«ام‌اس» پایان دنیا نیست

نیک با کمک ورزش و رژیم غذایی در کنار درمان بیماری‌اش توانسته کنترل اعصابش را دوباره به دست گیرد و برای رفتن به هند و نپال لحظه‌شماری می‌کند. سفر او از شهریورماه شروع می‌شود و نیک به جز آنکه دنبال رویای کودکی‌اش است، می‌خواهد مردم را با بیماری ام‌اس و مشکلات مربوط به آن آشنا کند و اگر امکانش باشد، برای مبارزه با این بیماری، پول جمع کند.
او می‌گوید:‌ «از بچگی عاشق کوهنوردی و صعود بودم. آن زمان یک برنامه تلویزیونی درباره قله اورست پخش می‌شد که در آن تمام مسیرهای صعود مشخص شده بود. من آن نقشه را در اتاقم داشتم و همیشه به این فکر می‌کردم که چه زمانی می‌توانم به آرزویم برسم.» او برای صعود به اورست فکر تمام جزئیات را کرده بود اما تولد ۲۱ سالگی او با یک اتفاق عجیب همراه شد. نشانه‌های بیماری ام‌اس در او دیده می‌شد پزشکان ابتدا فکر می‌کردند این تنها یک ویروس ساده است که خیلی زود از بین می‌رود اما اوضاع هر روز بدتر و بدتر شد تا نهایتاً، پزشکان ابتلای نیک به ام‌اس را تأیید کردند.
نیک که آن روزها را بخوبی در خاطرش دارد می‌گوید: «حتی توانایی راه رفتن هم نداشتم و متوجه شده بودم که دیگر نمی‌توانم به رویایم برسم. وقتی کوه‌ها را می‌دیدم بیشتر از آنکه خوشحال شوم بابت وضعیتم ناراحت بودم. کارم به جایی رسیده بود که مجبور بودم به کمک صندلی چرخدار کارهایم را انجام دهم و احساس یک آدم شکست‌خورده را داشتم.»
نیک دوست نداشت باقی عمرش را ویلچرنشین باشد؛ بنابراین در ۲۵ سالگی تصمیم بزرگش را گرفت؛ او تمام مواد غذایی که برای بدنش مضر بود را کنار گذاشت و ورزش را به شکل جدی در کنار سایر درمان‌هایش شروع کرد.
انگیزه و اراده او برای بهبود آنقدر زیاد بود که بعد از مدتی توانست روی پاهایش بایستد و پیاده‌روی را شروع کند و آنقدر شرایطش خوب شود که بتواند یک قله ۲۷۰۰ متری را فتح کند. حالا که اوضاع نیک آلن خوب شده می‌خواهد به کمک کسانی برود که مشکل او را دارند. از نظر او این فرضیه که ابتلا به ام‌اس به معنای پایان زندگی است، نمی‌تواند درست باشد و حالا که او توانسته خلاف این فرضیه را ثابت کند، دوست دارد دیگران هم بتوانند به چنین نتیجه‌ای برسند. (زندگی مثبت)

هر لرزشی پارکینسون نیست

ازجمله بیماری‌هایی که بسیاری از افراد مسن به دلیل لرزش دست‌ها، نگران ابتلا به آن هستند، پارکینسون است. گرچه لرزش این افراد اغلب به علت پیری است و میان لرزش پارکینسون و لرزش پیری تفاوت وجود دارد.

دکتر محمد روحانی، متخصص مغز و اعصاب در این‌باره توضیح می‌دهد: در بیماری پارکینسون، لرزش اندام‌ها هنگام استراحت وجود دارد، اما لرزش پیری مواقعی اتفاق می‌افتد که فرد جسمی مانند یک سینی چای را در دست نگه می‌دارد. بعلاوه لرزش پیری اغلب دوطرفه است، ولی لرزش پارکینسون اغلب از یک طرف شروع می‌شود. از سوی دیگر، لرزش پارکینسون برخلاف لرزش پیری، با کندی حرکات همراه است. درواقع، کندی حرکات، علامت اصلی ابتلا به بیماری پارکینسون است.

بیماری پارکینسون، دومین بیماری شایع تخریبی مغز پس از آلزایمر است که به دلیل تخریب پیش‌رونده سلول‌های بخشی از مغز به نام ماده سیاه که واسطه شیمیایی به نام دوپامین ترشح می‌کنند، ایجاد می‌شود. یکی از وظایف مهم دوپامین تسهیل و تنظیم حرکات انسان است.

بیماری پیری که جوان‌ها را هم گرفتار می‌کند

با وجود آن که علت دقیق این تخریب سلولی هنوز نامشخص است، اما بررسی‌ها به نقش بعضی از عوامل محیطی و ژنتیکی در این زمینه اشاره می‌کنند.

این متخصص در گفت‌وگو با جام‌جم با تاکید بر این‌که بیشترین شیوع بیماری پارکینسون در دهه پنج و شش زندگی است، می‌افزاید: 5 تا 10 درصد بیماران در سنین پایین‌تر یعنی پیش از 40 و حتی پایین‌تر از 20 سالگی به این بیماری مبتلا می‌شوند که زیر 20 سال، احتمال تاثیر فاکتورهای ژنتیکی در ابتلا به پارکینسون بیشتر است. در دیگر بیماران مبتلا، بخصوص کسانی که در سنین بالاتر گرفتار این بیماری می‌شوند، نقش عوامل ژنتیک کمرنگ‌تر است.

