زنانه: هر آنچه باید از بیماری‌های جنسی و مقاربتی بدانید

جام جم سرا: دکتر جمشیدی نقص در تشخیص و درمان اکثر بیماری‌های عفونی را در مراحل اولیه، در پی آورندۀ عوارض و مشکلات شدیدی از جمله نازایی، بارداری خارج از رحم، عفونت رحم و لوله‌های رحمی، سرطان‌های دستگاه تناسلی زنان، ناهنجاری‌های مادرزادی نوزادان، مرگ و میر داخل رحمی و یا دوره نوزادی و دردهای مزمن شکمی می‌داند و تأکید می‌کند که اکثر این مشکلات اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شوند، قابل درمانند.

آیا بیماری‌های مقاربتی در خانم‌ها شایع‌تر است؟
بله، محیط دستگاه تناسلی زن به گونه‌ای است که احتمال ابتلای زنان به عفونت‌های تناسلی بیشتر از مردان است و این عفونت‌ها برای زنان مسایل و مشکلات بیشتری به وجود می‌آورند اما مردان هم در اثر عفونت‌های تناسلی ممکن است دچار ناباروری، درد طولانی‌مدت و بیماری‌های خطرناک (ایدز، هپاتیت و...) شوند.

این بیماری‌ها بیشتر با چه علایمی بروز می‌کنند؟
یکی از علامت‌های مهم عفونت‌های آمیزشی وجود زخم و ترشحات غیر عادی است و اکثر خانم‌های مبتلا به این بیماری‌ها با مراجعه به پزشک از درد زیر دل، مقاربت دردناک، ترشحات مهبلی، خون‌ریزی زیاد و طولانی‌مدت، سوزش ادرار، عادت ماهیانه دردناک، تب و گاهی تهوع و استفراغ و خون‌ریزی در فواصل عادات ماهیانه یا در زمان نزدیکی، وجود ترشحات چرکی، زخمی یا شکننده بودن دهانه رحم و زخم تناسلی شکایت دارند.

سوزاک یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مقاربتی است. این بیماری‌ در خانم‌ها چه علایمی دارد و از چه طریقی منتقل می‌شود؟
سوزاک یک بیماری عفونی قابل درمان و منتقله از طریق تماس جنسی است. باکتری ایجاد کننده سوزاک می‌تواند مجاری تناسلی، دهان و رکتوم را در هر دو جنس درگیر کند.
بانوان اکثرا بدون علامت هستند اما افزایش ترشحات مهبلی، سوزش به هنگام خروج ادرار و خون‌ریزی‌های نامرتب قاعدگی هم می‌تواند علایم ابتلا به این بیماری باشد. در هر صورت، مجرای تناسلی و گردن رحم فرد مبتلا آلوده‌کننده است. در اینجا باید تاکید کنم که همه عفونت‌های آمیزشی علامت ندارند. به همین علت برای تشخیص دقیق لازم است از معاینه یا آزمایش کمک گرفته شود. در هر حال این بیماری از طریق ارتباط دهانی، مهبلی، مقعدی و همچنین از طریق مادر آلوده به فرزند در هنگام بارداری منتقل می‌شود.

سیفلیس هم که جزو بیماری‌های مقاربتی است، به همین گونه منتقل می‌شود؟
سیفلیس در اثر تماس مستقیم با یک زخم از شخص مبتلا به شخص سالم منتقل می‌شود. ارتباط دهانی، مهبلی، مقعدی یا لمس کردن قسمت‌های عفونی از جمله راه‌های انتقال این بیماری است و علایم پس از گذشت مدت زمان 2 تا 4 هفته پس از ابتلا به‌صورت زخم‌های شدید گرد و بی دردی در محل عفونی شده پدیدار می‌شوند و مانند سوزاک درمان آنتی بیوتیکی دارد. البته بیماری کلامیدیا هم با استفاده از همین روش درمان می‌شود.

پس کلامیدیا هم جزو همین بیماری‌هاست؟
بله. کلامیدیا یکی از متداول‌ترین عفونت‌های باکتریایی مقاربتی به شمار می‌رود و در خانم‌ها موجب عفونت دهانه رحم می‌شود. چنانچه این بیماری به موقع درمان نشود می‌تواند مشکلات جدی را برای فرد ایجاد کند. نشانه‌ها و علایم بیماری غالبا بین یک تا 3 هفته پس از ابتلا به صورت افزایش اندک ترشحات رحمی (که در اثر ملتهب شدن دهانه رحم ایجاد می‌شود)، درد زیر شکم، احساس درد هنگام آمیزش جنسی و حتی سوزش و تورم دردناک چشم‌ها آشکار می‌شود اما ممکن است تا مدت زیادی هم نشانه‌ای ظاهر نشود.

همه این بیماری‌هایی که گفتید قابل درمان هستند. آیا بیماری مقاربتی غیر قابل درمان هم وجود دارد؟
تبخال ناحیه تناسلی یکی از مهم‌ترین این بیماری‌ها و یک عفونت ویروسی ناحیه تناسلی است که از راه آمیزشی انتقال می‌یابد. در حال حاضر نمی‌توان تبخال ناحیه تناسلی را معالجه کرد اما با درمان می‌توان علایم بیماری را تخفیف داد و از عود بیماری جلوگیری کرد. داروهای ضدویروسی خوراکی غالبا برای درمان اولین حمله عفونت تبخال ناحیه تناسلی و عود عفونت تجویز می‌شوند و در بعضی از بیماران این داروها ممکن است برای پیشگیری نیز تجویز شوند.

البته نوع موضعی مالیدنی این داروها ضدویروسی نیز موجود هستند اما به اندازه خوراکی مؤثر نیستند. تاول‌های دردناک و زخم‌های باز که قبل از آن خارش، سوزش یا احساس آزردگی در ناحیه تناسلی وجود دارد، از علایم ابتلا به این بیماری است. هنگامی که علایم وجود ندارد، ویروس به حالت خفته درآمده است و وقتی که ویروس دوباره فعال شود، علایم باز می‌گردند اما بازگشت علایم به معنای عفونت جدید نیست. از طرفی، تاول‌ها ممکن است به درون مجرای تناسلی تا گردن رحم و نیز پیشابراه گسترش یابند. پس از چند روز، تاول‌ها می‌ترکند و از آنها زخم‌هایی کم عمق و دردناک بر جای می‌ماند که یک تا سه هفته به طول می‌انجامد ولی ویروس برای همیشه در بدن باقی می‌ماند.

زگیل ‌تناسلی هم مشابه تبخال تناسلی غیرقابل درمان است؟
بسیاری از افراد جامعه این‌طور فکر می‌کنند اما ویروس عامل این بیماری (زگیل تناسلی) موجب زگیل در ناحیه تناسلی می‌شود. در ابتدا، زگیل‌های تناسلی کوچک، سفت و بدون درد هستند و ممکن است در ناحیه واژن باشند. همچنین ممکن است در اطراف مقعد به وجود بیایند و اگر در مراحل اولیه درمان نشوند، ممکن است بزرگ شوند و نمایی گل‌کلمی و گوشتی پیدا کنند اما اهمیت این زگیل‌ها در آن است که برخی از آنها ممکن است خطر سرطان دهانه رحم یا سایر سرطان‌های منطقه تناسلی را افزایش دهند. درمان آنها با یک پماد که روی ضایعه مالیده می‌شود، امکان‌پذیر است. البته راه‌های درمانی دیگر نیز وجود دارد که از جمله آنها می‌توان به فریز ‌کردن آن با یک جسم بسیار سرد اشاره کرد که توسط پزشک انجام می‌شود.همچنین برای برداشتن زگیل‌های بزرگ ممکن است نیاز به جراحی باشد

چگونه می‌توان از ابتلا به بیماری‌های مقاربتی پیشگیری کرد؟
رعایت اصول اخلاقی و بهداشتی در روابط جنسی و نداشتن رفتارهای جنسی پرخطر، وفاداری به همسر و داشتن رفتار جنسی مسوولانه، خویشتن‌داری و اجتناب از روابط جنسی با شرکای جنسی متعدد، استفاده از کاندوم، شستشوی دستگاه تناسلی، ادرار کردن بعد از تماس جنسی، شستشو و انتخاب لباس زیر مناسب از جمله راه‌های پیشگیری از این بیماری‌ها هستند.(آموزش مسائل زناشویی)

همه آنچه باید درباره نوشابه بدانید

جام جم سرا: البته حق هم دارند، آن رنگ سیاه فریبنده و طعم پرکشش کوکا و آن رنگ نارنجی شعف‌انگیز کانادا و آن گاز سوزان و جوشانی که به محض باز کردن در نوشابه با فیس و افاده خودی نشان می‌دهد، چنان وسوسه‌انگیز است که کمتر کسی می‌تواند در برابر آن مقاومت کند.

