جام جم سرا به نقل از شرق: محمود واعظی با بیان اینکه دولت بنا ندارد شبکههایی اجتماعی را که از آنها استفاده درست میشود مسدود کند، افزود: ما همواره از کاربران خواهش کردهایم که از شبکههای مجاز استفاده کنند.
وزیر ارتباطات ادامه داد: در یکی-دو ماه گذشته اقدامات خوبی در این زمینه انجام شده و تعدادی از دانشگاهها و گروههای داخلی، شبکههای اجتماعی داخلی راهاندازی کردهاند که بسیار کار ارزندهای است.
وی همچنین با تاکید بر اینکه فعالیت این شبکهها از نظر اقتصادی برای وزارت ارتباطات به صرفه نیست، اذعان کرد: با این وجود بهدلیل استقبال مردم از این شبکهها، فعالیت این شبکهها آزاد است؛ فقط از مردم میخواهیم که در استفاده از این شبکهها اخلاق را رعایت کنند.
اظهارنظر صریح وزیر ارتباطات دراینباره را میتوان نقطهپایانی بر کشوقوسهای فراوان فیلترینگ شبکههای اجتماعی موبایلمحور دانست. حدود 40روز پیش بود که حجتالاسلام محسنیاژهای، معاون اول قوهقضاییه با ارسال نامهای به وزیر ارتباطات، از مهلت یکماهه این وزارتخانه برای مسدودسازی برخی شبکههای اجتماعی خبر داد. در نامه معاون اول قوهقضاییه بصراحت درباره فراهمآوری زمینه و بستر فنی موردنیاز مسدودسازی و کنترل اطلاعاتی موثر شبکههای اجتماعی نظیر «واتسآپ»، «وایبر» و «تانگو» سخن به میان آمده بود. سهشبکه اجتماعی که در این نامه از آنها یاد شده تعدادی از پرکاربردترین شبکههای اجتماعی مورداستفاده روی گوشیهای تلفنهمراه است که کاربران با استفاده از آنها امکان مکالمه، ارسال پیام و تصویر بهصورت رایگان را دارند.
اگرچه وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات پیش از این هم درباره این موضوع اظهارنظرهایی کرده بود اما بصراحت از نظر مخالف دولت برای مسدودسازی این شبکهها چیزی نگفته بود. واعظی چندی پیش دراینباره گفته بود: «باید در دولت نیز تلاش کنیم دسترسی به سایتهای غیراخلاقی و مغایر با عفتعمومی و سایتهای خلاف اعتقادات کشور، محدود شود و امکان دسترسی به آنها برای همه آزاد نباشد. اینکه فکر کنیم با بستن شبکههای اجتماعی مشکلات برطرف میشود، اختلافنظری است که وجود دارد و باید با تعامل با قوهقضاییه به راهحل مشترک برسیم.»
نهم مهر هم آیتالله آملیلاریجانی، رییس قوهقضاییه نیز در جلسه مسوولان عالی قضایی در همین رابطه گفت: «پاککردن فضای مجازی، باید دغدغه مسوولان کشور باشد و امیدواریم همه دوستان در قوهقضاییه کمک کنند، هدف قوهقضاییه محدودکردن فضای مجازی نیست و ما امیدواریم مجبور به این کار نشویم.»
سردار اسماعیل احمدیمقدم، فرمانده نیروی انتظامی هم دیگر مقام بلندپایهای بود که در همانروز در رابطه با موضوع مسدودسازی شبکههای اجتماعی اظهارنظر کرد.
به گزارش مهر، وی در مورد شبکههای اجتماعی مانند، وایبر و واتسآپ گفت: «ما با شبکههای اجتماعی موافقت یا مخالفتی نداریم و استفاده از آنها مشروط به رعایت ملزومات است و بهتر است که این شبکهها داخلی باشد تا مورد سوءاستفاده قرار نگیریم.»
در این مدت، خبر احتمال فیلترکردن این شبکههای اجتماعی به بحث داغی در میان کاربران این شبکههای اجتماعی تبدیل شده بود و اغلب آنها بهدنبال راهکارهای جایگزین، اعم از نصب فیلترشکن یا شبکههای مشابه دیگر بودند؛ حال اگر مشکل خاصی پیش نیاید باید این اظهارنظر جدید وزیر ارتباطات را به منزله دوام این شبکههای اجتماعی و پایان این مباحث دانست.
*انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانههای داخلی و خارجی در «جام جم سرا» لزوماً به معنای تایید یا رد محتوای آن نیست و صرفاً به قصد اطلاع کاربران بازنشر میشود.
به گزارش جام جم آنلاین ، روزنامه «ایران» آورده است: «مادرم معتاد تلگرام و اینستاگرام است. با زنهای فامیل یک گروه تلگرامی دارند که شب و روز با هم در آنجا چت میکنند. هر بار که میخواهم با او حرف بزنم مدام به تلفن همراهش نگاه میکند و تنها با حرکات سر جملاتم را تأیید میکند. زمانی که در میان حرفهایم از او سؤال میکنم هاج و واج مرا نگاه میکند زیرا تمام مدت حواسش به گوشیاش بوده و حتی کلمهای از حرفهایم را نفهمیده است.» اینها گلههای دختر یکی از طرفداران پروپاقرص تلگرام است. هرچند که مادرش اعتقاد دارد حضورش در فضای مجازی لطمهای به رابطهاش با فرزندانش نزده اما با هر کدام از بچههایش که حرف میزنی آه از نهادشان بلند میشود.
