بر خلاف این افراد، برخی هم تصور می‌کنند دیگران همیشه یک رابطه جنسی موفق، رضایت‌بخش و تهی از مشکل دارند و همین قضیه گاهی میتواند به اضطراب منجر شود.
وقتی همواره به این موضوع فکر شود که آیا می‌توانم رابطه جنسی موفقی داشته باشم؟ آیا همسرم از کارکرد جنسی من لذت می‌برد و برایش خوشایند است؟ آیا زیاد چاق یا زیاد لاغر به نظر می‌رسم؟ و… اختلال در کارکرد جنسی و عدم موفقیت در آن حتمی است، بی‌تردید ذهن درگیر و مغشوش با افکار منفی و پرسشگر، اجازه نمی‌دهد همسرش از رابطه جنسی نهایت لذت را ببرند.
نگرانی مدام از ظاهر یا توانایی‌های جنسی، رابطه جنسی را ناموفق، بسیار پراسترس و اعصاب‌‌خردکن می‌سازد، حتی گاهی ممکن است به امتناع شدید از برقراری رابطه جنسی بینجامد.
رابطه جنسی، چیزی فراتر از یک واکنش صرف جسمی و بدنی است. تحریک جنسی ارتباط تنگاتنگی با احساسات و انگیزش دارد. وقتی ذهنتان مشغول و درگیر نگرانی‌ها باشد یا اینکه مدام استرس داشته باشید، بی‌شک تمرکز روی رابطه جنسی و تحریک بدن هم امری محال خواهد بود و با دشواری بسیار مواجه خواهد شد.
وضعیت ذهنی فرد تاثیر شگرفی بر توانایی تحریک جنسی دارد؛ حتی اگر فرد در کنار کسی باشد که از نظر جنسی برایش بسیار جذاب است، نگرانی و تشویش خاطر از اینکه بتواند او را راضی کند، ممکن است انجام آن را برایش غیرممکن کند. وقتی فرد روی این مساله متمرکز باشد که میتواند خوب عمل کند یا نه، بی‌تردید نمی‌تواند بر آنچه بواقع انجام می‌دهد، تمرکز کند. درواقع اضطراب از عملکرد جنسی، به یک چرخه دائمی منجر میشود؛ فرد آنقدر در مورد رابطه جنسی مضطرب میشود که نمی‌تواند عملی داشته باشد و این مساله به اضطراب بیشتر در این زمینه منجر میشود تا آنجا که گاه میتواند فرد را از فکر داشتن رابطه جنسی دور کند. بنابراین می‌توان اذعان کرد اضطراب یکی از مهمترین عوامل بسیار اساسی در مختل شدن احساسات جنسی است و باعث میشود علاوه بر این که ذهن فرد مغشوش شود از شدت عملکرد و لذت جنسی در رابطه نیز کاسته شود.
روان‌شناسان این نوع اضطراب را اضطراب جنسی تعریف کرده‌اند. اضطراب جنسی در برخی مردان و زنان قابل مشاهده است. گاهی شدت این مساله به قدری قوت دارد که زندگی جنسی فرد از ریشه و بن مختل میشود و مشکلات زناشویی عدیده‌ای را به بار می‌آورد.
در این نوشتار سعی کرده‌ایم به اضطراب جنسی مردان بپردازیم، از چگونگی و چرایی آن بگوییم، علت‌ها را بررسی کنیم و در نهایت راهکارهایی را برای برطرف کردن و درمان این مشکل مطرح کنیم.
چگونه اضطراب، عملکرد جنسی را تحت تاثیر قرار می‌دهد؟
شاید به دنبال پاسخ این پرسش باشید که چگونه اضطراب میتواند عملکرد جنسی را تحت‌الشعاع قرار داده یا اینکه وضع را بدتر کند.
