بامداد – در این مطلب به جدیدترین استفتائات مقام معظم رهبری که در آذرماه ۱۳۹۵ پاسخ داده شده است می پردازیم.
س. اینکه می فرمایید اگر انسان در تعداد سجده یا رکوع گمان کند باید بنابر احتیاط سجده یا رکوع را دوباره به جا آورد و نماز را هم اعاده کند، این احتیاط مستحب است یا احتیاطی است که باید به آن عمل شود؟
ج. اگر گمان کند سجده یا رکوع را انجام داده است و چون مطمئن نیست سجده یا رکوع را انجام می دهد، بنا بر احتیاط واجب باید دوباره نماز را بخواند، اما اگر گمان کند سجده یا رکوع را انجام نداده است و انجام بدهد، اعاده نماز لازم نیست.
س. آیا موقع سجده، قرار دادن انگشتان دست بر روی زمین لازم است؟
ج. بنا بر احتیاط واجب لازم است.
س. در سجده اگر موقع ذکر، سهوا یا عمدا انگشتان دست را بردارند حکم چیست؟
ج. اگر هنگام ذکر واجب عمداً انگشتان را روی زمین قرار ندهد بنا بر احتیاط نمازش صحیح نیست و اگر سهوا روی زمین قرار نداده قبل از برداشتن سر از سجده، ذکر واجب را پس از قراردادن انگشتان بر زمین تکرار کند و اگر پس از برداشتن سر از سجده متوجه شد نماز صحیح است.
س. در سند ازدواج، شوهر تعهد می کند بدون اذن همسر ازدواج نکند. آیا مبادرت به ازدواج بدون اذن همسر شرعا حرام است؟ آیا ازدواج موقت بدون اذن جایز است؟
ج. اگر ضمن عقد نکاح یا عقد لازم دیگری آن را شرط کرده باشند، باید به شرط عمل کند و بدون اذن همسر، ازدواج دائم یا موقت جایز نیست.
س. می خواستم بدانم با لاک دائم(ژلیش) وضو باطل است یا خیر؟ ج. به طور کلی هر چیزی که جرمی دارد که مانع رسیدن آب به بدن و ناخن است، باید برطرف شود. و وضو و غسل با آن صحیح نیست و نتیجتاً نماز باطل است و نیز روزه اگر محدث به حدث اکبر بوده باطل است.
س. بعد از وضو و قبل از نماز، چیزی در اعضاء وضو می بینم و در مانعیت آن چیز در اعضاء وضو شک می کنم، آیا با این وضو می توان نماز خواند؟
ج. اگر نداند موقع وضو بوده یا بعد پیدا شده، وضوی او صحیح است، ولی اگر بداند که در وقت وضو ملتفت آن مانع نبوده، احتیاط واجب آن است که دوباره وضو بگیرد.
س. پدر من پس از مرگ مادرم با خانمی ازدواج کرده است. من به این خانم محرم هستم، ولی آیا مادر این خانم نیز به من محرم می شود یا خیر؟
ج. در فرض سؤال مادر این خانم محرم شما نیست.
س. بنده عهد کردم که اگر گناهی را انجام دهم یکسال تمام روزه بگیرم با این بیان که بر زبانم جاری شده «خدایا عهد می کنم اگر یکبار دیگراین گناه را انجام دهم یکسال روزه بگیرم» حالا متاسفانه آن گناه را انجام دادم، آیا باید یکسال تمام روزه بگیرم؟یا راه دیگری هم وجود دارد؟
ج. عهد شرعی منعقد شده است و اگر با اختیار و توجه مرتکب آن گناه شده اید، باید یک سال روزه بگیرید.
س. در موقع صیدماهی اگرصیاد ببیندکه چندماهی درداخل آب قبل از صید مرده ولی با ماهی های صید شده حلال وپاک مخلوط شده است و قابل جدا سازی نیست همچنین تعداد ماهی های صید شده زیاد است، حکمش چیست؟ اگر کم باشد حکمش چیست؟
ج. باید از همه ی ماهی هایی که احتمال می دهد همان ماهی های مرده است، اجتناب کند.
س. اگر در عقد اجاره یا ازدواج , شرطی مخالف شرع وضع گردد (مثلا در عقد اجاره , مالک شرط کند که در مدت اجاره , ملک , متوجه مستاجر است و یا اینکه در عقد ازدواج , خانمی شرط کند که اذن و اجازه طلاق را داشته باشد) ، در اینصورت آیا فساد شرط , فساد و بطلان اجاره یا ازدواج را در پی دارد یا خیر ؟
ج. فساد شرط موجب فساد اصل معامله نمی شود.
س. اگر شخصی در روضه ابا عبد الله(علیه السلام) از خود بی خود شده و به سر و صورت خود لطمه وارد کند و ضرر قابل توجهی به بدن خود وارد سازد، آیا این کار اشکال دارد؟
ج. اگر در موقع لطمه زدن حقیقتاً بی اختیار بوده، اشکال ندارد.
اگر هنگام ذکر واجب عمداً انگشتان را روی زمین قرار ندهد بنا بر احتیاط نمازش صحیح نیست و اگر سهوا روی زمین قرار نداده قبل از برداشتن سر از سجده، ذکر واجب را پس از قراردادن انگشتان بر زمین تکرار کند و اگر پس از برداشتن سر از سجده متوجه شد نماز صحیح است
س. می خواستم بدانم با لاک دائم(ژلیش) وضو باطل است یا خیر؟
ج. به طور کلی هر چیزی که جرمی دارد که مانع رسیدن آب به بدن و ناخن است، باید برطرف شود. و وضو و غسل با آن صحیح نیست و نتیجتاً نماز باطل است و نیز روزه اگر محدث به حدث اکبر بوده باطل است.