کندی حرکات، علامت خطر پارکینسون

روحانی با تاکید بر این که به دنبال ابتلا به پارکینسون، کندی حرکات تمام بدن را درگیر می‌کند، توضیح می‌دهد: این کندی به صورت کاهش پلک زدن و کاهش میمیک صورت نمود پیدا می‌کند که در اصطلاح به آن «صورت ماسکه» می‌گویند. تکلم در مبتلایان به پارکینسون نیز کند و آهسته می‌شود. به گونه‌ای که صدای این افراد با تن پایین است. همچنین بلع مبتلایان نیز کند می‌شود تا جایی که به علت کندی بلع، بزاق از گوشه دهان بیرون می‌ریزد. کندی راه رفتن نیز به صورت قدم‌های کوتاه، آهسته و چسبیده به زمین همراه با قفل شدن قدم‌ها و خم شدن تنه به جلو ظاهر می‌شود. کندی حرکات دست، باعث اختلال در نوشتن می‌شود. حتی بدخطی و ریزشدن دستخط نیز در این بیماران شایع است.

وی تاکید می‌کند: از دیگر علائم اصلی این بیماری می‌توان به لرزش اندام‌ها در حالت استراحت، سفتی اندام‌ها و از بین رفتن رفلکس‌های تعادلی بدن اشاره کرد. البته کندی حرکات و لرزش، معمولا از یک طرف بدن (مثلا دست چپ) شروع می‌شود و بتدریج دیگر اندام‌ها را نیز گرفتار می‌کند.

پارکینسون فقط اختلال حرکتی نمی‌آورد

هرگز تصور نکنید بیماری پارکینسون فقط سیستم حرکتی را درگیر می‌کند؛ حدود 40 درصد بیماران مبتلا با گذشت زمان، دچار اختلال حافظه و فراموشی می‌شوند.

این متخصص مغز و اعصاب با تاکید بر این‌که درصد قابل توجهی از بیماران پارکینسونی دچار اختلالات خلقی هستند که مهم‌ترین آنها افسردگی است، می‌افزاید: اختلالات خواب به صورت بی‌خوابی، خواب‌آلودگی طی روز، دست و پا زدن و فریاد کشیدن حین خواب نیز در این بیماران شایع است. در مراحل پیشرفته بیماری به دنبال مصرف داروهای ضدپارکینسون در گروهی از بیماران، توهمات بینایی نیز ظاهر می‌شود.

پارکینسون، قابل کنترل و نه درمان

خوشبختانه برای درمان بیماری پارکینسون در چند دهه گذشته درمان‌های موثر و مفیدی کشف شده است که شامل درمان‌های دارویی و جراحی می‌شود. بیماری در حال حاضر نه‌تنها کشنده محسوب نمی‌شود بلکه بیماران مبتلا طول عمر تقریبا طبیعی دارند و کیفیت زندگی‌شان نیز بهبود قابل توجهی پیدا کرده است. البته امروزه توصیه می‌شود در مراحل اولیه و به محض تشخیص بیماری درمان دارویی شروع شود.

روحانی معتقد است از آنجا که بیماری پارکینسون یک بیماری تخریبی سیستم عصبی است در حال حاضر درمانی که بتواند سیر این بیماری را متوقف کند وجود ندارد. ولی درمان‌های موثری برای کنترل علائم این بیماری وجود دارد که حتی در مراحل پیشرفته بیماری نیز موثر خواهد بود. در حال حاضر بهترین درمان برای کنترل علائم حرکتی بیماری پارکینسون، استفاده از ترکیبات لوودوپا است. البته با گذشت زمان به دنبال مصرف این دارو عوارضی نظیر حرکات اضافه و نوسانات حرکتی ایجاد می‌شود که نیاز به درمان‌های دیگر را اجتناب‌ناپذیر می‌کند. جراحی از طریق کاشت الکترود در هسته‌های قاعده‌ای مغز و تحریک الکتریکی آن نیز از دیگر درمان‌های پارکینسون است که از ده سال قبل امکان این جراحی در ایران فراهم شده است.

برنامه‌ای خاص برای زندگی با پارکینسون

مبتلایان به بیماری پارکینسون باید تا حد امکان، فعالیت فیزیکی کافی و مناسب داشته باشند. ورزش منظم روزانه نظیر پیاده‌روی نیز به طور جدی به این بیماران توصیه می‌شود.

به گفته این متخصص مغز و اعصاب با توجه به شیوع بالای یبوست در مبتلایان به پارکینسون، علاوه بر تحرک کافی، مصرف آب و مایعات فراوان و غذاهای حاوی فیبر بالا نظیر سبزیجات و میوه‌جات توصیه می‌شود. همچنین لوودوپا که داروی اصلی این بیماری است باید با فاصله از غذا بویژه غذاهای پروتئین‌دار مصرف شود.

وی با اشاره به باورهای غلطی که در ارتباط با پارکینسون وجود دارد، می‌گوید: پارکینسون بیماری‌ای نیست که تحت تاثیر بیماری‌هایی چون پرکاری تیروئید یا شکستن قولنج انگشتان ایجاد شود، اما مواجهه با برخی مواد مسمومیت‌زا چون الکل صنعتی، منواکسیدکربن و سموم دفع آفات ممکن است به بروز نوعی از پارکینسون منجر شود.

پونه شیرازی - ‌‌دانش و سلامت

آسپرین برای همه خوب نیست

آسپرین دارویی است که به عنوان ضد درد و تب مورد استفاده قرار می‌گیرد که با ممانعت از تجمع پلاکت‌ها در خون از ایجاد لخته جلوگیری می‌کند بنابراین یکی از موثرترین داروها در پیشگیری از سکته‌های قلبی و مغزی است، بویژه برای کسانی که سابقه بیماری‌های قلبی و عروقی دارند یا دچار سکته قلبی و مغزی شده‌اند مصرف این دارو با میزان مشخص تجویز می‌شود.

