بیماری روده تحریک پذیر، بسیار شایع می باشد و حدود 10 تا 20 درصد از افراد جامعه به آن مبتلا هستند. پس از سرما خوردگی، این بیماری، شابع ترین عامل مصرف دارو است. این بیماران بیش از 50 درصد از مراجعه کنندگان به پزشکان متخصص داخلی، گوارش را تشکیل می دهند. گرچه این بیماری شابع است ولی تقریبا یک چهارم بیماران درباره بیماری خود با پزشکان صحبت نمی کنند؛ زیرا باور ندارند که بیماری روده تحریک پذیر یک وضعیت فیزیکی واقعی است و قابل درمان می باشد. تقریبا یک سوم بیماران باور دارند که علایم بیماری آنها با رژیم غذایی مرتبط است به علاوه بسیاری از مردم به خصوص خانم های میانسال و مسن فکر می کنند که یبوست، وضعیت نسبتا طبیعی تری است.
حتی کسانی که از علایم بیماری همراه با یبوست، مثل درد شکم، نفخ یا یبوست مزمن آگاه هستند، اغلب علایم خود را به علل دیگری مثل آنفلوانزا یا بیماری کیسه صفرا نسبت می دهند پزشکان اعتقاد دارند که بیماران با علائم تکرار شونده یبوست باید به پزشک مراجعه کنند تا او، وجود بیماری های دیگر را رد کرده و به تشخیص صحیح تر برسد.
اگر چه الگوی روده ای بیماران، بسیار متفاوت است و از اجابت مزاج روزانه تا دو بار در هفته متغیر می باشد، یبوست مزمن همراه با نفخ و درد، همیشه باید جدی گرفته شود روده تحریک پذیر درمان نشده، بیمار را به سرطان روده بزرگ یا سایر بیماری های تهدید کننده حیات مستعد نمی کند؛ اما تاثیر به سزایی روی کیفیت زندگی دارد بسیاری از بیماران سفرهای خود را به تعویق می اندازند یا در فعالیت های اجتماعی شرکت نمی کنند، زیرا از ایجاد یک حمله درد یا اسهال می ترسند.
علایم این بیماری در هر دو جنس، به طور معمول در سال های اولیه جوانی بروز می نماید و اغلب یک بیماری مادام العمر است این بیماری بیشتر در بالغین جوان، در سنین زیر 45 تشخیص داده شده و با افزایش سن، از شیوع آن کاسته می شود مطالعات علائم بیماری به صورت خفیف حاکی از آن است که افراد مسن نیز به این بیماری مبتلا می شوند.
این بیماری در بیشتر موارد به صورت خفیف، همراه با درد شکم نفخ شکم، یبوست، اسهال و یا اسهال و یبوست متناوب به صورت دوره ای تظاهر می کند و بیماران می توانند آن را تحمل کنند اما در برخی شرایط، حالت آزار دهنده به خود می گیرد مثلا شخص بلافاصله پس از بیدار شدن از خواب و خوردن صبحانه، آماده رفتن به محل کار خود می شود ولی به دلیل اسهال همراه با زور پیچ ممکن است تا مدتی نتواند از خانه خارج شود و مشکل زیادی برای او ایجاد گردد البته این موضوع برای چند هفته ادامه یافته و سپس علائم فروکش خواهند کرد.
بیماری روده تحریک پذیر، تهدید کننده زندگی نبوده و تاثیری بر طول عمر بیماران ندارد و هیچ ارتباطی نیز با بیماری های خطر ناک مثل سرطان روده و... ندارد.
اسامی دیگر این بیماری عبارتند از:
کولیت عصبی، کولیت اسپاسمی، سوء هضم عصبی، کولیت موکوسی و...
عملکرد اعصاب مرکزی در فعالیت روده ها:
اخیرا در توضیح علت این بیماری، عملکرد سیستم اعصاب مرکزی در تنظیم فعالیت روده ها و احتمال تاثیر استرس در عملکرد روده ها (نظریه اختلال در محور مغزی روده ای) و یا به عبارتی تاثیرات متقابل این دو سیستم (سیستم روده ای و سیستم اعصاب مرکزی) مطرح شده است که بر طبق این نظریه افزایش حساسیت احشایی و اختلال حرکتی در روده ها و تاثیر پیام های سیستم اعصاب سمپاتیک و پاراسمپاتیک، منجر به علایم بیماری در شخص شده و می تواند تابلوی بیماری را مشخص کند در این میان به سورتونین که یک انتقال دهنده پیام های عصبی در سیستم های عصبی می باشد، توجه بیشتر شده است.
آیا ابتلا به بیماری روده تحریک پذیر ارثی است؟
خیر، تاکنون دلیل برای اثبات ارثی بدون این بیماری، به دست نیامده است. ولی با توجه به وجود شرایط اجتماعی، تغذیه ای، روانی و روحی نسبتا مشابه در افراد خانواده، امکان ابتلای بیش از یک عضو خانواده به این بیماری، وجود دارد.
علل بیماری روده تحریک پذیر:
علل واقعی و اصلی این بیماری شناخته شده نیست. بسیاری از محققین و پزشکان در طی سال ها بررسی و تحقیق، هنوز نتوانسته اند علت مشخصی برای این بیماری پیدا کنند ولی آنچه مشخص شده وجود بی نظمی در سیستم حرکتی روده هاست. در جدار روده ها، عضلات صاف قرار داشته و انقباض هماهنگ آن ها سبب ایجاد فشار مناسب جهت حرکت مواد غذایی و مدفوع به طرف جلو می شوند.
در واقع وجود هماهنگی بین عضلات صاف، اعصاب روده ای و هورمون های گوارشی جهت ایجاد نظم در انقباضات روده مهم است. برخی انقباضات، سبب مخلوط شدن مواد غذایی درون روده شده و امکان جذب بهتر مواد غذایی را فراهم می آوردند و در واقع انقباضات مخلوط کننده هستند که باعث جلوگیری از حرکت مدفوع به سمت جلو نیز می شوند از بین رفتن این نوع انقباضات منجر به اسهال در بیمار شده و تشدید این انقباضات به یبوست منتهی می شود.
عوامل تشدید کننده علایم بیماری:
فشارهای روحی و روانی (خصوصا مشکلات خانوادگی و عاطفی)، اضطراب و نگرانی (شرکت در امتحانات مشکل، بیماری اقوام نزدیک و...)، فشار کاری فراوان، برخی مواد غذایی مانند سوسیس، کالباس، غذاهای نفاخ، قهوه، برخی سبزی ها و میوه ها، ادویه جات، ترشی جات، خورش قورمه سبزی، سوپ، آش، شکلات و... الکل، استعمال دخانیات، تغییرات آب و هوا، تغییرات در محل سکونت و کار، عوامل هورمونی (مثل دوران قاعدگی)، همه این موارد، سبب تشدید علایم در همه بیماران نمی شوند و حتی تاثیر آن ها در یک بیمار نیز، در زمان های مختلف، متفاوت است در مورد نوع رژیم غذایی، هر فرد باید بداند که چه غذاهایی سبب تشدید علایم بیماری او می شوند.
در قدیم، علت زخم معده و اثنی عشر را افزایش ترشح اسید معده می دانستند ولی امروزه علت عمده این بیماری را نوعی میکروب بنام هلیکوباکترپیلوری می دانند که نحوه درمان بیماری را تغییر داده است.
آیا در مورد بیماری روده تحریک پذیر نیز امکان فعالیت یک میکروب وجود دارد؟
در مورد کشف میکروب هلیکوباکترپیلوری و اثبات نقش آن در زخم معده و اثنی عشر، تا به حال مطالعات زیادی در دنیا صورت گرفته است این موضوع سبب شد تا در درمان زخم معده و اثنی عشر، مصرف آنتی بیوتیک های خاصی معمول شود.
در مورد بیماری روده تحریک پذیر نیز، مطالعات متعددی صورت گرفته، ولی تا به حال نتوانسته اند نقش میکروب خاصی را به اثبات برسانند ولی با توجه به بروز درصد قابل توجهی از موارد بیماری روده تحریک پذیر، به دنبال عفونت های باکتریال دستگاه گوارش و یا بیماری های التهابی روده نقش التهاب در پیدایش علایم روده تحریک پذیر، مورد توجه قرار گرفته است به طوری که در حال حاضر، احتمال دخالت درجات خفیفی از التهاب در ایجاد این بیماری، مطرح شده ولی هنوز اثبات نگردیده است.
غذای حجیم در این بیماران، منجر به افزایش حرکات روده بزرگ شده و ممکن است شکم درد ایجاد شود. خود بیماران نیز متوجه می شوند که غذای پرحجم را تحمل نمی کنند. به نظر می رسد که ترشح هورمون کله سیستو کینین از جدار روده کوچک، پس از ورود برخی مواد غذایی به روده کوچک، در بروز اختلال حرکتی و علایم روده تحریک پذیر دخالت داشته باشد.
روده این بیماران، به عوامل و محرک های محیطی (خارجی)، بیش از حد پاسخ می دهد (حساس است) و در واقع آستانه درک روده ها نسبت به درد، وجود گاز در روده ها و... کاهش یافته، به طوری که ممکن است مقدار گاز روده ها افزایش نیافته باشد، ولی فرد احساس نفخ شکم نماید. در عدم تحمل به شیر (لاکتوز) نیز، علایم مشابه بیماری روده تحریک پذیر، دیده می شوند.
مصرف شیر، خامه، سرشیر و... منجر به شکم درد و نفخ شکم می شود. به دلیل شیوع بالای هر دوی بیماری، امکان ابتلای هم زمان به هر دو، وجود دارد. مصرف مواد حاوی گندم یا ذرت نیز، می تواند به تشدید علایم بیماری منجر شود. وجود علایم غیر گوارشی در بیماران مبتلا به روده تحریک پذیر، شایع است و این نشان دهنده نوعی اختلال منتشر در سیستم عصبی عضلانی، عضلات صاف موجود در روده ها، مثانه و سیستم تناسلی و... می باشد.
کولیت یعنی التهاب کولون و کولون یعنی روده بزرگ، اولا در این بیماری هیچ گونه شاهدی دال بر وجود التهاب و یا زخم در روده ها و به خصوص در روده بزرگ وجود ندارد که عدم وجود التهاب با آزمایش های خونی و مدفوع اثبات می شود از کلمه کولیت، بیشتر در بیماری کولیت زخمی (بیمای التهابی روده) استفاده می شود و هیچ ارتباطی بین بیماری روده تحریک پذیر و کولیت زخمی وجود ندارد.
از طرفی دیگر در جریان بیماری روده تحریک پذیر، فقط روده بزرگ درگیر نمی شود و سرتاسر دستگاه گوارش، از دهان تا مقعد، در جریان این بیماری درگیر هستند و حتی سایر علایم مثل سردرد، درد سینه، قاعدگی دردناک و تکرار ادرار نیز جزء علایم و نشانه های بیماری روده تحریک پذیرند.
