مجله همشهری سرنخ - جعفر پاکزاد: توریست های ایرانی که برای گذراندن اوقات فراغتشان به ترکیه سفر می کنند گاهی اوقات به دردسرهای بزرگی می افتند.
از مدتی قبل بود که وزارت امور خارجه با انتشار اطلاعیه های مختلفی نسبت به سفر به ترکیه، مخصوصا سفرهای زمینی به استان های شرقی این کشور هشدار داد. با این حال هنوز سفر به ترکیه بخش زیادی از سفرهای توریستی ایرانیان به کشورهای همسایه ها را به خود اختصاص داده و این در حالی است که خطرات زیادی در این کشور، توریست ها را تهدید می کند. خطراتی از عملیات تروریستی گرفته تا گرفتارشدن در دام باندهای تبهکاری.
مراقب باندهای تبهکاری باشید
باندهای تبهکاری در ترکیه مخصوصا در شهری مثل استانبول نقشه های کثیفی برای توریست های خارجی کشیده اند و با فریب گردشگران دست به سرقت پول های آن ها می زنند. آخرین حادثه ای که برای توریست های ایرانی رخ داد و قتل یک جوان ایرانی را در پی داشت در استانبول رخ داد.
این حادثه در آخرین ساعت های روز پنجشنبه هشتم مهرماه در استانبول رخ داد. دو توریست ایرانی چهل و بیست و نه ساله که برای تفریح راهی ترکیه شده بودند، آن شب در یکی از خیابان ها با مردی آشناش دند که وعده داده بود آن ها را به یکی از مکان های تفریحی شهر خواهدبرد. دو جوان با این مرد همراه شدند اما وقتی به محل مورد نظر رسیدند، چند مرد قوی هیکل دور آن ها جمع شدند و گفتند که هزینه ورود به این مکان تفریحی، بیشتر از آن است که توافق کرده بودند.
توریست های ایرانی قبول نکردند و تصمیم گرفتند آن جا را ترک کنند اما تبهکاران ترکیه ای به آن ها اجازده ندادند و با دو جوان ایرانی درگیر شدند و در جریان این درگیری بود که مردان تبهکار با ضربات چاقو هر دو جوان ایرانی را مجروح کردند و پا به فرار گذاشتند. دو توریست مجروح به بیمارستان منتقل شدند اما جراحات یکی از آن ها به حدی شدید بود که پزشکان نتوانستند برایش کاری بکنند و او روی تخت بیمارستان جان باخت.
با مرگ جوان ایرانی پای پلیس به ماجرا باز شد و با بررسی تصاویر ضبط شده در دوربین های مداربسته محل درگیری موفق شدند شش مرد را که با توریست های ایرانی درگیر شده بودند شناسایی و دستگیر کنند. در جریان بازجویی پلیس از شش مرد دستگیر شده مشخص شد یکی از اعضای این باند، راننده ای است که پس از آشنایی با توریست های ایرانی در خیابان به آن ها وعده رفتن به مرکز تفریحی را داده و پس از سوارکردن آن ها به خودروی خود، طعمه هایش را به محلی منتقل کرده که همدستانش در آنجا حضور داشتند و در نهایت این اخاذی مرگبار رخ داده است.
هم اکنون شش متهم دستگیر شده در این پرونده با اتهام قتل عمد و زخمی کردن عمدی رو به رو هستند و تحقیقات در خصوص این ماجرا ادامه دارد و این در حالی است که تا به امروز موارد مشابهی نیز برای دیگر ایرانیان در کشور ترکیه رخ داده است و آن ها توسط این باندهای تبهکاری سرکیسه شده اند.
سگ های قاتل در ترکیه
در جریان ماجراهای دردناکی که برای توریست ها و گردشگران ایرانی در ترکیه رخ می دهد، همیشه عامل این حوادث انسان ها نیستند. چند سال پیش بود که خبر مرگ یک گردشگر ایرانی در آنکارا توسط سگ های ولگرد منتشر شد.
نوروز سال 91 بود که مجید یحیی خانی گردشگر ایرانی به همراه همسر و فرزندش برای گذراندن تعطیلات نوروزی و دیدار با بستگانش که ساکن ترکیه بودند به آنکارا سفر کرد. حادثه برای مجید، زمانی رخ داد که او صبح زود برای ورزش صبحگاهی از خانه ای که در آن مستقر شده بودند و در محله «اتی مسقوط» واقع بود خارج شد اما هنوز چند دقیقه ای از آغاز ورزش کردنش نگذشته بود که ناگهان چند سگ ولگرد به او حمله ور شدند.
مجید تلاش کرد تا از دست سگ های ولگرد نجات پیدا کند اما سرانجام تسلیم دندان های تیز آن ها شد. مرد ایرانی با کمک رهگذران از دست سگ های وحشی رهایی یافت و به بیمارستان منتقل شد اما تلاش پزشکان برای نجات او نتیجه ای دربر نداشت و او جانش را از دست داد.