اما در میان نوشابه‌های سفید، نارنجی و سیاه کدام‌یک اولویت مصرف دارد؟ این‌که می‌گویند گاز نوشابه را از گازوئیل تامین می‌کنند، صحت دارد؟ آیا به نوشابه مواد نگهدارنده می‌زنند؟ فرق میان نوشابه‌های لایت و زیرو در چیست؟ بطری‌های پلاستیکی و قوطی‌های آلومینیومی که برای بسته‌بندی نوشابه به کار می‌رود، می‌تواند باعث فعل و انفعالات شیمیایی در نوشابه شود؟ این درست است که می‌گویند اسید نوشابه به قدری قوی است که می‌توان با آن وسایل خودرو و سرویس بهداشتی را جرم‌زدایی کرد؟

دکتر محمدحسین عزیزی، متخصص علوم و صنایع غذایی و عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس در گفت‌و‌گو با جام‌جم می‌گوید: نوشابه حاوی 90 درصد آب، 9 تا 10 درصد شکر و یک درصد مواد رنگی، اسید‌های خوراکی، گازکربنیک، اسانس، مواد نگهدارنده و برخی افزودنی‌های شیمیایی است.

​ وی در پاسخ به این سوال که ضرر اصلی مصرف نوشابه‌ها در چیست، اظهار می‌کند: گرچه نوشابه حاوی افزودنی‌های مضری چون اسید، رنگ و گاز است، اما چون 9 تا 10 درصد آن شکر است و فقط یک درصد نوشابه افزودنی‌های سنتزی است، در نتیجه شکر آن زیانبارتر است. لازم است بدانید 10درصد یک نوشابه دو لیتری خانواده، حاوی 200 گرم و 10 درصد یک بطری 200 سی‌سی آن حاوی 20 گرم معادل یک قاشق غذاخوری شکر است.

واقعا اسید نوشابه جرم‌زداست؟

این درست است که می‌گویند اسید نوشابه به قدری قوی است که می‌توان با آن جرم موتور و باتری ماشین و سرویس بهداشتی را زدود و آن را جایگزین جرمگیر و وایتکس کرد؟ یعنی این اسید می‌تواند معده و روده ما را سوراخ کند؟

دکترعزیزی با رد این موضوع می‌گوید: اسید نوشابه خوراکی و ضعیف است و نمی‌تواند خاصیت جرمگیری داشته باشد. البته اسید نوشابه با ورود به بدن برای به تعادل رسیدن نیاز به کلسیم دارد که آن را از استخوان‌ها برداشت می‌‌کند و مصرف طولانی‌مدت آن می‌تواند به پوک شدن استخوان‌ها منجر شود.

این متخصص در پاسخ به این سوال که چرا طعم نوشابه‌های سفید، نارنجی و سیاه با یکدیگر متفاوت است، ادامه می‌دهد: اسید و اسانس، دو ترکیب مسئول ایجاد طعم در نوشابه‌هاست. نوشابه‌های سیاه معمولا با اسید فسفریک و نوشابه‌های نارنجی و سفید با اسید سیتریک ترش و طعم‌دار می‌شوند و یکی از رموز خوش‌طعمی نوشابه هم وجود همین اسیدهای طعمدار است.

کدام نوشابه اولویت مصرف دارد؟

برخی افراد بر این باورند که چون رنگ نوشابه سیاه از کارامل و نوشابه سفید بدون رنگ است، نسبت به نوشابه‌های نارنجی که با رنگ مصنوعی تهیه می‌شود مضرات کمتری دارد.

دکتر عزیزی با تائید این موضوع می‌گوید: البته میزان اسید، گاز و سایر افزودنی‌ها در انواع نوشابه تقریبا یکسان بوده و هیچ ‌کدام بر دیگری برتری ندارد، اما چون رنگ نوشابه سیاه از کارامل (قند سوخته) و نوشابه سفید بی‌رنگ است در مقایسه با نوشابه‌های نارنجی اولویت مصرف دارد.

ولی عامل شفافیت و زلالی نوشابه‌های سفید چیست؟ می‌توان گفت ماده‌ای که برای شفافیت به این نوشابه‌ها می‌زنند نسبت به سایر نوشابه‌های رنگی ضرر بیشتری دارد؟ به گفته این متخصص چون آب مورد استفاده برای تهیه انواع نوشابه چندین بار تصفیه می‌شود، علاوه بر نوشابه‌های سفید، نوشابه‌های سیاه و نارنجی هم شفافیت داشته و کدورت و رسوب ندارند، اما چون حاوی مواد رنگی است این موضوع از نظر مصرف‌کننده قابل تشخیص نیست.

این درست است که می‌گویند چون در نوشابه سیاه از کولا استفاده می‌شود، اعتیاد‌آور است؟

دکتر عزیزی با اشاره به این‌که کولا نام گیاهی است که از پودر دانه‌های آن در نوشابه‌های سیاه غیرالکلی استفاده می‌شود، می‌گوید: این پودر طعم‌دهنده بوده و رنگ قرمز قهوه‌ای دارد و حاوی کافئین، تئوبرومین و درصدی تانن است. به دلیل ترکیبات تاننی دلیل وجود ضداسهال دارد.

به جهت کافئین اثرات محرک داشته و شبیه به چای و قهوه باعث رفع خستگی می‌شود. مدر است و با تحریک دستگاه گوارش به هضم بهتر غذا کمک می‌کند. تا حدی باعث افزایش نیرو می‌شود و از خواب‌آلودگی جلوگیری کرده و در کل حال انسان را خوش می‌کند، اما چون مقدار آن در نوشابه‌های سیاه بسیار اندک است اعتیادآوری ضعیفی دارد. به گفته این استاد دانشگاه، کافئین یک لیوان نوشابه سیاه تقریبا معادل همین میزان چای غلیظ و کمتر از قهوه است.

نوشابه‌های گازوئیلی!

به گفته دکتر عزیزی، گازکربنیک نوشابه را از هر سوخت فسیلی می‌توان تهیه کرد و یکی از راه‌های تهیه این گاز از طریق سوزاندن گازوئیل است. دود حاصل از سوزاندن گازوئیل حاوی گازکربنیک و مواد و گازهای زاید است. برای این کار، دود ناخالص را در محلول‌های تصفیه‌‌کننده مختلفی هدایت کرده تا آلاینده‌ها و مواد زاید آن از گازکربنیک جدا شود و در نهایت، گازکربنیک را به صورت بی‌بو و بی‌رنگ و تحت فشار معینی وارد کپسول‌ کرده و روانه کارخانه‌های نوشابه می‌کنند.

