به گزارش جام جم آنلاین، این بخشی از صحبت‌های مادربزرگم است که در گوشه ذهنم جا خوش کرده. سال‌ها از این خاطره می‌گذرد و او دیگر در کنار ما نیست. اما همیشه برای معالجه و به قول خودش دوا درمون مهمان خانه ما بود تا به همراه پدر و مادرم راهی این بیمارستان و آن دکتر بشود. همیشه موقع رسیدن مادربزرگ و ساک پر از سوغاتی، تا صبح بیدار می‌ماندم تا اولین کسی باشم که از توشه سفرش سهم می‌برم. یکی، دو هفته‌ای می‌ماند و به بیمارستان و دکترهای مختلف مراجعه می‌کرد در این رفت و آمدها هم شاهد هزینه‌های مختلف و پول خرج کردن‌های متعدد او بودیم. بعد هم با کیفی پر از دارو به خانه خود بازمی‌گشت.
در آن زمان درکی نسبت به این مقوله نداشتم که چرا مادربزرگ باید هر چند ماه یک‌بار مسیر طولانی را فقط برای رفتن به دکتر بپیماید و از شهرستان به تهران بیاید. اما اکنون که در حوزه گردشگری فعال شدم متوجه می‌شوم این نوعی صنعت است؛ صنعتی به نام گردشگری پزشکی که بسیار درآمدزاست.
تعریف توریسم پزشکی
طبق تعریف سازمان جهانی گردشگری، توریسم پزشکی یعنی سفر به منظور درمان بیماری‌های جسمی یا انجام نوعی از عمل‌های جراحی زیر نظر پزشکان در بیمارستان‌ها یا مراکز درمانی. گردشگری پزشکی از زیرشاخه‌های گردشگری سلامت است.
این نوع سفر از اوایل 1990 به دلایل مختلفی همچون جهانی شدن و آزاد سازی تجارت، تغییرهای نرخ ارز در اقتصاد، در نتیجه محبوبیت کشورهای آسیایی از این حیث و بحران‌های اقتصادی در منطقه کشورهای آسیایی (که سبب شد بیشتر به این صنعت توجه شود) رایج شد.
اما در میان تعریف‌های سازمان جهانی گردشگری، اصطلاحات دیگری هم وجود دارند که دامنه گردشگری سلامت را گسترده‌تر می‌کنند.
توریسم درمانی یکی از انواع توریسم سلامت است که می‌توان آن را به بخش‌هایی مانند توریسم سلامت، توریسم تندرستی، توریسم درمانی و توریسم پزشکی دسته‌بندی کنیم.
مسافرت به دهکده‌های سلامت و چشمه‌های آب معدنی بدون دخالت پزشک را توریسم تندرستی می‌گویند و در تعریف توریسم درمانی آمده، استفاده از آب‌های معدنی، نمک، لجن‌های طبیعی، مناطق آفتابگیر و… تحت نظارت و مداخله پزشک.
همچنین مسافرت به منظور درمان بیماری و انجام جراحی زیرنظر پزشکان در مراکز درمانی که علاوه‌بر معالجه پیگیری بیمار را شامل میشود را توریسم پزشکی می‌گویند.
قیمت و امکانات پزشکی یکی از اصلی‌ترین فاکتورهای موفقیت این نوع از گردشگری است. این حوزه نه‌تنها در ایران بلکه در کشورهای مختلف رونق یافته و کشورهای آمریکای لاتین، مکزیک، هند، تایلند، سنگاپور، ترکیه، اردن و امارات توانسته‌اند موفقیت‌های بسیار در این زمینه کسب کنند.
گردشگری نوپای سلامت در ایران
با وجود این، گفته میشود ایران در زمینه جذب گردشگر سلامت نوپاست و تا رسیدن به وضعیت مطلوب فاصله دارد.
این درحالی است که به گفته هادی مدقق، معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی مشهد، جذب گردشکر سلامت معادل صادرات 17 بشکه نفت برای ما ارزآوری و منافع خواهد داشت، به طوری که ورود هر شش گردشگر سلامت به کشور، یک شغل ثابت ایجاد می‌کند. درواقع می‌توان گفت، درآمد حاصل از گردشگر سلامت سه برابر گردشگر معمولی است.
