تستوسترون و اثراتش بر مغز مردان خشن

جام جم سر: تستوسترون بر خلق و خوی مردان، بر پوست، موها و میل جنسیشان اثرگذار است. این هورمون در سطح کبد (افزایش تولید پروتیین‌های مختلف و آنزیم‌ها)، استخوان (معدنی‌کردن در سطح اپیفیز)، تولید اریتروپویتین (گلبول‌های قرمز کارآتر)، مغز استخوان (تحریک سلول‌های اصلی) و همچنین باروری نقش بازی می‌کند.

تستوسترون بر اراده و برخی موارد شدت عمل و جدیت در زندگی حرفه‌ای نیز تأثیر می‌گذارد براساس یافته‌های پزشکی افراد مسن‌تر بیشتر تحت‌تأثیر این هورمون قرار می‌گیرند.

آثار مورد انتظار مکمل تستوسترون
براساس یک تحقیق بسیار گستردۀ اروپایی، که توسط پروفسور لوگرس بر افراد بالای ٦٠‌سال انجام شده است (که در روز ٨٠، ١٦٠ یا ٢٤٠ میلی گرم مکمل تستوسترون مصرف می‌کرده اند)، نشان می‌دهد که این هورمون تراکم استخوان‌ها را در سطح ران‌ها افزایش می‌دهد، همچنین تودۀ ماهیچه‌ای را یک تا ٢ کیلوگرم بیشتر می‌کند، تودۀ چربی را کاهش می‌دهد و همچنین چاقی داخلی را کم می‌کند. یعنی هرچه میزان تستوسترون افزایش یابد، میزان تودۀ چربی کم و میزان تودۀ عضلانی بیشتر می‌شود. مطالعات نشان می‌دهد مکمل تستوسترون برای مردانی که اضافه وزن دارند باعث افزایش استروژن می‌شود. آندورژن موجود در تستوسترون باعث ایجاد سرطان پروستات نمی‌شود اما اگر این سرطان وجود داشته باشد، آن را تشدید می‌کند. با این وجود مصرف اندک تستوسترون در دراز مدت، احتمال ابتلا به سرطان پروستات را افزایش می‌دهد.

تاثیرات تستوسترون بر واکنش‌های رفتاری مردان
در حالی که پیش از این ثابت شده بود هورمون تستوسترون - هورمون استروئیدی که در مردان و زنان وجود دارد بر خشونت‌های رفتاری در مردان تاثیرگذار است، یک مطالعه جدید در حوزه روانپزشکی بیولوژیک منتشر شده که نشان می‌دهد یک مدار عصبی در مغز وجود دارد که از طریق آن تستوسترون این اثررا تحمیل می‌کند. آخرین مطالعات پزشکی این حوزه نشان می‌دهد میزان نرمال تستوسترون در مردان، فعالیت‌های مغزی نواحی درگیر در پردازش رفتارهای پرخاشگرانه و تهدیدآمیز را افزایش می‌دهد.
سطح تستوسترون در مردان با خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی، بیماری پارکینسون و حتی آرتریت روماتویید مرتبط است. اخبار پزشکی به تازگی مطالعه‌ای را منتشر کرده که با تمرکز بر جمجمه باستانی نشان داد دستیابی به موفقیت انسان‌های اولیه در ساخت ابزار ٥٠‌هزار‌سال پیش با کاهش سطح هورمون تستوسترون در آنها همراه بوده است.

محققان این مطالعه اخیر، به رهبری جاستین کارو از دانشگاه نایپیسینگ در کانادا، می‌گویند مطالعات قبلی نشان داده است که تجویز یک واحد از تستوسترون در افراد، عملکرد مدار مغزشان را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، هر چند این مطالعات به شکل شگفت آوری بر زنان انجام شده است. این تیم پژوهشی به منظور بررسی اثر تستوسترون بر واکنش تهدیدآمیز و خشونت‌آمیز مغز مردان، ١٦ داوطلب از میان مردان سالم را انتخاب کردند. محققان با تمرکز بر ساختارهای مغز که در پردازش تهدید و رفتار پرخاشگرانه، ازجمله بخش‌های آمیگدال و هیپوتالاموس، نمونه‌های انتخاب شده را در دو روز کامل مورد آزمون قرار دادند. در این تست‌ها این افراد گروهی دارونما و گروهی تستوسترون دریافت کرده بودند.

دکتر جان کاریستال متخصص روانپزشکی زیستی در این رابطه می‌گوید: درک اثرات تستوسترون در الگوهای فعالیت مغز که با تهدید و پرخاشگری در ارتباط است،می تواند به ما کمک کند تا واکنش مردان در موقعیت‌های خشونت آمیز را که ممکن است با اضطراب و خشونت در ارتباط باشد، بهتر درک کنیم.

تاثیر عمیق تستوسترون بر مدارهای مغزی درگیر در خشونت انسان
در طول روزهای برگزاری آزمون این مطالعه، شرکت‌کنندگان دارویی دریافت کردند که سرکوب‌کننده هورمون تستوسترون در آنها بود تا اطمینان حاصل شود که تمام شرکت کنندگان در مطالعه سطوح مشابه این هورمون را داشته باشند. به این ترتیب، هر مردی که تستوسترون دریافت کرد، این دریافت هورمون به اندازه‌ای بود که برای بازگشت به سطح نرمال و طبیعی کافی باشد.

شرکت‌کنندگان در مرحله بعد درحالی‌که تست انطباق چهره را تکمیل می‌کردند، تحت اسکن مغناطیسی قرار گرفتند. پس از تجزیه و تحلیل داده‌ها، محققان دریافتند مردانی که تستوسترون دریافت کردند، هنگام مشاهده حالت‌های عصبانی صورت، در مقایسه با گروه دارونما واکنش‌های آمیگدال و هیپوتالاموس در مغزشان افزایش یافت.

توضیحاتی که این محققان از یافته‌های خود ارایه دادند بر این اساس بود: ما برای اولین بار است که توانستیم نشان دهیم افزایش سطح هورمون تستوسترون در محدوده طبیعی فیزیولوژیکی می‌تواند تأثیر عمیقی بر مدارهای مغزی که در پردازش خشونت و تهدید در انسان درگیر هستند، داشته باشد.

این تیم پژوهشی معتقد است درک این موضوع که تستوسترون چطور بر مغز مردان تأثیر می‌گذارد مهم است، چرا که کنترل یا دستکاری سطح هورمون تستوسترون امروزه به‌عنوان یک راه حل برای کاهش نیرومندی در مردان مسن‌تر در بازار عرضه می‌شود. دکتر کارو با وجود یافته‌های این مطالعه تأکید می‌کند که تحقیقات بیشتری در این زمینه مورد نیاز است. او معتقد است نمونه کاری که درحال حاضر انجام شده در حد بررسی این مسأله است که تا چه حد یک واحد هورمون تستوسترون بر رفتار پرخاشگرانه و رقابتی در مردان تاثیرگذار است.

گفتنی است مطالعه دیگری هم اخیرا صورت گرفته که نشان می‌دهد قدرت ادراک و بصیرت در زنان از قرار گرفتن در معرض هورمون تستوسترون کمتر در رحم ناشی می‌شود.(شهروند)

آیا نازایی در مردان به معنای ناتوانی ​جنسی است؟

جام جم سرا: گرچه در روزگار فعلی همه خانواده‌ها می‌دانند که در مورد درصدی از زوج‌های نابارور، نازایی به دلیل بیماری مرد است، ولی هنوز هم زوج‌های نابارور ابتدا به بررسی و آزمایش زن روی می‌آورند و پس از این‌که از بارور بودن زن اطمینان حاصل می‌کنند تازه سراغ مرد رفته و بررسی‌ها را شروع می‌کنند.

باید بدانیم که به طور کلی در بررسی‌های آماری انجام شده در حدود 45 درصد زوج‌های نازا، مشکل ناشی از خانم و در 30 درصد موارد از مرد است.

در بقیه موارد نیز یا هر دو زوج مسئول هستند یا هیچ علتی یافت نشده است. نکته بسیار مهم این است که بررسی نازایی در مردان با آزمایش اسپرم که روش بسیار راحت و دقیقی است، صورت می‌گیرد، ولی بررسی علل نازایی در زنان طولانی و وقت‌گیر است بنابراین شروع بررسی با آزمایش اسپرم، منطقی است.

