تین‌نیوز| «گردشگری صنعتی» به گونه‌ای از گردشگری گفته می‌شود که هدف از سفر گردشگران بازدید از مناطق گردشگری اســت.
این سفرها به دلیل شرکت در گردهمایی‌ها و جلسات و یا آشنایی با مراحل مختلف تولید محصولات مختلف نیز انجام می‌شوند. گردشگری صنعتی برای واحدهای صنعتی در حوزه صنایع کوچک و متوسط می‌تواند بازاریابی مناسبی به همراه داشته باشد و محصولات تولیدی را به بازار معرفی کند.
برای مناطقی که واحدهای پتروشیمی و پالایشگاه‌ها در آنها واقع شده‌اند نیز گردشگری صنعتی درآمدی مستقل از نفت و گاز و پتروشیمی داشته و ممکن اســت به جذب سرمایه‌گذاران بزرگ بینجامد. البته بر اساس تعریف کلی گردشگری، گردشگر به شخصی گفته می‌شود که حداقل یک شب و حداکثر یک سال در هتلی اقامت داشته باشد، این تعریف شامل گردشگران صنعتی نیز می‌شود.
برخی از کارشناسان معتقدند که گردشگران اروپایی علاقه‌ای به بازدید از مناطق صنعتی ایران ندارند چراکه فناوری و صنعتی بسیار پیشرفته‌تر را در کشور خود دارند اما منطقه ویژه اقتصادی پارس یکی از بزرگترین مناطق فعال در حوزه نفت و گاز و پتروشیمی در جهان اســت و به‌طور حتم اروپایی‌ها چنین منطقه‌ای را در کشور خود ندارند و برای بازدید از جاذبه‌های صنعتی و پتروشیمی باید به ایران سفر کنند.
مدیران گردشگری در تلاش هستند تا گردشگری صنعتی را در منطقه ویژه اقتصادی پارس فعال کنند و به جذب گردشگران؛ چه گردشگران داخلی و چه گردشگران خارجی امیدوار هستند.
گردشگری صنعتی در انگلیس
گردشگری صنعتی در برخی کشورهای اروپایی مانند انگلیس بسیار فعال اســت.
به گزارش دیلی میل، انقلاب صنعتی از دگرگونی‌های بزرگ در صنعت، کشاورزی، تولید و حملونقل در اواسط قرن هجدهم از انگلیس آغاز و در آن از نیروی ماشین به جای نیروی انسان استفاده شد و این کشور را به نخستین قدرت صنعتی دنیا تبدیل کرد.
در این میان بیشتر جاذبه‌های گردشگری صنعتی انگلیس در شهر لندن و شهرهای بندری لیورپول و منچستر واقع شده‌اند. به عنوان مثال در لیورپول یک ایستگاه قطار با طراحی منحصر به فرد، یکی از قدیمی‌ترین لکوموتیوهای جهان که زمانی سریع‌ترین وسیله حملونقل جهان بوده و قدیمی‌ترین موتور بخار کشتی وجود دارند که هر یک می‌توانند به یک جاذبه گردشگری تبدیل شوند.
در لندن نیز که روند رو به رشد گردشگران آن در سالهای اخیر ادامه داشته و از جاذبه‌های گردشگری ارزشمندی ازجمله کاخ باکینگهام، موزه بریتانیا و ساعت بیگ‌بن بهره می‌برد، ده‌ها آسیاب وجود دارند که قرن‌ها قبل ساخته شده و با استفاده از نیروی بخار کار می‌کرده‌اند که هر یک می‌توانند سهم بسزایی در جذب گردشگران به پایتخت انگلیس داشته باشند.
دولت انگلیس نیز قصد دارد در قالب برنامه‌ای بلند مدت، درآمدهای انگلیس از محل صنعت گردشگری را به ۱۸۸میلیارد پوند در سال ۲۰۲۰م برساند و این کشور را با میزبانی از ۴۰میلیون گردشگر در این سال به قطب نخست گردشگری اروپا تبدیل کند که حاصل این امر رسیدن تعداد شاغلان در صنعت گردشگری انگلیس از رقم فعلی ۲۶۴ هزار نفر به ۳ میلیون نفر خواهد بود.