گازکربنیک به دلیل جوشان، تند و سوزان بودن علاوه برتحریک پرزهای چشایی و کمک به ترشح بیشتر غدد بزاقی به سبب ماهیت اسیدی با افزایش ترشح اسید معده به هضم بهتر غذا کمک می‌کند. اما زود قضاوت نکنید! در طولانی‌مدت که دستگاه گوارش به میزان ورود این اسید مصنوعی مضاعف عادت کرد برای هضم همواره نیازمند ورود این مقدار اسید به معده خواهد بود. بنابراین در صورت مصرف کم یا قطع مصرف نوشابه گازدار، معده تنبل می‌شود و اختلال در هضم، سنگینی و پری عارض می‌شود.

آیا به نوشابه مواد نگهدارنده می‌زنند؟

دکتر عزیزی در پاسخ به این پرسش می‌گوید: چون 10درصد نوشابه حاوی شکر است و شکر به واسطه حضور برخی مخمرها می‌تواند همچون سرکه ترش شود و نوشابه را بدطعم کند، به همین دلیل از بنزوات سدیم به‌عنوان ماده‌ای نگهدارنده در انواع نوشابه‌ها استفاده می‌شود که البته چون میزان استفاده از آن کمتر از 0.3 درصد است، نمی‌تواند تهدیدکننده سلامت بدن باشد. تا زمانی که در نوشابه باز نشده باشد، این محصول مستعد فسادپذیری نیست، اما از زمانی که در بطری نوشابه باز شود، با نزدیک شدن به تاریخ انقضا احتمال دارد کپک‌ زده و غیرقابل مصرف شود. به گفته دکتر عزیزی بطری‌های پلاستیکی که برای پر کردن نوشابه از آن استفاده می‌شود همچون سایر بطری‌های پلاستیکی که در آن آبمیوه، سرکه، آبلیمو، آب معدنی یا آب نارنج پر می‌شود، می‌تواند موجب مهاجرت یونی و ایجاد فعل و انفعالات شیمیایی و سرطان‌زا در نوشیدنی شود. در نتیجه بهتر است نوشابه‌ها بخصوص انواع گازدار آن در ظروف شیشه‌ای نگهداری شود. به گفته این متخصص، بطری‌های آلومینیومی مضرات چندانی ندارد و در مقایسه با بطری‌های پلاستیکی سالمترند.

نوشابه لایت یا زیرو؟

نوشابه‌های لایت و زیرو چه فرقی از نظر ترکیبات با یکدیگر دارد و آیا برتری خاصی نسبت به نوشابه‌های معمولی دارد؟ دکتر عزیزی در این مورد می‌گوید: نوشابه‌های زیرو و لایت هر دو از انواع نوشیدنی‌های رژیمی است و قندهای مصنوعی جایگزین شکر آن شده است. قندهای رژیمی نوعی پروتئین سنتزی است که به صورت مصنوعی در کارخانجات تولید می‌شود و در مقایسه با شکر چند صد برابر قدرت شیرین‌کنندگی بیشتر دارد و چون در بدن هضم و جذب نمی‌شود، قدرت کالری‌زایی نیز ندارد و چاق‌کننده و بالابرنده قند خون نیست. البته لازم است بدانید نوشابه‌های رژیمی همچون دیگر نوشابه‌های معمولی، ورزشی و انرژی‌زا حاوی مواد مضر رنگی، اسیدی، گاز و مواد نگهدارنده است.

به گفته این متخصص صنایع غذایی، فرق نوشابه لایت و زیرو در این است که میزان شکر در نوشابه‌های زیرو صفر است، اما نوشابه‌های لایت علاوه بر دارا بودن قندهای مصنوعی، حاوی درصد اندکی شکر است.

دکتر عزیزی با اشاره به این‌که چون مضرات نوشابه به ازای وزن بدن کودکان، بیشتر از بزرگسالان می‌تواند مخرب باشد، می‌گوید باید کودکان کمتر از نوشابه‌ها استفاده کنند. برای درک بهتر، مصرف یک لیوان نوشابه در یک کودک با وزن 20 کیلوگرم ضمن این‌که هنوز سیستم بدنی او در حال رشد است و تکامل نیافته و در نتیجه کارایی لازم برای سم‌زدایی را ندارد، در مقایسه با مصرف همین میزان نوشابه از سوی یک فرد بالغ با وزن 80 کیلوگرم می‌تواند آسیب‌زاتر باشد.

فاخره بهبهانی / گروه سلامت

آنچه باید درباره «آنافیلاکسی» بدانید

شهریار نوری الاصل گفت: آنافیلاکسی واکنش شدید بدن به برخی مواد خوراکی، دارویی، گزش حشرات و گرده گیاهان است. این نوع واکنش در مدت چند دقیقه و یا حتی چند ثانیه شروع شده و در مدت ۱۵ تا ۳۰ دقیقه به اوج خود می‌رسد و پس از چند ساعت نیز فروکش می‌کند و چنانچه این نوع واکنش بی‌اهمیت گرفته و برای درمان فوری آن اقدام نشود می‌تواند زندگی فرد را به خطر اندازد.

وی یادآور شد: آنافیلاکسی می‌تواند در پی حساسیت به برخی غذا‌ها و چاشنی‌ها از جمله تخم مرغ، باقلا، لوبیا، غذاهای دریایی و ادویه جات، حساسیت به آجیل‌ها از جمله بادام زمینی، حساسیت به برخی دارو‌ها از جمله آسپرین‌ها و پنی سیلین‌های تزریقی و واکسن‌ها، حساسیت به گزش و نیش حشرات از جمله زنبور عسل، زنبور قرمز و زرد، مورچه‌های آتشین و عنکبوت‌ها و نیز حساسیت به گل و گرده گیاهان ایجاد شود.

نوری الاصل سرفه، تنفس صدادار، تنگی نفس، احساس سفتی و ورم گلو، احساس فشردگی در قفسه سینه در مورد نیش و گزش حشرات، تورم، درد و خارش شدید موضع یا کل بدن را از جمله علام واکنش آنافیلاکسی عنوان کرد. هر چه علائم سریع‌تر ظاهر شود، واکنش‌ها می‌تواند جدی‌تر و خطرناک‌تر باشد.

این کار‌شناس و مدرس امداد و نجات هلال احمر عنوان کرد: در زمینه گزش و نیش حشرات باید به سرعت نیش را بیرون آورده و محل گزیده شده را با آب و صابون به منظور پیشگیری از عفونت شست و شو داد.

وی تصریح کرد: استفاده از آبلیمو و سرکه در محل نیش به منظور کاهش تورم و خارش توصیه می‌شود و با گذاشتن یک تکه یخ بر روی محل زخم تا حد زیادی درد افراد کم خواهد شد. زدن پماد یا کرم هیدروکورتیزول در محل گزش نیز توصیه می‌شود. چنانچه خارش در تمام نقاط بدن احساس شود فرد دچار آلرژی وسیع شده که در این گونه موارد باید مصدوم را به سرعت به مراکز درمانی انتقال داده و تحت نظر پزشک از آمپول‌های اپی نفرین و کلرفنیرآمین استفاده کرد.

این کار‌شناس و مدرس امداد و نجات هلال احمر استان کرمانشاه توصیه کرد: افرادی که به نیش حشرات و گزش آن‌ها واکنش‌های شدید دارند، حتما کارت شناسایی پزشکی خود را همراه داشته باشند و هنچنین لازم است قبل از تزریق پنی سیلین، تست حساسیت انجام شود. تزریق این دارو باید تحت نظر پزشک صورت گیرد و در صورت بروز واکنش حساسیتی باید داروهای تزریقی ضد آلرژی در دسترس باشد.

