فرهنگ کسب و کار در فرانسه

[ad_1]

روزنامه دنیای اقتصاد - کوشان غلامی: اکثر شرکت‌های بزرگ فرانسوی به همراه گرایش‌های مرکزی، دفاتر و مراکز اصلی و شعب بزرگ خود را در پاریس ایجاد می‌کنند. در این مطلب نکاتی ‌پیرامون فرهنگ تجاری فرانسه را آورده ایم.

 

1- پیشینه تحصیلی و مهارت‌های ذهنی، نکات مهمی ‌در کشور فرانسه به شمار می‌روند.

2- دولت و صنعت فرانسه از دیرباز روابط بسیار نزدیک‌تری نسبت به سایر کشورهای صنعتی داشته‌اند که این موضوع سبب پیدایش کارمندان ارشد دولتی بسیاری شده که نقش مهمی ‌در صنعت ایفا می‌کنند.

3- برنامه‌ریزی‌های بلندمدت برای دهه‌های متمادی یکی از اصول مهم رویکرد فرانسوی بوده و منجر به طراحی برنامه‌های مشروح و مفصل توسط کمپانی‌ها شده است.

4- اکثر شرکت‌های بزرگ فرانسوی به همراه گرایش‌های مرکزی، دفاتر و مراکز اصلی و شعب بزرگ خود را در پاریس ایجاد می‌کنند.

5- مدیران اجرایی شرکت‌های فرانسوی معمولا دارای شخصیت کاریزماتیک بوده و هدایت شرکت را به شیوه‌ای مسلط و آمرانه انجام می‌دهند.

6- کمپانی‌های فرانسوی تمایل به داشتن سلسله مراتب سفت و سخت با سیستم تصمیم گیری و گزارش دهی واضح و مترقی دارند.

7- برقراری ارتباط در لایه‌های مختلف سلسله مراتب امری غیرمعمول تلقی می‌شود.

8- ارتقا از طریق مجموعه‌ای از تجربه، مدارج تحصیلی و شایستگی‌های مشهود انجام می‌گیرد.

9- شیوه مدیریت معمولا دستوری با ارائه راهنمایی‌ها و سفارشات در جلسات اطلاعاتی به کارمندان است.

10- در جلسات باز و رسمی، اختلاف نظر بسیار کمی ‌با رییس مشهود است. سایر اختلافات در لابی‌های قبل از جلسه مشاهده می‌شود.

11- رقابت گروه‌های همسان می‌تواند مدیریت تیم‌های با کارکرد متقابل را دشوار کند.

12- رفتار منطقی همیشه محترم بوده و از همه انتظار می‌رود اینگونه عمل کنند. هرگونه رفتار احساسی می‌تواند به عنوان تفکر آشفته، فقدان ذکاوت یا هردو تلقی شود.

13- تغییر شغلی در فرانسه بسیار کمتر از سایر کشورها دیده می‌شود. مردم این کشور از دیرباز زندگی شغلی خود را بر مبنای یک شرکت بنا می‌کردند.

14- به‌رغم اینکه نام فامیل در شرایط رسمی یا در هنگام ارتباط با افراد مافوق متداول است، در بین گروه‌های همسان، نام کوچک استفاده می‌شود (مخصوصا در گروه‌های جوان‌تر).

15- فصاحت کلام صفت مهمی‌است و مدیران فرانسوی معمولا سعی می‌کنند از طریق قدرت بیان خود، افراد را متقاعد کنند.

16- اینکه تمامی‌ارتباطات نوشتاری از لحاظ گرامری به صورت صحیح نوشته شده باشد، بسیار مهم است.

17- طنز بر اساس لطافت طبع و استفاده هوشمندانه از کنایات بنا شده که هیچ‌کدام از اینها معنای دقیقی ندارند. فرانسوی‌ها بر خلاف اکثر کشورها به ندرت در شرایط جدی در کسب و کار از طنز و شوخی استفاده می‌کنند.

18- بین زندگی شخصی و زندگی کاری و همچنین زمان‌های مربوط به خانواده و کار تفکیک خاصی وجود دارد.

19- ناهارهای کاری می‌تواند خیلی طولانی و نه لزوما برای بحث‌های شغلی باشد. اینگونه ملاقات‌ها بیشتر زمان‌هایی برای ایجاد روابط هستند تا مشخص کردن نکات ریز قراردادها.

20- وقت شناسی در شهرهای مختلف فرانسه متفاوت بوده و در پاریس بهتر از سایر شهرها است.

فرانسوی‌ها خیلی دوست دارند با دست‌هایشان صحبت کنند. بعضی از رایج‌ترین واژگان آنها عبارتند از:

• حلقه کردن یک یا چند انگشت بر روی شقیقه به معنی این است که «طرف دیوانه است» و معمولا با یک ابراز تمسخر هم همراه است.

• بوسیدن نوک انگشتان به معنی «بامزه» است، خواه در سر میز غذا باشد خواه در مورد شخصی در حال گذشتن از خیابان.

• پایین کشیدن گونه راست با دست راست در ناحیه زیر چشم به معنی این است که:« باورم نمی‌شود»

• پاک کردن پیشانی یا فقط ناحیه رستنگاه مو به معنی این است که: «تا اینجا سیرم»

• مالیدن نوک انگشتان به هم طوری که انگشت شست بالا باشد انگار که پارچه ای‌لمس می‌کنید، به معنی«گران » است.

• قراردادن انگشتان صاف بر روی لب‌ها با چشمان باز به معنی« فهمیدن اشتباه » است. در این حالت به کار نبردن کلام ضروری است.

از آنجایی که فرانسویان به طور مرتب بدون کلام با هم صحبت می‌کنند، حرکات‌ زیادی از این قبیل دارند. این بخش شگفت‌آوری از میراث مدیترانه‌ای آنها است و نمایش بزرگی است که در خیابان‌ها و کافه‌ها مشاهده می‌شود. به همین دلیل است که در جیب گذاشتن دست‌ها بی‌ادبی محسوب می‌شود مخصوصا اگر در هنگام گفت‌وگو باشد. و شاید به همین دلیل باشد که دست دادن نزد فرانسویان این قدر اهمیت دارد.

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط



کلماتی برای این موضوع
انواع کسب و کار دانشگاه علم و صنعت ایران مرکز …کسب و کار خانگی تعریف به هر نوع فعالیت اقتصادی در محل سکونت شخصی که با استفاده از کسب و کار ارمنستان مشاوره ارمنستان اقامت …کسب و کار ارمنستان مشاوره ارمنستان اقامت ارمنستان مهاجرت ارمنستان اقتصاد ارمنستانکسب و کار تعریف، اهداف و انواع مقاله در راهکار مدیریت تعریف کسب و کار نویسندگان مختلف، تعاریف متفاوتی از کسب و کار دارند در واژه نامه‌ی انواع کسب و کار انواعکسبوکاربه هر نوع فعالیت اقتصادی در محل سکونت شخصی که با استفاده از امکانات و وسایل منزل راه رمان در ایران انسان شناسی و فرهنگتهیه و تنظیم مرضیه جعفری ورود رمان به ایران را می توان همزمان با ورود مدرنیته دانستالف کسب و کار فارغ التحصیلان دانشگاهمتاسفانه علت دریافت حقوقهای نجومی وجود دو گروه قدرتمند در کشور است مانند نظام پزشکی و انسان شناسی و فرهنگ انسان‌شناسی، علمی‌ترین …دوست و همکار گرامی چنانکه از فعالیت های داوطلبانه کانون انسان شناسی و فرهنگ و مقاله وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامیمقالهمعاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی کارگروه ساماندهی مد و لباسچگونه با مدرک مهندسی در کانادا کار پیدا کنیم؟چگونه با مدرک مهندسی در کانادا کار پیدا کنیم؟ در ادامه مطالب کاریابی در کانادا، این الف حد ورزش ایران همین است؛ میانگین کسب ما در …حد ورزش ایران همین است؛ میانگین کسب ما در المپیک ۴ مدال است و نباید انتظاری بیش از این اخبار فرهنگ و هنر تغذیه تغذیه کودکان تغذیه در دوران بارداری تغذیه ورزشکاران تغذیه و بیماریها تغذیه شرایط و زمان مورد نیاز برای دریافت ویزای کار کاناداشرایط و زمان مورد نیاز برای دریافت ویزای کار کانادا ویزای کار که با دریافت امتیاز دانلود کتاب بافتنی ؛ کسب مهارت‌های مقدماتی و …با سلاممن از شما تقاضا دارم در رابطه با یادگیری بافتنی به من کمک کنید چون به صورت اخبار،اخبار هنرمندان،اخبار بازیگران،خبرهای دنیای فرهنگ و فیلم سینمایی زاپاس در جوایز آسیایی رنگین کمان چین در دو رشته موفق به کسب جایزه شدپارسی نیوزخبرگزاری فارس با پیروزی پر گل آرسنال مقابل بازل و تساوی سن ژرمن توپچی‌ها به عنوان گزارش ها و ایران در آئینه رسانه های آلمان تازه های روز ، گفتنیها ، نوشته ها و اندیشه مجله اینترنتی برترین ها پورتال خبری و سبک …سیب زمینی در ایران زود جایگاهی درخور یافت و به مذاق مردمان خوش نشست و لازم نیامد کسی فرهنگ آموزش قرآن در آموزش و پرورش ایران طرح و …تحقق اهداف آموزش عمومی قرآن، بدون تولید و تصویب زیر نظام ها، ناکارآمد است اهداف دانلود مجموعه سخنرانی های دکتر شاهین فرهنگبسته آموزشی زبان انگلیسی و فرانسه در سطح تل می مور تومان خرید آموزش زبان نصرت استخدام مهندس عمران آقا برای کار در عسلویهمهندس عمران آقا با ۵ سال سابقه برای کار در کارگاه ساختمانی در عسلویه نیازمندیم

هوشنگ سیحون عنصر فرهنگ بهائی

[ad_1]

از عناصر بهائی که در عرصه فرهنگ نفوذ گسترده‌ای داشت، مهندس هوشنگ سیحون، بهائی یهودی تبار، رئیس دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران و عضو کلوپ روتاری شمال بود.
سیحون در سال 1299ش، در تهران و در یک خانواده بهائی به دنیا آمد. پس از اخذ لیسانس در سال 1323ش در رشته معماری از دانشگاه تهران، با بورس اعطایی دولت فرانسه برای ادامه تحصیل به این کشور رفت. در این زمان، دولت فرانسه با هدف تزویج هر چه بیشتر فرهنگ و هنر یهود و تأثیرگذاری بر ایرانیان، این دانشکده و دانشجویان آن را تحت کنترل داشت و استادان فرانسوی بدون دریافت دستمزد از دولت ایران تدریس می‌کردند و در هر دوره عده‌ای از دانشجویان را با بورس تحصیلی اعطایی دولت فرانسه به این کشور می‌فرستادند.
مهندس هوشنگ سیحون پس از اتمام تحصیلات خود در سال 1328ش، به ایران آمد و بلافاصله با درجه‌ی دانشیاری به استخدام دانشگاه تهران درآمد و به تدریس پرداخت و تا سال 1341ش، به عنوان استاد به فعالیت آموزشی و تدریس مشغول بود.
در سال 1341ش، پس از برکناری محسن فروغی (پسر محمدعلی فروغی)، به خاطر اختلاس و سوء استفاده‌ی کلان در کار ساختمان مجلس سنا از ریاست دانشکده هنرهای زیبا، هوشنگ سیحون، براساس دستور دکتر فرهاد (رئیس دانشگاه تهران) به ریاست دانشکده فوق منصوب شد. (1)
سیحون در زمان ریاست این دانشگاه به دانشجویان آزادی‌های زیادی داده بود که بتوانند هر گونه که بخواهند رفتار کنند. دانشکده‌ی هنرهای زیبا در زمان سرپرستی او به سمت ابتذال حرکت می‌کرد و بدون شک در جهت رواج فرهنگ و آموزه‌های غربی و دامن زدن به بی بندوباری و کشاندن جوانان و هنرمندان به سمت از خود بیگانگی بود. در دوران ریاست او نابهنجاری‌های فراوانی در تمام ارکان دانشکده مشاهده شد. این نابهنجاری‌های غیراخلاقی متأثر از فرهنگ و رفتار غربی، در بسیاری از دانشجویان و محیط دانشکده و حتی مسئولان و استادن آن به وفور مشاهده می‌شد از جمله ریختن رنگ بر روی سر و لباس دانشجویان تازه وارد، انداختن دانشجویان در حوض آب دانشکده اعتیاد به مواد مخدر به گونه‌ای که مرگ چند دانشجو را در محوطه دانشگاه به همراه داشت. (2)
خود سیحون سرپرست مسافرت‌های دسته جمعی دانشجویان بود. وی بدون توجه به موقعیت اجتماعی و اداریش به عنوان سردسته به بی نظمی‌های دانشجویان بیشتر دامن می‌زد. سیحون که این گونه رفتار را جزو افتخاراتش می‌دانست، در جایی گفت: در این سفرها تفریح هم داشتیم و شب‌ها به سینما می‌رفتیم. یادم هست که یک شب در شهر لاهیجان دوبار سینمای این شهر را به هم ریختیم.
هدف اصلی او از برگزاری این برنامه‌ها، دورنگه داشتن دانشجویان این دانشکده از مسائل سیاسی و اجتماعی بود. وی در راستای دامن زدن به این وضع، فضایی ایجاد می‌کرد تا دانشجو احترام استاد را نگه ندارند. خود در این باره چنین گفته اسـت: «من از دانشجویان می‌خواستم که ادای استادان را درآورند.»
یکی دیگر از اقدامات سیحون، در دوره‌ی ریاست دانشکده‌ی هنرهای زیبا، استفاده از مدل‌های زنده و عریان در کلاس‌های درس بود. (3)
هوشنگ سیحون در سال 1347 ش از ریاست دانشکده‌ی هنرهای زیبا کناره گرفت و به عضویت انجمن شهر تهران انتخاب شد و همزمان عهده‌دار مقام ریاست شورای شهر سازی و نوسازی تهران نیز بود.

پی‌نوشت‌ها:

1- دفتر پژوهش‌های مؤسسه کیهان، معماران تباهی، ج4، ص 76.
2- دفتر پژوهش‌های مؤسسه کیهان، معماران تباهی، ج4، ص 58.
3- محمد حسن طباطبایی، نفوذ فراماسونری در مدیریت نهادهای فرهنگی ایران، ص 136.

منبع مقاله :
صادقی، مریم، (1392) واکاوی در لُجنه: نقش بهاییان در پیدایش و استمرار رژیم پهلوی، تهران: شرکت انتشارات کیهان، چاپ اول

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط



کلماتی برای این موضوع
مرکزدانلود رایگان تخصصی عمران و معماریسیستم های مرکب از قاب و دیوار برشی سیستم های قالب صلب خالص برای ساختمان های مرتفع تر

بقاع متبرکه مکانی برای ترویج فرهنگ دینی اســت

[ad_1]

تبیان به نقل از گزارش ایرنا، حجت الاسلام سید نورالله جنتی پور روز شنبه در همایش امام زاده میرسالار (علیه السلام) در بخش دیشموک اظهار داشت: همه مردم و مسئولان وظیفه دارند نسبت به اجرای برنامه های فرهنگی و دینی در بقاع متبرکه همکاری کنند.
وی هدف از برگزاری این همایش را علاوه بر تکریم بقاع متبرکه، همکاری مسئولان و خیران را در راستای برطرف کردن مشکلات ذکر کرد.
مدیرکل اوقاف و امور خیریه کهگیلویه و بویراحمد با بیان اینکه سال گذشته 140 میلیون ریال برای بهسازی امام زاده میرسالار تخصیص یافته، افزود: نیاز اســت سادات در مرمت و بازسازی این امام زاده همکاری کنند.
حجت الاسلام جنتی پور درآمد سال گذشته امامزاده میرسالار را 530 میلیون ریال ذکر کرد.
وی ادامه داد: 45 درصد از این مبلغ صرف هزینه های عمرانی شده اســت.
265 بقعه متبرکه در کهگیلویه و بویراحمد وجود دارد و بر اساس اعلام اداره کل ثبت احوال این استان نیز حدود 30 درصد جمعیت 700 هزار نفری استان سادات هستند.
خبرنگار: حسین خدمتی دبیر: راشکی

---

منبع:
www.irna.ir

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط



کلماتی برای این موضوع
جدیدترین خبرهای استان سمنان خبر فارسی، اصفهان نفر، خراسان رضوی نفر، سمنان نفر، مرکزی نفر، البرز نفر، آذربایجان شرقی خبرگزاری رسمی حوزهبه خبرگزاری حوزه خوش آمدید اَللّهُمَّ کُنْ لِوَلِیِّکَ الْحُجَّةِ بْنِ الْحَسَنِ بحث آزاد اردی بهشت – شیراز ۱۴۰۰، شیراز پایتخت …۹۵ درصد هتل های فارس تا ۱۵ خرداد تکمیل است رئیس جامعه هتلداران فارس از تکمیل ۹۵ درصدی تسنیم اخبار،آخرین خبرها،خبر فوریذوالنور آمار بیکاری در کشور سرسام آور است تامین اسکان زائر حسینی از سوی آستان قدس خبرگزاری ایسنا اخبار،آخرین خبرها،خبر فوریانجام وقف طی سال در استان کرمان هوای آلوده حامل باکتری های مقاوم به آنتی بیوتیک استقانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی …قوانین بالادستی قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران ـ خبرگزاری فارس جزئیات همه برنامه‌های تلویزیون در …به گزارش خبرگزاری فارس، ویژه برنامه‌های نوروزی شبکه‌های سیما عمدتا از اسفند آغاز مرکز پژوهشها قانون بودجه سال کل کشورقانون بودجه سال کل کشور جناب آقای دکتر محمود احمدی‌نژاد رئیس محترم جمهوری اسلامی همایش های محیط زیست همایش ها ، کنفرانس ها و …چهارمین همایش یافته های نوین در محیط زیست و اکوسیستم های کشاورزی بهمن ماه

ستاری:بازارمحصولات دانش بنیان متکی به بخش خصوصی و فرهنگ عمومی جامعه است

[ad_1]

تهران – ایرنا – معاون علمی و فناوری رئیس جمهور تکیه گاه اصلی محصولات دانش بنیان را سرمایه بخش خصوصی و همچنین حمایت های فرهنگی عموم جامعه دانست.

به گزارش خبرنگار گروه علمی ایرنا، سورنا ستاری شامگاه شنبه درآئین اختتامیه نخستین جشنواره ملی، فرهنگی و هنری ایران ساخت که با حضور اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری و جمعی از فعالان عرصه علم و فناوری در مرکز همایش های بین المللی صدا و سیما برگزارشد، در سخنانی کوتاه اظهار امیدواری کرد که حرکت شروع شده در حوزه فرهنگ سازی در حوزه اقتصاد دانش بنیان و ساخت داخل بتواند اتفاقات جدی را در فرهنگ عمومی جامعه ایجاد کند.
وی با تاکید براینکه بازار دانش بنیان یک بازار دولتی نیست، تکیه گاه اصلی بازار محصولات دانش بنیان را بخش خصوصی و فرهنگ عمومی جامعه دانست.
معاون علمی و فناوری رئیس جمهوری گفت: ایران اسلامی خود از بازار بزرگ و مناسبی برخوردار است که همواره مورد توجه سایر کشورها بوده است.
آئین اختامیه نخستین جشنواره ملی، فرهنگی و هنری ایران ساخت با معرفی برگزیدگان این جشنواره در مرکز همایش های بین المللی صداو سیما برگزار شد.
جشنواره ملی فرهنگی، هنری «ایران ساخت» از 16 تا 18 دی ماه با شعار «فناوری ایرانی= کسب و کار ایرانی» با هدف جریان سازی در حمایت از تولید ساخت داخل و دانش بنیان برگزار شد.

خبرنگار: یوسف درویشی ** انتشار: معصومه گلشن

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط با این موضوع
ستاریبازارمحصولات دانش بنیان متکی به بخش خصوصی و فرهنگ عمومی جامعه است ستاریبازارمحصولات دانش بنیان متکی به بخش خصوصی و فرهنگ عمومی جامعه است

«یاد یاران» و ترویج فرهنگ ایثار و شهادت

[ad_1]

خبرگزاری آریا - برنامه «یاد یاران» شبکه رادیویی سلامت، سه شنبه ـ 14 دی ماه، با یکی از امدادگران دوران دفاع مقدس گفت و گو می کند.

به گزارش خبرگزاری آریا، برنامه «یاد یاران» که کاری از گروه بهداشت روان شبکه رادیویی سلامت است، با هدف ترویج فرهنگ ایثار و شهادت، سه شنبه در گفت و گو با فرانک بخشی، امدادگر دوران دفاع مقدس به زندگی این امدادگر دفاع مقدس و شرح خاطرات دوران دفاع مقدس می پردازد.
رویکرد این برنامه بررسی مشکلات پزشکی، روانی، ‌اجتماعی و .... جانبازان وایثارگران؛ و بیان خاطرات،‌ شعرخوانی، متن خوانی ایثارگران است.
یادآور می شود، برنامه «یاد یاران»، از شنبه تا پنجشنبه هر هفته از ساعت 12:55 از موج اف.ام ردیف 102 مگاهرتز تقدیم شنونده های صدای دانش، نشاط و آرامش می شود.