همچنین سیدمحمدحسین میردهقان، مدیرکل نظارت و اعتباربخشی وزارت بهداشت دراین باره اظهار می‌کند که در حال حاضر یک‌چهارم بیمارستان‌های موجود در کشور در حوزه گردشگری سلامت فعال است که امیدواریم با ابلاغ اساسنامه شورا این ظرفیت افزایش یابد. با وجود این در رشته‌های تخصصی چشم، قلب، زیبایی، نازایی و اعصاب رنکینگ 1 تا 5 را داریم.
البته دراین میان انجام عمل‌های زیبایی بخصوص جراحی بینی،توریست‌های خاص خودرادارد ویکی از زمینه‌های پردرآمدگردشگری پزشکی درایران است.
کانون‌های ایرانی گردشگری سلامت از مشهد تا شیراز
ارتقای دانش فنی و علمی، استفاده از فناوری، ارتقای کیفیت خدمات و تعرفه‌گذاری مناسب، زیربنای اصلی موفقیت در گردشگری سلامت درایران و جهان به شمار می‌رود.
در این میان یکی از بخش‌های مهم گردشگری سلامت، جراحی زیبایی است که کلانشهر مشهد نیز از توانمندی خوبی در این زمینه برخوردار است. جراحی قلب و درمان ناباروری نیز از دیگر توانمندهای مشهد در حوزه گردشگری سلامت است.
بیمارستان رضوی یکی از بیمارستان‌های مدرن ونوساز مشهد دراین باره به شمار می‌رودکه سالانه میزبان بیمارانی از کشورهای مختلف بخصوص کشورهای حاشیه خلیج فارس،عراق وحتی برخی کشورهای اروپایی وآسیای میانه است.
شیراز نیز باتوجه به فعالیت در حوزه نازایی، زیبایی، کاشت مو و در گذشته برای چشم پزشکی به‌عنوان قطب این بخش از گردشگری پزشکی شناخته شده است.
عمده گردشگرانی که برای درمان به شیراز مراجعه می‌کنند از کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و عراق هستند، چرا که شیراز و اطراف آن یک ارتباط سنتی و فامیلی با جنوب ایران و مناطق شیخ‌نشین و عرب‌نشین دارد. بیمارستان نمازی شیرازنیز دراین خصوص پیشرواست وبسیاری برای انجام عمل پیوند - بخصوص پیوند کبد- به آن مراجعه می‌کنند.
در این میان نمی‌توان از طب سنتی ایرانی چشم‌پوشی کرد، چراکه طب سنتی تجربیات دانشمندان و حکمای ایرانی طی زمان‌های طولانی است که امروزه در برخی از بیماری‌هایی که پزشکان ناتوان هستند درمان طب سنتی را تجویز می‌کنند.
توجه ویژه به اصلاح نحوه زندگی و ارائه الگوی صحیح رفتارهای بهداشتی برای حفظ سلامتی و پیشگیری از بیماری از نقاط قوت طب سنتی ایرانی است. بهره‌گیری از گیاهان دارویی و عرقیات مختلف در این حوزه مرسوم است. کاشان و شیراز به عنوان مرکز تولید عرقیات و گیاهان دارویی در این حوزه فعال هستند.
توریسم پزشکی از نوعی دیگر
گردشگری پزشکی فقط شامل سفر برای انجام عملیات پزشکی نیست. بلکه آن نوع سفری که برای نقاهت پس از درمان یا حتی سفر برای درمان روح را نیز شامل میشود.
قطعا چشمه‌های آبگرم یکی از زیبایی‌های طبیعی ایران هستند که نقش مهمی برای خوب شدن حال بد دارند. نقشی که در حوزه گردشگری درمانی و پزشکی پررنگ‌تر است. چشمه‌های آبگرم از شمال تا جنوب ایران پراکنده‌اند و در کنار مردم همان مناطق، گردشگرانی از دیگر نقاط جهان هم به این مناطق سفر می‌کنند.
چشمه‌های آبگرم سرعین - اردبیل: اردبیل شهر چشمه‌های بهشتی ایران لقب دارد و سرعین در فاصله 28 کیلومتری آن قرار دارد. چشمه‌های آب درمانی و معدنی بسیاری در دامنه کوه‌های سبلان در این شهر وجود دارد. از فرودگاه اردبیل براحتی می‌توان از طریق جاده‌ای ایمن به سرعین سفر کرد. سرعین همچنین مجهز به هتل‌های بین‌المللی همچون هتل سپید وآفتابگردان و نیز پیست اسکی مجزاست و یکی از پربازدیدترین محلات تفریحی در سراسر ایران است و این به علت وجود چشمه‌های آب درمانی فراوان در آن است.