س. در برخی از هیئت ها، مراسم عزا داری برای مدافعان حرم یا مسائلی از این قبیل شکل میگیرد حال سوال این است که آیا سینه زدن برای این شهدای بزرگوار جایز است یا فقط میتوانیم برای ائمه(علیهم السلام) سینه زنی کنیم؟
ج. اشکالی ندارد، یاد شهدا، یاد ائمه(علیهم السلام) و یاد خدا محسوب می شود.
س. من تا امروز تیمم را به این صورت انجام می دادم که فقط کف دو دست بدون انگشتان را بر پیشانی مسح میکردم و امروز فهمیدم که باید تا سر انگشتان باشد. تکلیف من نسبت به گذشته چه می شود؟
ج. نمازهایی که با تیمّم باطل خوانده شده است قضا شود.
س. حکم دست کردن انگشتر در دست چپ چیست؟
ج مانعی ندارد؛ ولی بر طبق روایت انگشتر در دست راست از علائم مؤمن شمرده شده است.
س. اینجانب دو درخت بادام ۳۰ساله در ملک خودم داشته ام که بر اثر واژگونی کامیون آقایی از ریشه کنده شده، آیا از نظر شرع به بنده تعلق می گیرد یا خیر. و اگر تعلق می گیرد چگونه باید محاسبه شود؟
ج. به عمل هرکسی که مستند باشد باید توسط وی جبران شود. و برای نحوه محاسبه به کار شناس مراجعه کنید.
۱- نظر اکثر مراجع تقلید این است که؛ اگر بی اختیار پیشانی از مهر جدا شود، چه ذکر گفته باشیم و چه نگفته باشیم، یک سجده محسوب می شود و نباید گذاشت سر دوباره به جای سجده برسد و اگر سر بی اختیار دوباره به جای سجده رسید، روی هم یک سجده محسوب می شود و اگر ذکر سجده را نگفته ایم باید بگوییم، و اگر عمدا سر را دوباره به سجده بگذاریم نمازمان باطل می شود.
مساله- اگر پیشانى بى اختیار از جاى سجده بلند شود چنانچه ممکن باشد باید نگذارد دوباره به جاى سجده برسد و این یک سجده حساب مى شود چه ذکر سجده را گفته باشد یا نه و اگر نتواند سر را نگه دارد و بى اختیار دوباره به جاى سجده برسد روى هم یک سجده حساب مى شود و اگر ذکر نگفته باشد باید بگوید.۱
سوال – اگر هنگام رفتن به سجده قسمت پیشانى دو مرتبه متداول بصورتى که قابل کنترل نباشد به مهر برخورد کند حکمش چیست؟ آیا دو سجده محسوب مى شود؟
جواب- یک سجده محسوب مى شود.
منبع:
پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری
پاسخگویی به مسایل شرعی
نوشته جدیدترین استفتائات مقام معظم رهبری اولین بار در بامداد پدیدار شد.
سوم مرداد 91
از لحاظ نیروی انسانی، ما هفتاد و پنج میلیون نفر جمعیت داریم؛ این جمعیت عامل خیلی مهمی است. من این را همین جا عرض بکنم؛ جمعیت جوان و بانشاط و تحصیلکرده و باسواد کشور، امروز یکی از عامل‌های مهم پیشرفت کشور است. در همین آمارهایی که داده می‌شود، نقش جوان‌های تحصیلکرده و آگاه و پرنشاط و پرنیرو را می‌بینید. ما باید در سیاست تحدید نسل تجدیدنظر کنیم. سیاست تحدید نسل در یک برهه‌ای از زمان درست بود، یک اهدافی هم برایش معین کردند. آنطوری که افراد متخصص و عالم و کارشناسان علمی این قسمت تحقیق و بررسی کردند و گزارش دادند، ما در سال ۷۱ به همان مقاصدی که از تحدید نسل وجود داشت، رسیدیم. از سال ۷۱ به این طرف، باید سیاست را تغییر می‌دادیم، خطا کردیم، تغییر ندادیم. امروز باید این خطا را جبران کنیم.
نوزدهم مهر 91
یکی از مهمترین موجودی‌های باارزش ما، همین نسل جوانِ تحصیلکرده است. نسل جوان تحصیلکرده، هم شجاعت دارد، هم امید دارد، هم نشاط و تحرک دارد. من همین جا در داخل پرانتز عرض بکنم یکی از خطاهایی که خود ما کردیم ـ بنده خودم هم در این خطا سهیمم ـ این مساله تحدید نسل از اواسط دهه ۷۰ به این طرف باید متوقف می‌شد. البته اوّلی که سیاست تحدید نسل اتخاذ شد، خوب بود، لازم بود، لیکن از اواسط دهه ۷۰ باید متوقف می‌شد. این را متوقف نکردیم؛ این اشتباه بود. عرض کردم مسئولین کشور در این اشتباه سهیمند، خود بنده حقیر هم در این اشتباه سهیمم. این را خدای متعال و تاریخ باید بر ما ببخشد.
نسل جوان را باید حفظ کرد. با این روند کنونی اگر ما پیش برویم ـ من چندی پیش هم در ماه رمضان در سخنرانی گفتم ـ کشور پیر خواهد شد. خانواده‌ها، جوان‌ها باید تولید مثل را زیاد کنند و نسل را افزایش دهند.
بیست و سوم مهر 91
حد زاد و ولد در جامعه ما چیست؟ من اشاره کردم؛ یک تصمیم زمان‌دار و نیاز به زمان و مقطعی را انتخاب کردیم، گرفتیم، بعد زمانش یادمان رفت. مثلاً فرض کنید به شما بگویند آقا این شیر آب را یک ساعت باز کنید. بعد شما شیر را باز کنی و بروی! ماها رفتیم، غافل شدیم؛ ده سال، پانزده سال. بعد حالا به ما گزارش می‌دهند که آقا جامعه ما در آینده نه چندان دوری، جامعه پیر خواهد شد؛ این چهره جوانی که امروز جامعه ایرانی دارد، از او گرفته
خواهد شد.