دکتر مسعود اسلامی، دبیر انجمن آرترو اسکلروز در گفت‌وگو با جام‌جم در مورد این که چه افرادی باید آسپرین مصرف کنند، می‌گوید: کسانی که سابقه سکته قلبی دارند باید روزانه یک قرص آسپرین بچه که حدود 80 تا 100میلی‌گرمی است را تا پایان عمر مصرف کنند. همچنین افرادی که عمل جراحی بایپس عروق کرونر شده‌اند و رگ‌های قلب‌شان پیوند شده است یا بیمارانی که رگ قلب‌شان تنگی یا گرفتگی داشته و آنژیوپلاستی شده‌اند و استنت یا فنر دارند باید روزانه آسپرین بخورند. بیمارانی که تنگی عروق دارند، اما عمل جراحی نشده واستنت هم ندارند و با درمان دارویی کنترل می‌شوند نیز باید روزانه از این دارو استفاده کنند.

این متخصص می‌افزاید: افرادی که سابقه سکته مغزی دائم یا گذرا دارند باید روزانه آسپرین بخورند. برای کسانی که بیماری عروقی محیطی یعنی تنگی شریان‌های دست یا پا دارند نیز مصرف این دارو تجویز می‌شود.

مصرف آسپرین پس از تعویض مفصل زانو

افرادی که جراحی تعویض مفصل زانو یا مفصل رانی برایشان صورت می‌گیرد باید به مدت 40 روز آسپرین مصرف کنند.

به گفته این متخصص قلب، به مردان دیابتی بالای 50 و زنان بالای 60 سال و افراد دیابتی که فشار یا چربی خون بالا یا سابقه سکته قلبی در خانواده خود دارند، مصرف روزانه این دارو توصیه می‌شود. همچنین به کسانی که سابقه بیماری قلبی ـ عروقی ندارند، اما پزشک معالج از روی معاینات و آزمایشات احتمال بروز بیماری‌های قلبی ـ عروقی در آنها را طی ده سال آینده بیش از 10 درصد پیش‌بینی می‌کند، مصرف آسپرین توصیه می‌شود. بی‌شک برای افرادی که هیچ یک از بیماری‌های ذکر شده را ندارند مصرف آسپرین توصیه نمی‌شود.

افراد سالم نباید آسپرین مصرف کنند

به گفته دکتر اسلامی تا دو سال قبل توصیه می‌شد تمام افراد مذکر بالای 50 سال و مونث بالای 60 سال روزانه آسپرین بخورند؛ ولی براساس نتایج مطالعات جدیدی که روی صد هزار نفر انجام شده، در افراد سالمی که ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی ـ عروقی طی ده سال آینده کم است، نیازی نیست روزانه آسپرین مصرف شود. توجه داشته باشید احتمال بروز عوارض مصرف نابجای آسپرین مانند خونریزی گوارشی و مغزی زیاد است پس باید از مصرف خودسرانه این دارو جلوگیری کرد.

عوارض تداخل دارویی آسپرین

تداخل دارویی آسپرین برای کسانی پیش می‌آید که از بیماری‌های گوارشی مانند داشتن سابقه زخم معده، زخم اثنی‌عشر و زخم‌های روده‌ای رنج می‌برند. البته در صورتی که دو ماه از بهبود زخم گذشته باشد و مصرف آسپرین برای فرد ضرورت داشته باشد، تجویز آن بلامانع است.

وی درباره دیگر موارد تداخل دارویی آسپرین می‌گوید: کسانی که به علت سردرد داروهای مسکن مانند پروفن و دیکلوفناک مصرف می‌کنند از مصرف توام این داروها همراه با آسپرین به دلیل احتمال خطر خونریزی‌های گوارشی پرهیز کنند. همین‌طور در بیماران مبتلا به آسم ممکن است مصرف آسپرین این بیماری را تشدید کند.

آسپرین بدون عارضه نیست

مهم‌ترین عارضه مصرف آسپرین امکان بروز خونریزی است که بندرت می‌تواند به بروز خونریزی‌های مغزی منجر شود، اما شایع‌ترین عارضه آن بروز خونریزی‌های زیرجلدی در افرادی است که روزانه آسپرین مصرف می‌کنند. در چنین شرایطی ممکن است فرد خودبه خود یا در برخورد با اجسام دچار یکسری کبودی‌های پوستی شود. همچنین خون دماغ شدن یا خونریزی از لثه عارضه دیگر مصرف آسپرین به شمار می‌رود.

دکتر اسلامی با بیان این مطالب می‌افزاید: از دیگر عوارض این دارو ایجاد زخم‌های گوارشی است که البته امکان دارد از هر هزار نفری که آسپرین مصرف می‌کنند در یک نفر به بروز زخم اثنی‌عشر و خونریزی منجر شود.

وی توصیه کرد: کسانی که مصرف آسپرین برای سلامت آنها ضرورت دارد به مصرف این دارو تحت نظر پزشک معالج خود ادامه دهند و از قطع خودسرانه آن خودداری کنند.

بتول خالدی - دانش و سلامت

پومیس نخرید، مجاز نیست

سهیل اسکندری گفت: با توجه به گزارش های واصله از سطح عرضه و همچنین مکاتبه انجمن صنفی تولیدکنندگان روغن زیتون در خصوص توزیع غیرمجاز روغن تفاله زیتون (پومیس) برای مصارف غذایی، این روغن بر اساس ضوابط این سازمان و استاندارد ملی روغن زیتون به شماره 1446 از دامنه مصرف انسانی خارج است.