نوری الاصل اظهار کرد: در صورت مشاهده علائم شدید آنافیلاکسی در مصدوم که منجر به قطع تنفس مصدوم شده است، باید در اولین اقدام با اورژانس تماس گرفته و سپس تنفس دهان به دهان را شروع کرد. این تنفس برای افراد بزرگسال باید ۱۲ تا ۲۰ تنفس در دقیقه، برای خردسالان تا سن ۸ سالگی ۲۰ تا ۲۵ بار در دقیقه و برای نوزادان نیز ۲۵ تا ۵۰ بار با استفاده از فوت و نه هوای داخل ریه، انجام شود.

وی افزود: در صورتی که مصدوم نبض هم نداشته باشد باید ماساژ قلبی را اضافه کرد، بصورتی که در افراد بزرگسال ۳۰ بار ماساژ در مرکز سینه به عمق پنج سانتی م‌تر، در خردسالان ۳۰ بار ماساژ به عمق سه سانتی متر در مرکز سینه و در نوزادان ۳۰ بار ماساژ با استفاده از دو انگشت به عمق یک تا دو سانتی متر در زیر خط فرضی بین دو سینه نوزاد تا رسیدن نیروهای اورژانس انجام داد. (ایسنا)

آنچه باید درباره اسپری‌های ضدعرق بدانید

جام جم سرا:

1.انواع اسپری‌های خوشبوکننده بدن

اسپری‌های خوشبوکننده بدن در دو نوع ضدعرق و خوشبوکننده در بازار موجود هستند. انواع ضدعرق آنها، ترکیب‌هایی به‌نام آلومینیوم کلراید و آنتی‌باکتریال دارند که هم می‌توانند جلوی تعریق بیش از اندازه را بگیرند و هم باعث کاهش حجم باکتری‌های موجود در دانه‌های عرق شوند و به این ترتیب، اجازه بدبو شدن زیر بغل را به دلیل تعریق بیش از حد ندهند.

البته اسپری‌های خوشبوکننده بدن، فقط حاوی مواد خوشبوکننده‌اند و کمک چندانی به کاهش میزان تعریق یا کم شدن تعداد باکتری‌های موجود در عرق نمی‌کنند. معمولا اثر اسپری‌های خوشبوکننده از انواع ضدعرق آنها کمتر است زیرا ترکیب بوی عرق با مواد خوشبوکننده موجود در این اسپری‌ها بعد از گذشت چند ساعت، باعث ایجاد بوی نامطلوبی می‌شود.

اگر جزو افرادی هستید که زیاد عرق نمی‌کنید یا عرق می‌کنید اما عرقتان بدبو نیست، استفاده از اسپری‌های خوشبوکننده بدن را به شما توصیه می‌کنیم ولی اگر هم زیاد عرق می‌کنید و هم عرقتان بدبو است، باید از اسپری‌های ضدعرق که عبارت «anti transpirant» روی آنها درج شده، استفاده کنید.
اسپری‌های ضدعرق برای پیشگیری از تعریق تولید شده‌اند نه برای جلوگیری از عرق کردن لباس‌ها! به‌همین‌‌دلیل اگر می‌خواهید نتیجه مطلوبی از عملکرد این محصولات بگیرید، باید آنها را مستقیم روی پوست بدنتان اسپری کنید زیرا آغشته کردن لباس به اسپری‌های ضدعرق، تاثیری در پیشگیری از عرق کردن یا حتی پیشگیری از بدبو شدن ناحیه زیر بغل ندارد.

البته می‌توانید اسپری‌های خوشبوکننده را مستقیم روی پوستتان نزنید و آنها روی لباستان اسپری کنید اما برخی از این اسپری‌ها، حاوی ترکیب‌هایی هستند که تماس مستقیم آنها با پارچه لباس، باعث ایجاد لکه روی آن می‌شود. بهتر است این را هم بدانید که قبل از استفاده از انواع خوشبوکننده یا ضدعرق اسپری‌ها،‌ پوست بدنتان باید کاملا خشک و تمیز باشد.

۲.بهترین زمان استفاده

بهترین زمان استفاده از اسپری‌های ضدعرق برای افرادی که زیاد عرق می‌کنند، وقتی است که از حمام خارج شده‌اند و بدنشان کاملا تمیز است و هنوز عرق نکرده اما افرادی که زیاد عرق نمی‌کنند و عرقشان هم بدبو نیست، بلافاصله پس از حمام کردن نیازی به استفاده از اسپری ندارند. آنها می‌توانند قبل از خروج از منزل، کمی اسپری خوشبوکننده بزنند تا هم خودشان و هم لباس‌هایشان بوی ملایم و مطلوبی بگیرد.

حواستان باشد اگر زیاد عرق می‌کنید و عرقتان هم بدبو است، به‌هیچ‌وجه بعد از اینکه عرق کردید و بدنتان بو گرفت، از اسپری‌های ضدعرق یا خوشبوکننده استفاده نکنید. این کار نه‌تنها بوی عرق را از بین نمی‌برد، بلکه باعث تند و بدبوتر شدن بدنتان هم می‌شود. اگر عرق کرده‌اید و وقت استحمام هم ندارید، ابتدا عرق زیر بغل خود را با یک دستمال کاغذی مرطوب پاک کنید، سپس پوستتان را با دستمال دیگری خشک کنید و بعد از آن، کمی اسپری ضدعرق بزنید.

اسپری‌های ضدعرق، حاوی مواد خوشبوکننده هم هستند و نیازی به استفاده جداگانه از اسپری‌های خوشبوکننده برای کسانی که از ضدعرق‌ها استفاده می‌کنند، نیست. یک نکته دیگر اینکه بدن ما در طول خواب شبانه، فعالیت خاصی ندارد و به‌همین دلیل هم عرق چندانی نمی‌کند بنابراین بهتر است حتی در صورت استحمام شبانه، کمی به پوستتان استراحت بدهید و آن را پیش از خواب آغشته به انواع مام و اسپری نکنید. می‌توانید مام‌ها و اسپری‌های ضدعرق را بلافاصله پس از بیدار شدن از خواب، استفاده کنید.

۳.موارد منع مصرف‌

هرچند استفاده از اسپری‌های ضدعرق و خوشبوکننده بدن برای تمام افراد در گروه‌‌های سنی و جنسی مختلف مجاز است، اما محدودیت‌هایی هم در استفاده از این محصولات برای برخی از افراد وجود دارد.

مثلا اگر اولین مرتبه پس از استفاده از یک نوع اسپری خاص، دچار خارش پوستی شدید، باید بدانید که به ترکیب‌های موجود در آن محصول خاص، حساسیت دارید و باید دور مصرف آن را خط بکشید.

استفاده مداوم از اسپری‌هایی که باعث خارش زیر بغل می‌شوند هم می‌تواند به مرور زمان پوست این ناحیه را تیره‌تر کند زیرا خاراندن مکرر پوست، باعث افزایش فعالیت رنگدانه‌های پوستی و در نتیجه، تیره‌تر شدن رنگ آن می‌شود. احتمال ایجاد حساسیت در اثر استفاده از اسپری‌های ضدعرق در افرادی که مبتلا به اگزما هستند هم بیشتر است.

به کسانی هم که پوست زیر بغل خود را در اثر اصلاح با تیغ بریده‌اند، توصیه می‌شود برای پیشگیری از سوزش زخم‌ها و ایجاد حساسیت در این ناحیه، تا مدتی سراغ اسپری‌های ضدعرق حاوی الکل نروند و از انواع بدون الکل آنها استفاده کنند.