پاسخ بسیار ساده است، هنگام احساس نگرانی و استرس، بدن به طور خودکار ماده شیمیایی اضطراب که آدرنالین نام دارد، آزاد کرده و وارد جریان خون میکند. آدرنالین توسط غده‌های آدرنال که در بالای کلیه‌ها واقع شده است، ترشح میشود. آدرنالین اثرات دوجانبه مثبت و منفی دارد. جالب است بدانید این ماده شیمیایی همیشه برای افزایش فعالیت بدنی خوب و مفید است (مثلا ترشح آدرنالین باعث میشود شما سریع‌تر بدوید) اما ترشح آدرنالین هنگام برقراری رابطه جنسی، اثری بر عکس داشته و منجر به بروز احساس دلشوره و اضطراب میشود؛ وضعی که اصلا حس خوشایندی محسوب نمی‌شود. درواقع ترشح این هورمون، اثری بسیار منفی روی رابطه جنسی می‌گذارد.
اضطراب شدید ناشی از ترشح آدرنالین، در مردان به صورت زیر تظاهر پیدا میکند:
از دست دادن نعوظ، زودانزالی یا دیرانزالی، عدم سفتی اندام تناسلی تا به حدی که مرد نمی‌تواند از وسایل پیشگیری‌کننده استفاده کند، دشواری در ریلکس بودن و لذت بردن از رابطه جنسی، ایجاد مشکلات جدی زناشویی و…
از سوی دیگر اضطراب جنسی، بدن را وارد واکنش «جنگ یا گریز» میکند؛ در واکنش‌های آماده‌سازی بدن برای فرار از تهدید، هورمون‌های استرس اپی‌نفرین و نوراپی‌نفرین نیز ترشح می‌شوند که این هورمون‌ها بر شدت اضطراب می‌افزایند.
دغدغه‌های جنسی مردانه کدام است؟
اگر عملکرد خوبی در رختخواب نداشته باشم و نتوانم همسرم را از نظر جنسی ارضا کنم؛ آیا می‌توانم به اندازه کافی نعوظ پیدا کنم؟ آیا ممکن است من زودانزال شوم و بسرعت به ارگاسم برسم؟ آیا همسرم از اندام من رضایت دارد و مرا مسخره نمی‌کند؟ آیا همسرم بوی بدن مرا دوست دارد؟ آیا می‌توانم رابطه جنسی را درست انجام دهم؟ آیا همسرم از عملکرد من راضی است و لذت می‌برد؟ ممکن است این رابطه جنسی به بارداری منجر شود؟ می‌توانم با موفقیت رابطه جنسی برقرار کنم؟ آیا ممکن است به بیماری‌های مقاربتی مبتلا شوم؟ و… برخی از نگرانی‌ها کاملا بجا و منطقی است، مثلا نگرانی از داشتن رابطه جنسی محافظت نشده و ترس از ابتلا به بیماری‌های مقاربتی، کاملا طبیعی و منطقی است و باعث میشود فرد به دلیل احساس خطر ابتلا به بیماری‌های مقاربتی بیشتر موارد بهداشتی را رعایت کند، اما بسیاری از نگرانی‌های مطرح شده در بالا، کاملا غیرمنطقی بوده و نتیجه‌ای جز اضطراب نخواهد داشت؛ اضطرابی که به ایجاد مشکلات جدی و حتی وخامت بیشتر اوضاع منجر میشود.
اضطراب جنسی مردانه چیست؟
اضطراب جنسی مردانه، تجربه وضع ناخوشایند و پراسترسی است که فرد از وقوع احتمالی برخی از افکار یا اعمال نامطلوب مرتبط با رابطه جنسی به هراس افتاده و خود را در مواجهه با آنها، ناتوان فرض میکند. این وضع روانی بسیار مخرب است.
تجربه طولانی‌مدت اضطراب جنسی، نتیجه‌ای جز ضعف و ناتوانی ندارد و نهایتا میتواند کیفیت و کمیت رابطه جنسی را خدشه‌دار کند و حتی گاه به رغبت نداشتن یا فرار از انجام رفتار جنسی منتهی شود. به همین دلیل شناخت و آگاهی از مجموعه عواملی که باعث دلواپسی مردان هنگام رابطه جنسی میشود، بسیار حائزاهمیت است. برخی از افکار اضطرابی مردان مربوط به توانایی و قدرت فرد و چگونگی مدیریت رفتار جنسی و موفقیت در آن است و بخشی دیگر مربوط به همسر و ریشه گرفته از افکار و تصوراتی است که غالبا یک مرد گمان میکند که همسرش در مورد او یا کنش جسمی و جنسی‌اش انتظار دارد.
