علت زایمان زودرس (زایمان نارس) میتواند فیبروم رحم، عفونت واژن و... باشد. وجود انقباظات رحمی از علائم زایمان زودرس به شمار میآید.
زمان تولد نوزاد به طور طبیعی، هفته سی و هفتم بارداری به بعد میباشد. به زایمانی که بین هفته بیستم بارداری تا هفته سی و هفتم بارداری اتفاق افتد اصطلاحا زایمان زودرس (زایمان نارس) گفته میشود. آمارها نشان میدهد که 71% از نوزدان در بین هفته های سی و چهار تا سی و ششم بارداری متولد میشوند. هر چقدر تولد نوزاد زودتر از زمان موعد اتفاق افتد، احتمال وقوع مشکلات جدی برای نوزاد بیشتر میشود. نوزادانی که قبل از هفته بیست و چهارم بارداری متولد میشوند احتمال زنده ماندنشان بسیار کم میباشد و در صورت زنده ماندن مشکلات زیادی در بحث سلامت برای آنها پیش خواهد آمد؛ مشکلاتی همچون یادگیری، مهارتهای حرکتی، تکلم و.... نوزادانی که یک تا سه هفته زودتر از زمان موعد به دنیا میآیند احتمال مرگشان در هفته اول تولد شش برابر و در سال اول تولد سه برابر بیشتر از نوزادانی است که به موقع به دنیا میآیند.
با این وجود در اغلب موارد علت زایمان زودرس ناشناخته میباشد و میتواند در ارتباط با مشکلات مربوط به جنین، مادر و یا هر دوی آنها اتفاق افتد. معمولا ترکیبی از چند عامل جداگانه باعث بروز این زایمان نارس میشود و از میان هر سه زایمان نارس علت یکی از آنها ناشناخته است.
تشخیص زمان زایمان کار آسانی نیست؛ مخصوصا اگر زایمان زودس بخواهد اتفاق افتد. اما بهتر است با علائم و نشانه های زایمان نارس آشنا باشید:
اگر هر یک از نشانههای بالا را در خود مشاهده کردید و گمان میکنید که علائم زایمان زودرس در شما وجود دارد حتما با ماما یا پزشک خود تماس بگیرید. آنها میتوانند با معاینه و بررسیهای لازم به پاره شدن کیسه، وجود عفونت یا گشاد شدن دهانه رحم پی ببرند.
یکی از روشهای تشخیصی دیگر برای پی بردن به زایمان نارس بررسی وجود پروتئین در واژن است؛ این نمونه برداری بدون بروز درد انجام میشود. عدم وجود پروتئین در واژن میتواند نشان دهد که زایمان شما به احتمال زیاد زودتر از موعد انجام نمیپذیرد؛ اما نه به طور قطعی.
پزشکان همچنین با بررسی ضربان قلب جنین و سونوگرافی و انجام آزمایش مایع آمنیوتیک به بررسی میزان رشد جنین پرداخته و تشخیص میدهند که آیا جنین به حدی رشد پیدا کرده است که برای تولد آماده باشد یا خیر.
بسته به وضعیت خطر در زمان زایمان زودرس، پزشک در مورد خطرات زایمان زودرس و خطرات ادامه بارداری تصمیم میگیرد؛ پزشک ممک است هر یک از تصمیمات زیر را اتخاذ نماید:
نوزادی که پیش از موعد به دنیا آید ممکن است د]ار مشکلاتی مانند خونریزی مغزی یا بیماریهای مزمن ریوی گردد. به هر میزان نوزاد زودتر متولد شود احتمال خطر نیز بیشتر است.
نوزادانی که در حدود 32 هفتگی (کمی بیشتر از 7 ماه) متولد میشوند، احتمالا قادر به تنفس، تغذیه و تنظیم دمای بدنشان نیستند. اما معمولا بعد از این کودکان برای رشد زمان دارند و بیشتر آنها از بیمارستان مرخص میشوند.
نوزادانی که پیش از 26 هفتگی (زیر 6 ماه) متولد میشوند بیشتر احتمال دارد که دچار مشکلات جدی شوند. اگر نوزاد شما با جثه بسیار کوچک یا بیمار متولد شده است، ممکن است مجبور باشید برای درمان او تصمیمات سختی بگیرید.
نوزادان نارسی که به بخش مراقبتهای ویژه نوزادان منتقل میشوند، تحت مراقبتهای شدید برای جلوگیری از عفونت و یا تغییرات تنفسی و ضربان قلب قرار می گیرند و تا زمانی که قادر به حفظ حرارت بدنشان نشدهاند، در تختهای مخصوص گرم نگهداری میشوند.
گرداوری: مجله اینترنتی ستاره
یک دستیار تخصصی طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی یزد نکاتی درباره زایمان آسان از منظر طب سنتی را تشریح کرد.
به گفته وی با توجه به اینکه عمده زایمانها در قرنهای گذشته زایمان طبیعی بودهاند و زایمان با دستکاری رحم بسیار محدود بوده است و پرخطر؛ لذا حکمای ایرانی دستوراتی را برای ماه آخر حاملگی به زنان باردار توصیه میکردند تا زایمان آنها تسهبل شود و البته در زمان زایمان نیز دستوراتی به کار میرفت که زایمان با سختی کمتر و سرعتی بیشتر طی شود.
تدابیر ماه نهم حاملگی در تسهیل زایمان طبیعی
این دستیار تخصصی طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی یزد افزود: هر روز یک قاشق روغن بادام شیرین در حالت ناشتا مصرف شود. (ماه آخر بارداری) همچنین در ماه آخر بارداری از خوردن خوراکیهای ترش, گس, قابض و دیرهضم تا حد امکان پرهیز شود همچنین نوشیدن روزانه شیر گاو بر حسب تحمل و وضعیت دستگاه گوارش بسیار مفید است.