اکنون به سؤال اصلی برمی‌گردیم که آیا ناتوانی جنسی و نازایی متفاوت است؟

واقعیت این است که در اصل یکی از توانایی‌های جنسی، باروری است و بر این اساس جواب این سؤال مثبت است البته از منظر آنچه بین مردم رایج است، توانایی جنسی به مفهوم انجام زناشویی است و به این ترتیب می‌توانیم بگوییم که بیشتر مردان نابارور توانایی کاملی برای زناشویی دارند ولی به دلایل مختلفی توانایی بارور سازی زوجه را ندارند. توضیح این موضوع به دانستن سیستم هورمونی مردان نیازمند است.

در مردان دو سیستم هورمونی جنسی وجود دارد؛ سیستم ساخت و فعالیت هورمون جنسی یعنی تستسترون که از بیضه‌ها ترشح می‌شود و با تاثیر در بسیاری از نقاط بدن باعث صفات مردانه شده و توانایی انجام زناشویی را ایجاد می‌کند.

از سوی دیگر، برای باروری علاوه براین‌که این هورمون و فعالیت طبیعی آن لازم است، وجود یک سیستم بسیار دقیق و کارآمد برای ساخته شدن اسپرم و بلوغ این سلول جنسی نیز مورد نیاز است. به عبارت دیگر موارد زیادی وجود دارد که یک مرد تمامی صفات مردانه را داشته و توانایی زناشویی نیز دارد، ولی اسپرم‌سازی در او ناقص یا به طور کلی وجود ندارد.

آزمایش اسپرم، آزمایشی نسبتا ساده است که در آن روی مایع منی مطالعه و تعداد اسپرم‌ها و همین‌طور سلامت آنها بررسی می‌شود.

همان‌گونه که در ابتدا گفته شد بهتر است درمورد تمامی زوج‌های نابارور ابتدا این آزمایش صورت گیرد و سپس توانایی زایایی زن مورد بررسی قرار گیرد البته در بسیاری موارد، زوج‌های نازا در واقع از ترکیب یک زن کم‌زا و یک مرد با توانایی زایایی کم تشکیل شده‌اند.

در نهایت، خبر خوب این است که علم پزشکی امروز راه‌های بسیار زیادی را برای این زوج‌ها گشوده است و اکثر آنان بچه‌دار شدن را تجربه خواهند کرد.

دکتر رضا کریمی - فوق تخصص بیماری‌های غدد

چرا برخی مردان زیر ابرو برمی‌دارند؟

جام جم سرا: مصطفی فروتن در حالی آماری از استفاده مردان از لوازم آرایش اعلام کرده است که بر اساس بررسی‌‌‌‌های جهانی  بازار لوازم آرایش در ایران با بیش از 38 میلیون زن دومین بازار بزرگ در منطقه بعد از کشور عربستان و هفتمین کشور در جهان است.
به نقل از آرمان، بر اساس گزارشی که اوایل تابستان امسال منتشر شده است مصرف زیاد لوازم آرایش در ایران باعث به وجود آمدن رقابت بین کمپانی‌‌‌‌های مختلف آرایشی و بهداشتی در کشور شده است. با وجود همه تحریم‌‌‌‌ها بسیاری از کمپانی‌‌‌‌های لوازم آرایشی حاضر نیستند بازار ایران را از دست بدهند و تحریم ایران اولین ضرر را برای خودشان دارد.
خبرگزاری کشور فرانسه در گزارشی به مسئله «آرایش» در ایران پرداخته و به رقابت زنان ایرانی در چهره و زیبایی اشاره کرده است.  در این گزارش رتبه ایران در این زمینه هفتم اعلام شده است.
دوسال پیش حسین انواری سرپرست کمیته امداد با اشاره به نتایج پژوهش انجام شده در کمیته امداد امام خمینی (ره) گفته بود:‌ «نتایج پژوهش انجام شده در کمیته امداد نشان می‌دهد، بیشترین دارایی دختران مددجو به‌رغم فقر اقتصادی آنها، لوازم آرایش است.»
این یعنی لوازم آرایش برای دختران گاهی از نان شب هم واجب‌تر است به گونه‌ای که، به طور میانگین دختران ایرانی سالانه 150 دلار پول برای لوازم آرایش پرداخت می‌کنند. لوازم آرایشی با برندهای معتبر همیشه قیمت‌ بالایی دارند و با توجه به تغییرات ارزی این قیمت‌ها هر لحظه بالا و بالا تر می‌رود. اما بسیاری از لوازم‌های آرایشی موجود در کشور تقلبی هستند و از طریق قاچاق وارد می‌شوند که به طبع قیمت‌های پایین‌تری دارند.
این موضوع باعث می‌شود که افراد باتوجه به توانایی مالی لوازم آرایش متناسب با وضعیت اقتصادی‌شان را پیدا کنند. همچنین پایین‌بودن قیمت لوازم آرایشی تقلبی گاهی ولع افراد را به خرید‌های بیشتر همراه دارد. از طرف دیگر، این تنها زنان ایرانی نیستند که تمایل به استفاده از لوازم آرایشی دارند و بررسی‌‌‌‌های تازه حاکی از گرایش روزافزون مردان به این مصرف و همچنین اعمال جراحی زیبایی است.
در اظهارنظری جدید در این زمینه یک آسیب‌شناس اجتماعی با بیان اینکه 7 درصد مردان ایرانی از لوازم آرایشی استفاده می‌کنند، در مورد استفاده از آرایش‌ها و مدهای زنانه توسط مردان گفته است: معمولا زمانی که این بحث‌ مطرح می‌شود، با اعتراض پسران جوان و نوجوان روبه‌رو می‌شویم و این صحبت‌ها را به پای «گیر دادن» می‌گذارند اما در همین ابتدا عنوان می‌کنم که بحث ما در مورد موارد بهداشتی مانند استفاده از کرم ضدآفتاب و یا گرایش جوانان به زیبایی و نظم نیست بلکه در مورد رفتارهای نامتعارف است.
مصطفی فروتن با اشاره به اینکه ۱۲ درصد از لوازم آرایشی موجود در کشور از سوی مرد‌ها مصرف می شود، ادامه داده است: بر اساس آمار ۷ درصد از مردان کشور از لوازم آرایشی استفاده می‌کنند. در گذشته در برخی مناطق خاص در شهر تهران آرایشگاه‌هایی وجود داشت که خدمات آرایشی مانند برداشتن ابرو ارائه می‌داد، اما این مساله در برخی آرایشگاه‌های مردانه وجود دارد. بنابراین به‌عنوان نخستین دلیل بروز اینگونه رفتار‌ها در میان دیگر مردان می‌توان به کم‌توجهی والدین به فرزندان اشاره کرد.
فروتن توضیح داده است: بخش زیادی از هویت کودک در سنین ۴ تا ۷ سالگی شکل می‌گیرد؛ عدم مشارکت موثر پدر در فرزندپروری در این سنین سبب می‌شود که کودک همواره فقط با مادر خود در ارتباط باشد و این مسئله به صورت ناخودآگاه در خلق و خوی او تاثیر می‌گذارد.
همچنین در میان خانواده‌های تک‌پسری نیز در برخی موارد چنین مشکلاتی دیده می‌شود.
این آسیب‌شناس اجتماعی ادامه داده است: در میان نوجوانان و دانش‌آموزان رواج اینگونه رفتار‌ها به رابطه فرد با گروه همسالان ارتباط پیدا می‌کند، در مدارس ما زمانی که رفتاری رواج پیدا می‌کند به سرعت مانند ویروس در میان دانش‌آموزان تکثیر می‌شود و بسیاری از نوجوانان تنها برای کنجکاوی چنین رفتارهایی را از خود نشان می‌دهند؛ برای مثال به این فکر می‌افتند که اگر مدل موی خود را تغییر دهند، چهره‌شان چه تفاوتی می‌کند.
او با تاکید بر تاثیر رسانه‌ها بر رواج چنین رفتارهایی در میان نوجوانان و جوانان، افزوده است: نه تنها در شبکه‌های ماهواره بلکه متاسفانه در برخی شبکه‌های داخلی هم شاهد هستیم؛ برخی از مردان مجری، ورزشکار و یا بازیگر از آرایش‌دارند که سبب الگوبرداری نوجوانان از آنها می‌شود.
فروتن در مورد راهکارهای عبور از این وضعیت گفته است: مهمترین راهکار جلوگیری از گرایش پسران به آرایش‌ها و مد‌های زنانه؛ رفتار خانواده‌ها، فرزندپروری مثبت آنها و حضور کافی والدین در کنار فرزندان است.