ارتباطهای دنیای واقعی به ته خط رسیدهاند، آن هم با شعار دوری و دوستی. به طوری که 28 میلیون ایرانی شب و روزشان راصرف گشتزنی در تلگرام میکنند. این نرمافزار آنقدر در دل برخیها جا باز کرده که خیلیها حتی علاقهای به دید و بازدیدهای خانوادگی ندارند. دلشان میخواهد یک گروه تلگرامی خانوادگی داشته باشند تا خبری از دید و بازدیدهای خانوادگی نباشد. وقت گذرانی در این شبکهها آنقدر وسوسهانگیز شده که برخی از مادران حتی بدون در نظر گرفتن عواقب این کار مدتهای طولانی را صرف گشتزنی در سایتهای مجازی میکنند و شاید حتی فرصتی در نیمههای شب هم پیدا نشود که پای درد دل فرزندان خود بنشینند.
اما در این میان مادرانی هم هستند که وابستگی چندانی به استفاده از شبکههای مجازی ندارند. سپیده مادری است که بودن یا نبودن گوشی همراهش برایش تفاوت چندانی ندارد. هرچند که امید پسر بزرگ او از کم بودن فعالیت مادرش در فضای مجازی گلهمند است و میخواهد او کمی در فضای مجازی سرگرم باشد تا کمتر در طول روز پاپیچش شود: «مادرم اغلب درگیر رسیدگی به من و برادرم است. دائم نگران میشود و روزی چند بار به من زنگ میزند ولی مادران دوستهای من آنقدر سرگرم تلگرام و اینستاگرام هستند که حتی روزی یک بار هم با آنها تماس نمیگیرند.»
اعتیاد به فضای مجازی تا مرز دیوانگی
«یک روز اگر گوشیام کنارم نباشد، دیوانه میشوم» اینها حرفهای سارا مادر یک دختر 16 ساله است: «در گذشته بیشتر با دخترم بیرون میرفتیم و با هم وقت میگذراندیم اما حالا او هم بیشتر دوست دارد در اتاقش با گوشی همراهش سرگرم باشد تا اینکه با هم برای تماشای یک فیلم به سینما برویم.»
مادر الناز هم طرفدار ثابت صفحههای اینستاگرامی است. کار صبح تا شب او تنها باز کردن صفحات سلبیریتیهای دنیاست تا با تقلید از آنها دریچهای به دنیای مد باز کند. وقتی از الناز میپرسی که آیا فعالیت مادرت باعث کم توجهی به تو شده است، پاسخ جالبی میدهد: «وقتی از خانه به دانشگاه میروم تمام مدت نگران هستم، زیرا مادرم از وقتی اینستاگرام را در گوشیاش نصب کرده گاهی یادش میرود که برادر کوچکم، گرسنه است و باید به او شیر بدهد.»
احوالپرسیهای استیکری
فرستادن شکلکهای مختلف و احوالپرسیهای استیکری کار هر روز کاربران تلگرامی است. دنیای مجازی آنقدر گسترش پیدا کرده که حتی راه ارتباطهای واقعی را هم مسدود کرده، به طوری که حتی زمانی که در یک جمع خانوادگی قرار میگیری همه مشغول استفاده از گوشی همراهشان هستند.
آن طور که دکتر مصطفی آب روشن در گفتوگو با «ایران»، میگوید: «وابستگی به شبکههای مجازی یک اصل فراگیر است. این شبکهها یکی از مهمترین ابزارهای نوین ارتباطی محسوب میشوند و در زندگی فردی و اجتماعی ما ایرانیها جایگاه ویژهای پیدا کردهاند. بنابراین به نظر میرسد دنیای مجازی جزو جدا نشدنی مناسبات روز مره افراد قرار گرفته است.»
این جامعه شناس در ادامه بیان میکند: «اغلب در میهمانیهای خانوادگی و دوستانه مشاهده میکنیم که همه در گیر تلفن همراهشان هستند و برخی از نوجوانان به جای ارتباط کلامی با همسالان خود، متأسفانه از طریق شبکههای اجتماعی یا تلگرام با یکدیگر صحبت میکنند، یعنی شخص در میان اعضای خانواده حضور دارد ولی دیواری شیشهای به دور خود کشیده و با اطرافیان ارتباط مؤثری ندارد.»
بچهها میبینند پس یاد میگیرند
دختر شما هم کفشهای پاشنه بلندتون رو به پا میکنه و کیف شما رو بر میداره تا خاله بازی کنه؟، پسر بچه تون رو دیدین که مثل شما راه بره و ادای سیگار کشیدن شما رو دربیاره؟ تا حالا به بازی کردن دختر تون با عروسک هاش دقت کردین؟
برای یادآوری نقش والدین در رفتارهای کودکان میتوان این سؤالها را از آنها پرسید تا به آنها یادآوری کرد که والدین نخستین الگوی کودکان هستنند. به طوری که حتی روانشناسان هم اعتقاد دارند که رفتار والدین تأثیر بسزایی در رفتارهای آینده فرزندان آنها دارد.