توصیه های نزدیک زایمان
عدل گفت: استحمام با شروع علائم زایمان و نشستن در آبی که در آن جوشاندهای از مخلوط شنبلیه و شبت و تخم کتان و کرنب ریخته باشند. روغن مالی پشت و شکم با روغن شبت، بابونه یا کنجد بعد از خروج از جوشانده مذکور.
وی ادامه داد: خوردن غذاهای نرم و سبک و غذاهای چرب مانند سوپ و شوربای تهیه شده از جوجه. خوردن شیرینیهای تهیه شده از شکر و روغن بادام بسیار به زایمان کمک میکند.
این دستیار تخصصی طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی یزد خاطرنشان کرد: البته بهترین حالت این است که با یک متخصص طب سنتی در تماس باشید و تحت نظارت او توصیههای مفید در طول بارداری و زایمان را انجام دهید.
جام جم سرا: قانون افزایش مرخصی زایمان زنان از شش به ۹ماه در خرداد سال گذشته در قالب لایحهای از سوی دولت به مجلس فرستاده شد و پس از بررسی نمایندگان مجلسشورایاسلامی به تصویب رسید. این قانون از جمله طرحهایی بود که در دولت قبل در معاونت امور زنان و خانواده پیگیری و در نهایت تصویب شد.
بر اساس مصوبه دولت برای افزایش مرخصی زایمان زنان، مدت مرخصی زایمان (یک و دوقلو) زنان شاغل در بخشهای دولتی و غیردولتی ۹ماه تمام با پرداخت حقوق و فوقالعادههای مربوط تعیین میشود. همسران افراد یادشده نیز از دوهفته مرخصی اجباری (تشویقی) برخوردار میشوند.
به نقل از شرق، با وجود تامین اعتبار، از آغاز زمزمههای این طرح کارشناسان انتقادات و نگرانیهایی را نسبت به آن عنوان میکردند؛ انتقاداتی که از ایجاد تبعیض شغلی و بیمیلی کارفرمایان نسبت به استخدام زنان در اثر اجرای این طرح حکایت میکرد.
در همین رابطه معاون فنی درآمد سازمان تامیناجتماعی به تحقیق و پژوهشی درخصوص اخراج زنان پس از بازگشت از مرخصی زایمان اشاره کرد و گفت: طی مدت ۱۸ماه بررسیهایی که انجام شد، مشخص شد از میان ۱۴۵هزار زنی که از مرخصی ششماهه زایمان استفاده کردهاند پس از بازگشت بهکار ۴۷هزارنفر آنان از سوی کارفرمایان خود اخراج شدهاند بههمیندلیل پیشبینی میشود با افزایش ۹ماه مرخصی زایمان این ریزش زنان در محیطهای کار بهصورت تصاعدی بالا برود.
زدا با اشاره به اینکه برای پیشگیری از تعدیل زنان پس از بازگشت به محیط کار، وزارت کار باید تصمیمی اتخاذ کند، گفت: موضوعات مربوط به تنظیم روابط کاری مربوط به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی است و بهتر است در این خصوص تصمیمات لازم گرفته شود تا شاید بتوان از ریزش زنان پس از بازگشت از مرخصی زایمان به محیط کار جلوگیری شود.
وی همچنین از اختصاص ۲۹۴میلیاردتومان برای اجرای افزایش ۹ماه مرخصی زایمان در آیندهای نزدیک از سوی دولت به «مهر» خبر داد و گفت: بر اساس مکاتبات انجامشده دولت قول پرداخت سریع بودجه مورد نیاز برای اجرای افزایش مرخصی زایمان را داده است.
زدا به جلسه با معاونت راهبردی و برنامهریزی ریاست جمهوری اشاره کرد و گفت: در این جلسه مقرر شد اعتبار موردنیاز برای اجراییشدن طرح افزایش مرخصی زایمان از شش به ۹ماه تامین شود. اجراییشدن افزایش مرخصی زایمان منوط به تامین اعتبار است و در این صورت به سرعت در تمامی شعب تامیناجتماعی اجرایی خواهد شد.
وی از تعدیل اعتبار موردنیاز برای افزایش مرخصی زایمان خبر داد و گفت: در گذشته میزان اعتباری که برای اجرای این طرح پیشبینی کرده بودیم بیش از مقدار فعلی بود و این اعتبار بهدلایل مختلف تعدیل شد بهطوری که اکنون اعتبار مورد نیاز ۲۹۴میلیاردتومان برای سال ۹۳ است.
معاون فنی درآمد سازمان تامیناجتماعی تصریح کرد: آمادگی لازم برای اجرای طرح افزایش مرخصی زایمان وجود دارد و تنها نگرانی ما امنیت شغلی زنان است که ممکن است با این طرح به خطر بیفتد.
سازمان تامیناجتماعی برای اجرای این مصوبه نیاز به تخصیص اعتبار از سوی دولت داشت که این موضوع نیز با دستور معاون راهبردی و برنامهریزی ریاستجمهوری تامین اعتبار شده است که بهزودی اعتبار موردنیاز پرداخت و مصوبه افزایش مرخصی زایمان اجرایی میشود.
