آنچه زنان باردار باید برای زایمان به موقع بدانند

ناهید خداکرمی در پاسخ به سؤال یکی از شهروندان درباره پارگی کیسه آب در دو ماهگی اظهار داشت: حجم مایع آمنیوتیک در دو ماهگی آن قدر زیاد نیست که فرد با حجم زیادی از آن مواجه باشد، بنابراین ممکن است فرد بر اثر افزایش هورمون‌ها و بزرگ شدن لگن و فشاری که به مجاری ادرار و مثانه وارد می‌شود باعث تکرر و بی‌اختیاری ادرار می‌شود.

افزایش حجم مایع آمنیوتیک در سه ماهه دوم و سوم بارداری

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: حجم مایع آمنیوتیک در سه ماهه دوم و سوم بارداری افزایش پیدا می‌کند، در صورتی که ترشحات مادر شفاف و ناگهانی باشد احتمال پارگی کیسه آب وجود دارد که در این صورت باید به ماما یا پزشک متخصص زنان مراجعه کرد.

وی افزود: تشخیص نهایی با انجام نوعی تست تعیین PH میسر است و برای تأیید بیشتر از سونوگرافی نیز استفاده می‌شود که در آن حجم مایع آمنیوتیک نسبت به سن بارداری تعیین می‌شود، چنانچه حجم این مایع کاهش پیدا کرده باشد، تشخیص پارگی کیسه آب داده می‌شود و اگر حجم مایع آمنیوتیک طبیعی باشد مادر می‌تواند مراقبت را طبق روال گذشته داشته باشد.

علل پارگی کیسه آب

رئیس انجمن علمی مامایی ایران گفت: یکی از علل اصلی پارگی کیسه آب، عفونت‌های بی‌علامت زنانه است که سبب نازک شدن غشای آمنیوتیک می‌شود، همچنین افزایش بیش از حد حجم مایع آمنیوتیک می‌تواند موجب پارگی کیسه آب شود و گاهی پارگی کیسه آب در اواخر بارداری علامت وقوع زایمان است.

خداکرمی با بیان اینکه پارگی کیسه آب اورژانس مامایی است اظهار داشت: هر مادری که حس کند کیسه آب جنین پاره شده است، باید به یکی از مراکز درمانی مراجعه کند، زیرا عدم اقدام به موقع می‌تواند موجب عفونت غشای آمنیوتیک شود، همچنین چنانچه پارگی کیسه آب واضح باشد باید ختم بارداری داده شود و مادر زایمان کند.

وی خاطرنشان کرد: در اواسط بارداری ممکن است با بستری شدن و مراقبت درمانی آبریزش ناشی از پارگی کیسه آب متوقف شود که در این شرایط می‌توان به بارداری ادامه داد. در اواخر بارداری نیز در صورت پارگی کیسه آب، مادر را یک هفته بستری می‌کنند تا پس از آن زایمان انجام شود. ( فارس)

رایج‌ترین مشکلات زنان بعد از زایمان

هرچند با افزایش مراقبت‌های بعد از زایمان، ارتقای بهداشت و آگاهی مادران، حوادث بعد از زایمان کمتر دیده می‌شود، گاهی با مشکلات مربوط به بعد از زایمان مواجه می‌شویم که در این مطلب به مهم‌ترین آنها اشاره خواهیم کرد.

عفونت: اولین عارضه بعد از هرگونه عمل جراحی عفونت است. عفونت‌های بعد از زایمان انواع مختلف دارد:

عفونت ناحیه برش سزارین یا اپی‌زیوتومی: در زایمان به روش سزارین، ناحیه شکم را برش می‌دهند و برای رسیدن به جنین باید این ناحیه چند لایه برش داده شود. هر‌گونه دستکاری در محوطه شکمی حتی در صورتی که شرایط کاملا استریل باشد، امکان عفونت را بالا می‌برد. در زایمان به روش طبیعی نیز برشی بزرگ به نام اپی‌زیوتومی وجود دارد که این نیز ممکن است باعث عفونت شود. شاخص‌ترین علامت عفونت وجود تورم، قرمزی‌، درد یا خروج چرک از ناحیه است. عفونت‌های بعد از سزارین معمولا از روز هفتم به بعد دیده می‌شود. اگر در ناحیه بخیه، قرمزی دیده شد یا با فشار دادن دو طرف بخیه ترشحات چرکی بیرون بیاید، نشان از وجود عفونت در ناحیه برش است. برای درمان عفونت نیاز به تجویز آنتی‌بیوتیک است؛ البته عفونت مانع جوش‌خوردن زخم و گاهی باعث بازشدن زخم می‌شود.

‌ عفونت در نقطه‌ای غیر از برش: عفونت همیشه در ناحیه بخیه نیست و ممکن است در نقطه دیگری از بدن مانند دستگاه تنفسی فوقانی باشد‌ یا به دلیل لوله‌ای که هنگام بیهوشی داخل دهان بیمار گذاشته می‌شود، عفونت ریوی اتفاق بیفتد. عفونت در ناحیه پریکارد قلب هم دیده می‌شود.