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط با این موضوع
خبرگزاری فارس بازتاب دفاع مقدّس در آینه شعر …مقدمه جهاد و مبارزه در راه خدا هنر شجاعت و شهامت مؤمن واقعی خداوند است و تبلور این نویسندهحامد منتظری مقدم فلسفه عزاداری و گریه …نویسندهحامد منتظری مقدم فلسفه عزاداری و گریه برای امام حسینعگزارش مشکل قرآن آموزان موسسات لطفا نام و نام خانوادگی خود را وارد کنید مانند محمد محمدیسوالات متن دینــــــــــــــــــی همراه با پاسخ – بنا به فرموده پیامبرص چهار چیز مهمی که درقیامت مورد سؤال و حساب قرار می گیرند مرکز تعلیمات اسلامی واشنگتن صفحه اهل البیت …برخی از مخالفان اسلام، که مفهوم زندگی را جز ارضای تمایلات جنسی و اشباع غرایز و امیال حقوق متقابل والدین و پدر و مادر همین موجود ارزشمند را که همچون امانتى دست آن هاست ، رها کنند و آنان از جاده فلسفه عزاداری برای امام حسین علیه السلام چیستتا یزیدیان و دوستداران آنها وجود دارند حسین ع هم زنده است و مبارزه باقیست باید میدان ارتباط ایثارگران با رییس جمهور ایثار خبربا سلام و احترام و تبریک انتخاب جنابعالی به راس قویه مجریهعرض کنم یکی از شعار و خبرگزاری پانا برازجان گزارشاتا عزام ۱۶۰ نفر دانش آموزو همکاران فرهنگی شاهد و ایثارگر شهرستان دشتستان به مناطق آذر راه زندگینقش ترس در شکست انسانها و اقسام آن ترس مثبت و منفی هراس، تیره بختی است، اما شهامت را خبرگزاری فارس بازتاب دفاع مقدّس در آینه شعر فارسی خبرگزاری فارس جهاد و مبارزه در راه خدا هنر شجاعت و شهامت مؤمن واقعی خداوند است و تبلور این نویسندهحامد منتظری مقدم فلسفه عزاداری و گریه برای امام حسینع نویسندهحامد منتظری مقدم فلسفه عزاداری و گریه برای امام حسینع گزارش مشکل قرآن آموزان موسسات لطفا نام و نام خانوادگی خود را وارد کنید مانند محمد محمدی سوالات متن دینــــــــــــــــــی همراه با پاسخ – بنا به فرموده پیامبرص چهار چیز مهمی که درقیامت مورد سؤال و حساب قرار می گیرند کدام اند؟ مرکز تعلیمات اسلامی واشنگتن صفحه اهل البیت عترت پیامبر برخی از مخالفان اسلام، که مفهوم زندگی را جز ارضای تمایلات جنسی و اشباع غرایز و امیال حیوانی حقوق متقابل والدین و پدر و مادر همین موجود ارزشمند را که همچون امانتى دست آن هاست ، رها کنند و آنان از جاده مستقیم خبرگزاری پانا برازجان گزارشات خبرگزاری پانا برازجان گزارشات خبرهای علمی فرهنگی و آموزشی ارتباط ایثارگران با رییس جمهور ایثار خبر با سلام و احترام و تبریک انتخاب جنابعالی به راس قویه مجریهعرض کنم یکی از شعار و برنامه ریس فلسفه عزاداری برای امام حسین علیه السلام چیست تا یزیدیان و دوستداران آنها وجود دارند حسین ع هم زنده است و مبارزه باقیست باید میدان حضور ما آذر راه زندگی ترس از خدا عامل خودباوری و اعتماد به نفس امام علی علیه السلام در حکمت ترس از خدا را یکی از

فرهنگ رضوی و جامعه‌ی آرمانی

[ad_1]

چکیده

یکی از اهداف مهم پیامبران الهی و جانشینان آنان برقراری زندگی نیکو یا جامعه‌ی آرمانی بوده است. گرچه اصطلاح «مدینه‌ی فاضله» یا «جامعه‌ی آرمانی» در قرآن یا متون روایی نیست، این موضوع ریشه در تعالیم انبیا داشته و مجموعه آیه‌ها ‌و روایت‌هایی که درباره‌ی هدف و کیفیت زندگی مطلوب یا حیات طیبه سخن می‌گوید، ما را به این سمت و سو هدایت می‌کند. از نظر قرآن کریم و روایت ‌معصومان نه تنها دست یافتن به جامعه‌ی آرمانی امکان‌پذیر است، بلکه هدف بعثت انبیا همین بوده است.
پرسش اصلیِ مقاله حاضر این است که ویژگی‌های جامعه‌ی آرمانی در فرهنگ رضوی چیست؟ قرآن و عترت دو یادگار بی‌نظیر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) هستند و امام رضا (علیه‌السلام) پاره تن رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم)، وارث انبیای بزرگ الهی و امامان پیش از خود است؛ اینان، هم در حکمت نظری و هم در حکمت عملی به تلاش و مجاهدت برای تبیین و تحقق این هدف دیرینه پرداخته‌اند. در این مقاله به مهم‌ترین ویژگی‌های جامعه‌ی آرمانی در فرهنگ رضوی اشاره می‌شود که عبارتند از: عقل‌گرایی، برپایی عدل، احسان، حاکمیت امام، گسترش دانش و شکوفایی اقتصادی.

مقدمه

امام رضا (علیه‌السلام) منصوب پروردگار و علمش وابسته به علم الهی است. خلیفه‌ی خدا در زمین و مظهر تام و تمام اسما و صفتهای ‌اوست. در حکمت نظری و عملی سرآمد همه‌ی انسان‌ها، جز پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و آل پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) است. امام رضا (علیه‌السلام) وصی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)، امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) و یکی از مصادیق عترت است. قرآن و عترت به دلیل حدیث ثقلین همتای یکدیگرند. استناد به سیره و سنت آن حضرت بی تردید انسان و جامعه را به بهترین و استوارترین روش زندگی و حیات طیبه رهنمون می‌کند.
خداوند درباره‌ی قرآن می‌فرماید: « إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ یهْدِی لِلَّتِی هِی أَقْوَمُ» (اسرا/ 9) و درباره‌ی پیامبر است نیز می‌گوید: «یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا اسْتَجِیبُوا لِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاکُمْ لِمَا یُحْییکُمْ» (انفال/ 24). بنابراین، شناخت سیره‌ی آن بزرگوار، در مقام جانشین پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در واقع تفسیر علمی و عینی قرآن کریم است. التزام به فرهنگ رضوی چون منشأ وحیانی دارد و تعالیم وحیانی ناظر به فطرت انسانی است، نه تنها به دلیل تعبد، بلکه به دلیل عقل، تضمین‌کننده‌ی سعادت دنیا و آخرت است.
تجربه‌ی بشری نشان داده التزام به فرهنگی که اولیای دین، معصومانه دریافت، ابلاغ و اجرا کرده‌اند، چیزی جز سعادت انسان را در برنداشته است. اما آنچه در این رهگذر لازم و ضروری است، شناخت دقیق ابعاد و ویژگی‌های جامعه‌ی آرمانی است که از فرهنگ و سیره‌ی فاخر و ارجمند آن بزرگوار به دست می‌آید. چارچوب نظری این نوشتار بر اساس الگوی امامت در مکتب شیعه‌ی اثنی عشری و روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی است.

مفاهیم

قبل از ورود به بحث، تبیین مفاهیم مدنظر ضروری است.

فرهنگ

فارسی معین، فرهنگ را مرکب از دو واژه‌ی «فر» و «هنگ» به معنای ادب، تربیت، دانش، علم، معرفت و آداب و رسوم تعریف کرده است (1387: واژه‌ی فرهنگ). برای فرهنگ تعاریف متعددی ارائه شده که بعضی از این تعاریف مفهوم عام و برخی دیگر مفهوم خاصی از این واژه را به دست می‌دهند.
یکی از اوّلین تعاریف نسبتاً جامع را تیلور در سال 1871 ارائه کرده است. (2) به قول ریموند ویلیامز (3) در سال 1976 فرهنگ یکی از دو سه واژه‌ای است که پیچیده‌ترین واژه‌هاست. کشورها بر سر تعریف جهانی از مفهوم فرهنگ توافق ندارند. در مقدمه‌ی اعلامیه‌ی جهانی تنوع فرهنگیِ سال 2001 یونسکو، فرهنگ چنین تعریف شده: «فرهنگ را باید مجموعه‌ای از خصیصه‌های ‌مشخص معنوی، مادی، فکری و احساسی جامعه یا گروه اجتماعی تلقی کرد که دربردارنده‌ی هنر، ادبیات، شیوه‌های زندگی، روش‌های زندگی با هم، نظام‌های ارزشی، سنت‌ها ‌و باورهاست» (فراهانی، 1386: 80).
همچنین، سایر متفکران درباره‌ی فرهنگ، تعاریف گوناگونی ارائه کرده‌اند (4) که از میان آنان مرحوم علامه محمدتقی جعفری، فیلسوف اسلامی، با نقد مهم‌ترین تعریف‌ها ‌از فرهنگ، چنین تعریفی ارائه داده است: «فرهنگ عبارت است از کیفیت یا شیوه‌ی بایسته یا شایسته برای آن دسته از فعالیت‌های ‌حیات مادی و معنوی انسان‌ها که مستند به طرز تعقل سلیم و احساس ‌تصعید شده‌ی آنان در حیات تکاملی باشد» (جعفری، 1373: 77). ایشان فرهنگ را به دو قسم پیرو و پیشرو تقسیم می‌کند:
فرهنگ پیرو آن نوع کیفیت و شیوه‌ی زندگی است که تابع هیچ اصل و قانون اثبات شده‌ای نیست، بلکه ملاک درستی و نادرستی آن، تمایل‌ها و خواسته‌های ‌مردم است. به بیان دیگر، این قسم فرهنگ ناشی از هوا و هوس‌ها و تمایل‌های طبیعی انسان‌هاست. اما فرهنگ پیشرو یا هدف‌دار و پویا از اصول ثابت حیات تکاملی انسان ریشه می‌گیرد؛ و عامل محرک این فرهنگ، ابعاد اصیل انسانی است و هدف آن عبارت است از آرمان‌هایی که آدمی را در جاذبه هدف اعلای حیات به تکاپو درمی‌آورد و تمدن اصیل را برای بشریت به ارمغان می‌آورد (نصری، 1376: 346-348).
با جمع‌بندی نظرهای گوناگون می‌توان چنین نتیجه گرفت که فرهنگ مجموعه‌ای از باورها، ارزش‌ها، شیوه‌ی زندگی، آداب و رسوم، نظام ‌سیاسی، اجتماعی و حقوقی است که در جامعه نهادینه شده است.

فرهنگ رضوی

فرهنگ رضوی مجموعه‌ی آموزه‌های ‌امام رضا (علیه‌السلام) و پدران پاک و معصومش تا پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در حکمت نظری و عملی است. این تعالیم همتای آموزه‌های ‌قرآن کریم، تبیین آیه‌ها ‌و تجسم عینی و عملی آن است. از آنجا که ائمه نور واحدند، (5) گفتار و رفتار امام رضا (علیه‌السلام) جدای از سایر معصومان نیست. بنابراین، مجموعه آموزه‌های ‌قرآن و عترت را با تأکید بر گفتار و رفتار امام رضا (علیه‌السلام) «فرهنگ رضوی» می‌نامیم؛ فرهنگی که امام رضا (علیه‌السلام) با حکمت و تدبیر از آن پاسداری کرد و در آن راه به شهادت رسید؛ فرهنگی که آدمی را در جاذبه‌ی هدف اعلای حیات به تکاپو وامی‌دارد و تمدن اصیل را برای بشریت به ارمغان می‌آورد.

جامعه

واژه‌ی «جامعه» معانی لغوی و اصطلاحی دارد. در لغت به معنای گرد آمدن، فراهم آمدن، نزدیکی جسمی به جسم دیگر یا چندین جسم به همدیگر و سازگار کردن است ( دهخدا، 1377، ج1: 1049). جامعه مؤنث «جامع»، اسم فاعل از کلمه‌ی «جمع» و در لغت به معنای جمع کننده، طوق، غل، گردآورنده و غلی که بر گردن و دست نهند آمده است (همان، ج5: 7398). در زبان عربی واژه‌ی «مجتمع» و در زبان فارسی «جامعه» به کار می‌رود (6) به معنای گروهی از انسان‌ها که در سرزمینی ساکن‌اند و حکومتی واحد دارند (مؤلفان، 1387: 34).
برخی چون خواجه نصیرالدین طوسی معتقدند که واژه‌ی «انسان» از ریشه «اُنس» است، یعنی خصلت طبیعی او زندگی با همنوعان و ریشه‌ی تمدن، مدینه است؛ به این معنا که زندگی اجتماعی جز از طریق تعاون امکان‌پذیر نیست (شریف، 1362: 894؛ طوسی، 1374: 140). او ناچار است در جامعه برای رفع نیازهای خویش با همنوع خود زندگی کند. البته این نگاه، طبیعی بودن حیات اجتماعی انسان را نیز تأیید می‌کند.
به تعبیر استاد مصباح یزدی، مدینه با این تعریفِ جامعه کاملاً منطبق است: «جامعه‌ی واحد مجموعه‌ای است از انسان‌ها که با هم زندگی می‌کنند، کارهایشان مستقل و مجزا از هم نیست، بلکه تحت یک نظامِ تقسیم کار با هم مرتبط است و آنچه از کار جمعی‌شان حاصل می‌آید، در میان همه‌شان توزیع می‌شود» (مصباح یزدی، 1368: 89). بهترین تعریفی که برای جامعه می‌توان استنباط کرد این است که جامعه به اجتماع انسان‌ها گفته می‌شود که بر پایه‌ی هدف و قانون مشترکی زندگی می‌کنند.

جامعه‌ی آرمانی

واژه‌ی «آرمان‌شهر» (utopia) را نخستین بار توماس مور در سال 1516 در کتابی به همین نام به کار برد (مور، 7:1388). پیش‌تر مفاهیم مشابهی از این واژه در آرای فلاسفه‌ی یونان باستان (افلاطون و ارسطو) عرضه شده و در فلسفه‌ی اسلامی از آن به نام مدینه‌ی فاضله یاد شده بود. اصل واژه‌ی «اتوپیا» (utopia) یونانی است و معنی آن «جایی که وجود ندارد» یا «ناکجاآباد» است. اتوپیا واژه‌ای است مرکب از ou (او) یونانی به معنای «نفی» و کلمه‌ی topos (توپوس) به معنای «مکان». بنابراین، از لحاظ لغوی به معنای «لامکان» است.
آرمان‌شهر نمادی از واقعیت آرمانی و بدون کاستی است که متضمن سعادت و خوشبختی مردم باشد. همچنین، می‌تواند نمایانگر حقیقتی دست نیافتنی باشد. گاه به صورت اساطیر، عصر زرین و حماسه‌های ‌بشری جلوه‌گر شده و گاه در محک آرمان‌های نظام حاکم؛ از افلاطون، ارسطو و فارابی گرفته تا رابرت اوئن (7)، شارل فوریه (8)، اتین کابه (9)و... همگی کوشیده‌اند به توصیف آرمان‌شهرِ مطلوبشان بپردازند.
آیت الله معرفت (رحمه‌الله) می‌فرمایند: «در این جامعه، هدف، رشد و تکامل نوع انسانی است تا افراد هرچه بهتر زندگی کنند، به نحو احسن به حقوق حَقه و طبیعی خود دست یابند و از مواهب طبیعت که خداوند در اختیار بشر گذارده، به گونه‌ی شایسته و بایسته بهره‌مند شوند» (1378: 12). ایشان با استناد به آیه‌ی 13 سوره حجرات می‌فرمایند: «در چنین جامعه‌ای، انسان به دلیل انسان بودن مورد احترام قرار می‌گیرد و هرگز عوامل محیطی و شرایط زیستی... یا گرایش‌های ‌خاص که باعث عقیده‌ها ‌و باورهای گوناگون می‌شود یا نسب و حسب، سبب تبعیض از برخورداری از حقوق انسانی و مواهب طبیعی و الهی و... نمی‌گردد» (همان).
ایشان «تقوا» را به معنای تحفظ و تعهد گرفته، معتقدند هر انسانی باید این تعهد را در خود احساس کند و در مقابل بهره‌مندی از مواهب الهی و دستاوردهای دیگران، خود نیز بهره بدهد. همچنین، ایشان با اشاره به آیه‌ی «هُوَ أَنْشَأَکُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَ اسْتَعْمَرَکُمْ فِیهَا» (هود/ 61) می‌گویند: «آباد کردن زمین بدون روح همزیستی، نوع دوستی، ایثار و... میسر نیست. همین است معنای خلافت در زمین و مسخر بودن کائنات برای انسان و پذیرا شدن امانت و ودایع الهی تا مشمول «وَ لَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِی آدَمَ» (اسرا/70) قرار گیرد» (همان: 13).
آموزه‌های ‌قرآن و عترت ناظر به رشد و تعالی بشر در همه‌ی ابعاد، منتهی به هدف خلقت انسان است. بنابراین، هرگاه سخن از برپایی قسط، بسط معنویت، شکوفایی عقل، احسان و... می‌کند، ناظر به جامعه‌سازی است.

جمع‌بندی مفهوم جامعه‌ی آرمانی

1. جامعه‌ی آرمانی جامعه‌ای است تحت ولایت الهی که هدف آن رشد معنوی و مادی بشر است و دائم در حال رشد و شکوفایی است. (10) کرامت انسان‌ها در آن رعایت می‌شود، مردم به ولایت الهی و اطاعت از فرامین او تن می‌دهند و عدالت و تقوای الهی را در همه‌ی شئون آن به پا می‌دارند.
2. آرمان‌شهر امری دست نیافتنی و در زمره‌ی آرزوها تلقی نمی‌شود، بلکه جامعه‌ای است که تعالیم قرآن، عترت و سیره‌ی عملی اهل بیت که متصل به سرچشمه‌ی آفرینش انسان و جهان است، خصوصیات آن جامعه‌ی آرمانی را برای بشر تبیین کرده و هرگاه بشر پایبند به اصول و ارزش‌های ‌آن بوده، طعم شیرین آن را درک کرده است.
3. در جامعه‌ی آرمانی از همه‌ی مواهب و نعمت ‌الهی به درستی و برای رشد فضائل کمال نهایی بشر استفاده می‌شود.

امامت در مکتب شیعه‌ی اثنی‌عشری

امام امتیازها و ویژگی‌های منحصر به فردی دارد که بقیه‌ی مردم حتی دانشمندان و نخبگان بشری از آن بی بهره‌اند و همین ویژگی‌هاست که او را از همگان ممتاز می‌کند. بنابراین، جامعه‌ی آرمانی تنها با حضور و حاکمیت او و تبعیت محض مردم از او محقق می‌شود. مهم‌ترین امتیازها و ویژگی‌های امام در ارتباط با جامعه‌ی آرمانی عبارت‌اند از: نصب الهی، عصمت، وابستگی به علم الهی، ولایت، هدایت علمی، هدایت به امر، سیاست و حکومت، هدایت دینی و دفاع از دین‌باوران، پدری دلسوز و مهربان، اصلاح جهانی.

امام رضا (علیه‌السلام) مصداق امامت

امام رضا (علیه‌السلام) (148-203ق)، هشتمین امام شیعیان اثنی عشری، به نص پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در حدیث لوح و نص پدران معصومش همه‌ی خصوصیات یادشده درباره‌ی امام را دارد. بر اساس روایت امام جواد (علیه‌السلام) نام‌گذاری آن حضرت به «علی» و لقب «رضا» از سوی خداوند تعالی است (مفید، 1413، ج1: 759).
حضرت رضا (علیه‌السلام) وارث علم نبوی و فضائل علوی است. کتاب‌های ‌شیعه و اهل سنت از علم، زهد، عبادت، کرامت، سیاست و حکمت بی نظیرش که از اجداد خود به عنایت الهی به ارث برده، حکایت می‌کند. شخصیت امام رضا (علیه‌السلام) فراتر از ملاک‌های عقلی آدمیان و نصب او فرابشری است (موحدابطحی، 1381: 76). امام رضا (علیه‌السلام) مقتدای خود را امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) می‌دانند و می‌فرمایند: «ان علیا امیرالمؤمنین (علیه‌السلام)... امامی، حجتی، عروتی، صراطی، دلیلی و مَحَجَتی...» (همان: 27-28).
امام رضا (علیه‌السلام) همان کسی است که روایت‌های معتبر اسلامی از معجزه‌های ‌آن حضرت همانند معجزه‌های ‌حضرت عیسی (علیه‌السلام) و حضرت سلیمان (علیه‌السلام) حکایت می‌کنند (همان، 1430: 65-153). (11) روزی که به دعبل خزاعی، شاعر اهل بیت، جامه‌ای عطا کردند، فرمودند در این لباس هزار رکعت نماز خوانده و هزار بار ختم قرآن نموده‌ام.
در میان مردم مرو، پیروان اهل بیت بر این باور بودند که امام باید از سوی خداوند نصب شود و ولایت را برعهده گیرد، اما دیگران می‌گفتند که امام را نه نصب الهی، که انتخاب مردمی معیّن می‌کند و او در حقیقت وکیل امّت است. امام رضا (علیه‌السلام) پس از آمدن به مرو و آگاهی از این مسئله فرمودند: «امامت را نشناختند تا امام را بشناسند. همان طور که الله با الوهیت شناخته می‌شود، امام با امامت.» آنگاه ویژگی‌های امام را برشمردند: «قدر و منزلت، شأن و جایگاه امام رفیع‌تر از آن است که با عقول مردم سنجیده شود یا آنکه به اختیار خود برگزینند» (کلینی، 1407، ج1: 199).
چون هدف از نزول قرآن و نصب امامان، هدایت بشر و ساختن دنیا و آخرت آباد برای مردمان است، فعلی، قول و تقریر ائمه، معصومانه و وابسته به علم الهی است. بنابراین، سنت و سیرت آن امام معصوم نیز تحقق بخش جامعه‌ی آرمانی است.

