روش‌های درمانی اختلالات تیروئید توضیح می‌دهد: در مورد کم‌کاری تیروئید که درمان فقط دارویی است و فرد باید قرصی را تحت نظر پزشک مصرف کند و با آزمایش‌هایی که به صورت دوره‌ای می‌دهد، وضع هورمون‌ها مشخص خواهد شد. در پرکاری تیروئید اما هم درمان دارویی داریم و هم جراحی و هم ید رادیواکتیو.

وی می‌افزاید: در اکثر موارد پرکاری‌های تیروئید نیز با استفاده از درمان دارویی موفق به درمان بیماری می‌شویم، اما اگر بیمار به درمان دارویی مقاومت نشان دهد، ناچاریم از سایر روش‌ها برای درمان و کنترل هورمون‌ها کمک بگیریم.

ندول‌ تیروئید نیز همان‌طور که گفته شد در بیش از 95 درصد موارد خوش‌خیم است و به همین دلیل به جراحی نیاز ندارد؛ مگر این‌که ندول خیلی بزرگ یا بدخیم شده باشد. گواتر هم در اکثر مواقع به جراحی نیاز ندارد مگر این‌که خیلی بزرگ شده باشد.

تغذیه صحیح در اختلالات تیروئید

تمام کسانی که دچار اختلالات تیروئید هستند، به این فکر می‌افتند که از مواد غذایی مفید استفاده کنند تا مشکل‌شان هرچه بهتر کنترل و درمان شود، اما چه غذاهایی برای این مشکل مفید به حساب می‌آید و از مصرف چه مواد غذایی‌ای باید پرهیز کرد؟

دکتر رحمانیان در پاسخ به این پرسش توضیح می‌دهد: کسانی که با مشکل کم‌کاری تیروئید روبه‌رو هستند باید سعی کنند ید مورد نیاز بدن‌شان تامین شود.

وی ادامه می‌دهد: ید در ماهی و غذاهای دریایی یافت می‌شود و علاوه بر آن، بیشتر نمک‌ها هم ید‌دار بوده و برای این کار مناسب است، اما نکته‌ای که باید به آن توجه داشت این است که نمک نباید در معرض نور خورشید یا حرارت قرار بگیرد. بر همین اساس هم توصیه می‌شود، نمک را در ظروفی نگهداری کنید که نور خورشید به آن نتابد و بعد از پخت غذا نمک را اضافه کنید تا حرارت، جذب ید را مختل نکند.

این فوق‌تخصص غدد درون‌ریز با اشاره به موادی که مانع جذب ید موجود در سایر مواد غذایی می‌شود، گفت: در صورتی که مواد غذایی‌ مانند انواع کلم، کاهو یا شلغم به مقدار خیلی زیاد استفاده شود، می‌تواند جذب ید را مختل کند، اما نباید تصور کرد مصرف کاهو و کلم برای این بیماران به کلی باید کنار گذاشته شود، بلکه فقط زمانی که به مقدار خیلی زیاد از آنها استفاده کنیم، می‌تواند چنین مشکلی را ایجاد کند.

وی در ادامه به تغذیه بیماران مبتلا به پرکاری تیروئید اشاره می‌کند و می‌گوید: متابولیسم بدن این بیماران بالاست و به همین دلیل باید از خوردن غذاهایی که متابولیسم بدن را بالاتر می‌برد، پرهیز کنند. بنابراین باید از مصرف غذاهایی مانند فلفل، ادویه تند و تیز، چای خیلی پررنگ و قهوه تلخ اجتناب کنند. همچنین توصیه می‌شود این افراد سیگار را نیز ترک کنند.

آن‌طور که دکتر رحمانیان می‌گوید، بیماران مبتلا به ندول تیروئید یا گواتر نیز باید ید مورد نیاز بدن‌شان را تامین کنند.

دارو خوردن هم شرایطی دارد

بیمارانی که برای کنترل اختلالات تیروئید از دارو استفاده می‌کنند، باید شیوه صحیح مصرف داروها را هم بدانند و از آن بدرستی استفاده کنند تا نتیجه خوبی بگیرند. دکتر رحمانیان در این‌باره می‌گوید: داروهای مربوط به کم‌کاری تیروئید باید یک ساعت پیش از غذا یا سه ساعت پس از آن مصرف شود. بنابراین به بیماران توصیه می‌شود این قرص‌ها را صبح و هنگامی که ناشتا هستند مصرف کرده و پس از یک ساعت، صبحانه‌شان را بخورند.

وی در ادامه یادآور می‌شود: مصرف مواد غذایی حاوی کافئین مانند چای و قهوه در فاصله زمانی کمتر از یک ساعت باعث می‌شود این قرص بخوبی جذب نشده و درست عمل نکند.

با وجود این خیلی از بیماران و بخصوص خانم‌های باردار از این موضوع شکایت دارند و می‌گویند براحتی نمی‌توانند هنگامی که ناشتا هستند، این قرص‌ها را بخورند. کسانی هم هستند که زمان کافی برای این کار ندارند، اما به این افراد هم توصیه می‌شود تا حد امکان صبح‌ها داروی کم‌کاری تیروئید را بخورند و یک‌ساعت بعد صبحانه‌شان را مصرف کنند ولی اگر چنین کاری ممکن نیست، می‌توانند قرص را آخر شب و سه ساعت پس از شام بخورند.