آبسه پستان: یکی دیگر از مشکلاتی که در خانم‌ها بعد از زایمان مطرح می‌شود، وجود آبسه در پستان است. آبسه معمولا به دلیل وجود میکروبی در دهان نوزاد و نفوذ آن به داخل مجرا ایجاد می‌شود. تورم، سفتی، درد و تب بالای 2/ 38 نشانه آبسه پستان است. برای درمان نیز مهم‌ترین کار خالی‌کردن مداوم سینه‌ها و مصرف آنتی‌بیوتیک است.

ماستیت سینه: در روز سوم ممکن است سینه‌ها دچار التهاب و درد شدید شوند. این عارضه معمولا با تب همراه است، ولی بندرت تب از 38 درجه بالاتر می‌رود. ماستیت به علت تجمع شیر در سینه‌هاست و معمولا تا روز پنجم طول می‌کشد. ماستیت نیاز به درمان ندارد و تخلیه شیر با شیردوش کفایت می‌کند.

5ـ‌ عفونت مثانه: عفونت مثانه نیز به دلیل سونداژ مادر باردار در حین زایمان، شایع است. علامت عفونت مثانه حبس ادرار، ادرار قطره‌قطره، سوزش ادرار، درد هنگام دفع و گاهی خون در ادرار است. برای درمان عفونت مثانه، بیمار باید مصرف مایعات را بالا ببرد و از داروهای آنتی‌بیوتیک استفاده کند.

ترومبوفلیبیت: این بیماری بسیار خطرناک است و دلیل آن وجود لخته‌ای در رگ است. در بارداری و زایمان احتمال ترومبوز شش تا هشت برابر یک فرد معمولی است. اگر لخته جدا شود و به ریه برسد، باعث مرگ بیمار خواهد شد. بنابراین همه خانم‌ها باید علامت این بیماری را بشناسند تا در صورت بروز خیلی زود به پزشک مراجعه کنند. علامت آن هم قرمزی، تورم و گرمی در ناحیه است. ترومبوز معمولا در ساق پا بیشتر اتفاق می‌افتد و لخته‌ها معمولا در اندام تحتانی تشکیل می‌شوند. هرچه لخته عمقی‌تر باشد (لخته‌هایی که در لگن ایجاد می‌شوند) خطرناک‌تر است. اگر لخته به ریه‌ها برسد بیمار دچار علائمی مانند سرفه، احساس خفگی، تشنج و شوک خواهد شد.

بیماران دقت کنند اگر دچار گرفتگی ساق پا می‌شوند، گرفتگی باید خیلی زود برطرف شود. تداوم آن ممکن است ناشی از وجود لخته در یکی از عروق پا باشد. تشخیص ترومبوز توسط روشی به نام داپلر رنگی است. بیماران باید حتما در بیمارستان بستری شوند و در بستر بمانند. حرکت بیمار ممکن است باعث جداشدن لخته و رهاشدن آن در خون شود.

خونریزی: این عارضه همچنان در تمام دنیا اولین علت مرگ‌ومیر مادران بعد از زایمان است. دو ساعت اول بعد از زایمان مرحله‌ای حیاتی برای همه مادران است. بارها پیش آمده همه مراحل زایمان بخوبی پیش رفته، ولی به دلیلی نامشخص خونریزی بیمار بعد از ساعتی شروع شده است. یکی از اتفا‌ق‌های بسیار شایع، عارضه‌ای به نام آتونی رحم است. آتونی یعنی شل‌شدن رحم. در این حالت رحم قدرت انقباض خود را از دست می‌دهد. احتمال آتونی در حاملگی‌های دوقلویی، در زایمان‌های سخت، زایمان با جنین بزرگ و... که رحم بزرگ‌تر از حد عادی است بیشتر است. اگر خونریزی در 24 ساعت اول اتفاق بیفتد، حتما باید از نظر وجود پارگی یا باز‌ماندن رگ کنترل شود. گاهی در بررسی لخته دیده می‌شود. لخته نشانه این است که رگ پاره شده، اما خونریزی ممکن است با تاخیر باشد. این خونریزی‌ها تا 40 روز بعد از زایمان هم دیده می‌شود. در این حالت معمولا تکه‌ای از جفت در رحم باقی مانده است. برای اطمینان سونوگرافی درخواست می‌شود و اگر سونوگرافی گزارش داد تکه‌ای در رحم باقی مانده، بیمار را به اتاق عمل می‌برند و تکه جفت از رحم خارج می‌شود. وقتی جفت کنده می‌شود، لخته‌ای جای آن تشکیل می‌شود تا مانع خونریزی شود. تقریبا از روزهای 35 تا 40 این لخته آرام‌آرام کنده و به بیرون ریخته می‌شود. در بعضی از بیماران این لخته یکجا کنده می‌شود که ایجاد خونریزی زیادی می‌کند و بیمار آن را با پریود شدید اشتباه می‌گیرد. در این مواقع باید حتی‌الامکان از موادی استفاده شود که رحم را جمع کند و حتی ماساژ رحم هم کمک‌کننده است. این مورد بسیار نادر است.

آمبولی مایع آمنیوتیک: این عارضه نیز عارضه‌ای خطرناک، بسیار نادر و کشنده است. در این عارضه موها، مایع آمنیون و حتی ورنیکس کازوئوزا (ماده چربی که روی پوست جنین وجود دارد) به دلیل این‌که عروق در حین زایمان باز هستند وارد خون می‌شود و از آنجا به ریه می‌روند. ورود این مواد به ریه با شوک ناگهانی بیمار همراه است. متاسفانه در بیشتر موارد هم به مرگ بیمار منجر می‌شود.