پیش از این معاون رییسجمهور در امور زنان و خانواده با اشاره به اجراییشدن افزایش مرخصی زایمان زنان از شش به ۹ماه گفته بود: در قانون بودجه ۹۳ پیشبینی شده است که اعتبار این مصوبه از محل اعتبار طرح جامع جمعیت و تعالی خانواده که ذیل اعتبارات وزارت بهداشت تعریف شده، تامین شود. شهیندخت مولاوردی گفته بود: با پیگیریهای انجام شده و مکاتبات لازم با وزیر کار و معاون اول رییسجمهور اجراییشدن قانون افزایش مرخصی زایمان زنان به کمیسیون اجتماعی دولت رفت و این طرح دوباره در این کمیسیون مورد بررسی قرار گرفت. این کمیسیون راهکارهایی را ارایه داد که قابل اجرا نبود، اما در نهایت اعلام کردند که اجرایی شدن افزایش مرخصی زایمان نیاز به مصوبه جدیدی ندارد چراکه پیش از این مصوبه به تصویب رسیده بود. طرح افزایش مرخصی زایمان زنان درحالی اجرا میشود که زنان تنها سهم ۱۱درصدی را در بازار کار دارند، در صورتی که ۶۵درصد فارغالتحصیلان دانشگاهها زن هستند و حال باید منتظر بود تا با اجرای این طرح سهم ۱۱درصدی زنان در بازار کار دستخوش چه تغییراتی میشود و طرحی که قرار است به زنان شاغل کمک کند قاتل نانشان میشود یا خیر؟
جام جم سرا:
به دنبال پیگیریهای صورت گرفته سرانجام روزگذشته -یکشنبه- رئیس اداره مامایی وزارت بهداشت جزئیات انجام طرح زایمان طبیعی را تشریح کرد و به انتظارات خانوادهها پایان داد.
2 راهکار مهم برای تشویق مادران
«توانمندسازی ارائهدهندگان آموزشهای دوران بارداری با محوریت زایمان طبیعی و همچنین افزایش درآمد ارائهدهندگان خدمات زایمان طبیعی»، این موارد به عنوان دو راهکار جهت تشویق مادران و مراکز درمانی از سوی فرح بابایی، رئیس اداره مامایی وزارت بهداشت اعلام شد.
به گفته بابایی، تنها 46درصد مادران به زایمان طبیعی تمایل نشان میدهند که در نظر داریم با افزایش اتاقهای زایمان در مراکز دولتی حریم خصوصی و رضایتمندی مادران را افزایش دهیم.
مادران بیهوش میشوند
از جمله موارد دیگری که در تسهیل این عمل طبیعی برای مادران درنظر گرفته شده است، ایجاد حالت بیهوشی برای مادران است.
رئیس اداره مامایی وزارت بهداشت در توضیح بیشتر چگونگی اجرای زایمان طبیعی رایگان به تسنیم گفته است: «با استفاده از بیحسیهای موضعی توسط متخصصان، بیهوشی زایمان طبیعی به اجرا درخواهد آمد و این در شرایطی است که در گذشته تعرفهای برای این امر وجود نداشت که پیشبینیهای لازم را انجام داده و براین اساس بودجهای برای بیمارستانها پیشبینی کردهایم».
اجرای طرح پایش برای زایمان طبیعی
اما آنچه درباره اجرای هر طرح رایگان میتواند به عنوان دغدغهای برای خانوادهها مطرح شود، کیفیت خدمات ارائه شده است چرا که در صورت رایگان بودن این طرح این احتمال وجود دارد که چطور باید خدمات با کیفیت گذشته ارائه شود؟ این پرسشی است که بابایی در پاسخ به آن اظهار داشته است: «یک بسته پایشی در مراکز ارائه دهنده خدمات ارائه میشود تا کیفیت خدمات و رضایتمندی مادر و تمام مواردی که نیاز است در این طرح مورد بررسی قرار گیرد تا همزمان بتوانیم این طرح را به اجرا درآوریم».
به باور رئیس اداره مامایی وزارت بهداشت، برای اجرای صحیح و بدون نقص این طرح برنامهریزی شده است که بتوان کیفیت خدمات ارائه شده را از سطح فعلی هم افزایش داد.
وی همچنین درباره شیوه عملکرد در این طرح توضیح داد: بیشتر زایمانهای طبیعی در بیمارستانهای دولتی و توسط ماماها انجام میشود، به طوری که در حال حاضر 75درصد زایمانهای طبیعی به دست ماماهای مراکز دولتی صورت میگیرد که از این نظر میتوان امیدوار بود تمام مراحل این طرح قابل پیگیری و رصد است بنابراین هیچ نگرانی از این بابت وجود ندارد زیرا ارائهکنندگان خدمات نیز یکی از محورهای این طرح خواهند بود.(وطن امروز)
دیروز در حد چند ثانیه که معاون حقوقی رییسجمهور بتواند از حلقه خبرنگاران عبور کند و به پرسش و پاسخها خاتمه دهد، از تعیین تکلیف قریبالوقوع مدت زمان مرخصی زایمان خبر داد.
این خبر که در حاشیه نشست مشترک قضات، معاونان و مدیران حقوقی دستگاههای اجرایی اعلام شد، خبری ناخوشایند است، چون قانون مصوب مجلس، سال گذشته تکلیف مرخصی زایمان را روشن کرده و مرخصی متداول شش ماهه را به 9ماه افزایش داده است و حالا اگر دستی بر قانون برده شود نشاندهنده چربیدن قدرت مخالفان بر موافقان اجرای این قانون است.
در واقع گمان بر این است که مقاومت دستگاههای اجرایی و البته بخش خصوصی در اجرای این قانون، سبب شده تا بار دیگر، قانون روی میز تشریح قرار بگیرد و گوشهای از آن کم و زیاد شود.