به گزارش فارس، این مسئول گفت: سازمان غذا و دارو تاکنون برای این نوع روغن زیتون برای هیچ واردکننده ای مجوز ورود و ترخیص صادر نکرده است.

اسکندری در ادامه افزود: توزیع و مصرف خوراکی روغن زیتون ( پومیس) تحت هر نام تجاری ممنوع است و در صورت مشاهده برخورد جدی با عوامل آن خواهد شد که در این زمینه اطلاع رسانی نیز شده است.

وی اظهار داشت: این نوع روغن که از تفاله زیتون و با فرآیند حرارتی و با استفاده از حلال های شیمیایی استخراج می شود به دلیل کیفیت نامطلوب و احتمال فساد و همینطور وجود باقیمانده حلال ها قابلیت مصرف انسانی نداشته و عوارضی نیز می تواند داشته باشد.

معاون فنی اداره کل نظارت و ارزیابی فرآورده های غذایی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو در پایان از عموم شهروندان خواست تا در صورت مشاهده این نوع روغن آن را به نزدیک ترین معاونت غذا و دارو و یا سازمان غذا و دارو اطلاع دهند تا نسبت به جمع‌آوری و برخورد اقدامات لازم صورت گیرد.

رنگ دندان های سالم همیشه سفید نیست

قوی ترین دندان ها سالم ترین و طبیعی ترین آن ها هستند ولی اغلب این دندان ها سفید نیستند البته نمی توان گفت که این دندان ها کاملا سفید نیستند بلکه منظور این است که رنگ آن ها به سفیدی کاغذ نیست بلکه مقداری تیره تر است.

علت این امر چیست؟ مینای دندان، خود به رنگ سفید مایل به آبی است اما تا حدودی شفاف نیز هست بنابراین زردی عاج زیرین آن باعث می شود که دندان به رنگ زرد یا خاکستری روشن دیده شود.

به گزارش مهر، البته این نوع از سفید نبودن دندان با رنگ گرفتن دندان به علت استفاده از موارد خارجی کاملا متفاوت است و بدون شک دندان هایی که بر اثر عوامل جانبی رنگ گرفته باشند نسبت به دندان های عادی از سلامت پایین تری برخوردار هستند.

به صورت قطعی نیز تمامی دندانپزشکان و متخصصان تائید می کنند که دندان هایی که به واسطه عدم استفاده از شوینده های دندان مانند مسواک و نخ دندان و دهان شویه تغییر رنگ داده اند، از نظر سلامت در سطح بسیار پایین تری نسبت به دندان های معمولی قرار دارند.

دو دلیل اصلی رنگ گرفتن دندان ها به واسطه عناصر خارجی را می توان مصرف بیش از حد دخانیات یا اختلالات متابولیک نادر عنوان کرد.

این اختلال را می توان به کمک ترکیبی از سفید کننده ها و پرداخت کردن لایه مینای دندان تا حدی اصلاح کرد اما هر کدام از این راه حل ها اگر به طور دائم بکار گرفته شوند دندان ها را ضعیف خواهند کرد.

هر غذایی، غذای خانگی نیست

معمولا این فهرست‌ها هنگام ظهر و همان زمانی که شکم به قار و قور می‌افتد میان مردم توزیع می‌شود و محال است کاسبی نشانی و شماره تماس یک یا دو آشپزخانه را نداشته باشد.

متاسفانه تعداد زیادی از خانواده‌ها و کسبه تصور می‌کنند این غذاها خانگی و بدون ضرر است، پس در هفته بیش از سه چهار بار سفارش می‌دهند. غافل از این که نمی‌دانند در آشپزخانه‌ها چه خبر است و از چه مواد اولیه‌ای برای طبخ استفاده می‌شود.

نمک و روغن دو جزء جدایی‌ناپذیر غذاهای رستورانی و آشپزخانه‌ای است که به‌واسطه این دو ماده، طعم نامطلوب و ظاهر بی‌کیفیت غذا را پوشش می‌دهند.

در خانه کمترین میزان نمک یا روغن استفاده می‌شود؛ اما در غذاهای آشپزخانه‌ای بیشترین میزان نمک و ادویه‌ها را برای مخفی کردن طعم نامطلوب برنج‌های بی‌کیفیت خارجی و خورش‌های بی‌مزه و گوشت‌های نامرغوب استفاده می‌کنند و اغلب هر پرس چلو را برای پسند مشتری به جای روغن مایع با روغن جامد و کره‌های طعم‌دار معطر می‌کنند که معلوم نیست چه کیفیتی دارد.

اگر شما بخواهید یک پرس از همین چلوهای خانگی را بدون کره‌های طعم‌دار بخورید محال است یک قاشق آن از گلویتان پایین رود.

استفاده از دنبه حرارت‌دیده آب‌شده و روغن‌های جامد بی‌کیفیت و مضری که در حجم‌ زیاد با قیمت پایین خریداری می‌شود و جایگزین روغن‌های مایع مخصوص پخت ‌و پز می‌شود از تخلفات این آشپزخانه‌هاست.

همچنین استفاده از روغن‌های قیری‌شده باقیمانده از روز قبل که برای سرخ کردن و تفت دادن پیاز، گوشت، سبزی، بادمجان، سیب‌زمینی، مرغ و ماهی مصرف می‌شود و استفاده از سنگ نمک و به کاربردن مواد رنگ‌دهنده یا طعم‌زایی که گاهی به جای زعفران مورد مصرف قرار می‌گیرد که می‌تواند غذا را به‌طور نسبی سمی و ناسالم کند از دیگر تخلفاتی است که باید بازرسان بهداشت هنگام مراجعه و نظارت به این آشپزخانه‌ها لزوما به نوع روغن مصرفی و مواد اولیه غذاها توجه بیشتری مبذول دارند .