عوارض بعد از بیهوشی: بیهوشی عمومی برای زن باردار توصیه نمی‌شود مگر این‌که اوضاع به گونه‌ای باشد که راهی غیر از بیهوشی عمومی وجود نداشته باشد. (گذاشتن لوله در حلق مادر باردار که دچار تورم در آن ناحیه است، خطرناک است)‌ 90 تا 95 درصد زایمان‌های دنیا با روشی به نام بی‌حسی اسپینال انجام می‌شود. در این روش ماده بیهوشی وارد بدن مادر نمی‌شود. این نوع از بی‌حسی از طریق تزریق ماده بی‌حسی در کمر انجام می‌شود. عارضه آن البته در بعضی بیماران سردرد است که با خوردن کافئین و مایعات برطرف خواهد شد.

آزیتا صفارزاده کرمانی،متخصص بیماری‌های زنان و زایمان

سیب (ضمیمه سه شنبه روزنامه جام جم)

321

لطفا سزارین کنید؛ من از زایمان طبیعی می‌ترسم!

پاسخ مشاور: تشخیص اینکه برای شما و جنینتان، زایمان طبیعی مناسب‌تر است یا سزارین، باید پس از مطالعه دقیق پرونده پزشکیتان ارائه شود. از آنجا که اشاره کرده‌اید بنا به تشخیص پزشکتان مشکل خاصی شما را تهدید نمی‌کند در شرایط عادی به طور قطع زایمان طبیعی گزینه مناسب‌تری برای شما و فرزندتان خواهد بود.
با این حال توجه شما را به نکاتی در این باره جلب می‌کنم که امیدوارم موثر باشد:

بی‌اطلاعی مادران باردار از روش‌های زایمان طبیعی

انواع روش‌های کاهش درد در زایمان بخوبی معرفی و تبلیغ نشده است و بسیاری از مادران باردار از این روش‌ها بی‌اطلاع هستند. اغلب خانم‌ها به این دلیل سراغ سزارین می‌روند و آن را جایگزین زایمان طبیعی می‌کنند که از درد زایمان رهایی یابند، در حالی که اگر زایمان طبیعی و بدون درد بدرستی تبلیغ می‌شد، شرایط موجود را دستخوش تغییر می‌کرد.
اگرچه در مواقع ضروری عمل «سزارین» به مادران باردار پیشنهاد می‌شود ولی اگر لگن مادری دچار مشکل نباشد، شرایط جنین و وضعیت جسمانی مادر مطلوب باشد و نهایتا مشکل اورژانسی خاصی مادر و فرزندش را تهدید نکند؛ زایمان طبیعی بهترین گزینه است.

عوارض سزارین

سزارین مخاطراتی دارد که کمتر برای مادران تشریح شده، از جمله احتمال خونریزی و چسبندگی جفت در عمل سزارین وجود دارد. متأسفانه عامل دیگری که مادران جوان را به سمت این عمل سوق داده است نگرانی از بابت نداشتن بنیه برای انجام زایمان طبیعی است. به خاطر دارم خانم میانسالی از روستا به همراه دختر باردارش به مطب مراجعه کرده بودند و درخواست سزارین داشتند در حالی که برای آن مادر جوان بهترین گزینه، زایمان طبیعی بود. از مادر این خانم پرسیدم، شما که خودتان سال‌ها قبل با همین روش فرزندانتان را به دنیا آورده‌اید و حتی نسل‌های قبل از شما هم در روستا، به این روش زایمان می‌کردند چرا برای دخترتان این قدر اصرار به سزارین دارید، آن هم در حالی که هیچ مشکلی ندارد؟ پاسخش این بود که دخترم بنیه کافی برای طبیعی زایی ندارد! من به عنوان پزشک نظر دیگری داشتم.

یکی دیگر از عوارض سزارین این است که این عمل می‌تواند تعداد زایمان‌ها را کاهش دهد و مادر، نهایتا قادر به انجام دو یا سه زایمان دیگر خواهد بود اما درباره زایمان طبیعی چنین محدودیتی رخ نمی‌دهد.

استراحت مادر باردار فقط به توصیه پزشک

در کشور ما ورزش‌ها و تمرین‌های دوران بارداری بخوبی تبلیغ و آموزش داده نمی‌شود. این تمرینات باعث می‌شود تا ساختار بدن هم برای زایمان طبیعی آماده شود و هم عوارض ظاهری زایمان بر جسم مادر نمودی نداشته باشد؛ اما متأسفانه به دلیل نبود آگاهی، مادران باردار در این ۹ ماه، مدام به پرخوری و کم تحرکی از سوی اطرافیان تشویق می‌شوند که نهایتا این رفتار‌ها، آن‌ها را با مشکل مواجه می‌کند. (دکتر مهنوش فرشچیان - متخصص زنان و زایمان/ خراسان)

---

*انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی در «جام جم سرا» لزوماً به معنای تایید یا رد محتوای آن نیست و صرفاً به قصد اطلاع کاربران بازنشر می‌شود.