علل ناباروری در مردان و زنان

جام جم سرا: در گذشته درمان درستی برای آن نمی‌یافتند و نداشتن بچه تبعات زیادی برای زن و شوهر، بخصوص برای زنان​ به بار می‌آورد. چون عقیده بر این بود که مشکل حتما از جانب زن است، اما دکتر محمدرضا صفری‌نژاد، متخصص اورولوژی فوق‌تخصص آندرولوژی و استاد دانشگاه​ می‌گوید: «زن و مرد به یک میزان در ناباروری نقش دارند و هر دو باید بررسی شوند و خبر خوب این که امروزه با پیشرفت علم و فناوری درمان‌های موفقی برای ناباروری زن و مرد وجود دارد.»

آیا به هر زوجی که چند ماه از ازدواج‌شان بگذرد و بچه‌دار نشوند نابارور گفته می‌شود؟

10 تا 15 درصد زوج‌ها نابارورند، اما ابتدا باید تعریف درست ناباروری را بدانیم. به زوجی که بعد از 12 ماه نزدیکی منظم و بدون پیشگیری صاحب فرزند نشوند، نابارور اطلاق می‌شود. این زمان برای ما خیلی مهم است؛ چون با توجه به همین نکته درمان آغاز می‌شود، اما اگر خانمی بیش از 35 سال ​ داشته باشد، دیگر 12 ماه صبر نمی‌کنیم. در این افراد 6 ماه را در نظر می‌گیریم. بعد از 35 سالگی ذخایر تخمدان خانم‌ها بسرعت کاهش می‌یابد و دشوارتر حامله می‌شوند. بنابراین باید خیلی زود اقدامات درمانی آغاز شود. اقدامات درمانی برای نازایی بخصوص در زنان بسیار پرهزینه است (مصرف برخی داروها هم ممکن است عارضه‌دار باشد). معمولا هنگامی که زوج برای درمان ناباروری مراجعه می‌کنند، قبل از هر اقدامی ابتدا مرد آزمایش می‌شود و اگر اشکالی وجود نداشت اقدامات بعدی مربوط به زنان آغاز می‌شود.

آیا قبل از ازدواج می‌توان از باروری خانم و آقا اطمینان حاصل کرد؟

بله. ناباروری به دو نوع اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود. ناباروری اولیه یعنی زن و شوهر از ابتدا مشکل دارند؛ ولی ناباروری ثانویه به آن معناست که زوج فرزند دارند و دوباره بچه می‌خواهند، اما زن باردار نمی‌شود. وجود ناباروری اغلب وقتی مسجل می‌شود که زن و شوهر بچه‌دار نمی‌شوند، اما گاهی به‌طور تصادفی مثلا در آزمایش اسپرم مرد می‌توان متوجه ناباروری او در آینده شد. توصیه می‌شود آزمایش از نظر باروری هم در زن و هم در مرد جزو آزمایش‌های قبل از ازدواج گنجانده شود، چون بعدا که یکی از طرفین متوجه ناباروری طرف مقابل می‌شود، اختلافات شروع می‌شود و در درصد قابل‌ملاحظه‌ای کار به طلاق می‌کشد. علاوه بر آن، زوج‌ها معمولا در چند سال اول زندگی نمی‌خواهند صاحب فرزند شوند و در نتیجه از روش‌های جلوگیری استفاده می‌کنند و بعد که می‌خواهند صاحب فرزند شوند، متوجه ناباروری یکی از طرفین یا هر دو می‌شوند. بنابراین توصیه می‌شود زوج‌هایی که می‌خواهند بارداری را به تعویق بیندازند حتما ابتدا از باروری هر دو طرف اطمینان حاصل کنند.

آیا از روی علائمی (در زنان یا مردان) می‌توان گفت احتمال ناباروری‌شان در آینده زیاد است؟

همان‌طور که گفتم ناباروری قبل از ازدواج به طور تصادفی کشف می‌شود و بدون علامت است. در بسیاری از موارد ناباروری علائم خاصی ندارد، ولی برخی موارد نشان می‌دهد ممکن است در پس‌زمینه مشکل ناباروری وجود داشته باشد. مثل تحلیل بیضه‌ها در مردان و خانم‌هایی که عادت ماهیانه نامنظمی دارند. یکی از مواردی که سبب نازایی خانم‌ها می‌شود داشتن تخمدان پلی‌کیستیک است. این خانم‌ها یا پریود نمی‌شوند یا این که پریودشان نامنظم است. از خصوصیات این تخمدان‌ها ترشح هورمون مردانه است. در نتیجه این خانم‌ها دچار هیرسوتیسم یا پرمویی می‌شوند و موهای سر شروع به ریزش و موهای صورت و بدن شروع به افزایش می‌کند. این علائم نشان‌دهنده احتمال وجود ناباروری در خانم‌هاست و ممکن است در آینده با مشکل ناباروری مواجه شوند. آقایان هم اگر مبتلا به واریکوسل شدید یا بیضه نهفته باشند یا انتشار مو در بدن‌شان نامنظم باشد، ممکن است در آینده دچار ناباروری شوند. باز هم تاکید می‌کنم که با قطعیت نمی‌توان نظر داد و حتما نیاز به بررسی‌های آزمایشگاهی دارد. بنابراین خانم‌ها باید به متخصص زنان و مردان به متخصص اورولوژی مراجعه کنند. به‌طور کلی خانم‌هایی که بیش از ​35 سال سن، یا خونریزی‌ها نامنظم و توام با درد و سابقه یک بار سقط دارند یا مبتلا به بیماری آندومتریوز یا بیماری‌های التهابی لگن هستند احتمال می‌رود با تاخیر باردار شوند. همچنین مردان دچار بیماری‌های پروستات یا بیضه نیز باید با پزشک مشورت کنند.

علت اصلی ناباروری در زنان چیست؟

یکی از علت‌های بسیار شایع در خانم‌ها سندرم تخمدان پلی‌کیستیک است. این بیماری در زنان بسیار شایع است. در این بیماری کیست‌های متعدد و ریزی اطراف تخمدان را احاطه کرده‌اند که مانع تخمک‌گذاری می‌شوند. همچنین در این بیماری، هورمون‌های مردانه نیز افزایش می‌یابد. بیشتر مبتلایان به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک چاق هستند و در بدن‌شان مقاومت به انسولین وجود دارد و پرمویی یا هیرسوتیسم هم یکی از علائم این بیماری است.

افرادی که شیمی‌درمانی می‌شوند یا ورزشکار حرفه‌ای هستند یا بعضی از داروها را مصرف می‌کنند، ممکن است تخمک‌گذاری نداشته باشند؟

بیماری آندومتریوز هم باعث چسبندگی رحم و لوله‌ها می‌شود و اجازه ورود اسپرم به لوله رحمی و رسیدن آن به تخمک را نمی‌دهد. افزایش هورمون پرولاکتین نیز از عوامل دیگری است که باعث ناباروری می‌شود. پرولاکتین هورمونی است که برای ترشح شیر از غده هیپوفیز در مغز آزاد می‌شود. این هورمون مانع تخمک‌گذاری می‌شود. عفونت‌های شدید رحمی که باعث التهاب لوله‌ها شوند نیز ممکن است انسداد در لوله ایجاد کنند. عفونت‌ها ممکن است باعث چسبندگی لگنی هم شوند که خود عامل دیگری در ناباروری است. اختلالات هورمونی مانند پرکاری یا کم‌کاری تیروئید، پرکاری غده فوق‌کلیوی، بیماری دیابت و کم‌خونی و مصرف داروهای هورمونی و شیمی‌درمانی، یائسگی زودرس و استعمال سیگار هم از دیگر علل ناباروری‌اند.