فاخره بهبهانی - دانش و سلامت

کمربندهای لاغری مورد تایید وزارت بهداشت نیست

به گزارش جام جم آنلاین از سازمان غذا و دارو وزارت بهداشت، علیرضا سلیمانی افزود: نظارت های جدی در زمینه تجهیزات پزشکی وارداتی صورت می گیرد.

وی خاطرنشان کرد: برخی دستگاه های لاغری با توجه به داشتن تاییدیه های بین المللی، از اداره تجهیزات پزشکی مجوز دارند اما باید زیر نظر پزشک استفاده شود و تبلیغات آنها نیز باید در حیطه کاربردی که سازنده اعلام کرده، باشد.

سلیمانی گفت: مشاهده شده که گاهی روی برخی تجهیزات لاغری عبارت «قابل توجه افراد چاق؛ در یک جلسه به سایز دلخواه برسید» درج شده، در صورتیکه مجوزی که برای این وسیله داده شده این است که سازنده ادعا دارد بعد از 21 روز درمان، تفاوت محسوسی را در سایز دارد، ضمن آنکه معمولا این تجهیزات به عنوان یک وسیله مکمل است و بدون ورزش و رژیم تاثیری ندارد.

رییس اداره کارشناسی تجهیزات پزشکی اداره کل نظارت و ارزیابی تجهیزات و ملزومات پزشکی سازمان غذا و دارو افزود: تبلیغات فروشندگان و سازندگان این نوع تجهیزات، باید بگونه ای صحیح و طبق کاربرد دستگاه ها تبلیغات صورت گیرد.

برچسب مواد غذایی تزئینی نیست

دکتر آراسب دباغ‌مقدم، متخصص علوم و صنایع غذایی به جام‌جم می‌گوید: برچسب‌های مواد غذایی کارکردهای گوناگونی دارند. یکی از نکات مهم در برچسب مواد غذایی، درج پروانه ساخت یا شناسه نظارت است. این آرم برای مواد غذایی اجباری است، در صورتی که ماده غذایی فاقد برچسب غذایی باشد، از خریداری آن خودداری کنید.

خریداری محصول با تاریخ روز

نایب‌رئیس کمیته تخصصی بهداشت و سلامت مواد غذایی سازمان نظام دامپزشکی کشور می‌افزاید: تاریخ تولید و انقضا به زبان فارسی به تفکیک روز، ماه و سال، یکی از مهم‌ترین مواردی است که باید به آن دقت شود. همچنین در راستای مصرف غذای تازه و نیاز به نگهداری ماده غذایی، لازم است محصول با تاریخ تولید جدید تهیه شود. طبق آیین‌نامه وزارت بهداشت، درج مواردی اعم از نمانام یا برند ماده غذایی، آدرس و تلفن تولید‌کننده، محتویات و مواد سازنده به ترتیب صعودی به نزولی روی محصولات ضرورت دارد. شرایط خاص نگهداری و آماده‌سازی فرآورده هم باید روی برچسب (بسته‌بندی) محصول غذایی درج شود. مواردی که گفته شد، حداقل استانداردهای برچسب غذایی روی محصول است. درج نشدن هر یک از این موارد، محصول را غیرقابل اعتماد می‌کند.

ضرورت برچسب‌ خوانی

با توجه به این‌که در ایران تنوع غذایی در حال افزایش است، نمی‌توان بدون برچسب مواد غذایی، ترکیبات را مشخص کرد. امروزه در دنیا سیستم‌های نظارت بر مواد غذایی بحث برچسب‌گذاری را با جدیت پیگیری می‌کنند، حال آن که در ایران، نبود نظارت بر برچسب‌ها وجود دارد.

دکتر کورش جعفریان، فوق‌تخصص تغذیه در این‌باره به جام‌جم می‌گوید: ترکیبات ماده غذایی در برچسب درج شده است و در بعضی از آنها راهنمایی‌های مفیدی وجود دارد.

وی در پاسخ به این پرسش که چه مواردی در این برچسب‌ها درج می‌شود، می‌گوید: حداقل اطلاعات این است که مقدار درشت مغذی‌ها، شامل چربی،کربوهیدارت، پروتئین و انرژی‌ها در محصولات غذایی نشان داده شود. بعضی شرکت‌ها معمولا ریزمغذی‌های اصلی مانند کلسیم، آهن، روی، فسفر، پتاسیم و سدیم را در محصولات نمایان‌تر نشان می‌دهند. معمولا برچسب‌ها را متناسب با نیاز مصرف‌کنندگان اصلی تعریف می‌کنند. در واقع یکی از ضرورت‌های برچسب‌گذاری مناسب این است که با رعایت حداقل الفبای اولیه، فرد با آگاهی کامل محصول را مصرف می‌کند.

چه مواد غذایی مصرف کنیم؟

اطلاعات درج شده در برچسب مواد غذایی، چه کمکی به سلامت افراد می‌کنند؟

انتخاب مواد غذایی، با توجه به شرایط بدنی افراد متفاوت است. فرد دارای اضافه وزن، معمولا باید به انرژی محصولات توجه کند و مواد پرمغذی و دارای انرژی کم را انتخاب کند. دکتر جعفریان با اشاره به این موارد توصیه می‌کند: مبتلایان پرفشاری خون، محصولاتی با سدیم و اسیدهای چرب اشباع شده کم و مواد غذایی دارای پتاسیم، کلسیم و منیزیم را مصرف کنند. لازم است بیماران قلبی به امگا3 مواد غذایی توجه کرده و دیابتی‌ها محصولی با کربوهیدرات پایین خریداری کنند. یکی از نواقص برچسب‌ها درج نشدن اطلاعات لازم برای بیماران فنیل کتنوری روی مواد غذایی است.