ارتباط عفونت‌های دندانی با زایمان زودرس

نفیسه ثقفی افزود: علت بروز زایمان زودرس ممکن است مربوط به مادر یا جنین باشد، اما مهم‌ترین عامل آن پارگی کیسه آب در نتیجه عفونت، چند قلویی و خودبخودی بوده که این مورد علت مشخصی نیز ندارد. همچنین نوازدان نابهنجار نیز ممکن است، زودتر به دنیا آیند.

وی با اشاره به اینکه در صورتی که پیش از هفته 37 بارداری، حاملگی به هر علتی خاتمه یابد، زایمان زودرس صورت می‌گیرد، تصریح کرد: نوزادانی که زودرس به دنیا می‌آیند نیاز به NICU و صرف مخارج سنگینی دارند.

این متخصص زنان و زایمان ادامه داد: عفونت‌های کلیوی، ریوی، رحم، بیماری ویروسی حاد، بیماری‌های تب‌دار و خاص می‌تواند موجب زایمان زودرس شود.

ثقفی با بیان اینکه تفاوت قومی و نژادی نیز می‌تواند در زایمان زودرس مؤثر باشد، عنوان کرد: در افرادی که دارای سابقه سقط جنین بوده یا شاهد خونریزی و لکه‌بینی هستند و از موادمخدر مانند سیگار، قرص‌های روان‌گردان و ... استفاده می‌کنند امکان تولد نوزاد نابهنجار و زایمان زودرس وجود دارد.

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد خاطرنشان کرد: دیابت نیز ممکن است موجب مرده‌زایی، سقط و زایمان زودرس علمی شود؛ به این معنی که پزشک معالج تشخیص دهد که به علت وخامت بیماری دیابت در فرد، ضروری است که جنین از رحم خارج شود.

ثقفی با تاکید بر اینکه در صورتی که فاصله میان حاملگی‌ها کمتر از 18 ماه باشد، ممکن است زایمان زودرس رخ دهد، اضافه کرد: برخی رحم‌های تک‌شاخه و دو شاخه ممکن است موجب بروز زایمان زودرس شوند. بنابراین بهتر است پیش از بارداری عکسبرداری انجام گرفته تا با توجه به نوع رحم در طی دوران بارداری درمان آن مشخص شود.

وی با اشاره به اینکه برخی داروها مانند «پروژسترون» می‌تواند از زایمان زودرس جلوگیری کند، گفت: زنانی که سابقه زایمان زودرس دارند باید پیش از بارداری مجدد مشاوره پزشکی انجام دهند، زیرا بسیاری از علل این نوع زایمان قابل درمان است. زنانی که دارای شغل‌های سنگین هستند، باید در دوران بارداری فعالیت خود را کم کنند و در صورتی که بیماری عفونت موضعی و اعتیاد دارند سریع‌تر برای درمان آن اقدام کنند. (ایسنا)

چالشی به نام افزایش مرخصی زایمان زنان

محمدحسن زدا، در این باره افزود: به استناد ماده 29 قانون برنامه پنجم توسعه، کلیه تصویب‌نامه‌ها، تصمیمات و مصوبات مقامات اجرایی که متضمن بار مالی برای صندوق‌های بازنشستگی و همچنین دستگاه‌ها باشند، در صورتی قابلیت اجرایی دارند که بار مالی مربوطه قبلاً محاسبه و در قوانین بودجه کل کشور و یا بودجه سالانه دستگاه یا صندوق ذیربط تأمین اعتبار شده باشد.
وی ادامه داد: همچنین اجرای احکام منحصراً در حدود منابع مذکور ممکن است، در غیر این صورت عمل مراجع مذکور در حکم تعهد زائد بر اعتبار بوده و مسئولیت آن بعهده رؤسای دستگاه‌ها و صندوق‌ها و مدیران و مقامات مربوطه است.
معاون فنی و درآمد تأمین اجتماعی با اشاره به قانون افزایش مرخصی زایمان زنان شاغل از شش به 9 ماه اظهار کرد: به منظور تأمین اعتبار مالی مربوطه، محاسبات افزایش مرخصی از شش به 9 ماه در سال 93 و سال جاری انجام و مراتب طی نامه‌های متعدد به سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و همچنین مجلس شورای اسلامی منعکس شده است. در همین راستا پیگیری‌های لازم و مستمر نیز صورت پذیرفته که در صورت تأمین اعتبار و منابع لازم جهت سال جاری مقررات قانونی یادشده به اجرا در خواهد آمد. (ایسنا)

درباره عوارض سزارین و فواید زایمان طبیعی چه می دانید؟

دکتر سیده مرجان پورحیدری در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه زایمان طبیعی می‌تواند برای مادران بسیار مفید باشد، اظهار کرد: از نظر پزشکی، جسمانی و روانی، زایمان طبیعی فوایدی برای کودک هم دارد.

وی پیشگیری از خطر مرگ، پیشگیری از خطر عفونت، پیشگیری از آسیب دیدن دستگاه ادراری، پیشگیری از آسیب دیدن روده و پیشگیری از لخته شدن خون در پاها و... را از مزایای زایمان طبیعی نسبت به سزارین عنوان کرد.