از طرف دیگر استفاده از کلمه عصبی نابجا است چون در بسیاری موارد، بدون دخالت ناراحتی های روحی و عصبی و به دلایل عوامل محرک دیگر مثل برخی غذاها و تغییرات آب وهوا، شخص دچار تشدید علایم بیماری می شود.
علایم و نشانه های بیماری:
این بیماری، در اغلب موارد در سنین جوانی و میانسالی شروع شده و زنان، بیشتر از مردان مبتلا می گردند علایم بیماری، به طور متناوب در طول حیات تکرار می شوند و در اغلب موارد، حتی بدون مصرف دارو، ممکن است علایم بیماری بر طرف شده و بعد از دوره ای آرامش، مجددا ظاهر شوند.
علایم و نشانه های بیماری، از فردی به فرد دیگر، متفاوت است بیماران غالبا دچار درد پیچشی شکم همراه با یبوست و گاهی اسهال، همراه با دفع بلغم هستند از علایم دیگر می توان آروغ زدن فراوان، احساس ترش کردن و سوزش سر دل، تلخی دهان و نفخ شکم را نام برد.
از نظر شیوه اجابت مزاج، بیماران به سه دسته تقسیم می شوند: گروه اول: بیمارانی هستند که مشکل آن ها یبوست است (اجابت مزاج مشکل یا به فواصل طولانی و...) گروه دوم: بیمارانی هستند که مشکل اصلی آن ها اسهال است. (دفع مکرر، مدفوع شل) گروه سوم: که دچار اسهال و یبوست متناوب هستند.
بیماران مبتلا به بیماری روده تحریک پذیر بیشتر از افراد دیگر، در دوران کودکی دچار صدمات روانی و اجتماعی شده اند.
فقط حوادث و اخبار ناگوار، سبب تشدید بیماری نمی شوند؛ بلکه اخبار خوش، مانند برنده شدن در قرعه کشی، قبولی در امتحانات، آمدن خواستگار... و موفقیت های بزرگ نیز ممکن است سبب تشدید علایم بیماری شوند. هیچ بیماری دیگری به اندازه بیماری روده تحریک پذیر، تحت تاثیر محیط (استرس و رژیم غذایی و...) قرار نمی گیرد.
بیماران مبتلا به بیماری روده تحریک پذیر بیشتر از افراد دیگر، در دوران کودکی دچار صدمات روانی و اجتماعی شده اند. تا به حال هیچ نقشی برای عوامل عفونی، التهابی و سرطانی در بیماری روده تحریک پذیر شناخته نشده است، ولی این امید وجود دارد که با تحقیقات بیشتر در آینده، علت اصلی بیماری شناخته شود. خانم ها در دروان قاعدگی دچار تشدید علایم بیماری روده تحریک پذیر می شوند و این موضوع نقش عوامل هورمونی را در تشدید بیماری ثابت می کند.
مشکل سوء هضم و دفع ناقص در بین اکثر مردم شایع است . به گزارش ایران ناز این مشکلات ک گوارشی که در دهه اخیر افزایش یافته ناشی از عادات غذایی ناصحیح مردم است . مشکلات روده میتواند باعث ایجاد دردسرهای زیادی برای اشخاص شود. از نظر طب سنتی سلامتی غذای مصرفی در سه مرحله هضم می شود و به عبارت دقیق تر، یک سوم هضم غذا در دهان، یک سوم دیگر در معده و بقیه هضم به کمک روده و کبد انجام می گیرد.
اکثر افراد به علت کم جویدن یا بد جویدن در مرحله اول هضم می لنگند. لذا غذایی که به خوبی جویده نشده و بطور کامل با بزاق دهان ترکیب نگردیده، راهی معده می شود و فشار زیادی برای هضم برخی مواد به معده تحمیل می شود و دست آخر برخی از مواد گیاهی کم جویده شده، بدون تعییر شکل وارد روده کوچک می گردند و در نتیجه بی آنکه مواد مفید موجود در آن ها هضم شوند، از روده بزرگ دفع می گردند. بنابراین قبل از هر چیز باید برای غذا خوردن وقت گذاشت و غذا را بخوبی جوید.
مسئله دیگری که ایرانیان با وجود تاکید اکید احادیث طبی، مورد توجه قرار نمی دهند، خوردن مقدار کمی نمک دریا یا معدن قبل و بعد از غذا و یا در صورت ناسازگاری مزاجی، خوردن نصف قاشق سرکه طبیعی قبل و بعد از وعده های اصلی غذایی می باشد.
باید در نظر داشت که کمبود املاح و مواد معدنی، بخصوص کمبود مس ، آهن، منگنز، منیزیم، سدیم و پتاسیم موجب سوءهاضمه می گردد. لذا توصیه می گردد که بجای نمک های تصفیه شده که فقط حاوی سدیم هستند، از نمک دریا یا معدن که طیف وسیعی از املاح دارند استفاده شود. و برای رفع کمبود مس بهتر است که هفته ای دو مرتبه قاشق مسی بدون لعاب را در خورشت در حال پخت قرار داد. استفاده گه گاه از ظروف چدنی نیز برای بر طرف شدن کمبود آهن توصیه می گردد. (البته باید در نظر داشت که ظروف چدنی، باید بدون روکش و بی لعاب باشند و آهن ربا به آنها بچسبد. در غیر این صورت تقلبی و مضر می باشند.)
در اینجا لازم است که رایج ترین عادات بد غذایی ذکر شود.
1. معمولا هر غذایی تازه اش بهتر از مانده اش است به جز پنیر. البته منظور این نیست که پنیرهای تازه موجود در بازار را باید مدتی نگه داشت تا مانده شود بلکه منظور این است که کارخانجات پنیر سازی می بایست چندین هفته برای ساختن پنیر واقعی وقت صرف کنند. در واقع پنیرهایی موسوم به پنیر استیلتون یا کپکی، نمونه ای از پنیر کهنه و مانده هستند که گرم و زود هضم بوده و خوردن کمی از آن بعد از غذا به عنوان دسر به هضم غذا کمک فراوانی می کند و در ضمن اگر قبل از غذا خورده شود، اشتهای فرد افزایش می یابد.
اما متاسفانه پنیر تاره که به وفور در کشور تولید و مصرف می شود، سرد و دیر هضم می باشد و اشتها به غذا را کم می کند. باید دانست که مصرف پنیر تازه بدون مصلحات گرم، در برخی افراد باعث ایجاد قولنج بسیار شدید و انسداد روده می شود. البته اگر به همراه پنیر تازه، یک قاشق عسل یا ادویه جات گرم خورده شود از اثرات منفی این نوع پنیر کاسته می شود. در ضمن بعد از مصرف پنیر تازه نباید غذاهای دیگری خصوصا غذاهای ترش و میوه های تر تناول شود مگر آنکه اشتهای واقعی احساس شود.
. از دیگر عادات غذایی که باید بر چیده شود، مصرف همزمان سرکه با سفیده تخم مرغ است. باید دانست که سس مایونز از ترکیب سرکه و سفیده تخم مرغ درست می شود و در نتیجه خوردن سس مایونز، سلامت روده ها را تهدید می کند.
3. از نوشیدن آب از نیم ساعت قبل از غذا، حین غذا و تا یک ساعت بعد از خوردن آخرین لقمه غذا باید پرهیز نمود. البته در صورت شدت عطش بعد از غذا می توان یک تا دو جرعه آب خنک مصرف نمود.
4. هیچ نوع گوشتی نباید همزمان با گوشت دیگر مصرف شود.
5. مصرف همزمان ماست، پنیر و شیر برای دستگاه گوارش مضر می باشد.
6. نباید غذاها و میوه هایی که طبع سرد دارند همزمان میل نمود، چرا که در کوتاه مدت یا دراز مدت، دستگاه گوارش ضعیف گشته و ممکن است اسپاسم های دردناک روده ای ایجاد شود.
7. مصرف همزمان تخم مرغ و ماهی بسیار زیان بخش می باشد.
8. مصرف لبنیات بدون مصلحات نه تنها برای روده ها بلکه برای اعصاب هم مضر هستند.
9. نباید در یک نفس و دفعتا آب نوشید بلکه می بایست جرعه جرعه آب نوشید تا به دستگاه گوارش شک وارد نشود.
10. مصرف همزمان آب با هندوانه یا آب با انگور به روده ها فشار می آورد. لذا باید نیم ساعت بین مصرف آن ها فاصله انداخت.
11. در هنگام استرس و عصبانیت نباید غذا خورد چرا که از یک طرف آنزیم های دستگاه گوارش از جمله آنزیم های مترشحه از پانکراس و غدد موجود در روده کوچک به خوبی ترشح نمی شوند و از طرف دیگر استرس موجب اسپاسم معده و روده می شود.
12. برای داشتن دستگاه گوارشی سالم باید وقتی وعده اصلی غذایی را خورد که در ناحیه زیر سینه تا ناف احساس سبکی کنیم و کمی در قسمت زیر ناف احساس سنگینی داشته باشیم. از دیگر علامت های گرسنگی واقعی این است که حس شامه، بینایی و شنوایی تیز تر می گردد و آب دهان کم می شود. در غیر اینصورت غذا خوردن به دستگاه گوارش لطمه می زند.
13. مصرف شیر یا دوغ با میوه ممنوع است. (کاکائو و قهوه هم نوعی میوه محسوب می شوند.)
14. خوردن همزمان باقلا با ماهی، پلو زرشک با مرغ، ماست با تربچه، پیاز و سیر، پیاز و تره، پیاز و اسفند، گردو با فندق و پسته، خربزه شیرین و موز، عسل و خربزه، تخم مرغ و موز بسیار خطر آفرین هستند.
15. بعد از غذای شور نباید آب گرم یا هر نوع دمنوشی نوشید و همچنین خوردن آب سرد با میوه های تر ممنوع می باشد.
با رعایت نکات فوق روده کوچم که مسئول اصلی هضم و جذب پروتئین ها، چربی ها و کربوهیدرات ها می باشد از آسیب مصون می ماند و اما برای سلامت روده بزرگ می باسیت بیشتر از غذاهای تخمیر شده نظیر نان های حاوی خمیر ترش، سرکه های طبیعی و لبنیات پروبیوتیک استفاده نمود. اکثر ادویه ها بخصوص هل و اکثر سبزی ها به ویژه تره، دوست روده بزرگ محسوب می شوند و نان های بدون سبوس، مصرف زیاد سرخ کردنی های و نوشیدنی های کافئین دار برای سلامت روده بزرگ مطلوب نیستند.
نظر به اینکه آنزیم های گوارشی مهمی توسط غدد اثنی عشر و سایر قسمت های روده کوچک و غده پانکراس به داخل روده ترشح می شود و بدون آن ها هضم و جذب مواد غذایی غیر ممکن است، توصیه می شود که گه گاهی یک قاشق مرباخوری تخم بارهنگ در یک لیوان آب جوشانده و میل نمود تا ترشح آنزیم های دستگاه گوارش تنظیم شود.
در اینجا برخی از رایج ترین مشکلات و بیماری های روده ها را عنوان کرده و درمان های طبیعی آن ها را بیان می نمایم.
