جام جم سرا:این حساسیت، وظیفه مشاوران تحصیلی را سنگین‌تر کرده و ارائه مشاوره دانشگاهی را با چالش‌هایی مواجه کرده است، زیرا عواملی چون علاقه، وضعیت علمی و استعداد، بازار کار، امکان ادامه تحصیل، شرایط خانوادگی، مراجعه به متخصصان، جنسیت و بسیاری از عوامل دیگر در فرآیند انتخاب رشته موثر است که این عوامل متنوع، مشکلات زیادی را در امر مشاوره ایجاده کرده است.
از طرفی هم با توجه به محدودیت زمان انتخاب رشته، تنوع رشته‌های دانشگاهی و تعداد زیاد داوطلبان، تلاش کردیم با جمع‌آوری اطلاعات دقیقی در ارتباط با نحوه پذیرش قبول‌شده‌های کنکور، گام کوچکی در راستای نیاز داوطلبان و اولیای آنان برداریم.
بی‌علاقه انتخاب نکنید
شما در زمان انتخاب رشته می‌توانید 100 تا 150 رشته دانشگاهی را انتخاب کنید. (در صورتی که در کنکور شرکت کرده‌اید می‌توانید 150 رشته را انتخاب کنید ولی اگر در جلسه کنکور غایب بوده‌اید یا اصلا در کنکور شرکت نکرده‌اید می‌توانید صد انتخاب رشته داشته باشید.)
این تعداد زیاد رشته، شهر و دانشگاه، کار شما را بسیار راحت می‌کند، پس رشته‌هایی را که اصلا نمی‌شناسید و به آنها علاقه‌ای ندارید یا شهرهایی را که اصلا نمی‌روید یا نمی‌توانید در آنجا ساکن باشید، بی‌جهت انتخاب نکنید، زیرا اگر هم قبول شوید، باید یک عمر با این رشته و شهر و دانشگاه کنار بیایید.
استعدادهایتان را در نظر بگیرید
در انتخاب رشته‌های خاص به استعدادها و توانایی علمی خود توجه کنید. مثلا اگر می‌خواهید معماری بخوانید، باید قدری استعداد کارهای هنری داشته باشید یا اگر می‌خواهید ریاضـی بخوانید، باید پایه ریاضی قوی داشته باشید. اگر هم می‌خواهید وکیل شوید، باید سر و زبان خوبی داشته باشید. پس از سر ناچاری و بی‌حوصلگی انتخاب رشته نکنید. در وهله اول با خودتان خلوت کنید و به خود بگویید آیا من استعداد لازم برای تحصیل در این رشته را دارم یا خیر؟
نیم‌نگاهی به بازار کار داشته باشید
به بازار کار رشته مورد نظرتان هم توجه کنید. هدف از دانشگاه رفتن فقط درس خواندن و مدرک گرفتن نیست و در کنار افزایش سطح آگاهی‌های عمومی و اختصاصی و پیدا کردن یک سطح دانش بالاتر، بحث اشتغال هم خیلی مهم است. اگرچه حرف اول در پیدا کردن کار و کارآفرینی را ویژگی‌های فردی خودتان ایفا می‌کند، ولی بالاخره نوع تخصصی که کسب کرده‌اید نیز بسیار مهم است. پس به این نکته هم فکر کنید که با تحصیل در این رشته و شهر و دانشگاه، کجا می‌توانید کار پیدا کنید یا این که چه میزان حقوق دریافتی شما خواهد بود؟
ادامه تحصیل را فراموش نکنید
از سایت‌های اینترنتی، کتاب‌های معرفی رشته دانشگاهی یا مراجعه به دانشگاه ها، اساتید و دانشجویان تحقیق کنید که آیا در این رشته مورد علاقه‌تان، امکان ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر یعنی فوق‌لیسانس و دکتری در ایران وجود دارد یا خیر؟ حال اگر امکان ادامه تحصیل وجود دارد، در کدام دانشگاه‌ها میشود ادامه تحصیل داد و شرایط تحصیل چگونه است؟
خانواده را هم لحاظ کنید
هنگام انتخاب رشته به شرایط خانوادگی از قبیل شغل پدر، مادر، خواهر، برادر و شرایط عاطفی افراد خانواده هم توجه کنید. انتخاب رشته فقط فهرست کردن صد رشته میان شهرها و دانشگاه‌های مختلف نیست، بلکه نتیجه این انتخاب، یک عمر بر زندگی، کار و ازدواج شما تاثیر می‌گذارد. با توجه به این که هر سال میزان پذیرش مردان و زنان در رشته‌های مختلف متفاوت است، به جنسیت پذیرش رشته‌ها هم توجه کنید.
لزوم مشاوره گرفتن از افراد متخصص
عقل سلیم حکم می‌کند که در هر کاری به افراد متخصص مراجعه کنید. از این رو در فرآیند انتخاب رشته نیز در شهر و مدرسه خود تحقیق کنید و افراد باتجربه، مطلع در زمینه نکات فنی انتخاب رشته و آگاه درباره انواع رشته‌های مختلف را پیدا کرده و به آنها مراجعه کنید.