یازدهم اردیبهشت 92
من بارها این را به مردم عرض کرده‌ام: پیر شدن کشور، کم شدن نسل جوان در چندین سال بعد، از همان چیزهایی است که اثرش بعداً ظاهر خواهد شد، وقتی هم اثرش ظاهر شد، آن روز دیگر قابل علاج نیست؛ اما امروز چرا، امروز قابل علاج است. فرزندآوری یکی از مهمترین مجاهدت‌های زنان و وظایف زنان است، چون فرزندآوری در حقیقت هنر زن است؛ اوست که زحماتش را تحمل می‌کند، اوست که رنجهایش را می‌برد، اوست که خدای متعال ابزار پرورش فرزند را به او داده است. خدای متعال ابزار پرورش فرزند را به مردها نداده، در اختیار بانوان قرار داده؛ صبرش را به آنها داده، عاطفه‌اش را به آنها داده، احساساتش را به آنها داده، اندام‌های جسمانی‌اش را به آنها داده، در واقع این هنر زن‌ها است. اگر چنانچه ما اینها را در جامعه به دست فراموشی نسپریم، آن وقت پیشرفت خواهیم کرد.
هشتم آبان 92
یک نگاه مقلدانه‌ای به زندگی غربی یا به زندگی اروپایی وجود داشته که به اینجاها منتهی شده و میراث آن به ماها رسیده؛ ما هم در یک برهه‌ای از زمان غفلت کردیم، کاری که باید انجام بدهیم انجام ندادیم. درحالی‌که امروز در [بعضی از] همین کشورهای غربی از کاهش باروری دارند زیان می‌بینند و پشیمانند و در بعضی از کشورهای غربی مطلقا کاهش باروری وجود ندارد؛ یعنی خانواده‌های پرجمعیت، مثلاً خانواده آمریکایی با ده دوازده بچه، چطور خانواده ایرانی [که] می‌خواهد از او تقلید کند باید حتما یک بچّه داشته باشد یا دو بچّه! که این الان وجود دارد و گزارش‌ها و خبرها از این واقعیت به ما اطلاع می‌دهد.
سیزدهم شهریور 93
مساله جمعیت تأثیر زیادی دارد در اقتدار ملی و افزایش نسل جوان و بزرگ بودن کشور از لحاظ جمعیت، خیلی تأثیر دارد در ایجاد اقتدار. البته از همه اینها مهم‌تر، مساله فرهنگ است؛ بخصوص در سطح باورها و عقاید مردم.
یک دانشجوی بسیجی موسوم به افسر جنگ نرم نامه مقام معظم رهبری به جوانان غربی را در صفحات شخصیت های مشهور جهان در شبکه های اجتماعی به اشتراک گذاشته است.
برای مشاهده اندازه اصلی بر روی تصاویر کلیک نمایید
 |  |  |  | ||||
| باراک اوباما | نتان یاهو | فرانسوا اولان | جان کری | ||||
 |  |  |  | ||||
| آدم ساندلر | آنجلینا جولی | اشتن کوچر | BBC | ||||
 |  |  |  | ||||
| اما واتسن | مگان فاکس | جان دیپ | جکی چان | ||||
 |  |  |  | ||||
| سازمان ملل | گردشگری اسرائیل | جاستین | سلنا گومز | ||||
 |  |  |  | ||||
| مسی | رونالدو | رابرت داونی | کاخ سفید |
چکیده:
پژوهش حاضر، به آسیب شناسی جریانهای تکفیری از منظر مقام معظم رهبری در سه عرصه: باورها، حوزه اخلاق و رفتار، پرداخته است (1) و به تناسب، راه کارهای برون رفت از آسیب‌های جریانهای تکفیری از منظر رهبری مورد بررسی قرار گرفته است. در سطح باورها و اعتقادات، جریانهای تکفیری، از توحید و شرک و سایر مفاهیم دینی، درک ناقص و بدعت آمیز و غیرعقلانی دارند. در حوزه آسیب اخلاقی، مهم ترین خصوصیت آنها، «جهالت» و بی خبری و نوعی خباثت درونی است که منجر به دوری از حقیقت و بی تقوایی و سقوط در ورطه رذیلت و تباهی شده است. در سطح رفتاری، در جنبه فردی مهم ترین ویژگی جریانهای تکفیری را می‌توان ستیزه جویی، خشونت، فساد انگیزی، ترور و در نهایت جنایت و خونریزی را نام برد و در جنبه رفتار اجتماعی، مهم ترین ویژگی آنان را می‌توان ایجاد کننده تفرقه میان مسلمانان، نابود کننده تمدن و فرهنگ، تقویت کننده دشمنان اسلام را نام برد.کلید واژگان:
آسیب شناسی، جریانهای تکفیری، باورها، اخلاق، رفتار، راهکارها.مقدمه:
مسئله تکفیر به یکی از موضوعات بغرنج و غده چرکین در پیکره جهان اسلام بدل شده است. در مورد چرایی و پیدایی پدیده تکفیر، عوامل مختلفی عنوان شده است که شاید بتوان در کنار عوامل سیاسی- اجتماعی عامل عقیدتی- فرهنگی تأثیرگذار بر این گروه‌ها را بیشتر از سایر عوامل برجسته نمود. البته سیر اقدامات و جنایت‌های این گروه‌ها با ادعای دینی، چنان انزجاری در بین مسلمین از سنی و شیعه پدید آورده که در باور هچ کس نمی‌گنجد که این گروه‌ها تحت تأثیر جریانهای عقیدتی باشند. با این وجود، باید یادآور شد که این گروه‌ها به شدت از نوعی عقاید پالایش نشده و انحرافی تأثیرپذیری در مرحله عملکرد و رفتار خشونت آمیز و جنایتکارانه و متأسفانه در برخی موارد در قالب‌های دینی نمود یافته است. در مورد جریانهای تکفیری باید یادآور شد که این جریان‌ها یک سیر تاریخی را پشت سر گذاشته و مرحله کنونی بازتابی از مراحل تاریخی است. مراحل