افراد مبتلا به آسم و آلرژی یا بیماری‌های تنفسی هم نباید از انواع خوشبوکننده‌ها و ضدعرق‌هایی که به‌صورت اسپری در بازار موجود هستند، برای کاهش تعریق استفاده کنند زیرا احتمال استنشاق ذرات و ترکیب‌های موجود در اسپری‌ها هنگام استفاده از آنها وجود دارد و ممکن است آسم و آلرژی را تشدید کند.(آرایشیک)

هر آنچه باید درباره روغن زیتون بدانید

جام جم سرا: آن‌ها گوشت له‌ شده میوه زیتون را داخل مخزنی ثابت می‌ریختند و بعد از مدتی روغن زیتون در قسمت بالای مخزن جمع و آب و بقیه مواد از قسمت انتهایی آن خارج می‌شد. البته بعد‌ها یونانی‌ها جایگاه خود را به کشور اسپانیا دادند و در حال حاضر اسپانیایی‌ها جزء بزرگ‌ترین تولیدکنندگان روغن زیتون در جهان هستند.

زیتون دارای ارزش افزوده بسیار بالایی است به طوری که در برخی از کشورهای پیشرفته تجارت این محصول معادل تجارت نفت است. زیتون یک میوه روغنی است و نباید در انبار نگهداری شود، به بیان دیگر وقتی زیتون چیده شد باید در مدت زمان کوتاهی روغن آن استخراج شود. چیدن این میوه‌های کوچک و تلخ بسیار دشوار و پر هزینه است.

این میوه‌ها پس از برداشت باید بلافاصله به کارخانه روغن‌کشی برده شده تا چرخ شده و خوب بهم زده ‌شوند بعد از این مرحله این خمیر توسط پرس(وارد کردن فشار سنگین) یا دستگاه‌های گریز از مرکز (سانتریفیوژ) بخش مایع آن که شامل آب و روغن است از تفاله جدا می‌شود و بلافاصله روغن موجود در بخش مایع جدا می‌شود و پس از فیلتر کردن قابل مصرف است.

در مرحله بعد روغن، بسته‌ بندی و در اندازه‌های مختلف وارد بازار می‌شود.البته قبل از عرضه به بازار باید مجوز‌های بهداشتی لازم را کسب کند.

روغن زیتون، روغن مایع خوش عطر و خوش طعم و بویی است که به لحاظ تغذیه‌ای یکی از سالم‌ترین روغن‌ها است و از میوه درخت مقدس زیتون بدست می‌آید. روغن زیتون خوب باید بوی میوه یا برگ زیتون را بدهد. این روغن برخلاف سایر روغن‌های گیاهی مستقیماً قابل مصرف است و بسیاری از خواص طبیعی خود را حفظ می‌کند. در عین حال، روغن زیتون حاوی اسیدهای چرب از جمله اسید اولئیک، اسید پالمیتیک، اسید لینولئیک (اسید چرب امگا 3 ) و مقدار بسیار اندکی اسید لینولنیک (اسید چرب امگا 6) و مواد آنتی‌اکسیدان، کاروتنوئیدها و ویتامین‌های A و E است که مصرف آن همواره توصیه می‌شود.

وجود اسیدهای چرب غیراشباع و بخصوص بیش از 70 درصد اسید اولئیک درکنترل کلسترول‌های بد و خوب در این روغن بر کسی پوشیده نیست و تعادل بی‌نظیری را در مدیریت چربی بدن ایجاد می‌کند درحالی که سایرچربی‌ها موجب افزایش یا کاهش یکی از کلسترول‌ها می‌شوند و همین عدم تعادل بدن انسان را به سمت بیماری‌ها می‌برد.

روغن زیتون‌ بکر «Virgin» و فرابکر«اExtra Virgin» تصفیه نمی‌شوند وبعد از پرس میوه مستقیما قابل ‌استفاده هستند. روغن زیتون‌هایی که رنگشان روشن‌تر است، تصفیه و پالایش شده‌اند. روغن‌های تیره‌تر کلروفیل بالاتری دارند و آنها که خیلی بی‌رنگند، چندین بارتصفیه شده‌اند

مصرف روغن زیتون موجب کاهش سکته‌های قلبی و مغزی می‌شود. افزودن مقادیر زیادی روغن زیتون به رژیم غذایی در برابر آسیب سلولی که می‌تواند به سرطان منجر شود، اثر محافظتی دارد.

روغن زیتون‌های باز در برابر اکسیژن، نور و هوا با ایجاد ذره‌های فتواکسید سریع‌تر روند فساد را طی می‌کنند و قیمت بالاترشان نسبت به روغن‌های کارخانه‌ای به دلیل حجم پایین تولید است که در ازای آن قیمت نهایی محصول افزایش پیدا می‌کند.

روغن زیتون‌ بکر «Virgin» و فرابکر«اExtra Virgin» تصفیه نمی‌شوند وبعد از پرس میوه مستقیما قابل ‌استفاده هستند، بنابراین رنگ‌دانه‌های زیتون وارد روغن می‌شود و ایجاد رنگ سبز می‌کند. روغن زیتون‌هایی که رنگشان روشن‌تر است، تصفیه و پالایش شده‌اند. در ضمن روغن‌های تیره ‌تر کلروفیل بالاتری دارند و روغن زیتون‌هایی که خیلی بی‌رنگ هستند، چندین بارتصفیه شده‌اند.نوع روغن زیتون در خواص و کیفیت آن تأثیرگذار است.

انواع روغن زیتون

1-روغن زیتون بکر (ویرجین) روغنی است که از میوه درخت زیتون و توسط روش‌های مکانیکی یا سایر روش‌های فیزیکی در شرایط معین استخراج شده و هیچ‌گونه فرآوری به جز شستشو، صاف کردن و سانتریفیوژ (جداسازی) بر روی آن انجام نشده است.

2- روغن زیتون فرابکر ( اکسترا ویرجین ) روغن زیتون بکری است که در آن اسیدیته آزاد برحسب اسیداولئیک بیشتر از 8/0 گرم در 100 گرم نباشد.

3- روغن زیتون بکر درجه یک، روغن زیتون بکری است که اسیدیته آزاد آن برحسب اسید‌اولئیک بیشتر از 2 گرم در 100 گرم نباشد.

4- روغن زیتون بکر معمولی، روغن زیتون بکری است که اسیدیته آزاد آن بر حسب اسید اولئیک بیشتر از 3/3 گرم در 100 گرم نباشد.

5- روغن زیتون بکر لامپانت، روغنی است که اسیدیته آزاد آن برحسب اسید اولئیک بیشتر از 3/3 در 100 گرم باشد و این روغن از دانه‌های ناسالم و با فرآیند نامناسب تولید می‌شود. روغن حاصل از دانه‌های ناسالم زیتون، قابلیت مصرف خوراکی انسان را ندارد.

6- روغن زیتون پالایش شده (تصفیه شده) روغن زیتون به دست آمده از عملیات پالایش، روغن زیتون بکری است که هیچگونه تغییری در ساختار اولیه گلیسیریدی آن نشده باشد و اسیدیته آزاد این روغن برحسب اسید اولئیک نباید بیشتر از 3/0 گرم در 100 گرم باشد.

7- مخلوط چند نوع روغن زیتون روغن حاصل از اختلاط روغن زیتون پالایش شده با انواع روغن‌های زیتون بکر به گونه‌ای که اسیدیته آزاد آن بیشتر از 1 گرم در 100 گرم نباشد.

8- روغن تفاله زیتون روغن حاصل از استخراج از تفاله زیتون توسط حلال‌ها یا سایر روش‌های فیزیکی مانند روغن تفاله زیتون بکر، روغن تفاله زیتون پالایش شده، مخلوط روغن تفاله زیتون پالایش شده با روغن زیتون بکر این روغن‌ها قابلیت مصرف خوراک انسان را ندارد.