پورحیدری، احساس خوشایند از توانایی در زایمان طبیعی، احساس مشارکت در زایمان و درک نحوه تولد نوزاد، احساس تسلط و حاکم بودن بر اتفاقات حین زایمان، احساس برقراری ارتباط فوری و پیوند احساسی با نوزاد پس از وضع حمل و احساس رضایت از پذیرفتن مسئولیت‌های مادرانه در مراقبت از نوزاد را از فواید روانی زایمان طبیعی نام برد.

وی با بیان اینکه زایمان طبیعی برای نوزادان هم فواید بسیاری دارد، تصریح کرد: از آنجا که فواید تغذیه طبیعی با شیر مادر مورد توجه است، سزارین برای مادرانی که مایلند نوزادان‌شان را با شیر خود تغذیه کنند، مشکل‌ساز خواهد شد. اغلب زنانی که زایمان طبیعی می‌کنند بلافاصله پس از تولد نوزاد، تغذیه با شیر خود را آغاز می‌کنند و شیردهی در زنانی که سزارین می‌شوند با تاخیر ‌آغاز می‌شود.

این متخصص زنان، زایمان و نازایی با اشاره به اینکه خطرناک‌ترین عارضه جانبی جراحی سزارین برای نوزاد نارس است، اظهار کرد: نارسی برای شرح دادن وضعیت نوزاد بکار می‌رود و به دلیل انتخاب نادرست زمان سزارین، نوزاد نارس به دنیا می‌آید.

وی افزود: نوزادانی که به روش سزارین انتخابی به دنیا می‌آیند، به میزان چشمگیری در معرض خطر ابتلا به سندرم دیسترس تنفسی (RDS) قرار دارند، هنوز هم در اغلب بیمارستان‌ها برای جراحی سزارین بیهوشی عمومی صورت می‌گیرد و داروهای به‌ کار رفته برای بیهوشی مادر از طریق جفت به بدن نوزاد می‌رسد.

پورحیدری با بیان اینکه فقدان ایجاد فشار بر روی دستگاه تنفسی بر اثر سزارین در نوزاد بروز می‌کند، افزود: در این حالت تخلیه مایع از اعماق ریه نوزاد به طور کامل صورت نمی‌گیرد. به همین دلیل بروز مشکلات تنفسی در نوزادانی که به روش سزارین به دنیا آمده‌اند در مقایسه با زایمان طبیعی بیشتر است.

وی خاطرنشان کرد: احتمال مرگ و میر مادران در زایمان سزارین هفت برابر زایمان طبیعی است. همچنین ارتباط عاطفی بین مادر و فرزند و شروع شیردهی در زایمان طبیعی سریع‌تر است.

پورحیدری با اشاره به اینکه میزان خونریزی در سزارین بیشتر از زایمان طبیعی است، خاطرنشان کرد: احتمال کم خونی و نیاز به تزریق خون در بیماران سزارین بیشتر است.

این متخصص زنان و زایمان و نازایی، احتمال عفونت‌های رحمی در سزارین را بیشتر از زایمان طبیعی عنوان کرد و گفت: سزارین در همه مواقع تضمین سلامت جنین نیست و احتمال بریدگی و شکستگی اعضای بدن جنین در سزارین وجود دارد.

پورحیدری با بیان اینکه شانس مشکلات تنفسی در نوزادان نارس که به روش سزارین متولد می‌شوند، بیشتر است، خاطرنشان کرد: در مادران سزارینی بازگشت مادر به فعالیت‌های طبیعی روزانه دیرتر از مادرانی است که به طور طبیعی زایمان می‌کنند.

چرا موها بعد از زایمان دچار ریزش می​شوند؟

از حدود ماه چهارم پس از زایمان است که ریزش موهای مادر بیشتر شده و چون مادر، در مرحله فعال شیردهی است، ممکن است فکر کند که شیر دادن باعث ریزش موهایش شده است. در حقیقت، به علت کمتر ریختن موها در دوران بارداری، ریزش آن پس از زایمان بیشتر به چشم می‌آید و ارتباطی با شیردهی ندارد.

به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، دکتر رباطی متخصص پوست و مو گفت: رشد مو دارای سه مرحله است مرحله اول (آناژن) مرحله رشد یا مرحله فعال -مرحله دوم (کاتاژن) مرحله بینابینی و به مرحله سوم (تلوژن) مرحله استراحت موها گفته می‌شود و در دوران بارداری با توجه به تغییرات هورمونی به ویژه افزایش هورمون استروژن که یک هورمون محرک رشد مو است، بیشتر موها در مرحله فعال می‌مانند و این تصور برای مادر بوجود می آید که رشد موها بیشتر شده و تراکم موهایش افزایش یافته است.

وی افزود: از آنجا که این وضعیت، یک روند طبیعی محسوب می شود، نیاز به اقدام خاصی ندارد و تنها در مواردی که مشکلات زمینه‌ای مانند کمبود آهن وجود داشته باشد، برای پیشگیری از کاهش ذخایر بدن مادر باید علت زمینه ای رفع شود.