جامعه‌ی آرمانی در فرهنگ رضوی

آموزه‌های ‌قرآن و عترت ناظر به رشد و تعالی معنوی و مادی انسان‌هاست. امام رضا (علیه‌السلام) بر اساس نصوص روایی معتبر، عالم آل محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) و یکی از مصادیق «ساسة العباد»، «ارکان البلاد» و «امناء الرحمان» است. مردم بر اساس باور به اصول توحید، نبوت، امامت و نصوص قرآن و عترت می‌توانند با اطاعت و اعتقاد راسخ به آموزه‌ها ‌و تعالیم رضوی به ساختن جامعه‌ای آرمانی که تضمین کننده‌ی آبادانی دنیا و آخرت آنان است، مطمئن و امیدوار باشند.
آنچه جامعه‌ی آرمانی را با استفاده از فرهنگ رضوی به وجود می‌آورد، در چند بُعد می‌توان خلاصه کرد: عقل‌گرایی، برپایی عدل، حاکمیت امام، احسان، گسترش دانش و شکوفایی اقتصادی. به منظور دستیابی به این ابعاد، لازم است ابتدا به تبیین آنها در فرهنگ رضوی بپردازیم.

عقل‌گرایی

حکماً عقل را به عقل نظری و عملی تقسیم کرده‌اند. عقل نظری ناظر به هست‌ها و نیست‌هاست و عقل عملی ناظر به بایدها و نبایدها. یکی از ویژگی‌های جامعه‌ی آرمانی در فرهنگ رضوی، شکوفایی عقل هم در بُعد نظری است و هم در بُعد عملی؛ هم تعالی اندیشه‌ها، هم تعالی انگیزه‌ها ‌و رفتارها.

1. منزلت عقل:

عقل محبوب‌ترین مخلوق و مخاطب خداوند در انجام تکالیف است. (12) در روایت سوم از کتاب عقل و جهل اصول کافی، عقل وسیله‌ی پرستش خدا و به دست آوردن بهشت معرفی شده است. (13) در حدیث چهاردهم آن کتاب، 75 خصوصیت و اثر آن به نام لشکر عقل بیان شده است. پس عاقل کامل کسی است که آن اثر در او باشد و در برابر اوامر و نواهی خالق و پروردگارش کاملاً مطیع و فرمان‌بُردار. امام رضا (علیه‌السلام) دوست هر کسی را عقل و دشمنش را جهل می‌دانند (همان، ح4: 11).
کیفر پاداش مردم در روز جزا به مقدار عقل ایشان است (همان، ج1: 21-23). عقل چنان انسان را رشد می‌دهد که عاقلی خوابیده از جاهل شب‌زنده‌دار برتر دانسته شده است.

2. عقل وسیله‌ی انتخاب آگاهانه:

یکی از ویژگی‌های مردم در جامعه‌ی آرمانی، شنیدن سخن دیگران و انتخاب آگاهانه و پیروی از بهترین آنهاست. طعم خوشِ به کارگیری و شکوفایی عقل در این مسئله خود را نشان می‌دهد که انسان‌ها آزادانه و عاقلانه بشنوند، بیندیشند و انتخاب کنند. قرآن کریم می‌فرماید: «فَبَشِّرْ عِبَادِ الَّذِینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُولئِکَ الَّذِینَ هَدَاهُمُ اللَّهُ وَ أُولئِکَ هُمْ أُولُوا الْأَلْبَابِ‌» (زمر/ 17-18).

3. عقل وسیله‌ی ژرف‌اندیشی در معارف الهی:

آموزه‌های ‌رضوی حاکی از تعقل و تفکر در معارف الهی است. نمونه‌ی آن را می‌توان در مناظره‌هایی که درباره‌ی توحید از آن حضرت نقل شده ملاحظه کرد. (14) مناظره‌ی حضرت با عمران صابئی نشانه‌ای از عقل‌گرایی و استفاده از برهان در مسئله‌ی توحید است. (15)
در تعالیم امام رضا (علیه‌السلام) یکی از علل وجوب حج، رشد عقلانیت، تعالی سطح معرفت دینی و ژرف‌شناسی حقایق وحی دانسته شده است:
از آن رو حج بر مردمان واجب شد تا به جانب خدای بزرگ روآورند... و در حج برای مردم آگاهی دینی (شناخت دین) حاصل شود و اخبار امامان بازگو گردد و به هر ناحیه و کشوری برسد. این همان است که خداوند فرموده است: باید تنی چند از هر گروه (به این سوی وآن سوی) کوچ کنند تا دانش دین بیاموزند، آنگاه که نزد مردم خویش بازگشتند، بیم دهند (و آگاه سازند)... (16)
حسن بن جهم گوید جمعی از یاران ما در خدمت حضرت رضا (علیه‌السلام) سخن از عقل به میان آوردند، امام فرمودند: «دینداری که عقلی ندارد اعتنایی به او نباشد.» گفتم: «قربانت گردم، بعضی از مردمی که به امامت قائل‌اند ما نقصی بر آنها نمی‌بینیم، در صورتی که به اندازه‌ی عقلشان عقل شایسته ندارند.» فرمودند:
ایشان مورد خطاب خدا نیستند ( زیرا خدا عاقل را امر و نهی می‌کند و به اندازه‌ی عقلشان پاداش و کیفر می‌دهد) خدا عقل را آفرید و به او فرمود: پیش آی! پیش آمد، برگرد! برگشت. فرمود: به عزت و جلالم بهتر و محبوب‌تر از نور چیزی نیافریدم بازخواست و بخششم متوجه توست (کلینی، 1407، ج1: 27).

4. نقش فرهنگ رضوی در شکوفایی عقل:

انبیا و اولیای الهی، خود عاقل‌ترین افراد بشر بوده و همواره تلاششان برای برانگیختن و شکوفایی عقول مردم بوده است. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: «در منزل بودن عاقل، از مسافرت جاهل (به سوی حج و جهاد) بهتر است و خدا، پیغمبر و رسول را جز برای تکمیل عقل مردم، مبعوث نکرد (تا عقلش را کامل نکند؛ او را مبعوث نمی‌کند) عقل او برتر از عقول همه‌ی امتش است» (همان: 13). امتیاز لقمان اگرچه از انبیای الهی نبود، به سبب فزونی عقل و حکمتش بود. امامان در مقام اوصیای پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) معدن علم، مهبط وحی و مرکز رفت و آمد فرشتگان الهی‌اند و ادامه دهنده‌ی وظایف و مسئولیت‌های ‌انسان‌ساز پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) در شکوفایی عقول بشر.
امام موسی بن جعفر (علیه‌السلام) به هشام بن حکم فرمودند: «ای هشام، خدا بر مردم دو حجت دارد: حجت آشکار و حجت پنهان؛ حجت آشکار رسولان و پیغمبران و امامان‌اند و حجت پنهان، عقل مردم است» (همان: 19). (17) انبیای الهی و اوصیای آنان همگی یک راه و هدف را دنبال می‌کنند، (18) همواره مؤید یکدیگرند، برای شکوفایی عقل‌ها ‌تلاش می‌کنند و جامعه را به کوشش در راه خداوند فرامی‌خوانند.
فرمایش‌ها و مناظره‌های ‌امام رضا (علیه‌السلام) در مباحث توحیدی شاهد بزرگی بر تلاش آن حضرت در شکوفایی عقل و باروری اندیشه‌هاست (رک: صدوق، 1416: 41؛ عطاردی، 1406، ج1، بخش2: 48-9 و ج2، بخش2: 72-137). در فرهنگ رضوی تفکر در معارف توحیدی و باروری اندیشه‌ها، ارزشمندتر از نماز و روزه ‌مستحبی فراوان و خالی از معرفت است: «عَن مُعَمَّرِ بنِ خَلَّادٍ قَالَ سَمِعتُ أبَا الحَسَنِ الرِّضَا (علیه‌السلام) یَقُولُ لَیسَ العِبَادَةُ کَثرَةَ الصَّلَاةِ وَ الصَّومِ إِنَّمَا العِبَادَةُ التَّفَکُّرُ فِی أمرِ اللهِ عَزَّوَجَلَّ» (کلینی، 1407، ج2: 55).
علوم و معارفی که امام رضا (علیه‌السلام) برای بسط و گسترش آن کوشیدند و تلاش‌های سیاسی-اجتماعی آن حضرت که آثار آن در آن زمان و در تاریخ باقی ماند، همگی موجب شکوفایی عقول بشر است.

برپایی عدل

عدالت به مثابه نقطه‌ی عزیمت اعتلای اخلاقی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی، مقدم بر همه‌ی آنهاست، چرا که خداوند، هستی را بر اساس حق و عدل بنا نهاده است. (19) به تعبیر امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) عدل مایه‌ی حیات بشر است (20) و اصلاح امور مردم جز با عدل امکانپذیر نیست. (21)
عدالت در اسلام از چنان اهمیت ویژه‌ای برخوردار است که در زمره‌ی اهداف بعثت انبیا قرار دارد و از دیرباز انسان‌های فرهیخته و آزاده، شیفته‌ی عدالت بوده‌اند و تشنه‌ی اجرای آن. عدالت چیست؟ عدالت در لغت به معنای برابری، استقامت و راست کردن کژی و اعوجاج، انصاف، حد وسط میان امور و مفهومی است در مقابل ظلم و جور (راغب اصفهانی، 1416: 336).
در تعاریف گوناگون، عدل همواره با دو مفهوم ارتباطی تنگاتنگ دارد: استحقاق و مساوات. این دو مفهوم می‌توانند در قوام بخشیدن به معنای عدالت- در تعاریف مختلف- نقش مهمی ایفا کنند. در طیف وسیعی از کاربردها در نصوص، مفهوم عدالت در ارتباطی وثیق و مستقیم با مفهوم حق و به تبع با مفهوم استحقاق قرار گرفته است. از موارد این پیوستگی می‌توان به حدیث مشهوری از زبان پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) اشاره کرد که در آن «اعطاء کل ذی حق حقه» (بخاری، 1401، ج2: 694؛ ابوداوود سجستانی، 1369ق، ج3: 114؛ ترمذی، بی‌تا، ج4: 608) ارزش کلی و دستور عمل مسلمانان دانسته شده است. باید توجه داشت عین همین تعبیر در تعاریف مختلف از عدالت دیده می‌شود.
صورت دیگری از تعریف عدالت، عبارت است از قرار دادن امور در مواضع خود؛ به مثابه حدیثی از زبان امام امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) (سیدرضی، 1414: ح 437). عدالت به طور کلی نظام تعاملی است که در کنار آن، مفهومی به نام مسئولیت مشترک شکل می‌گیرد. (22) چنین مسئولیتِ مشترکی که به تحقق عدالت می‌انجامد جز با همدلی و اطاعت افراد از ولی خدا معنا نمی‌یابد. این مسئولیتِ مشترک امری است که مستقیم یا غیرمستقیم می‌توان آن را در نصوص اسلامی پیگیری کرد.
یکی از مهم‌ترین اشاره‌ها ‌به این امر در این آیه دیده می‌شود: «لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَینَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْکِتَابَ وَالْمِیزَانَ لِیقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ» (حدید/ 25). آنچه در این آیه به آن استشهاد می‌شود، تکیه‌ی قرآن کریم بر این است که فاعل قیام بر قسط، مردم هستند و همه‌ی تمهیدها، از فرستادن پیامبران و نازل کردن کتاب ‌مقدس، برای آن است تا مردم خود به برپاداشتن قسط برخیزند. امام رضا (علیه‌السلام) می‌فرمایند: «استعمال العدل و الاحسان موذن بدوام النعمه» (صدوق، 1378، ج2: 24).
عدالت‌ورزی و نیکوکاری عامل پایداری نعمت‌هاست. این فرمایش حضرت مستفاد از آیه‌ی شریفه‌ی «إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الْإِحْسَانِ» (نحل/90) است. کسی که به عدالت رفتار کند، حق هر ذی‌حقی را ادا کرده است. پس هرگاه چنین شد، آن چنان که شکر نعمت سبب فزونی آن می‌گردد، رفتار عادلانه هم موجب دوام نعمت می‌شود. البته امر به احسان در قرآن و فرمایش حضرت فراتر از اجرای عدالت است که خود بحث جداگانه‌ای را می‌طلبد. مهم‌ترین ابعاد عدالت در جامعه‌ی آرمانی عبارت‌اند از: عدالت اقتصادی، عدالت فرهنگی، عدالت اجتماعی، عدالت در داوری.

حاکمیت امام

امامت به نصب الهی، از حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) آغاز و به فرزندان برگزیده‌اش تا امام رضا (علیه‌السلام) و حضرت مهدی (عجل‌ الله ‌تعالی ‌فرجه‌الشریف) استمرار یافته است. امام علی بن موسی الرضا (علیه‌السلام) درباره‌ی امامت می‌فرمایند:
امامت، جلیل القدرتر، عظیم الشّأن‌تر، والاتر، منیع‌تر و عمیق‌تر از آن است که مردم یا عقول خود آن را درک کنند یا با آرا و عقاید خوریش آن را بفهمند یا بتوانند با انتخاب خود امامی برگزینند. امامت چیزی است که خداوند بعد از نبوت و خلّت (مقام خلیل اللهی) در مقام سوم، ابراهیم خلیل (علیه‌السلام) را بدان اختصاص داده، به آن فضیلت مشرف فرمود و نام او را بلندآوازه کرد.
خداوند می‌فرماید: «إِنَّی جاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِماماً؛ ‌ای ابراهیم! تو را برای مردم، امام برگزیدم... و امامت به همین ترتیب در نسل او باقی بود و یکی بعد از دیگری نسل به نسل آن را به ارث می‌بردند تا اینکه پیامبر اسلام وارث آن گردید (بقره/124؛ کلینی، 1407، ج1: 198).
امام رضا (علیه‌السلام) جایگاه امامت را خلافت الهی و جانشینی از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می‌دانند: «إِنَّ الإِمَامَةَ هِىَ مَنزِلَةُ الأنبِیَاءِ وَ إِرثُ الأوصِیَاءِ إِنَّ الإِمَامَةَِ خِلَافَةُ اللهِ وَ خِلَافَةُ الرَّسُولِ (صلی الله علیه و آله و سلم) وَ مَقَامُ أمِیرِ المُؤمِنِینَ (علیه‌السلام) وَ مِیرَاثُ الحَسَنِ وَ الحُسَینِ (علیهما‌السلام) إِنَّ الإِمَامَةَ زِمَامُ الدِّینِ وَ نِظَامُ الْمُسلِمینَ وَ صَلَاحُ الدُّنیَا وَ عِزُّ المُؤمِنِینَ» (همان: 200). این مقام همان است که به نصب الهی به امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) داده شده بود. همان‌طور که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) خلیفه و ولی خدا در زمین و اولی به تصرف است، هر امامی چون امام رضا (علیه‌السلام) چنین جایگاهی دارد. حاکمیت امام باعث استواری زمام دین، نظم مسلمین، صلاح دنیا و عزّت مؤمنین است. عزّت به معنای توانایی و در مقابل آن، ذلت است. راغب در منفردات می‌گوید: «عزّت حالتی است که از مغلوب بودن انسان مانع می‌شود» (1416، ج1: 563).
عزّتمندی مسلمانان در پرتو حاکمیت امام به معنای شکست‌ناپذیری و دوری از هر سستی و ناتوانی است. حاکمیت امام و التزام قلبی و عملی به فرامین او باعث نظم، سربلندی، اقتدار و پیروزی در همه‌ی عرصه‌های ‌سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، نظامی و... است. امام، جامعه را از تشتت به وحدت، همبستگی، صفا و صمیمیت دعوت می‌کند.
رفتار و گفتار امام رضا (علیه‌السلام) در مدینه، مسیر مدینه تا مرو و زندگی در خراسان حاکی از این ادعاست. امام رضا (علیه‌السلام) می‌فرمایند:
به خدا سوگند وقتی در مدینه بودم بر مرکب خود سوار می‌شدم و در میان شهر و بیرون شهر رفت و آمد می‌کردم. مردم مدینه حوائج و گرفتاری‌های خود را به من می‌گفتند و من نیز نیازهای ایشان را برآورده می‌ساختم، به این ترتیب، من و آنها مثل دوست و خویشاوند، این‌گونه رابطه داشتیم (صدوق، 1378، ج2: 167).
امام رضا (علیه‌السلام) شخصیتی است که فرقه‌های ‌گوناگون اسلامی را مجذوب خود کرده، کانون توجه بسیاری از عالمان و محدثان شیعه و اهل سنت شده و احادیث بسیاری از امام صادق (علیه‌السلام) و امام کاظم (علیه‌السلام) که در آثار آنان نقش بسته از طریق امام رضا (علیه‌السلام) نقل شده است (پاکتچی، 1392: 203).
اوضاع سیاسی- اجتماعی زمان امام رضا (علیه‌السلام) و برخوردهای حکیمانه و معصومانه‌ی آن امام که ناشی از ارتباط وحیانی و وابستگی به علم الهی در آن حضرت بود، نشان داد امام باعث وحدت و انسجام مسلمانان، حفظ اصلی دین، بسط و نشر معارف الهی و تأثیرگذاری بر تاریخ و زندگی بشریت است.

احسان

احسان به معنای رساندن نفعِ نیکو و شایسته‌ی ستایش به دیگری است (طوسی، بی‌تا، ج2: 153 و ج3: 14)، انجام کاری از سر آگاهی و به شکل شایسته که از روی زیادتی و بخشش، مستحق پاداش است (طبرسی، 1372، ج1: 248)، انجام کار نیک یا رساندن نفع به دیگری با انگیزه‌ی خدایی (طباطبایی، 1374، ج4: 20 و ج 12: 332) از این جمله‌اند. فرهنگ رضوی که همان فرهنگ قرآن، رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) است، آکنده از مصادیق احسان است. برخی از مهم‌ترین مصادیق احسان عبارت‌اند از: احسان به خلق، عفو و صفح، صبر و جهاد در راه خدا.

1. احسان به خلق:

مهم‌ترین مصداق آنکه تأکیدهای فراوانی در قرآن پس از پرستش خدا و شرک نداشتن به او بیان شده، احسان به پدر و مادر است: «وَاعْبُدُوا اللَّهَ وَلَا تُشْرِکُوا بِهِ شَیئًا وَبِالْوَالِدَینِ إِحْسَانًا» (نسا/36)؛ «وَإِذْ أَخَذْنَا مِیثَاقَ بَنِی إِسْرَائِیلَ لَا تَعْبُدُونَ إِلَّا اللَّهَ وَبِالْوَالِدَینِ إِحْسَانًا» (بقره/ 83). همچنین، از مصادیق احسان به خلق، احسان همسران به یکدیگر است: (بقره/ 229 و 236؛ نسا/ 128) و نیز احسان به همنوعان (خویشان، ایتام، مسکینان و...) است: «وَإِذْ أَخَذْنَا مِیثَاقَ بَنِی إِسْرَائِیلَ لَا تَعْبُدُونَ إِلَّا اللَّهَ وَبِالْوَالِدَینِ إِحْسَانًا وَذِی الْقُرْبَى وَالْیتَامَى وَالْمَسَاکِینِ» (بقره/83). امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) در عهدنامه‌ی مالک اشتر می‌فرماید: «أشعِر قَلبَکَ الرَّحمَةَ لِلرَّعِیَّةِ وَ المَحَبَّةَ لَهُم وَ اللُّطفَ بِالإِحسَانِ إِلَیهِم؛ ‌ای مالک! قلب خود را نسبت به ملت خود مملو از رحمت، محبت و لطف کن.» رهبران الهی شیفته‌ی مؤمنان و در اندیشه‌ی احوال مردم‌اند؛ در غم آنان می‌سوزند و در شادی آنان شادند» (ابن شعبه حرانی، 1404: 126)
امام رضا (علیه‌السلام) می‌فرماید: «... ما من احد من شیعتنا... و لایغتم الا اغتممنا لغمه و لایفرح الا فرحنا لفرحه...؛ فردی از شیعیان ما نیست، مگر آنکه در غم او غمگینیم و در شادی او شادیم...» (مجلسی، 1403، ج65: 168). قلب امام مملو از رحمت بر بندگان است و محبت و احسان را در جامعه نهادینه می‌کند. شخصی نزد امام رضا (علیه‌السلام) آمد، به او سلام داد و گفت: «من یکی از آنهایی هستم که تو و پدرت را دوست می‌دارد. من از حج برگشته، پول و دارایی‌ام را تمام کرده‌ام و هیچ پولی ندارم تا به منزل برسم. از تو خواهش دارم مرا به وطنم بازگردانی. وقتی به منزلم رسیدم، آنچه به عنوان صدقه به من داده‌ای، به فقیری می‌دهم.»
امام به آن مرد فرمود: «خدای من به تو خیر دهد. این 200 دینار را بگیر، برای رفع احتیاجت صرف کن و آن را از طرف من به عنوان صدقه به فقیر مده.» بعد از رفتن مرد سلیمان جعفری رو به امام کرد و پرسید: «شما مقدار زیادی پول به آن مرد بخشیدید، در حالی که صورتت را پوشاندی؟» امام رضا (علیه‌السلام) در پاسخ به او گفت: «این کار را از این رو انجام دادم که مبادا آثار حقارت و شرمندگی را به خاطر برآورده شدن حاجتش در صورتش ببینم» (همان، ج12: 28).