و سیر تاریخی که به نظر می‌رسد این گروه‌ها متأثر از آنها هستند عبارتند از: الف. عقاید ابن تیمیه و محمد بن عبدالوهاب و تا حدودی خصلت انقلابی این گروه‌ها، تحت تأثیر برخی از جریانهای و افکار مصری نیز می‌باشد. البته باید یادآور شد که افکار و عقاید نادر گروه‌های تکفیری، مطابق با هیچ یک از مذاهب اصیل اسلامی اعم از سنی و شیعه نیست بلکه رگه‌های عقاید این گروه‌ها را می‌توان در تاریخ نیز مشاهده کرد از آن جمله می‌توان خوارج را نام برد که با جریانهای تکفیری تشابهاتی دارند. پس از فتنه خوارج، تاریخ اسلامی مسلمین، در دوران‌ها و مراحل گوناگون شاهد مذاهب و جنبش‌های عدیده‌ای شد. در رأس این جنبش‌ها، فرقه‌ای است که از تکفیر عموم مسلمانان و نسبت دادن آنان به شرک پروایی ندارد. در عرصه جهان امروز نیز موج تکفیر به پدیده همگانی و شمشیر چیره‌ای بدل شده است که برخی آن را به روی مخالفان عقیدتی و مذهبی خویش بیرون می‌کشند و در این زمینه به افراط گرای، خشونت و جنایت و تباهی و فساد انگیزی در جهان اسلام کشانده شده‌اند. این‌اندیشه تکفیر است که چهره اسلام را در جهان کنونی زشت جلوه داده و مسلمانان را تضعیف و آنان را به ملت‌هایی ناسازگار و گروه‌هایی پراکنده بدل کرده است. (2)تبیین مفاهیم:
یک، تکفیر:
واژه تکفیر در دو معنای لغوی و اصطلاحی به کار رفته است: در معنای لغوی، به معنای «حکم به بی دینی کسی دادن» و معنای عرفی آن طرد کردن است و در مباحث اسلامی یکی از مفاهیم بسیار بحث برانگیز است. در معنای اصطلاحی می‌توان دو برداشت ویژه و مهم را در نظر گروه‌ها و جریان‌هایی که به نوعی مسئله تکفیر را مطرح می‌کنند، متصور شد:دو. واژہ «سلفیه»:
مفهوم دیگر نیازمند توضیح «سلفیه» است، که در برخی موارد باعث اشتباه و تسامح در قلمداد کردن اندیشه سلفیت با تکفیری می‌شود در حالی که صرف تشابه برخی از افکار دلیل نمی‌شود که پنداشته شود که جریانهای سلفیه همان جریانهای تکفیری هستند. از سویی، هرکدام از این جریان‌ها و حتی تکفیری‌ها و نیز وهابی‌ها خود را سلفی و پیرو سلف می‌پندارند. سلفی گری روشی است که به تفسیر تحت اللفظی متون دین متوسل می‌شود و به سنت آغازین صحابه پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) مراجعه می‌کند. از سوی دیگر، در میان مسلمانان سنی در مورد این که سلف صالح کیست اختلاف نظر وجود دارد و برخی آنان را شامل نسل اولیه همراهان پیامبر و برخی دامنه شمول را تا سه نسل بعدی پیامبر گسترش می‌دهند. (6) در حالی که سلفیه را می‌توان به چند شاخه تقسیم نمود:سه. آسیب شناسی:
آسیب در لغت: به معنای آزار، گزند، درد، صدمه و... آمده است. (8) اما آسیب شناسی، شاخه‌ای از پزشکی است که به منشأ، ماهیت، علت و سیر بیماری‌ها می‌پردازد و از علم پزشکی به سایر علوم سرایت کرده است. (9) آسیب شناسی در این بحث متوجه جهان اسلام است. جهان اسلام در اینجا، همچون پدیده‌ای است که دچار آفت، آسیب و بیماری از سوی جریانهای تکفیری شده است و از حالت مطلوبیت دور شده است و برای رسیدن به کمال و سلامت یک پدیده باید منشأ، ماهیت، علت و سیر آسیب و بیماری را، شناسایی و راه کارهایی برای رسیدن به شرایط مطلوب، مورد بررسی و اجرا قرار گیرد.یک. آسیب شناسی جریانهای تکفیری:
در بحت حاضر آسیب شناسی جریانهای تکفیری در سه حوزه از دیدگاه مقام معظم رهبری بررسی می‌شود:الف. آسیب شناسی جریانهای تکفیری در حوزه باورها و اعتقادات:
قبل از این که به آسیب شناسی جریانهای تکفیری از دیدگاه رهبری بپردازیم ناچاریم به برخی از مهمترین جریانات عقیدتی تأثیرگذار بر این جریان‌ها اشاره کنیم تا درک آسیب شناسی این جریان‌ها راحت تر صورت پذیرد. در علت یابی تأثیرپذیری در سطح باورها و اعتقادات، می‌توان رگه‌هایی از افکار ابن تیمیه را در گروه‌های تکفیری مشاهده نمود. اکثر محققانی که درباره گروه‌های تفکیری و نیز وهابیت مطالعه کرده‌اند متفق هستند که در جایگاه ریشه یابی افکار این گروه‌ها، هیچ کس را نمی‌توان یافت که به‌اندازه ابن تیمیه اهمیت داشته باشد. ابن تیمیه مردی سرسخت در عقاید خود، تندخو در برابر مخالفان فکری، متعصب خصوصاً به شیعیان (تا جایی که به همین دلیل فضایل حضرت علی (علیه السلام) را انکار می‌کند.) ماجراجو، جنجالی و خود باور، بود به طوری که جز آراء و نظریات خودش، هیچ نظر دیگری را قبول نداشت. او عقل را سبب ضلالت و گمراهی می‌دانست و فقط به ظواهر الفاظ قرآن و حدیث نبوی و فتاوای صحابه اکتفا می‌کند. (10)ب. آسیب شناسی جریانهای تکفیری در سطح اخلاق:
از آسیب‌ها و مشکلات جریانهای تکفیری که به نحو قابل ملاحظه‌ای در نحوه عملکرد این گروه‌ها تأثیرگذار است. عامل اخلاقی می‌باشد. می‌توان گفت در کنار عامل یا عوامل دیگری از جمله فرهنگی، عقیدتی، سیاسی و روانی، بر این جریان‌ها تأثیرگذار است. از نظر خصلت‌های فردی- روانی که به شدت بر جریانهای تکفیری اثرگذار است. می‌توان به روحیه متعصب و بیزاری شدید فرد تکفیری اشاره نمود. بیزاری فرد تکفیری منجر به دور شدن از جامعه و پیوستن او به سازمان‌ها و گروه‌های مبارزه‌ای می‌شود. از سوی دیگر، کمال نابهنگام و دگماتیسم، یکی از مشکلات دیگری است که از نظر روانی فرد تکفیری به آن گرفتار است و در مراحل نخستین، نوعی سخت گیری شدید در عقاید و خودداری از وارد کردن ارزش‌های جدید است. در کنار این موارد، نوعی احساس پستی در میان گروه‌های تکفیری دیده می‌شود که نتیجه مستقیم بیزاری و ناتوانی آنها در یافتن جایگاه اجتماعی در جامعه است. سوء ظن شدید و دیدگاه توطئه آمیز نیز بخشی از مشکلات و آسیب‌های اخلاقی فرد متعصب و تکفیری را تشکیل می‌دهد. این جریان‌ها بی اعتمادی و سوء ظن شدید نسبت به سایر مسلمانان داشته و آنان را دارای مقاصدی بدخواهانه می‌دانند. (22)ج. آسیب شناسی جریانهای تکفیری در سطح رفتار:
یکی از وجوه مهم دیگر، آسیب شناسی رفتاری گروه‌ها و جریانهای تکفیری است. این جنبه، به شدت مرتبط با آسیب شناسی در حوزه عقیده و اخلاق است. مهمترین ویژگی جریانهای تکفیری در دو جنبه فردی و جمعی قابل ذکر است:دو. راهکارهای برون رفت از آسیب‌ها و مشکلات جریانهای تکفیری
بعد آسیب شناسی جریانهای تکفیری در سه عرصه اعتقادات، اخلاقی و رفتار، به تبیین راهکارهای برخورد با جریانهای تکفیری از دیدگاه مقام معظم رهبری خواهیم پرداخت. را در مورد جریانهای تکفیری، رهبری تأکید می‌کنند که جریانهای تکفیری از پایگاه اجتماعی و جایگاه مردمی در دنیای اسلام برخوردار نیستند، چرا که در جریان تخریب قبور ائمه بقیع، دنیای اسلام از «شرق جغرافیای اسلام تا غرب آن» علیه آنان قیام و اعتراض کرد. (39)الف. راهکارهای فکری- فرهنگی:
یک. تقویت گفت و گو و تقریب مذاهب اسلامی:
برای برخورد با جریانهای معاند و تکفیری و خلاف موازین عقل و شرع «تقریب مذاهب» کارآترین روش برای رفع سوء تفاهمات و سوء برداشت‌هاست. واقعیت آن است که اختلافات در هسته مذاهب قابل رفع و رجوع نیست اما امکان گفت و گو در جهت حل اختلاف در آرا و نظرات فقهی وجود دارد. (40) در این زمینه مقام معظم رهبری می‌فرمایند:دو. تقویت تفاهم و گفت و گو و پرهیز از اختلاف افکنی و نمودهای تشدید آن از جمله توهین و تخریب سایر مذاهب اسلامی:
رهبر انقلاب در کنار تقویت تقریب مذاهب اسلامی راهکارهای دیگری را در راستای «تفاهم» و «گفت و گو» پیشنهاد می‌دهند و همواره توصیه و تأکید به دوری و پرهیز از اختلاف افکنی‌های فکری- عقیدتی می‌کنند و یادآور می‌شوند که نمودهای اختلاف افکنی از جمله توهین و تخریب سایر مذاهب باید متوقف شود و نیز باید به نوعی از تفاهم بین مذاهب اسلامی از جمله شیعه و اهل سنت رسید:سه. بازگشت به قرآن و فهم آن با میزان عقل و خرد:
مقام معظم رهبری به یکی از راه کارهای کلیدی در حل مسائل جهان اسلام و برون رفت از مشکلاتی نظیر جریانهای تکفیری اشاره می‌کنند:چهار. لزوم هوشیاری نخبگان و بزرگان علمی- فرهنگی در آگاه سازی امت اسلامی:
از سویی دیگر، مقام معظم رهبری برای برون رفت از مشکلات جریانهای تکفیری به بزرگان علمی، روشنفکران و بزرگان سیاسی در جهان اسلام توصیه می‌کنند که به «آگاه سازی» و محکوم کردن جریانهای تکفیری بپردازند:ب. راه کارهای سیاسی:
یک. تقویت همگرایی و وحدت میان مسلمین:
مسئله وحدت اسلامی یکی از راهحجت الاسلام معین شرافتی – بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
همه می‌دانیم که دنیا مزرعه آخرت است. مزرعه‌ای که هر چهار فصل عمر، کشت و کار در آن بر قرار است؛ کودکی، نوجوانی، جوانی و کهنسالی. عمر انسان نیز به ناگاه به پایان می‌رسد و در همان لحظه که هیچ کس فکر آن را نمی‌کند؛ آغوش مرگ انسان را بیخبر در آغوش میگیرد. آن هنگام است که فرد در اوج تنهایی اش انیس و مونسی جز اعمال و کردارش ندارد. آن هنگام، دیگر وقت کشت و کار نیست؛ بلکه هنگامه محاسبه است. حساب و کتابی که به قول قرآن کریم بسیار به ما نزدیک است و ما از آن غافلیم؛ «إِنَّهُمْ یَرَوْنَهُ بَعِیدًا وَنَرَاهُ قَرِیبًا(معارج، 6و7) که این مردم آن روز را بسیار دور می‌بینند و ما آن را نزدیک می‌بینیم!»