این متخصص پوست و مو گفت: بر این اساس، فقط در موارد شدید ریزش مو که به دلایل مختلف، نظیر عوامل ارثی هورمونی و التهابی ایجاد می شود ارجاع به متخصص ضرورت دارد در سایر موارد باید به مادر اطمینان خاطر داد که دراین مورد (ریزش مو) نگران نباشد زیرا بیماری‌ محسوب نشده و در اکثر موارد قسمت عمده موها جایگزین می‌شود.

اختلالات روحی پس از زایمان

به گزارش جام جم آنلاین، اختلالات روحی بعد از زایمان، مشکلات نسبتا شایعی هستند که به ۳ شکل غم و اندوه، افسردگی و جنون دیده می شوند.

غم و اندوه پس از زایمان:

اکثر زنان، بعد از زایمان دچار نوعی ناراحتی و اندوه می شوند که با ضعف و بی حالی، غمگینی، بی خوابی، بی قراری، تحریک پذیری و نوسانات خلق و خو همراه است. افسردگی گذرا یا "دلتنگی پس از زایمان" به احتمال زیاد نتیجه عواملی است که به شایع ترین آن ها اشاره می کنیم:

۱.مادر در مورد کم شدن جذابیت خود نگران است.
۲.مادر در مورد توانایی های خود برای مراقبت از نوزاد بعد از ترک بیمارستان اضطراب دارد.
۳.فشار روانی که به دنبال ترس و هیجان ناشی از حاملگی و زایمان در زنان به وجود می آید.
۴.مادر به دلیل بروز ناراحتی ها و دردهای اوایل دوران نفاس احساس ناامیدی و افسردگی می کند.
۵.مادر به دلیل کم خوابی در مدت دردهای قبل از زایمان و دوره بعد از زایمان در بیمارستان دچار خستگی شده است.

این پدیده یک واکنش طبیعی در برابر تولد کودک می باشد و ۲ تا ۳ روز بعد از تولد آغاز شده و حدود ۱۰ تا ۱۴ روز باقی می ماند. برای رفع آن اطرافیان و به خصوص همسر باید از لحاظ روحی، مادر را حمایت کنند.

افسردگی پس از زایمان:

بیشتر مادران بعد از زایمان کمی حساس تر و بداخلاق می شوند، که حداکثر دو هفته بیشتر ادامه پیدا نمی کند. احتمال دارد شما هم به این حالت دچار شوید. در این شرایط زیاد گریه می کنید، همیشه نگران و مضطرب هستید و خواب و خوراکتان به هم می ریزد.در این مواقع کمی استراحت کنید، از همسرتان بخواهید مدتی نگهداری از بچه را به عهده بگیرد تا شما فرصت پیدا کنید بیشتر به خودتان برسید.

اگر تغییر احساسات شما بعد از ۲ هفته برطرف نشد، ممکن است به افسردگی بعد از زایمان مبتلا شده باشید. نیمی از زنانی که بعد از زایمان دچار حمله افسردگی می شوند، قبل از زایمان نیز علائم و نشانه های افسردگی را داشته اند. در این گونه موارد باید مشاوره روانپزشکی انجام شود . ممکن است بعد از زایمان، احساس و افکارتان مثل گذشته نباشد و آرامش قبل را نداشته باشید. خیلی زود شادی شما از به دنیا آوردن یک موجود کوچک دوست داشتنی جای خود را به مسئولیت های ریز و درشتی میدهد که از این به بعد بر عهده شماست. این حالت ها تا حدی طبیعی می باشد. با این حال اگر از حد بگذرد، باید آن را جدی بگیرید.

علائم:

اگر خوابتان به هم خورده، زود رنج و حساس شده اید، مدتی است غمگین و بی حوصله هستید و با کوچکترین مسئله ای به گریه می افتید و تمام روز را گریه می کنید، انگیزه انجام هیچ کاری را ندارید، اشتهایتان به هم خورده، همیشه مضطربید، زود خسته میشوید، تمایل چندانی به ارتباط جنسی ندارید، تمرکز حواستان را تا حدی از دست داده اید و تپش قلب، سردرد و سرگیجه راحتتان نمی گذارد، باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک شما خیلی خوب تشخیص می دهد که شما افسرده شده اید یا نه. با انجام این کار اگر در معرض افسردگی بعد از زایمان باشید، خیلی زود تشخیص داده می شود و درمان آن راحت تر است.

عوامل مستعد کننده:

اگر شما یا افراد خانواده در گذشته سابقه افسردگی و اختلالات روانی داشتید و یا در دوران بارداری بیش از حد مضطرب بودید، بیشتر باید مواظب خودتان باشید چون شانس ابتلا به افسردگی در شما بالاتر است. ممکن است در زندگی زناشویی خود مشکلاتی داشته باشید، بارداریتان ناخواسته بوده و یا آن طور که باید همسرتان از شما حمایت نمی کند. در این شرایط نیز احتمال ابتلای شما به افسردگی پس از زایمان بیشتر از سایرین است. فراموش نکنید این عوامل به تنهایی دلیل بروز افسردگی در شما نیست ممکن است شما چند عامل خطرزا را هم زمان داشته باشید و هرگز افسرده نشوید.(برعکس این ماجرا هم صادق است.)

