مزاج انواع گوناگونی دارد که ۴ نوع آن رایج‌تر است: مزاج گرم و تر، سرد و تر، گرم و خشک و سرد و خشک.
خصوصیات انواع مزاج
هر کدام از این انواع مزاج خصوصیات مخصوص خود را دارند؛ در جایی که گرمی باشد، تحرک در آنجا زیاد است و برعکس، سردی با سکون توام می‌باشد.
دکتر سیدمهدی میرغضنفری؛ عضو هیات مدیره انجمن علمی طب سنتی ایران و عضو هیات علمی و مدیر گروه طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی ارتش، در پاسخ به سوال گزارشگر زندگی آنلاین در مورد خصوصیات انواع مزاج، گفت: «یکی از اصول طب سنتی، مزاج است.
مزاج به مجموعه خصوصیات جسمی و روانی یک شخص اطلاق میشود. در واقع مزاج، توصیفی است از یک شخص.
مزاج فقط مخصوص انسان نیست و همه اشیاء و پدیده‌ها در این دنیای مادی دارای مزاج هستند، مثلا فصول، جمادات، گیاهان از جمله گیاهان دارویی، غذاها، حیوانات، سنگ‌ها و حتی پدیده‌ها (مثل سنین مختلف، هوا‌ها و اقلیم‌های مختلف)، مزاج‌های گوناگونی دارند».
وی افزود: «مزاج انواع گوناگونی دارد که ۴ نوع آن رایج‌تر است: مزاج گرم و تر، سرد و تر، گرم و خشک و سرد و خشک. هر کدام از این انواع مزاج خصوصیات مخصوص خود را دارند؛ در جایی که گرمی باشد، تحرک در آنجا زیاد است و برعکس، سردی با سکون توام می‌باشد.
گرمی باعث افزایش فاصله بین اجزای جسم میشود و سردی باعث کاهش و اصطلاحا تجمع و تکاثف جسم میشود.
به همین دلیل افرادی که مزاج گرم دارند، ضمن اینکه تحرک بدنی زیادی دارند، تحرک روانی زیادتری هم دارند، یعنی سرعت تفکر، تکلم، فعل و انفعالات آنها هم بالاتر است و جنب و جوش بیشتری نیز دارند.
خواب این افراد هم کمتر است، اما افرادی که اصطلاحا مزاجشان به سمت سرد است، کندتر، آرام‌تر، درونگراترند و روابط اجتماعی کمتری هم دارند. سرعت تفکر و تصمیم‌گیری این افراد هم اغلب کمتر می‌باشد».
دکتر میرغضنفری اظهار داشت: «از علائم تشخیص مزاج گرم و سرد می‌توان به رنگ چهره اشاره کرد. معمولا رنگ‌هایی که به سمت قرمز و زرد یا گندمی هستند، مزاج‌های گرم، و رنگ‌های رو به آبی، سفید و یا تیره، مزاج‌های سرد را را به ذهن متباتر می‌کنند.
بنابراین از روی رنگ پوست افراد هم می‌توانیم تا حدودی به مزاج آنها پی ببریم، چون برای تشخیص مزاج باید حدود ۱۰ علامت را در نظر گرفت».
این متخصص طب سنتی گفت: «خشکی یعنی ثبات و عدم انعطاف، و تری یعنی انعطاف داشتن وسیالیت داشتن.
بنابراین کسانی که مزاج‌های تری دارند از نظر جسمی و روانی هم انعطاف بیشتری دارند، پوست و موی آنها انعطاف بیشتری دارد و اغلب موهای آنها به سمت نرمی و لختی است.
روحیه این افراد هم انعطاف بیشتری دارد، یعنی افرادی سازگارتر و تغییرپذیرتر و تربیت‌پذیرتر هستند و ذهنیات و اعتقادات آنها قابل تغییرتر است.
اما افرادی که مزاج‌های خشکی دارند، پوست، دهان، بینی، بدن و مخاطات خشکی دارند تا حدی که ممکن است پوستشان اصطلاحا ترک بخورد و منجر به خونریزی شود.
همچنین در روان و اعتقادات آنها هم خشکی وجود دارد، یعنی اعتقادات آنها ثابت و غیرقابل تغییر است.
البته یکی دیگر از علائم نسبتا مهم دیگر، این است که افراد با مزاج تر، چاق و حجیم می‌شوند، استعداد چاقی دارند و افرادی که مزاج خشک دارند لاغر هستند و اصولا چاق نمی‌شوند که ربطی هم به مقدار غذا خوردن آنها ندارد».
وی در پایان عنوان نمود: «با در نظرگرفتن همین علائم به نسبت ساده می‌توانیم حدود مزاج را تشخیص بدهیم که گرم است یا سرد و یا خشک است یا تر. به این ترتیب با توجه به مزاج، می‌توانیم سبک زندگی را تنظیم نماییم».