شایان ذکر است، سه نوع اول روغن‌زیتون‌های فوق‌الذکر، به فرآیند پالایش نیازی ندارند و مستقیم به مصرف می‌رسند. در واقع به دلیل آنکه فرآیند تصفیه در این روغن انجام ‌نمی شود، ترکیب ‌مواد مفید در آنها بیشتر وجود دارد، اما زمانی که تصفیه می‌شوند، بخشی از خواص آن از بین خواهد رفت، بنابراین بهتر است ازروغن زیتون بکر و تصفیه نشده حتی در پخت‌‌وپزهای معمولی، البته با درجه حرارت ملایم استفاده شود.

تقلبات در روغن زیتون

تقلّب درمواد خوراکی به اشکال مختلفی صورت می پذیرد. مانند مخلوط کردن مواد غذایی با مواد ارزانتر، پنهان کردن کیفیّت، فروختن مواد غذایی فاسد، جایگزین کردن و تغییر مواد اصلی با مواد دیگر، تعویض بر چسب یا چسبانیدن بر چسب عوضی و... روغن زیتون به دلیل خواص خیلی خوب و گرانی قیمت، با روغن های مشابه خود بسیار مخلوط می‌‌شود و از این رو بزرگترین مشکل در صنعت روغن جهان، تقلب است.

به طور کلی از روی خصوصیات ظاهری روغن زیتون نمی‌توان فهمید تقلبی است یا نه. البته از طریق بوئیدن و چشیدن روغن زیتون تا حدودی می‌توان کیفیت آن را تشخیص داد. مثلاً در روغن زیتون بکر، باید طعم میوه غالب باشد و زمانی که آن را می‌خوریم، طعم زیتون را به راحتی احساس کنیم و در ابتدای زبان، مزه روغن زیتون شیرین است و در انتهای زبان، کمی احساس سوزش باید داشته باشیم و بعد از قورت دادن روغن زیتون هم باید بعد از چند ثانیه حالت تندی و کمی مزه تلخی در انتهای گلوی خود احساس کنیم، به اندازه‌ای که مجبور به سرفه کردن شویم.

تقلب دیگری که در روغن زیتون مشاهده‌ شده، مخلوط کردن روغن زیتون بکر با سایر روغن‌زیتون‌هاست، به گونه‌ای که روغن تفاله زیتون (که مصرف خوراک انسانی ندارد) را وارد روغن زیتون‌ بکر یا تصفیه شده می‌کنند که این کارغیر مجاز است.

تشخیص روغن زیتون خوب و با کیفیت از نوع نامرغوب

تائید اصالت روغن زیتون و به خصوص روغن زیتون بکر از اهمیت به سزایی برخوردار است. روغن زیتون به دلیل قیمت و ارزش بالای تغذیه‌ای، با روغن‌های معمولی و کم ارزش مخلوط و به بازار عرضه می‌‌شود. با این حال تشخیص روغن اضافه شده به روغن زیتون معمولاً به آسانی انجام نمی‌‌شود چرا که گاهی روغن اضافی را طوری انتخاب می‌‌‌کنند که هیچ تغییری در شاخص‌ها (عدد یدی، عدد صابونی، تغییر ضریب شکست نور) به وجود نیاید.

افزودن روغن‌هایی مانند روغن‌های گیاهی ذرت، کانولا، آفتابگردان، سویا به روغن زیتون بکر، اغلب به عنوان تقلب در روغن زیتون محسوب می‌شود. برای انتخاب روغن زیتون مرغوب، بهتر است اول آن را ببویید و مرحله بعدی، چشیدن روغن است.

روغن زیتون خوب باید بوی زیتون یا سبزی یا سیب بدهد که مربوط به نوع زیتون یا زمان برداشت آن است. اگر بوی فلزی احساس کردید، بدانید که روغن، نامرغوب یا فاسد است. مصرف روغن زیتون موجب کاهش سکته‌های قلبی و مغزی می‌شود.

روغن زیتون علاوه بر معیارهای کیفی، با توجه به نکته‌های دیگری می‌توان به میزان خلوص روغن زیتون پی برد. از این طریق علاوه بر آن که نوع روغن زیتون مشخص می‌شود، می‌توان فهمید کیفیت روغن زیتون خوب است یا نه. مخلوط کردن روغن زیتون با سایر روغن‌های گیاهی یکی از نمونه‌های تقلب رایج است که فقط با آزمون‌های مشخص و به وسیله متخصصان آزمایشگاه می‌توان به آن پی برد.

طرز استفاده از روغن زیتون

از آنجایی که حرارت زیاد باعث تبخیر ‌الکل‌ها و‌استرهای موجود در روغن زیتون بکر که مولد طعم و بوی آن است می‌شود، بهتر‌است آن را در ‌سالاد‌ها و غذا‌های سرد ریخت و برای پخت با حرارت کم و متوسط به کار ببرید. چنانچه قصد دارید از روغن زیتون در پخت‌وپزهای روزانه استفاده کنید، بهتر است از نوع تصفیه شده‌ آن استفاده کنید زیرا نقطه‌ دود روغن ‌‌زیتون تصفیه شده، 210 درجه سانتی‌گراد است که بالاتر از بسیاری از روغن‌های متعارف بوده و به راحتی دود نکرده و نمی‌سوزد.

روغن زیتون، روغنی است که در صورت درست استفاده کردن، به کاهش وزن کمک شایانی می‌کند. جایگزین کردن روغن زیتون به جای روغن‌های اشباع شده در غذای روزانه بدون تغییر در فعالیت بدنی و رژیم غذایی می‌تواند تاثیر قابل ملاحظه‌ای در کاهش وزن و توده چربی بدن داشته باشد. زیرا اسید‌های چرب غیر اشباع با یک پیوند دوگانه که در روغن زیتون به وفور یافت می‌شود می‌تواند باعث افزایش شکست چربی در سلول‌های چربی شود. به عبارت دیگر، افزودن روغن زیتون به یک رژیم کاهش وزن درست و اصولی می‌تواند بازده کار فرد را افزایش دهد. روغن زیتون حدود ۵۰ کالری انرژی در هر قاشق چایخوری دارد. با وجود اینکه مصرف روغن زیتون دارای اثرات بسیار مفید در کاهش وزن بدن و بر سلامت قلب و بدن انسان است اما زیاده‌روی در مصرف آن هم می‌تواند مضر باشد.

روغن زیتون را در چه شرایطی نگهداری کنیم تا سالم بماند

دمای مناسب برای نگهداری روغن زیتون 20 تا 25 درجه سانتی‌گراد بالای صفر است، بنابراین نیازی نیست روغن زیتون در یخچال بماند. زیرا اگر خیلی سرد شود و دما به زیر 10 درجه سانتی‌گراد برسد، اسیدهای چرب تک غیر اشباع موجود در روغن به شکل کریستال نمایان می شوند.

اگر این روغن در معرض اکسیژن هوا قرار بگیرد (بر اثر باز و بسته شدن زیاد در بطری)، رادیکال‌های آزاد در آن ایجاد می‌شود و نور نیز باعث اکسیداسیون خودبه‌خودی در آن می‌شود که روند فسادش را تسریع می‌کند. (سلامت نیوز/ دکتر صدیقه نوبان/دنیای تغذیه)

آنچه باید درباره چربی‌های خوراکی بدانید

جام جم سرا: چربی‌ها در ساخت هورمون‌ها و حفاظت اندام‌های بدن موثر هستند. بخشی از ویتامین‌های مورد نیاز روزانه ما نظیر ویتامین‌های E، D، A از طریق چربی‌های خوراکی وارد بدن ما می‌شوند. همچنین چربی‌ها در بیشتر بافت‌های بدن ذخیره شده تا در زمان‌های لازم مورد استفاده قرار گیرند. به همین علت مصرف متعادل و متنوع چربی‌ها در افزایش احتمال ما به بیماری‌های قلبی- عروقی، فشار خون بالا و بیماری‌های کبدی و برخی دیگر برعکس در کاهش احتمال ابتلا به این بیماری‌ها نقش دارند.