دکتر دباغ‌مقدم می‌گوید: افراد ممکن است مشکلات متابولیسمی، نداشتن تحمل یا آلرژی نسبت به بعضی از مواد موجود در فرآورده‌های غذایی داشته باشند، بنابراین نباید بعضی محصولات را مصرف کنند. افراد مبتلا به فنیل کتنوری، دیابت و مبتلایان به فشار خون باید به این برچسب‌ها توجه کنند. به‌طور مثال، نوشابه‌های دارای آسپارتام برای مبتلایان به فنیل کتنوری منع مصرف دارد.

آموزش راهکار اصلی

به گفته دکتر جعفریان، بحث برچسب‌گذاری در کشور ما از نظر تولید‌کننده و نظارت‌کننده جدی گرفته نشده است. لازم است آموزش و پرورش و وزارت بهداشت از نهضت آموزش برچسب‌خوانی حمایت کنند. همچنین صدا و سیما در این زمینه نقش اصلی را دارد. نکته آخر این‌که، ضرورت دارد محصولات، استاندارد لازم را داشته باشد. همچنین به مصرف‌کنندگان مهارت لازم در زمینه برچسب‌خوانی آموزش داده شود. به بیان دیگر مطالب برچسب‌ها باید برای عامه مردم قابل درک باشد تا بتوانند محصول مناسب را انتخاب کنند.

هانیه ورشوچی‌ - جام‌جم

«ام‌اس» درد بی‌ درمان نیست

براساس آمار در ایران70 نفر به ازای هر 100 هزار نفر به ام‌اس دچار می‌شوند. ام‌اس مانند هر بیماری دیگری علائمی دارد و آگاهی از آنها و مراجعه بموقع به پزشک معالج، به‌طور قطع تاثیر شگرفی روی بهبود سریع‌تر بیماران خواهد داشت.

از سوی دیگر و به دلیل شباهت علائم ام‌اس با بسیاری از بیماری‌ها، نباید در تصمیم‌گیری نسبت به بیماری عجله کرد.

برای اطلاع از‌ ام‌اس و نشانه‌های آن با دکتر «فرزاد اشرافی»، متخصص مغز و اعصاب و دانشیار دانشکده علوم پزشکی دانشگاه شهید بهشتی گفت‌وگو کرده‌ایم.

بیماری ام‌اس چه نوع بیماری است؟

بیماری ام‌اس نوعی بیماری سیستم اعصاب است که به‌دلیل التهاب در غلاف میلین اطراف رشته‌های عصبی رخ می‌دهد.

میلین ماده‌ای است که روی اعصاب مغز را گرفته و باعث افزایش سرعت جریان عصبی و انتقال این جریان در مغز می‌شود.

وقتی این غلاف به علت التهاب تخریب می‌شود، باعث اختلال در هدایت پیام‌های عصبی در رشته اعصاب، عملکرد حرکتی- حسی، اختلال در بینایی، تعادل و سایر سیستم‌های عصبی می‌شود.‌

شیوع این بیماری در سنین جوانی و در خانم‌ها بیشتر از آقایان اتفاق می‌افتد. علت شیوع ام‌اس در خانم‌ها تاکنون ناشناخته بوده، ولی آمارها حکایت از آن دارند که شیوع این بیماری در خانم‌ها سه برابر بیشتر از آقایان است.

ولی در این میان، درفرم عودکننده و فروکش‌کننده که از انواع بیماری ام‌اس است، آقایان سه برابر بیشتر مبتلا می‌شوند. ام‌اس در 20 تا 40 سالگی شیوع بیشتری دارد، ولی با بالا رفتن سن شیوع آن کمتر می‌شود.

شیوع بیماری ام‌اس به گونه‌ای است که در دنیا 50 نفر به ازای هر 100 هزار نفر مبتلا به این بیماری می‌شوند در حالی که در ایران این آمار بالاتر است و 70 نفر به ازای هر 100 هزار نفر به ام‌اس دچار می‌شوند.

چه عواملی باعث بروز ام‌اس می‌شود؟

علت و عوامل مختلفی در بروز ام‌اس دخالت دارند. ژنتیک یکی از این علل اصلی به‌شمار می‌رود. کسانی که یکی از خویشاوندان درجه یک آنها مبتلا به ام‌اس هستند، 3 تا 4 درصد بیشتر به ام‌اس مبتلا می‌شوند.

از دیگر عوامل می‌توان به علل تغذیه‌ای اشاره کرد. مصرف زیاد چربی و نیز کمبود ویتامین D از‌جمله مواردی است که می‌تواند مشکل‌ساز شود.

کسانی که با نور مستقیم خورشید تماس دارند کمتر در معرض ابتلا به ام‌اس قرار دارند. ‌ مصرف سیگار نیز از دیگر مواردی است که احتمال ابتلا به ام‌اس را افزایش می‌دهد به‌طوری که بویژه در خانم‌های سیگاری این احتمال تا پنج برابر بالا می‌رود.

شرایط جغرافیایی هم در ابتلا به ام‌اس نقش دارد، به‌طوری که هر چه از خط استوا دور می‌شویم، خطر ابتلا به ام‌اس بیشتر می‌شود. در این میان، شیوع ام‌اس در آسیا کمتر و در اروپای شمالی و کشورهای اسکاندیناوی بیشتر است.