حسیب، یکی از نام‌های الهی است. نامی که همگی آن را بارها، در دعای پر فیض جوشن کبیر خوانده‌ایم. نامی که لازمه عدالت الهی است؛ محاسبه‌گر. در قرآن نیز خداوند به ما بیان داشته که حساب همه چیز را دارد: «إِنَّ اللَّهَ کَانَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ حَسِیبًا (نساء، 86) خدا به حساب هر چیزی کاملاً خواهد رسید.» اما چه بسا افرادی که به دقت محاسبات الهی آگاه نباشند و آن را از یاد ببرند. این افراد وقتی نامه اعمال خود را دریافت می‌کنند؛ از ریزسنجی الهی تعجب کرده و می‌گویند: «یَا وَیْلَتَنَا مَالِ هَذَا الْکِتَابِ لَا یُغَادِرُ صَغِیرَةً وَلَا کَبِیرَةً إِلَّا أَحْصَاهَا (کهف، 49) ای وای بر ما، این چگونه کتابی است که اعمال ریز و درشت ما را فرو نگذاشته و محاسبه کرده است.» به راستی که محاسبات الهی و بررسی نامه اعمال بندگان در نهایت دقت صورت میگیرد؛ تا هر فردی نتیجه اعمالش را دریافت کند. مسئله‌ای که در قرآن اینگونه مطرح شده است: «لِیَجْزِیَ اللَّهُ کُلَّ نَفْسٍ مَا کَسَبَتْ إِنَّ اللَّهَ سَرِیعُ الْحِسَابِ (ابراهیم؛ 51) تا خداوند هرکس را، هر آنچه انجام داده، جزا دهد؛ چرا که خدا سریع الحساب است.»
بله، نامه اعمال همگان بررسی می‌شود. هیچکس نیست که در آن سرا مورد محاسبه خداوند قرار نگیرد؛ از انبیاء و اولیاء الهی گرفته تا مردم کوچه و بازار؛ و این سرنوشتی همگانی است.
بله مسئولان جمهوری اسلامی، وظیفه‌ای سنگین بر عهده گرفته‌اند. وظیفه‌ای که به انجام رساندن آن، خواسته شهدا و حق میلیون‌ها انسان است. وظیفه‌ای که از آن مورد بازخواست قرار خواهند گرفت و در صورت انجام درست و کامل آن اجری بینظیر در پیشگاه الهی خواهند داشت
همچنانکه هر فردی مورد محاسبه است؛ هر عملی نیز سنجیده می‌شود. افکار و عقاید، نیت‌ها و خواسته‌ها، شادی‌ها و غم‌ها، دوستی‌ها و دشمنی‌ها، تندی‌ها و عصبانیت‌ها، همه و همه مورد بررسی قرار میگیرد. از این روست که خداوند به ما سفارش کرده: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَلْتَنْظُرْ نَفْسٌ مَا قَدَّمَتْ لِغَدٍ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ (حشر، 18) ای اهل ایمان! از خدا پروا کنید؛ و هر کسی باید بنگرد که برای فردای خود چه چیزی پیش فرستاده، و از خدا پروا کنید؛ یقیناً خدا به آنچه انجام می‌دهید، آگاه است.» بنابراین هر فرد، لحظه به لحظه، اعمال و کردارش ثبت و ضبط می‌شود و در آینده‌ای بسیار زود مورد محاسبه قرار میگیرد و مسئولیت اعمالش را بر عهده دارد.
همه ما مسئول اعمال خود هستیم. اعمالی که بخش بزرگی از آن را در زندگی اجتماعی رخ می‌دهد؛ اعمالی برخاسته از نقش‌ها و مسئولیت‌های اجتماعی. یک فرد، آن هنگام که ازدواج می‌کند؛ مسئولیت همسری و زندگی مشترک را می‌پذیرد، وقتی سرِ کار می‌رود؛ با مسئولیت دیگری روبرو می‌شود. هر اندازه که این نقش‌ها و مسئولیت‌ها گسترده شود؛ وظیفه‌ها نیز افزایش پیدا می‌کند.
یک معلم ابتدایی، مسئول یک کلاس و یک مدیر، مسئول یک مدرسه است. اگر یک پدر مسئول تربیت فرزندانش است؛ معلم و مدیر مدارس، با صدها فرزند روبرو هستند و این مسئولیت سنگین به خاطر پذیرش آن نقش مهم، برعهده آنها گذاشته شده است. حال این مسئولیت‌ها می‌تواند کلان‌تر هم شود؛ مانند مدیر کل، وزیر، رئیس جمهور و حتی رهبری. مسئولیت‌هایی که هرچند ریز و درشت هستند؛ اما آن هم، سرنوشتی همگانی به شمار می‌رود.