برای مقابله با افسردگی پس از زایمان چه کنیم؟

مسئله ایجاد شده را پنهان نکنید. حتما درباره احساستان با همسرتان صحبت کنید و با او به پزشک و مشاور مراجعه کنید. سعی کنید ارتباط عاطفی خود را با همسرتان افزایش دهید و از او بخواهید همواره در کنارتان باشد. اگر در فضایی هستید که افکار نا امید کننده و منفی را به شما انتقال می دهد، بلافاصله از آنجا خارج شوید، خودتان را خسته نکنید، غذای سالم و مقوی بخورید و در هیچ شرایطی ورزش را رها نکنید و البته در ارتباط با انتخاب نوع ورزش، حتما با پزشکتان مشورت کنید.

معاشرت را با دوستان و اقوام خصوصا کسانی که از مصاحبتشان لذت می برید افزایش دهید. با مادرانی که مثل شما تازه زایمان داشته اند صحبت کنید، از مطالعه در زمینه هایی که دوست دارید غافل نشوید، استحمام روزانه را فراموش نکنید و بیشتر به خودتان برسید. گاهی از همسر و یا خانواده خود بخواهید از کودکتان نگهداری کنند تا کمی برای خودتان وقت پیدا کنید و یا به خرید بروید.

جنون پس از زایمان:

تعداد بسیار کمی از زنان ممکن است بین روزهای ۱۰ تا ۱۴ پس از زایمان دچار علائم جنون شوند و حتی افکار خودکش یا صدمه زدن به نوزاد به ذهن آن ها برسد. در صورت بروز چنین مشکلی بستری و درمان در بیمارستان ضرورت دارد.

منبع: سایت نی نی بان

این دردها از درد زایمان هم بدترند!

به گزارش جام جم سرا به نقل از ایسنا، دکتر علیرضا احمدی با بیان اینکه از سال 1995 درد به عنوان یکی از علائم حیاتی انسان در کنار علائم فشارخون، نبض، دمای بدن و تنفس قرار گرفته است، گفت: درد یکی از ملزومات زندگی بشر است و کاهش درد و قابل تحمل کردن آن نیز در حال حاضر یکی از ارکان حقوق بشر به شمار می‌رود.

وی اظهار کرد: طبق تعاریف علمی درد یک احساس ناخوشایند است که می‌تواند زمینه جسمی یا روحی داشته باشد. درد، ذهنی است و یک احساس ناخوشایند است که فقط خود فرد آن را درک می‌کند و دیگران آن را نمی‌بینند و می‌تواند منشاء روحی یا جسمی یا ترکیبی از این دو، عامل به وجود آورنده آن باشد.

این فلوشیپ به طبقه بندی دردها نیز اشاره کرد و گفت: بر اساس اعداد، دردها از صفر تا 10 طبقه بندی می‌شوند، بطوری که وضعیت بدون درد عدد صفر و شدیدترین درد عدد 10 را به خود اختصاص می‌دهد.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، قرار دادن لوله در ریه که یک راهکار درمانی است را دارای شدیدترین درد عنوان کرد و افزود: چنانچه بیمار در زمان انجام این عمل به هوش باشد، بیشترین درد را تجربه می‌کند.

وی افزود: بعد از این مورد، شکستگی ساق پا و پس از آن نیز زایمان بیشترین درد را به خود اختصاص می‌‎دهند.

احمدی اظهار کرد: برای عمده مریض‌هایی که با شکایت درد سراغ پزشک می‌‎آیند، سعی ما بر این است که درد آنها را در شماره دو تا سه حفظ کنیم، زیرا رساندن درد به عد صفر و حالت بدون درد برای بیماران خطرناک است. درد مکانیسم دفاعی بدن را فعال می‌کند و با به صفر رساندن آن امکان آسیب به بدن وجود دارد.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه افزود: برای بیماری که دیسک کمر دارد اگر درد او را به صفر برسانیم، او در حالت بی‌دردی حرکات بسیاری را انجام می‌دهد که آسیب بیشتری به دیسک‌های او وارد می‌کند.

این فلوشیپ با تقسیم بندی درد به دو دسته حاد و مزمن اظهار کرد: در هر دو صورت حاد و مزمن، درد آژیر خطر بدن است و وجود آن نشان‌دهنده این است که در بدن مشکلی وجود دارد و بر همین اساس همه افراد به محض احساس درد باید سریعا به پزشک مراجعه کنند.

زایمان طبیعی، بدون درد می‌شود ؟

ناهید خداکرمی، رئیس انجمن علمی مامایی ایران در پاسخ این پرسش می‌گوید: روش‌های مختلف دارویی و غیردارویی برای کاهش درد زایمان یا زایمان بی‌درد وجود دارد که بنا به درخواست مادر از آن استفاده می‌شود. البته وقتی از روش‌های غیردارویی برای کاهش درد استفاده می‌شود، تولد در شرایط کاملا فیزیولوژیک انجام می‌شود. معمولا این نوع زایمان برای مادر و خانواده وی بسیار خوشایند و لذتبخش است. این تکنیک‌های غیردارویی معمولا برگرفته از طب سنتی و شرقی است و به آمادگی قبلی نیز نیاز دارد.