چشمه آبگرم محلات: بعد از سرعین اردبیل، چشمه‌های آبگرم محلات شهره خاص و عام هستند. آبگرم محلات در شمال شهر محلات واقع شده و یکی از مهمترین چشمه‌های آبگرم و مراکز آب درمانی ایران است. عمق زیادی دارد و آب آن از طریق تبخیر سنگ‌های لایه‌های زیرین زمین گرم شده و به سطح چشمه می‌رسد. این مرکز طبیعی سالهای بسیار منبع جذب گردشگران خارجی بوده و همه ساله هزاران نفر به این منطقه مسافرت می‌کنند تا دردهای مفاصل خود را تسکین بخشند. دمای آب این چشمه حدود 50 درجه سانتی‌گراد است ومناسب تسکین انواع بیماری‌های کلیوی، نقرس، کبد و آرتروز است.
چشمه آبگرم گنو در بندر عباس: این چشمه آبگرم در 34 کیلومتری شمال بندرعباس و در امتداد جاده سیرجان قرار دارد. آب سولفوریک کلسیم که از این چشمه جاری است، در طبیعت برای آبیاری بیشه درختان نخل و حمام کردن استفاده میشود.
آبگرم معدنی فردوس: آبگرم معدنی فردوس در مسیر جاده اصلی و ترانزیتی استان‌‌های مرکزی و جنوبی به مشهد و استان‌‌های شمالی در کیلومتر 22 جاده فردوس به بجستان قرار دارد.
با توجه به آزمایشات انجام شده این آبگرم برای امراض جلدی و کبدی و دردهای مفصلی، اتصاع عروق، پیشگیری از رسوب سنگ در کلیه، بیماری‌های رماتیسمی، دردهای مفصلی وعصبی، افزایش سوخت و سازبافت‌ها، کاهش درد و رفع گرفتگی عضلات و ... مفید است.
نخستین هفته شهریور و یادی از ابوعلی سینا
اول شهریورماه همزمان با زادروز ابوعلی سینا «روز پزشک» نامگذاری شده است. با گذشت بیش از هزار سال از زمان زندگی ابن‌سینا، او سرشناس‌ترین پزشک ایرانی است البته چند روز که از شهریور می‌گذرد به پاس زحمات فراوان رازی در داروسازی روز پنجم شهریورماه (27 اوت)، روز بزرگداشت زکریای رازی شیمیدان بزرگ ایرانی و روز داروسازی نامگذاری شده‌است.
آرامگاه ابوعلی سینا: بنای یادبودی است که به‌عنوان آرامگاه شیخ‌الرئیس در همدان ساخته شد و یکی از آثار ملی ثبت‌شده ایران است. تاریخ ساخت بنای اولیه این آرامگاه را به زمان قاجار مربوط می‌دانند. انجمن آثار ملی ایران که در دهه 30 فعالیت گسترده‌ای در زمینه ساخت و به‌روزرسانی آرامگاه مشاهیر ایرانی داشت، تصمیم گرفت بنای جدیدی برای آرامگاه ابن‌سینا طراحی شود.
بنای جدید که طراحی هوشنگ سیحون است، از معماری برج گنبد قابوس الهام گرفته شده و بیشتر المان‌های و عناصر آرامگاه جدید ابوعلی سینا متأثر از معماری سنتی است. یکی از مهمترین ویژگی‌های معماری این بنا، طراحی 12 ستون برای آرامگاه است که گفته میشود نشان‌دهنده 12 رشته دانشی است که ابن‌سینا بر آنها احاطه داشت.
مهمترین مقصدهای گردشگری پزشکی در دنیا
به دلیل ارزآوری و درآمدهای بسیار بالایی که توریسم پزشکی دارد، بسیاری از دولت‌ها با قدرت بالایی در حال تقویت این صنعت در کشورشان هستند. 5 مقصد برتر گردشگری سلامت دنیا در سال 2015 به شرح زیر هستند.
تایلند: در صدر این فهرست، کشور تایلند قرار دارد که سالانه پذیرای یک میلیون و 200 هزار گردشگر سلامت است. این کشور در بخش‌هایی چون عمل زیبایی و توانبخشی بسیار محبوب است. در حقیقت، تایلند ارزان‌ترین و کارآمدترین درمان‌های توانبخشی را در دنیا عرضه می‌کند.