1. اسپاسم روده
(خواه منشأ غذایی داشته باشد خواه منشأ عصبی):صبح و ظهر و شب هر دفعه نصف قاشق چایخوری پودر رازیانه با نصف قاشق عسل تا حصول بهبودی میل شود.
2. نفخ روده:
یک قاشق چایخوری پودر زنیان با کمی عسل بعد از غذا میل گردد. (انواع کلم و تفاله سیب نفاخ محسوب می شوند). مصرف پودر زنیان با کمی عسل بعد از غذا, برای درمان نفخ روده مفید است
3. اسهال:
یک قاشق غذا خوری پودر سماق با کمی آب سرد مصرف شود.
4. یبوست:
یک قاشق غذا خوری دانه اسفرزه را شب خیس نموده و صبح ناشتا، آب آن میل گردد. برای یبوست کودکان نیز می توان یک قاشق چایخوری ترنجبین را شب در یک لیوان آب خیساند و صبح بخورد کودک داد. در ضمن باید دانست که سیب زرد ضد یبوست و سیب قرمز قدری یبوست آور است.
5. سستی و تنبلی روده ها:
گلاب و آب و عسل و همچنین پاچه گوسفند سستی روده ها را بر طرف و فعالیت آنها را بیشتر می کند.
صبح و شب هر بار یک قاشق چایخوری پودر سنبل الطیب در یک لیوان آب جوش دم کرده و میل نمایید.
6. انگل های دستگاه گوارش:
باید به مدت یک هفته، هر روز یک قاشق مربا خوری از پودر آویشن برگ پهن به غذای مصرفی اضافه کرد. و هر شب نصف قاشق مرباخوری از پودر آویشن برگ باریک را در یک استکان آبجوش دم نمود و نوشید.
مصرف پودر آویشن برای درمان انگل های دستگاه گوارش مفید است
7. کرم کدو:
30 گرم برگ تازه یا خشک گردو را در 4 لیوان آب جوشانیده سپس صاف نموده و صبح، ظهر، عصر و شب هر بار یک استکان میل کند و این کار را تا حصول بهبودی ادامه دهد. طب اسلامی برای مبارزه با انگل ها و کرم های روده ای خوردن 7 عدد خرما در صبح به صورت ناشتا توصیه می کند که برای اثر بخشی نباید تا ظهر چیز دیگری مصرف نمود. در ضمن یکی دیگر از روش های از بین بردن انگل های روده ای جویدن و خوردن هسته سیب مرکبات است.
8. بواسیر:
علت اصلی بواسیر یبوست مزاج است بنابر این می بایست برای مبارزه با یبوست تا مدتی از خوردن ماست، سیب قرمز، برنج سفید، نان های سفید و میوه های نارس خودداری کرد و در عوض سبزیجاتی نظیر تره و کاهو و میوه هایی همچون سیب زرد، گلابی، گیلاس، انگور، هلو، لیمو شیرین، هندوانه و خربزه بیشتری میل نمود. در ضمن باید توجه داشت که ورزش منظم روزانه بخصوص پیاده روی از اهمیت زیادی برای جلوگیری از یبوست برخوردار است.
9. شقاق مقعد:
هفت روز پشت سر هم صبح ناشتا، افراد بالغ یک لیوان عناب در دو لیوان آب و کودکان یک استکان عناب را در دو استکان آب جوشانده و پس از نرم شدن عناب ها، آن ها را فشرده و هسته و تفاله ها را جدا نموده و بقیه را میل کند.
10. عفونت آپاندیس:
تحقیقات حاکی از آن است که افرادی که عادت به خوردن گوشت های نیمه خام و خوب پخته نشده دارند و همچنین مواد فیبردار مثل سبزی ها و میوه ها کمتری مصرف می کنند، بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به آپاندیسیت قرار دارند. در این رابطه، حکمای طب سنتی اسلامی برای تناول مخلوط سیاه دانه در عسل، نقشی پیشگیرانه و حتی درمانی قائل شده اند.
درپایان نکته مهمی برای داشتن دستگاه گوارشی قوی و سالم یادآور می شوم: با توجه به اینکه هر چه هوا گرم تر شود، قدرت هضم دستگاه گوارش کمتر می شود و همچنین گرما در وسط روز به اوج خود می رسد لذا توصیه می شود که در ایام گرم سال، صبحانه و شام کاملی خورده شود اما وعده ناهار یا بکلی حذف شود یا مقداری میوه و سالاد به عنوان ناهار میل گردد.
مطالب مرتبط:
دل و روده مردی که با جوهر نمک خودکشی کرد (18+)
چگونه از سرطان روده بزرگ پیشگیری کنیم؟
نشانه هایی که از ناخوش بودن روده خبر می دهد
بیماری التهاب روده در جامعه به وفور دیده می شود اما افراد خیلی دیر از آن آگاه می شوند. علامت های این بیماری را با هم بخوانیم و بدانیم. بیماریهای التهابی روده حدود 0/05 درصد از افراد جامعه را مبتلا میسازند، بیشتر در سنین 20-30 سالگی آغاز شده، در خانمها و آقایان به یک نسبت ایجاد میشوند.
بعضی از بیماران مبتلا دورههای متناوبی از بهبودی نسبی (پس رفت بیماری) را در طی بیماری خود تجربه میکنند.یعنی در دوران ابتلا، بیماری زمانی عود میکند یا به اصطلاح شعلهور میشود و زمانی دیگر پس رفت کرده و فروکش مینماید، درحالی که برخی دیگر از بیماران به صورت دائم بیماری را دارا میباشند.
خوشبختانه با پیشرفت شیوههای درمانی، میزان بیمارانی که دارای علائم دائمی هستند به طور چشمگیری کاهش یافته است.شدت بیماری از یک فرد به فرد دیگر متفاوت است. بعضی مبتلایان تنها علائم خفیفی دارند در حالی که بعضی دیگر دارای علائم شدید و ناتوان کننده میباشند.
در بعضی شروع علائم تدریجی است و در بعضی دیگر این علائم خود را به صورت ناگهانی نشان میدهند. حدود نیمی از بیماران دارای علائم خفیف میباشند و نیم دیگر از عودهای مکرر بیماری رنج میبرند.
انواع بیماریهای التهابی روده
بیماریهای التهابی روده به دو صورت کلی در بیماران مبتلا دیده میشود:
1- کولیت زخمی (کولیت اولسراتیو یا کولیت اولسروز)
2- بیماری کرون
بیماری کولیت زخمی در آقایان و بیماری کرون در خانمها شایعتر است ولی فراوانی کلی بیماریهای التهابی روده در دو جنس یکسان است.مشخصه اصلی هر دوی این بیماریها التهاب رودههاست. در بیماری کولیت زخمی، قسمت مبتلا روده بزرگ (کولون) بیماران میباشد. در این بیماران داخلیترین لایه روده بزرگ یعنی لایه پوشاننده حفره روده دچار التهاب و زخم میشود).
در 50 درصد بیماران مبتلا به کولیت زخمی انتهاییترین قسمت روده بزرگ یعنی ناحیه رکتوسیگموئید گرفتار میباشد.در بعضی از بیماران نیمه چپ روده بزرگ گرفتار است که به آن کولیت سمت چپ میگویند و در تعدادی از بیماران تمام روده بزرگ درگیر است که به این حالت کولیت سرتاسری یا پانکولیت گفته میشود.
در بیماران مبتلا به کرون، تمامی قسمتهای دستگاه گوارش بیماران از دهان تا معقد ممکن است مبتلا شود اما درگیری به طور عمده در روده کوچک و بزرگ میباشد.در حدود 50 درصد بیماران مبتلا به بیماری کرون، روده بزرگ و کوچک به طور همزمان مبتلا میباشد.
در این بیماری همچنین تمامی لایههای روده (بزرگ و کوچک) درگیر میشود. یعنی تمام ضخامت روده ممکن است درگیر باشد. درگیری مقعد نیز در این بیماران شایع است.در بیماری کولیت زخمی، بیماری یک ناحیه از روده را به صورت یکنواخت درگیر میکند و در فاصله نواحی دیگر، ناحیه سالم وجود ندارد اما در بیماری کرون در فاصله بین نواحی مبتلا ناحیه سالم نیز وجود دارد و درگیری به صورت پراکنده و غیریکنواخت میباشد.
علایم این دو بیماری تا حد زیادی به هم شبیه است.در کشور ما بیماری کولیت زخمی از بیماری کرون شایعتر میباشد اما در کشورهای غربی بیماری کرون شایعتر است.
علل بیماریهای التهابی روده
یکی از سوالاتی که بیماران مبتلا به بیماریهای التهاب روده در بسیاری از موارد از پزشکان معالج خود میپرسند این است که:
چرا من به این بیماری مبتلا شدهام؟
در جواب باید گفت که متاسفانه تاکنون علم پزشکی نتوانسته است پاسخ قانعکنندهای به این سوال بدهد و علت یا علل این دسته از بیماریها را به طور دقیق مشخص کند.هماکنون در کشور ما و در کشورهای دیگر تحقیقات متعددی در این زمینه در دست انجام میباشد و امید است که نتایج این تحقیقات بتواند با مشخص کردن علل بیماری، پزشکان را در یافتن روشهای بهتر و موثرتر درمان یاری دهد.
در بررسیهای انجام شده تاکنون علل و عوامل متعددی که با ایجاد این بیماری در ارتباط هستند، مشخص شدهاند اما نمیتوان هیچیک از این عوامل را به عنوان عامل قطعی ایجاد کننده این بیماریها در نظر گرفت.برای تشریح اینکه چه عواملی در ایجاد این بیماریها نقش دارند، بهتر است ابتدا با نحوه ایجاد آنها آشنا شویم.
بدن انسان همواره در معرض عوامل مهاجم و بیگانه بسیاری از جمله باکتریها، ویروسها، سموم و مواد خارجی قرار دارد. برای اینکه این عوامل مهاجم به بدن آسیب نرسانند، سیستم دفاعی بدن انسان با مکانیسمهای متعدد اقدام به مقابله با این عوامل مینماید.عمدهترین نقش را برای مقابله با این عوامل در سیستم دفاعی بدن انسان، که دستگاه ایمنی نام دارد، سلولهای ایمنی به عهده دارند.
در اثر ورود عامل بیگانه به بدن سلولهای ایمنی فعال میشوند، فعال شدن آنها باعث ترشح موادی میگردد که بعضی از آنها مستقیما بر روی عوامل بیگانه تاثیر میکنند و باعث تخریب آنها میشوند و بعضی دیگر در تنظیم فعالیت سلولهای ایمنی و فعال کردن آنها نقش دارند.در نتیجه ترشح این مواد و فعال شدن سلولها، عامل بیگانه تخریب و نابود میشود.
اما همانگونه که در هر جنگی به هر حال نیروهای خودی و تاسیسات خودی نیز تا حدی تخریب میگردد و آسیب میبیند، در جنگ بین سلولهای ایمنی خودی و عوامل بیگانه آسیبهای جزئی به محل برخورد وارد میشود و تغییراتی در این محل به وجود میآید که به آن التهاب میگویند.
