فصلنامه همشهری اقتصاد: اگر هنوز تصور می کنید که شرکت های حوزه تکنولوژی چین تنها در حال گسترش ابتکاراتی هستند که توسط سایرین صورت گرفته و به تقلید بسنده می کنند، کاملا در اشتباه هستید. بخش تکنولوژی چین امروزه سرشار از شرکت های تحول آفرین متعددی است که نه تنها در حال رقابت که در حال جهش برای ساخت محصولات بهتر و استفاده از تکنولوژی برای حل مشکلات مهم هستند. من در ماه آوریل، یک هفته را در پکن سپری کردم و در این مدت از شرکت های چینی دیدن کردم؛ پس از صحبت با مدیران و سرمایه گذاران آنها به نتایج جالبی رسیدم؛ مختصری از خروجی این ملاقات ها و بررسی شرکت ها در ادامه آمده است.
بایدو (Baidu)
بایدو که به آن «گوگل چین» هم گفته می شود، محبوب ترین موتور سرچ در این کشور است که آن را به یک غول تبلیغاتی تبدیل کرده است. با این حال، بایدو نقشه، خبر، فضای ابری، تلویزیون اینترنتی و محدوده بزرگی از محصولات حوزه جستجو را ارائه می دهد. این شرکت علاوه بر خدمات اصلی اینترنت، شاخه هایی در زمینه پرداخت اینترنتی با کیف پول و تحویل غذای آن در 70 شهر چین به نام «وای مای» راه اندازی کرده است. حتی ممکن است آینده بایدو مانند گوگل با هوش مصنوعی گره بخورد. این شرکت در حال حاضر در آزمایشگاهش در دره سیلیکون روی ماشین های خودران (بدون راننده) کار می کند؛ تا پایان سال 2016 بیش از 100 مهندس در این آزمایش مشغول به کار خواهند شد.
علی بابا (Alibaba) 
شاید «علی بابا» شناخته شده ترین شرکت تکنولوژی چینی باشد، در واقع این شرکت بزرگ ترین شرکت تجارت الکترونیک جهان است. یاهو 15 درصد از سهام علی بابا را در اختیار دارد که بیش از 30 میلیارد دلار تخمین زده می شود. جری یانگ، موسس یاهو در سال 2005 بود که یک میلیارد دلار صرف خرید سهام علی بابا کرد. این مبلغ در آن زمان معادل 40 درصد از سهام این شرکت بود. با گذشت زمان و با تغییراتی که در ثروت علی بابا به وجود آمد، آنها در سال های اخیر توانستند بخشی از سهام شان را از یاهو بازپس بگیرند.
امروزه علی بابا یک شرکت عظیم در تجارت الکترونیک است. اگرچه چین با فاصله از ایالات متحده دومین نرخ تولید ناخالص داخلی را دارد اما بزرگ ترین بازار تجارت الکترونیک جهان از آن این کشور است زیرا چین مانند اروپا و آمریکا، سیستم خرده فروشی ندارد و علی بابا راه اندازی پلت فرم های C2C، B2C و B2B این خدمت را ارائه داده است.
در میان این پلت فرم ها C2C که چیزی شبیه به (eBay) است و با نام «تائوبائو» (Taobao) شناخته می شود، شهرت بیشتری دارد. البته سیستم پرداخت آنلاین «علی پِی» (Alipay) با نام «تی مال» (Tmall) که مربوط به پلت فرم B2C است و همچنین فضای ابری B2B با نام «علیون» (Aliyun) نیز شناخته شده هستند.
تنسنت که با نام «فیس بوک چین» نیز شناخته می شود، مدتی طولانی به دلیل سرویس سریع گیرنده پیامش (QQ.com) با بیش از 200 میلیون کاربر شناخته می شد. با این حال پس از QQ به مرور WeChat به بزرگ ترین شبکه اجتماعی جهانی پس از فیس بوک تبدیل شد و رشد بسیار سریعی را در پیش گرفت. وی چت از زمان آغاز به کار خود در سال 2010 تا 2012 رشد بسیار زیادی را تجربه کرد و به رکورد 200 میلیون کاربر رسید. در حال حاضر نیز تعداد کاربران این شبکه اجتماعی به 700 میلیون نفر رسیده است. تصور کنید! وی چت ترکیبی از واتس آپ، فیس بوک، اپل پی، گوگل نیوز و اسلک است و کارایی همه آنها را دارد.
در زمانی که شبکه های اجتماعی در حال تقسیم وظایف و کارکردها بین نرم افزارهای مختلف خود بودند، وی چت در حال رشد و ارتقای استراتژی هایش بود. زمانی که مردم را در پکن دیدم و از آنها می خواستم که فالوئشان کنم، همه بدون استثنا می پرسیدند که آیا من در وی چت حضور دارم یا خیر. وی چت محلی است که بسیاری از مردم چین بخش عمده ای از زمان حضور خود در دنیای دیجیتال را در آن می گذرانند. تقریبا تمام دیگر عرضه کننده های فناوری که با آنها صحبت کردم، آماده بودند تا با وی چت در زمینه ایجاد فید خبری، به اشتراک گذاشتن عکس و سرویس پرداخت همکاری کنند.
اگر بایدو و تنسنت را گوگل و فیس بوک چینی در نظر بگیریم، «جی دی» نیز آمازون چینی خواهد بود اما در واقع جی دی در بسیاری از مناطق از آمازون پیش افتاده است. در یک دهه گذشته، جی دی تخمین زد که تعداد زیادی از خریداران چینی به دلیل محرک های قیمتی تمایل به خرید کالایی پیدا می کنند و سپس به دلیل کیفیت و نام تجاری مصرف خود را ادامه می دهند، گذشت زمان این نظریه را اثبات کرد و همین اتفاق افتاد. چین به تولید محصولات تقلبی معروف شده اما جی دی به طور جدی کالاها را از مشهورترین و معتبرترین برندهای سراسر جهان به چین آورد.