2. عفو و صفح:

عفو، گذشتن از خطای دیگران و صفح، زدودن خاطره‌ی آن از دل است. قرآن کریم می‌فرماید: «فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاصْفَحْ إِنَّ اللَّهَ یحِبُّ الْمُحْسِنِینَ» (مائده/13). فرهنگ رضوی فرهنگ مدارا، عفو و صفح است.

3. صبر:

«وَاصْبِرْ فَإِنَّ اللَّهَ لَا یضِیعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِینَ» (هود/ 115)؛ «إِنَّهُ مَنْ یتَّقِ وَیصْبِرْ فَإِنَّ اللَّهَ لَا یضِیعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِینَ» (یوسف/90). صبر بر مصیبت، صبر بر معصیت و صبر بر طاعت، انواع صبرهایی هستند که در فرهنگ رضوی به آنها سفارش شده است. امام رضا (علیه‌السلام) صبر را بهای بهشت می‌دانند: «من سأل الله الجنه و لم یصبر علی الشدائد، فقد استهزا بنفسه...» (مجلسی، 1403، ج78: 356). فرهنگ رضوی فرهنگی است که فرد و جامعه را به صبر دعوت و تشویق می‌فرماید.

4. جهاد در راه خدا:

در قران کریم و فرهنگ رضوی تحمل سختی‌ها و جهاد در راه خدا از مصادیق احسان برشمرده شده است:
ما کانَ لِأهلِ المَدینَةِ وَ مَنْ حَوّلَهُم مِنَ الأعرابِ أن یَتَخَلَّفُوا عَن رَسُولِ اللهِ وَ لا یَرغَبُوا بِأنفُسِهِم عَن نَفسِهِ ذلِکَ بِأَنَّهُم لا یُصیبُهُم ظَمَاٌ وَ لاَنصَبٌ وَ لا مَخمَصَةٌ فى سَبیلِ اللهِ وَ لا یطَؤُنَ مَوطئِاً یَغیظُ الکُفَّارَ وَ لا یَنالُونَ مِن عَدُّوً نَیلاً إِلاَّ کُتِبَ لَهُم بِهِ عَمَلٌ صالِحٌ إِنَّ اللهَ لایُضیعُ أجرَ المُحسِنین؛ اهل مدینه و اطرافیانشان از عرب‌های بادیه‌نشین را شایسته نیست که از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) تخلف نماید... این به خاطر آن است که هیچ تشنگی، رنج و گرسنگی در راه خدا به آنها نمی‌رسد و به هیچ مکانی که کافران را به خشم آورد قدم نمی‌نهند، مگر آنکه برای آنها عمل صالحی نوشته می‌شود. همانا خداوند پاداش محسنین را تباه نمی‌کند (توبه/120).
امام رضا (علیه‌السلام) جهاد را سبب عزّت و اقتدار مسلمانان معرفی می‌فرماید: «إِنَّ الإِمَامَةَ هِىَ مَنزِلَةُ الأَنبِیَاءِ وَ إِرثُ الأوصِیَاءِ إِنَّ الإِمَامَةَ خِلَافَةُ اللهِ وَ خِلَافَةُ الرَّسُولِ (صلی الله علیه و آله و سلم) وَ مَقَامُ أمِیرِالمُؤمِنِینَ (علیه‌السلام) وَ... بِالإِمَامِ تَمَامُ الصَّلَاةِ وَ الزَّکَاةِ وَ الصِّیَامِ وَ الحَجِّ وَ الجِهَادِ) (کلینی، 1407، ج1: 200).

گسترش دانش

قرآن و عترت حیات بخش بشرند، چنان که قرآن، کلام خداوند و دعوت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) را چنین می‌شناساند: «یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا اسْتَجِیبُوا لِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاکُمْ لِمَا یُحْییکُمْ» (انفال/ 24). بنابراین، دعوت خدا و رسول (صلی الله علیه و آله و سلم) به سوی عترت پاک و مطهر، دعوت به عناصر حیات‌بخش دنیوی و اخروی جوامع بشری است. مکتب امامت مکتبی است که در آن علم، شکوفا می‌شود و جهل و نادانی از بین می‌رود. امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) به می‌فرمایند: «ائِمَّةٌ یُقتَدَى بِهِم وَ هُم عَیشُ العِلمِ وَ مَوتُ الجَهلِ هُمُ الَّذِینَ یُخبِرُکُم حُکمُهُم عَن عِلمِهِم وَ صَمتُهُم عَن مَنطِقِهِم وَ ظَاهِرُهُم عَن بَاطِنِهِم لَا یُخَالِفُونَ الدِّینَ وَ لَایَختَلِفُونَ فِیه» (کلینی، 1407، ج8: 391).
امام شخصیت بی‌نظیری است که هیچ دانشمندی هم طراز او نیست عن الرضا (علیه‌السلام): «الإِمَامُ وَاحِدُ دَهرِهِ لَا یُدَانِیهِ أحَدٌ وَ لَا یُعَادِلُهُ‌ عَالِمٌ...» (صدوق، 1413، ج2: 201). علم، حلم و دریافتِ وحیانی ایشان را از دیگران ممتاز کرده است. امام رضا (علیه‌السلام) می‌فرمایند: « ائِمَّةُ عُلَمَاءُ حُلَمَاءُ صَادِقُونَ مُقَهَّمُونَ مُحَدَّثُونَ؛ امامان دانشمندان، بردباران، راستگویان، نیکو دریافت‌کنندگان حقایق و سخن گفته شدگان‌اند» (طوسی، 1414: 245).
معارف و دستورهای امامان حکایت از علمشان می‌کند که وابسته به علم الهی است. همتای قرآن‌اند و هیچ کدام با یکدیگر اختلافی ندارند. قلوب ائمه مخزن علوم الهی است. (23) دریافت آنان از جانب پروردگار از سنخ علم حضوری است، نه حصولی. (24)
بنابراین، اطلاع آنان به عالم تکوین و تشریع (25) به اذن پروردگار از نوع حضوری است. (26) «تأسیس بیت الحکمه بغداد و گسترش نهضت ترجمه‌ی آثار فلسفی و کلامی و همچنین، برپایی مجالس بزرگ مناظره و مباحثه‌های علمی در زمان مأمون در واقع تحت‌تأثیر موقعیت استثنایی علمی امام رضا (علیه‌السلام) بود» (همایون، 1390: 421). بنا به گزارش مورخان و اصحاب تراجم، امام رضا (علیه‌السلام) معروف به عالِم آل محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) هستند. امامان معصوم، نور واحدند که به اقتضای شرایط زمان و مکان، در زندگی هر کدام از ایشان جلوه‌هایی از گفتار و رفتارشان درخشان‌تر به چشم آمده است.
تلاش امام رضا (علیه‌السلام) در گسترش دانش بشری، چه در زمینه‌ی علوم عقلی مانند: فلسفه و کلام یا علوم تجربی مانند پزشکی که قرن‌هاست دانشمندان جهان از آن استفاده می‌کنند، حکایت از اهتمام ویژه‌ی فرهنگ رضوی به گسترش روزافزون دانش دارد. اباصلت هروی می‌گوید امام رضا (علیه‌السلام) با مردم به زبان خودشان سخن می‌گفت. به خدا سوگند که او فصیح‌ترین مردم و داناترین آنان به هر زبان و فرهنگی بود (صدوق، 1378، ج2: 228).
مأمون مسائلی از امام پرسید و آنگاه که پاسخ همه‌ی آنها را درست یافت، چنین گفت: «خدا مرا بعد از تو زنده ندارد! به خدا سوگند، دانشی صحیح جز نزد خاندان پیامبر یافت نمی‌شود و به راستی دانش پدرانت را به ارث برده‌ای و همه‌ی علوم کائنات در تو گرد آمده است» (همان: 202).

شکوفایی اقتصادی

فرهنگ رضوی، آبادانی دنیا را مقدمه‌ی آبادانی آخرت می‌داند. بنابراین، به این امر تأکید ویژه‌ای دارد. نقش ائمه در دورانِ با برکتشان همواره در رشد و تعالی اقتصادی بوده است. آنان حتی کار و تلاش اقتصادی را سبب افزایش عقل دانسته‌اند؛ (27) اما تلاش اقتصادی‌ای که در مسیر بندگی خدای رحمان باشد. (28)
کار، تلاش و اعتلای اقتصادی موجب بی نیازی و عزّت جامعه می‌شود و این عزّت‌مداری موجب سربلندی و اقتدار سیاسی نیز می‌شود. امام رضا (علیه‌السلام) می‌فرمایند: «... لیس للناس بدِّ من طلب معاشهم، فلا تدع الطلب...» (حر عاملى، 1409، ج12: 18). امام رضا (علیه‌السلام) بازار را به مثابه نهاد اقتصادی به رسمیت می‌شناسند و یکی از دعاهای خویش را به آن اختصاص داده، می‌فرمایند: «...اللهم ارزقنی من خیرها و خیر اهلها» (موحدابطحی، 1381: 81). در فرهنگ رضوی کار و تلاش اقتصادی بزرگ‌تر از جهاد در راه خدا شمرده می‌شود. امام رضا (علیه‌السلام) می‌فرمایند: «ان الذی یطلب من فضل یکف به عیاله اعظم اجرا من المجاهد فی سبیل الله» (کلینی، 1407، ج5: 88).
خداوند همواره عزّت مؤمنان را خواسته است. (29) شرف آنان را در عبودیت پروردگار و عزّتشان را در بی نیازی از مردم قرار داده. از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل شده که فرمودند: «شرف المؤمن صَلاته باللیل و عزّه استغناؤه عن الناس» (دیلمی، 1412، ج1: 86). داود پیامبر (علیه‌السلام) به امر پروردگار زره‌بافی می‌کرد و از بیت المال بی نیاز بود (کلینی، 1407، ج5: 74) «وَعَلَّمْنَاهُ صَنْعَةَ لَبُوسٍ لَکُمْ لِتُحْصِنَکُمْ مِنْ بَأْسِکُمْ فَهَلْ أَنْتُمْ شَاکِرُونَ» (انبیا/80).
اساسی‌ترین آموزه ‌فرهنگ رضوی در بُعد اقتصادی، تلاش در تولید هدفمند و با برنامه و قناعت در مصرف است. همسر امام رضا (علیه‌السلام) زندگی داخلی ایشان را چنین تعریف می‌کند: «سادگیِ طبع، عبادت دور از ریا و زندگی به دور از تجملاتِ متداول آن زمان، زندگی امام را تشکیل می‌داد» (صدوق، 1378، ج1: 178).
جامعه‌ای روی خوشِ سعادت را خواهد دید که بر اساس فرهنگ رضوی، کار و تلاش برای او به فرهنگ تبدیل شده باشد و با زهد و قناعت از نعمت‌های پروردگار به خوبی استفاده کند و شکر نعمت را در استفاده‌ی صحیح از نعمت‌ها ‌قرار دهد.

نتیجه‌گیری

ویژگی‌های جامعه‌ی آرمانی در فرهنگ رضوی برگرفته از قرآن و سنت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) است و در آموزه ‌فرزند معصوم و عالِمشان، امام رضا (علیه‌السلام) تبلور یافته که در چند بعد مهم به اختصار بیان شد: عقل‌گرایی، برپایی عدل، حاکمیت امام، احسان، گسترش دانش و شکوفایی اقتصادی.
دعوت فرهنگ رضوی به عقل‌گرایی و استفاده از بزرگ‌ترین نعمتی که خداوند با این عنوان به انسان عطا کرده، هم در بُعد نظری و هم در بُعد عملی تضمین کننده‌ی سعادت بشر است. این امر در واقع همان چیزی است که بشر از زمان افلاطون، ارسطو، فارابی، ابن سینا و... تاکنون در پی آن بوده است. در سایر ابعاد نیز فرهنگ رضوی، آرزوی دیرینه‌ی متفکران و مصلحان بشری را تحقق می‌بخشد.
حاکمیت امام و برپایی عدل در همه‌ی جوانبِ فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، داوری و سیاسی زمینه‌ساز تحقق فرهنگ رضوی است. احسان (با گستردگی مفهومی که قرآن از آن تعبیر می‌کند)، گسترش دانش و شکوفایی اقتصادی نیز از سایر ویژگی‌هایی است که موجب تحقق فرهنگ رضوی می‌شود. فرهنگ رضوی مصداق کاملی از مکتب امامت است که حیات مادی و معنوی بشر را احیا می‌کند.
اما نکته‌ی مهم آن است که شناختِ تنها یا اظهار پذیرشِ صِرف کافی نیست. آنچه ضروری است و جامعه‌ی آرمانی را محقق می‌کند، پیوند قلبی و عملی با فرهنگ رضوی و تلاش برای اجرای همه‌ی تعالیم و آموزه‌های ‌رضوی است. در این صورت است که می‌توان امید داشت آرزوی دیرینه‌ی اصلاح جهانی هم در بعد اندیشه و هم در بُعد انگیزه و عمل، صورت عینی و واقعی پیدا کند.

پی‌نوشت‌ها

1- استادیار پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات [e-mail]
2- به نظر این مردم‌شناس انگلیسی، فرهنگ عبارت است از مجموعه‌ی پیچیده‌ای از علوم، دانش‌ها، هنرها، افکار، عقاید، قوانین و مقررات، آداب و رسوم، سنت‌ها و خلاصه همه‌ی آموخته‌ها ‌و عادت‌هایی که انسان به عنوان عضو جامعه اخذ می‌کند.
3-Raymond Williams
4- در تعریف فرهنگ به معنای عام گفته‌اند: «مجموعه‌ی معارف، باورها، ارزش‌ها، هنجارها، هنر و ادبیات، نظام‌های سیاسی و حقوقی، شیوه‌های ‌قومی، ابزار و وسایلی جامع که انسان در فرایند تکامل خود به دست آورده و برای نسل‌های ‌بعدی به میراث می‌گذارد» (ستوده، 1384: 72). همچنین، روشه در تعریف فرهنگ می‌گوید: «فرهنگ مجموعه‌ی به هم پیوسته‌ای از شیوه‌های تفکر، احساس و عمل است که کم و بیش مشخص است، توسط تعداد زیادی از افراد فراگرفته می‌شود، بین آنها مشترک است و به دو شیوه‌ی عینی و نمادین به کار گرفته می‌شود تا این اشخاص را به جمعی خاص و متمایز مبدل سازد» (روشه، 1367: 123).
5- به نص صریح بسیاری از منابع روایی همچون: الکافی، بصائر الدرجات، المسترشد فی الامامه.
6- Society
7- Robert Owen
8- Charles Fourier
9- Etienne Cabet
10- « أَلَمْ تَرَ کَیفَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا کَلِمَةً طَیبَةً کَشَجَرَةٍ طَیبَةٍ أَصْلُهَا ثَابِتٌ وَفَرْعُهَا فِی السَّمَاءِ* تُؤْتِی أُکُلَهَا کُلَّ حِینٍ بِإِذْنِ رَبِّهَا وَیضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثَالَ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یتَذَکَّرُونَ» (إبراهیم/ 24-25).
11- معجزه‌های ‌امام رضا (علیه‌السلام) حکایت از جایگاه ممتاز ایشان در جانشینی از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) و امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) می‌کند. بابی در مجلد22 کتاب ارزشمند عوالم العلوم به این موضوع اختصاص یافته. معجزه‌هایی از قبیل نماز استسقا (موحدابطحی، 1430: 341).
12- أبی جَعفَرٍ (علیه‌السلام) قَالَ: «لَمّا خَلَقَ اللهُ العَقلَ استَنطَقَهُ ثُمَّ قَالَ لَهُ أقبَلَ ثُمَّ قَالَ لَهُ أَدبِر فَأدبَرَ ثُمَّ قَالَ وَ عِزَّتِى وَ جَلَالِى مَا خَلَقتُ خَلقاً هُوَ أَحَبُّ إِلَىَّ مِنکَ وَ لَا أکمَلتُکَ إِلَّا فِیمَن أحِبَّ أمَّا إِنِّی أَمّا إِنِّى إِیَّاکَ آمُرُ وَ إِیَّاکَ أنهَى وَ إِیَّاکَ أعَاقِبُ وَ إِیَّاکَ أثِیبُ) (کلینی، 1407، ج1، ح1: 10).
13- قُلتَ لَابى عبدالله (علیه‌السلام) مَا العَقلُ قَالَ: «مَا عُبِدَ بِهِ الرَّحمَنُ وَ اکتُسِبَ بِهِ الجِنَان) (همان، ح3).
14- مناظره با سلیمان مروزی، عمران صابئی و...
15- قَال عِمرَانُ لَم أرَ هَذَا إِلَّا أن تُخبِرَنی یَا سَیّدِی أ هُوَ فِی الخَلقِ أمِ الخَلقِ أمِ الخَلقُ فِیهِ قَال الرِّضَا (علیه‌السلام) أجَلَ یَا عِمرَانُ عَن ذَلِکَ لَیسَ هُوَ فِی الخَلقِ وَ لَا الخَلقُ فِیهِ تَعالَی عَن ذَلِکَ وَ سَاءَ عِلمُکَ مَا تَعرِفُهُ وَ لا قُوَّةَ إلَّا بِاللهِ أَخبِرنِی عَنِ المِرآةِ أنتَ فِیهَا أم هِیَ فِیکَ فَإِن کَانَ لَیسَ وَاحِدٌ مِنکُمَا فی صاحِبِه فَبِأَیِّ شَیءٍ استَدلَلتَ بِهَا عَلَی نَفسِکَ یَا عِمرَانُ قَالَ بِضَوءٍ بَینِی وَ بَینَهَا قَالَ الرِّضَا (علیه السلام) هَل تَرَی مِن ذَلِکَ الضَّوءِ فِی المِرآةِ أکثَرَ مِمَّا تَرَاهُ‌ فِی عَینُکَ قَالَ نَعَم قَالَ الرِّضَا (علیه السلام) فَارِنَاه

عبارات مرتبط با این موضوع
توسعه‌ی فرهنگی و قدرت فرهنگی تأثیر فرهنگ بر …توسعه‌ی فرهنگی و تغییر و تحول هر فرهنگی از امور لازم و ضروری برای بقا و دوام یک نظام جستار اقتدار ملی اولویّتهای مهمّ دیگری در بخشهای گوناگونِ مربوط به اقتدار ملّی و استحکام امنیّت و اتوپیانیسماتوپیاآرمان شهرگراییمدینه فاضله …تپش اندیشهبا جور و جمود و جهل باید جنگید تا پاک شودجهان ازاین هرسه پلید یا ریشه هر سه بنیاد گرایی و انواع آن یا فوندامنتالیسم نارنج …تپش اندیشهبا جور و جمود و جهل باید جنگید تا پاک شودجهان ازاین هرسه پلید یا ریشه هر سه جستار آزاداندیشی سرفصل پنجم، مسئله‌ی فرهنگ است اولویّت بسیار مهمّ کشور، فرهنگ است فرهنگ از ادبیّات و فرش ایران و چگونگی طبقه بندی آنفرش ایران و چگونگی طبقه بندی آن نقوش فرش ایران و نگاره های تزیینی آن و از همه مهمتر مشاوره ارشد دکتری پایان نامه چاپ مقاله انجام …مشاوره رایگان ،انجام پایان نامه، مشاوره پروپوزال، چاپ مقاله،ارشد و دکتری متن کامل مطلب در ادامه دعابسم الله الرحمن الرحیم الحمدلله رب العالمین؛ الصلوة و السلام علی سید المرسلین، محمد بیست و هفت هزار امضای الکترونیک فرهنگیان …بیست و هفت هزار امضای الکترونیک فرهنگیان سراسر ایران پای نامه اعتراضی معلم سبزواری خواندنی هایی در مورد خوانندگان ایران آرشیو ابی دو سال پیش از انقلاب برای کنسرت به آمریکا رفت و دیگر برنگشت ابیابی در اوان نوجوانی توسعه‌ی فرهنگی و قدرت فرهنگی تأثیر «فرهنگ» بر فرآیند «توسعه توسعه‌ی فرهنگی و تغییر و تحول هر فرهنگی از امور لازم و ضروری برای بقا و دوام یک نظام فرهنگی جستار اقتدار ملی اولویّتهای مهمّ دیگری در بخشهای گوناگونِ مربوط به اقتدار ملّی و استحکام امنیّت و مصونیّت اتوپیانیسماتوپیاآرمان شهرگراییمدینه فاضله تپش اندیشهبا جور و جمود و جهل باید جنگید تا پاک شودجهان ازاین هرسه پلید یا ریشه هر سه را بنیاد گرایی و انواع آن یا فوندامنتالیسم نارنج سبز سیاسی علمی تپش اندیشهبا جور و جمود و جهل باید جنگید تا پاک شودجهان ازاین هرسه پلید یا ریشه هر سه را جستار آزاداندیشی جستار بیانات رهبری کلیدواژه آزاداندیشی بسم‌ الله‌ الرحمن ‌الرحیم سیاست‌های کلی علم و متن کامل مطلب در ادامه دعا بسم الله الرحمن الرحیم الحمدلله رب العالمین؛ الصلوة و السلام علی سید المرسلین، محمد رسول فرش ایران و چگونگی طبقه بندی آن فرش ایران و چگونگی طبقه بندی آن نقوش فرش ایران و نگاره های تزیینی آن و از همه مهمتر مفاهیم مشاوره ارشد دکتری پایان نامه چاپ مقاله انجام پروپوزال سمینار مشاوره رایگان ،انجام پایان نامه، مشاوره پروپوزال، چاپ مقاله،ارشد و دکتری، گروه بیست و هفت هزار امضای الکترونیک فرهنگیان سراسر ایران پای نامه بیست و هفت هزار امضای الکترونیک فرهنگیان سراسر ایران پای نامه اعتراضی معلم سبزواری به رئیس زبان و ادبیات فارسی گفتارها و دیدگاه ها هر کسی که با زبان و ادبیات سروکار داشته باشد، لاجرم گذارش به دنیای بی‌کران زبان‌شناسی هم افغانستان و جامعه جهانی ماهنامه کار و جامعه فصلنامه زن و جامعه مرودشت مجله سلامت و جامعه نادر بکار و جامعه هارفرد فرهنگ و جامعه اعمال جنسیت و جامعه مؤسسه کاریابی زن و جامعه

توسعه فرهنگ تحقیق و پژوهش، زیربنای آموزش است

[ad_1]

سنندج- ایرنا- معاون پژوهشی، برنامه ریزی و نیروی انسانی آموزش و پرورش کردستان گفت: رسالت اصلی آموزش و پرورش کسب دانش و آگاهی است و این مهم از طریق تحقیق و پژوهش محقق می شود.