بازاریابی صنعتگران با گردشگری
گردشگری صنعتی به‌ویژه برای صنایع کوچک و متوسط می‌تواند بازاریابی خوبی به‌شمار رود چراکه گردشگران را با فرآیند تولید و ساخت محصولات آنها آشنا میکند و محصولات تولیدکنندگان را به گردشگران معرفی میکند، به‌ویژه برای تولیدکنندگان کالاهای غیرضروری و لوکس گردشگری صنعتی بازاریابی خوبی اســت.
رحیم یعقوب‌زاده، رییس مرکز گردشگری علمی فرهنگی دانشجویان ایران گفت: گردشگری صنعتی از دهه ۸۰ میلادی مطرح شد، در این دوران فناوری با شتاب هرچه بیشتر رشد کرده و موجب شد گردشگری صنعتی نیز ایجاد شود.
او افزود: به طور معمول گردشگری صنعتی به بازدید گردشگران از شرکت‌ها، صنایع، مجتمع‌های صنعتی، شهرک‌های صنعتی، کارخانه‌های بزرگ و مناطقی مانند عسلویه در جنوب ایران می‌گویند. این بازدیدها نیز با چند هدف و انگیزه مختلف برگزار می‌شوند، به‌عنوان نمونه بازدید از شرکت‌ها و صنایع و مجتمع‌های صنعتی، شهرک‌های صنعتی، کارخانه‌های بزرگ و مناطقی مانند عسلویه در جنوب ایران نمونه‌ای از سفرهای گردشگری صنعتی هستند، به طور کلی گردشگران صنعتی از بازدیدهای خود چند هدف عمده را دنبال می‌کنند؛ برخی به هدف کسب تجربه جدید به مناطق صنعتی سفر می‌کنند و برخی دیگر به منظور شرکت در جلسات و گردهمایی‌هایی که برگزار می‌شوند از مناطق اقتصادی و واحدهای صنعتی بازدید می‌کنند.
یعقوب‌زاده درباره مزایای گردشگری صنعتی اظهار کرد: گردشگری صنعتی موجب شناسایی مکان‌های صنعتی به گردشگران شده و مراحل مختلف تولید کالا را در محل تولید به بازدیدکنندگان نشان می‌دهد که برای واحدهای صنعتی بعد تبلیغاتی و اطلاع‌رسانی نیز دارد. همچنین این بازدیدها می‌توانند آموزنده بوده و جنبه آموزشی نیز برای گردشگران صنعتی به همراه دارند.
جذب گردشگران خارجی
به عقیده او بازدید از صنایع و پروژه‌های بزرگ که اهمیت ویژه‌ای دارند مانند عسلویه و منطقه ویژه اقتصادی پارس می‌تواند گردشگری صنعتی را در کشور رونق بخشد اما این حوزه از گردشگری در جذب گردشگران خارجی نمی‌تواند موفق باشد.
رییس مرکز گردشگری علمی فرهنگی دانشجویان ایران درباره جذب گردشگران خارجی از طریق گردشگری صنعتی اظهار کرد: گردشگران اروپایی و امریکایی دارای فناوری، صنعت و خطوط تولیدی بسیار پیشرفته‌تر از ما هستند، بنابراین نیازی ندارند از واحدهای صنعتی ایران بازدید کنند و گردشگری صنعتی ایران برای آنها جذابیتی ندارد.
بنابراین نمی‌توان در حوزه جذب گردشگران خارجی از طریق گردشگری صنعتی به موفقیت چندانی دست یافت اما صنعت ایران می‌تواند برای گردشگران کشورهای همسایه بسیار جذاب باشد و می‌توان به جذب آنها از طریق این صنعت امیدوار بود.
یعقوب‌زاده گفت: در حوزه جذب گردشگران داخلی نیز امکانات رفاهی و تفریحی مناطقی مانند منطقه ویژه اقتصادی پارس به گونه‌ای نیست که مسافران سفر راحتی به این منطقه داشته باشند و باید زیرساخت‌های گردشگری آن تقویت شوند و هتل‌ها و رستوران‌های مناسب احداث شوند. همچنین آلودگی صوتی و آلودگی هوا در مکان‌هایی مانند عسلویه گردشگران داخلی را از سفر بازمی‌دارد.