البته معاون حقوقی رییسجمهور، روز گذشته کاهش مرخصی زایمان و بازگشت آن به شش ماه (قانون قبل) را تائید نکرد و اعداد شش، هفت، هشت و 9 ماه را بر زبان آورد که نشان میداد احتمالا قانون افزایش مرخصی زایمان روی یکی از این اعداد توقف خواهد کرد.
با این که این موضوع قطعی نیست و روز گذشته یک منبع آگاه در معاونت امور زنان ریاست جمهوری به جامجم گفت که در جلسات کارشناسی، دولت همواره بر 9 ماهه بودن مرخصی زایمان تاکید داشته، نمیتوان به اجرای قانون جدید مرخصی زایمان دلخوش بود، چون این قانون از همان ابتدا دو مشکل عمده داشت که هنوز پابرجاست: یکی بحث تامین اعتبار مورد نیاز و دیگری تاکید قانون بر مجاز بودن دولت در اجرای این قانون که بار مسئولیت را از دوش دولت برمیدارد و به او در اجرای قانون اختیار میدهد.
معاونت امور زنان چه میگوید؟
خشت اول یک قانون که بد گذاشته شود، قامت آن قانون تا ثریا کج میرود. قانون افزایش مرخصی زایمان مصداق بارز این جمله است، چون عجلهای که دولت قبل در به تصویب رساندن این قانون از خود نشان داد و فراموش کرد (یا نتوانست) برای اجرای آن تامین اعتبار کند تا دولت فعلی نیز امتداد یافته و بعید نیست همین موضوع کار دست اجرای این قانون دهد.
در واقع گنجانده شدن جمله «دولت مجاز است» به جای «دولت مکلف است» در متن این قانون نیز (که در روزهای تصویب این قانون سر و صدای زیادی به پا کرد) از همین ناحیه نشات میگیرد، زیرا طبق گفتههای روز گذشته رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس به جامجم، چون دولت قادر به تامین اعتبار نبود، مجلس، دولت را مجاز به اجرا کرد تا شورای نگهبان به قانون ایراد نگیرد.
با وجود این سرانجام این قانون هنوز مبهم است و حتی معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری از سرنوشت آن اطلاع دقیقی ندارد.
روز گذشته شهیندخت مولاوردی در گفتوگو با جامجم با بیان این که امروز باید پیگیر موضوع باشد این جملات را بیان کرد: «تاکنون مشکل بر سر پرداخت مابهالتفاوت بین مرخصی شش ماه و 9 ماه بود که با پیگیریهای انجام شده قرار شد با دستور معاون اول رییسجمهور اعتبار لازم تخصیص داده شود. البته بحثها خیلی مفصل بود و کمیسیون اجتماعی دولت به این نتیجه رسید چون در این باره هم قانون وجود دارد و هم تصویبنامه هیات وزیران، دیگر به قانون و مصوبه جدید نیاز نیست و فقط تامین اعتبار مطرح است. روز دوشنبه نیز جلسهای در معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری برای چگونگی تخصیص اعتبار برگزار شد که تا زمانی که من در آن حاضر بودم صحبتی درباره زمان و مدت مرخصی زایمان مطرح نشد، مگر این که معاونت حقوقی مشغول باز کردن این بحث باشد».
دیروز با معاون حقوقی رییسجمهور چند تماس برقرار کردیم تا از صحت و سقم تصمیم این معاونت برای دستکاری مدتزمان مرخصی زایمان باخبر شویم که این تماسها به نتیجه نرسید.
اعتبار هنوز نرسیده است
اینکه بخش دولتی، افزایش مرخصی زایمان را یکی در میان اجرا میکند و بخش خصوصی تن به اجرای آن نمیدهد، یعنی اجرای این قانون نیاز به حمایت مالی دارد، ولی به دلایل مختلف اعتباری برایش درنظر گرفته نمیشود. البته در آستانه هفته زن خبرهای مکرری از زبان مسئولان منتشر شد که از باز شدن گره اعتباری این قانون حکایت داشت؛ خبری که همه رسانهها به آن پرداختند و تحقق آن حتمی به نظر میرسید.
با این حال پیگیریهای روز گذشته جامجم نشان داد که تاکنون حتی یک ریال از اعتبارات وعده داده شده به دست سازمان تامین اجتماعی نرسیده است.
به گفته سیروس نصیری، مدیرکل امور فنی بیمهشدگان سازمان تامین اجتماعی، با محاسبه اعتبار مورد نیاز برای سالهای 92 و 93، رقم 294 میلیارد و 500 میلیون تومان استخراج و به مسئولان اعلام شد که هنوز هیچ وجهی پرداخت نشده و همچنان انتظار برای ابلاغ اعتبار ادامه دارد.
گرچه همه مسئولان اذعان میکنند کشور هماکنون با کمبود اعتبار مواجه است و باید صرفهجویی را سرلوحه کارها قرار داد، ولی وقتی قانونی تصویب میشود و به گوش مردم میرسد و در آنها ایجاد توقع میکند، نمیتوان با توجیه کمبود اعتبار، مانع اجرای قانون شد.
پیگیریهای جامجم نشان میدهد که هماکنون پروندههای متعددی در دیوان عدالت اداری وجود دارد که شاکی در آنها مردمی هستند که کارفرمایان آنها با مرخصی 9 ماهه زایمانشان موافقت نکردهاند؛ موضوعی که از نیاز خانوادهها بویژه زنان به این مرخصی حکایت دارد.
در واقع حالا که سیاست افزایش جمعیت در دستور کار نظام قرار دارد و مشکلاتی که برای زنان باردار شاغل پس از مرخصی رفتن ایجاد میشود، یکی از دلایل آنها برای امتناع از فرزندآوری است، دولت باید نگاهی ویژه به این بخش داشته باشد، چون در غیر این صورت مردم دیگر به قوانین افزایش جمعیت اعتماد نخواهند کرد.