کلسترول و ارتباط آن با بیماری‌های قلبی عروقی

یکی از مهم‌ترین چربی‌های خون ما که ارتباط بسیار زیادی با بیماری‌های قلبی دارد، کلسترول است. عمده کلسترول در بدن ما به دو صورت بد یا LDL و کلسترول خوب یا HDL وجود دارد. کلسترول بد با رسوب در دیواره سرخرگ‌ها، سخت شدن و تنگ شدن آن‌ها را موجب می‌شود و کلسترول خوب، لایه‌های داخلی دیواره عروق را از رسوب‌هایی که کلسترول بد بر جا گذاشته پاک و به اصطلاح دیواره عروق را جارو می‌کند.

حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد کلسترول خون ما توسط کبد ساخته و مابقی آن از طریق خوراک، وارد بدن می‌شود. گرچه داشتن یک رژیم غذایی کم کلسترول از این نظر قابل اهمیت است اما باید توجه داشت که برخی از انواع چربی‌ها و روغن‌ها به جهت تشویق کبد به ساختن کلسترول بد، دارای تاثیرات به مراتب نامناسب‌تری در مقایسه با کلسترول خوراکی هستند.

انواع چربی‌های غذایی وجود دارد که چربی‌های اشباع شده از جمله آن‌ها است. این چربی‌ها که در اغلب روغن‌ها و چربی‌های با منشاء حیوانی و به ویژه کره، روغن حیوانی، لبنیات، گوشت قرمز و فرآورده‌های آن قرار دارند به جهت تحریک کبد به ساخت کلسترول، باعث افزایش کلسترول بد خون شده، بنابراین مضر هستند. در بین انواع گوشت‌ها نیز، بیشترین میزان چربی اشباع در گوشت چرخ شده و گوشت گوسفند و کمترین چربی اشباع در مرغ، ماهی و میگو وجود دارد.

در فرآورده‌های لبنی نظیر شیر، ماست و پنیر نیز چربی‌های اشباع شده وجود دارند. میزان این چربی‌های مضر در انواع پرچرب این فرآورده‌ها نزدیک به سه برابر انواع کم چرب آن است. بنابراین در مصرف شیر و ماست بیش از دو درصد چربی و پنیرهای خامه‌ای و پنیر پیتزا باید احتیاط کرد.
چربی‌های غیر اشباع نیز از دیگر انواع چربی‌ها به شمار می‌آید. این چربی‌ها که اکثراً در روغن‌های گیاهی (نباتی)، آجیل‌ها و خوراک‌های دریایی وجود دارند تاثیرات متفاوتی را بر کلسترول خون دارند. برخی از انواع آن‌ها باعث کاهش کلسترول بد خون می‌شوند که به آن‌ها چربی‌های غیراشباع با چند باند دوگانه می‌گویند. برخی دیگر کلسترول بد خون را کاهش و کلسترول خوب را نیز بالا می‌برند که به آن‌ها چربی‌های غیراشباع با یک باند دو گانه اطلاق می‌شود که این دو نوع چربی‌های غیراشباع مفید هستند.

چربی‌های غیر اشباع با چند باند دو گانه عمدتا در روغن‌های آفتاب گردان، هسته انگور، جوانه گندم، سویا، ذرت، پنبه دانه، کنجد و دانه‌های روغنی نظیر گردو و تخمه آفتاب گردان و همچنین برخی سبزی‌های برگ سبز نظیر اسفناج وجود دارند. چربی‌های غیر اشباع با یک باند دو گانه عمدتا در روغن زیتون، کانولا و دانه‌های روغنی نظیر بادام، بادام زمینی، پسته و فندق وجود دارند.

میزان انرژی چربی‌ها و روغن‌ها زیاد است، بنابر این حتی در مصرف روغن‌ها و چربی‌های مفید یاد شده هم نباید زیاده روی کرد.
در غذاهای دریایی نوعی چربی به نام امگا ۳ وجود دارد که مصرف آن باعث کاهش کلسترول و تریگلیسیرید خون می‌شود و همچنین در کاهش فشار خون بالا، بهبود سردرد‌های میگرنی و پیشگیری و کنترل سرطان‌ها موثر است. این نوع چربی‌های مفید در روغن کانولا، سویا، شاهدانه، گردو و جوانه گندم هم وجود دارد.
در مقابل، نوعی از چربی‌های غیر اشباع وجود دارد که به آن‌ها چربی‌های ترانس گفته می‌شود. این چربی‌ها کلسترول بد را افزایش و کلسترول خوب را کاهش می‌دهند. این نوع چربی‌ها خطر ابتلا به سرطان‌ها را نیز بالا می‌برند. چربی‌های ترانس در روغن‌های نباتی جامد، مارگارین، غذاهای سرخ شده، غذاهای آماده و رستورانی، چیپس و پفک وجود دارند و توصیه می‌شود که تا حد امکان مصرف این چربی‌ها را کاهش داد.

کلسترول غذایی

کلسترول تنها در خوراک‌های حیوانی همچون گوشت قرمز، امعاء و احشاء، زرده تخم مرغ، مغز، سوسیس و کالباس و مواد لبنی یافت می‌شود. کلسترول موجود در خوراکی‌ها تنها زمانی می‌تواند باعث افزایش کلسترول خون شود که یا مقدار کلسترول آن خوراک بسیار زیاد باشد (خوراک‌هایی همچون مغز، جگر و چربی‌های داخل شکم گوسفندان و چهارپایان و دنبه) و یا آن خوراکی همچون تخم مرغ، لبنیات و گوشت قرمز، حاوی اسیدهای چرب اشباع شده نیز باشد.

عقیده بر این است که خوراک‌هایی مانند میگو با وجود داشتن کلسترول به دلیل آنکه مقدار چربی اشباع شده بسیار ناچیزی دارند باعث افزایش کلسترول خون نمی‌شوند.
مصرف کلسترول غذایی را باید محدود کرد اما در عین حال غذاهای حاوی مقادیر فراوان اسیدهای چرب ترانس (مانند چیپس‌های بدون کلسترول) و چربی‌های اشباع شده تاثیرات به مراتب نامناسب تری را بر روی کلسترول خون خواهند داشت.

مصرف معتدل و متنوع چربی‌های خوارکی مفید است

مصرف متعادل و متنوع از چربی‌های خوراکی موجود در روغن‌های مایع گیاهی، دانه‌های روغنی همچون پسته، بادام، تخمه آقتابگردان و نیز خوراک‌های دریایی در ارتقاء سلامت و پیشگیری از بیماری‌های قلبی عروقی مفید است.
سرخ کردن غذا‌ها تولید ترکیبات سمی را در پی خواهد داشت که احتمال ابتلا به سرطان‌ها و بیماری‌های قلبی را بالا می‌برد. بنابراین بهترین شیوه جهت طبخ مواد خوراکی، استفاده از روش‌هایی نظیر کباب کردن، آب پز کردن و تنوری کردن خوراکی‌ها است. باید از خوراکی سرخ شده کمتر استفاده کنیم و در صورت لزوم فقط از روغن‌های مخصوص سرخ کردن برای آن استفاده کنیم. گرچه سرخ کردن خوراک با این روغن‌ها نیز مضراتی دارد اما به هر حال در مقایسه با سایر روغن‌ها ضرر و زیان کمتری برای ما خواهند داشت.

از روغن‌های مایع گیاهی (بخصوص کلزا یا کانولا) فقط جهت پخت و پز با درجه حرارت کم استفاده کنیم و به هیچ وجه از آن‌ها جهت سرخ کردن با درجه بالا استفاده نکنیم.