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) در حدیثی به این مسئولیت‌های ریز و درشت اشاره کرده و همگان را مسئول دانسته و فرمودند: «بدانید همه شما مسئولید و همه شما نسبت به زیردستانش بازخواست می‌شوید. فرمانرواى مردم، مسئول مردم است و نسبت به زیردستانش بازخواست می‌شود. مرد، سرپرست خانواده است و نسبت به آنان، بازخواست می‌شود .زن، مسئول خانه شوهر و فرزندان است و در برابر آنان، بازخواست می‌شود.» و در انتها، حضرت بیان داشتند: «ألا فَکُلُّکُم راعٍ و کُلُّکُم مَسؤولٌ عَن رَعِیَّتِهِ؛ پس بدانید که همه شما مسئولید و همه‌تان در برابر زیردستان خود، بازخواست می‌شوید.» (ارشاد القلوب دیلمی، ج1، ص184)
حسیب، یکی از نام‌های الهی است. نامی که همگی آن را بارها، در دعای پر فیض جوشن کبیر خوانده‌ایم. نامی که لازمه عدالت الهی است؛ محاسبه‌گر. در قرآن نیز خداوند به ما بیان داشته که حساب همه چیز را دارد: «إِنَّ اللَّهَ کَانَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ حَسِیبًا (نساء، 86) خدا به حساب هر چیزی کاملاً خواهد رسید
مسئولیت‌های بزرگ و کلان یک موقعیت ویژه است. موقعیتی که می‌تواند میدانی برای انجام خدمات بزرگ هم باشد. خدماتی که به حل مشکلات و نیازهای مردم و کشور بیانجامد. کاری که در پیشگاه خدا بسیار ارزشمند است. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) در بیان این پاداش بینظیر فرمودند: «مَنْ سَعَى فِی حَاجَةِ أَخِیهِ الْمُؤْمِنِ فَکَأَنَّمَا عَبَدَ اللَّهَ تِسْعَةَ آلَافِ سَنَةٍ صَائِماً نَهَارَهُ قَائِماً لَیْلَه؛ کسی در راه حاجت مؤمن تلاش کند، گویا نُه‌هزارسال خدا را عبادت کرده، در حالی که روزها را روزه و شبها را در حال نماز بوده است.» (بحار الانوار، ج71، ص315)
مسئولین که وظیفه‌ای جز رفع نیازها و مشکلات کشور را ندارند؛ باید با در نظر گرفتن این حدیث نورانی، با موقعیت ویژه خود آگاه شوند و البته می‌دانند که اگر حق مسئولیت را به جا نیاورند؛ حقوق میلیون‌ها انسان را ضایع کرده‌اند و حق الناسی بسیار سنگین، بر عهده دارند.
از این روست که حضرت آیت الله خامنه‌ای مدظله، در پی ارتحال آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، ضمن بیان دریغ و تأسف، به خاطر از دست دادن رفیقی دیرین، همدل و همکاری 59 ساله، فرمودند: «اکنون این مبارز کهنسال در محضر محاسبه الهی با پرونده‌ای مشحون از تلاش و فعالیت گوناگون قرار دارد، و این سرنوشت همه ما مسئولان جمهوری اسلامی است.»
بله مسئولان جمهوری اسلامی، وظیفه‌ای سنگین بر عهده گرفته‌اند. وظیفه‌ای که به انجام رساندن آن، خواسته شهدا و حق میلیون‌ها انسان است. وظیفه‌ای که از آن مورد بازخواست قرار خواهند گرفت و در صورت انجام درست و کامل آن اجری بینظیر در پیشگاه الهی خواهند داشت.
همه مسئول هستیم و در برابر آن مسئولیت‌ها، باید پاسخگو باشیم. برای انجام وظیفه و برای پیروزی در این میدان بزرگ، فقط کافیست توجه داشته باشیم که سرنوشت همگانی ما پاسخگویی در پیشگاه خداست.
بامداد – در این مطلب به جدیدترین استفتائات مقام معظم رهبری که در آذرماه ۱۳۹۵ پاسخ داده شده است می پردازیم.
س. اینکه می فرمایید اگر انسان در تعداد سجده یا رکوع گمان کند باید بنابر احتیاط سجده یا رکوع را دوباره به جا آورد و نماز را هم اعاده کند، این احتیاط مستحب است یا احتیاطی است که باید به آن عمل شود؟
ج. اگر گمان کند سجده یا رکوع را انجام داده است و چون مطمئن نیست سجده یا رکوع را انجام می دهد، بنا بر احتیاط واجب باید دوباره نماز را بخواند، اما اگر گمان کند سجده یا رکوع را انجام نداده است و انجام بدهد، اعاده نماز لازم نیست.
س. آیا موقع سجده، قرار دادن انگشتان دست بر روی زمین لازم است؟
ج. بنا بر احتیاط واجب لازم است.
س. در سجده اگر موقع ذکر، سهوا یا عمدا انگشتان دست را بردارند حکم چیست؟
ج. اگر هنگام ذکر واجب عمداً انگشتان را روی زمین قرار ندهد بنا بر احتیاط نمازش صحیح نیست و اگر سهوا روی زمین قرار نداده قبل از برداشتن سر از سجده، ذکر واجب را پس از قراردادن انگشتان بر زمین تکرار کند و اگر پس از برداشتن سر از سجده متوجه شد نماز صحیح است.
س. در سند ازدواج، شوهر تعهد می کند بدون اذن همسر ازدواج نکند. آیا مبادرت به ازدواج بدون اذن همسر شرعا حرام است؟ آیا ازدواج موقت بدون اذن جایز است؟
ج. اگر ضمن عقد نکاح یا عقد لازم دیگری آن را شرط کرده باشند، باید به شرط عمل کند و بدون اذن همسر، ازدواج دائم یا موقت جایز نیست.
س. می خواستم بدانم با لاک دائم(ژلیش) وضو باطل است یا خیر؟ ج. به طور کلی هر چیزی که جرمی دارد که مانع رسیدن آب به بدن و ناخن است، باید برطرف شود. و وضو و غسل با آن صحیح نیست و نتیجتاً نماز باطل است و نیز روزه اگر محدث به حدث اکبر بوده باطل است.
س. بعد از وضو و قبل از نماز، چیزی در اعضاء وضو می بینم و در مانعیت آن چیز در اعضاء وضو شک می کنم، آیا با این وضو می توان نماز خواند؟
ج. اگر نداند موقع وضو بوده یا بعد پیدا شده، وضوی او صحیح است، ولی اگر بداند که در وقت وضو ملتفت آن مانع نبوده، احتیاط واجب آن است که دوباره وضو بگیرد.