به گزارش خبرنگار ایرنا، طالب محمدی روز دوشنبه در جمع مدیران و برگزیدگان تحقیق و پژوهش آموزش و پرورش ناحیه دو سنندج افزود: قدرت غالب جهان در هزاره سوم علم است و معبر اصلی رسیدن به علم، تحقیق و پژوهش است که زیر بنای آموزش نیز به شمار می رود.
وی اظهار کرد: اتخاذ رویکرد پژوهشی در مواجه با فعالیت های متنوع آموزش و پرورش آنچه از هر رویکرد دیگری در این راستا مهمتر است ودر این میان باید مصادیق اولویت دار توسعه فرهنگی در آموزش و پرورش را جستجو و تقویت کرد.
معاون پژوهشی، برنامه ریزی و نیروی انسانی آموزش و پرورش کردستان با اشاره به اهمیت فرهنگ سازی در حوزه پژوهش گفت: آموزش و پرورش باید محور پژوهش باشد و دانش آموزان از همان دوران ابتدایی با واژه های تحقیق و پژوهش آشنایی پیدا کنند.
به گفته وی اگر دانش آموزان ذهن پرسشگر و نقاد داشته باشند می توانند در آینده کشور و پیشرفت هر چه بیشتر جامعه نقش تاثیرگذاری داشته باشند.
وی افزود: کشورهایی به توسعه علمی و پیشرفت و توسعه دست می یابند که معلمان، دانش‌آموزان، دانشگاهیان و غیره در آن کشور همواره در حال انجام تحقیقات و پژوهش های علمی باشند.
بعد از انقلاب اسلامی با تصویب شورای فرهنگ عمومی 25 آذر ماه به نام روز پژوهش نام گذاری شد که بعدا با اهداف فرهنگ سازی در عرصه علم و دانش، آشنایی با نقش و جایگاه پژوهش در اداره جامعه و با تصویب وزارتخانه های علوم و آموزش و پرورش هفته آخر آذر با عنوان هفته پژوهش نامگذاری شد.
در این آیین 39 نفر از داوران و پژوهشگران برتر استان تجلیل شدند.
7348/3020
**خبرنگار: افسانه گلباغی/**انتشاردهنده: عبدالله رحمانی

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط با این موضوع
اداره کل آموزش فنی و حرفه ای استان خوزستانمعاون آموزشی اداره کل آموزش فنی و حرفه ای خوزستان توسعه کشور ازطریق تعامل آموزش فنی و آموزش ابتدایی زیر بنای آموزش و پرورشهر کسی کلمه کشف حجاب را که می شنود بلافاصله ، کارهای رضاخان و زنان بدون چادر و مقنعه مرکز آموزش و تحقیقات صنعتی ایرانآموزش مالیآموزش …آموزش، اموزش، آموزش مالی، آموزش مدیریت، آموزش فنون اداری، آموزش بازرگانی، آموزش قانون‌ برنامه‌ چهارم‌ توسعه ‎اقتصادی‌ اجتماعی‌ و …معاونت پژوهش و فناوری به عنوان یکی از کلیدی ترین حوزه های ستادی دانشگاه، در زمینه هیچ فکری مهمتر از تفکر نیست انشا و روشهای آموزش …انشا و روشهای آموزش آن حمید جعفریان یسار مدرس مراکز تربیت معلم استان قم مقدمه انسان مقاله آموزشی روانشناسی تربیتی آموزش مجازی …روان شناسی تربیتی یکی از مهمرین رشته های است که به بحث و بررسی پیشرف های درسی و برنامه مشترک سازمان ملل متحد در زمینه ایدز پیشینه کارگزاری در ایران و جهان برنامه استان البرز وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی راهبرد مدیریت فضای مجازی به زودی اعمال می شود کرج ایرنا درگاه برنامه ریزی اجتماعی، منطقه ای، شهری و علوم …مرتبط با بیشتر بدانیم راهنمای نگارش و ارسال مقاله علمی ـ پژوهشی برنامه ریزی شهری و گفتگومصاحبه با دکتر فریدون عزیزی،رئیس …اینجا نکته ای وجود دارد که شاید محققین ما ندانند و آن این است که تقریباً نیمی از بودجه آموزش ابتدایی زیر بنای آموزش و پرورش اسم مدرسه ای که من امسال در آن مشغول به کار می شوم پروین اعتصامی است اول این که از انتخاب مرکز آموزش و تحقیقات صنعتی ایرانآموزش مالیآموزش مدیریت آموزش، اموزش، آموزش مالی، آموزش مدیریت، آموزش فنون اداری، آموزش بازرگانی، آموزش اقتصادی هیچ فکری مهمتر از تفکر نیست انشا و روشهای آموزش آن انشا و روشهای آموزش آن حمید جعفریان یسار مدرس مراکز تربیت معلم استان قم مقدمه انسان تنها اداره کل آموزش فنی و حرفه ای استان خوزستان ارائه آموزش با کیفیت ضامن توسعه کشوراست مدیرکل آموزش فنی و حرفه ای خوزستان در نشست با قانون‌ برنامه‌ چهارم‌ توسعه ‎اقتصادی‌ اجتماعی‌ و فرهنگی معاونت پژوهش و فناوری به عنوان یکی از کلیدی ترین حوزه های ستادی دانشگاه، در زمینه گسترش سازمان ملل متحد در ایران ایران در به عنوان یکی از اعضای بنیان ‌ گذار ملل متحد به این استان البرز وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی تلاش برای ترویج فرهنگ کار،بهره وری وکارآفرینیهدف دولت خدمت سایت فروش عطر و عطر فروشی یار ،مطالب جالب و عکس عطر فروشی عطر فروشی ، پخش و فروش عطر در ایران ، سایت فروش عطر ، آدرس عطر یار ، آدرس نمایندگی عطر ایبرشم درگاه برنامه ریزی اجتماعی، منطقه ای، شهری و علوم اجتماعی مرتبط با بیشتر بدانیم راهنمای نگارش و ارسال مقاله علمی ـ پژوهشی برنامه ریزی شهری و توسعه مقاله آموزشی روانشناسی تربیتی آموزش مجازی مدرک معتبر روان شناسی تربیتی یکی از مهمرین رشته های است که به بحث و بررسی پیشرف های درسی و نارسائی های

فرهنگ اسلامی در لایه های مختلف جامعه تبیین و نهادینه شود

[ad_1]

تبیان به نقل از گزارش خبرنگار مهر، قربانعلی دری نجف آبادی صبح پنجشنبه در کلاس تفسیر قرآن کریم در اراک اظهار داشت: هم اکنون بیش از هر زمان نیاز به این داریم که معارف اسلامی را در جامعه نشر و ترویج کنیم تا از بروز آسیب های اجتماعی کاسته شود.

وی افزود: در این راستا ترویج و تبیین آموزه های قرآنی باید مدنظر قرار گیرد که این مهم نیازمند برنامه ریزی اصولی از سوی متولیان فرهنگ و مسئولان فرهنگی است.

نماینده ولی فقیه در استان مرکزی بیان کرد: مفاهیم بلند قرآنی باید در جامعه برای مردم تفسیر و تشریح شود تا زمینه آگاه سازی اجتماع در مورد این معارف و مفاهیم مهیا شده و عمل به آن گسترش یابد.

دری نجف آبادی تصریح کرد: برای آن که بتوانیم در جامعه یک تحول فرهنگ مثبت ایجاد کنیم باید بستر برای نشر مفاهیم قرآنی و سیره اهل بیت عصمت و طهارت(علیهم السلام) آماده شود و در این میان متولیان حوزه فرهنگ وظیفه خطیری بر عهده دارند.

دری نجف آبادی با بیان اینکه سعادت دنیوی و اخروی ما با حاکم شدن قرآن در همه عرصه  های جامعه حاصل می شود، افزود: باید شرایطی در جامعه ایجاد شود که عموم مردم و لایه های مختلف اجتماع، نیاز خود به قرآن را درک کنند.

وی خاطرنشان ساخت: در راستای ترویج مفاهیم قرآنی و فرهنگ دینی، باید سبک زندگی اسلامی مورد توجه قرار گیرد و فرهنگ قناعت و پرهیز از تجمل گرایی از مهمترین مسائلی است که باید در جامعه نهادینه شود.

نماینده ولی فقیه در استان مرکزی ادامه داد: امروز دشمن به دنبال آن است که با هجمه های فرهنگی، جامعه اسلامی را از مسیر صحیح دور کند، بنابراین نشر مبانی قرآنی و دینی در جامعه وظیفه همه ما است.

دری نجف آبادی با بیان اینکه سعادت دنیوی و اخروی ما با حاکم شدن قرآن در همه عرصه های جامعه حاصل می شود، افزود: باید شرایطی در جامعه ایجاد شود که عموم مردم و لایه های مختلف اجتماع، نیاز خود به قرآن را درک کنند.

وی خاطرنشان ساخت: انقلاب اسلامی با فرهنگ قرآنی پیاده سازی شده و امروز باید از این تفکر قرآنی در ایران اسلامی که الگوی کشورهای منطقه شده، به خوبی صیانت شود.

---

منبع:
خبرگزاری مهر

واردکنندگان اسرائیلیات در فرهنگ اسلامی

تولید 15اذان جدید در صدا و سیما

چه امتیازی به دشمن بدهیم تا دست از دشمنی بردارد؟

وقتی فرهنگ ایثار و شهادت حاکم باشد دشمن جرات تعرض به نظام را نخواهد داشت

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط با این موضوع
مقایسه نسبت آزادی و عدالت در اسلام،لیبرالیسم و …در اندیشه اسلامی، آزادی و مسئولیت پذیری دو روی یک سکه اند؛ هم از این روی نمی شود فردی جامعه شناسی به زبان ساده برای مطالعات شهری فرهنگ …متنی که ملاحظه می کنید بخشی از بحث های من در کلاس جامعه شناسی است که در ترم اول جدیدترین خبرهای شهرستان قلعه گنج خبر فارسیاگر مردم پی به اهمیت بیمه های اجتماعی ببرند با رویکرد خوبی که در شهرستان قلعه گنج متن کامل قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی تازه های قوانین و مقررات و دپارتمان حقوقی در کلیه امور مدنی، جزایی، خانواده،تجاری نقش معلم در تربیت دینی دانش آموزانبُعد جهانی و عقلی استخلاف اسلوب‏ های داستانی قرآن حقایق تنگناهای معیشتی در ایران و برنامه ریزی فرهنگی جامعه شناسی فرهنگیفصل اول کلیات و مبانی جامعه شناسی فرهنگی کتاب محسنی تبریزی پیش زمینه های جامعه نگرش راهبردی به پدیده جهانی شدن فرهنگ و پیامدهای …فرهنگی، اجتماعی و سیاسی نگرش راهبردی به پدیده جهانی شدن فرهنگ و پیامدهای آن آیا در زمان حکومت اسلامی پیامبرص و حضرت علیع، …آیا در زمان حکومت اسلامی پیامبرص و حضرت علیع، حجاب اجباری بوده و برخوردی می شد؟مسجد و سبک زندگی مسجد و سبک زندگی هم زمانی تأسیس مسجد و تشکیل جامعه اسلامی با هجرت پیامبر در همایش های دینی و مذهبی همایش ها ، کنفرانس ها و …چهارمین همایش گرامیداشت قیام ۲۹ بهمن مردم و مولفه های ماندگاری انقلاب اسلامی مقایسه نسبت آزادی و عدالت در اسلام،لیبرالیسم و مارکسیسم در اندیشه اسلامی، آزادی و مسئولیت پذیری دو روی یک سکه اند؛ هم از این روی نمی شود فردی در عین جامعه شناسی به زبان ساده برای مطالعات شهری فرهنگ شناسی متنی که ملاحظه می کنید بخشی از بحث های من در کلاس جامعه شناسی است که در ترم اول سالتحصیلی برنامه ریزی فرهنگی جامعه شناسی فرهنگی فصل اول کلیات و مبانی جامعه شناسی فرهنگی کتاب محسنی تبریزی پیش زمینه های جامعه شناسی متن کامل قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران تازه های قوانین و مقررات و دپارتمان حقوقی در کلیه امور مدنی، جزایی، خانواده،تجاری، ملکی نقش معلم در تربیت دینی دانش آموزان بُعد جهانی و عقلی استخلاف اسلوب‏ های داستانی قرآن حقایق تنگناهای معیشتی در ایران و غرب نگرش راهبردی به پدیده جهانی شدن فرهنگ و پیامدهای آن مرکز فرهنگی، اجتماعی و سیاسی نگرش راهبردی به پدیده جهانی شدن فرهنگ و پیامدهای آن نویسنده حسن مسجد و سبک زندگی مسجد و سبک زندگی هم زمانی تأسیس مسجد و تشکیل جامعه اسلامی با هجرت پیامبر در مدینه آیا در زمان حکومت اسلامی پیامبرص و حضرت علیع، حجاب اجباری آیا در زمان حکومت اسلامی پیامبرص و حضرت علیع، حجاب اجباری بوده و برخوردی می شد؟ جدیدترین خبرهای شهرستان قلعه گنج خبر فارسی اگر مردم پی به اهمیت بیمه های اجتماعی ببرند با رویکرد خوبی که در شهرستان قلعه گنج بعنوان همایش های دینی و مذهبی همایش ها ، کنفرانس ها و سمینار ها چهارمین همایش گرامیداشت قیام ۲۹ بهمن مردم و مولفه های ماندگاری انقلاب اسلامی اسفند ماه

عنصر محبت در فرهنگ رضوی

[ad_1]

چکیده

عنصر محبت در دنیای امروز یکی از گمشده‌های بشر و نواقص جوامع بشری است. با توسعه‌ی زندگی صنعتی و اشتغال‌های روزافزون مادی انسان، جنبه‌های معنوی و فطری به فراموشی سپرده شده است. فرهنگ حیات بخشی رضوی که همان فرهنگ قران و عترت بوده، به دلیل فرابشری بردن و اتصال به وحی، هماهنگ با فطرت آدمیان نیز است. متفکران اسلامی در کتاب‌های اخلاقی و آموزه‌های رضوی به بحث‌های کلی و تا حدی دسته بندی موضوع‌ها پرداخته‌اند؛ اما تمرکز این مقاله بر تحلیل ابعاد یک موضوع خاص و ضروری بشر معاصر یعنی «محبت» استوار است. لذا به این پرسش اصلی پرداخته می‌شود که «ابعاد محبت در فرهنگ رضوی چیست؟» بدیهی است تاکید اصلی در این مقاله بر حکمت نظری و عملی مستفاد از آموزه‌های رضوی است تا رابطه‌ی توحیدی و محبانه‌ی انسان با پروردگار و در راستای آن با سایر مخلوقات ترسیم شود. لذا با مراجعه‌ی مساله محورانه به منابع دینی (قرآن و روایت‌های معتبر) در پی کشف و تحلیل ابعاد مسئله بوده، برای نیل به این هدف، داده‌های لازم از منابع کتابخانه‌ای گردآوری شد و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. روش، تحلیلی – توصیفی و شیوه ی گردآوری اطلاعات، کتابخانه‌ای اسنادی است.
کلید واژه : محبت، قرآن، عترت، فرهنگ، امام رضا (علیه السلام)

مقدمه

آموزه‌های قرآن و عترت تنها راه نجات بشر در عصر مادیت و سرگشتگی است. سیره‌ی علمی و عملی امام رضا (علیه السلام) به عنوان امام معصوم و منصوب پروردگار، گنجینه‌های نهفته‌ی عقول و فطرت بشر را شکوفا و بارور می‌کند. یکی از مصادیق این شکوفایی، تبیین ابعاد محبت در فرهنگ رضوی است. بدیهی است تعالیم قرآن و عترت پر از آموزه‌های معرفتی و اخلاقی است که دانشمندان بزرگی به جمع آوری و دسته بندی آنها پرداخته‌اند. اما تحلیل آن آموزه‌ها نیاز به دقت و موشکافی بیشتری برای پاسخ به نیازهای روز بشری دارد. لذا در چارچوب نظری مکتب شیعه‌ی اثنی عشری به تحلیل این مقوله پرداخته می‌شود. این مقاله درصدد تحلیل ویژگی‌هایی است که با استفاده از آموزه‌های قرآن و عترت، به خصوص امام رضا (علیه السلام) ، موضوع محبت در فرهنگ رضوی تحلیل شود. لذا با مراجعه‌ی مسئله محورانه به منابع دینی (قرآن و روایت‌های معتبر) در چارچوب آموزه‌های قرآن و عترت در پی کشف و تحلیل ابعاد مسئله است و برای نیل به این هدف، داده‌های لازم از منابع کتابخانه‌ای گردآوری می‌شود و مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد. روش، تحلیلی - توصیفی و شیوه‌ی گردآوری اطلاعات به روش کتابخانه‌ای اسنادی است.
به طور مشخص پژوهش مستقلی درباره‌ی عنصر محبت در فرهنگ رضوی صورت نگرفته؛ اما پیرامون موضوع اخلاق و آداب رضوی، متفکران اسلامی در کتاب‌ها و مقاله‌های خود به بحث پرداخته‌اند. در آغاز ضروری است به تبیین واژگان مورد بحث پرداخته شود.

فرهنگ

فرهنگ فارسی معین، فرهنگ را مرکب از دو واژه‌ی «فر» و «هنگ» به معنای ادب، تربیت، دانش، علم، معرفت، آداب و رسوم تعریف کرده است (1387: واژه‌ی فرهنگ) . برای فرهنگ، تعاریف متعددی ارائه شده که بعضی از این تعاریف، مفهوم عام و برخی دیگر مفهوم خاصی به دست می‌دهند.
با عنایت به اینکه مفهوم امروزین «Culture» در سده‌های اخیر در جامعه‌ی غرب شکل گرفته و به طور عارضی معادل‌هایی مانند فرهنگ در زبان فارسی یا «الثقافة» در زبان عربی برای آن گزیده شده است، این اصطلاح را باید در شمار آن دسته از اصطلاحات علوم اجتماعی به شمار آورد که حاصل تحولات بنیادین رخ داده در سبک زندگی و شیوه‌ی‌اندیشه ورزی در عصر مدرن است. این اصطلاحات در بافت همین دوره‌ی تاریخی قابل درک هستند. با این همه می‌دانیم که فرهنگ‌های انسانی همواره آمادگی رابطه‌ی بینافرهنگی و تأثیرپذیری و تأثیرگذاری بر دیگر فرهنگ‌ها را دارند، یعنی حفظ، رشد، تولید و تأثیرگذاری.
فرهنگ در درون خود نیز این امکان را دارد که به چندین خرده فرهنگ، تقسیم شود. از نگاه اسلام، فرهنگ متعالی، فارق از حیات انسان و حیوان است. زیرا تجلی این توانایی‌هاست که حیات فردی و زندگی اجتماعی انسان را شکوفا می‌کند و فقدان آنها، رکود و انحطاط را در جامعه در پی دارد، به حدی که به تعبیر قرآن، مانند چارپایان یا پست تر از آنان می‌شود: «لَهُم قُلوب لا یَفقَهونَ بِها و لَهُم اَعیُن لا یُبصِرونَ بِها و لَهُم آذان لا یَسمَعونَ بِها دُولئِک کالانعامِ بَل هُم اَضَلُّ اُولئِکَ هُمُ الغافِلون» (اعراف / 179) .
زندگی آنان که برای رشد و تعالی خود از ابزار معرفتی و فرهنگی بهره نمی‌برند با حیات حیوانات تمایز چندانی ندارد. غفلت از این توانایی‌ها، انسان و جامعه‌ی انسانی را به پرتگاه سقوط نزدیک می‌کند و به دنائت و پلیدی می‌کشاند.
با جمع بندی تعاریف فرهنگ، این نتیجه به دست می‌آید: فرهنگ مجموعه‌ای از باورها، انگیزه‌ها، ارزش‌ها، آداب و رسوم است که در جامعه نهادینه شده و دارای مرز مشخص و قابل انتقال از نسلی به نسل دیگر یا از جامعه‌ای به جامعه‌ی دیگر است.