حمله به اتوبوس گردشگران ایرانی
حمله مسلحانه به اتوبوس گردشگران ایرانی از جمله حوادثی است که ممکن است جان توریست ها را تهدید کند. 16 مردادماه سال گذشته بود که در منطقه «سون کایا» در نزدیکی چالدران در مسیر دوغوبایزید به وان، اتوبوس ایرانی که از پایانه های مرزی بازرگان وارد خاک ترکیه شده بود مورد حمله مسلحانه افراد ناشناسی قرار گرفت. در جریان این حمله مسلحانه کمک راننده جان باخت و سه مسافر ایرانی راهی بیمارستان شدند.
یک روز پس از این حادثه دلخراش حسین قاسمی کنسول ایران در «ارزروم» اعلام کرد: «حال عمومی سایر مسافران خوب است و به شهر وان منتقل شده اند و عامل این حمله «پ ک ک» بوده.
اما این اولین باری نبود که اتوبوس های ایرانی در ترکیه مورد حمله افراد مسلح قرار گرفت. آبان ماه سال 90 بود که افراد مسلح در شهر ارجیش از توابع استان وان ترکیه، به اتوبوس مسافرانایرانی حمله کردند و ماجرای خونینی را رقم زدند.
ماجرا از این قرار بود که اتوبوس زائران ایرانی که قرار بود از خاک ترکیه به سوریه برود وقتی به حوالی شهر ارجیش رسید ناگهان توسط چند مرد مسلح مورد حمله قرار گرفت. مردان مسلح که لوله های اسلحه شان را به سمت اتوبوس نشانه رفته بودند از راننده اتوبوس خواستند تا خودرو را متوقف کند اما راننده که جان مسافران را در خطر دیده بود پایش را روی پدال گاز گذاشت و به مسیرش ادامه داد در همین زمان مردان مسلح به قصد متوقف کردن اتوبوس، به سوی راننده و سرنشینان خودرو بدون وقفه شلیک کردند.
گلوله ها یکی پس از دیگری به اتوبوس ایرانی ها برخورد کرد و باعث زخمی شدن هشت نفر از مسافران که در میان آن ها یک کودک هفت ساله نیز بود شد. با این حال راننده اتوبوس که از ناحیه سر زخمی شده بود، به مسیرش ادامه داد و پس از دو کیلومتر به ایستگاه پلیس رسید و از ماموران درخواست کمک کرد. بلافاصله مجروحان حادثه به یبمارستان انتقال یافتند و با طلاع سرکنسولگری ایران در ارزروم از موضوع، روز گذشته نمایندگان کنسولگری با حضور در محل کمک های لازم را برای مداوای بیماران انجام دادند.
کتک زدن بانوان ایرانی در ترکیه
گاهی اوقات کم کاری مسئولان ترکیه و رفتار نامناسب آن ها برای ایرانی ها دردسرساز می شود مانند ماجرایی که برای مسافران ایرانی پرواز شماره 513 هواپیمایی پگاسوس که از فرودگاه امام خمینی (ره) به مقصد فرودگاه استانبول با حدود هشت ساعت تاخیر پرواز کردند رخ داد. ماجرا از این قرار بود که قبل از پرواز، مسافرانی که قرار بود پس از فرود هواپیما در ترکیه دوباره به کشور نروژ سر کنند به خاطر این تاخیر چند ساعته پرواز بعدی خود را از دست دادند. به همین خاطر نماینده شرکت هوایی به آن ها قول در ترکیه پرواز جایگزین به مقصد نهایی برای آن ها در نظر گرفته شده است. اما پس از فرود هواپیما مسافران متوجه شدند از هواپیمای جایگزین خبری نیست و باید سه روز منتظر پرواز بعدی باشند.
مسافران از شرکت هواپیمایی می خواهند که با پرواز دیگر و زودتر حرکت کنند. صحبت ها بالا می گیرد و کارمند شرکت پگاسوس بی احترامی و پرخاش می کند که این بی احترامی ها با اعتراض مسافران همراه می شود و چند نفر از مسافران برای ثبت و ارائه این حرکت به مسئولان بالاتر، شروع به فیلمبرداری می کنند.
با دیدن این صحنه، کارمندان پگاسوس، پلیس فرودگاه را در جریان می گذارند و ماموران پلیس فرودگاه بدون لباس پلیس و نشان دادن مدارک اقدام به درگیری با مسافران می کنند. در این میان ماموران پلیس سه زن جوانایرانی را بازداشت کرده و به زور تلفن های همراه آن ها را می گیرند تا فیلم ها را پاک کنند.
پس از گذشت چند ساعت هر سه زن جوان با خودروی حمل مجرمان به بازداشتگاه پلیس در فرودگاه منتقل شدند و پلیس از آن ها انگشت نگاری و عکسبرداری کرد. هر سه زن جوان یک شب در بازداشتگاه بودند تا این که فردای روز درگیری به پلیس اتباع خارجی منتقل و پس از گرفتن تعهد از آن ها با پیگیری ها و همکاری های کنسولگری ایران و نروژ بدون معرفی به دادگاه از کشور ترکیه دیپورت شدند. این در حالی بود که شرکت پگاسوس نیز پرواز آن ها تا اسلو را از عهده خود خارج کرد و هیچ مسئولیتی به عهده نگرفت.