مکزیک: این کشور هر سال از بیش از یک میلیون توریست سلامت پذیرایی می‌کند. نکته جالب درباره گردشگری سلامت در مکزیک آن است که 70درصد گردشگران سلامت این کشور از ایالت‌های جنوبی آمریکا هستند که برای عمل‌های زیبایی، کاهش وزن و همچنین دندان پزشکی به این کشور سفر می‌کنند.
ایالات متحده آمریکا: هر سال، در حدود 800 هزار بیمار از سراسر دنیا به آمریکا سفر می‌کنند. با وجود هزینه‌های بالای درمان در این کشور همچنان آمریکا جزو پنج مقصد برتر گردشگری سلامت در دنیاست. اما چگونه؟
بیماران مسافر در آمریکا عموما به دنبال عمل‌های جراحی‌های پیچیده، جدید و سخت هستند و حاضرند برای این عمل‌ها میزان هنگفتی هزینه کنند تا توسط گروهی از پزشکان متخصص درمان شوند.
سنگاپور: سالانه بیش از نیم میلیون بیمار به سنگاپور سفر می‌کنند. آنها عموما با انواع سرطان دست و پنجه نرم می‌کنند. این مساله به این دلیل است که سنگاپور پیشرفته‌ترین وکارآمد‌ترین مراکز درمانی برای تشخیص و درمان این بیماری را مهیا کرده است. از سوی دیگر کشور سنگاپور با سرمایه‌گذاری در ساخت مراکز درمانی پیشرفته سرطان درصدد است جایگاه خود را در صدر این فهرست حفظ کند.
هند: در پایان این لیست هند قرار دارد که سالانه 400 هزار گردشگر سلامت را به درون مرزهای خود جذب می‌کند. این کشور به دلیل درمان بیماری‌های قلبی و ارتوپدی در میان بیماران محبوب است. همچنین بخشی از مسافران درمانی این کشور، بیمارانی از کشورهای شمال آفریقا هستند که به دنبال تشخیص و درمان سرطان هستند. علاوه بر اینها، هند مقصد گردشگران غربی برای انجام جراحی‌های بای‌پس نیز هم مشهور شده است. توریسم پزشکی هند بسیار در جهان شهرت دارد، عمده دلیل جذب شدن توریست‌ها به هند، ارزان بودن خدمات به نسبت دیگر کشورهاست.
شیک‌ترین‌های گردشگری پزشکی
بیمارستان شارپ مموریال سن دیه‌گو، آمریکا: این بیمارستان که سال 1955 تاسیس شده چند سال است مقام زیباترین و مجهزترین بیمارستان دنیا را کسب کرده و اصلا هم خیال واگذاری آن را ندارد. این بیمارستان در حد یک هتل پنج ستاره است، دیوارهایش با نقاشی‌هایی که جایشان در موزه است، تزئین شده و روی بامش هم باغی وجود دارد که روی باغ‌های معلق بابل را سفید کرده است. این بیمارستان آن‌قدر آسانسور دارد که هیچ کس یک لحظه هم معطل نمی‌ماند. اتاق‌های بسیار شیک، بهترین سرویس‌دهی به بیماران و همراهان آنها و مهم‌تر از همه بهترین امکانات پزشکی، درمانی و تشخیصی تا اطلاع ثانوی این بیمارستان را بی رقیب کرده است.
بیمارستان بین‌المللی ماتیلدا، هنگ‌کنگ: طراحی فوق‌العاده زیبا و پیشرفته، دیوارهای شیشه‌ای، اتاق‌های دلباز و امکانات پزشکی پیشرفته چاره‌ای جز بهبودی برای بیماران باقی نمی‌گذارد.
بیمارستان سیتی، دبی: هر کسی که وارد این بیمارستان میشود یادش می‌رود بیماری‌اش چه بوده. استخرهای بزرگ، اسپا، سونا، جکوزی، سالن ورزشی وطراحی پیشرفته تنها گوشه‌ای از امکانات این بیمارستان است. حالا اگر میتوانید آن را با هتل پنج ستاره اشتباه نگیرید.
بیمارستان بین‌المللی بومرانگراد، بانکوک: از بیمارستانی که محبوبترین مرکز توریسم پزشکی در جهان است چه توقعی دارید؟ سالانه 400 هزار نفر از سراسر جهان برای درمان به این بیمارستان مراجعه می‌کنند. رنگ‌بندی هنرمندانه، مبلمان شیک و راحت، استفاده از چوب طبیعی در دکوراسیون داخلی و امکانات فوق پیشرفته جای هیچ حرفی را باقی نمی‌گذارد.