س. پدر من پس از مرگ مادرم با خانمی ازدواج کرده است. من به این خانم محرم هستم، ولی آیا مادر این خانم نیز به من محرم می شود یا خیر؟
ج. در فرض سؤال مادر این خانم محرم شما نیست.
س. بنده عهد کردم که اگر گناهی را انجام دهم یکسال تمام روزه بگیرم با این بیان که بر زبانم جاری شده «خدایا عهد می کنم اگر یکبار دیگراین گناه را انجام دهم یکسال روزه بگیرم» حالا متاسفانه آن گناه را انجام دادم، آیا باید یکسال تمام روزه بگیرم؟یا راه دیگری هم وجود دارد؟
ج. عهد شرعی منعقد شده است و اگر با اختیار و توجه مرتکب آن گناه شده اید، باید یک سال روزه بگیرید.
س. در موقع صیدماهی اگرصیاد ببیندکه چندماهی درداخل آب قبل از صید مرده ولی با ماهی های صید شده حلال وپاک مخلوط شده است و قابل جدا سازی نیست همچنین تعداد ماهی های صید شده زیاد است، حکمش چیست؟ اگر کم باشد حکمش چیست؟
ج. باید از همه ی ماهی هایی که احتمال می دهد همان ماهی های مرده است، اجتناب کند.
س. اگر در عقد اجاره یا ازدواج , شرطی مخالف شرع وضع گردد (مثلا در عقد اجاره , مالک شرط کند که در مدت اجاره , ملک , متوجه مستاجر است و یا اینکه در عقد ازدواج , خانمی شرط کند که اذن و اجازه طلاق را داشته باشد) ، در اینصورت آیا فساد شرط , فساد و بطلان اجاره یا ازدواج را در پی دارد یا خیر ؟
ج. فساد شرط موجب فساد اصل معامله نمی شود.
س. اگر شخصی در روضه ابا عبد الله(علیه السلام) از خود بی خود شده و به سر و صورت خود لطمه وارد کند و ضرر قابل توجهی به بدن خود وارد سازد، آیا این کار اشکال دارد؟
ج. اگر در موقع لطمه زدن حقیقتاً بی اختیار بوده، اشکال ندارد.
اگر هنگام ذکر واجب عمداً انگشتان را روی زمین قرار ندهد بنا بر احتیاط نمازش صحیح نیست و اگر سهوا روی زمین قرار نداده قبل از برداشتن سر از سجده، ذکر واجب را پس از قراردادن انگشتان بر زمین تکرار کند و اگر پس از برداشتن سر از سجده متوجه شد نماز صحیح است
س. می خواستم بدانم با لاک دائم(ژلیش) وضو باطل است یا خیر؟
ج. به طور کلی هر چیزی که جرمی دارد که مانع رسیدن آب به بدن و ناخن است، باید برطرف شود. و وضو و غسل با آن صحیح نیست و نتیجتاً نماز باطل است و نیز روزه اگر محدث به حدث اکبر بوده باطل است.
س. در برخی از هیئت ها، مراسم عزا داری برای مدافعان حرم یا مسائلی از این قبیل شکل میگیرد حال سوال این است که آیا سینه زدن برای این شهدای بزرگوار جایز است یا فقط میتوانیم برای ائمه(علیهم السلام) سینه زنی کنیم؟
ج. اشکالی ندارد، یاد شهدا، یاد ائمه(علیهم السلام) و یاد خدا محسوب می شود.
س. من تا امروز تیمم را به این صورت انجام می دادم که فقط کف دو دست بدون انگشتان را بر پیشانی مسح میکردم و امروز فهمیدم که باید تا سر انگشتان باشد. تکلیف من نسبت به گذشته چه می شود؟
ج. نمازهایی که با تیمّم باطل خوانده شده است قضا شود.
س. حکم دست کردن انگشتر در دست چپ چیست؟
ج مانعی ندارد؛ ولی بر طبق روایت انگشتر در دست راست از علائم مؤمن شمرده شده است.
س. اینجانب دو درخت بادام ۳۰ساله در ملک خودم داشته ام که بر اثر واژگونی کامیون آقایی از ریشه کنده شده، آیا از نظر شرع به بنده تعلق می گیرد یا خیر. و اگر تعلق می گیرد چگونه باید محاسبه شود؟
ج. به عمل هرکسی که مستند باشد باید توسط وی جبران شود. و برای نحوه محاسبه به کار شناس مراجعه کنید.
۱- نظر اکثر مراجع تقلید این است که؛ اگر بی اختیار پیشانی از مهر جدا شود، چه ذکر گفته باشیم و چه نگفته باشیم، یک سجده محسوب می شود و نباید گذاشت سر دوباره به جای سجده برسد و اگر سر بی اختیار دوباره به جای سجده رسید، روی هم یک سجده محسوب می شود و اگر ذکر سجده را نگفته ایم باید بگوییم، و اگر عمدا سر را دوباره به سجده بگذاریم نمازمان باطل می شود.
مساله- اگر پیشانى بى اختیار از جاى سجده بلند شود چنانچه ممکن باشد باید نگذارد دوباره به جاى سجده برسد و این یک سجده حساب مى شود چه ذکر سجده را گفته باشد یا نه و اگر نتواند سر را نگه دارد و بى اختیار دوباره به جاى سجده برسد روى هم یک سجده حساب مى شود و اگر ذکر نگفته باشد باید بگوید.۱
سوال – اگر هنگام رفتن به سجده قسمت پیشانى دو مرتبه متداول بصورتى که قابل کنترل نباشد به مهر برخورد کند حکمش چیست؟ آیا دو سجده محسوب مى شود؟
جواب- یک سجده محسوب مى شود.
منبع:
پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری
پاسخگویی به مسایل شرعی
نوشته جدیدترین استفتائات مقام معظم رهبری اولین بار در بامداد پدیدار شد.