ناتوانی جنسی
«اختلال نعوظ» (ناتوانی جنسی) شایع‌ترین مشکل جنسی در مردان محسوب میشود. ناتوانی در ایجاد یا کنترل نعوظ هنگام برقراری رابطه جنسی، اختلال نعوظ تعریف میشود. بسیاری از مردان در برهه‌ای از زندگی جنسی خود، اختلال نعوظ را تجربه می‌کنند، اما بیشترین میزان شیوع آن با بالا رفتن سن در مردان، محتمل است.
اما در جامعه صنعتی امروز، نداهای دیگری در مورد میزان شیوع و سن شروع این اختلال در مردان به گوش می‌رسد که بسیار تعجب‌انگیز است. با توجه به آمار منتشر شده در چند سال اخیر گویی گستره این اختلال فزونی یافته و بسیاری از مردان را در سنین پایین مبتلا کرده است.
حجم گسترده‌ای از مردان در چهل سالگی مبتلا به ناتوانی جنسی می‌شوند، به عبارت دیگر از هر ده مرد، چهار نفر با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند، این در حالی است که در هفتاد سالگی از هر ده مرد، هفت نفر با مشکل اختلال نعوظ مواجه می‌شوند.
اضطراب جنسی یکی از مولفه‌های اساسی در ابتلای مردان، بخصوص مردان جوان به نعوظ است و همچنین عاملی است که بر شدت مشکل مردان مبتلا می‌افزاید. تجربه اضطراب بسیار و ترشح هورمون‌های استرس باعث انقباض یا جمع شدن رگ‌های خونی شده و خون‌رسانی به اندام جنسی مردانه را کمتر میکند، به همین دلیل تحریک جنسی یا نعوظ بسیار مشکل میشود؛ حتی مردانی که برای تحریک شدن مشکلی ندارند، وقتی در خصوص عملکرد جنسی خود دچار اضطراب می‌شوند، قادر به انجام آن نخواهند بود. اضطراب جنسی در فرد مبتلا باعث میشود که مرد مدام قبل از برقراری یا حتی در مرحله اقدام به انجام رابطه جنسی، افکار منفی را در خود پرورش دهد؛ افکاری که بیشتر حول و حوش از دست دادن نعوظ است. غالبا در بیشتر مبتلایان، فرد پیشاپیش با فکر از دست دادن نعوظ، دچار ترس و واهمه شده و با آن وضع روحی نیز وارد رابطه میشود؛ از سوی دیگر در طول رابطه جنسی نیز دائم و بدون وقفه کیفیت نعوظ خود را بررسی میکند. این ترس رفتاری به قدری شدت دارد که فرد مبتلا در حین برقراری رابطه جنسی، به جای توجه به عملکرد بخش تناسلی اغلب تحت تاثیر افکار منفی که مدام عدم نعوظ یا ضعف آن را تقویت میکند، قرار می‌گیرد. این ترس، اضطرابی را فراهم میکند که در کیفیت نعوظ تاثیر عکس داشته و کنترل نعوظ را برای مرد سخت‌تر و دشوارتر میکند.
ترس از زود انزالی ،نارضایتی از وضع بد جسمانی، نگرانی از ناتوانی در ایجاد رضایت جنسی از دیگر اضطراب های جنسی مردان است .