بیمارستان پونتا پاسیفیکا، پاناما: مجهزترین و زیباترین بیمارستان آمریکای مرکزی و جنوبی و یکی از محبوبترین مراکز توریسم پزشکی است. این بیمارستان درست در کنار اقیانوس آرام ساخته شده است. صدای اقیانوس، هوای عالی، طراحی فوق‌العاده، امکانات پیشرفته و هزار و یک امتیاز دیگر اقامت در این بیمارستان هتل نما! را به تجربه‌ای به یادماندنی تبدیل می‌کند.
مرکز پزشکی سنت لوک، فیلیپین: این مرکز نگین درخشان آسیا و جهان و یکی از معتبرترین مراکز پزشکی دنیاست. هدف اصلی این مرکز رضایت و راحتی مراجعه‌کنندگانی است که از سراسر دنیا به آنجا می‌روند. امکانات درمانی و تشخیصی اش هم زبانزد عالم و آدم است.
مرکز پزشکی کلمنسو، بیروت: این یکی واقعا یک هتل پنج ستاره است و هیچ کم و کسری ندارد؛ تلویزیون‌های بزرگ، دسترسی به اینترنت پرسرعت، اتاق‌های شیک و بزرگ، سالن‌های غذاخوری بزرگ، سقف‌هایی که با لامپ‌های LED رنگارنگ تزئین شده‌اند از یک طرف و سیستم تصویربرداری کاملا دیجیتال و بدون استفاده از فیلم، سالن‌های کنفرانس ویدئویی پیشرفته، بهترین و کاملترین امکانات آزمایشگاهی و جراحی، زبده‌ترین پزشکان و پرستاران و طراحی داخلی بی نظیرش از سوی دیگر این مرکز را به یکی از شیک‌ترین و مجهزترین بیمارستان‌های جهان تبدیل کرده است. واقعا نیازی هست باز هم تعریف کنیم؟
بیمارستان زنان و کودکان وینی پالمر، آمریکا: انگار درست از دل فیلم‌های علمی تخیلی بیرون آمده و همه چیزش بوی آینده را می‌دهد؛ از ساختار استوانه‌ای شکل منحصر به فرد و نمای شیشه‌ای بیرونش گرفته تا امکانات و طراحی داخلی بی‌نظیرش، رنگ‌های آرامش‌بخش و فضای آرام و راحتش کاری می‌کند که بیماران هیچ نگرانی درباره بهبودی‌شان نداشته باشند. دلیلی هم ندارد چون تمام امکانات درمانی و تشخیصی مورد نیاز برای درمان بیشتر بیماری‌ها در این بیمارستان وجود دارد و هیچ کم و کسری ندارد. بهترین متخصصان زنان و زایمان و اطفال هم در این مرکز مشغول کار هستند. فقط می‌ماند بهبودی سریع که آن هم کاری ندارد!
کلینیک هیرسلاندن، زوریخ: همه چیزش بوی هنر و فرهنگ و آرامش می‌دهد. گل‌های طبیعی و گرانقیمتی که صبح هر روز در اتاق بیماران قرار می‌دهند، نمی‌گذارند بیماران حتی یک لحظه امیدشان را از دست بدهند. فکر کنید آدم درست وسط یک باغ بستری شود! حتی برای آنهایی که مشکلات تنفسی دارند گیاهانی در اتاق می‌گذارند تا آزارشان ندهد. امکانات هم که دیگر تکمیل است؛ تلویزیون کابلی، اینترنت پرسرعت، تختخواب‌های راحت، استخر، سونا، جکوزی، سرویس دهی عالی، کادر پزشکی و مراقبتی زبده، محل اقامت همراهان و... بهبودی سریع را تضمین می‌کنند.
بیمارستان کودکان پیتزبورگ، آمریکا: یکی از بهترین و زیباترین بیمارستان‌های کودکان دنیا که به تنها چیزی که شبیه نیست بیمارستان است. فضای فانتزی و آرامبخش در کنار امکانات پیشرفته، اتاق‌های بازی، سالن غذاخوری زیبا، کتابخانه، اتاق موسیقی درمانی، باغ بزرگ و فضای بازی کاری کرده است که والدین به زور بچه‌هایشان را پس از مرخص شدن به خانه می‌برند.
معصومه دیودار - جام‌جم
ضمیمه چمدان