سال گذشته، سوابق تحصیلی به صورت تاثیر مثبت بر نتیجه نهایی کنکور اعمال می‌شد، اما امسال برای داوطلبانی که تاریخ اخذ مدرک دیپلم آنها از سال 84 به بعد است، سوابق تحصیلی به میزان حداکثر 25 درصد به صورت تاثیر قطعی در نمره آزمون لحاظ میشود، یعنی امسال نمره کتبی دیپلم، میتواند هم تاثیر مثبت و هم تاثیر منفی بر نتیجه نهایی کنکور داوطلب داشته باشد. به بیان دیگر، نمره کل نهایی داوطلب، مشمول اعمال سوابق تحصیلی یا همان ترکیبی از نمره آزمون و نمره سوابق تحصیلی خواهد بود که این دسته از داوطلبان مجاز به انتخاب 150 کد رشته محل هستند.
اما نمره کل نهایی برای داوطلبان غیرمشمول اعمال سوابق تحصیلی، نمره کل آزمون است و برای داوطلبانی هم که گروه آزمایشی ثبت‌نامی آنان با سوابق تحصیلی مطابقت ندارد (مثلا داوطلبی که دیپلم ریاضی دارد ولی در کنکور تجربی شرکت کرده است) تاثیر سوابق تحصیلی براساس دروس موجود متناسب با دروس آزمون سراسری خواهد بود که این سوابق تحصیلی، حداکثر تا میزان 25 درصد اعمال خواهد شد. در حقیقت، داوطلبان آزمون سراسری امسال به دو گروه مشمول سابقه تحصیلی و غیرمشمول سابقه تحصیلی تقسیم بندی می‌شوند. برای داوطلبان مشمول سابقه تحصیلی، سابقه تحصیلی حداکثر 25 درصد به صورت تاثیر قطعی در نمره کل نهایی لحاظ میشود. اما چنانچه داوطلبی مشمول سابقه تحصیلی نباشد، مطابق فرمول خاص خود، میزان تاثیر سابقه تحصیلی، صفر بوده و صد درصد نمره کل آزمون سراسری ملاک قبولی قرار می‌گیرد. پس برای این دسته از داوطلبان، نمره کل نهایی، همان نمره کل آزمون سراسری است و این گروه از داوطلبان مجاز به انتخاب صد کد رشته محل هستند.
مراقب باشید از کنکور سال آینده محروم نشوید
یکی از نکاتی که داوطلبان مجاز به انتخاب رشته باید مدنظر قرار دهند، این است که دانشگاه آزاد، کنکور جداگانه ندارد و برای انتخاب رشته تا 30 رشته دانشگاهی مجاز به انتخاب رشته هستید.
در انتخاب رشته‌ها و دانشگاه‌های روزانه، حتما رشته‌ای را انتخاب کنید که قادر باشید ادامه تحصیل دهید و در این نوع رشته‌های دانشگاهی حتما باید ثبت نام کرده و ادامه تحصیل دهید، وگرنه دو سال از کنکور محروم می‌شوید.
اما در صورت قبولی در دانشگاه‌های شبانه، غیرانتفاعی، پیام نور و نیمه‌حضوری، ادامه تحصیل ندادن، محرومیت از کنکور سال آینده را ندارد و هیچ مشکلی برایتان پیش نمی‌آید. تمام رشته‌ها و دانشگاه‌هایی هم که پسران در آن پذیرفته می‌شوند، معافیت تحصیلی دارند و هیچ مشکلی برای نظام وظیفه ندارند. هر داوطلب با توجه به شهر محل اقامت یا اشتغال خود فقط میتواند از چند مرکز و واحد پیام نور انتخاب رشته کند. از آنجا که دروس دانشگاه پیام نور عمدتا به شیوه غیرحضوری ارائه میشود و کلاس‌های دروس نظری، جنبه اختیاری دارد، محدودیت داوطلب بر شهرها، در مورد رشته‌های پیام نور اعمال نمی‌شود و نرم افزار با توجه به شهر محل اقامت یا اشتغال داوطلب و رشته‌های مورد نظر وی، رشته ـ شهرهای پیام نور را مشخص می‌کند.
در رشته و دانشگاه‌های پیام نور فقط در شهر و دانشگاه‌هایی می‌توانید انتخاب رشته کنید که دفترچه شماره 2 راهنمای انتخاب رشته به شما اجازه داده باشد و تقریبا پذیرش در این نوع دانشگاه‌ها، صد درصد بومی است. دانشگاه‌ها و رشته‌های پیام نور شهریه و هزینه دارد، بنابراین اگر مطمئن هستید قادر به پرداخت هزینه آنها نیستید، انتخاب آنها را در اولویت‌هایی قرار دهید که بعد از انتخاب رشته‌های پیام نور، رشته‌های غیرمورد علاقه‌تان قرار داشته باشد تا در صورت قبول نشدن در آن رشته‌ها، بعدا پشیمان نشوید.