مریم خباز - گروه جامعه
جام جم سرا:
به گفته این پزشکان زنانی که پیش از بارداری مقدار زیادی مواد قندی و چرب مصرف میکنند در صورت باردار شدن بیشتر مستعد زایمان پیش از موعد خواهند بود.
«جسیکا گریگر» از موسسه تحقیقاتی رابینسون و متخصص ارشد این مطالعه گفت: وضع حمل پیش از موعد برای زنانی که رژیم غذایی نامناسب دارند 1.5 برابر نسبت به افراد دیگر بیشتر است.
به نقل از ایسنا، گریگر افزود: تولد پیش از موعد علت اصلی مرگ و میر و بیماری در نوزادان است و تقریبا در جهان در هر 10 بارداری یک مورد مشاهده میشود.
در این بررسی الگوهای تغذیهای برای بیش از 300 زن به منظور درک بهتر از عادات غذاییشان پیش از بارداری مطالعه و مشخص شد زنانی که از مواد خوراکی غنی از پروتئین همچون گوشت کمچرب، ماهی و مرغ و همچنین میوه و سبزیجات مصرف میکنند به طور قابل توجهی کمتر در معرض وضع حمل پیش از موعد هستند.
خبرگزاری شینهوا به نقل از این پزشکان گزارش داد: زنانی که عادت به خوردن کیکها، بیسکویت و خوراکیهای حاوی چربی اشباع شده و مواد قندی دارند در صورت حامله شدن بیشتر مستعد وضع حمل زودرس هستند.
جام جم سرا: دانشمندان با انجام مطالعاتی روی تولد هزاران نوزاد دریافتند آن دسته از نوزادانی که به روش زایمان در آب متولد شدند در بزرگسالی از آرامش اعصاب بیشتری بخوردار بودند و میزان تنش های عصبی در آن ها بسیار کمتر بود.
به نقل از باشگاه خبرنگاران، زایمان درآب باعث تسریع در روند زایمان می شود و مادر سریع تر به حالت اولیه خودش باز می گردد و این روش نقش زیادی در رشد نوزاد نیز دارد و تعداد نوزادان سالم تری نسبت به دیگر روش های تولد در یک بازه زمانی به دنیا می آیند.
همچنین مطالعات اخیر نشان می دهند، شل شدن بدن در آب باعث کم شدن احساس درد، کم شدن اضطراب، کاهش سطح آدرنالین و در نتیجه ترشح آندوژن اکسی توسین می گردد از این رو مادر کمترین انرژی را صرف می کند.
پزشکان امیدوارند تا با گسترش و رواج این شیوه زایمان تعداد تولد کودکان سالم در سراسر دنیا روز به روز افزایش یابد.
جام جم سرا: دکتر آمنه لاهوتی در گفتوگو با جامجم با اشاره به اینکه دو نوع برش حین سزارین ممکن است (یکی برش عمودی در تنه رحم و دیگری برش عرضی در قسمت پایینی رحم) افزود: علت اصلی اعتقاد متخصصان مبنی بر غیرممکن بودن زایمان طبیعی پس از سزارین این بود که در گذشته همیشه از برش عمودی روی رحم استفاده میشد که خطر پارگی رحم حین زایمان طبیعی در آن بالاست، اما امروزه بیشتر سزارینها با برش روی سگمان تحتانی انجام میشود و خطر پارگی رحم حین زایمان در این نوع برش بسیار کمتر از برش عمودی است به همین دلیل به نظر میرسد پزشکان و بیماران باید در دیدگاه خود تجدیدنظر کنند.
وی با تاکید بر اینکه خطرناکترین عارضه پارگی رحم، مرگ مادر به علت خونریزی شدید و مرگ نوزاد به علت خارج شدن جنین از رحم و نرسیدن خون به وی است، ادامه داد: باتوجه به اینکه در افرادی که قبلا سزارین شدهاند، خطر پارگی رحم هنوز بالاست، افرادی را که کاندیداهای مناسب عمل هستند، باید شناسایی کرد و به آنها اجازه زایمان طبیعی داد.
جام جم سرا:
۱. چرا هنوز دچار انقباض رحم هستم؟
خانمها فکر میکنند انقباضهای رحمی مربوط به اواخر بارداری و زایمان است و از بروز آن بعد از زایمان تعجب میکنند. مادربزرگها میگفتند بعد از زایمان رحم در غم از دست دادن مونس خود به دنبال او میگردد و عامل این انقباضها همین جستوجوهاست اما در حقیقت دلیل انقباضهای رحمی دفع سریعتر جفت و کمک به کاهش خونریزی است. بعد از زایمان، مدتی طول میکشد تا رحم به اندازه طبیعی خودبازگردد. به دلیل ترشح هورمون اوکسیتوسین انقباضها ۲ تا ۴ روز بعد از زایمان ادامه دارد و این موضوع معمولا برای خانمی که تازه زایمان کرده و شیر میدهد دردناک است. ممکن است اگر درد زیادی داشته باشید پزشک برای شما استامینوفن یا داروهای ضدالتهاب تجویز کند.