همپوشانی با گردشگری فرهنگی
رییس مرکز گردشگری علمی فرهنگی دانشجویان ایران در ادامه بیان کرد: گردشگری صنعتی با گردشگری فرهنگی و گردشگری آموزشی نیز همپوشانی دارد چراکه این نوع از گردشگری جنبه آموزشی داشته و گردشگران زمانی که به منطقه‌ای برای بازدید از شرکت‌ها و واحدهای صنعتی سفر می‌کنند در کنار آنها به دیدار آثار باستانی نیز می‌پردازند.
او افزود: به‌طور کلی بعد آموزشی نیز در گردشگری صنعتی مستتر اســت، به‌عنوان نمونه زمانی که دانش‌آموزان به کارخانه نوشابه‌سازی می‌روند، با مراحل تولید نوشابه آشنا می‌شوند که از جنبه آموزشی نیز برخوردار اســت.
به عقیده یعقوب‌زاده امروزه بسیاری از کشورهای پیشرفته با فعالیت در گردشگری صنعتی علاوه بر جذب گردشگران پیشرفت‌های فناوریکی خود را نیز به رخ گردشگران جهانی می‌کشند.
او افزود: نخست برای جذب گردشگران داخلی به ویژه دانشجویان برنامه‌ریزی می‌کنیم تا پس از تکمیل زیرساخت‌ها بتوانیم گردشگران خارجی را نیز جذب کنیم. همچنین تبلیغات و اطلاع‌رسانی نیز از موارد ضروری برای جذب گردشگران به شمار می‌رود.
آموزش و تعامل سازنده
به عقیده کارشناسان گردشگری صنعتی می‌تواند مزایای بسیاری را برای صنعت و تجارت کشور به همراه داشته باشد و برای متخصصان و دانشجویان نیز جنبه‌های آموزشی بسیاری دارد.
علی یاوری، مجری طرح گردشگری صنعتی در ایران معتقد اســت که پس از لغو تحریم‌های اقتصادی و آغاز کامل اجرای برجام، گردشگری صنعتی چرخه اقتصادی کشور را به حرکت در خواهد آورد. او اظهار کرد: باز شدن فضای اقتصادی کشور و سیاستی که دولت در ایجاد رابطه و تعامل با همه کشورها در پیش گرفته اســت موجب شده تا در فضای پساتحریم، نگاه بسیاری از دولتمردان و همچنین صاحبان صنایع بخش خصوصی به گردشگری صنعتی معطوف شود.
اگر چه هم‌اکنون شاهد حضور گروه‌های مختلف سرمایه‌گذاران و مدیران ارشد صنعتی اروپایی در کشور هستیم اما به نظر می‌رسد برای نشان دادن تمامی ظرفیت‌های موجود باید با برنامه‌ریزی و سازماندهی، گردشگری صنعتی را در مسیر درستی به حرکت درآوریم.
مجری طرح گردشگری صنعتی در ایران از برگزاری تورهای صنعتی و نمایشگاهی به‌عنوان اساس گردشگری صنعتی یاد کرد و افزود: مدیران دولتی، صنعتگران بخش خصوصی، مهندسان، برنامه‌نویسان، دانشجویان و همچنین مجموعه‌های دانش‌بنیان و پژوهش‌محور می‌توانند با حضور در این تورهای تخصصی، ضمن آشنایی با فناوری و ابزارآلات صنعتی جدید، تعاملات اقتصادی بسیاری را با نشان‌های تجاری مطرح خارجی داشته باشند.
او با اشاره به اینکه هم‌اکنون سرمایه‌گذاران بسیاری از کشورهای اروپایی از جمله ایتالیا و آلمان درصدد تعامل سازنده با بخش خصوصی در ایران هستند افزود: بر همین اساس بسته‌های گردشگری تخصصی صنعتی مختلفی برای سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی تدوین شده اســت که همین امر موجب هم‌پیوندی و انعقاد قراردادهای اقتصادی بسیاری بین ایران و کشورهای ایتالیا و آلمان شده اســت.
یاوری با تاکید بر نقش گردشگری صنعتی در رونق اقتصادی کشور اظهار کرد: بازدید گردشگران متخصص و اهل فن از سایت‌های صنعتی، علاوه بر اینکه تجربه گردشگری را در ابعاد مختلف آن به بازدیدکنندگان ارائه می‌دهد، در کارآفرینی، جذب سرمایه، ایجاد درآمد، تعاملات و اعتلای سطح آگاهی جامعه نیز سهم بسزایی دارد.