امام رضا (علیه السلام)

امام رضا (علیه السلام) (203 – 148 ق) به عنوان هشتمین امام شیعیان اثنی عشری به نص پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) در حدیث لوح و نص پدران معصومش (علیه السلام) همه‌ی خصوصیات یادشده درباره‌ی امام را داراست. بر اساس روایت امام جواد (علیه السلام) ، نام گذاری آن حضرت به «علی» و لقب «رضا» از سوی خداوند تعالی است (مفید، 1413 ق الف، ج 2: 251) .
حضرت رضا (علیه السلام) وارث علم نبوی (صلی الله علیه و آله) است و فضائل علوی (علیه السلام) است. کتاب‌های شیعه و اهل سنت، از علم، زهد، عبادت، کرامت، سیاست و حکمت بی نظیرش که از اجداد خود به عنایت الهی به ارث برده است، حکایت می‌کند.
شخصیت امام رضا (علیه السلام) فراتر از ملاک‌های عقلی آدمیان و نصب او فرابشری است (موحدابطحی، 1381: 76) .
امام رضا (علیه السلام) مقتدای خود را امیرالمؤمنین (علیه السلام) می‌داند و می‌فرماید: «ان علیا امیرالمومنین (علیه السلام) ... امامی و حجتی و عروتی و صراطی و دلیلی و محجتی ... » (همان: 28 - 27) .
روایت‌های معتبر اسلامی حکایت از معجزه‌های حضرت رضا (علیه السلام) می‌کند، نظیر معجزه‌های حضرت عیسی و حضرت سلیمان (علیه السلام) (همان، 1430 ق: 153 - 65) . عبادتش آنچنان بود که در روز اعطای جامه به دعبل خزایی شاعر اهل بیت (علیه السلام) ، فرمود در این لباس هزار رکعت نماز خوانده و هزار بار ختم قرآن کرده ام.
در میان مردم مرو، پیروان اهل بیت (علیه السلام) بر این باور بودند که امام (علیه السلام) می‌باید از سوی خداوند نصب شود و ولایت را بر عهده گیرد؛ اما دیگران می‌گفتند امام را نه نصب الهی، که انتخاب مردمی معین می‌کند و او در حقیقت وکیل امّت است.
امام رضا (علیه السلام) پس از آمدن به مرو و آگاهی از این مسئله فرمودند: «امامت را نشناختند تا امام را بشناسند. همان گونه که الله با الوهیت شناخته می‌شود، امام با امامت.» آنگاه ویژگی‌های امام را برشمردند: «قدر و منزلت، شأن و جایگاه امام رفیع تر از آن است که با عقول مردم سنجیده شود یا آنکه به اختیار خود برگزینند...» (کلینی، 1407 ق، ج 199:1) .

فرهنگ رضوی

فرهنگ رضوی مجموعه‌ی آموزه‌های امام رضا و پدران پاک و معصومش تا پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) در حکمت نظری و عملی است. این تعالیم، همتای آموزه‌های قرآن کریم، مبیّن آیه‌ها و تجسم عینی و عملی آن است. از آنجا که ائمه (علیه السلام) نور واحدند (صدوق، 1378، ج 2: 58؛ صفار، 1404 ق: 57؛ ابن رستم طبری، 1415ق: 630) گفتار و رفتار امام رضا (علیه السلام) جدای از سایر معصومان نیست؛ بلکه در یک منظومه‌ی هماهنگ و به هم پیوسته قرار دارد. بنابراین، مجموعه آموزه‌های قرآن و عترت را با تأکید بر گفتار و رفتار امام رضا (علیه السلام) «فرهنگ رضوی» می‌نامیم؛ فرهنگی که امام رضا (علیه السلام) با حکمت و تدبیر از آن پاسداری کرد و در آن راه به شهادت رسید. فرهنگی که آدمی را در جاذبه‌ی هدف اعلای حیات به تکاپو وامی دارد و تمدن اصیل را برای بشریت به ارمغان می‌آورد. این تمدن اصیل جز در پرتو امامت عترت پاک پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) تحقق پیدا نمی‌کند. امام رضا (علیه السلام) «امام» را پدر رئوف امّت می‌شمارند: «امام ابر پر باران و باران پر برکت است، خورشید درخشان و زمین گسترده است. او چشمه‌ی جوشان و باغ و برکه است. امام امینی است همراه، پدری است مهربان، برادر تنی و در مصائب پناه بندگان است» (صدوق، 1372، ج 1: 450) بنا به فرموده‌ی امام رضا (علیه السلام) ، امام نه تنها داناترین، حکیم ترین، متقی ترین، بردبارترین، شجاع ترین، با سخاوت ترین و عابدترین مردم است؛ بلکه از پدر و مادر آنان به خودشان مهربان تر است. (2)

محبت

«محبت» به معنای دوست داشتن (3) ، از ریشه‌ی «ح ب ب» و اسم مصدر است. به تعبیر برخی از اهل لغت (غیاث ) مصدر میمی است (دهخدا، 1377، واژه‌ی محبت) . البته فلاسفه و عرفا تعاریف جداگانه‌ای از این واژه ارائه داده‌اند (رک: دهخدا، 1377، واژه‌ی محبت؛ فعالی، 1381: 129؛ قشیری، 1359ق: 552؛ انصاری، 1387: 217) .
در فرهنگ اسلامی، «دین» جز محبت نیست. (4) محبوب اصیل در فرهنگ قرآن و عترت، ذات باری تعالی است. بندگان خالص خدا، محبت او را در دل می‌پرورانند و در اوج خواسته‌هایشان او را طلب می‌کنند. امیرالمؤمنین (علیه السلام) در دعای کمیل به خدا عرض می‌کند: «... وَ اجعَل لِسَانِی بِذِکرِکَ لَهِجاً وَ قَلبِی بِحُبِّکَ مُتَیّماً...» (ابن طاووس، 1409ق، ج2: 709) . در قلب محبان پروردگار جز او نیست، جز او را نمی‌بینند و جز به او، پناهنده نمی‌شوند. امام حسین (علیه السلام) در دعای شریف عرفه این چنین با خدا نجوا می‌کند: «أنتَ الَّذِی أزَلتَ الأغیَارَ عَن قُلُوبِ أحِبَّائِکَ حَتَّی لَم یُحِبُّوا سِوَاکَ وَ لَم یَلجَئَوا إِلَی غَیرِک» (همان، ج 1: 349) .
معصومان (علیه السلام) در مقام انس با پروردگار و اشتیاق مناجات با ذات ربوبی، به اسمای الهی متوسل می‌شوند. حضرت رضا (علیه السلام) در گشایش امور، پس از شهادت به توحید و بندگی، رسالت و ولایت پیامبر (صلی الله علیه و آله) است و صلوات بر او و اهل بیت طاهرینش، به تک تک اسمای حسنای الهی متوسل و با انس و تضرع به پیشگاه آن محبوب، طلب حاجت می‌کند: «... یا مفرج الفرج، یا کریم الفرج، یا عزیز الفرج، ...» (کفعمی، 1418 ق: 324؛ موحدابطحی، 1381: 30) .
دعای افتتاح نمونه‌ی دیگری از انس معصومان (علیه السلام) با ذات احدیت و محبوب حقیقی است که با او معاشقه و بر او توکل می‌کنند: «... أسألُکَ مُستَانِساً لَا خَائِفاً وَ لا وَجِلاً مُدِلًّا عَلَیک...» (طوسی، 1411ق، ج 2: 578) .
هندسه‌ی عالم بر محور مهر و محبت است. محبت متقابل بین خدا و بندگان که مصدر آن نیز به رحمانیت خدا برمی گردد. انسان موحد، سراسر جهان را مظاهر فیض و رحمت خدا دانسته و در همه حال او را حاضر و ناظر بر احوال خویش می‌بیند.

کی رفته‌ای ز دل که تمنا کنم تو را *** کی بوده‌ای نهفته که پیدا کنم تو را
غیبت نکرده‌ای که شوم طالب حضور *** پنهان نگشته‌ای که هویدا کنم تو را

با صد هزار جلوه برون آمدی که من *** با صد هزار دیده تماشا کنم تو را
(فروغی بسطامی، 1376، غزلیات) .

دل، ذره‌ای از ذرات وجود است که مظهر تجلی رحمت رحمانیه‌ی پروردگار شده است. «کدام دلی است که مسرور به سرّی از اسرار محبت او نیست و کدام جانی است که منوّر به نور هدایت او نه. کدام خاطری است که خزینه‌ی رازی از رازهای نهانی او نباشد و چگونه سینه‌ای است که دفینه‌ی رمزی از رمزهای پنهانی او نبود» (نراقی، 1369: 54) .
عالم بر اساس رحمت استوار بوده و غضب نیز مأموم رحمت است: «... یا من سبقت رحمته غضبه...» (مفید، 1413ق ب: 161) ؛ «... أنت الَّذِی تَسعَی رَحمَتُهُ أمَامَ غَضَبِه...» (امام علی بن الحسین (علیه السلام) ، 1376: 78) . هم رحمت خداوند از غضب او فزون تر است و هم امام جماعت همه‌ی اسماء و صفات او. «قهر و عذاب در عالم، راهبرد اصلی و استراتژی خدا نیست؛ بلکه تاکتیک اوست جهت انبساط رحمت» (فعالی، 1392: 40) .
در تعالیم حیات بخش قرآن و عترت، نعمتهای مادی مانند ثروت، ازدواج، حتی ابر، باد، باران و... در خدمت بشر و وسیله‌ای برای جلب رحمت پروردگاراند: «کَتَب ربکم عَلَی نَفسه الرحمَه» (انعام/ 54) .
در ذیل محبت و عشق به ذات ربوبی، نکاتی وجود دارد که به اختصار بیان می‌شود:

1. محبت اصیل

محبت مبتنی بر معرفت دینی، محبتی پایدار و واقعی است؛ اما محبت‌های مادی و زمینی، ناپایدار و غیر واقعی هستند. حب مال، جاه و بستگان، نمی‌تواند محبت واقعی باشد؛ مگر اینکه پیوندی با دین داشته باشد. «هر محبتی که دنیوی و مادی است و هدف و مقصودی جز دنیا و گرایش به زرق و برق آن ندارد، مجازی و سراب است و هر محبتی که بر اساس دین است حقیقی و نه سراب، بلکه آب است که جان را نشاط می‌بخشد و عطش روح را فرو می‌نشاند» (بهشتی، 1385: 176) عبادت واقعی هم مبتنی بر محبت به معبود استوار است و تا معرفت نباشد محبت واقعی هم شکل نمی‌گیرد. «محبت از معرفت است پس تا معرفت نباشد عبادت دست ندهد. حضرت خاتم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: العلم امام العمل و العمل تابعه» (طوسی، 1374: 111) .
محبت و عشق به معبود، نه تنها امری فطری است، بلکه در آیات و روایت‌های متعددی به اشکال گوناگون نسبت به آن تأکید شده که دین جز محبت در راه خدا نیست. قال رسول الله (صلی الله علیه و آله) : «هل الدین الا الحب فى الله و البغض فى الله قال الله تعالى: «قل إن کنتم تحبّون الله فَاتَّبِعُونِی یُحبِبکُمُ الله» (آل عمران/31) (ابن شاذان، 1363: 287) . امام باقر (علیه السلام) به آیه‌ی هفتم سوره‌ی حجرات درباره‌ی گرایش انسان به سوی ایمان و آراستن آن توسط خداوند در قلبی آدمی، استناد می‌فرمایند و منشاً آن را محبت می‌دانند: قالَ أبو جَعفَرٍ (علیه السلام) : «هَلِ الدِّینُ إِلَّا الحُبُ؟» قَالَ اللهُ تَعَالی: «حَبَّبَ إِلَیکُمُ الإِیمانَ وَ زَیَّنَهُ فِی قُلُوبِکُم» (کلینی، 1407ق، ج8: 80) .
امام رضا (علیه السلام) از پدران گرامیشان از مناجات موسای کلیم با پروردگار نقل می‌فرمایند: «خداوند فرمود مرا در تمام حالات یاد کن» (چرا که او نزدیک و در همه حال شاهد و ناظر بنده‌ی خویش است) :
عَن عَلی بن مُوسَی الرضا (علیه السلام) عَن أبیهِ عَن آبَائِهِ عَن عَلِیًّ (علیه السلام) قَالَ قَالَ رَسُولُ اللهِ (صلی الله علیه و آله) إنَّ مُوسَی بنَ عِمرانَ لَمَّا نَاجَی ربَّهُ قَالَ یَا رَبِّ أبعِیدٌ أنتَ مِنَّی فَأنَادِیکَ أم قَریبٌ فَأناجیَکَ فَأوحَی اللهُ جَلَّ جَلَالُهُ إِلَیهِ أنَا جَلیسُ مَن ذَکَرَنِی فَقالَ مُوسَی یَا رَبِّ إِنّی أکُونُ فِی حَالٍ أجِلُّکَ أن اذکُرَکَ فِها فَقَالَ یا مُوسَی اذکرنِی عَلَی کُلِّ حَالٍ (صدوق، 1398ق: 182) .
بدیهی است مراد از ذکر، تمام مراتب آن است.
معصومان (علیه السلام) همواره تأکید فرمودند که دوستی و دشمنی تان جز در راه خدا نباشد. تعبیری که در این باره در روایت‌ها زیاد به چشم می‌خورد «الحب فی الله و البغض فی الله» است: الامام أبى محمّد الحسن العسکرى عن أبیه .. قال: «قال رَسُول اللهِ (صلی الله علیه و آله) لِبَعضِ أصحَابِهِ ذَاتَ یَومٍ یَا عَبدَاللهِ أحبِب فی اللهِ وَ أبغض فِی اللهِ وَ وَالِ فِی الله وَ عَادِ فِی اللهِ فَإِنَّهُ لَا تُنَالُ وَلایَة اللهِ إلَّا بِذَلِکَ وَ لا یَجِدُ رَجُلٌ طَعمَ الإیمانِ وَ إن کَثُرَت صَلَاتُهُ وَ صِیَامُهُ حَتَّ یَکُونَ کَذلِک» (صدوق، 1376: 11؛ همان، 1378، ج1: 291؛ منسوب به امام حسن بن علی بن محمد (علیه السلام) ، 1409ق: 723) .
خداوند به پیامبرش (صلی الله علیه و آله) است در حدیث قدسی می‌فرماید: همتت را یک چیز قرار بده. زبان، بدن، اندیشه و انگیزه ات را الهی کن. اگر دل به خدا دادی دیگر نگران چیزی مباش. عقلت را در راه خدا به کار گیر. اهل یقین، حسن خلق، سخاوت و رحمت بر خلقی باش:
یَا أحمَدُ اجعَل هَمَّکَ هَمّاً وَاحِداً فَاجعَل لِسَانَکَ وَاحداً وَ اجعَل بَدَنَکَ حَیّاً لا تَغفُل أبَداً مَن غَفَلَ عَنِّی لَا أبَالِی بِأیِّ وَادٍ هَلَکَ یَا احمَدُ استَعمِل عَقلَکَ قَبلَ أن یَذهَبَ فَمَنِ استَعمَلَ عَقلَهُ لا یُخطِئُ وَ لا یَطغَی یَا أحمدُ انتَ لا تَغفُلُ أبَداً مَن غَفَلَ عَنِّی لا أبَالیِ بِأیَّ وادٍ هَلَکَ یَا أحمَدُ هَل تَدرِی لأیِّ شَیءٍ فَضَّلتُکَ عَلَی سَائِرِ الأنبیَاءِ قَالَ اللَّهُمَّ لا قَالَ بِالیَقینِ وَ حُسنِ الخُلُقِ وَ سَخَاوَة النَّفسِ وَ رَحمَة بِالخَلقِ وَ کَذَلِکَ أوتَادُ الارضِ لَم یَکُونُوا أوتَاداً إلَّا بِهَذا (فیض، 1406ق، ج26: 150 دیلمی، 1412ق، ج1: 205) .
در راستای عشق و محبت به پروردگار، محبت به اولیای او شکل می‌گیرد. امام رضا (علیه السلام) در نوشته‌ای به یونس بن بکیر این گونه آموزش می‌دهند که هنگام درخواست از خداوند، به پیامبر (صلی الله علیه و آله) و اهل بیتش (علیه السلام) متوسل شود، چرا که در اثر عدم ولایت و اقرار به امامت و فضائل ایشان، حتی اعمال نیکو هم پذیرفته نمی‌شود:
اللهُمَّ فَإنّی أوفی وَ أشهِدُ وَ أقِرُّ وَ لا أنکُرُ وَ لا أجحُدُ، وَ أسِرُّ وَ أعلِنُ وَ أظهِرُ وَ أبطنُ، بِأنکَ أنتَ اللهُ لا إلهَ إِلَّا أنتَ وَحدکَ لا شَریکَ لکَ و أنَّ مُحَمَّداً عَبدُکَ وَ رَسولُکَ (صلی الله علیه و آله) وَ أنَّ عَلیّاً أمیرُالمؤمِنینَ سَیِّدُ الاوصیاء وَ وارِثِ عِلمِ الأنبیاء، علمُ الدِّینِ، وَ مُبیرُ المُشرِکینِ وَ مُمَیِّزُ المُنافِقینَ وَ مُجاهِدُ المارِقینَ وَ إِمامی وَ حُجَّتی و عُروَتی وَ صِراطی وَ دَلیلی وَ مَحَجَّتی وَ مَن لا أثِقُ بِأعمالی وَ لَو زَکَت وَ لا أراها مُنجیَة لی وَ لَو صَلَحَت، إِلّا بِوَلایَتِهِ وَ الائتِمامِ بِهِ وَ الإقرارِ بِفَضائِلِه... اللَّهُمَّ بِتَوَسُّلی بِهِم إِلَیکَ وَ تَقَرُّبی بِمَحَبَّتِهِم وَ تَحَصُّنی بِإِمامَتِهِم، افتَح عَلَیَّ فی هذا الیَومِ أبوابَ رزقِکَ وَ انشر عَلَیَّ رَحمَتَکَ وَ حَبِّبنی إلی خَلقِکَ، وَ جَنِّبنی بُغضَهُم وَ عَداوَتَهُم، إنَّکَ عَلی کُلِّ شَیء قَدیرٍ... (ابن طاووس، 1411ق: 303، مجلسی، 1403ق، ج94: 347، ح4؛ احمدی میانجی، 1426ق، ج5: 240) .
بنابراین در فرهنگ رضوی، در امتداد عشق به خداوند و یقین به او، ولایت اهل بیت (علیه السلام) و در ذیل ولایت ایشان، محبت به خلق قرار می‌گیرد.

2. محبت به خلق

قرآن کریم در آیات متعددی به موضوع اخوت انسانی اشاره کرده است. برای نمونه آنجا که از امت‌های انبیای گذشته که موحد نبودند سخن گفته، حضرت صالح، حضرت شعیب و حضرت هود (علیه السلام) را با تعبیر لطیف برادر، معرفی کرده است: «والی ثمود اخاهم صالِحا» (اعراف/ 73) ؛ «و اِلی مَدیَن اَخاهُم شُعیبا» (اعراف/85) ؛ «و اِلی عادٍ اَخاهُم هودا» (اعراف/65) .
امیرمؤمنان (علیه السلام) در عهدنامه‌ی مالک اشتر به موضوع اخوت و همانندی در آفرینش اشاره کرده و عمل به مقتضای آن را مورد تأکید قرار داده است: «ای مالک، قلبت را از رحمت، محبت و لطف بر مردم پر کن و نسبت به آنان درنده‌ای خون خوار مباش که خوردن آنان را غنیمت بشماری، زیرا مردم دو صنف‌اند: یا برادر دینی تو هستند یا مانند تو در خلقت (همنوع تو) .» بنابراین اخوت را می‌توان هم به معنای عام گرفت که عبارت است از رفتار مسالمت آمیز با دیگر انسان‌ها تا جایی که آنان با آیین حق دست به دشمنی و عناد نزده باشند (5) (اخوت انسانی) و هم به معنای خاص که همان اخوت ویژه‌ی میان مؤمنان است که در سوره‌ی حجرات با ادات حصر بیان شده: «انما المومنون اخوه» (حجرات / 10) یا در سوره‌ی فتح بیان شده که مؤمنان اگرچه در برابر کفار سرسخت و شدیداند اما در میان خود مهربانند. (6) صاحب تفسیر مجمع البیان نقل می‌کند آنچنان مؤمنان از کفار تنفر داشتند که حتی از لباس و بدن آنان دوری می‌کردند؛ اما هر وقت به مؤمنان می‌رسیدند دست می‌دادند و روبوسی می‌کردند، «اذله علی المومنین اعزه علی الکافرین» (مائده / 54) .
گفتار و رفتار پیامبر (صلی الله علیه و آله) نیز درباره‌ی مطلب یادشده می‌تواند چهره‌ی اسلام را به خوبی بنمایاند. وجود مبارک نبی گرامی (صلی الله علیه و آله) است جوامع بشری را همتای هم و در کنار هم بر اساس اصول مشترک انسانی با محور تعلیم و تربیت قرار می‌دهد و می‌فرماید: «الناس کاسنان المشط سوا: طبقات مختلف مردم مانند دندانه‌های شانه‌اند» (صدوق، 1413 ق، ج 4: 379) . اینجا سخن از مؤمن و مسلم نیست؛ بلکه سخن از مردم و ناس است، پس اقشار گوناگون مردم مانند دندانه‌های یک شانه هستند که باید کنار هم با فاصله‌ای کم، صف ببندند. «شانه اگر بخواهد غبار از سر و روی برطرف کند و موی را شانه بزند و تعدیل کند، باید دندانه‌هایش کنار هم با فاصله‌ی اندک منظم چیده شوند. ممکن است بعضی از این دندانه‌ها، باریک و بعضی تنومند و قوی باشند؛ ولی فاصله اندک است و قابل تحمل» (جوادی آملی، 1388: 143) .
فرهنگ رضوی که فرهنگ خردورزی است، نیکی و محبت به مردم را سرمایه‌ی حیات دنیوی و اخروی می‌داند. امام رضا (علیه السلام) می‌فرمایند: پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرموده است: «رأس العقل بعدالایمان بالله، التودد الی الناس و اصطناع الخیر الی کل بر او فاجر؛ اوج خردمندی، پس از ایمان به خدا، دوستی با مردم و نیکوکاری نسبت به هر انسان است؛ چه نیکوکار باشد و چه بدکار» (صدوق، 1372، ج 2: 35) . این محبت و نیکی، به مردم زمان حیات آنها اختصاص ندارد؛ بلکه به پس از مرگ آنها نیز تسری پیدا می‌کند. امام رضا (علیه السلام) فرمودند: هیچ مؤمنی نیست که قبر مؤمنی را زیارت کند و هفت بار سوره‌ی قدر را بخواند، مگر آنکه خدا او و صاحب قبر را بیامرزد (همان، 1413ق، ج 1: 181) .
در بحث محبت به خلق، بدیهی است سفارش و تأکید فرهنگ رضوی نسبت به محبت به بستگان درجه یک و همسایگان از اولویت بیشتری برخوردار است (رک: جوادی آملی، 1391: 347-341) .