چه عواملی در ناباروری مردان موثر است؟

همان‌طور که اشاره کردم، قدم اول در ناباروری انجام آزمایش در مرد است. این آزمایش تجزیه منی نام دارد و هزینه زیادی هم ندارد. آزمایش تجزیه منی اطلاعات بسیار خوبی از وضع اسپرم‌ها از نظر شکل، حرکت، تعداد و... به ما می‌دهد. اگر مشکلی وجود داشته باشد بقیه بررسی‌ها آغاز می‌شوند؛ زیرا گاهی اوقات عملکرد بیضه‌ها طبیعی نیست و نمی‌توانند اسپرم باکیفیت تولید کنند. در این موارد علت‌ها مختلف است. از علل شایع عدم نزول بیضه، بیماری‌های ژنتیک و عفونت‌های بیضه را می‌توان نام برد. بیضه جنین پسر ابتدا درون شکم قرار دارد، ولی بتدریج از مجرایی به نام اینگوینال عبور می‌کند و از شکم خارج می‌شود. بعد از تولد باید هنگام معاینه در کیسه بیضه لمس شوند. گاهی یکی یا هر دو بیضه داخل حفره شکمی می‌ماند. در این صورت کودک باید تحت نظر گرفته شود. بیضه‌ها باید قبل از 12 ماهگی وارد کیسه شوند. اگر این اتفاق نیفتد باید با عمل جراحی بیضه را از حفره شکمی خارج و در کیسه بیضه ثابت کرد. ماندن بیضه در داخل شکم، اگر دوطرفه باشد، باعث ناباروری مرد می‌شود. زیرا حرارت شکمی، بافت بیضه را از بین می‌برد (بیضه‌ها داخل کیسه و در حرارتی پایین‌تر از بدن قرار دارند). عفونت‌ها نیز ممکن است به بافت بیضه آسیب برسانند. مردان باید مراقب عفونت‌های مقاربتی باشند، مقاربت مشکوک نداشته و اگر احساس ناراحتی کردند خیلی زود اقدام کنند. همچنین بیماری اوریون نیز ممکن است بیضه‌ها را گرفتار و به آنها صدمه وارد کند.

برخی ​مردان در معرض بیماری‌های شغلی قرار دارند. مثلا افرادی که با آفات و سموم کشاورزی سروکار دارند. بعضی از مواد شیمیایی در عملکرد بیضه تاثیر منفی دارند. مشاغل دیگری که در آن مردان مجبورند ساعت‌ها در محیط گرم قرار گیرند هم به بیضه‌ها صدمه وارد می‌کند؛ مثل نانواها، آهنگرها یا کسانی که ساعت‌ها در جکوزی می‌نشینند یا عادت به پوشیدن لباس‌های تنگ دارند تولید اسپرم‌شان بتدریج مختل خواهد شد.

مردان الکلی، سیگاری‌ها، مبتلایان به سوءتغذیه، تحت شیمی‌درمانی و دچار چاقی مفرط هم ممکن است دچار ناباروری شوند. البته مردان دچار انزال زودرس شدید یا واریکوسل هم ممکن است دچار ناباروری باشند.

آیا آسیب‌هایی که بر اثر شیمی‌درمانی به اسپرم وارد می‌شود، بهبودپذیر است؟

شیمی‌درمانی یا رادیوتراپی آسیب زیادی به بافت حساس بیضه‌ها وارد می‌کند. گاهی تا چند سال بعد از اتمام شیمی‌درمانی و گاهی هم تا پایان عمر، بیضه‌ها عملکرد طبیعی خود را پیدا نمی‌کنند. (ضمیمه سیب)

ماریا حکمت

اشکالات هورمونی در مردان: ریزش مو، کاهش میل جنسی

جام جم سرا به نقل از سلامت: فقدان و یا تولید ناکافی تستوسترون به طور مستقیم به دلیل کاهش تولید در بیضه و یا به طور غیر مستقیم به علت عدم تحریک بیضه‌ها برای تولید تستوسترون توسط غده هیپوفیز که هیپوگنادیسم نام دارد و بیماری نیازمند درمان و معالجه است.

در حالت عادی، تستوسترون در اوایل دوران بلوغ در اوج و با رسیدن به سن ۳۰ سالگی، میزان تستوسترون به آرامی در حدود ۱٪ در سال کاهش می‌یابد این کاهش با افزایش سن طبیعی است. حد پایین سطح تستوسترون در مردان در حدود ۳۰۰ نانوگرم در هر دسی لیتراست و حد نرمال حدود ۱۰۰۰ - ۱۲۰۰ در هر دسی لیتراست برخی از شرایط (چاقی، دیابت نوع ۲، شرایط پزشکی مزمن (به ویژه کبد و یا بیماری‌های کلیوی)، اختلالات هورمونی و عفونت) می‌تواند به سطح پایین تستوسترون منجر شود.

علائم تستوسترون پایین عبارتند از:
کاهش میل جنسی
مشکل در دستیابی به ارکشن
کم شدن حجم مایع منی
ریزش مو
خستگی و کمبود انرژی
از دست دادن توده عضلانی
افزایش چربی بدن
کاهش در تراکم استخوان
تغییرات خلقی
تغییر در الگوی خواب
کاهش میل جنسی

تستوسترون نقش مهمی در میل جنسی مردان دارد. بسیاری از مردان تجربه کاهش میل جنسی را به درجات مختلف دارند؛ با این حال، کسانی که تستوسترون پایین دارند کاهش شدید در داشتن تمایل به رابطه جنسی دارند و در طول رابطه جنسی، کمبود تستوسترون رسیدن به اوج لذت جنسی را دشوار می‌کند.

مشکل در دستیابی به ارکشن

تستوسترون در تحریک جنس مرد و دستیابی به نعوظ نقش دارد. البته این هورمون بتنهایی سبب ایجاد نعوظ نمی‌شود اما با تحریک مغز سبب تولید یک مولکول اکسید نیتریک شده که به نعوظ کمک می‌کند. تستوسترون پایین با بسیاری از شرایطی که عامل پدید آمدن اختلال در نعوظ هستند (از جمله چاقی، دیابت، تصلب شرایین) مرتبط است.

کم شدن حجم مایع منی

تستوسترون نقش مهمی در تولید مایع منی دارد مایعی که به تحرک اسپرم کمک می‌کند. مردان با تستوسترون پایین کاهش در حجم اسپرم خود را در طی انزال اطلاع می‌دهند.

ریزش مو

تستوسترون در چند عملکرد بدن از جمله تولید مو نقش ایفا می‌کند مو یک بخش طبیعی پیری برای بسیاری از مردان است با این حال، مردان با تستوسترون پایین ممکن است از دست دادن موهای بدن و صورت را تجربه کنند.

خستگی و کمبود انرژی

در مردان با تستوسترون پایین خستگی شدید و کاهش قابل توجه در میزان انرژی گزارش شده است اگر شما با وجود داشتن مقدار زیادی خواب، در همه زمان‌ها خسته هستید و یا اگر رفتن به سالن ورزش یا ورزش برای شما سخت‌تر شده است شما ممکن است دچار علائمی از کاهش تستوسترون باشید.

از دست دادن توده عضلانی

از آنجا که هورمون تستوسترون نقش مهمی در ساختمان و تقویت عضلات ایفا می‌کند مردان با تستوسترون پایین ممکن است متوجه کاهش در توده عضلانی و قدرت بدنی، به ویژه در بازو‌ها، پا‌ها و یا قفسه سینه خود شوند.

افزایش چربی بدن

اگر از دست دادن عضلات به اندازه کافی بد نباشد مردان با تستوسترون پایین افزایش چربی بدن را تجربه کنند اگر چه دلایل این کاملا روشن نیست، تحقیقات نشان داده است که ژن‌هایی که کنترل درصد چربی بدن را به عهده دارند نیز مسئول گردش سطح هورمون تستوسترون در مردان می‌باشد.

کاهش در استخوان

تضعیف استخوان یا پوکی استخوان اغلب در زنان اتفاق می‌افتد با این حال، مردان با تستوسترون پایین به دلیل نبود کمک‌های تستوسترون در تولید و تقویت استخوان، به پوکی استخوان، گرفتار می‌شوند. مردان با تستوسترون پایین بخصوص سالمندان بیشتر مستعد ابتلا به شکستگی استخوان معمولا در ران، پا‌ها، دنده‌ها و مچ دست هستند.

تغییرات خلقی

زنان اغلب تغییرات خلق و خوی را (در زمان افت سطح استروژن) در دوران یائسگی تجربه می‌کنند مردان با سطوح پایین هورمون تستوسترون می‌تواند علائم مشابه را تجربه کنند تستوسترون اغلب به عنوان سوخت برای مردان توصیف شده است و در بسیاری از فرایندهای فیزیکی در بدن و افزایش خلق و خوی و ظرفیت ذهنی نقش دارد تحقیقات نشان داده است که مردان با تستوسترون پایین با احتمال بیشتری به افسردگی، تحریک پذیری و یا عدم تمرکز گرفتار می‌شوند.