چه نشانه‌هایی را باید جدی گرفت؟

ام اس نشانه های متفاوتی دارد که در افراد مختلف،باهم فرق می کند. به علائم ام‌اس معمولا حمله ام‌اسی گفته می‌شود. حمله ام‌اس به‌گونه‌ای است که یک علامت بیش از 24 ساعت طول بکشد و تا یک ماه این علامت ادامه داشته باشد و به مرور بهبود پیدا کند که به آن حمله عصبی ام‌اس می‌گویند.

به عنوان مثال خواب رفتن دست و پا که بسیاری از افراد از آن شکایت می‌کنند هنگامی می‌تواند نگران‌کننده باشد که تا 24 ساعت به‌طور مرتب ادامه داشته باشد. در واقع، این که علائم ام‌اس در چه نقطه‌ای از بدن اتفاق بیفتد، به این مرتبط است که کدام عصب درگیر شده باشد.

ازجمله علائم ام‌اس می‌توان به این موارد اشاره کرد: علائم چشمی از شایع‌ترین علامت‌هاست به‌طوری که از تاری دید خفیف تا کاهش دید ناگهانی و شدید ایجاد می‌شود، پیشرفت می‌کند و به مرور زمان بهبود می‌یابد.

علائم حسی هم از علائم دیگری است که بیشتر خود را با سوزن‌سوزن و مورمور شدن اندام‌ها نشان می‌دهد؛ فرد احساس می‌کند زیر پایش خالی می‌شود یا پای خود را روی زمین می‌کشد یا قدرت پا کم شده است.

علائم ادراری از علامت‌های دیگر است که فرد مبتلا به ام‌اس در کنترل و نگهداری ادرار دچار مشکل می‌شود.

سرگیجه، دوبینی و تاری دید، عدم تعادل و خستگی‌پذیری از دیگر علائم ام‌اس محسوب می‌شود. خستگی‌پذیری به حالتی گفته می‌شود که فرد مبتلا نسبت به افراد دیگر بیشتر احساس خستگی کرده و دچار ضعف می‌شود.

البته این حالت نوعی علامت همراه سایر علائم است. به‌طور کلی، نشانه‌های این بیماری شباهت زیادی به برخی بیماری‌های دیگر دارد و پزشک باید با آزمایش‌های دقیق، نسبت به تشخیص آن اقدام کند.

اسپاسم عضلات، اختلال جنسی و حتی اختلالات شناختی در تصمیم‌گیری و تمرکز در مسیریابی از علائم ام‌اس به شمار می‌رود.

ام‌اس را چگونه باید تشخیص داد؟

به‌خاطر گسترده بودن علائم اعصاب در بیماری ام‌اس، ممکن است تشخیص آن تا ماه‌ها و سال‌ها به تأخیر بیفتد. البته کار تشخیص این بیماری باید توسط متخصص مغز و اعصاب انجام شود.

او با گرفتن شرح‌حال از مریض و معاینه دقیق بیمار اقدام به تشخیص می‌کند. اگر پزشک در طول معاینات به ام‌اس شک کرد، با روش‌های پاراکلینیکی از قبیل ام‌آر‌آی نخاع و مغز و سایر روش‌های تخصصی می‌تواند پلاک‌های مغزی را رؤیت کند و تشخیص دهد.

گاهی گزگز دست و پاها ممکن است هیچ ربطی به ام‌اس نداشته و تنها علامت یک دیسک کمر ساده باشد. یا سرگیجه ممکن است به دلایل مشکل گوش باشد.

اگر در ام‌آر‌آی پلاک مغزی مشاهده شود، با تشخیص پزشک مغز و اعصاب باید این کار صورت گیرد تا از سایر بیماری‌های مشابه تشخیص داده شود.

بسته به این که پلاک مغزی در کدام نقطه تشکیل شده، نشانه‌ها متفاوت است به عنوان مثال، گاهی ممکن است یک دست، یک پا، دو دست، دو پا یا هر چهار اندام با هم درگیر شوند و علائم مورمور و گزگز در آنها احساس شود. در واقع، الگوی درگیری اعصاب در ام‌اس گاهی منظم نیست.

ام‌اس چند مدل دارد. مدل اول، فرم عودکننده و فروکش‌‌کننده است. در این حالت، حملات غیرقابل پیش‌بینی هستندو بعد از ماه‌ها و هفته‌ها و حتی بدون درمان به‌طور ناقص بهبود پیدا می‌کند.

مدل دوم ام‌اس، پیشرونده اولیه است که 15 درصد موارد را دربرمی‌گیرد. این حالت بیشتر در افراد بالای 40 سال ایجاد می‌شود و بیماری بدون فروکش کردن، بتدریج پیشروی می‌کند.

مدل سوم ام‌اس، پیشرونده ثانویه است که اگر پیشرونده اولیه درمان نشود، مدل عودکننده و فروکش‌کننده ممکن است به این حالت سوم تبدیل شود.

بیماران چقدر باید به درمان امیدوار باشند؟

گاهی برای درمان ام‌اس از برخی داروهای کورتونی استفاده می‌شود. بعد از آزمایش‌های صورت گرفته نیز سیر درمان سریع می‌شود. بعد از آن، دارودرمانی صورت می‌گیرد.

امروزه در داخل و خارج کشور داروهای جدید با عوارض کمتر و اثربخشی بیشتر ارائه می‌شوند و جای نگرانی برای بیماران وجود ندارد تا حدی که برخی داروها تا 70 و 80 درصد علائم بیماری را کاهش می‌دهد.