نکات فنی انتخاب رشته
افرادی می‌توانند در رشته زبان و هنر انتخاب رشته کنند که قبلا ثبت‌نام کرده و فعلا مجاز به انتخاب رشته شده باشند. همچنین در انتخاب شهر و رشته با توجه به زیر گروه‌ها انتخاب رشته کنید، چون انتخاب رشته در زیر گروه‌ها، بسیار حائز اهمیت است.
برای انتخاب رشته‌های خاص نیز باید اولویت‌های مربوط را رعایت کنید، زیرا در انتخاب این رشته‌ها اجازه ندارید از اولویت یک تا صد استفاده کنید. (برای اطلاعات بیشتر به دفترچه راهنمای انتخاب رشته مراجعه کنید)
اطلاع داشته باشید انتقال از رشته‌های دانشگاه‌های غیرانتفاعی به روزانه به هیچ وجه امکان‌پذیر نیست. نکته مهم بعدی این است که قبولی شما در کنکور سراسری هرگز به اولویت انتخاب رشته شما ربط ندارد، بلکه به نمره و رتبه شما ارتباط دارد. یعنی یک رشته اگر در صدر انتخاب قرار گیرد، قبولی در آن رشته هرگز بیشتر نمی‌شود و در هر جایگاهی شما نمره کسب کرده باشید، قبول می‌شوید. در انتخاب کدها نیز مواظب باشید، زیرا اگر فقط یک کد را اشتباه وارد کنید، چه بسا مجبور شوید برای ادامه تحصیل از شرق کشور به غرب کشور بروید و سازمان سنجش هیچ گونه تعهدی در مورد اشتباه‌های شما ندارد. در ضمن اگر دانشجوی یک دانشگاهی هستید، حتما باید تکلیف خودتان را بدانید، زیرا به هیچ وجه نمی‌توانید در دو رشته دولتی و غیردولتی ادامه تحصیل بدهید. افزون بر این اگر دانشجوی دانشگاه‌های روزانه هستید به هیچ وجه حق شرکت و انتخاب رشته در سال 93 را ندارید، حتی اگر انصراف داده باشید. اگر رشته‌های خاصی را هم انتخاب کرده‌اید، به دستور عمل مربوط توجه کنید، زیرا ممکن است انتخاب آنها در شماره و ردیف‌های مخصوص باشد. اگر هم می‌خواهید از رشته‌های تربیت معلم استفاده کنید، باید برای ثبت‌نام آن مجدد مبلغی را واریز کنید، اما اگر علاقه‌مند به تحصیل در رشته‌های دبیری هستید ولی دارای اولویت‌های ویژه‌ای مثل استخدام، بیمه، حقوق و معافیت هستید، نمی توانید در این رشته‌ها شرکت کنید، زیرا برای قبولی در این رشته، نباید استخدام هیچ ارگان و سازمان دولتی باشید.
فرق رشته‌های متمرکز و نیمه‌متمرکز چیست؟
رشته‌های نیمه‌متمرکز، رشته‌هایی هستند که گزینش آنها در مرحله اول به صورت چند برابر ظرفیت است، اما در مرحله بعد، پذیرفته شدگان نهایی از طریق مصاحبه یا آزمون عملی مشخص می‌شوند. در صورت تمایل، با رجوع به دفترچه راهنمای انتخاب رشته و مطالعه شرایط هر یک از رشته‌های نیمه‌متمرکز، رشته‌های نیمه‌متمرکز مورد نظر را انتخاب و در فرم انتخاب رشته درج کنید. در کل، منظور از رشته نیمه‌متمرکز این است که قبولی در این رشته‌ها به غیر از نمره علمی، به اقدام‌هایی مثل مصاحبه، معاینه، آزمون علمی یا امتحان تخصصی نیاز دارد. اعلام نتایج رشته‌های نیمه‌متمرکز جدا از رشته‌های دیگر است، پس پیگیر اعلام نتایج آن باشید. اگر سهمیه رزمندگان یا شاهد دارید، در انتخاب رشته‌هایتان مواظب باشید، زیرا هر انتخابی برای شما میسر و مفید نیست. مثلا اگر در رشته‌ای بسیار کم‌طرفدار یا در شهری دورافتاده هم قبول شوید، دیگر حق استفاده از سهمیه خود را ندارید. اگر هر گونه مشکلی درخصوص نام و نام خانوادگی، نوع رشته و منطقه، سال تولد یا موارد این چنینی در کارنامه کنکورتان وجود داشت، باید به نماینده سازمان سنجش مراجعه کنید، زیرا بهترین منبع برای رفع این گونه اشکال‌های غیرعمدی، سازمان سنجش است.(نوریه شادالویی / کارشناس انتخاب رشته آموزش و پرورش)
