به گفته متخصصان، آسم نوعی بیماری تنفسی مزمن است که در بیشتر موارد درمان قطعی ندارد و علائم و شدت آن در افراد مختلف متفاوت است.
به‌عنوان مثال برخی بیماران تقریبا هر روز با مشکل سرفه، خس خس سینه و تنگی نفس مواجه‌اند اما برخی دیگر در فواصل بین حملات تنگی نفس، علامتی ندارند.
دکتر شیرین خضری، متخصص ریه در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: معمولا آسم در سنین چهار تا پنج سالگی تشخیص داده میشود و این تصور را ایجاد می‌کند که این بیماری مخصوص کودکان است. البته درست است که علائم آسم در دوران کودکی بروز می‌کند، اما در موارد نادری هم افراد در سنین مختلف دچار این بیماری خواهند شد.
درمان نه؛ کنترل آری
به گفته دکتر خضری، در بیشتر موارد آسم در اثر تنگ شدن موقتی و برگشت پذیر مجاری هوایی ایجاد میشود ،ولی در برخی افراد التهاب مجاری تنفسی در اثر آسم به تغییرات دائم‌منجر خواهد شد. در این شرایط مجاری تنفسی آسیب می‌بیند و به‌صورت برگشت‌ناپذیر باقی می‌ماند. البته در صورتی که آسم بخوبی کنترل شود بیمار میتواند یک زندگی عادی داشته باشد، اما در صورت رعایت نکردن توصیه‌های لازم بیماری میتواند به آسم مقاوم تبدیل شود و فرد شرایط نامطلوبی دارد.
تشخیص آسم
تنگ شدن مجاری تنفسی و تنگی نفس که چند دقیقه، چند ساعت و حتی چند روز طول می‌کشد، میتواند نشان‌دهنده آسم باشد البته به گفته دکتر خضری، تست آسم هم تشخیص زیادی به بیماری می‌کند. پس از تشخیص درمان براساس دو گروه دارویی انجام میشود.
گروه اول باعث شل شدن عضلات دیواره راه‌های هوایی شده و برخی دیگر از التهاب مجاری هوایی جلوگیری می‌کنند یا باعث کاهش یافتن التهاب میشود. از طرفی بعضی داروها هر دو عملکرد را دارد. بنابراین پزشک براساس شدت و مقاومت بیماری نوع دارو را مشخص خواهد کرد.
بخورنخورهای آسمی
بررسی‌های زیادی نشان می‌دهد اگر بیماران مبتلا به آسم مواد غذایی حاوی ویتامین B12 به مقدار زیاد مصرف کنند تا حد زیادی از بروز حملات آسمی‌کم شده یا شدت آن کاهش پیدا می‌کند.
بد نیست بدانید گوشت، شیر، فرآورده‌های لبنی، ماهی، تخم مرغ و غذاهای غنی شده با این ویتامین مثل غلات صبحانه‌و عصاره مخمر حاوی ویتامین B12 است.
از طرفی از آنجا که بسیاری از افراد مبتلا به آسم، برای کنترل بیماری شان داروهای کورتونی مصرف می‌کنند، برای پیشگیری از اثرات جانبی این داروها، باید میزان نمک و چربی غذاها را کاهش دهند چون کورتون باعث نگهداری نمک در بدن شده و چربی خون را بالا می‌برند.
راز تناسب اندام در بیماران آسمی
به گفته دکتر خضری، چاقی از جمله عواملی است که عملکرد ریه را تحت تاثیر قرار می‌دهد بنابراین بیماران مبتلا به آسم که اضافه وزن دارند باید سعی کنند به تناسب اندام برسند تا قادر به کنترل بیماری باشند.
کاهش مصرف قند و شکر و مواد غذایی شیرین، مصرف غذاهای بخارپز و کبابی و کم چرب به جای انواع سرخ‌شده، مصرف وعده‌های غذایی متعدد اما کم‌حجم، افزایش فعالیت بدنی، مصرف شش تا هشت لیوان آب در روز، جایگزین کردن نان تهیه شده از غلات سبوس دار به جای نان سفید، مصر ف ترکیبات ضدالتهابی و آنتی هیستامینی طبیعی مثل سیب، پیاز قرمز رنگ، انواع توت و گردو به بهبود علائم آسم کمک می‌کند.
در مقابل بیماران باید از مصرف مواد غذایی آلرژی‌زا مثل بادام زمینی، سویا، تخم مرغ، بادمجان، گوجه‌فرنگی، میگو و خربزه خودداری کنند چون ممکن است باعث بروز یا تشدید حملات آسمی‌شود.
دوری از آلرژن‌ها
کار در محیط‌هایی که تهویه مناسبی ندارند موی حیوانات، گرده افشانی گیاهان در فصول بهار و پاییز، ابتلا به بیماری‌هایی مثل سرماخوردگی، آنفلوآنزا و سینوزیت عواملی است که باعث عود حملات آسمی یا تشدید آنها میشود.
در عین حال، آلودگی هوا را هم نباید نادیده گرفت زیرا آلودگی هوا نه‌تنها به تشدید علائم آسم می‌انجامد، بلکه میتواند باعث ایجاد حمله حاد آسم در این افراد شود حتی افرادی که دارای ریه سالم هستند به علت این که ظرفیت تنفسی بالایی دارند و زمینه هیچ‌گونه بیماری ریوی ندارند ممکن است در تماس مکرر با آلودگی هوا دچار بیماری‌های ریوی شوند بنابراین به همه افراد بویژه بیماران آسمی‌توصیه میشود هنگام افزایش آلودگی هوا تا حد امکان از منزل خارج نشوند ولی اگر مجبور به این کار شدند ،حتما از ماسک‌های تنفسی فیلتردار استفاده کنند.
اصول خودمراقبتی را جدی بگیرید
دکتر خضری با بیان این که یادگیری خود مراقبتی در افراد مبتلا به آسم ضروری است، می‌افزاید: سیگار کشیدن یا ترک آن، ورزش‌های بازتوانی ریوی شامل فیزیوتراپی ریه، مصرف داروها در ساعات و زمان مناسب و ویزیت منظم و دوره‌ای از سوی پزشک، از جمله فعالیت‌های خود مراقبتی در افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن ریوی است.
استفاده نکردن از مواد شیمیایی شوینده (وایتکس و جوهر نمک) هم نقش مهمی‌در پیشگیری از بروز حملات آسمی‌دارد. از طرفی به بیماران توصیه میشود یک دستگاه پیک فلومتر (دستگاه اندازهگیری حداکثر جریان بازدمی) در خانه داشته باشند و به‌صورت روزانه حجم بازدمی‌خود را اندازهگیری کنند تا در صورت کاهش حجم ریوی به پزشک معالجشان کمک کنند.
جام‌جم - پریسا اصولی