وی می‌افزاید: جذب قرص‌های کم‌کاری تیروئید ممکن است تحت‌ تاثیر داروهای دیگری مانند قرص آهن، کلسیم و قرص امپرازول قرار گرفته و جذب آن مختل شود. بنابراین اگر همزمان از این داروها نیز استفاده می‌کنید، توصیه می‌شود این قرص‌ها را با فاصله حداقل یکی دو ساعت از قرص‌های تیروئید مصرف کنید.

این فوق‌تخصص غدد درون‌ریز در پایان یادآور می‌شود: با توجه به این‌که علائم بیماری‌های تیروئید آهسته شروع می‌شود، ممکن است افراد متوجه این مشکل نشوند. بنابراین توصیه می‌شود کسانی که سابقه خانوادگی بیماری تیروئید دارند و بخصوص خانم‌هایی که در سنین باروری هستند و تصمیم به بارداری دارند، از این نظر آزمایش‌های لازم را انجام داده و بررسی شوند.

نیلوفر اسعدی‌بیگی‌ /‌ گروه سلامت

۵ اصل اساسی برای تغذیه کودکان

خبرگزاری نوول ابزرواتور، 5 اصل اساسی در تغذیه کودک را به این ترتیب بیان کرده است:

اصل اول: پیش از هر مورد دیگری، تنوع باید در اولویت قرار بگیرد. بنیادهای جهانی سلامت در راستای حفظ تنوع غذایی، پنج گروه اصلی مواد خوراکی را که برای رشد کودکان ضروری‌ا ست، به این ترتیب فهرست کرده‌اند:

ـ شیر و لبنیات (بیش از 500 میلی‌لیتر در روز)

ـ گوشت، مرغ و تخم‌مرغ (30 گرم در روز، به‌شکل مخلوط)

ـ سبزیجات سبز و میوه‌ها (در ابتدا باید به شکل پوره مصرف شود)

ـ نشاسته‌ها

ـ ‌اندکی مواد چرب

اصل دوم: آب، آب و باز هم آب. در واقع، تنها نوشیدنی‌ای که هنگام تشنگی و حین غذا باید به کودک داده شود، آب است. نوشیدن شیر نیز بسیار مهم است و تغذیه کودک به کمک آن برای تقویت استخوان‌ها باید تا مدت‌ها ادامه یابد. آبمیوه‌های طبیعی نیز گزینه‌های مناسبی برای رفع تشنگی هستند.

اصل سوم: برخی از مواد خوراکی باید از برنامه تغذیه‌ای کودک حذف شود. باید یادآوری شود گاهی اوقات خوراکی‌هایی در بشقاب کودک قرار می‌گیرند که هیچ فایده‌ای برای او ندارد. از میان این خوراکی‌ها می‌توان به سیب‌زمینی سرخ‌کرده، چیپس، پیتزا و خوراکی‌های بسیار شور و چرب اشاره کرد. خوراکی‌های یادشده به هیچ وجه نمی‌توانند نقشی در ایجاد تنوع غذایی داشته باشند.

اصل چهارم: رابطه‌تان را با خوراکی‌های «مفید» تشدید کنید؛ خوراکی‌هایی که ارزش غذایی بالا و کالری اندک دارند، میوه‌ها و سبزیجات در این گروه قرار می‌گیرند. تا حد امکان آنها را در برنامه روزانه تغذیه کودک و البته خانواده بگنجانید.

اصل پنجم: به چهار وعده غذایی روزانه پایبند باشید. هر وعده غذایی اهمیت خاص خود را دارد. بهتر است محتوای هر وعده به این ترتیب باشد:

صبحانه: غلات، شیر و میوه‌. قراردادن این خوراکی‌ها در وعده صبحانه، مانع از خستگی در میانه روز می‌شود.

از یک سالگی به بعد، ناهار باید شامل پنج گروه غذایی اصلی باشد:

به عنوان پیش غذا باید سبزیجات خام یا پخته استفاده کنید. گوشت قرمز، مرغ، تخم‌مرغ یا ماهی نیز برای تأمین پروتئین ضروری‌اند. پوره سبزیجات سبز، سیب‌زمینی یا فرآورده‌های غلات در کنار شیر، پنیر یا تکه‌ای میوه دسری سالم هستند.

عصرانه کودک هم می‌تواند شامل شیر یا دیگر لبنیات، غلات (نان، بیسکویت) و میوه (میوه تازه یا کمپوت) باشد. شام نیز می‌تواند حاوی سه گروه غذایی نشاسته‌ها یا سبزیجات، یک شیشه شیر یا یک فرآورده لبنی و یک واحد میوه خام یا پخته باشد.

ندا فراهانی / سیب (ضمیمه سه شنبه روزنامه جام جم)

404

اصول رژیم غذایی و تغذیه در دوران یائسگی زنان

دکتر محمدرضا وفا، متخصص تغذیه و رژیم درمانی و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران، در این باره بیشتر توضیح می‌دهد:

آیا می‌توان مشکلات مربوط به دوران یائسگی را با پیروی از یک رژیم غذایی درست و متعادل کمتر کرد؟

مطالعات نشان می‌دهد همه خانم‌ها، درجاتی از علائم یائسگی را تجربه می‌کنند که برایشان ناخوشایند و گاه تحمل‌ناپذیر است. اما می‌توان با برنامه‌ریزی دقیق و تصحیح عادات غذایی، این دوره جدید از زندگی را بخوبی پشت سر گذاشت. زیرا برخی از مواد غذایی تشدیدکننده و بعضی دیگر نیز باعث کاهش علائم ناشی از یائسگی می‌شود. پس با تعادل بخشیدن بین مواد غذایی می‌توانیم علائم را کاهش دهیم. اما نکته مهم این که انرژی و کالری دریافتی در خانم‌ها نباید مانند قبل از دوره یائسگی باشد.