3. محبت عادلانه

محبت به خلق در کنار رفتار عادلانه معنا پیدا می‌کند. امیرمؤمنان (علیه السلام) در نامه‌ی ارزشمندشان به فرزند خود سفارش می‌فرمایند: «...وَ اجَعل نَفسَکَ مِیزاناً فِیمَا بَینَکَ وَ بَینَ غَیرِک فَأحبِب لِغَیرِکَ مَا تُحِبُ لِنَفسِکَ وَ اکرَه لَهُ مَا تَکرَهُ لِنَفسِکَ وَ لَا تَظلِم کَمَا لَا تُحِبُّ أن تُظلَمَ وَ أحسِن کَمَا تُحِبُّ أن یُحسَنَ إِلَیکَ وَ استَقبِح مِن نَفسِکَ مَا تَستَقبِحُ مِن غَیرِکَ وَ ارضَ مِنَ النَّاسِ لَکَ مَا تَرضَی بِهِ لَهُم مِنک» (ابن شعبه حرانی، 1404ق: 74) .
همدلی و یکی انگاشتن یکدیگر در اجتماع مؤمنان حقیقی که از مصادیق محبت عادلانه است، افزون بر آنکه رذائل اخلاقی را زائل می‌کند، فضائل را نیز رشد می‌دهد: «دامن کشیدن از هرگونه آزار و رنجش دیگران (7) ؛ خیرخواهی و خیررسانی به دیگران هر قدر که ممکن باشد (8) ؛ تکریم و تعظیم دیگران و بزرگ نپنداشتن خود (9) : بخشش و چشم پوشی از خطاهای دیگران و تلاش برای رفع آنها (10)» (نصیری، 1389: 35) .
امام رضا (علیه السلام) می‌فرمایند: «هرکس فقیر مسلمانی را ملاقات کند و بر او سلامی متفاوت با سلام به توانگران کند، خدا را در روز قیامت خشمگین ملاقات خواهد کرد» (صدوق، 1378، ج2: 52) .

4. محبت انسان ساز

تعالیم و رفتار اولیای الهی، کیمیایی است که مس وجود افراد را طلای ناب می‌کند. قرآن کریم تأثیر ایمان به پروردگار و رفتار پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) را الفت و برادری میان مؤمنان می‌داند:
وَ اذکُروا نِعمَة اللهِ عَلَیکم إِذ کنتُم اعدَاءَ فَألفَ بَینَ قُلُوبِکم فَأصبَحتُم بِنِعمتِهِ إِخواناً و کُنتُم عَلَی شَفا حُفرَة مِن النَّارِ فَانقَذَکم مِنهَا کذَلِک یَبینُ اللهُ لَکم آیاتِهِ لَعَّلَکم تَهتَدُونَ؛ و نعمت خدا را بر خود یاد کنید آن گاه که دشمنان [یکدیگر] بودید، پس میان دل‌های شما الفت انداخت، تا به لطف او برادران هم شدید و بر کنار پرتگاه آتش بودید که شما را از آن رهانید. این گونه، خداوند نشانه‌های خود را برای شما روشن می‌کند، باشد که شما راه یابید (آل عمران/103) .
به تعبیر قرآن، الفت بین انسانها کار آسانی نبود؛ اما در اثر محبت ایمانی این غیر ممکن، ممکن شد:
وَ ألفَ بَینَ قُلُوبِهِم لَو أنفَفتَ ما فی الارضِ جَمیعاً مَا ألفتَ بَین قُلُوبِهِم وَ لَکنَّ اللهَ الفَ بَینَهُم إِنَّهُ عَزیزٌ حَکیمٌ؛ و میان دل‌هایشان الفت انداخت، اگر آنچه در روی زمین است همه را خرج می‌کردی نمی‌توانستی میان دل‌هایشان الفت برقرار کنی، ولی خدا بود که میان آنان الفت انداخت، چرا که او توانای حکیم است (انفال/63) .

آسایش دو گیتی تفسیر این دو حرف است *** با دوستان مروت با دشمنان مدارا
(حافظ، 1320: غزل 5) .

تا افراد اصلاح نشوند، جامعه صالح نمی‌شود. اصلاح جامعه وابسته به اصلاح اکثریت قابل توجهی از افراد جامعه است. تا جامعه از یک نظام فکری، رهبری الهی و التزام عملی برخوردار نباشد، به صلاح و تعالی نخواهد رسید.
محبت در چارچوب نظام فکری الهی و برای وصول به مقام قرب ربوبی، انسانها را به اوج مراتب معرفت می‌رساند.
ابوذر غفاری از ربذه به مکه آمد و به دیدار پیامبر (صلی الله علیه و آله) نائل شد که به تمام عقاید و عادت‌های باطل پشت پا زد و آماده ی هر نوع مبارزه و جهاد شد... ابوذرها چه یافته بودد که این گونه متحول می‌شدند؟ ... در کدام مدرسه دوره ی منطق، کلام و فلسفه گذرانده بودند؟ ... آنها فهمیده بودند که درس عشق، در دفتر و کتاب و مدرسه آموختنی نیست (بهشتی، 1386: 231-230) .

5. محبت متقابل حاکمان، خواص و مردم

محبت از عناصری است که اختصاص به توده‌ی مردم ندارد؛ بلکه شامل روابط متقابل حاکمان، خواص و مردم نیز می‌شود.
امیرالمؤمنین (علیه السلام) در عهدنامه‌ی مالک اشتر با ندای جهانی خویش، رواج محبت و لطف در میان بندگان خدا را، توصیه و مطالبه می‌فرمایند: «... أشعِر قَلبَکَ الرَّحمَة لِلرَّعِیَّة وَ المَحَبَّة لَهُم وَ اللُّطفَ بِالإحسانِ إِلَیهِم ...» (ابن شعبه حرانی، 1363: 126) .
در عبارت حضرت به مالک اشتر، «أشعِر قَبَکَ الرَّحمَة لِلرَّعِیَّة ِ...» آمده؛ یعنی در لباسی که روی قلبت را می‌پوشاند و هیچ فاصله‌ای بین آن و قلبت نیست، سه چیز باید باشد: 1. الرَّحمَة لِلرَّعیَّة؛ 2. المَحَبَّة لَهُم؛ 3. اللُّطفَ بهم.
هر کدام، عامل دیگری است: رحمت عامل محبت و محبت عامل لطف.
امام رضا (علیه السلام) به عنوان امام متقیان می‌فرمایند:
به خدا سوگند وقتی در مدینه بودم بر مرکب خود سوار می‌شدم بر در میان شهر و بیرون شهر رفت و آمد می‌کردم. مردم مدینه حوائج و گرفتاری‌های خود را به من می‌گفتند و من نیز نیازهای ایشان را برآورده می‌ساختم. به این ترتیب، من و آنها مثل دوست و خویشاوند، رابطه داشتیم (صدوق، 1372، ج2: 167) .
شخصی نزد امام رضا (علیه السلام) آمد، به او سلام داد و گفت: «من یکی از آنهایی هستم که تو و پدرت را دوست می‌دارد. من از حج برگشته و پول و داراییم را تمام کرده‌ام و هیچ پولی ندارم تا به منزل برسم. از تو خواهشی دارم، مرا به وطنم بازگردانی، وقتی به منزلم رسیدم، آنچه را که تو به عنوان صدقه به من داده‌ای، به فقیری می‌دهم.» امام (علیه السلام) به آن مرد فرمودند: «خدای من به تو خیر دهد. این 200 دینار را بگیر و برای رفع احتیاج خود صرف کن و آن را از طرف من، به عنوان صدقه، به فقیر مده.» بعد از رفتن آن مرد، سلیمان جعفری رو به امام (علیه السلام) کرد و پرسید: «شما مقدار زیادی پول به آن مرد بخشیدید در حالی که صورتتان را پوشاندید؟» امام رضا (علیه السلام) در پاسخ به او فرمودند: «این کار را از آن جهت انجام دادم که مبادا آثار حقارت و شرمندگی را به خاطر برآورده شدن حاجتش، در صورتش ببینم» (مجلسی، 1403ق، ج 28:12) .
ابوحمزه ثمالی درباره‌ی امام سجاد (علیه السلام) نقل می‌کند که به کنیزشان فرمودند: «هر سائلی را که عبور کرد اطعام کنید... تا مبادا مانند آنچه بر یعقوب (علیه السلام) و خاندانش وارد شد بر ما هم نازل شود...» (صدوق، 1385، ج1: 45) .
شیخ صدوق در عیون اخبار الرضا (علیه السلام) درباره‌ی داوری امام رضا (علیه السلام) آورده است:
یاسر می‌گوید: نامه‌ای (به این مضمون) از نیشابور به مأمون رسید: مردی مجوس هنگام مرگ وصیت کرده است مال زیادی را از اموال او میان بینوایان و تهیدستان تقسیم کنند؛ اما قاضی نیشابور آن اموال را میان مسلمانان تقسیم کرده است. مأمون به امام رضا (علیه السلام) گفت:‌ای سرور من در این موضوع چه می‌گوییم؟ امام (علیه السلام) فرمودند: مجوسیان به بینوایان مسلمان چیزی نمی‌دهند، نامه‌ای به قاضی نیشابور بنویس تا همان مقدار، از مالیات‌های مسلمانان بردارد و به بینوایان مجوس بدهد (1372، ج1: 674) .

6. محبت اعضای خانواده به یکدیگر

بدیهی است وقتی اسلام این چنین الگوهای رفتاری با همشهریان یا حتی غیرمسلمانان را مطرح می‌کند، در خانواده نسبت به پدر و مادر، همسر و فرزندان تأکید بیشتری دارد. خداوند در آیه‌ی 36 سوره‌ی نساء پس از دستور به توحید، امر به نیکی نسبت به پدر و مادر، خویشاوندان، همسایگان و... می‌کند: «وَ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ لاَ تُشْرِکُوا بِهِ شَیْئاً وَ بِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَاناً وَ بِذِی الْقُرْبَى وَ الْیَتَامَى وَ الْمَسَاکِینِ وَ الْجَارِ ذِی الْقُرْبَى وَ الْجَارِ الْجُنُبِ وَ الصَّاحِبِ بِالْجَنْبِ وَ ابْنِ السَّبِیلِ وَ مَا مَلَکَتْ أَیْمَانُکُمْ إِنَّ اللَّهَ لاَ یُحِبُّ مَنْ کَانَ مُخْتَالاً فَخُوراً »
امام رضا (علیه السلام) درباره‌ی محبت به فرزند، از رسول الله (صلی الله علیه و آله) سه نقل می‌فرمایند: «الولد ریحانه؛ فرزند، مانند گل است» (موحدابطحی، 1366: 92؛ صدوق، 1378، ج 2: 27) . با این تمثیل اهمیت توجه و محبت اعضای خانواده روشن تر می‌شود. مسلماً گل نیازمند مراقبت، ملاطفت، رسیدگی و توجه دائمی است؛ در غیر این صورت به زودی پژمرده می‌شود و از بین می‌رود.

7. بخشش و مدارا با مردم هنگام غضب

از موارد مهمی که اسلام تحت عنوان خود کنترلی و خویشتن داری از آن یاد و مؤمنان را به آن دعوت می‌کند، این است که اهل ایمان به آنچه نزد خداست دل می‌بندند و نسبت به دنیا و اهلش باگذشت رفتار می‌کنند. قرآن می‌فرماید: «...وَ الَّذِینَ یَجْتَنِبُونَ کَبَائِرَ الْإِثْمِ وَ الْفَوَاحِشَ وَ إِذَا مَا غَضِبُوا هُمْ یَغْفِرُونَ‌» (شوری / 37) .
خداوند به منظور بسط محبت، لطف و گذشت میان افراد، هم انسانها را به عفو و بخشش خطای یکدیگر و هم به گذشت از درون دل نسبت به هم دعوت می‌فرماید: «وَ لاَ یَأْتَلِ أُولُوا الْفَضْلِ مِنْکُمْ وَ السَّعَةِ أَنْ یُؤْتُوا أُولِی الْقُرْبَى وَ الْمَسَاکِینَ وَ الْمُهَاجِرِینَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَ لْیَعْفُوا وَ لْیَصْفَحُوا أَ لاَ تُحِبُّونَ أَنْ یَغْفِرَ اللَّهُ لَکُمْ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ‌» (نور/ 22) .
بخشش، به چشم پوشی و گذشتن از خطا محصور نمی‌شود. بخشش مالی، آبرویی و سراسر وجود در اثر اشتیاق به پروردگار، مراتب بعدی آن را تشکیل می‌دهد.

8. بخشش مالی

انفاق به عنوان نمادی از محبت در راه خدا مورد تأکید فراوان قرآن قرار گرفته است. قرآن بارها پس از تأکید بر اقامه‌ی نماز به پرداختهای مالی، امر می‌فرماید: «الذینَ إن مَکَناهم فى الارض أقاموا الصَلوة وآتوا الزکاة» (حج/ 41) ؛ «الذین یُومنون بالغیب و یقیمون الصَلوه و ممّا رزقناهم یُنفقون» (بقره/ 3) .
امام رضا (علیه السلام) در نامه‌ای به فرزند دلبندشان جوادالائمه (علیه السلام) می‌نویسند:
فرزندم به اطلاعم رسیده هنگامی که تو را از منزل می‌برند از درِ کوچک خارج می‌کنند. اما مگر نباید ورود و خروجت از درِ بزرگ باشد؛ پس هنگامی که می‌روی باید همراهت طلا و نقره باشد تا هرگاه کسی از تو چیزی درخواست کرد؛ ببخشی. ... ببخش! و از خدای دارای عرش، نگران فقر مباش (کلینی، 1407ق، ج4: 43، ح 5؛ صدوق، 1378، ج1: 11، ح20؛ احمدی میانجی، 1426ق، ج5: 260) .
بخشش مالی که یکی از شعبه‌های محبت و احسان به خلق است، شعاعی از رحمت رحمانی خداوند است که در انسان موحد و پرهیزکار جلوه می‌کند.

نتیجه گیری

فرهنگ رضوی که همان فرهنگ قرآن و عترت است و در گفتار و رفتار سراسر عصمت امام منصوب پروردگار، امام رضا (علیه السلام) تجلی پیدا کرده، آکنده از آموزه‌های حیات بخش جوامع بشری است. امام رضا مظهر ربوبیت پروردگارست تا گوهر وجودی انسانها را تربیت کند. یکی از آموزه‌های مهم ایشان، رشد و کمال بخشی عنصر محبت در روح آدمیان است. در این مقاله، ضمن بیان مفهوم محبت، به ابعاد آن پرداخته شد. مهم ترین این ابعاد، شناخت محبت اصیل و عشق به پروردگارست. حب به پروردگار نه تنها امری فطری بوده، بلکه اساس دین بر محبت استوار است و نشانه‌ی اهل ایمان به شمار می‌رود. در فرهنگ رضوی، اندیشه و انگیزه‌ی انسان بر محور توحید و عشق به ذات ربوبی قرار دارد.
از آنجا که عالم بر محور رحمت رحمانیه‌ی پروردگار برپا شده و انسان به سبب برخوداری از روح الهی دارای شعاعی از رحمت اوست، انسان تربیت یافته در فرهنگ رضوی با انتخاب آگاهانه‌ی خویش، در نقطه‌ی اعلای محبت، حب به پروردگار، عشق به اولیای او و اقرار به ولایت، امامت و فضائل ایشان و در ذیل آن، محبت به مخلوقات و انسان‌ها، اعم از مسلمان یا غیرمسلمان، زنده یا مرده را سرلوحه‌ی اندیشه و عمل خود قرار می‌دهد. در این فرهنگ، محبت و احسان به بستگان درجه‌ی اول واجب شمرده می‌شود و سایر انسانها در درجه‌های بعد قرار می‌گیرند. در فرهنگ رضوی، عدالت در محبت، انسان سازی در پرتو محبت، محبت متقابل حاکمان و مردم ابعاد مهم دیگری را نیز تشکیل می‌دهند.

پی‌نوشت‌ها:

1. استادیار پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات
[e-mail].
2. عَن أبِی الحَسَنِ عَلِیِّ بنِ مُوسَی الرِّضَا (علیه السلام) قَالَ لِلإمَامِ عَلَامَاتٌ یَکُونُ أعلَمَ النَّاسِ وَ أحکَمَ النَّاسِ وَ اتَقی النَّاسِ وَ احلَمَ النَّاسِ وَ اشجَعَ النَّاسِ وَ أسخَی النَّاسِ وَ اعبَدَ النَّاسِ... وَ یَکُونُ أوّلی بِالنَّاسِ مِنهُم بِأنفسِهِم وَ أشفَقَ عَلَیهِم مِن آبائِهِم وَ أمَّهَاتِهِم وَ یَکُونُ أشَدَّ النَّاسِ تَواضُعاً لِلهِ جَلَّ ذِکرُهُ وَ یَکُونُ آخَذَ النَّاسِ بِمَا یَأمُرُ بِهِ و أکَفَ النَّاسِ عَمَّا یَنهَی عَنهُ وَ یَکُونُ دُعاؤهُ مُستَجاباً حَتَّی إنَّهُ لَو دَعَا عَلَی صَخرَة لَانشَقَّت بِنِصفَینِ وَ یَکُونُ عِندَهُ سِلاحُ رَسُولِ اللهِ (صلی الله علیه و آله) وَ سَیفُهُ ذُوالفَقَارِ وَ یَکُونُ عِندَهُ صَحیفَة یَکونُ فِیهَا أسماءُ شیعَتِهِ إِلَی یَومِ القِیامَة... (صدوق، 1413ق، ج4: 419-418) .
3. Kindness, Love, Endear.
4. قال أبو جعفر (علیه السلام) وَ اللهِ لَو أحَبَّنَا حَجَرٌ حَشَرَهُ اللهُ مَعَنَا وَ هَلِ الدِّینُ إِلّا الحُبُّ إِنَّ اللهَ یَقُولُ قُل إِن کُنتُم تُحِبُّونَ اللهَ فَاتَّبِعُونِی یُحبِبکُمُ اللهُ وَ قَالَ یُحِبُّونَ مَن‌هاجَرَ إِلَیهِم وَ هَلِ الدِّینُ إِلا الحَب (مجلسی، 1403ق، ج27: 95) .
5. أشعِر قَلبَکَ الرَّحمَة لِلرَّعِیَّه وَ المَحَبَّة لَهُم وَ اللُّطفَ بِالإحسانِ إِلَیهِم وَ لا تَکُونَنَّ عَلَیهِم سَبُعاً ضَاریاً تَغتنِمُ اکلَهُم فَإِنَّهُم صِنفَانِ إِمَّا أخ لَکَ فِی الدِّینِ وَ إِمَّا نَظیرٌ لَکَ فِی الخَلقِ...» (سیدرضی، 1414ق، نامه ی 53، بند 9-8) .
6. مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ الَّذِینَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْکُفَّارِ رُحَمَاءُ بَیْنَهُمْ تَرَاهُمْ رُکَّعاً سُجَّداً یَبْتَغُونَ فَضْلاً مِنَ اللَّهِ وَ رِضْوَاناً سِیمَاهُمْ فِی وُجُوهِهِمْ مِنْ أَثَرِ السُّجُودِ ذلِکَ مَثَلُهُمْ فِی التَّوْرَاةِ وَ مَثَلُهُمْ فِی الْإِنْجِیلِ کَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطْأَهُ فَآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوَى عَلَى سُوقِهِ یُعْجِبُ الزُّرَّاعَ لِیَغِیظَ بِهِمُ الْکُفَّارَ وَعَدَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ مِنْهُمْ مَغْفِرَةً وَ أَجْراً عَظِیماً (فتح/ 29) .
7. رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) «المسلم من سلم المسلمون من یده و لسانه» (بخاری، 1401 ق، ج 1: 8 و ج7: 186؛ ابن حنبل، 1414ق، ج 2: 163) .
8. «ویوثرون علی انفسهم و لوکان بهم خصاصه» (حشر/ 9) در شأن امیرالمؤمنین (علیه السلام) و فاطمه زهرا (س) .
9. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) : «لا تحقرن احدا من المسلمین فان صغیر هم عند الله کبیر» (محمدی ری شهری، 1416ق، ج 1: 652: متقی هندی، 1405 ق، ج 851:15) .
10. امیرالمؤمنین (علیه السلام) : «اذا قدرت علی عدوک فالجعل العفو عنه شکرا للقدره علیه» (سیدرضی، 1414ق، حکمت 11) .

