همچنین خانم‌های مبتلا به سرطان پیش از شیمی درمانی و خانم‌هایی که در سنین باروری قرار دارند، اما شرایط بچه‌دار شدن را تا زمان نامشخصی ندارند به کمک بانک تخمک می‌توانند در سال‌های آینده صاحب فرزند شوند البته علاوه‌بر بانک تخمک، بانک اسپرم (انجماد و نگهداری اسپرم به مدت طولانی)، انجماد بافت تخمدان و انجماد بافت بیضه از دیگر روش‌های حفظ باروری به حساب می‌‌آیند که هر کدام در شرایط خاصی به افراد پیشنهاد می‌شوند.
گاهی اوقات در کلینیک‌های ناباروری با خانم‌هایی مواجه می‌شویم که به دلیل ابتلا به سرطان و درمان‌های رایج، قدرت باروری‌شان را از دست داده‌اند بدون اینکه پزشک معالج‌شان آنها را از شرایط ذخیره تخمک مطلع کرده باشد.
دکتر هانیه رسول‌زاده، متخصص زنان و زایمان و ناباروری در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: ممکن است سال‌ها بعد از درمان سرطان عملکرد طبیعی تخمدان حفظ شود؛ اما این موضوع در مورد همه صادق نیست و به کمک هیچ آزمایشی هم نمی‌توان از عملکرد تخمدان‌ها بعد از بهبود مطمئن شد. از طرفی احتمال یائسگی زودرس بیمارانی که از سرطان جان سالم به در می‌برند چهار برابر بیشتر است. پس تخمک، قبل از شیمی‌درمانی برای مدت زمان طولانی بدون هر گونه کاهش در کیفیت و قدرت باروری افراد به وسیله انجماد در دمای بسیار پایین در بانک تخمک ذخیره میشود.
بانک تخمک و تخمک‌های اهدایی
به گفته دکتر رسول‌زاده، گاهی اوقات به دلیل مشکلاتی که یک خانم دارد و نمی‌تواند از تخمک خودش استفاده کند، بناچار متقاضی استفاده از تخمک اهدایی میشود. در این شرایط بانک تخمک به کمک خانم نابارور می‌آید تا به کمک لقاح خارج رحمی صاحب فرزند شود.
ناباروری ناشی از بالا رفتن سن ازدواج
دکتر رسول‌زاده با بیان این که خانم‌ها از دوره باروری محدودی برخوردارند می‌افزاید: هر خانم ماهانه یک تا دو تخمک آزاد می‌کند و اگر دوره 15 تا 45 سال را دوره باروری در نظر بگیریم تنها 500 عدد تخمک آزاد میشود. حالا اگر به هر دلیلی مثل بالا رفتن سن ازدواج، تحصیل، شغل و... افراد بچه‌دار شدن را به تاخیر بیندازند، شانس باروری هم کمتر میشود. به عبارتی زن و شوهر وقتی به شرایط ایده‌آل می‌رسند که مثلا خانم تخمک ندارد یا به علت شرایط خاص بدنی با سقط‌های مکرر مواجه میشود و نابارور لقب می‌گیرد. در چنین وضعیتی اگر خانمی تخمک فریز شده در بانک تخمک داشته باشد مشکل نازایی حل شده و زوج به کمک روش‌های لقاح خارج رحمی صاحب فرزند خواهند شد.
آیا تخمک موقع فریز آسیب نمی‌بیند؟
در بانک تخمک از شیوه انجماد سریع برای نگهداری آن استفاده میشود. البته روش‌هایی که در گذشته برای انجماد تخمک مورد استفاده قرار می‌گرفت، انجماد آهسته بود که به غشای سلول‌ها آسیب می‌رساند و تخمک صدمه می‌دید؛ اما به کمک تکنیک‌های جدید و افزایش سرعت انجماد از تشکیل بلور یخ جلوگیری میشود و میزان آسیب‌پذیری سلول‌ها بشدت کم شده و در نهایت هم تخمک در دمای نزدیک به 200 درجه سانتی‌گراد زیر صفر فریز و نگهداری میشود تا در زمان مورد نیاز استفاده شود.
اگر خواستید بچه‌دار شوید
به گفته دکتر رسول‌زاده، در مرحله اول برای ذخیره تخمک خانم‌ها مورد معاینه و ارزیابی قرار می‌گیرند و اگر مشکلی در سلامت تخمک نبود بعد از گذشت دو هفته تا یک ماه فرد برای دادن تخمک آماده میشود.
باید بدانید به کمک داروهای تحریک تخمک‌گذاری تعداد بیشتری تخمک آزاد و معمولا هم چند تخمک جمع‌آوری میشود که شانس حاملگی آینده را افزایش دهد و تخمک‌ها در بانک تخمک فریز می‌شوند.
در صورتی که خانمی آماده بچه‌دار شدن باشد به بانک مراجعه می‌کند و این تخمک به کمک اسپرم همسر فرد، بارور و به جنین تبدیل خواهد شد. این جنین سه تا پنج روز کشت داده میشود و وقتی به کیفیت مناسب رسید، داخل رحم منتقل میشود.
پس از انتقال، حدود دو هفته زمان نیاز است تا نتیجه انتقال موفقیت‌آمیز یا ناموفق بودن جنین مشخص شود و معمولا هم درصد موفقیت در لقاح خارج رحمی به کمک ذخیره‌سازی تخمک 80 درصد است.
چه خانم‌هایی حتما تخمک‌شان را منجمد کنند
ـ دختران و خانم‌های جوانی که مبتلا به سرطان هستند یا نیاز به جراحی هر دو تخمدان دارند و در معرض ناباروری قرار می‌گیرند.
ـ خانم‌هایی که به هر دلیلی مثلا مشکلات اقتصادی نمی‌خواهند تا چند سال بچه‌دار شوند.
ـ خانم‌هایی که بنابه دلایلی مجبور هستند هر دو تخمدانشان را با عمل جراحی خارج کنند.
ـ خانم‌هایی که در خانواده آنها سابقه یائسگی زودرس وجود دارد.
ـ خانم‌هایی که برخی داروهای اعصاب و روان مصرف می‌کنند؛ داروهایی که روی قدرت باروری تاثیر منفی دارند.
ـ خانم‌های مبتلا به بیماری‌هایی مثل لوپوس، بهجت و... که به دلیل دارودرمانی قدرت باروری آنها کاهش می‌یابد.
پریسا اصولی - جام‌جم