منظورتان این است که باید غذای کمتری مصرف کنند؟

با اختلالات هورمونی پیش‌آمده، افزایش دریافت کالری و انرژی بالا ممکن است به بروز بعضی از بیماری‌های متابولیک مانند اختلالات قلبی ـ عروقی، دیابت، افزایش کلسترول خون و پرفشاری خونی منجر شود. بنابراین مصرف غذا نباید بیش از نیاز بدن باشد. قسمت عمده مواد غذایی مجاز شامل سبزی، صیفی و میوه‌های تازه است که حداقل پنج بار در روز توصیه می‌شود. چربی‌های مایع و غیراشباع، روغن‌های زیتون، کانولا، ذرت و آفتابگردان باید جایگزین روغن‌های اشباع مانند مارگارین و روغن نباتی جامد شود. مهم‌ترین عاملی که در رژیم غذایی باید مد نظر قرار بگیرد رژیمی است که بتواند وزن مطلوب را حفظ کند و تمام مواد غذایی مفید و مورد نیاز را به بدن برساند.

کدام مواد غذایی تشدیدکننده علائم است؟

یکی از شاخص‌ترین علائم یائسگی گرگرفتگی است. مواد غذایی پرچرب، پرپروتئین و پرکالری، خوراکی‌های داغ، ادویه‌ها و فلفل، کافئین و تمام غذاهای کنسروی که فرآیند زیادی روی آنها انجام شده گرگرفتگی را تشدید می‌کند. چنین غذاهایی را باید به‌طور کامل از برنامه غذایی حذف کرد یا مقدار آنها را به حداقل ممکن رساند.

آیا لازم است خانم‌ها در این دوره از مکمل و ویتامین‌ها استفاده کنند؟

اگر کمبود آشکار به یک ریزمغذی خاص وجود نداشته باشد و از یک رژیم غذایی صحیح تبعیت شود، به دریافت مکمل‌ها نیاز نیست. مصرف نان و غلات کامل (سبوس‌دار)، املاح و ویتامین‌های مورد نیاز را تامین می‌کند. پتاسیم موجود در نان نیز از پرفشاری خونی تا حد زیادی پیشگیری می‌کند و ویتامین «ای» موجود در روغن‌های گیاهی (روغن‌های بوگیری‌شده مقدار زیادی از ویتامین ای را از دست می‌دهد) هم موجب کاهش استرس و التهاب می‌شود. میوه‌ها و سبزی‌ها نیز مقادیر زیادی از ویتامین ث، ب، اسید فولیک و آهن و... را در اختیار بدن قرار می‌دهد. ملاحظه می‌کنید که مواد غذایی طبیعی و در دسترس همه ریزمغذی‌ها املاح و ویتامین‌ها را تامین می‌کند.

امروزه استفاده از داروهای گیاهی هورمونی رواج یافته است. آیا مصرف این داروها را برای رفع علائم یائسگی مناسب می‌دانید؟

اقدامات مختلف پزشکی و تغذیه‌ای نقش مهمی در پیشگیری از عوارض یائسگی دارد. گاه علائم آن‌قدر شدید است که راهی غیر از تجویز هورمون جایگزین نمی‌ماند. با تجویز هورمون‌های سنستیک و صناعی می‌توان وقایع فیزیولوژیک بدن را آهسته‌تر و عوارض‌شان را کمتر کرد. اما هورمون‌درمانی آن‌قدر خطر ناک است که در بسیاری از کشور‌ها منسوخ یا با دز بسیار پایین و با تحت نظر گرفتن بیمار انجام می‌شود (خطر سرطان پستان با مصرف این هورمون‌ها بالا می‌رود). مطالعات نشان می‌دهد حتی استروژن‌های گیاهی که به صورت تغلیظ‌شده دارویی مصرف می‌شود هم بی‌عارضه نیست و مصرف آنها نیز باید با احتیاط باشد.

با توجه به این‌که ترشح دو هورمون اصلی در بدن متوقف می‌شود، آیا راه‌حل غذایی مناسبی برای جایگزینی آنها وجود دارد؟

مهم‌ترین استروژن گیاهی فیتواستروژن است که در انواع سبزی، صیفی و گیاهان و میوه‌ها یافت می‌شود. بعضی از حبوبات مانند سویا سرشار از فیتواستروژن است. مصرف سویا علائمی مانند گرگرفتگی و اختلالات متابولیکی را تا حد زیادی بهبود می‌بخشد. سویا در دهه 1990 مورد توجه بسیاری از محققان قرار گرفت و در همان زمان بود که تعداد زیادی از شرکت‌های غذایی سویا را کنستانتره کردند و محصولاتی مانند شیر سویا، بستنی سویا و پنیر را روانه بازار کردند. اما دانشمندان خیلی زود متوجه عوارض هورمون بالای موجود در آن شدند. طبق آخرین توصیه‌های انجمن غذایی آمریکا هر فرد مجاز است فقط روزانه 35 گرم پروتئین سویا مصرف کند. اما فیتواستروژن موجود در گیاهان و میوه‌ها بسیار طبیعی‌تر است و با مصرف بالای این مواد خوراکی، می‌توان این هورمون‌ها را جایگزین کرد بی‌این‌که خطری سلامت بیمار را تهدید کند.

