دکتر محدثه آزادواری، متخصص طب فیزیکی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به این که منظور از سردرد گردنی، سردردی است که بر اثر اختلالات ستون فقرات گردنی یعنی استخوان، دیسک و اجزای بافت نرم رخ می‌دهد و معمولا همراه با درد گردن است، به جام‌جم درباره علائم این نوع سردردها می‌گوید: سردرد گردنی معمولا از ناحیه پس سر و به صورت یکطرفه شروع میشود و درد آن به سمت وسط سر، قسمت جلوی سر، پیشانی، وسط صورت و ناحیه شانه همان سمت انتشار می‌یابد. البته بتدریج علائم پیشرفت و سمت مقابل را نیز درگیر می‌کند، اما همچنان سمتی که در سمت محل درگیری اولیه است، درد شدیدتری دارد.
این متخصص می‌افزاید: سردردهای گردنی در خانم‌ها تقریبا دو تا سه برابر آقایان رخ می‌دهد. البته خانم‌هایی که مشاغل مدیریتی و پر استرس دارند، بیشتر در خطر ابتلا به سردرد گردنی قرار دارند.
با گردنتان مهربان باشید
شکی وجود ندارد، کارمندان و کسانی که به پشت میز‌نشینی طولانی به‌واسطه شغل خود عادت دارند، بهترین کاندیدا برای ابتلا به سردرد گردنی محسوب می‌شوند. طی وضعیتی که در آن، سر به مدت طولانی جلوتر از گردن قرار می‌گیرد، مهره‌های بالایی گردن فشرده میشود و اعصاب این ناحیه را تحریک می‌کند که خود باعث ایجاد سردرد میشود.
دکتر آزادواری در این باره توضیح می‌دهد: وقتی سر و گردن به‌مدت طولانی در یک وضعیت نامناسب قرار می‌گیرند، به ساختارهای گردنی نیرو و فشار بیش از حد و نابجا وارد میشود. نمونه‌ای از این وضعیت‌های نامناسب سر و گردن در بعضی افراد پشت میز نشین و برخی کاربران رایانه دیده میشود که در آنها سر نسبت به گردن و شانه به سمت جلو متمایل میشود. کسانی که طی تصادفات دچار آسیب شلاقی گردن می‌شوند نیز در ریسک سردرد گردنی قرار دارند که ممکن است، حتی ماه‌ها بعد از آسیب شروع شود.
این متخصص طب فیزیکی تاکید می‌کند: کودکان ممکن است گاهی به دلیل حمل کوله‌پشتی سنگین یا کوله غیراستاندارد به سردرد گردنی مبتلا شوند.
سردرد گردنی و نه میگرنی
جالب است بدانید، تشخیص این نوع سردردها از سردردهای میگرنی در بعضی موارد به چالشی در تشخیص و درمان این نوع سردردها تبدیل میشود. حتی تعدادی از بیمارانی که در گذشته به‌عنوان مبتلایان سردرد میگرنی درمان می‌شدند، بدون این که بدانند، از سردرد گردنی رنج می‌بردند و از درمان درستی برخوردار نمی‌شدند.
به گفته دکتر آزادواری در معاینه بالینی بیمار مبتلا به سردرد گردنی معمولا کاهش دامنه حرکتی به دلیل سفتی عضلات، تغییرات آرتروزی و کاهش انعطاف‌پذیری بافت نرم وجود دارد. اگر سردرد گردنی در اثر درگیری مفاصل گردن رخ دهد، بیمار معمولا میتواند نقطه حداکثر درد را در یک سمت از گردن با نوک انگشت یا کف دست نشان دهد.
وی تاکید می‌کند: با درمان مشکلات گردن، بهبود حاصل میشود و توجه به شرح حال بیمار و معاینه بالینی وی میتواند باعث افتراق این دو تشخیص شود.
سردرد گردنی درمان میشود
اگر سردرد با منشأ گردن تشخیص داده نشود به درمان‌های رایج سردرد مقاوم خواهد شد. بنابراین تشخیص درست و بموقع و به دنبال آن درمان مناسب میتواند از طولانی شدن درمان و همچنین سایر درمان‌های هزینه بر جلوگیری کند.
به گفته این متخصص طب فیزیکی، تجویز دارو و انجام فیزیوتراپی دو قدم اول درمان است. درمان‌های تخصصی شامل مانیپولاسیون گردن (منظور از مانیپولاسیون یا درمان دستی، هنر درمان دردهای ستون فقرات با دست ماهر یک پزشک است) و تزریق توسط متخصصان طب فیزیکی و توانبخشی است. اصلاح وضعیت ایستادن، نشستن و خوابیدن و اصلاح محیط کار نیز به درمان کمک خواهد کرد.
گردنتان نباید درد بگیرد
بعد از درمان سردرد گردنی، برای جلوگیری از بروز مجدد سردرد، اقدامات توانبخشی ضروری است.
دکتر آزادواری توصیه می‌کند: بیمار باید از چرخش بیش از حد گردن (هنگام دنده عقب گرفتن و خوابیدن دمر) جلوگیری کند. اصلاحات ارگونومیک در محل کار بیمار نیز باید انجام شود. به عنوان مثال، استفاده از هدفون، ورزش‌های کششی و تقویتی ناحیه گردنی و کتف و ورزش‌های اصلاح وضعیت برای بیمار تجویز شود. تکنیک‌های ریلکسیشن و مدیریت استرس نیز مفید خواهد بود.
گردنتان را در برابر درد مقاوم کنید
توجه به نکات زیر شما را در برابر ابتلا به سردرد گردنی ایمن می‌کند:
سرمای محیط و فشارها و ناراحتی‌های روحی ـ روانی در افزایش شدت علائم بیماری مؤثرند. یکی از روشهای پیشگیری از بروز این اختلال، اجتناب از قرارگیری در معرض این عوامل خواهد بود.
بیمار باید سر و گردن خود را همواره در وضعیت مناسب و صحیح نگه دارد. به‌عبارت دیگر، رعایت اصول ارگونومی طی فعالیت‌های روزمره زندگی باعث خواهد شد که مهره‌ها و مفاصل گردن در حداقل فشار ممکن قرار گیرند و فعالیت عضلات گردنی نیز متعادل باشد.
تمرینات و ورزش‌هایی که به تقویت و طبیعی‌تر کردن فعالیت عضلات گردن کمک می‌کند، در پیشگیری از ابتلا به این دردها بسیار موثر است.
پونه شیرازی