منابع تحقیق :
قرآن کریم ابن حنبل، احمد، (1414 ق) . مسند. بیروت: الرساله.
ابن رستم طبری آملی کبیر، محمدبن جریر، (1415ق) . المسترشد فی الامامه. قم: کوشانپور.
ابن شاذان، فضل بن شاذان، (1363) . الایضاح. تحقیق جلال الدین محدث، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
ابن شعبه حرانی، حسن بن علی، (1404ق/1363ش) ، تحف العقول عن آل الرسول (صلی الله علیه و آله) . قم: اسلامی.
ابن طاووس، علی بن موسی، (1409 ق) . اقبال الاًعمال، تهران: دارالکتب الإسلامیه.
ابن طاووس، علی بن موسی، (1411ق) . مهج الدعوات و منهج العبادات. قم: دارالذخائر.
احمدی میانجی، علی، (1426 ق) ، مکاتیب الأئمة (علیه السلام) . قم: دارالحدیث.
امام علی بن الحسین (علیه السلام) ، (1376) . الصحیفة السجادیة. قم: الهادی.
انصاری، عبدالله بن محمد، (1387) . منازل السائرین. ترجمه و توضیح علی شیروانی بر اساس شرح عبدالرزاقی کاشانی، قم: آیت اشراق.
بخاری، محمد بن اسماعیل، (1401 ق) ، الصحیح. 8ج، بیروت: دارالفکر.
بهشتی، احمد، (1385) . گوهر و صدف دین. تهران: اطلاعات.
بهشتی، احمد، (1386) . فلسفه‌ی دین. قم: بوستان کتاب.
بهشتی، احمد، (1389) . اندیشه‌ی سیاسی تربیتی علوی در نامه‌های نهج البلاغه. قم: بوستان کتاب.
جوادی آملی، عبدالله، (1372) ، تحریر تمهید القواعد. تهران: الزهراء (س) .
جوادی آملی، عبدالله، (1388) . روابط بین المللی در اسلام قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله، (1391) . مفاتیح الحیاه. قم: اسراء.
حافظ، شمس الدین محمد، (1320) . دیوان حافظ. تصحیح محمد قزوینی و قاسم غنی، تهران: وزارت فرهنگ.
دهخدا، علی اکبر، (1377) . لغتنامه‌ی دهخدا. تهران: مؤسسه‌ی لغتنامه‌ی دهخدا وابسته به دانشگاه تهران.
دیلمی، حسن بن محمد، (1412ق) . إرشاد القلوب إلی الصواب. قم: الشریف الرضی.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد، (1412 ق) . مفردات ألفاظ القرآن. بیروت: دارالقلم.
سید رضی، محمدبن حسین، (1414 ق) . نهج البلاغه. (للصبحی صالح) ، قم: هجرت.
صدوق، محمد بن علی، (1413 ق) . من لایحضره الفقیه. قم: اسلامی.
صدوق، محمدبن علی، (1372) . عیون اخبار الرضا (علیه السلام) . ترجمه علی اکبر غفاری و حمیدرضا مستفید، تهران: شیخ صدوق.
صدوق، محمد بن علی، (1376) . الامالی. تهران: کتابچی.
صدوق، محمدبن علی، (1378) . عیون اخبار الرضا (علیه السلام) . تهران: جهان.
صدوق، محمد بن علی، (1385) . علل الشرایع. قم: داوری.
صدوق، محمد بن علی، (1398 ق) . التوحید. قم: اسلامی.
صفار، محمد بن حسن، (1404 ق) . بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد (صلی الله علیه و آله) . قم: مکتبة آیت الله المرعشی النجفی.
طریحی، فخرالدین بن محمد، (1375) . مجمع البحرین. 6ج، چاپ سوم، تهران: مرتضوی.
طوسی، محمدبن محمدبن حسن (1411ق) . مصباح المتهجّد و سلاح المتعبّد. بیروت: فقه الشیعة.
طوسی، محمدبن محمدبن حسن (خواجه نصیرالدین) ، (1374) . آغاز و انجام. شرح و تعلیقات حسن حسن زاده آملی، تهران: وزارت فرهنگ.
فروغی بسطامی، عباس، (1376) . دیوان فروغی بسطامی تهران: روزبه.
فعالی، محمد تقی، (1381) . دین و عرفان. قم: زلال کوثر.
فعالی، محمدتقی، (1392) . بخشش، تهران: دارالصادقین.
فیض کاشانی، محمد محسن بن شاه مرتضی، (1406 ق) . الوافی اصفهان: کتابخانه امیرالمؤمنین (علیه السلام) .
قرشی بنایی، علی اکبر، (1412 ق) . قاموس قرآن. 7 ج، چاپ ششم، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
قشیری، ابوالقاسم، (1359 ق) . الرساله القشیریه، مصر: بی نا.
کفعمی، ابراهیم بن علی عاملی (1418 ق) . البلدالاًمین والدرع الحصین. بیروت: الأعلمی للمطبوعات.
کلینی، محمد بن یعقوب، (1407 ق) . الکافی تهران: دارالکتب الاسلامیه.
متقی هندی، علاء الدین علی، (1405 ق) ، کنرالعمال فی سنن الاقوال و الافعال. 18ج، بیروت: الرساله.
مجلسی، محمدباقر، (1403 ق) . بحارالانوار الجامعه لدرر اخبار ائمه الاطهار. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
محمدی ری شهری، محمد، (1416 ق) . میزان الحکمه. قم: دارالحدیث.
معین، محمد، (1387) . فرهنگ فارسی. تهران: هنرور.
مفید، محمد بن محمد بن نعمان، (1413 ق الف) . الارشاد فی معرفه حجج الله علی العباد، قم: آل البیت.
مفید، محمد بن محمد بن نعمان، (1413 ق ب) . المزار. قم: کنگره‌ی جهانی هزاره‌ی شیخ مفید.
منسوب به امام حسن بن علی بن محمد (علیه السلام) ، (1409 ق) ، التفسیر المنسوب إلی الإمام الحسن العسکری (علیه السلام) . قم: مدرسة الإمام المهدى (عج) .
موحدابطحی، سید محمدباقر (1366) ، صحیفة الامام رضا (علیه السلام) ، قم، الامام المهدی (عج) .
موحدابطحی، سید محمدباقر، (1381) . الصحیفة الرضویه (علیه السلام) الجامعه. قم: الامام المهدی (عج) .
موحدابطحی، سید محمدباقر، (1430) . عوالم العلوم و المعارف و الاحوال. ج 22، قم: الامام المهدی (عج) .
نراقی، محمدمهدی، (1369) ، انیس الموحدین. تصحیح محمد علی قاضی طباطبایی و مقدمه‌ی حسن حسن زاده آملی، تهران: الزهراء (س) .
نصیری، علی، (1389) ، امام حسین (علیه السلام) پیشوای روشنایی‌ها. قم: معارف وحی و خرد.
منبع مقاله :
گروه نویسندگان؛ (1393)، فصلنامه فرهنگ رضوی، مشهد: بنیاد بین المللی فرهنگی هنری امام رضا (علیه السلام)، چاپ اول

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط با این موضوع
جستاری به فرهنگ آموزش در مدارس ژاپن مرکز مطالعات …تاریخ ۲۵ بهمن ۱۳۸۸ دکتر ابوالفضل بختیاری در این نوشتار که نویسنده طی چندین سال بایسته‌های اخلاقی همسران و نقش آن در تربیت فرزندانخبرگزاری فارس پدر و مادر در جایگاه محوری‌ترین عنصر تعاملات خانوادگی، وقتی التزام و یک ابزار مرجع ابزار وبلاگ و سایتبا درج این ابزار در سایت و وبلاگ خود ، می توانید صفحاتی که بیشترین بازدید را در بازه راهنمای حل جدول رضاآقازاده کلیبرع غ راهنمای حل جدول اطلاعات عمومی و لغات جدولی را در کلکسیون وبلاگ بنده ببینیدفرهنگ آموزش قرآن در آموزش و پرورش ایران طرح و … نخبه گرایی یـا آموزش عمومی در وزارت آموزش و پرورش اشاره عصر ایران شاهکاری بی نظیر در فرودگاه سنگاپور عکس تایتانیک این بار در چین ساخته می شود ‏عکس مدیریت آموزشی فرهنگ سازمانیفرهنگ سازمانی حسن بنیادیان مقدمـــــه فرهنگ سازمانی موضوعی است که به تساهل و مدارا در قرآنچکیده تساهل و مدارا به‌منزلة یک فضیلت اخلاقی و شیوۀ رفتار و عمل در مجموعۀ اندیشه اثرات قیام امام حسینع وب سایت حجت الاسلام و …مقالاتچکیده با ژرف نگری در تاریخ اسلام، مخصوصا قیام جاویدانه امام حسین ع در سال هجری قمری حکمت عملی در سیره امام رضاع نوشته شده در تاریخ ۱۱۳۱۰۰ ۱۳۹۱۰۹۲۰ و در حوزه های فلسفه اخلاق فرهنگ آموزش قرآن در آموزش و پرورش ایران طرح و پیشنهاد « نخبه گرایی » یـا « آموزش عمومی » در وزارت آموزش و پرورش اشاره جستاری به فرهنگ آموزش در مدارس ژاپن مرکز مطالعات ژاپن تاریخ ۲۵ بهمن ۱۳۸۸ دکتر ابوالفضل بختیاری در این نوشتار که نویسنده طی چندین سال به بایسته‌های اخلاقی همسران و نقش آن در تربیت فرزندان چکیده این مقاله، با رویکرد تحلیلی و نظری به بررسی بایسته‌های اخلاقی همسران و آثار آن در یک ابزار مرجع ابزار وبلاگ و سایت با درج این ابزار در سایت و وبلاگ خود ، می توانید صفحاتی که بیشترین بازدید را در بازه زمانی راهنمای حل جدول رضاآقازاده کلیبرع غ راهنمای حل جدول رضا درباره مطالب این وبلاگ مشتمل بر اطلاعات عمومی اعم از لغات جدولی و اطلاعاتی در مورد طبیعت مدیریت آموزشی فرهنگ سازمانی فرهنگ سازمانی حسن بنیادیان مقدمـــــه فرهنگ سازمانی موضوعی است که به تازگی عصر ایران شاهکاری بی نظیر در فرودگاه سنگاپور عکس تایتانیک این بار در چین ساخته می شود ‏عکس تساهل و مدارا در قرآن چکیده تساهل و مدارا به‌منزلة یک فضیلت اخلاقی و شیوۀ رفتار و عمل در مجموعۀ اندیشه‌های اثرات قیام امام حسینع وب سایت حجت الاسلام و المسلمین سید مقالات چکیده با ژرف نگری در تاریخ اسلام، مخصوصا قیام جاویدانه امام حسین ع در سال هجری قمری از محبت در شعر ایجاد محبت در دل دیگران نقش محبت در تربیت فرزندان محبت در اسلام دعا محبت در روز یکشنبه عشق و محبت در مثنوی محبت در خانواده محبت در روانشناسی

فرهنگ کسب و کار در ایسلند

[ad_1]

صادرات این کشور بیشتر به کشورهای آمریکا، بریتانیا و آلمان است و شامل ماهی و فلز آلومینیوم، محصولات حیوانی، فروسیلیکان (آمیزه آهن و سیلیسیم (که در فولادسازی کاربرد دارد) و دیاتومیت می‌شود. همچنین ایسلند ماشین‌آلات، تجهیزات، فرآورده‌های نفتی و غذا و پوشاک خود را از آمریکا، آلمان، چین، دانمارک و ژاپن وارد می‌کند.

ایسلند در مواد خام با کمبود مواجه است و بنابراین در این زمینه به شدت بر تجارت خارجی متکی است؛ صادرات کالاها و خدمات بیش از یک سوم GNP را در برمی‌گیرد. بزرگ‌ترین نسبت آن از ماهیگیری نشات می‌گیرد که مهم‌ترین صادرات ایسلند است (40 درصد درآمد صادرات).

در اکتبر 2008 زمانی که سه بانک ایسلند دچار فروپاشی اقتصادی شدند، این کشور در صدر اخبار جهان قرار گرفت. ایسلند از رکود جهانی به شدت ضربه خورد و در نتیجه دولت این کشور باید وارد عمل می‌شد و کنترل بزرگ‌ترین بانک‌های این کشور را برای عملیات نجات به عهده می‌گرفت.

تا آن زمان ایسلندی‌ها از درآمد سرانه‌ای بهره‌مند بودند که از جمله بالاترین میزان‌ها در جهان بود. (38000 دلار در سال 2007 و 39400 دلار در سال 2008). این کشور در یک دوره اقتصادی مثبت به سر برده است؛ رشد اقتصادی این کشور در سال 2007 معادل 5/ 2 درصد و بیکاری در میزان بسیار پایین یک درصد بود.

آخرین آمارها در سال 2015 درصد بیکاری بلندمدت در ایسلند را تنها یک درصد نیروی کار نشان داده است و نرخ مشارکت نیروی کار در این کشور 9/ 73 درصد در سنین 15 سال و بالاتر است. آمارها نشان‌دهنده این امر است که اقتصاد این کشور در این سال‌ها شروع به بهبود کرده است و با افزایش شمار توریست‌ها که برای بازدید از طبیعت منحصربه‌فرد ایسلند به آنجا می‌روند، نشانه‌هایی از بهبود اوضاع اقتصادی در این کشور مشاهده می‌شود. جالب است بدانید که ایسلند تقریبا 100 درصد برق خود را از منابع تجدیدپذیر به‌دست می‌آورد و تنها کشور دنیا در این زمینه است.

چند نکته از فرهنگ مردم ایسلند

یکی از نکات جالب در فرهنگ ایسلند این است که به‌طور مثال مادرانی که در کافه با دوستان‌شان قرار می‌گذارند، فرزندان کوچک خود را در کالسکه و بیرون کافه می‌گذارند و از پنجره مراقب آنها هستند. به این ترتیب کودک از سر و صدای داخل کافه بیدار نمی‌شود و از هوای تازه بیرون کافه استفاده می‌کند. این مساله هیچ جای نگرانی ندارد چرا که میزان امنیت در این کشور به شدت بالاست.

میزان جرم و جنایت در ایسلند به حدی پایین است که این کشور را در رده مسالمت‌آمیزترین کشورهای دنیا قرار داده است. دلیل این امر را می‌توان در نبود اختلاف طبقاتی در ایسلند دانست. به طوری که میان طبقات مختلف اجتماعی آن هیچ تنشی صورت نمی‌گیرد.

ایسلند‌ی‌ها اهمیت بسیار زیادی به استقلال و خودکفایی می‌دهند. آنها از تعهد کاری قوی برخوردارند و ساعات کاری روزانه آنها از طولانی‌ترین ساعات کاری در میان کشورهای صنعتی به شمار می‌رود. اختلاف درآمد در میان مردم آن از پایین‌ترین‌ها در جهان بوده و در زمینه برابری میان زنان و مردان نیز جایگاه بسیار خوبی را در میان کشورهای جهان به خود اختصاص داده است.

چند نکته:

• در ایسلند از نام کوچک همراه با نام پدری استفاده می‌شود و از کاربرد نام خانوادگی ممانعت به عمل می‌آید. بنابراین در ملاقات با همتای کاری خود استفاده از نام کوچک او مشکلی نخواهد داشت. مردمان ایسلند از القاب برای خطاب کردن یکدیگر استفاده نمی‌کنند.

• ساعات کاری در ایسلند از دوشنبه تا جمعه و از ساعت 8 صبح تا 4بعدازظهر در تابستان‌ها و 9 صبح تا 5 بعدازظهر در زمستان‌ها است.

• چند هتل بزرگ در ریک‌یاویک، پایتخت ایسلند وجود دارند که برای کنفرانس‌ها و جلسات کاری مجهز و آماده هستند؛ گرچه ممکن است کنفرانس‌های کوچک‌تر خارج از پایتخت برگزار شود.

• در جلسات کاری محکم دست دادن امری مرسوم است. حفظ تماس چشمی و دست دادن قبل و بعد از جلسه با همه افراد حاضر در جلسه ضروری است. در جلسات و مذاکرات ایسلندی‌ها حاشیه نمی‌روند.

• بسیار مهم است که قرار ملاقات‌ها و زمان جلسات را از قبل زمان‌بندی کنید.

• ایسلندی‌ها به شدت وقت‌شناس هستند. بنابراین رسیدن به موقع در جلسات و ترجیحا اندکی زودتر از زمان شروع لازم و ضروری است. اگر به هر دلیلی دیر به جلسه می‌رسید، فورا با میزبان خود تماس بگیرید.

• مردم ایسلند به‌طور برابر به یکدیگر نگاه می‌کنند. بنابراین برای زیردستان ارائه نظرات یا انتقاد از افراد بالاتر سازمانی پذیرفته شده است.

• کارت‌های ویزیت طی جلسه اولیه مبادله می‌شود. چون زبان انگلیسی به‌طور گسترده در مجامع کسب‌وکار ایسلند صحبت می‌شود، یک سمت کارت ویزیت‌تان را حتما به زبان انگلیسی ترجمه کنید.

• شام‌ کاری در ایسلند پذیرفته شده است و فرصتی برای همکاران برای ایجاد روابط شخصی و مورد اعتماد است. شام‌ها می‌توانند در جای عمومی یا در خانه برگزار شوند.

• مرخصی زایمان با حقوق در این کشور 90 روز است.

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط با این موضوع
فرهنگ نیوزتهیه کنندهناخدا خورشید در گفتگو با فرهنگ نیوز مشکلات مالی، بخش خصوصی سینما را ضعیف همه چیز در رابطه با مرکز فرهنگ نیوزبه گزارش فرهنگ به نقل ازبولتن نیوز،در طول روز بسیاری از مردم، متناسب با نیاز خود، با عصر ایران سایت تحلیلی خبری ایرانیان سراسر جهان خبرهای علمی فرهنگی هنری ورزشی سیاسی و در عصرایرانتصاویر اجتماع عفاف و حجاب در سراسر کشور مجله …تصاویراجتماععفافوحجابدرواعظان کین چهره در محراب و منبر میکنندچون به خلوت میروند آن کار دیگر میکنند مشکلی سوالات مهم مفید و کلیدی در خواستگاریچه سئوالاتی در جلسات آشنایی دختر و پسر جهت خواستگاری و ازدواج باید مطرح شوددانلود انیمیشن پاندا کونگ فو کارپاندای کنگ فو کار در ادامه ماجراجویی هایش باید با دو چالش بزرگ، اما متفاوت رو برو شود موفقیت پورتال خبری و سبک زندگیراه اندازی کسب و کاری پرسود که در آن رییس خودتان باشید، رویایی دلپذیر است، اما در واقع کیبرد آزاد در دفاع از آزادی کیبرددوستان کمپین ایران ۱۱ در توییتر تمرکزشون روی حقوق معلولین است حق توی شهر بودن، حق انواع پیشگویی و پیش بینی قدیمی ساعت مرگ اگر می توانستید آینده را پیش بینی کنید، دوست داشتید از تاریخ دقیق مرگ خود دانلود نرم افزار آموزش زبانزبان پرتغالی زبانی رومی است که از زبان گالیسیاییپرتغالی توسعه یافته است و در سده های فرهنگ نیوز تهیه کنندهناخدا خورشید در گفتگو با فرهنگ نیوز مشکلات مالی، بخش خصوصی سینما را ضعیف کرده همه چیز در رابطه با مرکز فرهنگ نیوز به گزارش فرهنگ به نقل ازبولتن نیوز،در طول روز بسیاری از مردم، متناسب با نیاز خود، با تماس عصر ایران سایت تحلیلی خبری ایرانیان سراسر جهان خبرهای علمی فرهنگی هنری ورزشی سیاسی و در عصرایران تصاویر اجتماع عفاف و حجاب در سراسر کشور مجله گیزمیز تصاویراجتماععفافوحجاب اجتماع عفاف و حجاب دیروز یکشنبه ۲۱ تیر اجتماع بزرگ عفاف و حجاب برای دفاع و صیانت از فرهنگ سوالات مهم مفید و کلیدی در خواستگاری چه سئوالاتی در جلسات آشنایی دختر و پسر جهت خواستگاری و ازدواج باید مطرح شود فدراسیون شطرنج جمهوری اسلامی ایران صفحه اصلی گردهمایی ویژه داوران بین المللی و فیده فدراسیون شطرنج در نظر دارد با همکاری هیئت شطرنج دانلود انیمیشن پاندا کونگ فو کار پاندای کنگ فو کار در ادامه ماجراجویی هایش باید با دو چالش بزرگ، اما متفاوت رو برو شود یکی کیبرد آزاد در دفاع از آزادی کیبرد دوستان کمپین ایران ۱۱ در توییتر تمرکزشون روی حقوق معلولین است حق توی شهر بودن، حق کار موفقیت پورتال خبری و سبک زندگی راه اندازی کسب و کاری پرسود که در آن رییس خودتان باشید، رویایی دلپذیر است، اما در واقع محقق انواع پیشگویی و پیش بینی قدیمی عوامل بسیار زیادی بر طول عمر شما تاثیر دارد، که مهمترین آنها ژنتیک است که اخیرا کشف شده و با کسب و کار در خانه طرح کسب و کار کسب و کار در منزل تهران کسب و کار در خانه عفاف کسب و کار در ایران کسب و کار در منزل کسب و کار در اسلام کسب و کار در ایران چه