پوکی استخوان یا استئوپروز نیز مشکل بسیار شایعی در بسیاری از خانم‌هاست. این مشکل را می‌توان با اصلاح تغذیه حل کرد یا مانع از پیشرفت آن شد؟

پوکی استخوان بر خلاف تصور مردم ارتباطی به تغذیه ندارد و آن بیماری نرمی استخوان است که به دلیل کمبود املاح اصلی بدن مانند کلسیم، فسفر، منیزیم و ویتامین دی اتفاق می‌افتد و با تغذیه مناسب و اقدامات دارویی بموقع می‌توان مانع از پیشرفت نرمی استخوان شد. اما پوکی استخوان ناشی از تغییرات هورمونی است که در سنین میانسالی در هر دو جنس اتفاق می‌افتد و تاکنون درمان قطعی برای آن پیدا نشده و درمان‌ها فقط ‌نگهدارنده است.

‌ ماریا حکمت / سیب (ضمیمه سه شنبه روزنامه جام جم)

390

متخصصان تغذیه: خوردن ماکارونی برای زنان، خطرناک است

به نقل از پایگاه اینترنتی شبکه العالم، کار‌شناسان ایتالیایی مرکز بیماری‌های سرطانی میلانو در ایتالیا با استناد به تاریخ بیماریهای ثبت شده در پرونده سلامت هر یک از شرکت کنندگان در این پژوهش و خوراکی‌های روزانه بیماران، اعلام کردند ماکارونی ضررهای زیادی به بدن زنان وارد می‌کند.
نتایج پژوهش‌ها بیانگر این است که خوردن ماکارونی بیشتر از مردان، به زنان آسیب می‌زند به گونه‌ای که زیاده‌روی در خوردن آن موجب بروز بیماریهای قلبی و اختلال در رگ‌های خونی زنان می‌شود. دانشمندان دلیل آن را اختلال در ایجاد تعادل قند خون و در نتیجه آسیب دیدن قلب می‌دانند.
آنها اعلام کردند که علاوه بر اینها، ماکارونی موجب افزایش تجمع اسیدهای چرب و پایین آمدن سطح کلسترول خوب خون می‌شود که این موارد خود تحت تاثیر ترشح هورمون زنانه استروژن فعال می‌شود.
این همچنین تاکید کردند که خطرناک‌ترین نوع ماکارونی از آرد سفید با کیفیت تولید می‌شود. (واحد مرکزی خبر)

یک خوردنی پرخاصیت: تغذیه با «جنین گندم»

جنین گندم حاوی اسیدهای چرب ضروری از جمله امگا ۳ و امگا ۶ است و بهترین منبع ویتامین E محسوب می‌شود. اسیدهای چرب ضروری و ویتامین E موجود در جنین گندم برای کاهش فشار و چربی خون و برای عملکرد صحیح دستگاه عصبی مهم به‌شمار می‌آید.

جنین گندم در فروشگاه‌های غذای سالم، عطاری‌ها و برخی از درمانگاه‌های طب سنتی قابل خریداری است.

روزی یک قاشق غذاخوری جنین گندم نیاز روزانه بدن را این ویتامین‌ها تامین می‌کند. جنین گندم حاوی تمامی ویتامین‌های گروه B از جمله تیامین (B1)، ریبوفلاوین (B2)، نیاسین (B6)، فولات و پانتوتنیک اسید است.

جنین گندم منبع باورنکردی از املاح است، حاوی ۱۶ ماده معدنی مورد نیاز بدن که حاوی ۱۰ ماده معدنی عمده و ریز مغذی است.

۱۰۰ گرم جنین گندم حاوی ۳۰ گرم پروتئین، و ۱۰ گرم چربی گیاهی است. و برای رشد و مو کودکان و نوجوانان، برای پیشگیری و درمان یبوست، چربی خون و برای ورزشکاران و زنان در طی دوران بارداری بسیار ارزشمند است.

جنین گندم برای تقویت عمومی، درمان خارش، خشکی و التهابات پوستی، اگزما، دیابت، یبوست، اختلالات و التهابات رشته‌های عصبی مفید است. (همشهری به نقل از تسنیم)

376

توصیه‌های نوروزی یک متخصص تغذیه

دکتر مینو فروزانی گفت: در طول سفر باید همانند سایر مواقع به طور متناسب، متعادل و متنوع از تمام گروه‌های غذایی استفاده شود به نحوی که دریافت مقدار مناسب لبنیات یعنی ۲ یا ۳ لیوان شیر یا ماست توصیه می‌شود.
وی با تاکید به مصرف نوشیدنی به ویژه آب گفت: در طول سفر برای جلوگیری از کم آبی و یبوست باید حداقل روزانه شش تا ۸ لیوان مایعات مصرف شود. بهتر است در سفرهای بین شهری از آب‌های بطری که سلامت آن مورد اطمینان است استفاده شود، در غیر این صورت باید به بهداشت ظرف محتوی آب توجه کرد.

این استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران با توصیه به کاهش مصرف چای و قهوه گفت: برای رفع نیاز بدن به مایعات، آب بهترین نوشیدنی است، توصیه می‌شود افراد از مصرف ساندیس و نوشابه‌های گازدار پرهیز کنند و به جای آن نوشیدنی‌های کم کالری مصرف کنند.
فروزانی با بیان اینکه مسافران بهتر است در رستوران‌های بین راهی در زمان سفر از مصرف سالاد و سبزی به صورت خام به دلیل احتمال آلودگی خودداری کنند، یادآور شد: برای سلامتی بیشتر در این ایام باید به جای مصرف غذاهای سرخ شده، از غذاهای آبپز و تنوری استفاده کنند و از خوردن غذاهای چرب و سرخ شده، شیرینی‌ها، شکلات، خامه اجتناب کنند.
این متخصص تغذیه گفت: مسافران باید تنها به رستوران‌های معتبر که اصول بهداشتی بیشتر در آن‌ها رعایت شده است مراجعه کنند، وضعیت بهداشت سالن، سرویس‌های بهداشتی و کارگران تا حدی معیار سطح بهداشت رستوران است.