در بعضی از موارد و به دلایلی که تاکنون چندان شناخته نیست، سیستم ایمنی بدن سلولهای قسمتهای مختلف بدن را با عوامل بیگانه اشتباه میگیرد و شروع به واکنش نشان دادن برعلیه آنها و تخریب آنها میکند.
این واکنش، واکنش خود ایمنی نامیده میشود و در این ضمن واکنش التهابی نیز در قسمتهای درگیر به وجود میآید. در بیماریهای التهابی روده محل این جنگ در قسمتهای مختلف روده کوچک و بزرگ میباشد.در این شرایط واکنش خود ایمنی بر ضد سلولهای نواحی مختلف روده ایجاد میشود و باعث تخریب آنها و بروز التهاب در این قسمتها میگردد.
چرا در افراد مبتلا به بیماریهای التهابی روده سلولهای ایمنی برعلیه سلولهای خودی واکنش نشان میدهند؟
پاسخ به این سوال در حقیقت همان نکتهای است که دانشمندان و محققین برای پی بردن به علت آن سالیان دراز است مشغول بررسی هستند.
اگر دلیل این امر مشخص شود، گام عمدهای در جهت روشن کردن علت بیماریهای التهابی روده و سایر بیماریهایی که از آنها به عنوان بیماریهای خود ایمنی نام برده میشود، برداشته خواهد شد.
در حال حاضر دانشمندان علل احتمالی زیر را برای این مساله مطرح میکنند (توجه داشته باشید که این علل، تنها به عنوان احتمال مطرح هستند و هنوز ارتباط هیچ یک از آنها با بیماریهای التهابی روده بطور قطع مشخص نشده است!):
نژاد
این بیماری در سفیدپوستان شایعتر از سیاهپوستان است. از طرفی در سیاهپوستانی که در آمریکا و یا سایر کشورهای غیرآفریقایی زندگی میکنند، فراوانی این بیماری با افراد بومی ساکن آن کشور (مثلا سفیدپوستان) تفاوتی ندارد که این مساله نشانگر این حقیقت است که با وجود نقش مسائلی ارثی و نژادیف محیط زیست نیز تاثیر عمدهای در ایجاد این بیماری دارد.
از طرفی شایعتر بودن این بیماری در برخی از جمعیتهای خاص (مانند یهودیان) نشاندهنده اهمیت نقش وراثت در این بیماری است.چون یهودیان ساکن در کشورهای مختلف، میزان ابتلای بالاتری نسبت به ساکنان بومی آن کشورها دارند.
وراثت
در حدود 25 درصد بیماران مبتلا به بیماریهای التهابی روده یک فرد مبتلا به این بیماری در خانوادههایشان دارند.بررسیهای متعدد نشان دهنده این مساله است که وجود ویژگی های ژنتیکی خاصی در مبتلایان به این بیماریها آنها را مستعد ابتلا به این بیماری میکند.
من یک بیمار مبتلا به بیماری کولیت زخمی روده هستم و در حال حاضر قصد ازدواج دارم. نگرانی من از این مساله است که بعد از ازدواج فرزند من نیز دچار این بیماری گردد. آیا این احتمال وجود دارد؟
با وجود نقش وراثت در ایجاد این بیماری، احتمال ابتلای فرزندان مبتلایان به بیماریهای التهابی روده به این بیماری دچار آن میگردند. نکته قابل توجه در این زمینه این است که در صورت ابتلای فرزندان افراد مبتلا به بیماریهای التهابی روده به این بیماری نوع بیماری، در درصد بالایی از موارد، مشابه والدین میباشد مثلا فرزند فرد مبتلا به کولیت زخمی در صورت ابتلا به این بیماری مبتلا به کولیت زخمی خواهد شد.
ضمنا به نظر میرسد که انتقال ارثی در بیماری کرون بیشتر از کولیت زخمی دیده میشود و شایعترین حالت انتقال از مادر به فرزند و نادرترین حالت آن از پدر به فرزند است.
عوامل محیطی
دسته عمدهای از عواملی که از آنها به عنوان عوامل مستعدکننده بیماریهای التهابی روده نام برده میشود را میتوان عوامل محیطی نامید. از جمله عوامل محیطی مربوط به این مساله وضعیت اقتصادی، عوامل شغلی، وضعیت تغذیه و سایر عوامل میباشند.
در تحقیقات انجام شده مشخص گردیده است که این بیماری بیشتر در طبقات مرفه جامعه و گروههایی که وضعیت اقتصادی بهتری دارند دیده میشود. حتی دیده شده است که در کشورهایی که وضعیت اقتصادی بهتری دارند، این بیماری از کشورهای فقیر شایعتر است.
همچنین این بیماری در افرادی که زندگی کمتحرک و مشاغل نشسته دارند بیشتر از افرادی که زندگی پرتحرک دارند دیده میشود.در بررسیهای انجام شده مشخص شده است که بیماری کرون در افراد سیگاری بیشتر از افراد غیر سیگاری و بیماری کولیت زخمی در افراد سیگاری کمتر از افراد غیر سیگاری دیده میشود
(البته باید توجه داشت که این مسئله به این معنا نیست که مبتلایان به کولیت زخمی باید سیگار بکشند!چون مصرف سیگار تبعات و عوارض بسیار زیادی بر دستگاههای مختلف بدن از جمله دستگاه گوارش دارد و باعث افزایش خطر ابتلا به بسیاری از سرطانها میشود و در مبتلایان به کولیت زخمی نیز احتمال بروز تمامی این مشکلات با مصرف سیگار وجود خواهد داشت.
در اخبار و برنامههای علمی تلویزیون و رادیو و نیز خبرهای علمی روزنامهها، چندین بار به این مسئله برخوردهایم که عامل ایجاد کننده زخم معده یک میکروب میباشد.
آیا ممکن است که عامل به وجود آورنده بیماریهای التهابی روده نیز یک میکروب باشد؟
بررسیهای متعددی در زمینه ارتباط باکتریها، قارچها، ویروسها و سایر عوامل عفونی با این بیماری انجام شده است اما تاکنون دلیل محکمی به دست نیامده است که نشانگر وجود نقش یک باکتری یا انگل باشد.گاهی اوقات یک عفونت رودهای میتواند زمینه تشدید بیماری را فراهم کند. به همین دلیل بعضا در درمان موارد عود بیماری، از آنتیبیوتیک استفاده میشود.
در اوایل ابتلا به این بیماری با یکی از دوستانم در این زمینه صحبت میکردم.اعتقاد او بر این بود که گروه خاصی از مواد غذایی عامل ایجاد کننده این بیماری هستند و در صورت رعایت رژیم خاص غذایی بهبود فراهم یافت. آیا این مسئله صحت دارد؟
باید گفت یکی از مسائلی که اخیرا در زمینه نحوه ایجاد این بیماری، توجه دانشمندان را به خود جلب کرده است نقش تغذیه در ایجاد این بیماری است ولی با وجود مطالعات انجام شده هنوز تاثیر مواد غذایی و نحوه تغذیه در ایجاد این بیماری مشخص نشده است و لذا نمیتوان گفت که نوعی خاصی از غذا در ایجاد این بیماری دخالت دارد تا با مصرف نکردن آن بیماری بهبود یابد.
از زمان ابتلا من به این بیماری این نگرانی در همکاران نزدیک من در محیط کار ایجاد شده است که ممکن است این بیماری به آنان نیز سرایت کند آیا این امکان وجود دارد؟خیر، با قاطعیت میتوان گفت که در این بیماری عامل عفونی که بخواهد از فردی به فرد دیگر منتقل شود و او را مبتلا کند وجود ندارد و در این زمینه نگرانی بیمورد است.
آیا در نهایت میتوان گفت که نقش عامل وراثت و استعداد ژنتیکی در مورد ابتلا به بیماریهای التهابی مهمتر است یا نقش عوامل محیطی؟پاسخی که دانشمندان به این سوال میدهند این است که در فردی که از لحاظ ژنتیکی زمینههای ابتلا به این بیماری را دارد، اگر بعضی از عوامل محیطی موثر وجود داشته باشند یا تاثیر بگذارند، بیماری به وجود میآید.
لذا چون پیشگیری یا از بین بردن زمینههای ارثی ابتلا به این بیماری کار مشکلی است دانشمندان در صددند با شناسایی دقیق عوامل محیطی زمینهساز راه را برای پیشگیری از ایجاد این بیماریها و درمان قطعی آنها باز کنند.
علایم
در این دسته از بیماریها علائم متعدد و متفاوتی ممکن است بروز کند. دستهای از این علائم که ناشی از تاثیرات این بیماری بر روی دستگاه گوارش فرد (بخصوص رودهها) میباشد، علائم رودهای و دستهای از علائم که ناشی از اثرات و عوارض این بیماریها در خارج از دستگاه گوارش میباشد، علائم خارج رودهای نامیده میشوند
در بسیاری از موارد این بیماری دارای عوارض و علائمی میباشد که اختصاصی به اندام و ارگان خاصی ندارد و ناشی از ماهیت بیماری و علائم آن است (مثل خستگی و ضعف، تب و کمخونی) که به آنها علایم عمومی بیماری گفته میشود.
الف) علائم رودهای
اسهال
شایعترین علامت این دسته از بیماریها است که به مدفوع آبکی یا مدفوع نسبتا شل که به صورت مکرر دفع گردد اشاره دارد.اسهال در این بیماران گاهی آنقدر شدید است که بیمار مجبور میگردد به دفعات مکرر جهت اجابت مزاج مراجعه نماید (گاهی 20 بار در طول یک روز) البته ممکن است بسته به فعال بودن یا نبودن بیماری و نوع غذای مصرفی، دفعات اسهال تغییرنماید.
دلپیچه
در بعضی از موارد انقباضات مکرر شکم ممکن است وجود داشته باشد که فرد را نیازمند اجابت مزاجهای مکرر با مقدار کمی مدفوع شل میکند. این انقباضات به دلیل تحریک جدار روده ناشی از التهاب رخ میدهند.
وجود خون در مدفوع و خونریزی از مقعد
به دلیل وجود التهاب و آسیب مخاط رودهها در بیماران مبتلا به کولیت زخمی و کرون، خونریزی، بخصوص در مواقعی که بیماری فعال است، دیده میشود در این حالت مدفوع بیمار ممکن است آغشته به خون باشد یا خون روشن از مقعد دفع شود.
یبوست
بعضی از مبتلایان به بیماری کولیت زخمی و یا کرون از یبوستهای دورهای شکایت دارند.بیماری کرون این مساله میتواند ناشی از انسداد نسبی روده کوچک باشد و در بیماری کولیت زخمی یبوست غالبا در نتیجه وجود التهاب در قسمت انتهایی روده بزرگ یعنی رکتوم میباشد که در این حالت واکنش عصبی روده بزرگ باعث عدم دفع مدفوع و در نتیجه یبوست میگردد.