دکتر آب روشن هم با تأیید این موضوع میگوید: الگوهای رفتاری فرزندان، وابستگی مستقیمی به رفتارهای مادران دارد لذا نخستین قدم به سوی انحراف از هنجارهای اجتماعی زمانی آغاز میشود که فرزند از حیطه نظارت والدین خارج شود. در واقع مشاهده میکنیم که در خلأ الگوهای رفتاری شایسته، فضای مجازی در اجتماعی کردن فرزند پر رنگ میشود.
او در ادامه بیان میکند: به عبارتی میتوان این قاعده را در حکم یک کفه ترازو در نظر گرفت که یک سوی آن والدین هستند و از سوی دیگر عوامل بیرونی مانند شبکههای اجتماعی که به نوعی فرزندان را اجتماعی میکنند. لذا در نبود الگوهای تربیتی، آموزشی و رفتاری شایسته در نظام خانواده شاهد فرزندانی خواهیم بود که با ما بیگانه هستند. یعنی ظاهر فیزیولوژیکیشان به ما شبیه است اما از لحاظ تفکر، عقیده و سبک زندگی با ما متفاوت هستند. به گفته آب روشن، زمانی که مادر درگیر استفاده از فضای مجازی است به طور ناخواسته فرزند را در مسیری قرار میدهد که از سوی دیگران جامعه پذیر میشود یعنی هنجارها، الگوها و باورهای محیط اجتماعی درونی و تبدیل به رفتار خواهد شد.
جامعه تلگرامی جامعه منزوی
تحقیقات مؤسسه افکار سنجی دانشجویان ایران هم نشان میدهد که از هر ۱۰۰ مرد ایرانی ۵۵ نفر و از هر ۱۰۰ زن ایرانی ۵۱ نفر عضو شبکههای اجتماعی هستند. یکی از آسیبهایی که در اثر استفاده مدام از فضای مجازی ایجاد میشود، منزوی شدن و عدم اعتماد به نفس است که تداوم این مشکلات در آینده میتواند خطرآفرین باشد.
آب روشن هم به این موضوع تأکید کرده و بیان میکند:«زمانی که افراد ترجیح میدهند با دوستان خود از طریق شبکههای اجتماعی ارتباط داشته باشند و تمایلی به ملاقاتهای حضوری احساس نمیشود، به مرور برقراری اینگونه ارتباطات تلگرامی و غیر مستقیم، اعتماد به نفس آنان را کاهش داده و مشاهده میکنیم که مهارتهای ارتباطی برای حضور در محیطهای اجتماعی به شدت تضعیف میشود.»
او با اشاره بر اینکه تداوم استفاده از فضای مجازی ارزشهای خانوادگی را سست میکند، میگوید: ما با نوعی از اولویت بخشی به دنیای مجازی روبهرو هستیم زیرا فرد در جمع خانوادگی بیشترین وقتش را با تلگرام سپری میکند که این به این معنی است که خانواده از اولویت کمتری برخوردار است و شخص به افرادی که در جمع خانوادگی حضور ندارد اولویت بیشتری میبخشد و این اولویت بخشی به سمبلها (sticker) و اپلیکیشنهای ارتباطی جهت ابراز عقیده و احساسات در مناسبات ارتباطی باعث میشود که شخص در مهارتهای ارتباطی دچار مشکل شود.
آب روشن اعتقاد دارد، یکی از عواملی که به روند استفاده گسترده کودکان و نوجوانان از تلفن همراه دامن میزند چشم و هم چشمی خانوادههاست. به طوری که والدین تمایل ندارند که فرزندشان نسبت به بچههای فامیل یا همکلاسیهایش که از تلفن همراههای پیشرفته استفاده میکند کم بیاورد زیرا نداشتن گوشی را به منزله تنزل شخصیت و پایگاه اجتماعی پایین تلقی کرده سعی میکنند با خرید گوشی گرانقیمت برای فرزندشان، از این سرخوردگی و احساس ناکامی جلوگیری کنند در حالی که داشتن تلفن همراههای پیشرفته برای فرزندان نه تنها ضروری نیست بلکه آسیبهای روانی و اختلالات ارتباطی شدیدی را برای فرزندان به ارمغان میآورد.
این جامعهشناس با تأکید بر اینکه شبکههای اجتماعی یا امواج ماهوارهای از عوامل بسیار مؤثر در اجتماعی کردن فرزندان هستند، میگوید: متأسفانه خود والدین بخصوص مادران در موارد زیادی متأثر از این روند تغییرات قرار گرفته و به نوعی جزو آسیبهای جامعه هستند و به جای اینکه راه حلی برای نابسامانیهای ذهنی و وابستگیهای بیمارگونه فرزندشان ارائه دهند متأسفانه خودشان نیز بخشی از صورت مسأله محسوب میشوند.