ترس از ارزیابی و نظر همسر
عقیده و نظر دیگران نقش بسیار مهم و انکارناپذیری در شکل‌گیری و چگونگی شناخت و تعریف فرد از خود دارد. غالبا افراد خود را در آیینه دیگران مشاهده می‌کنند ، شاید به همین دلیل است که هر عکس‌العمل یا پاسخی نمایانگر عمل فرد معنا میشود و میتواند منجر به هدایت فرد در مسیر ویژه‌ای شود. بواقع این حقیقت مهم در دنیای زندگی جنسی افراد نیز بی‌تاثیر نیست، اظهار نظر ضمنی یا آشکار همسر از چگونگی و کیفیت رابطه جنسی، شکل‌دهنده اعتماد به نفس جنسی در شریک مقابل است. تحسین و تشویق توانایی و قدرت مرد توسط زن، نتیجه‌ای مثبت در پی دارد، در حالی که انتقاد و شکایت زن از رابطه جنسی نتیجه‌ای متضاد خواهد داشت.
از این‌روست که عملکرد و توانایی جنسی بسیاری از مردان در رابطه جنسی به ارزیابی و نظر همسرشان دراین‌باره بستگی دارد. فراتر رفتن درجه اعتباردهی به نظر همسر و ارزیابی منفی آن، منجر به اضطراب در فرد شده، به گونه‌ای که فرد دائم نگران عکس‌العمل‌های همسرش در قبل، حین و بعد از رابطه جنسی است. نگرانی‌های بیش از حد و پیش‌قضاوت‌های منفی و حتی گاهی افراطی، منجر به اضطراب جنسی در مرد شده و عملکرد او را بشدت تحت تاثیر قرار می‌دهد.
درمان این اختلال چگونه است؟
اگر مبتلا به اضطراب جنسی هستید، در گام اول به روان‌شناس بالینی یا متخصصان جنسی مراجعه کنید. فردی را به عنوان روان‌درمانگر انتخاب کنید که با او احساس راحتی داشته باشد تا بتوانید در مورد زندگی جنسی‌تان، آزادانه به صحبت بنشینید. روان‌شناس با مصاحبه و سوال از سابقه جنسی‌تان، چگونگی، کمیت و کیفیت آن می‌فهمد که شما چطور دچار اضطراب جنسی شده‌اید و به چه دلیل یا اینکه چه افکاری در زندگی جنسی مسبب اصلی ایجاد مشکلتان شده است. درمانگر به شما کمک میکند از جنسیت و کارکردهای جنسی خود شناخت بیشتری پیدا کنید و مسائلی را که موجب اضطراب و ترس جنسی‌تان شده است، درک کنید. مثلا اگر نگران انزال زودرس خود هستید، می‌توانید با شناخت علت و با استفاده از تکنیک‌هایی برای به دست آوردن کنترل بیشتر، انزال پیش از موعد خود را مهار کنید.درمانگر، ممکن است در صورت لزوم شما را به یک روانپزشک ارجاع دهد تا با انجام معاینات بالینی و آزمایش، از وضع سلامت جسمی شما اطمینان بیشتر یابد، گاهی نیاز به دارو درمانی است. دارودرمانی (دریافت آرام‌بخش‌ها یا داروهای مرتبط با مشکلات جنسی که گاه به علت‌های جسمی برمی‌گردد، مثل اختلالات نعوظ، زودانزالی و…) به همراه مشاوره و روان‌درمانی در کاهش اضطراب بسیار موثر است و میتواند زندگی جنسی‌تان را شاد و لذت‌بخش‌تر کند.
چند توصیه مفید
اقداماتی که می‌توانید برای بهبود وضع خود به کار گیرید، عبارتند از:
• با همسرتان گفت‌وگو کنید.
به جای پنهان کردن یا ترس از افشای مشکل نزد همسر، مساله را با شریک جنسی‌تان در میان بگذارید. پس از برقرار کردن ارتباط عمیق عاطفی و احساس راحتی با او، در مورد اضطراب عملکرد جنسی‌تان صحبت کنید.
• به روش‌های دیگر نزدیکی متوسل شوید.
* رابطه جنسی‌تان را فاصله‌دار کنید.
* از تکنیک توجه برگردانی استفاده کنید.
* اعتماد به نفس‌تان را تقویت کنید (جام جم / نسرین صفری – مشاور خانواده)