درد شکمی
معمولا نتیجه انقباضات روده و یا التهاب است. التهاب باعث تحریکپذیری اعصاب و عضلاتی میگردد که انقباضات رودهای را تحت کنترل دارند.درد بیماران مبتلا به کولیت زخمی بیشتر در قسمت پایین شکم احساس میشود و بیشتر در ارتباط با دفع است و با دفع مدفوع، بهتر میشود
در بیماری کرون درد شکمی معمولا در ناحیه راست و پایین شکم احساس میشود، یعنی جائی که ناحیه انتهایی روده کوچک واقع شده است و احساس درد نشان دهنده وجود التهاب در این قسمت روده کوچک میباشد.در بعضی از موارد ممکن است درگیری در یک قسمت از روده باشد اما درد شکمی در قسمت دیگری احساس شود.
در بعضی موارد درد در این بیماران نشان دهنده عوارض بیماری مانند آبسه است به طور کلی دردی که به صورت ناگهانی شروع شود و یا در کیفیت و چگونگی آن تغییر قابل ملاحظهای پدید آید، باید حتما به اطلاع پزشک رسانده شود.
عدم توانایی در نگه داشتن مدفوع
این مسئله از شکایتهایی است که بخصوص در موقع فعال بودن بیماری مشاهده میشود.نکته: توجه به این مسئله بسیار مهم است چون در صورتی که در زمان مناسب به پزشک اطلاع داده شود، با استفده از داروهای موضعی بهبودپذیر میباشد.
خلاصه علائم رودهای
1- اسهال
2- دلپیچه
3- وجود خون در مدفوعو خونریزی از مقعد
4- یبوست
5- درد شکمی
6- عدم توانایی در نگهداری مدفوع
ب) علائم خارج رودهای
تعدادی از بیماران مبتلا به بیماریهای التهابی روده علائم خارج رودهای را تجربه میکنند. شایعترین این درگیریها، درد مفاصل به علت التهاب میباشد (آرتریت) در حال حاضر توضیح رضایتبخشی برای علت وقوع عوارض خارج رودهای بیماری وجود ندارد.
بعضی از پزشکان این عوارض را ثانویه به بیماری التهابی روده میدانند در حالیکه عدهای دیگر آنها را مانند بیماری التهابی موجود در روده التهابی که کل بدن را درگیر کرده است قرض میکنند، مشخص شدن علت قطعی این عوارض به یافتن علت اصلی بیماریهای التهابی روده بستگی دارد.
در ذیل در مورد برخی از این علائم و چگونگی آنها توضیح میدهیم:
التهاب و درد مفاصل
از هر 5 بیمار مبتلا به بیماریهای التهابی روده حدوداً یک نفر دچار عوارض مفصلی بیماری میگردد. این عارضه بیشتر در بیمارانی که روده بزرگشان درگیر است دیده میشود به همین علت التهاب مفاصل در افراد مبتلا به کولیت زخمی شایعتر از مبتلایان به بیماری کرون است که تنها روده کوچکشان درگیر میباشد.
از آنجائی که مشکلات مفصلی وابسته به وجود التهاب در روده است علائم درگیری مفصل و درد آن، هنگامی که بیماری فعال است شایع میباشد.افرادی که دچار علائم مفصلی میگردند نباید از داروهای مسکنی همچون آسپیرین، دیکلوفناک، ایبوبروفن و… استفاده نمایند زیرا اگرچه این داروها در کاهش التهاب مفصلی موثر هستند؛ اما استفاده مداوم از آنها میتواند باعث تشدید بیماری اصلی شود.
پوکی استخوان
ابتدا تصور میشد که کاهش قطر استخوان در این بیماران به دلیل استفاده طولانی مدت و یا دوزهای بالای داروهای کورتونی است اما تاکنون مشخص شده است که این واکنشهای التهابی هستند که باعث تغییرات استخوانی میگردند.
به همین دلیل توصیه میشود که مبتلایان به این بیماریها در فواصل زمانی مشخص آزمایش اندازهگیری تراکم استخوان انجام دهند تا در صورت وجود چنین تغییراتی پزشک معالج به سرعت مطلع گردد.
چشم
شایعترین شکایت چشمی در این بیماری قرمزی چشم بدون وجود درد میباشد. این مشکل نیز همزمان با عود بیماری ایجاد شده هنگامی که بیماری فروکش مینماید بهبود پیدا میکند در قسمتهای دیگری چشم نیز درگیریهایی ممکن است به وجود بیاید که بعضی از این درگیریها در صورت عدم توجه به ضایعات پایدار مانند آب مروارید یا آب سیاه (گلوکوم) تبدیل میگردد.
به همین دلیل انجام معاینات مکرر چشمی در بیماران مبتلا به بیماریهای التهابی روده توصیه میشود. در بیشتر موارد بهبود علائم گوارشی باعث بهبود ضایعات چشمی میشود.
پوست
شایعترین تغییر پوستی در این بیماری ضایعهای به نام اریتم ندوزوم است که معمولا در مراحل اولیه بیماری التهابی روده ایجاد گردیده و در 80 درصد موارد همراه با درگیریهای مفصلی میباشد این ضایعه غالبا به صورت نقاط برجسته و حساس اغلب روی هر دو پاست که گاهی میتواند قبل از بروز علائم گوارشی نیز پدید آید.
ضایعه دیگر پیودرماگانگرنوزوم است که حتی میتواند بدون ارتباط با فعالیت بیماری نیز دیده شود و معمولا روی قفسه سینه و شکم دیده میشود و در اثر آسیب به عروق خونی کوچک زیر پوست و لایه پوشاننده آنهاست.ترک خوردگی گوشه دهان، ترک روی لبها و یا حتی قرمزی پوست اطراف لبها میتواند نشانهای از وقایع گوارشی زمینهای باشد.
زندگی آنلاین
یعنی در دوران ابتلا، بیماری زمانی عود می کند یا به اصطلاح شعله ور می شود و زمانی دیگر پس رفت کرده و فروکش می نماید، در حالی که برخی دیگر از بیماران به صورت دائم بیماری را دارا می باشند. خوشبختانه با پیشرفت شیوه های درمانی، میزان بیمارانی که دارای علائم دائمی هستند به طور چشم گیری کاهش یافته است.
شدت بیماری از یک فرد به فرد دیگر متفاوت است. بعضی مبتلایان تنها علائم خفیفی دارند در حالی که بعضی دیگر دارای علائم شدید و ناتوان کننده می باشند. در بعضی شروع علائم تدریجی است و در بعضی دیگر این علائم خود را به صورت ناگهانی نشان می دهند. حدود نیمی از بیماران دارای علائم خفیف می باشند و نیم دیگر از عود های مکرر بیماری رنج می برند.
بیماری های التهابی روده به دو صورت کلی در بیماران مبتلا دیده می شود:
1. کولیت زخمی (کولیت اولسراتیو یا کولیت اولسروز)
2. بیماری کرون
بیماری کولیت زخمی در آقایان و بیماری کرون در خانم ها شایعتر است ولی فراوانی کلی بیماری التهابی روده در دو جنس یکسان است. مشخصه اصلی هر دوی این بیماری ها التهاب روده هاست. در بیماری کولیت زخمی، قسمت مبتلا روده بزرگ (کولون) بیماران می باشد. در این بیماران داخلی ترین لایه روده بزرگ یعنی لایه پوشانده حفره روده دچار التهاب و زخم می شود.
در 50 درصد بیماران مبتلا به کولیت زخمی انتهایی ترین قسمت روده بزرگ یعنی ناحیه رکتوسیگموئید می باشد.در بعضی از بیماران نیمه چپ روده بزرگ گرفتار است که به آن کولیت سمت چپ می گویند و در تعدادی از بیماران تمام روده بزرگ درگیر است که به این حالت کولیت سر تا سری یا پان کولیت گفته می شود. در بیماران مبتلا به کرون، تمامی قسمت های دستگاه گوارش بیماران از دهان تا مقعد ممکن است مبتلا شود اما درگیری به طور عمده در روده کوچک و بزرگ می باشد.
در حدود 50 درصد بیماران مبتلا به بیماری کرون، روده بزرگ و کوچک به طور همزمان مبتلا می باشد. در این بیماری همچنین تمامی لایه های روده (بزرگ و کوچک) درگیر می شود. یعنی تمام ضخامت روده ممکن است درگیر باشد. درگیری مقعد نیز در این بیماران شایع است.
در بیماری کولیت زخمی، بیماری یک ناحیه از روده را به صورت یکنواخت درگیر می کند و در فاصله نواحی دیگر، ناحیه سالم وجود ندارد اما در بیماری کرون در فاصله بین نواحی مبتلا ناحیه سالم نیز وجود دارد و درگیری به صورت پراکنده و غیر یکنواخت می باشد. علایم این دو بیماری تا حد زیادی به هم شبیه است. در کشور ما بیماری کولیت زخمی از بیماری کرون شایع تر می باشد اما در کشور های غربی بیماری کرون شایع تر است.
علل بیماری های التهابی روده:
یکی از سوالاتی که بیماران مبتلا به بیماری های التهاب روده در بسیاری از موارد از پزشکان معالج خود می پرسند این است که:
چرا من به این بیماری مبتلا شده ام؟
در جواب باید گفت که متاسفانه تاکنون علم پزشکی نتوانسته است پاسخ قانع کننده ای به این سوال بدهد و علت یا علل این دسته از بیماری ها را به طور دقیق مشخص کند. هم اکنون در کشور ما و در کشور های دیگر تحقیقات متعددی در این زمینه در دست انجام می باشد و امید است که نتیجه این تحقیقات بتواند با مشخص کردن علل بیماری، پزشکان را دریافتن روش های بهتر و موثرتر درمان یاری دهد. در بررسی های انجام شده تاکنون علل و عوامل متعددی که با ایجاد این بیماری در ارتباط هستند، مشخص شده اند اما نمی توان هیچ یک از این عوامل را به عنوان عامل قطعی ایجاد کننده این بیماری ها در نظر گرفت. برای تشریح اینکه چه عواملی در ایجاد این بیماری ها نقش دارند، بهتر است ابتدا با نحوه ایجاد آن ها آشنا شویم.
بدن انسان همواره در معرض عوامل مهاجم و بیگانه بسیاری از جمله باکتری ها، ویروس ها، سموم و مواد خارجی قرار دارد. برای اینکه این عوامل مهاجم به بدن آسیب نرسانند، سیستم دفاعی بدن انسان با مکانیسم های متعدد اقدام به مقابله با این عوامل می نماید. عمده ترین نقش را برای مقابله با این عوامل در سیستم دفاعی بدن انسان، که دستگاه ایمنی نام دارد، سلول های ایمنی به عهده دارند.
اما همان گونه که در هر جنگی به هر حال نیروهای خودی و تاسیسات خودی نیز تا حدی تخریب می گردد و آسیب می بیند، در جنگ بین سلول های ایمنی خودی و عوامل بیگانه آسیب های جزئی به محل برخورد وارد می شود و تغییراتی در این محل به وجود می آید که به آن التهاب می گویند.