تغییر در الگوی خواب
بی‌خوابی یا اختلال در خواب
بد‌تر شدن نارسایی احتقانی قلب
بد‌تر شدن آپنه خواب

چرا عمر زنان طولانی‌تر از مردان است؟

جام جم سرا به نقل از تسنیم: مرکز تحقیقات پزشکی دانشگاه کلمبیا دلایل عمر طولانی‌تر زنان در مقایسه با مردان را به دست آورده است. این مرکز اعلام کرده عمر متوسط بشر ۷۸ سال و ۹ ماه و ۱۵ روز است که در آن مردان معمولاً به‌طور میانگین ۵ سال کمتر از زنان عمر می‌کنند.

دختر‌ها در دوران جنینی مقاوم‌تر از جنس مخالفند

بیماری‌های عفونتی در دوران جنینی در جنس مذکر نسبت به جنس مونث بیشتر دیده می‌شود که این موضوع باعث مرگ و میر زود‌تر و پایین آمدن سن میانگین عمر در بین مردان می‌شود.

بافت بدن آن‌ها متفاوت است

همچنین، عدم شکل گیری بافت‌های بدن در جنس مذکر نسبت به جنس مونث بیشتر دیده می‌شود که برای مثال می‌توان به نارسایی‌های ریوی به هنگام بدو تولد اشاره کرد. تعداد زیادی از این افراد مرگ زود‌تر از مرگ طبیعی را تجربه می‌کنند.

شاخص بی‌پروایی در زنان کمتر است

عامل حوادث در مردان سومین عامل مرگ و میر شناسایی شده است که همین عامل در مورد زنان در جایگاه ششم قرار گرفته است؛ این به‌خاطر خاصیت بیولوژیکی مردان است. پذیرش ریسک در مردان در مقایسه با زنان بسیار بیشتر است که این ریسک پذیری از عوامل کاهش عمر در مردان است.

زنان در مقایسه با مردان دیر‌تر دچار حمله قلبی می‌شوند

حمله قلبی از عوامل مرگ و میر مشترک بین زنان و مردان است اما مردان در مقایسه با زنان زود‌تر دچار حملات قلبی می‌شوند. سن میانگین در مردان که دچار حمله قلب می‌شوند ۳۰ و ۴۰ سالگی گزارش شده است اما زنان ۱۰ سال دیر‌تر دچار حملات قلبی می‌شوند و این حملات به بعد از دوران یائسگی آنان موکول می‌شود. این عامل نیز می‌تواند بر کاهش میانگین عمر مردان بسیار موثر واقع شود.

زنان شبکه‌های اجتماعی قویتری دارند

دوستان زنها به مانند دارو عمل می‌کنند! مطالعات سال ۲۰۱۰ در دانشگاه بیرگ هام یانگ نشان می‌دهد آن دسته از افرادی که سطح ارتباطات اجتماعی قوی تری دارند در مقایسه با سایرین ۵۰ درصد احتمال ابتلا به حملات قلبی کمتری دارند. بر اساس تحقیقات، مردان تمایل کمتری به بیرون ریختن مشکلات و مشاوره گرفتن دارند و این خانم‌ها هستند که در صحبت کردن در مورد مشکلات راحت‌تر برخورد می‌کنند. تنها استثنا در مورد مردان متاهل است که می‌توانند با همسران خود راجع به مشکلات خود صحبت کنند. این ارتباط گیری باعث کاهش احتمال ابتلا به حملات قلبی تا ۵۰ درصد می‌شود.

مردان به سلامتی خود اهمیت کمتری می‌دهند

مردان در مقایسه با زنان ۲۴ درصد کمتر به پزشک مراجعه می‌کنند. همچنین، در سال ۲۰۱۲ حدود یک پنجم از مردان فاقد بیمه سلامتی بودند. آن‌ها همچنین علاقه‌ای به مراجعه به پزشک ندارند و همین کم توجهی به سلامتی باعث بروز بیماری و کاهش شاخص میانگین عمر در آنان می‌شود.

مردان کمتر مراقب خود هستند

جام جم سرا: خود مراقبتی از یک سو شامل اصولی چون پیشگیری از بیماری‌ها و ارتقای سطح سلامت فعالیت ورزشی منظم، حفظ وزن مطلوب، کنترل استرس، چربی خون، قند و فشار خون و نکشیدن سیگار و از سوی دیگر، پایبندی به روابط اجتماعی و خانوادگی سالم، رعایت اصول ایمنی در محیط کار و نیز در حین رانندگی تعریف می‌شود.

فراموش نکنید خود مراقبتی، به جنسیت و سن خاصی مربوط نمی‌شود، بلکه به مسئولیت‌پذیری افراد در مقابل سلامت خود از طریق اتخاذ سبک سالم زندگی، چاره‌اندیشی برای جلوگیری از رخداد حوادث و بیماری‌ها، استفاده صحیح از داروها در بیماری‌های جزئی و مراقبت از ابتلا به بیماری‌های مزمن مربوط می‌شود. شیوه زندگی سالم برای مردان نیز مانند دیگر افراد جامعه یک الگوی ثابت دارد که شامل تغذیه سالم، داشتن تحرک منظم روزانه و دوری از استرس می‌شود. حرکت بر اساس اصول زندگی سالم باعث می‌شود مردان نه‌تنها زندگی پر انرژی و با نشاطی داشته باشند، بلکه در مسیر کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های مختلف قرار بگیرند. الگوی زندگی سالم نه‌تنها با داشتن تغذیه سالم و متعادل و ورزش کافی و منظم معنا پیدا می‌کند، بلکه با داشتن کار و خواب متناسب، دوری از اثرات داروها، الکل، تنباکو و استرس کامل می‌شود. اما خوب است بدانید بخش عمده‌ای از اصول خود مراقبتی در مردان به پیشگیری و مراقبت از بیماری‌هایی بازمی‌گردد که آنان را بیشتر گرفتار می‌کند.

خودمراقبتی مردان برای جلوگیری از دیابت

از آنجا که دیابت از شایع‌ترین بیماری‌هایی است که مردان با آن در گیر هستند، مراقبت و پیشگیری از دیابت از اصول خود مراقبتی آنان تلقی می‌شود.

دکتر محمدرضا مهاجری تهرانی، فوق‌تخصص غدد درون‌ریز و متابولیک در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: مردان باید حداقل 150 دقیقه در هفته، یعنی روزی 30 دقیقه و در هفته پنج روز، فعالیت فیزیکی غیر از فعالیت روزمره داشته باشد که می‌تواند شامل پیاده‌روی یا هر فعالیت دیگری باشد. همچنین با کاهش مصرف غذاهای پرچرب، با میزان کالری زیاد و کاهش چربی‌های اشباع‌شده از بروز چاقی و اضافه‌وزن خودداری کنند. در این راستا مردان باید بیشتر از میوه و سبزیجات یا به اصطلاح غذاهای مدیترانه‌ای استفاده کنند. امروزه ثابت شده‌ که غذاهای مدیترانه‌ای سرشار از میوه و سبزیجات، زیتون و روغن زیتون و انواع مغزها در پیشگیری از ابتلا به انواع چاقی، اضافه وزن و بیماری‌های قلب و عروق موثر است.

دکتر مهاجری تاکید می‌کند: کسانی که دچار چاقی شکمی شبیه سیب هستند بیشتر در معرض ابتلا به دیابت و مقاومت به انسولین هستند. در نظر داشته باشید کم تحرکی و پشت میزنشینی به افزایش وزن و متعاقب آن مقاومت به انسولین منجر می‌شود و کسانی که درجاتی از چاقی را دارند باید بیشتر مراقب ابتلا به دیابت باشند. وی با تاکید بر این که همه افراد اعم از مرد و زن برای خود مراقبتی باید در سنین بالای 45 سال، یک‌بار در سال برای اندازه‌گیری قند خون ناشتا مراجعه کنند، می‌افزاید: اگر قند خون کمتر از صد گزارش شود طبیعی بوده و در این صورت فرد می‌تواند هر سه سال یکبار قند خون خود را چک کند، اما اگر بیش از 126 گزارش شود و در روز دیگر نیز همین میزان گزارش شود فرد مبتلا به دیابت نوع 2 است. اگر فرد‌ علائمی چون پرنوشی و پر ادراری داشته باشد و میزان قند خون غیرناشتایش نیز بالای 200 گزارش شود نیز در معرض ابتلا به دیابت محسوب می‌شود. این متخصص غدد یادآوری می‌کند: کسانی که درجاتی از اضافه وزن و چاقی را دارند اگر 7 درصد از وزن خود را کاهش دهند نه‌تنها با عوارض و خطرات کمتری از نظر ابتلا به بیماری‌های متابولیکی از جمله دیابت روبه‌رو خواهند بود، بلکه ابتلا به دیابت نیز در آنها به تعویق می‌افتد.