وی در گفت‌وگو با جام‌جم درباره انجام بی‌حسی نخاعی طی زایمان طبیعی توضیح می‌دهد: بی‌حسی اپیدورال یک روش بی‌دردی دارویی است که گاهی سبب طولانی‌تر شدن زمان لیبر (مراحل مختلف زایمان تا تولد نوزاد) می‌شود و دلیلش این است که به دلیل بی‌حس شدن نسوج لگن،‌ مادر فشار سر نوزاد روی پرینه (ناحیه عضلانی بین واژن و مقعد) را احساس نمی‌کند و نمی‌تواند در خروج سر نوزاد خیلی مؤثر باشد ولی این روش برای مادرانی که از درد زایمان هراس دارند و متقاضی بی‌دردی کامل هستند بسیار مطلوب است. گاهی عوارضی مانند سردرد و بی‌حرکتی موقت اندام‌های تحتانی نیز با این روش مشاهده می‌شود که معمولا گذراست.

چرا زایمان فیزیولوژیک

منظور از زایمان فیزیولوژیک این است که مداخله غیرضروری در روند تولد نوزاد نباشد؛ همان پتانسیلی که مادر و جنین به کمک هم، روند زایمان را پیش می‌برند و به دنیا آمدن نوزاد با کمترین مداخله خارجی انجام می‌شود. رنیس انجمن علمی مامایی ایران با تاکید بر این که زایمان فیزیولوژیک تنها روش منطبق با خلقت و علم تولد سالم است، می‌افزاید: هیچ نوزادی دوست ندارد از راهی غیر از آنچه برایش طراحی شده است، به دنیا بیاید مگر این که مشکلی سر راه تولدش باشد یا مادر از نظر مامایی دچار عارضه‌ای باشد که سزارین برایش مفید باشد.

وی درباره کلاس‌های آمادگی برای زایمان طبیعی اظهار می‌کند: به همت اداره سلامت مادران وزارت بهداشت و کمک انجمن علمی مامایی ایران، بسته آموزشی بسیار مفیدی با عنوان کلاس‌های آمادگی برای زایمان طراحی شده که در مراکز مشاوره مامایی سراسر کشور در دسترس مادران باردار است، ضمن این که مراکز بهداشتی نیز شرایط برگزاری این کلاس‌ها را به صورت رایگان فراهم کرده‌اند.

خداکرمی تاکید می‌کند: طی این کلاس‌ها مادر همه آنچه را که به بارداری و زایمان مربوط است (مانند تغذیه، کنترل عوارض بارداری، شیردهی، مراقبت از نوزاد، تکنیک‌های آرام‌سازی عضلانی و تنفسی)، یاد می‌گیرد و ورزش‌های خاص برای داشتن یک زایمان خوشایند را تمرین می‌کند. پدران نیز در این کلاس‌ها شرکت می‌کنند و برای ایفای نقش آینده خود آماده می‌شوند. اغلب مادران بارداری که در این کلاس‌ها شرکت می‌کنند انگیزه بسیار بالایی برای زایمان طبیعی دارند و بسیار با اعتماد به نفس هستند. این تمرینات از هفته 16 به بعد انجام می‌شود.

زایمان طبیعی، نه برای همه

چه کسانی می‌توانند زایمان فیزیولوژیک داشته باشند و چه‌کسانی نمی‌توانند؟

به گفته خداکرمی همه زنان می‌توانند زایمان فیزیولوژیک داشته باشند، مگر این که دچار عارضه خاصی باشند یا به دلیلی، زایمان طبیعی برای مادر یا نوزاد خطرزا باشد. حتی ممکن است شخصی با وجود کسب آمادگی پس از طی 9 ماه موفق به زایمان فیزیولوژیک نشود و مجبور به سزارین باشد.

وی معتقد است: چنین شرایطی بهترین حالت سزارین است،‌ زیرا با طی شدن مراحل زایمان طبیعی، مادر و نوزاد از مزایای انقباضات رحمی بهره‌مند شده‌اند و اطمینان وجود دارد که جنین رسیدگی کافی برای زندگی خارج از رحم دارد. توجه داشته باشید یکی از مهم‌ترین علائم رسیدگی جنین، شروع درد زایمان است.

اولین انتخابتان زایمان طبیعی باشد

رئیس انجمن مامایی ایران به همه مادران بارداری که اولین بارداری را تجربه می‌کنند، توصیه می‌کند: اجازه دهید تا درد و علائم زایمان خود به خود شروع شود. اگر طی زایمان،‌ ماما یا پزشک تشخیص دادند که باید سزارین شوید، می‌توانید مطمئن باشید خودتان و نوزاد از بیشتر مزایای زایمان طبیعی بهره‌مند شده‌اید و نسبت به کسانی که به صورت انتخابی و در یک روز خاص سزارین می‌شوند، نوزادان سالم‌تری خواهید داشت و برای ایفای نقش مادری نیز آماده‌تر می‌شوید.

وی تاکید می‌کند:مادران تحصیلکرده و دلسوزی که به فکر سلامت آینده فرزندان خود هستند، اولین انتخابشان زایمان طبیعی است، مگر آن که از نظر علم مامایی سزارین برای آنها بهتر باشد.

معمولا 85 درصد مادران باردار می‌توانند زایمان طبیعی داشته باشند و نوزادشان بدون هیچ مداخله‌ای متولد شود. فقط صبر و حوصله می‌خواهد... .

پونه شیرازی

دانش و سلامت