فرهاد شکیب بیش از 10 سال در کشور ترکیه تورلیدر بوده، او درباره ناامنی هایی که در این کشور وجود دارد با ما به گفت و گو نشست
سرقت عامل اصلی درگیری ها
اواسط مهرماه امسال، اعضای یک باند تبهکاری در استانبول که با شگردی خاص دست به اخاذی از توریست ها می زدند، باعث شدند یک جوان ایرانی به قتل برسد و جوان دیگری هم راهی بیمارستان شود. استانبول به دلیل مشکلاتی که این روزها به دلیل حمله داعش و بمب گذاری های متعدد برایش به وجود آمده، بخش عمده ای از توریست های خود را از دست داده و شاید به همین دلیل است که اخاذی و درگیری های مالی بین افراد این کشور و توریست هایی که به آن جا مراجعه می کنند بالا گرفته است. فرهاد شکیب 10 سال در کشور ترکیه، مسئول تور بوده و بعد از آن هم به ایران آمده و این کار را ادامه داده است. گفت و گوی ما را با او بخوانید.
از چند سال قبل راهنمای تور شدید؟
حدود 30 سال قبل. سال 1986 برای تحصیل به فرانسه رفتم و همان سال ها برای تفریح به ترکیه سفر کردم تا بعد به ایران بیایم.
در طول مسیر و در فرودگاه، دائم در حال راهنمایی مسافرانی بودم که زبان انگلیسی و فرانسه نمی دانستند، همین مسئله باعث شد بعد از تحصیلات تبدیل به تورلیدر شوم. نزدیک به 10 سال در ترکیه کار کردم و بعد به ایران آمدم. زمانی که ترکیه بودم چند کتاب درباره این کشور و حرفه راهنمای تور نوشتم.
خاطره ای از حوادثی که برای مسافران این کشور رخ داده است در ذهن دارید؟
یکی از خاطراتی که به یادم مانده، مربوط به مرد مسنی است که او را با سر و صورت زخمی در حالی که مشخص بود مشت های متمادی به صورتش خورده در فرودگاه دیدم. او هم مانند من منتظر پرواز بود.
از او درباره اتفاقی که برایش رخ داد پرسیدم. او گفت: «در یکی از بهترین هتل های میدان تقسیم که اتفاقا امنیت بالایی هم دارد، اقامت داشتم. تا سه روز اول همه چیز خوب بود اما یک روز داشتم از هتل خارج می شدم که دو نفر آمدند و بعد از کتک زدنم، پول و پاسپورتم را برداشتند و فرار کردند. بعد از آن به بیمارستان متقل شدم و از آن جا که پاسپورت نداشتم، سفات به من یک برگه داد که بتوانم از این کشور خارج شوم.»
این مرد که نتوانسته بود از متهمان شکایت کند، می گفت آن زمان که درحال کتک خوردن بوده، هیچ کس به او کمک نکرده است. آن جا مردم خیلی از پلیس نمی ترسند. اگر در کشور خودمان به طرف بگویی «زنگ می زنم1 10» قطعا می ترسد. اما در ترکیه این طور نیست.
شما سال ها به این کشور رفت و آمد داشته اید، درباره قوانین کشور ترکیه که شاید یارانی ها از آن باخبر نباشند بگویید؟
راستش خیلی قوانین عجیب و غریبی ندارند اما مسئله این است که بیشترین مشکلی که برای توریست های ایرانی در ترکیه به وجود می آید سرقت است، سرقت هایی که گاهی منجر به زد و خورد و قتل می شود. مدتی پیش خبری خواندم درخصوص قتل جوانی ایرانی، این جوان و دوستش در بازار مشغول خرید بوده اند که عده ای با دیدن پول های شان به سمت آن ها آمده اند و با تهدید چاقو، پول های شان را گرفته اند و بعد از ضرب و جرح آن ها پول هایشان را برده اند درست یادم نیست اما فکر کنم یک نفرشان فوت کرده بود.
از آن جا که ما کارت اعتباری خارجی نداریم مجبور هستیم پول نقل حمل کنیم و همین مسئله برای ما مشکلات زیادی را به وجود می آورد. شیوه کار دزدها هم این است که توریست ها را دنبال می کنند و در مکانی تاریک و خلوت آن ها را دوره کرده و با تهدید چاقو، پول شان را می گیرند.
چرا این قدر در ترکیه سرقت رخ می دهد؟
ترکیه دو راه اصلی برای درآمدزایی دارد. یکی توریست و گردشگری و دیگری نساجی. در حال حاضر به دلیل بمب گذاری و جنگ و کودتا و ناامنی های یکه در مرزهای این کشور وجود دارد و همینطور مشکلاتی که با روسیه و آلمان پیدا کرده اند. توریست ها به شدت کاهش پیدا کرده اند و همین مسئله باعث شده خرید منسوجات هم کمتر شود. به همین دلیل ممکن است بعضی ها به سمت اخاذی و زورگیری از توریست ها بروند.