چه باید کرد؟ به بدنتان استراحت دهید و تا جای ممکن دراز بکشید. تا چند روز پس از زایمان رحم پر از لختههای خونی و سنگین است به همین دلیل هنوز احساس سنگینی میکنید. فکر میکنید چرا قدیمیها تا چند هفته بعد از زایمان در رختخواب میماندند؟
۲. چرا بخیههای اپیزیوتومی (برشی که در زایمان طبیعی داده می شود) من بسیار حساس و دردناک است؟
این موضوع طبیعی است و تا یکی، دو هفته بعد از زایمان ادامه خواهد داشت. در حقیقت این درد مربوط به کل بافت تناسلی است که متورم و خونمرده شده است. اگر خیلی ناراحت هستید، میتوانید از بالشتکهای مخصوص استفاده کنید. البته مراقب باشید زیرا گاهی خود این بالشتکها باعث کشیده شدن بیشتر جراحت و درد شدیدتر میشوند.
چه باید کرد؟ دو پایتان را زیرتان جمع کنید و بنشینید اما اگر همچنان احساس ناراحتی میکنید تنها یک پا را جمع کنید. بعد از هر بار دستشویی رفتن داخل تشتی آب ولرم و بتادین بریزید و چند دقیقهای داخل آن بنشینید. برای خشک کردن ناحیه بخیهخورده از سشوار استفاده کنید تا بخیهها سریعتر خشک شوند و بیفتند. اگر این ناحیه بیش از حد قرمز است، حتما با یک متخصص زنان مشورت کنید.
۳. چرا بعد از سزارین درد شکم دارم؟
اگر زایمان دوم یا سوم شماست، بهطور حتم دلیل آن انقباضهای شدید رحمی است که به خصوص بعد از سزارین دردناکتر هم است و ۳ تا ۴ روز ادامه خواهد داشت اما اگر چند روز اول را پشتسر گذاشتهاید و هنوز درد دارید، ممکن است علت آن متفاوت باشد. مثلا شاید نفخ یا یبوست دارید.
چه باید کرد؟ موادغذایی نفاخ را از برنامهغذاییتان حذف و از موادغذایی یا داروهای رونده بیشتر استفاده کنید. شاید رحم از حد طبیعی پایینتر افتاده است که در این صورت توصیه ما به شما بعد از اتمام هر وعده شیردهی مصرف استامینوفن است. برخی تمرینهای تنفسی به بازگشت سریعتر رحم به مکان طبیعی خود کمک میکند. اگر بعد از ۳-۲ هفته هنوز درد داشتید با پزشکتان مشورت کنید.
۴. چرا خونریزی شدیدی دارم؟
این موضوع طبیعی است و حدود ۳ هفته ادامه خواهد داشت. طی ۴۸ ساعت اول خونریزی شدیدتر از حالت عادی و رنگ خون روشن است. به مرور میزان آن کمتر و رنگ خون قرمز قهوهای خواهد شد.
چه باید کرد؟ در ۳ روز اول پس از زایمان به دلیل شدید بودن خونریزی نوارهای بهداشتی پهن و ضخیم و شورتهای یکبار مصرف استفاده کنید. هرگز شورت یا شلوار تنگ نپوشید زیرا رحم را به پایین فشار میدهد و این موضوع میتواند مشکلساز شود.
۵. چرا بعد از زایمان دچار بواسیر شدهام؟
۲۰ درصد زنان بعد از زایمان بهخصوص ۶ هفته نخست دچار همورویید (بواسیر) میشوند.
چه باید کرد؟ اگر قسمت پایینی روده و مقعد دردناک است و خونریزی دارید، حتما با پزشکتان تماس بگیرید. برای تسکین دردتان میتوانید از توصیههای ذکر شده در مورد هفتم استفاده کنید.
۶. چرا بعد از زایمان هنوز شکمم بزرگ است؟
این موضوع کاملا طبیعی است. ماهیچههای زیر شکمی هنوز درست کار نمیکنند، رحم سنگین و افتاده شده و دچار اضافه وزن دوران بارداری هستید. چند هفته زمان لازم است تا رحم به جای اولش بازگردد.
چه باید کرد؟ به کمر بخوابید، زانوهایتان را خم کنید و زیر سرتان بالشی بگذارید به طوری که چانه به سینه بچسبد. آرام و عمیق نفس بکشید. این تمرین را ۳ تا ۴ بار در روز تکرار کنید. از گنهای مخصوص هم میتوانید استفاده کنید.
۷. چرا بعد از زایمان یبوست گرفتهام؟
دلیل این موضوع ترشح هورمون پروژسترون است. پروژسترون باعث کاهش اجابت مزاج در طول بارداری میشود و اثر آن تا چند هفته بعد از زایمان باقی میماند. از طرفی رحم رودهها را تحتفشار قرار داده و آنها هنوز به حالت اولیه خود برنگشتهاند. اگر سزارین کرده باشید، داروهای بیهوشی و بیحسی نیز میتوانند یبوست را شدیدتر کنند. نکته دیگر اینکه بعد از زایمان به دلیل درد و ترس از پاره شدن بخیهها معمولا اجابت مزاج را به تاخیر میاندازیم و همین موضوع باعث تشدید یبوست میشود.
چه باید کرد؟ میزان آب و فیبر مصرفیتان را افزایش دهید. حجم وسیعی از آب دریافتی صرف تولید شیر میشود. میوه ها، سبزیها و غلات کامل را به برنامهغذاییتان اضافه کنید.
۸. چرا کمردرد دارم؟
اضافه وزن بعد از بارداری و کششهای هنگام زایمان عامل این دردهاست. کمردرد شما به مرور و با استراحت بهتر میشود به شرطی که خودتان آن را شدت نبخشید.
چه باید کرد؟ فرزندتان را درست در آغوش بگیرید و در وضعیت صحیح به او شیر دهید. موقع نشستن حتما از زیرپایی استفاده کنید.