فروزانی توصیه کرد: از مصرف بعضی مواد غذایی مانند سالاد الویه، همبرگر و کباب کوبیده در مکان‌هایی که قابل اطمینان نیستند، خودداری شود و از چنگال و قاشق و وسایل شخصی برای صرف غذا در طول سفرهای نوروزی استفاده شود. (ایسنا)

222

محققان: تغذیه با شیر مادر، سبب موفقیت فرزندان می‌شود

دکتر «برناردو هورتا»، متخصص ارشد این مطالعه گفت: تغذیه با شیرمادر با بهبود عملکرد فرد در تست‌های ضریب هوش در سن ۳۰ سالگی مرتبط است. همچنین تغذیه با شیرمادر به شکل غیرمستقیم بر موقعیت اجتماعی فرد دارد چرا که امکان افزایش سطح تحصیلات و حتی کسب درآمد بیشتر را فراهم می‌سازد.

این پزشک افزود: با توجه به فوائد طولانی‌مدت و مزایای کوتاه مدت تغذیه با شیرمادر، ضرورت دارد که مادران نوزادانشان را با شیر خود تغذیه کنند. با این حال برخی از پزشکان بر این‌ باورند که هنوز نمی‌توان ارتباط تغذیه با شیر مادر را با افزایش ضریب هوشی و موفقیت بیشتر در زندگی فرد تایید کرد.

علاوه بر این، «اریک مورتنسن» از دپارتمان سلامت عمومی دانشگاه کپنهاگ در دانمارک گفت: در این مطالعه تنها رابطه بین تغذیه با شیرمادر و ضریب هوشی نشان داده شده و ارتباط علت معلولی آن تایید نشده‌ است.

هرچند پزشکان معتقدند که تغذیه با شیر مادر تنها یکی از فاکتورهای متعددی است که بر رشد و بهبود وضعیت هوشی تاثیر می‌گذارد. همچنین فاکتورهایی همچون ضریب هوشی والدین، وضعیت تحصیلی و طبقه اجتماعی آنان تاثیرگذاری بیشتری بر فرزند دارد.

در مطالعه جدید اطلاعات مربوط به ۳۵۰۰ نوزاد که در سال ۱۹۸۲ متولد شده‌اند، مورد بررسی قرار گرفت. این اطلاعات شامل میزان تغذیه با شیرمادر، سطح تحصیلات، درآمد و ضریب هوشی آنان در سن ۳۰ سالگی می‌شود.

به گزارش هلث‌دی نیوز، متخصصان دریافتند نوزادانی که با شیرمادر تعذیه شده‌اند نسبت به افراد دیگر سطح ضریب هوشی بالاتری داشته، بیشتر به کسب تحصیلات پرداخته و در بزرگسالی میزان درآمد بالاتری داشته‌اند. (ایسنا)

61

تغذیه در سفر: چی ببریم، چی بخوریم؟

تغذیه در سفر یکی از نکات مهمی است که‌ گاه نادیده گرفته می‌شود و بعضی اوقات با مسمومیت‌های غذایی یا بیماری‌ها ممکن است لذت سفر گرفته شود و تولید دردسر کند، اما اگر قبل از شروع سفر به نکات ریز و در عین حال مهم غذایی فکر کنیم باعث می‌شود یک مسافرت خوب بدون درد سر و بیماری داشته باشیم.
اگر از برنامه‌ریزی و دقت کافی برخوردارید واز نقشه راه سفر خود خبر دارید می‌توانید رستوران‌ها و محل غذاخوری مسیر خود و زمان رسیدن به آن را محاسبه کنید. اما به‌خاطر داشته باشید این مکان‌ها به‌علت دارا بودن مسافرهای گذری که شاید هرگز دوباره از آنجا نگذرند، اکثرا دارای کیفیت و بهداشت مناسب نیستند. محل سفر شما و مسیر آن از نظر دما و رطوبت می‌تواند در انتخاب غذا نقش مهمی داشته باشد. برای مثال غذاهایی با ماندگاری کوتاه‌، در جنوب ایران نیاز به شرایط نگهداری خنک و بهتری نسبت به مناطق سرد و کوهستانی غرب ایران دارند. طریقه استفاده غذا در سفر نیز بسیار اهمیت دارد. هرچه کمتر نیاز به گرم کردن یا پخت داشته باشد یا برعکس می‌تواند تابع مسافرت شما باشد.

صبحانه

برای صبحانه از پنیر و مربای کوچک استفاده کنید تا مجبور نباشید اضافه آن را تمام مدت سفر با احتیاط حمل کنید.
تخم‌مرغ به شرطی که تازه باشد، اگر شسته نشود و جای امنی در کوله قرار بگیرد، تا ۲ روز قابل حمل است.

نهار و شام

برای انتخاب وعده‌های غذایی، سری به فروشگاه بزنید. لیست متنوعی از کنسرو‌ها، غذاهای نیمه آماده، سوپ آماده، نودل و انواع دیگر غذاهای قابل نگهداری بیرون از یخچال پیدا می‌کنید. هریک از این موارد معایب و امتیازات خاص خود را دارند. خوردن غذاهایی که نگهدارنده دارند، به مدت طولانی برای سلامتی ضرر دارد. اما حمل آن‌ها آسان است و معمولا وزن کمی دارند. بعضی از آن‌ها نیاز به پختن یا گرم کردن دارند ولی بعضی را می‌توان آماده و سرد خورد.