در همین زمان مسئولان جی دی دریافتند که 70 درصد از مشتری های شان نسبت به حمل و نقل کالاها شکایت دارند، بنابراین سرویس حمل و نقل مستقل خود را به راه انداختند، موضوعی که باعث جذب سرمایه گذاران به سوی این شرکت شد.
امروزه جی دی به 600 میلیون مشتری در چین کالا می رساند که در آینده نزدیک انتقال کالا در سراسر این کشور را بر عهده خواهد گرفت. علاوه بر این، آنها در تلاشند تا کالاها را به مناطق روستایی نیز برسانند. مسئولان جی دی سعی می کنند اطلاعات خود را افزایش دهند تا موجودی انبارهای شان کم شود و در عین حال بیشترین ارسال ممکن را داشته باشند. علاوه بر این، درصدد هستند تا با ابداع مدل های اطلاعاتی جذاب، مشتری های بیشتری به دست بیاورند.
«دیدی» مانند رقیب آمریکایی اش «اوبر» طی سال های اخیر پیشرفت قابل ملاحظه ای داشته است. دیدی، محبوب ترین سرویس هم سفری آنلاین در چین است و روزانه به 10 میلیون نفر خدمات ارائه می دهد. (این عدد برای اوبر دو میلیون نفر در سراسر جهان است.) این شرکت که در سال 2012 بنیان گذاشته شد، در حال حاضر بیش از پنج هزار کارمند دارد و ارزش آن به 16 میلیارد دلار می رسد. در اوائل ماه می سال جاری اپل یک میلیارد دلار در این شرکت سرمایه گذاری کرد.
دیدی امروزه به برنامه ای برای هدایت راننده های بیشتر رفته است. آنها با سایر رانندگان تاکسی مستقل نیز کار می کنند. از دیگر تصمیمات آنها ره اندازی یک سیستم هدایت و راهبری تحت عنوان «دیدی باس» ویژه اتوبوس هاست. آنها همکاری نزدیکی نیز با مشتریان شرکت برای رزرو و هدایت برنامه های رانندگان تجاری دارند.
دیدی سرویس دیگری نیز دارد و آن این است که به مشتری اش اجازه می دهد خودرویی را پیش از خرید، براند (با اجاره خودرو به قیمت مناسبش). ترافیک از مشکلات بسیار بزرگ در شهرهای چین است، دیدی برای حل این مشکل نیز از ماشین های آموزش دیده و اطلاعات فراوان استفاده می کند. مدیران دیدی معتقدند این سرویس بیشتر از سرویس های دیگر مورد استفاده قرار گرفته است و با ایجاد چهار میلیون فرصت شغلی جدید در ماه و صرفه جویی 13 میلیون و 300 هزار تنی در سوخت، آثار فوق العاده ای بر سایر بخش ها نیز دارد.
دیدی در شرایطی که 87 درصد از سهم بازار را در اختیار گرفته، تنها 1.5 درصد از جمعیت چین را تحت پوشش دارد، بنابراین پتانسیل بسیار بالایی برای رشد این شرکت پیش بینی می شود.
هواوی به عنوان یکی از تامین کننده های اصلی سخت افزارهای ارتباطی نه تنها در چین که در کل آسیا، جایگاه بسیار ویژه ای برای خود دست و پا کرده و به یکی از اصلی ترین پایه های بازار تلفن همراه تبدیل شده است. همان طور که اخیرا «کریس داکت» در یکی از مقاله های خود نوشته است، سهم بازار گوشی های هوشمند هواوی از لحاظ تعداد در خارج از چین نیز در حال افزایش است اما این شرکت می خواهد قایق خود را در آب های دیگر نیز به همان خوبی پهنه چین براند. آنها هم اکنون در حال کار کردن بر روی یک پهنای باند باریک در استرالیا هستند که قرار است تا سال 2017 به سنگاپور نیز برسد.
علاوه بر این می توان به همکاری میان هواوی و گوگل برای آوردن «Daydream» به اندروید اشاره کرد و در نهایت باید گوشی هوشمند جدید هواوی به نام Honor SX (با برند بودجه) را نیز در نظر داشت. در جهانی که هر کس می خواهد نرم افزار و خدمات رساننده خود را داشته باشد، هواوی به عنوان یک سخت افزار پیشرو، در هر دو زمینه توانسته توجه مشتریان را به خود جلب کند.
در بخش سازندگان سخت افزار، بزرگ ترین رقیب هواوی تنها اپل و سامسونگ نیستند بلکه اصلی ترین رقیبش همسایه چینی اش «شیائومی» است. این شرکت در سال 2010 برای جایگزینی سازنده اندروید iOS آغاز به کار کرد اما به سرعت تصمیم گرفت که گوشی های مورد نظر خود را تولید کند و به این منظور «هوگوبارا» از مدیران سابق گوگل را به استخدام خود درآورد. از آن پس، شیائومی جامعه بزرگی از مشتریان گوشی های هوشمند خود را با 170 میلیون جمعیت به راه انداخت. این شرکت در حال تولید یک محصول با نام تجاری بسیار وسیع تر است که تقریبا ترکیبی از براون و اپل است.
شیائومی علاوه بر گوشی، محصولاتی نظیر صفحه های نمایش تلویزیون، هدفون های «های – فای» و هدفون های معمولی، ست آپ باکس تلویزیون اندروید و هاوربرد تولید می کند.
جیسون هاینر – روزنامه نگار اقتصادی