۹. چرا سوزش ادرار دارم؟
سوزش، درد در ناحیه زیر شکم و تمایل به ادرار مکرر از جمله علایم عفونت ادراری است. احتمال بروز عفونت ادراری بعد از زایمان بسیار بالاست. از یک سو در دوران بارداری مثانه پایین آمده و چون کامل خالی نمیشود احتمال تجمع باکتریها در آن بالاست و از سوی دیگر اگر طی زایمان به شما سوند وصل شده باشد، ممکن است دچار عفونت شده باشید.
چه باید کرد؟ بیشتر آب بنوشید و اگر مشکلتان زود رفع نشد، از پزشکتان کمک بگیرید.(پزشکی ایران)
*انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانههای داخلی و خارجی در «جام جم سرا» لزوما به معنای تایید یا رد محتوای آن نیست و صرفاً به قصد اطلاع کاربران بازنشر میشود.
جام جم سرا به نقل از سیب سبز: متخصصان میگویند، سزارین برخلاف تصور مادران، زایمانی بدون درد نیست و جراحی سختی که روی بدن مادر انجام میشود، میتواند این اتفاق شیرین را با دردی چندروزه و گاه غیرقابل تحمل همراه کند.
دکتر شیرین نیرومنش، متخصص زنان و زایمان معتقد است هر شیوه زایمان برای فرد خاصی مناسب است و اگر مادران بنا به شرایط جسمی و روانی خود سراغ روشی مناسب بروند، زایمانی لذتبخشتر را تجربه میکنند.
بدون درد با تزریق دارو
یکی از متداولترین روشهای زایمان بدون درد تزریق داروست. زمانی که دهانه رحم 5 سانتیمتر باز میشود میتوان از داروهای تزریقی مانند پتدین استفاده کرد. در این روش درد حین زایمان طبیعی بهشدت کاهش مییابد و مادر میتواند حین انقباضات استراحت داشته باشد. در اصل پیش از آنکه فشار وارد کردن به نوزاد شروع شود باید این دارو تزریق شود.
چه شرایطی دارد؟
تقریبا همه مادران میتوانند از این روش استفاده کنند مگر آنکه حساسیتی به پتدین داشته باشند. نکته مهم آن است که استفاده از این روش میتواند روند زایمان را کند کرده و مادر را خوابآلود کند.
طبیعی با بیحسی اپیدورال
این روش مانند روش بیحسی اپیدورال در زایمان سزارین است. در این روش از نقطه خاص روی کمر بیمار سوزن باریکی رد میشود و یک لوله پلاستیکی نازک از طریق این سوزن داخل مهرههای کمری جاگذاری میشود و به تدریج داروهای بیدردی از این لوله تزریق میشود. معمولا این کار زمانی انجام میشود که دهانه رحم 4 تا 5 سانتیمتر باز شده باشد.
بیحسی اپیدورال بیدردی نسبتا خوبی ایجاد میکند اما در مرحله آخر زایمانی و زمانی که دهانه رحم 10 سانتیمتر باز شده و سر جنین باید کانال زایمانی را طی کند کمکهای ارادی مادر بسیار کمک کننده است. در خانمهایی که بیحسی اپیدورال دارند به دلیل آنکه پایین تنهشان بیحس است نمیتوانند فشاری وارد کنند بنابراین خروج جنین با تاخیر انجام میشود و پزشک گاهی نیاز به استفاده از وکیوم دارد.
چه شرایطی دارد؟
استفاده از این روش نیاز به تجربه و حضور مداوم پزشکان بیهوشی در مرکز بهداشتی دارد. هر خانمی میتواند این کار را درخواست کند اما مادرانی که انحراف ستون فقرات دارند نمیتوانند از این روش برای زایمان استفاده کنند.
زایمان با وسایل فیزیوتراپی
انتقال امواج الکتریکی از طریق پوست در شیوهای موسوم به تنس هنگام زایمان به کاهش درد مادران باردار کمک میکند. تنسهایی وجود دارد که امواج الکتریکی تولید میکند و روی مهرههای کمری 4 و 5 قرار داده میشود. پلاکی روی این مهرهها قرار میگیرد و امواج ظریفی ایجاد میکند که باعث ترشح مورفینهای طبیعی بدن میشود و طول مدت زایمان را کاهش میدهد. استفاده از سوزنهای طب سوزنی نیز دقیقا به همین منظور و برای کاهش درد زایمان طبیعی به کار میرود.
چه شرایطی دارد؟
این روش از آنجا که یکی از روشهای زایمان بدون درد محسوب میشود، میتواند بسته به شرایط مادر مورد استفاده قرار گیرد و به طور طبیعی منع خاصی ندارد.
زایمان در آب
ایده انجام این کار از کشورهای اروپای شرقی که منابع آب فراوانی دارند، منشا گرفته است. در این روش مادران زمانی که درد زایمان پیدا میکنند وارد وان آب میشوند. در این حالت حس درد کمتر و بیدردی نسبی ایجاد میشود. اما این روش در کشور ما موفق نبوده است. در برخی مراکز وان آب تعبیه شده اما ضربان قلب جنین با سونیکیت باید کنترل شود که این وسیله در زایمان در آب باید ضد آب باشد به همین دلیل عملا با شرایط کشور منطبق نبوده و مورد استفاده قرار نگرفته است. برخی خانمها خیال میکنند این روش یک روش بیدردی کامل است در حالی که این روش فقط در کاستن از درد موثر است.