فصلی که در آن سفر می‌کنید در انتخاب غذا به شما کمک می‌کند. در فصل‌های گرم سال، بیشتر از غذاهای کنسروی و سبک استفاده کنید. در ماه‌های سرد‌تر، می‌توان غذاهای خانگی را تا مدت زیادی در کوله پشتی نگه داشت.
به کالری و حجم غذای مورد نیاز خود توجه کنید. دور ریختن هربار مقدار زیادی از غذا یا گرسنه ماندن در سفر به هیچ وجه درست نیست.
همیشه مقداری نان همراه خود داشته باشید. درست جایی که فکر نمی‌کنید به‌کار می‌آید.

آب و آشامیدنی

از مخلفات شور کنار غذا (مثل خیارشور) در مسافرت کمتر استفاده کنید، تعادل آب بدن مهم‌ترین چیزی است که در سفر باید به آن توجه کرد.
همیشه یک بطری نیم لیتری آب همراه خود داشته باشید. روش خوردن آب در پیاده‌روی طولانی، نوشیدن آب هنگام نیاز بدن و هر بار یک یا دو جرعه است.

تنقلات

سعی کنید ار میوه‌های خشک برای تنقلات استفاده کنید هم تنقلات شور و هم شیرین. به ذائقه خود توجه کنید. اما همیشه قند اضافی برای شرایط خاص همراه خود داشته باشید. خرما، توت خشک و شکلات شیرین از بهترین گزینه‌ها هستند. از آجیل هم می‌توانید به عنوان تنقلات استفاده کنید به شرطی که در مصرف آن زیاده روی نشود.

بدترین‌ها و بهترین‌ها

سوسیس و کالباس و انواع سس بد‌ترین گزینه‌های غذایی در سفرهای بیش از یک روز هستند. بهترین نوع غذا، غذاهای گیاهی هستند غذاهای گیاهی دیر‌تر از گوشت فاسد می‌شوند پس می‌توان وعده‌های بیشتری از سفر را به غذاهای خانگی گیاهی اختصاص داد.

چند توصیه دیگر

* از مصرف سالاد و سبزیجات در رستوران‌ها پرهیز کنید
* ظروف و وسایل پخت و پز را درون نایلون‌های تمیز و دربسته نگهداری کنید تا در طول سفر آلوده نشوند.
* ظرف‌های غذا را در آب رودخانه نشویید؛ چراکه آلودگی را بیشتر می‌کند
* در هنگام توقف برای صرف غذا، غذا را به‌طور کامل حرارت دهید، زیرا در زمان نگهداری غذا در سفر (فاصله بین خوردن و پخت غذا) میکروب‌ها در مواد غذایی رشد می‌کنند. پس غذا را در حد داغ شدن حرارت دهید تا کاملا میکروب‌های آن از بین بروند
* غذاهای داغ را بیش از یک ساعت نمی‌توان نگه داشت، بنابراین سعی کنیم آن‌ها را زود مصرف کنیم. اگر هم می‌دانیم که مدت طولانی را باید از غذای گرم محافظت کنیم، می‌توانیم ظرف آن را درون پتو یا روزنامه بپیچانیم تا دمای آن زود از بین نرود.
* خوردن لیموی تازه همراه غذا فراموش نشود زیرا لیموی تازه می‌تواند میکروب‌های مواد غذایی را از بین ببرد
* هرگز غذاهای پخته شده را بیش از دو ساعت در دمای محیط‌‌ رها نکنید و اگر هوای اتاق گرم است، بیش از یک ساعت نگه ندارید
* مهم‌ترین نکته برای پیشگیری از مسمومیت غذایی، پختن غذا و خوردن آن در‌‌ همان روز است
* همچنین غذاهایی را که بیش از سه روز، حتی در یخچال، باقی‌ مانده‌اند مصرف نکنید
* خشکبار حاوی مقدار زیادی کالری و پروتئین و خوردن آن‌ها در سفر مجاز است البته در خوردن آن‌ها به مقدار زیاد خودداری شود
* در سفر باید از غذاهای آب‌پز با حجم کم استفاده شود
* از خوردن چیپس، پفک و مواد حاوی ترکیبات شیمیایی رنگی تا حد امکان خودداری شود
* از خوردن میان وعده‌های بین راهی مثل لواشک‌های محلی، فلافل، سمبوسه و پیراشکی به‌دلیل عدم‌ نظارت بهداشتی خودداری کنید
* از خوردن تخم مرغ نیم پز (عسلی) نیز به‌طور جدی بپرهیزید
* تا حد امکان از خوردن انواع خورش‌، کباب کوبیده، سالاد الویه و همبرگر خودداری کنید، زیرا خورش‌ از جمله غذاهایی هستند که می‌‌توان آن را چندین بار گرم کرد و ماندگی آن به سختی قابل تشخیص است از مصرف کباب کوبیده و همبرگر به‌دلیل عدم ‌اطلاع از کیفیت گوشت و ماندگی چند روزه گوشت چرخ شده و به‌کار بردن موادی مانند خرده نان، ادویه جات و... در تهیه آن‌ها، باید خودداری کنید. (عاطفه چهره‌گشا/ دنیای اقتصاد)

بایدها و نبایدهای تغذیه سالمندان

دکتر سهراب انتظاری، متخصص تغذیه و استاد دانشگاه علوم پزشکی اصفهان به جام‌جم می‌گوید: واقعا لازم نیست غذای سالمندان با دیگر اعضای خانواده متفاوت باشد، چون این کار باعث افسردگی و گوشه‌گیری آنها خواهد شد. دکتر انتظاری با بیان این مطلب تاکید می‌کند: سالمندان می‌توانند از همان غذای خانواده استفاده کنند، ولی مثلا باید ماستشان کم‌چرب‌تر باشد و غذاهایی با گوشت‌های آسان‌هضم‌تر مصرف کنند.