قلب مردان، مراقبت می‌خواهد

آمارها نشان می‌دهد مردان بیش از زنان در معرض بیماری‌های عروق قلب هستند، اما ریسک بیماری‌های عروق قلبی در زنان پس از یائسگی با مردان برابر می‌شود.

دکتر ناصر علی ‌حجتی، متخصص قلب و عروق با اشاره به این مطلب می‌گوید: مردان باید بیش از زنان مراقب قلب خود باشند ‌، بویژه این‌که اگر از نظر ژنتیکی سابقه‌ ابتلا به بیماری را داشته باشند نیز بیشتر مستعد ابتلا به بیماری‌های قلبی هستند. در این راستا رژیم غذایی مردان باید از نظر نمک و چربی حیوانی و نیز میزان کلسترول زیاد محدود باشد. همچنین فعالیت روزانه به مدت حداقل 30 دقیقه پیاده‌روی برای چهار تا پنج بار در هفته توصیه می‌شود.

دکتر حجتی با تأکید بر ضرورت خود مراقبتی در مردانی با سابقه‌ ژنتیکی ابتلا به بیماری‌های قلبی می‌افزاید: ابتلای اقوام درجه‌ یک نظیر پدر، مادر، خاله، عمه، عمو و دایی، افراد را بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی قرار می‌دهد. همچنین پرفشاری خون و چربی خون زیاد ‌ از عوامل خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی محسوب می‌شود. چنانچه در اقوام درجه‌ یک سابقه‌ ابتلا به چربی خون بالا وجود داشته باشد، ضروری است فرد آزمایش‌های دوره‌ای خون و معاینات دوره‌ای را فراموش نکند. افرادی با سابقه‌ ابتلای فامیلی به دیابت هم بیشتر در معرض بیماری‌های قلبی هستند و خود مراقبتی بیشتری نیاز دارند.

این متخصص غدد با تاکید بر این که استفاده از فست‌فودها برای ابتلا به بیماری‌های قلب و عروق مضر است، اظهار می‌کند: افراد با سابقه خانوادگی بیماری‌های قلبی و عروقی باید چکاپ‌ها را از سی و پنج سالگی و بقیه افراد نیز از چهل سالگی آغاز کنند. توجه داشته باشید میزان خطر ابتلا به بیماری‌های قلب و عروق در فردی با دو عامل خطر، نسبت به فردی با یک عامل خطر، دو برابر بیشتر است.

خود مراقبتی جنسی در مردان

دکتر فریدون خیام‌فر، اورولوژیست و عضو هیات علمی دانشگاه با اشاره به این که بسیاری از مردان علاقه‌مند هستند در سنین بالا نیز توانایی جنسی خود را حفظ کنند، می‌گوید: این مسأله از نظر حفظ سلامت عمومی نیز اهمیت بسزایی دارد، چون افرادی که از نظر جنسی سالم به نظر می‌رسند کمتر دچار بیماری‌های زمینه‌ای می‌شوند. وی با اشاره به عوامل موثر در پیشگیری از ناتوانی جنسی در مردان می‌افزاید: کاهش سطح استرس و ورزش روزانه به مدت 30دقیقه در این خصوص بسیار موثر است. البته ورزش عضلات کف لگن نیز باعث افزایش گردش خون اعضا و عملکرد بهتر آنها می‌شود. البته کاهش سطح کلسترول خون، کنترل قند خون در بیماران دیابتی، استفاده از مواد غذایی مناسب و خودداری از مصرف دخانیات نیز خطر ابتلا به ناتوانی جنسی را بسیار کم می‌کند. وی کنترل فشار خون و کاهش وزن را از دیگر موارد موثر در پیشگیری از ناتوانی جنسی در مردان می‌داند و می‌افزاید: گاهی بروز ناتوانی ممکن است از علائم اولیه بیماری‌های قلبی و عروقی باشد. از این رو در صورت بروز مشکلات جنسی برای ریشه‌یابی و درمان آن باید به پزشک متخصص مراجعه کرد.

پونه شیرازی ‌‌/‌‌ گروه جامعه

مردان چینی در این بیمارستان، درد زایمان می‌کشند

جام جم سرا به نقل از ایسنا: در بیمارستان «هانگژو آیما» در استان شانگدونگ چین مردان شجاعی که به زودی پدر خواهند شد می‌توانند وضعیت سختی را که همسرشان به هنگام وضع حمل دارد تجربه کنند. طبق گفته شاهدان، به مردانی که قصد دارند این وضعیت را تجربه کنند شوک‌های الکتریکی در ناحیه بالای شکم وارد می‌شود که در مدت زمان پنج دقیقه شدت این جریان الکتریکی افزایش می‌یابد.

یکی از مردانی که در این بیمارستان این وضعیت را تجربه کرده بود،‌ گفت: شدت درد به حدی بود که احساس می‌کردم قلب و ریه‌هایم در حال شکافته شدن هستند.

طراحان این ایده امیدوارند این تجربه مردان را نسبت به همسرشان به هنگام وضع حمل حساس‌تر سازد چون اغلب مردان به هنگام وضع حمل همسرشان در بیمارستان حاضر نمی‌شوند.

به نقل از خبرگزاری یونایتدپرس، مسئولان این بیمارستان تاکید کردند که این اقدام به سلامت مردان آسیبی وارد نمی‌کند و همچنین بازهم نمی‌توان دردی که در این شرایط مردان متحمل می‌شوند با درد زایمان در زنان مقایسه کرد.

۱۱ دلیل پنهان در شکم آوردن زنان و مردان

جام جم سرا: پزشکان می‌گویند به‌جز تغذیه، توارث و تحرک، علل دیگری نیز می‌توانند در افزایش وزن ما نقش داشته باشند. در این مطلب نگاهی انداخته‌ایم به برخی از مهم‌ترین علل پنهان چاقی.

پنج قاعده دارویی

اگر مصرف داروی خاصی باعث افزایش وزنتان شده است، به قواعد زیر توجه داشته باشید:

قاعده اول: بدون مشاوره با پزشک مصرف هیچ دارویی را قطع نکنید زیرا این دارو ممکن است برای حفظ سلامت ضروری باشد.
قاعده دوم: خودتان را با دیگر افرادی که همین دارو را مصرف می‌کنند، مقایسه نکنید. عوارض جانبی یک دارو در همه افراد به یک شکل ظهور نمی‌کند. اگر دارویی باعث افزایش وزن در فردی شده باشد، لزوما این اثر را در شما ندارد. با پزشکتان در این باره مشورت کنید.
قاعده سوم: اگر افزایش وزن شما ناشی از تجمع مایع در بدن بود، نگران نباشید زیرا این افزایش وزن دائمی نیست. هنگامی که مصرف دارو را به پایان برسانید یا بیماریتان کنترل شود، پف‌کردگی ناشی از تجمع مایع فروکش می‌کند. در طول این مدت از یک رژیم غذایی کم‌نمک پیروی کنید.
قاعده چهارم: با پزشک درباره داروی دیگری که به عنوان جایگزین می‌توانید مصرف کنید، مشورت کنید. در بسیاری از موارد پزشکتان می‌تواند داروی دیگری را برای شما تجویز کند که این عارضه جانبی را نداشته باشد.
قاعده پنجم: اگر افزایش وزنتان ناشی از کاهش میزان سوخت‌وساز در بدن به علت یک بیماری یا مصرف داروست، باید سعی کنید با ورزش سرعت سوخت‌وساز را بالا ببرید.