چه شرایطی دارد؟
این زایمان برای همه خانمها مناسب نیست و مادری که میخواهد زایمان در آب انجام دهد باید در طول دوران بارداری هیچ عارضهای نداشته باشد و لگنش در شرایط مناسب باشد و همچنین جنین او درشت نباشد. مادرانی که چند قلو باردارند هم نمیتوانند این روش را امتحان کنند. گرچه زایمان در آب طرفداران زیادی در دنیا دارد اما در کشور ما به دلیل محدود بودن تجهیزات تنها در چند مرکز انجام میشود.
زایمان فیزیولوژیک در صدر
در این روش اجازه داده میشود زایمان به همان طریق طبیعی که سالهاست انجام میشود، اتفاق بیفتد. مهمترین نکته در مورد این زایمان کلاسهای آموزشی است تا استرس مادر کاهش یابد. برای انجام این زایمان مراکز بهداشتی از اواسط بارداری مرتب کلاسهایی برای مادران برگزار میکنند و درباره فیزیولوژی و مراحل زایمان توضیح میدهند. در اینجا حمایت همسر مادر باردار بسیار اهمیت دارد.
در این روش مادر آزاد است بنشیند، بایستد یا راه برود حتی میتواند حین زایمان از مایعات و آبمیوه استفاده کند. کار دیگری که معمولا انجام میشود این است که هنگام درد وسایلی مانند توپهای بزرگ را به مادر میدهند تا بغل کند و دردش کمتر شود. روشهایی مانند شل کردن عضلات و کم کردن استرس و تکنیک تنفس عمیق و ریلکسیشن قبل از بروز دردها باید آموزش داده شود ضمن آنکه یک ماما مدام در کنار مادر باید باشد تا اضطراب او کاهش یابد.
چه شرایطی دارد؟
تقریبا همه مادران میتوانند از روش زایمان فیزیولوژیک بهره ببرند حتی خانمهایی که بیماریهای جدی قلبی دارند هم هیچ محدودیتی برای زایمان فیزیولوژیک ندارند.
سزارین، گزینه آخر
در زایمان سزارین دو روش وجود دارد؛ یکی بیهوشی و دیگری بیحسی کمری که این هم به دو روش اپیدورال و اسپینال استفاده میشود. اغلب پزشکان متخصص ترجیح میدهند از روش بیحسی استفاده کنند زیرا در بیهوشی ماده بیهوشی در جریان خون مادر وارد میشود و ممکن است به جنین نیز برسد یا حتی زمانی که نوزاد شیر مادر میخورد این احتمال وجود دارد که ماده بیهوشی وارد بدن نوزاد شود. مزیتی که بیحسی نسبت به بیهوشی دارد این است که در بیحسی مادر صدای گریه نوزادش را میشنود و میتواند نوزادش را در آغوش بگیرد.
چه شرایطی دارد؟
این روش به مادرانی توصیه میشود که قبلا هم سزارین انجام دادهاند، دوقلو یا سهقلو باردار هستند، مسمومیت بارداری دارند، جنین نسبت به لگن مادر بزرگ است، اکسیژنرسانی به جنین در داخل رحم خطرناک است یا جنین در داخل رحم مکنیوم (مدفوع) دفع میکند.
زایمان با گاز استنشاقی
استفاده از گازهای مخصوص استنشاقی نیز درد حین زایمان را کاهش میدهد و عوارض خاصی ندارد. در این موارد مخلوطی از اکسیدنیترو و اکسیژن تجویز میشود که در بسیاری از زنان بیدردی رضایتبخشی را در جریان زایمان فراهم میکند. در این حالت مادر کپسول انتونوکس را روی بینی میگذارد و هر زمان درد را حس کرد آن را استنشاق میکند.
چه شرایطی دارد؟
این روش تنها در صورتی که مادر حساسیت داشته باشد منع مصرف دارد. نکته مهم دیگر وجود چنین کپسولی در مرکز زایمان مورد نظر است. متخصص باید به مادر درباره میزان و نحوه استنشاق این گاز آموزش دهد.
زایمان؛ خوابیده یا نشسته؟
در مرحله آخر زایمان وضعیتهای متفاوتی مورد بررسی قرار گرفته است تا بهترین وضعیت برای وضع حمل مشخص شود. از جمله وضعیتهای مستقیم مثل نشستن در صندلی زایمان، وضعیت زانوزده، چمباتمه زدن و وضعیتهای خوابیده به پشت همراه با بالا بردن تخت به میزان 30 درجه است.
هر کدام از این روشهای میتواند عوارض و مزایای مخصوص خود را داشته باشد؛ مثلا در وضعیت خوابیده به پشت فاصله زمانی تا زایمان کوتاهتر بوده، زایمان راحتتر انجام میشود و درد و خونریزی بعد از زایمان نیز کمتر خواهد بود. البته در مطالعات متعدد انجام شده، نظرات در این زمینه متفاوت بوده و هنوز نظر قطعی در این زمینه وجود ندارد.
چه شرایطی دارد؟
از نظر متخصصان حتی حالت قرار گرفتن مادر میتواند به کاهش درد او و سریعتر شدن روند زایمانش کمک کند. به همین دلیل این روش در مرحله پایانی زایمان به کار میرود و میتواند همراه با روشهای دیگر زایمان توامان مورد استفاده قرار گیرد.
زایمان با هیپنوتیزم
این روش در کاهش درد بسیار موثر است. این روش حالتی است که در آن خودآگاهی فرد تغییر پیدا میکند و با تلقینپذیری، درد زایمان کم میشود که البته باید توسط فرد ماهری انجام شود. در این مورد به برخی از پزشکان آموزشهای لازم داده میشود اما آمار دقیقی درباره مراکزی که این کار را انجام میدهند وجود ندارد اما به طور کلی در این روش باید مادر از پنج ماهگی آموزش ببیند.