در درمان ام‌اس معمولا از داروهایی استفاده می‌شود که برخی از آنها جزء«اینترفرون‌ها» هستند. برخی نیز داروهای شیمی‌درمانی و شبیه آنها هستند و گروه دیگر نیز قرص‌های خوراکی هستند که روی گلبول‌های سفید اثر گذاشته و پروسه خودایمنی را محدود می‌کند.

علائم ام‌اس براساس شدت بیماری فرق می‌کند و مبتلایان معمولا هیچ محدودیتی برای زندگی ندارند. به طوری که مثل سایر افراد می‌توانند ورزش و فعالیت کنند.

شنا در آب ولرم یکی از بهترین گزینه‌ها برای مبتلایان به ام‌اس است. در بیمارانی که ضعف اندام دارند، فیزیوتراپی و کاردرمانی می‌تواند وضعیت آنها را بهبود بخشد و نیز استفاده از بازتوانی توانبخشی، راهکارهای غیردارویی هستند که می‌تواند شرایط زندگی مبتلایان به ام‌اس را تا حد زیادی بهتر کنند.

ندا اظهری - سیب

بیماری قلبی، مانع فعالیت جنسی نیست

دکتر محراب مرزبان، فوق‌تخصص جراحی قلب و عروق با اشاره به این که ناتوانی جنسی در بیمارانی که مشکل قلبی و عروقی دارند، سکته قلبی داشته‌اند یا تحت عمل جراحی قلب یا آنژیو پلاستی قرار گرفته‌اند، دیده می‌شود، به جام‌جم می‌گوید: تقریبا همیشه این عارضه ناشی از اضطراب و افسردگی است و عامل ارگانیکی که بتواند ناتوانی جنسی شدید ایجاد کند، وجود ندارد. البته در بیماری‌های پیشرفته قلبی ـ عروقی با عملکرد ضعیف قلب یا در بیمارانی که با فعالیت جسمی معمولی دچار دردهای آنژینی می‌شوند، ناتوانی جنسی بیشتر دیده می‌شود. منظور از درد‌های آنژینی، دردی است که در جلو و عمق قفسه سینه و پشت استخوان جناغ احساس می‌شود و شروع آن همراه با فعالیت شدید بدنی یا تماس با سرما، خوردن غذای سنگین، استرس، اضطراب و عصبانیت بروز می‌کند.

این عضو هیات مدیره انجمن جراحان قلب ایران می‌افزاید: در تعداد کمی از موارد نیز ناتوانی جنسی از بعضی داروهای قلبی ـ عروقی ناشی می‌شود که در این موارد نیز با تغییر دارو و دادن اطمینان به بیمار، می‌توان این عارضه را درمان کرد.

زمان آغاز فعالیت جنسی

در بیمارانی که تحت عمل جراحی قلب باز قرار می‌گیرند چون جوش خوردن زخم جناغ سینه حداقل شش تا هشت هفته طول می‌کشد توصیه می‌شود در این مدت تماس جنسی نداشته باشند.

این متخصص قلب با بیان این مطلب توضیح می‌دهد: البته در بیمارانی که از طریق برش‌های کوچک‌تری تحت عمل جراحی قلب قرار می‌گیرند، می‌توان اجازه فعالیت جنسی را در فاصله کوتاه‌تری صادر کرد. از سوی دیگر در کسانی که پیس میکر یا باتری قلبی دارند در صورتی که عملکرد قلبی در حد قابل قبول باشد، فعالیت جنسی منعی ندارد. در این دسته از بیماران در صورتی که با فعالیت جنسی، علائم قلبی مثل درد یا تنگی نفس یا تپش قلب شدید بروز کند باید به پزشک قلب مراجعه کنند.

داروی تقویت قوای جنسی، ممنوع

مصرف داروی تقویت قوای جنسی (ویاگرا) در بیمارانی که از نیتروگلیسیرین یا داروهای نیتراتی استفاده می‌کنند، ممنوع است. نیتروگلیسیرین برای بهبود درد قفسه سینه در بیماران مبتلا به انسداد شریان‌های خون رساننده به قلب تجویز می‌شود.

دکتر مرزبان با تاکید بر این که پس از سکته قلبی بهتر است بیمار حداقل تا چهار هفته از فعالیت جنسی پرهیز کند، می‌گوید: در صورتی که متعاقب سکته قلبی، بیمار آنژیوپلاستی شده و تنگی عروق‌اش از طریق این روش برطرف شده باشد، پس از گذشت چند روز در صورتی که بیمار در کشاله ران (محل آنژیوگرافی) عارضه‌ای نداشته باشد، می‌تواند فعالیت جنسی داشته باشد.

مشاوره پزشکی ضروری است

بررسی‌ها نشان داده است ارائه مشاوره‌های لازم در مورد فعالیت جنسی به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای در بهبود عملکرد جنسی بیماران قلبی تاثیر می‌گذارد و دریافت اطلاعات کافی درخصوص شروع دوباره فعالیت جنسی از نگرانی‌های این دسته از بیماران در دوره پس از سکته قلبی می‌کاهد.

متخصصان تاکید می‌کنند به دلیل اهمیت ارتباط جنسی در زندگی زناشویی، بیماران قلبی بهتر است پس از طی مراحل درمانی، تحت مشاوره با یک متخصص قلب قرار بگیرند و با دریافت آموزش‌ها و تکنیک‌های لازم به فعالیت جنسی خود ادامه دهند. بدیهی است این دسته از بیماران در صورت بروز علائمی چون تنگی‌نفس، خستگی بیش از حد، درد قفسه سینه و بی‌خوابی یا افزایش ضربان قلب تا 15 دقیقه پس از مقاربت باید حتما به پزشک خود مراجعه کنند.

پونه شیرازی - ‌ ‌‌دانش و سلامت