در بعضی از موارد و به دلایلی که تاکنون چندان شناخته نیست، سیستم ایمنی بدن سلول های قسمت های مختلف بدن را با عوامل بیگانه اشتباه می گیرد و شروع به واکنش نشان دادن بر علیه آن ها و تخریب آن ها می کند. این واکنش، خود ایمنی نامیده می شود و در این ضمن واکنش التهابی نیز در قسمت های درگیر به وجود می آید. در بیماری های التهابی روده محل این جنگ در قسمت های مختلف روده کوچک و بزرگ می باشد. در این شرایط واکنش خود ایمنی بر ضد سلول های نواحی مختلف روده ایجاد می شود و باعث تخریب آن ها و بروز التهاب در این قسمت می گردد.
چرا در افراد مبتلا به بیماری های التهابی روده سلول های ایمنی برعلیه سلول های خودی واکنش نشان می دهند؟
پاسخ به این سوال در حقیقت همان نکته ای است که دانشمندان و محققین برای پی بردن به علت آن سالیان دراز است مشغول بررسی هستند. اگر دلیل این امر مشخص شود، گام عمده ای در جهت روشن کردن علت بیماری های التهابی روده و سایر بیماری هایی که از آن ها به عنوان بیماری های خود ایمنی نام برده می شود، برداشته خواهد شد. در حال حاضر دانشمندان علل احتمالی زیر را برای این مساله مطرح می کنند (توجه داشته باشید که این علل تنها به عنوان احتمال مطرح هستند و هنوز ارتباط هیچ یک از آن ها با بیماری های التهابی روده به طور قطع مشخص نشده است!):
دسته عمده ای از عواملی که از آن ها به عنوان عوامل مستعد کننده بیماری های التهابی روده نام برده می شود را می توان عوامل محیطی نامید. از جمله عوامل محیطی مربوط به این مساله وضعیت اقتصادی، عوامل شغلی، وضعیت تغذیه و سایر عوامل می باشند. در تحقیقات انجام شده مشخص گردیده است که این بیماری بیشتر در طبقات مرفه جامعه و گروه هایی که وضعیت اقتصادی بهتری دارند دیده می شود. حتی دیده شده است که در کشورهایی که وضعیت اقتصادی بهتری دارند، این بیماری از کشورهای فقیر شایع تر است. همچنین این بیماری در افرادی که زندگی کم تحرک و مشاغل نشسته دارند بیشتر از افرادی که زندگی پر تحرک دارند دیده می شود.
در بررسی های انجام شده مشخص شده است که بیماری کرون در افراد سیگاری بیشتر از افراد غیر سیگاری و بیماری کولیت زخمی در افراد سیگاری کمتر از افراد غیر سیگاری دیده می شود البته باید توجه داشت که این مسئله به این معنا نیست که مبتلایان به کولیت زخمی باید سیگار بکشند! چون مصرف سیگار تبعات و عوارض بسیار زیادی بر دستگاه های مختلف بدن از جمله دستگاه گوارش دارد و باعث افزایش خطر ابتلا به بسیاری از سرطان ها می شود و در مبتلایان به کولیت زخمی نیز احتمال بروز تمامی این مشکلات با مصرف سیگار وجود خواهد داشت.
در اخبار و برنامه های علمی تلویزیون و رادیو و نیز خبرهای علمی روزنامه ها، چندین بار به این مسئله بر خورده ایم که عامل ایجاد کننده زخم معده یک میکروب می باشد. آیا ممکن است که عامل به وجود آورنده بیماری های التهابی روده نیز یک میکروب باشد؟
بررسی های متعددی در زمینه ارتباط باکتری ها، قارچ ها، ویروس ها و سایر عوامل عفونی با این بیماری انجام شده است اما تاکنون دلیل محکمی به دست نیامده است که نشانگر وجود نقش یک باکتری یا انگل باشد. گاهی اوقات یک عفونت روده ای می تواند زمینه تشدید بیماری را فراهم کند. به همین دلیل بعضا در درمان موارد عود بیماری، از آنتی بیوتیک استفاده می شود.
در اوایل ابتلا به این بیماری با یکی از دوستانم در این زمینه صحبت می کردم اعتقاد او بر این بود که گروه خاصی از مواد غذایی عامل ایجاد کننده این بیماری هستند و در صورت رعایت رژیم خاص غذایی بهبود فراهم یافت. آیا این مسئله صحت دارد؟
باید گفت یکی از مسائلی که اخیرا در زمینه نحوه ایجاد این بیماری، توجه دانشمندان را به خود جلب کرده است نقش تغذیه در ایجاد این بیماری است ولی با وجود مطالعات انجام شده هنوز تاثیر مواد غذایی و نحوه تغذیه در ایجاد این بیماری مشخص نشده است و لذا نمی توان گفت که نوعی خاصی از غذا در ایجاد این بیماری دخالت دارد تا با مصرف نکردن آن بیماری بهبود یابد.
از زمان ابتلای من به این بیماری این نگرانی در همکاران نزدیک من در محیط کار ایجاد شده است که ممکن است این بیماری به آنان نیز سرایت کند آیا این امکان وجود دارد؟
خیر، با قاطعیت می توان گفت که در این بیماری عامل عفونی که بخواهد از فردی به فرد دیگر منتقل شود و او را مبتلا کند وجود ندارد و در این زمینه نگرانی بی مورد است.
آیا در نهایت می توان گفت که نقش عامل وراثت و استعداد ژنتیکی در مورد ابتلا به بیماری های التهابی مهمتر است یا نقش عوامل محیطی؟
پاسخی که دانشمندان به این سوال می دهند این است که در فردی که از لحاظ ژنتیکی زمینه های ابتلا به این بیماری را دارد، اگر بعضی از عوامل محیطی موثر وجود داشته باشند یا تاثیر بگذارند، بیماری به وجود می آید. لذا چون پیشگیری یا از بین بردن زمینه های ارثی ابتلا به این بیماری کار مشکلی است دانشمندان در صددند با شناسایی دقیق عوامل محیطی زمینه ساز راه را برای پیشگیری از ایجاد این بیماری ها و درمان قطعی آن ها باز کنند.
در این دسته از بیماری ها علائم متعدد و متفاوتی ممکن است بروز کند. دسته ای از این علائم که ناشی از تاثیرات این بیماری بر روی دستگاه گوارش فرد (بخصوص روده ها) می باشد، علائم روده ای و دسته ای از علائم که ناشی از اثرات و عوارض این بیماری ها در خارج از دستگاه گوارش می باشد، علائم خارج روده ای نامیده می شوند در بسیاری از موارد این بیماری دارای عوارض و علائمی می باشد که اختصاصی به اندام و ارگان خاصی ندارد و ناشی از ماهیت بیماری و علائم آن است. (مثل خستگی و ضعف، تب و کم خونی) که به آنها علایم عمومی بیماری گفته می شود.
الف) علائم روده ای
اسهال:
شایع ترین علامت این دسته از بیماری ها است که به مدفوع آبکی یا مدفوع نسبتا شل که به صورت مکرر دفع گردد اشاره دارد. اسهال در این بیماران گاهی آنقدر شدی است که بیمار مجبور می گردد به دفعات مکرر جهت اجابت مزاج مراجعه نماید (گاهی 20 بار در طول یک روز) البته ممکن است بسته به فعال بودن یا نبودن بیماری و نوع غذای مصرفی، دفعات اسهال تغییر نماید.
دل پیچه:
در بعضی از موارد انقباضات مکرر شکم ممکن است وجود داشته باشد که فرد را نیازمند اجابت مزاج های مکرر با مقدار کمی مدفوع شل می کند. این انقباضات به دلیل تحریک جداره روده ناشی از التهاب رخ می دهند.
وجود خون در مدفوع و خونریزی از معقد:
به دلیل وجود التهاب و آسیب مخاط روده ها در بیماران مبتلا به کولیت زخمی و کرون، خونریزی، بخصوص در مواقعی که بیماری فعال است، دیده می شود در این حالت مدفوع بیمار ممکن است آغشته به خون باشد یا خون روشن از مقعد دفع شود.
یبوست:
بعضی از مبتلایان به بیماری کولیت زخمی و یا کرون از یبوست های دوره ای شکایت دارند. بیماری کرون این مساله می تواند ناشی از انسداد نسبی روده کوچک باشد و در بیماری کولیت زخمی یبوست غالبا در نتیجه وجود التهاب در قسمت انتهایی روده بزرگ یعنی رکتوم می باشد که در این حالت واکنش عصبی روده بزرگ باعث عدم دفع مدفوع و در نتیجه یبوست می گردد.
درد شکمی:
معمولا نتیجه انقباضات روده و یا التهاب است. التهاب باعث تحریک پذیری اعصاب و عضلاتی می گردد که انقباضات روده ای را تحت کنترل دارند. درد بیماران مبتلا به کولیت زخمی بیشتر در قسمت پایین شکم احساس می شود و بیشتر در ارتباط با دفع است و با دفع مدفوع، بهتر می شود در بیماری کرون درد شکمی معمولا در ناحیه راست و پایین شکم احساس می شود، یعنی جایی که ناحیه انتهایی روده کوچک واقع شده است و احساس درد نشان دهنده وجود التهاب در این قسمت روده کوچک می باشد. در بعضی از موارد ممکن است درگیری در یک قسمت از روده باشد اما درد شکمی در قسمت دیگری احساس شود. در بعضی موارد درد در این بیماران نشان دهنده عوارض بیماری مانند آبسه است به طور کلی دردی که به صورت ناگهانی شروع شود و یا در کیفیت و چگونگی آن تغییر قابل ملاحظه ای پدید آید، باید حتما به اطلاع پزشک رسانده شود.
عدم توانایی در نگه داشتن مدفوع:
این مسئله از شکایت های است که بخصوص در موقع فعال بودن بیماری مشاهده می شود. نکته: توجه به این مسئله بسیار مهم است چون در صورتی که در زمان مناسب به پزشک اطلاع داده شود، با استفاده از داروهای موضعی بهبود پذیر می باشد.
ب) علائم خارج روده ای:
تعدادی از بیماران مبتلا به بیماری های التهابی روده علائم خارج روده ای را تجربه می کنند. شایع ترین این درگیری ها، درد مفاصل به علت التهاب می باشد (آرتریت) در حال حاضر توضیح رضایت بخشی برای علت وقوع عوارض خارج روده ای بیماری وجود ندارد. بعضی از پزشکان این عوارض را ثانویه به بیماری التهابی روده می دانند در حالی که عده ای دیگر آن ها را مانند بیماری التهابی موجود روده التهابی که کل بدن را درگیر کرده است فرض می کنند، مشخص شدن علت قطعی این عوارض به یافتن علت اصلی بیماری های التهابی روده بستگی دارد.
نژاد:
این بیماری در سفید پوستان شایع تر از سیاه پوستان است. از طرفی در سیاه پوستانی که در آمریکا و یا سایر کشور های غیر آفریقایی زندگی می کنند، فراوانی این بیماری با افراد بومی ساکن آن کشور (مثلا سفید پوستان) تفاوتی ندارد که این مساله نشانگر این حقیقت است که با وجود نقش مسائل ارثی و نژادی، محیط زیست نیز تاثیر عمده ای در ایجاد این بیماری دارد. از طرفی شایع تر بودن این بیماری در برخی از جمعیت های خاص (مانند یهودیان) نشان دهنده اهمیت نقش وراثت در این بیماری است. چون یهودیان ساکن در کشورهای مخالف، میزان ابتلای بالاتری نسبت به ساکنان بومی آن کشور ها دارند.