بعضی داروهای اعصاب

یک عارضه جانبی برخی از داروهای ضدافسردگی افزایش وزن است، بنابراین اگر فکر می‌کنید داروی ضدافسردگیتان باعث چاقیتان شده، با پزشک درباره تغییر برنامه درمانی‌ مشورت کنید اما هرگز خودسرانه دارو‌هایتان را تغییر ندهید.
برخی افراد هم پس از مدتی مصرف داروی ضدافسردگی، به علت اینکه حالشان بهتر و اشت‌هایشان بیشتر می‌شود، وزن اضافه می‌کنند. خود افسردگی نیز ممکن است باعث تغییرات وزن شود. از میان داروهای اعصاب و روان، برخی داروهای دیگر نیز افزایش وزن را به دنبال دارند؛ مثلا داروهای ضدروان‌پریشی که برای درمان اسکیزوفرنی و اختلال‌ دوقطبی به‌کار می‌روند.

یائسگی

بیشتر زنان نزدیک به زمان یائسگی مقداری وزن اضافه می‌کنند، اما احتمالا کاهش هورمون‌های جنسی علت این افزایش وزن نیست بلکه با بالا رفتن سن، سوخت‌وساز در بدن کند می‌شود و کالری کمتری می‌سوزد. از طرفی تغییرات در شیوه زندگی (مانند تحرک کمتر) نیز ممکن است در این افزایش وزن دخیل باشد اما جایی که در آن چربی در بدن تجمع پیدا می‌‌کند، ممکن است به یائسگی مربوط باشد. در یائسگی، چربی بیشتر اطراف کمر جمع می‌شود، نه در ران‌ها و لگن.

سندروم کوشینگ

افزایش وزن، علامت شایع نشانگان کوشینگ است. نشانگان کوشینگ گاهی به دلیل مصرف داروهای استروییدی برای بیماری‌هایی مانند آسم، آرتریت یا لوپوس بروز می‌کند. همچنین این نشانگان ممکن است در نتیجه تولید بیش از حد هورمون کورتیزول به‌وسیله غده فوق‌کلیه یا به توموری مربوط باشد که این هورمون را می‌سازد.

ترک سیگار

افرادی که سیگار را ترک می‌کنند به‌طور میانگین کمتر از ۵ /۴ کیلوگرم وزن اضافه می‌کنند زیرا با حذف نیکوتین چند اتفاق می‌افتد: فرد احساس گرسنگی بیشتری می‌کند و غذای بیشتری می‌خورد که این احساس گرسنگی ممکن است پس از چند هفته برطرف شود. بدون اینکه میزان کالری دریافتی کم شده باشد، سوخت‌وساز کند می‌‌شود. غذا‌ها برای فرد خوشمزه‌تر به‌نظر می‌رسند که ممکن است به پرخوری بینجامد. فرد به خوردن غذاهای حاضری پرچربی و پرقند روی می‌آورد.

کم‌خوابی

اگر تا دیر وقت بیدار بمانید، احتمال بیشتری وجود دارد که آخر شب به غذا خوردن روی بیاورید و به این ترتیب میزان کالری دریافتیتان افزایش می‌یابد. از طرفی تغییرات در میزان هورمون‌ها در این وضعیت باعث افزایش احساس گرسنگی و اشت‌ها می‌شود و دیر‌تر احساس سیری خواهید کرد.

کم‌کاری تیرویید

اگر تیرویید (غده پروانه‌ای شکلی که جلوی گردن قرار دارد)، به اندازه کافی هورمون تیروییدی تولید نکند، احتمالا احساس خستگی، ضعف و سرما خواهید کرد و اضافه وزن پیدا می‌کنید.
اگر هورمون تیرویید کافی نباشد، سوخت‌وساز در بدن کند می‌شود و احتمال بالا رفتن وزن افزایش پیدا می‌کند. حتی اگر کارکرد تیرویید در حد پایینی دامنه طبیعی باشد، ممکن است افزایش وزن به‌وجود آید. معمولا درمان کم‌کاری تیرویید باعث از بین رفتن این اضافه وزن خواهد شد.

استرس

در زمان استرس میزان ترشح کورتیزول یا «هورمون استرس» در بدن افزایش می‌یابد و اشت‌ها را زیاد می‌کند. علاوه بر این ممکن است برای تسکین خودتان هنگام استرس به خوردن غذاهای پرکالری روی بیاورید. ترکیب این دو عامل زمینه را برای افزایش وزن فراهم می‌کند.

تخمدان پلی‌کیستیک

نشانگان تخمدان پلی‌کیستیک یک مشکل هورمونی رایج در زنان در سنین باروری است. در بیشتر زنان دچار این نشانگان، کیست‌های کوچک بسیار در تخمدان‌ها رشد می‌کند. این عارضه باعث از بین رفتن تعادل هورمونی می‌شود و بر چرخه قاعدگی تاثیر می‌گذارد و ممکن است پرمویی و آکنه ایجاد کند. خانم‌های دچار این عارضه نسبت به انسولین مقاوم هستند که باعث افزایش وزن می‌شود و چربی اضافی در شکم آن‌ها تجمع پیدا می‌کند. چاقی شکمی مبتلایان را در معرض خطر ابتلا به بیماری قلبی قرار می‌دهد.

داروهای کورتونی

داروهای ضدالتهابی استروییدی (داروهای کورتونی) مانند پردنیزولون به دلیل اثرشان در افزایش‌ وزن مشهور هستند. تجمع مایع در بدن و افزایش اشت‌ها دلایل اصلی افزایش وزن با مصرف این داروهاست، اما این عارضه جانبی آن‌ها به دوز دارو و مدت زمان مصرف بستگی دارد. در برخی مصرف‌کنندگان داروهای استروییدی به‌طور گذرا چربی‌های بدن جابجا و در مناطقی مانند صورت، پشت گردن و شکم جمع می‌شود.

قرص‌های ضدبارداری

برخلاف عقیده رایج، قرص‌های ضدبارداری ترکیبی (استروژن و پروژسترون) باعث افزایش وزن در درازمدت نمی‌شوند. گاهی برخی از زنانی که قرص‌های ترکیبی مصرف می‌کنند، مقداری اضافه وزن پیدا می‌کنند اما این افزایش وزن به تجمع مایع در بدن مربوط می‌شود و معمولا کوتاه‌مدت است. (سلامت نیوز)

مردان از شریک زندگی خود چه انتظاری دارند؟

جام جم سرا: وقتی زن‌ها در باره مشکلاتی که با مردانشان دارند سخن می‌گویند، به احتمال زیاد از عبارات اینچنینی استفاده می‌کنند: «می‌دونی که، مردها این جوری هستن دیگه» یا این که «آخه اون یه مرده، تقصیری نداره». زنان دیگر هم با شنیدن این درددل‌ها سرتکان داده، می‌خندند و پشت سر هم تائید می‌کنند. اما در واقع از این روش به عنوان سرپوشی بر پریشانی و ناامیدی‌شان از برقراری ارتباط‌ صمیمی با همسر خود استفاده می‌کنند. به یاد داشته باشید این ایده که مردان به لحاظ ژنتیک‌ موجودات کاملی نیستند، سبب می‌شود که نتوانند با زنان خود در فضایی امن و آسوده ارتباط درست و منطقی برقرار کنند.

نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهد که مردان و زنان بیشتر از آن که متفاوت باشند با هم شباهت دارند، از ساختار مغزی مشابهی بهره‌مند هستند، خواسته‌ها و نیازهای یکسانی در پیشرفت زندگی و برقراری ارتباط دارند و تفاوت‌های آنها اگرچه مهم‌، ولی جزئی است، پس نباید از آنها به عنوان ابزاری برای راندن مردان به فضایی دور و متروک از عالم زنان استفاده کرد.

در جامعه این ذهنیت شکل گرفته که مردان باید از همان دوران کودکی مطابق با ارزش‌های فرهنگی مردانه رفتار کنند. این استانداردها شامل کنترل عواطف مرد توسط خودش، برنده و برتر بودن به هر قیمتی و آسیب‌پذیر نبودن است. در مقابل اگر آنها از این قواعد، تمام و کمال تبعیت نکنند و عواطف خود را نشان دهند، اغلب از جانب دیگران به داشتن رفتار «زنانه» و «زن صفت» بودن متهم می‌شوند. ولی تحقیقات نشان می‌دهد مردانی که احساس می‌کنند باید سرسختانه از استانداردهای معمول جنس مذکر تبعیت کنند، با احتمال بیشتری عواطفی را سرکوب می‌کنند که آنها را آسیب‌پذیر جلوه می‌دهد. جالب این است که بسیاری از این حالات سانسور شده، همان صمیمیت عاطفی است که لازمه برقراری رابطه‌ای رمانتیک با شریک زندگیشان است.