غذای این گروه سنی باید کم‌نمک‌تر هم باشد که می‌توان غذای خانواده را کم‌نمک‌تر پخت و از جوان‌ترها خواست سرسفره در حد متعادل روی غذایشان نمک بزنند.

در واقع مواد غذایی مورد نیاز سالمندان مانند میانسالان باید شامل چربی، قندها، پروتئین، ویتامین‌ها و مواد معدنی باشد و نباید هیچ ‌کدام از این گروه‌ها را از رژیم غذایشان حذف کنند. البته تفاوت‌هایی در دریافت این منابع برای گروه سنی سالمندان وجود دارد، مثلا چون اسید معده‌شان زیادتر ترشح می‌شود باید از منابع پروتئینی قابل‌هضم‌تر مثل تخم‌مرغ و شیر کم‌چرب استفاده کنند، اما پروتئین‌های حبوبات سخت‌تر هضم می‌شوند، بنابراین باید کمتر حبوبات بخورند. دکتر انتظاری می‌افزاید: علاوه بر اینها، نیاز سالمندان به ویتامینD حدود 1.5 برابر میانسالان است و اگر این گروه سنی نتواند به مدت مورد نیاز در معرض نور خورشید قرار گیرد و بیرون برود، باید مکمل‌های ویتامینD برایشان تجویز شود. این متخصص تغذیه با اشاره به این‌که به دلایل مختلف مثل مشکلات جسمی، بازنشستگی یا... تحرک سالمندان کمتر می‌شود بنابراین بیشتر در معرض چاقی هستند و فشار خونشان بالا می‌رود، ادامه می‌دهد: با توجه به این مساله، این افراد باید بیشتر به رژیم غذایی‌شان توجه کنند، اما مواد قندی را در رژیم غذایی‌شان کاهش و مصرف انواع میوه‌ را افزایش دهند چون میوه‌ها چربی و فشار خون را پایین می‌آورد، حتی اگر در حجم کم و وعده‌های متعدد مصرف شود، قندخون را تنظیم می‌کند. همچنین باید حتما فرآورده‌های لبنی کم‌چرب مصرف کنند و چربی گوشت را کاملا بگیرند تا به چربی خون مبتلا نشوند.

به گفته او، رعایت کردن این نکته‌های تغذیه‌ای گفته شده برای این گروه بسیار لازم است، چون در غیر این صورت دچار چربی و فشار خون و افزایش قندخون خواهند شد که ابتلا به این بیماری‌ها، امکان دچار شدن به بیماری‌های قلبی‌ ـ عروقی و کلیوی را افزایش می‌دهد، اما با تغذیه سالم و داشتن تحرک کافی، حتی در سنین بالا هم سلامت خواهند بود.

تغذیه و پوکی ‌استخوان

با تغذیه صحیح می‌توان ابتلا به پوکی استخوان را به تاخیر انداخت یا احتمال ابتلا به آن را کاهش داد. دکتر انتظاری می‌گوید: البته برای این هدف باید از سنین پایین‌تر اقدام کرد چون تقریبا هر انسانی تا بیست سالگی قد می‌کشد و از این سن تا سی و پنج سالگی استخوان‌ها متراکم می‌شوند. هر چقدر این استخوان متراکم‌تر ‌شود، فرد در سنین بالا دیرتر به پوکی استخوان مبتلا خواهد شد ولی هر زمان برای به تاخیر انداختن روند پوک شدن استخوان‌ها اقدام کنیم، مفید است.

او توضیح می‌دهد: پوکی استخوان‌ یکروزه ایجاد نمی‌شود و شدت و درجه‌های مختلف دارد و هر چه شدیدتر باشد، شکنندگی‌ استخوان‌ها بیشتر می‌شود بنابراین اگر کلسیم و ویتامین D کافی دریافت کنیم، ممکن است نتوانیم تراکم استخوان‌ها را خیلی بیشتر کنیم، اما حداقل پوکی‌استخوان شدیدتر نخواهد شد، به همین دلیل است که برنامه‌هایی برای رایگان قرار گرفتن مکمل ویتامینD در اختیار سالمندان قرار است در کشور اجرا شود.

این متخصص تغذیه توصیه می‌کند: تمام سالمندان حتما باید روزی 20 دقیقه با لباس آستین کوتاه در حیاط، بالکن یا اتاق آفتاب‌گیر قرار بگیرند تا نور آفتاب به بدنشان بتابد. علاوه بر این، فرآورده‌های لبنی کم‌چرب را هرگز از رژیم ‌غذایی‌شان حذف نکنند و در حد متعادل مصرف کنند. دکتر انتظاری با اشاره به این‌ که معمولا یکی دیگر از مشکلات افراد در سنین بالا، ابتلا به آرتروز است، می‌افزاید: یکی از عواملی که آرتروز و دردهای آن را تشدید می‌کند، چاقی است.