در حدود 25 درصد بیماران مبتلا به بیماری های التهابی روده یک فرد مبتلا به این بیماری در خانواده هایشان دارند. بررسی های متعدد نشان دهنده این مساله است که وجود ویژگی های ژنتیکی خاصی در مبتلایان به این بیماری ها آن ها را مستعد ابتلا به این بیماری می کند.
من یک بیمار مبتلا به بیماری کولیت زخمی روده هستم و در حال حاضر قصد ازدواج دارم. نگرانی من از این مساله است که بعد از ازدواج فرزند من نیز دچار این بیماری گردد. آیا این احتمال وجود دارد؟
با وجود نقش وراثت در ایجاد این بیماری، احتمال ابتلای فرزندان مبتلایان به بیماری های التهابی روده به این بیماری وجود دارد. نکته قابل توجه در این زمینه این است که در صورت ابتلای فرزندان افراد مبتلا به بیماری های التهابی روده به این بیماری نوع بیماری، در درصد بالایی از موارد، مشابه والدین می باشد مثلا فرزند فرد مبتلا به کولیت زخمی در صورت ابتلا به این بیماری مبتلا به کولیت زخمی خواهد شد. ضمنا به نظر می رسد که انتقال ارثی در بیماری کرون بیشتر از کولیت زخمی دیده می شود و شایع ترین حالت انتقال از مادر به فرزند نادرترین حالت آن از پدر به فرزند است.
التهاب و درد مفاصل:
از هر 5 بیمار مبتلا به بیماری های التهابی روده حدودا یک نفر دچار عوارض مفصلی بیماری می گردد. این عارضه بیشتر در بیمارانی که روده بزرگ شان درگیر است دیده می شود به همین علت التهاب مفاصل در افراد مبتلا به کولیت زخمی شایع تر از مبتلایان به بیماری کرون است که تنها روده کوچکشان درگیر می باشد. از آنجایی که مشکلات مفصلی وابسته به وجود التهاب در روده است علائم درگیری مفصلی می گردند نباید از داروهای مسکنی همچون آسپرین، دیکلوفنانک، ایبوبروفن و... استفاده نمایند زیرا اگر چه این داروها در کاهش التهاب مفصلی موثر هستند؛ اما استفاده مداوم از آن ها می تواند باعث تشدید بیماری اصلی شود.
پوکی استخوان:
ابتدا تصور می شد که کاهش قطر استخوان در این بیماران به دلیل استفاده طولانی مدت و یا دورهای بالای داروهای کورتونی است اما تاکنون مشخص شده است که این واکنش های التهابی هستند که باعث تغییرات استخوانی می گردند. به همین دلیل توصیه می شود که مبتلایان به این بیماری های در فواصل زمانی مشخص آزمایش اندازه گیری تراکم استخوان انجام دهند تا در صورت وجود چنین تغییراتی پزشک معالج به سرعت مطلع گردد.
چشم:
شایع ترین شکایت چشمی در این بیماری قرمزی چشم بدون وجود درد می باشد. این مشکل نیز همزمان با عود بیماری ایجاد شده هنگامی که بیماری فروکش می نماید بهبود پیدا می کند در قسمت های دیگری چشم نیز درگیری هایی ممکن است به وجود بیاید که بعضی از این درگیری ها در صورت عدم توجه به ضایعات پایدار مانند آب مروارید یا آب سیاه (گلوکوم) تبدیل می گردد. به همین دلیل انجام معاینات مکرر چشمی در بیماران مبتلا به بیماری ها التهابی روده توصیه می شود. در بیشتر موارد بهبود علائم گوارشی باعث بهبود ضایعات چشمی می شود.
پوست:
شایعترین تغییر پوستی در این بیماری ضایعه ای به نام ارتم ندوزوم است که معمولا در مراحل اولیه بیماری التهابی روده ایجاد گردیده و در 80درصد موارد همراه با درگیری های مفصلی می باشد این ضایعه غالبا به صورت نقاط بر جسته و حساس اغلب روی هر دو پاست که گاهی می تواند قبل از بروز علائم گوارشی نیز پدید آید. ضایعه دیگر پیودرما گانگرنوزوم است که حتی می تواند بدون ارتباط با فعالیت بیماری نیز دیده شود و معمولا روی قفسه سینه و شکم دیده می شود و در اثر آسیب به عروق خونی کوچک زیر پوست و لایه پوشاننده آن هاست.
ترک خوردگی گوشه دهان، ترک روی لب ها و یا حتی قرمزی پوست اطراف لب ها می تواند نشانه ای از وقایع گوارشی زمینه ای باشد.
خبرگزاری آریا-داشتن استرس می تواند یکی از علائم بیماری های روده باشد.
به گزارش خبرگزاری آریا،علائمی که خبر از مشکلات روده می دهند
این مقاله زمانی برای معاینه روده است - به معنی واقعی کلمه. کریستی کینگ، سخنگوی آکادمی تغذیه و رژیم های غذایی می گوید: "فهمیدن این که روده سالم است یا خیر به آن آسانی که هر کس فکر می کند نیست". دلیلش این است که، با توجه به گفته دکتر اسکات شریبر Scott Schreiber پزشک کاردرمان و متخصص تغذیه بالینی " علائم و نشانه های یک روده ناسالم بسیار بیشتر از نفخ، یبوست یا اسهال است."
روده یک عضو پیچیده است. و به لطف پیشرفت های اخیر در نحوه تجزیه و تحلیل تریلیون باکتری که در داخل بدن ما زندگی می کنند (با نام مستعار میکروبیوم روده)، محققان شروع به درک میزان پیچیدگی آنها برای پیدا کردن ارتباط بین سلامت روده و سلامت میزبان مهربان آن (یعنی ما) کردند. شریبر به برخی جنبه های کمتر قابل مشاهده آن از قبیل حساسیت های غذایی، اضطراب، بیماریهای خود ایمنی و عفونت مکرر اشاره می کند.
آیا روده شما به اندازه ای که باید سالم هست؟
در ادامه برخی از نشانه های شگفت آوری که خبر از عدم توازن میکروبی روده دارند را می خوانید.
آیا به آسانی بیمار می شوید؟
سیستم گوارش مجهز به بزرگترین و پیچیده ترین بخش سیستم ایمنی بدن انسان است. در میان سایر موارد، یک روده متعادل شامل میکروبهایی است که پیام رسان های شیمیایی ترشح کرده که به سلولهای سیستم ایمنی (T Cells) اجازه می دهند ما را در برابر عوامل بیماری زا ( میکروبهای مهاجم) و مواد مضر خارجی محافظت کنند.
داشتن باکتریهای مفید در حد کفایت فضای روده را اشغال کرده و به میکروبهای فرصت طلب که در صورت داشتن جای زیاد به سرعت رشد می کنند اجازه رشد نمی دهند و به این ترتیب از ما محافظت می کنند. کینگ می گوید "بخش اعظم سیستم ایمنی در روده قرار دارد، پس اگر به آسانی بیمار می شوید تعدادی باکتری خوب روده می تواند کمک کننده باشد."
آیا حساسیت غذایی دارید؟
حساسیت های غذایی بسیار متنوع بوده و دنیای راز آلودی دارند. کینگ با این گفته موافق است که "تشخیص حساسیت غذایی اغلب بدون ثبت غذاها و واکنش بدن به هریک مشکل و غیر ممکن است. او توصیه می کند با یک متخصص تغذیه و رژیم همکاری کنید تا به شما کمک کند بدانید چه غذایی برایتان مشکل ساز است. آنچه کارشناسان این حوزه می گویند این است که با ارتقای سطح باکتریهای خوب روده می توان به درمان برخی حساسیت های غذایی مانند عدم تحمل لاکتوز کمک کرد. یک مقاله در مجله تغذیه انگلستان به این مطلب اشاره داشته که مصرف پروبیوتیکها می تواند به افرادی که در جذب لاکتوز مشکل دارند کمک کند.
استرس دارید؟
شواهد محکمی از ارتباط بین روده و مغز وجود دارد. مقاله اخیری که در سالانه بیماریهای روده منتشر شده عنوان کرده که میکروبهای روده مواد شیمیایی مغز را در پاسخ به استرس و اضطراب تنظیم می کنند.
کینگ می گوید" روده مغز دوم بدن است" و پژوهشگران در حال اثبات این هستند که افرادی که از افسردگی و اضطراب رنج می برند میکروبهای روده ای تغییر یافته ای دارند. مجله بیماریهای روده گزارش می دهد که پروبیوتیکهای خاصی می توانند سطح کورتیزول مرتبط با استرس و رفتاری های مضطربانه را کاهش دهند. البته کینگز می گوید: "که هنوز تحقیقات برای پاسخ به این سوال که کدام باکتری خوب می تواند برای مغز ما مفید باشد؟ ادامه دارد."
علائم بیماری روده, نشانه های بیماری روده, پیشگیری از ابتلا به بیماری های روده
احتمال دارد درد مفاصل و بیماری آرتریت روماتوئید با بیماری های روده در ارتباط باشد
آیا در مفاصلتان احساس درد می کنید؟
علت بیماری آرتریت روماتوئید (RA)، یک بیماری خود ایمنی که به مفاصل حمله می کند مشخص نیست. محققین گمان می کنند که پاسخ آن ممکن است در میکروبهای روده نهفته باشد، شاید به این دلیل که روده بخش مهمی از سیستم ایمنی را داراست. این ایده که ممکن است میکروهای روده بر پاسخهای ایمنی بدن خارج از سیستم گوارش نقش داشته باشند جدید است. اما درستی این مطلب که در مجله Nature Reviews Rheumatology منتشر شده روی حیوانات آزمایش شده است. کینگ اضافه می کند علاوه بر ارتباط روده با مفصل، بیماری آرترید روماتوئید اغلب با سایر بیماریهای خودایمنی مثل سلیاک یا سندروم روده تحریک پذیر در ارتباط است.
آیا پس از مصرف آنتی بیوتیکها دچار اسهال می شوید؟
آنتی بیوتیکها مثل شمشیر دولبه عمل می کنند هم باکتریهای بد را از بین می برند و هم باکتری های خوب را و توازن طبیعی باکتریهای خوب را به سمت باکتریهای بد به هم می زنند. به خاطر داشته باشید که حتی در شرایط طبیعی بدن حاوی باکتریهای بد هم هست اما تا زمانیکه تعداد باکتریهای خوب به باکتریهای بد برتری دارد ما آنها را حس نمی کنیم. در غیاب باکتریهای خوب، باکتریهای بد به سرعت رشد می کنند و مواد سمی ترشح می کنند که به روده آسیب می رساند و موجب التهاب و اسهال می شوند.
کینگ می گوید: "در هنگام مصرف آنتی بیوتیک در بسیاری موارد مصرف پروبیوتیکها یا غذاهای پروبیوتیک مثل ماست می تواند به ذخیره باکتریهای خوب کمک کند.خوشبختانه اسهال پس از یک هفته از قطع مصرف آنتی بیوتیک از بین می رود اما تغییرات پیچیده در میکروبیوم های روده ممکن است برای مدت طولانی تر باقی بمانند که اثرات نهایی آنها هنوز مشخص نیست.