متاسفانه زنان نیز اغلب به این ضعف دامن می‌زنند، اما رویکرد مؤثرتر این است که با اقدامی فکر شده و مؤثر در کنار همسر خود، به او کمک کرده تا این مشکل فرهنگی ناگوار را برطرف کنند. پیشنهاد می‌شود به پنج نکته‌ای که دکتر جیل وِبِر، روان‌شناس بالینی، اشاره می‌کند، توجه کنید:

مرد شما عمیقا می‌خواهد که او را به خاطر خودش دوست داشته باشید، نه به دلیل کارهایی که می‌تواند برای شما انجام دهد.

جامعه معمولا به ما می‌آموزد که ارزش جنس مذکر به کارکرد اوست ـ یعنی توانایی او در فعالیت، قبول مسئولیت، کنترل کردن، برتر بودن و کسب موفقیت ـ از ترس این که مبادا برچسب «زن صفت» بگیرد. اجازه ندهید که این نقش ظاهری او، شما زنان را به اشتباه بیندازد.

حقیقت این است که زیر پوشش این همه شرط و شروط، کودکی است درست مانند شما‌ که می‌خواهد به دلیل چیزی که هست دوست داشته شود. او آرزوی ارتباط با زنی را دارد که تحت هر شرایطی با او آرام بگیرد، حتی اگر همیشه برنده، سازنده و درصدر نباشد. بسیار محتمل است که نتواند از چنین خواسته قلبی خود با شما سخن بگوید و به همین علت ممکن است شما هم هرگز متوجه احساس ناخوشایند او نشوید.

مردان، برخلاف زنان، در بیان عواطف «ظریف‌تر» خود، دچار مشکل می‌شوند. اگر این نکته کلیدی را در ذهن داشته باشید، از این پس می‌توانید چیزهای مهمی را درباره همسر خود بفهمید. با توجه به وضع و روحیه او سر صحبتی صمیمانه را باز کرده و با بیان این عبارات وارد شوید که چقدر دوست‌داشتنی است، وقت گذراندن با او چقدر برایتان شیرین است و این که چقدر دوست دارید درباره روزی که پشت سر گذاشته اید با او صحبت کنید.

او از شما می‌خواهد که خودتان را دوست داشته باشید.

اگر از مرد خود به عنوان مهره‌ای استفاده می‌کنید که نسبت به خودتان احساس بهتری داشته باشید، باید بدانید که هرگز برای شما کافی نیست و پیوسته به دنبال ابزار دیگری خواهید گشت. برداشت او از این وابستگی می‌تواند به‌قدری ناگوار باشد که احساس کند نمی‌تواند خود واقعی‌اش را بروز دهد. معمولا بین عدم رضایت شخصی زنان از خودشان و تمایل آنها به انتقاد شدید از همسرانشان ارتباط تنگاتنگی وجود دارد. افراد ویژگی‌هایشان را در دیگران منعکس می‌کنند.

به عبارت ساده‌تر، اگر شما از خودتان ناراحت باشید، احتمالا مدام از همسر خود و دیگران انتقاد می‌کنید. تجربه نشان می‌دهد بازخوردی که از دیگران می‌گیرید باید تا 75 درصد مثبت و حداکثر 25 درصد منفی باشد. اگر این نسبت معکوس است، در ذهن خود تصویر غیرواقعی و بشدت قهرمانانه‌ای از مردان ساخته اید و در پی انتقادهای ناتمام شما، آنها نیز خود را در دامی می‌بینند که هرگز نمی‌توانند از آن رها شوند و در مقابل با بی توجهی و نادیده گرفتن شما، واکنش نشان می‌دهند.

توانمندی او را در برقراری ارتباط باور داشته باشید.

عباراتی نظیر «مردها از مریخ آمده‌اند» این کلیشه را تقویت می‌کند که مردها نمی‌توانند درباره احساسات خود صحبت کنند. کسانی که این حرف‌ها را سر زبان‌ها می‌اندازند معمولا همان‌هایی هستند که پیش از این می‌گفتند مردانی که ابراز احساسات می‌کنند، بیش از حد زنانه هستند. اگر شما نیز جزو زنانی هستید که همین ایده را دارید، دست نگه دارید و فرصتی دوباره به مرد خود بدهید. واقعیت این است که زنان شفاهی‌تر هستند آنها مشخصا درباره احساسات خود سریعتر و مختصرتر از مردان صحبت می‌کنند، اما مردان نیز از فکر و احساس خود، بخوبی آگاهند. به جای این که او را به تمسخر بگیرید، وقتی متوجه می‌شوید که مساله‌ای حساس برای او جدیت پیدا کرده است، درباره‌اش سؤال‌ و حتی از او تشکر کنید که مساله را با شما در میان گذاشته است. اگر چنین شیوه‌ای را به کار ببندید، مطمئن باشید ‌ او بعد از این بیشتر سخن خواهد گفت و خواهید دید ‌ پشت ظاهر مردانه‌اش، انسانی است که می‌تواند بوضوح و با طمأنینه صحبت کرده و احساساتی درست شبیه به شما داشته باشد.

او می‌خواهد که سرزنده و اهل شوخی باشید.

در زندگی مدرن امروزه، بسیاری از زنان صاحب مشاغل و پست‌های کلیدی در سازمان‌ها هستند و حتی تجارت خود را مدیریت می‌کنند. در چنین شرایطی بسیار محتمل است که در نزدیکی شریک زندگی خود نیز، مدام از دستور جلسه امروز و فردا سخن بگویید و به کارهایی که باید انجام دهید ‌بیندیشید. این درحالی است که او دوست دارد شما را در حالی ببیند که از کنترل و اداره امور فارغ شده‌اید و خود معمولی و سرزنده‌تان درست در لحظه اکنون با او وقت بگذراند. وقتی بدون هیچ‌گونه دستور جلسه و کنترل گری با همسر خود، وقت می‌گذرانید عشق او فرصت عمیق شدن می‌یابد و او احساس می‌کند که یک انسان واقعی است که شما او را می‌بینید و می‌شنوید، نه کسی که به عنوان بخشی از برنامه روزانه‌تان به سراغش می‌روید.

او می‌خواهد بدانید که مردان هم گریه می‌کنند.

مردان هم در اعماق وجود درست مانند شما زنان موجودات آسیب پذیری هستند. وقتی متوجه علائم ناراحتی در او می‌شوید، با او مقابله به مثل نکنید و اجازه دهید که حال خودش را داشته باشد، در این شرایط شخصی ممکن است گریه هم بکند. اگرچه مشخصا این طور جا افتاده است که مردان نسبت به زنان کمتر گریه می‌کنند، به هر حال مهم است که احساسات منفی مردان به رسمیت شناخته شده و مورد توجه قرار گیرد. متاسفانه در فرهنگ ما نسبت به بروز عواطف و احساسات از جانب پسران و مردان به قدری واکنش منفی وجود دارد که تقریبا تنها یک گزینه برای علنی کردن باقی می‌ماند و آن هم احساسات منفی نظیر خشونت است.

در مقابل لازم است که برای او فضایی فراهم کنید که در امنیت کامل و بدون ترس از مورد قضاوت قرار گرفتن، خود واقعیش را بروز دهد. به جای این که با او از در نگرانی‌ها و اضطراب‌هایش وارد صحبت شوید، همدردی و درک متقابل به او هدیه بدهید؛ دو چیزی که بسیاری از مردان در تمام طول کودکی و جوانی‌شان به اندازه کافی از آن بهره‌مند نبوده‌اند.

از این پس هرگاه احساس کردید که همسرتان چیزی می‌گوید که برایتان قابل قبول نیست، صبر کنید، نفس عمیق بکشید و به یاد بیاورید که بیشتر مردان در اعماق وجودشان همان چیزی را می‌خواهند که زنان می‌خواهند: پذیرفته شدن به دلیل چیزی که هستند، عشق و تقویت مثبت به‌دلیل کارهایی که بخوبی از عهده‌اش بر می‌آیند و کارهایی که تلاش می‌کنند در آن سهم مؤثر داشته باشند.

فاطمه عمانی / چاردیواری (ضمیمه دوشنبه روزنامه جام جم)