چاقی، هم در ایجاد آرتروز و هم در تشدید درد آن تاثیر دارد بنابراین اگر وزن یک سالمند کنترل شود، تغذیه سالم و کمی پیاده‌روی داشته باشد، مشکل او کمتر خواهد شد. این استاد دانشگاه در ادامه به نکته مهمی اشاره می‌کند: برخی روغن‌های گیاهی مثل کانولا، روغن زیتون و حتی گردو ضدآرتروز هستند و اگر به میزان متناسب مصرف شوند، می‌توانند در کاهش دردهای مفصلی‌ موثر باشند و حتی در پیشگیری و به تاخیر انداختن ابتلا به آرتروز هم تاثیر دارند.

رژیم غذایی سخت ممنوع

دکتر انتظاری در پاسخ به این پرسش می‌گوید: در سنین بالا هم می‌توان رژیم گرفت، اما باید حتما نکته‌هایی رعایت شود؛ اول این‌ که گرفتن رژیم‌های سخت و افراطی و تک‌قطبی برای سالمندان ممنوع است. از طرفی، نان، چربی، مواد پروتئینی، میوه و سبزی هرگز نباید از رژیم غذایی آنها حذف شود.

این استاد دانشگاه معتقد است: اگر سالمندی خیلی چاق باشد، می‌توان دریافت مواد غذایی لازم را برای او تا حدی تعدیل کرد ولی به هیچ‌وجه نباید بیش از چهار کیلوگرم در ماه کاهش وزن داشته باشد. اگر کاهش وزن آنها تدریجی باشد، اتفاقا باعث می‌شود شدت بیماری‌های مفصلی، قندخون، بیماری‌های قلبی و... هم کاهش یابد، اما باز هم تاکید می‌کنم این اتفاق به شرطی می‌افتد که رژیم غذایی و روند کاهش وزن منطقی باشد و حتما این کار زیر نظر متخصص انجام شود. کاهش وزن شدید و با رژیم غیرعلمی به بدن آسیب می‌رساند.

او معتقد است مراجعه سالمندان به متخصص تغذیه فواید دیگری هم دارد. احتمال ابتلای افراد سالمند به برخی بیماری‌‌ها مثل فشار، قندخون و... بیشتر است و وقتی به آنها رژیم غذایی می‌دهیم، بار را از روی ارگان‌های درگیر بیماری برمی‌داریم. مثلا اگر فرد نارسایی کلیوی یا قلبی داشته باشد، متخصص تغذیه سعی می‌کند بار را از روی قلب و کلیه‌اش بردارد تا این عضوها بتوانند خود را بازسازی کنند.

از طرفی با این شیوه این اعضا عمر بیشتری خواهند داشت؛ یعنی رژیم همیشه به معنی کم خوردن نیست. مثلا اگر فردی بیماری کلیه دارد، برخی پروتئین‌ها برایش مضر است و متخصص تغذیه سعی می‌کند آنها را در رژیم غذایی کاهش دهد تا فشار بیشتری به کلیه نیاید.

مصرف روغن‌های سالم

دکتر انتظاری معتقد است: درست است که روغن کانولا و زیتون با این ‌که دارای چربی هستند، چربی‌خون را کاهش می‌دهند، اما باید بدانیم همه روغن‌ها بدون استثنا چاق‌کننده هستند و منظورمان از این‌که می‌گوییم روغن خوب، این است که آن را جایگزین روغن‌های دیگر کنیم نه این‌که می‌توانیم بیشتر مصرفشان کنیم، اما برخی افراد فکر می‌کنند از این روغن‌ها چون مفیدند، می‌توان به هر اندازه استفاده کرد. علاوه بر این، بهتر است تمام سالمندانی که می‌توانند، در روز پیاده‌روی ملایم داشته باشند و به شنا و دوچرخه‌سواری بروند. دکتر انتظاری با این توصیه ادامه می‌دهد: این ورزش‌ها باعث می‌شود چربی، قند و فشارخون کنترل شود و واقعا، هم طول عمر با این فعالیت‌ها افزایش می‌یابد و هم سلامت‌تر زندگی خواهند کرد. به گفته او، سالمندان هرگز نباید شیوه زندگی کم‌تحرک را انتخاب کنند و باید در محیط سالم مثل پارک و حتی در حیاط منزل به فعالیت بپردازند. البته اگر بیماری خاصی دارند، بهتر است در این ‌باره و میزان و نوع ورزش با پزشک خود مشورت کنند.

کله و پاچه، درد است نه درمان

برخی افراد سالمند معتقدند غذاهای خاصی مثل کله و پاچه به آنها انرژی می‌رساند و خوردن پاچه به رفع پادرد آنها و تقویت این اندامشان کمک می‌کند، اما دکتر انتظاری تاکید می‌کند این باور غلط است و ادامه می‌دهد: البته حذف کلی این غذا را از رژیم غذایی توصیه نمی‌کنم، ولی مصرف آن باید به سالی یکی‌ دوبار محدود شود، چون کله‌ و پاچه در عین این‌ که شاید منبع پروتئین و کلسیم باشد، منبع بسیار بد چربی‌های مضر است، بنابراین اگر هم سالمندان خیلی تمایل به خوردن این غذا دارند، اولا باید بدانند فایده‌ای که تصور می‌کنند، از خوردن آن نخواهند برد و دوم این ‌که بهتر است قسمت‌هایی مثل زبان و بناگوش که تقریبا شبیه گوشت است، بخورند و از مصرف پاچه و مغز و چشم و... صرف‌نظر کنند! (زهرا سادات صفوی سهی/ جام‌جم)