رحمان عباسی گفت: سندروم روده تحریک پذیر انقباضات منظمی ایجاد می کند که این انقباض ها به خودی خود بد نیست و باعث دفع مناسب بدن می شود.اما در صورتی که زیاد می شود دردهای ناحیه شکمی را موجب می شود.
وی ادامه داد: علائم این بیماری شامل درد شکمی، اسهال و کاهش وزن بدن است. البته علائمی که کمتر شایع است کاهش اشتها، تب، عرق شبانه، درد مقعد و گاهی خونریزی از مقعد است.
عباسی گفت: این دردها با خوردن برخی غذاها کم یا بیشتر می شوند مثلا لبنیات، کافئین، غذاهای چرب و سبزیجاتی مثل لوبیا و کلم بروکلی درد را بیشتر می کنند.
این متخصص گوارش گفت:به طور کلی نوشیدن آب کافی در روز ،خوردن مقدار بیشتری فیبر مثل غلات و نان های سبوس دار، میوه و سبزی مفید است.
عباسی ادامه داد: وعده های کوچک غذا به کاهش دل پیچه و اسهال کمک می کند.البته گاهی مصرف گیاهان دارویی نیز کمک کننده است مثلا بابونه، نعنا و زنجبیل در کاهش این دردها موثر است.
خبرگزاری آریا-این روزها به هر میوه فروشی یا غرفه میوه و تره باری که سر بزنید سینی های پر از انجیرهای زرد یا بنفش را می بینید که رج زده اند و چشمک می زنند تا شما دست در جیب بکنید و انجیر به دست راهی خانه شوید تا هم خودتان از خواص آن بهره مند شوید .
به گزارش خبرگزاری آریا، این میوه گوشت دار و شیرین سرشار از ویتامین ها و مواد معدنی مختلفی است که سلامتی را به شما هدیه می دهد. این میوه حاوی ویتامین های A،B،C، قند، پروتئین، کلسیم، آهن و غیره می باشد. برای اینکه بدانید چرا باید انجیر میل کنید با ما همراه شوید.
ویتامین ها و مواد معدنی
انجیر نقش مهمی در تنظیم و کنترل برنامه غذایی دارد به دلیل اینکه سرشار از ویتامین ها و مواد معدنی است. اگر دنبال افزایش میزان ویتامین B بدنتان هستید به جای مصرف مکمل سراغ انجیر بروید. انجیر همچنین ترکیباتی حاوی خواص ویتامین P دارد که برای سلامت مویرگ ها بسیار مفید است.ویتامین های B و A موجود در این میوه کوچک نیز برای رگ های خونی و همچنین مجاری تنفسی فوق العاده است. اگر مدتی است احساس ضعف و بی حالی می کنید برای بازیانی انرژی و قدرت بدنی انجیر میل کنید. برای همین هم این میوه برای بیمارانی که دوره نقاهت را می گذرانند و از لحاظ جسمی و روحی ضعیف شده اند مفید است.انجیر حاوی ویتامین C است و برای همین هم ادرارآور بوده و یک درمان طبیعی برای مقابله با پیری و فرسودگی است. پتاسیم موجود در این میوه (هر 100 گرم انجیر حاوی 232 میلی گرم پتاسیم است) تعادل غذایی تان را حفظ می کند. به خاطر اینکه همیشه باید تعادلی بین میزان پتاسیم و سدیم (نمک) بدنتان باشد تا سلامت شما حفظ شود.فیبرهای موجود در انجیر نقش موثری در هضم راحت غذا و مقابله با یبوست دارد. به این منظور هم بهتر است از انجیرهای کاملا رسیده استفاده کنید.اگر دنبال خوش اندامی هستید باید بدانید که انجیر نه چربی دارد، نه سدیم و نه کلسترول. از این گذشته این میوه حاوی آب زیادی است از این نظر هم به زیبایی اندام کمک می کند.انجیر حاوی آهن نیز می باشد. حتماً می دانید که آهن برای ساخت گلبول های قرمز لازم است و وظیفه حمل اکسیژن به بافت ها را بر عهده دارد.این میوه همچنین حاوی کلسیم، فسفر و منیزیم است که برای سلامت بدن لازم و ضروری اند. به این ترتیب که استحکام استخوان ها را بالا می برد، برای رشد بچه ها مفید است و باعث بهبود عملکرد عضلات می شود.
خبرگزاری آریا- طبق یک مطالعه جدید، کودکان و نوجوانان چاق در مقایسه با همسن و سال های خود با وزن عادی، انواع متفاوتی باکتری در دستگاه گوارشی شان دارند.
به گزارش خبرگزاری آریا،محققان عنوان می کنند این یافته ها به تشخیص گونه های خاص باکتری و پیشگیری یا درمان شروع چاقی کمک می کند.
در این مطالعه، محققان باکتری های روده و وزن 84 فرد 7 تا 20 ساله را بررسی کردند. از بین این کودکان، 27 نفر چاق، 35 نفر به شدت چاق، 7 نفر دارای اضافه وزن و 15 نفر با وزن عادی بودند.
این کودکان و نوجوانان به منظور ارزیابی توزیع چربی بدن شان تحت اسکن MRI قرار گرفتند. از آنان نمونه خون گرفته شد و مواد خوراکی مصرف شده توسط آنان به مدت سه روز تحت نظر بود.
محققان دریافتند 8 گروه باکتری روده با میزان چربی در بدن مرتبط هستند. چهار گروه آنها بیشتر در افراد چاق وجود داشتند.
محققان تاکید دارند که باکتری روده کودکان چاق معمولا بر هضم کربوهیدرات ها تاثیر بیشتری دارد.
همچنین محققان دریافتند کودکان چاق در مقایسه با کودکان دارای وزن نرمال، میزان بالاتری اسید چرب با زنجیره کوتاه دارند. این اسیدهای چرب با زنجیره کوتاه که توسط برخی انواع باکتری های روده تولید می شوند، با تولید چربی در کبد مرتبط هستند.
وقتی فردی در بازه های زمانی طولانی مدت اجابت مزاج می کند و به سختی می تواند مدفوع کند دچار یبوست شده اســت. یبوست یکی از موضوعاتی اســت که افراد کمتر رغبت به صحبت کردن در مورد آن نشان میدهند و حتی در صورت درگیر شدن با این اختلال تمایلی به مشورت با پزشک ندارند.
یبوست چیست؟
هنگامی که حرکات روده به درستی انجام نشود ، یبوست اتفاق می افتد. متوسط زمان هر حرکت روده ای از فردی به فرد دیگر متفاوت اســت . به طور کلی اگر فردی در طول مدت ۳ روز دفعی نداشته باشد مدت زمان زیادی حساب میشود زیرا پس از این زمان مدفوع سخت شده و دفع آن مشکل میشود.
عامل ایجاد یبوست چیست؟
یبوست معمولا به دلیل اختلالات عملکردی روده رخ میدهد تا مشکلات ساختاری. علل اصلی و عمده یبوست شامل موارد زیر میباشد:دریافت میزان ناکافی آب روزانه ؛ ناکافی بودن فیبر در رژیم غذایی ؛ تغییر رژیم غذایی معمول و روتین، مثلا در مسافرت عدم تحرک کافی و ورزش نکردن
مصرف میزان زیاد محصولات لبنی در روز ؛ استرس نگهداشتن و عدم دفع در مواقعی که احساس میکنید باید دفع کنید .در موارد بسیار معدود هم عدم عصب رسانی کافی به ماهیچه های روده باعث بوجود آمدن یبوست میشود.
علائم رخداد یبوست چیست؟
بطور کلی علامت های ایجاد یبوست شامل موارد زیر هستند:دفع کمتر از دوبار در هفته و یا سختی در مدفوع کردن ؛ ورم کردن ناحیه شکم و روده ها و دردناک بودن ناحیه درد ؛ استفراغ
چطور یبوست را تشخیص دهیم؟
اکثر مردم برای تشخیص به آزمایشات خاص احتیاج ندارند . اگر یبوست شما برای بیش از دو هفته طول کشیده اســت لازم اســت به پزشک مراجعه کنید تا منبع اصلی ایجاد بیماری شناسایی و برطرف شود. اگر یبوست به دلیل سرطان کولون باشد، تشخیص زود هنگام و درمان بسیار حائز اهمیت می باشد.
تست هایی که پزشک شما ممکن اســت درخواست کند شامل
آزمایش خون در صورت مشکوک بودن به اختلالات هورمونیرادیوگرافی با ماده حاجب از کولونکولونوسکوپیولی اکثر مبتلایان هیچکدام از موارد بالا را نشان نمیدهند و از دو عارضه زیر رنج میبرند:رکود کولون: وضعیتی که حرکات کولون به سختی انجام میشود و مدفوع پیش نمیرود. انسداد روده: وضعیتی که شخص نمیتواند مدفوع را خارج کند.
چطور از یبوست جلوگیری کنم؟
رژیم غذایی مناسب با مقدار فیبر بالا انتخاب کنید.میوه ها، سبزیجات و بقولات، نان گندم و سریالها (مثل برشتوک) مواد غنی از فیبر هستند. فیبر و آب به کولون کمک میکنند تا مدفوع را به جلو پیش برد.روزانه در حدود یک و نیم تا دو لیتر آب و یا سایر نوشیدنیها را مصرف کنید (مگر در شرایطی که توسط پزشک از اینکار منع شده باشید).
مایعات حاوی کافئین مثل قهوه و نوشابه ها اثرات آبزدایی و دهیدراته کردن دارند، پس تا زمان بازگشت عملکرد روده به حالت طبیعی از مصرف این مایعات خودداری کنید.همچنین بعضی افراد باید از مصرف شیر و محصولات لبنی نیز خودداری کنند.به طور مرتب ورزش کنید.هنگام احساس نیاز به تخلیه، خودداری نکنید، سریع به دستشویی رفته و دفع کنید.
اگر دچار یبوست شدم چکار کنم ؟
روزانه ۴ لیوان بیشتر آب بنوشید (مگر در شرایطی که منع پزشکی داشته باشید)
نوشیدنی های گرم را امتحان کنید، به خصوص در صبح به رژیم غذایی خود میوه و سبزیجات اضافه کنید .
آلو (آلو طلایی) و یا مواد حاوی گندم مصرف کنیددر صورت لزوم از داروهای ملین استفاده کنید.
یکی از داروهای مناسب بیزاکودیل اســت ولی برای بیشتر از دو هفته نباید از دارو استفاده کرد و مصرف بیش از حد مجاز آنها (بیشتر از دوز تجویزی) علائم شدید و تهاجمی دارد.
همچنین لازم اســت در موارد زیر نزد پزشک معالج بروید اگر
در مدفوع خون مشاهده کردید ؛ دچار کاهش وزن شده اید و تغییری در رژیم غذایی نداشتید ؛درد بسیار شدید داشتید ؛ بیش از دو هفته از مدت زمان یبوست شما گذشته باشد .