روزانه چه مقدار چربی یا روغن مصرف کنیم؟

مقدار مورد نیاز روزانه ما به چربی‌ها وابسته به میزان فعالیت روزانه ما و خصوصیاتی نظیر سن، وزن و قد است. اما به هر حال در یک توصیه کلی می‌توان مواردی را توصیه کرد که استفاده روزانه ۹۰ تا ۱۲۰ گرم گوشت سفید مثل مرغ یا خوراک دریایی از جمله آن‌ها است.
به صورت روزانه شیر و لبنیات کم چرب (دو تا سه لیوان) میل نمایید. می‌توانید به صورت روزانه از پنیرهای کم چرب (۳۰ تا ۶۰ گرم) استفاده کنید. حداکثر مقدار مصرفی مجاز شما از روغن‌های گیاهی برابر پنج تا هفت واحد (با توجه به میزان فعالیت بدنی، وزن و قد) است.
هر قاشق مربا خوری روغن گیاهی مایع یک واحد به شمار می‌رود. ضمن اینکه هر دو عدد گردو یا ۶ عدد بادام و پسته یا هشت عدد زیتون معادل یک واحد به شمار می‌آید. به عنوان مثال در صورتی که شما طی روز از غذای سرخ شده استفاده نکرده باشید می‌توانید سه قاشق مرباخوری روغن زیتون یا کلزا به غذاهای روزانه خود اضافه کنید و همچنین دو عدد گردو همراه صبحانه و هشت عدد زیتون همراه خوراک خود مصرف کنید.

نباید این موضوع را از یاد برد که میزان مصرف در کسانی که مبتلا به اضافه وزن هستند باید با صلاحدید پزشک درمانگر آن‌ها تعیین شود.

مصرف گوشت قرمز، خامه، کره و خوراکی‌های سرخ شده را تا حد امکان باید محدود کرد. ارتقاء سلامت نه مصرف خوراکی‌های کم چرب، بلکه مصرف به اندازه روغن‌ها و چربی‌های مناسب است. (دکتر محمد هاشمی - دبیر انجمن پیشگیری از چاقی/ایرنا)

همه آنچه باید درباره سلول درمانی بدانید

جام جم سرا به نقل از ایران: حالا حسابش را بکنید که عبارتی همچون «سلول‌های بنیادی» هم در کنار نام دارو بنشیند. آن وقت است که دیگر حجت بر بیمار و بستگانش تمام می‌شود که داروی نوظهور، درمان اول و آخر دردشان است. قدم بعدی، خرید دارو است که کمترین زحمتش، یک تلفن کردن است به شماره ای که از آگهی اعلام شده و بیشترینش هم پرداخت مبلغ دارو، که احتمالاً به جیب بیمار فشار هم می‌آورد؛ اما امید به بهبود هم چیز کمی نیست و به هرحال باید بهایش را پرداخت.

قرص‌های معجزه‌گر که در ترکیبشان از سلول‌های بنیادی استفاده شده، می‌شود تنها دلخوشی بیمار.بحث از سلول‌های بنیادی و سلول درمانی که می‌شود، با توجه به آگاهی کمی که میان مردم راجع به این مفاهیم پزشکی وجود دارد، ممکن است تعبیرهای مختلفی از موضوع شود. بسیاری از مردم، اطلاع درستی از این موضوع ندارند و تنها می‌دانند که سلول‌های بنیادی، دوای خیلی دردها از جمله بیماری‌های لاعلاج است. چه بسیارند افرادی که امیدوارانه، به تبلیغات کاذب در این باره دل خوش می‌کنند یا هزینه‌های گزاف را بابت درمان‌هایی که از سوی افراد غیر متخصص تجویز می‌شود، می‌پردازند.
بسیاری از افراد، حتی قشر تحصیلکرده نهایت اطلاعاتی که در این باره دارند درباره خون بند ناف است که می‌تواند در صورت لزوم از آن برای درمان بیماری‌های احتمالی که برای فرد پیش می‌آید، استفاده کرد؛ آن هم بستگی به این دارد که خود یا اطرافیانشان درگیر این قضیه بوده باشند، چرا که در صورتی که به آن احتیاج پیدا نکنند، بعید است به جست‌و‌جوی اطلاعات مفید و مؤثری درباره‌اش بپردازند.

دکتر ناصر اقدمی، رئیس مرکز سلول درمانی پژوهشگاه رویان در گفت‌وگویی در این باره توضیح می‌دهد: «علت اینکه مردم بیشتر خون بند ناف را می‌شناسند این است که مردم در کشور ما معمولاً اطلاعات را به صورت اتفاقی دریافت نمی‌کنند و در مواقعی که ضرورتی پیش می‌آید، خودشان دنبال خبر می‌روند؛ برعکس خیلی از کشورها که مردم اطلاعات را به صورت اتفاقی می‌گیرند و در بسیاری از موارد اطلاعات مورد نظر را درباره مسائل مختلف دارند. در کشور ما وقتی کودکی در خانواده‌ای متولد می‌شود، به دلیل اینکه والدین او درباره خون بند ناف چیزهایی شنیده‌اند و اطلاعاتی که اقتضای وضعیت آنهاست، به دست آورده‌اند، به دنبال این قضیه می‌روند. اما متأسفانه درباره اخبار بخصوص در حیطه پزشکی، به صورت کلی این وضعیت دیده نمی‌شود چرا که بسیاری از مردم، پیگیر اخبار روزنامه‌ها و رسانه‌ها نیستند.»

او ادامه می‌دهد: «در مورد سلول‌های بنیادی بهتر است با ذکر مثالی، بحث را آغاز کنیم. تصور کنید که دست شما بریده و زخم آن بعد از مدتی ترمیم می‌شود اما این آسیب اگر زیاد باشد، زخم ترمیم پیدا نمی‌کند و اثر ناخوشایندی مثل پوست اضافه یا اسکار از خود بر جای می‌گذارد. آن چیزی که زخم را ترمیم می‌کند در واقع سلول‌هایی است که به آن ناحیه می‌آیند و هم تعدادشان زیاد است و هم تنوع زیادی دارند و زخم را اصطلاحاً می‌بندند که اسم این سلول‌ها را سلول‌های بنیادی گذاشتند. وقتی زخم بزرگتر است باید از بیرون این سلول‌ها را تأمین کنیم و از جایی، سلول‌های لازم را به آنجا برسانیم.»

اقدمی می‌گوید:«تا قبل از سال 1998 برای تأمین و جایگزینی سلول‌های فرد بیمار، در علم پزشکی مشکل وجود داشت. در واقع سلول‌های بنیادی وجود داشت اما هنوز کشف نشده و نحوه استفاده از آن مشخص نبود. در آن زمان دو مشکل وجود داشت؛ یکی اینکه برای ترمیم ضایعه، تعداد زیادی از سلول‌ها مورد نیاز بود چرا که مثلا وقتی کسی دچار سکته قلبی می‌شود، حدود یک میلیارد سلول خود را از دست می‌دهد که باید جایگزین شود. دیگر اینکه برای درمان، به انواع سلول‌ها نیاز است؛ مثلا در مورد همین زخم روی دست که مثال زده شد، سلول‌های پوست، مو، عروق، چربی و عصب مورد نیاز است. تا قبل از سال 1998 این دو مشکل وجود داشت تا اینکه در آن زمان سلول بنیادی کشف شد که دارای دو ویژگی عمده بود که می‌توانست مشکلات قبلی را رفع کند. یکی اینکه سلول بنیادی قدرت تکثیر بسیار بالایی دارد و دیگر اینکه به انواع سلول‌هایی که می‌خواهیم می‌تواند تبدیل شود.»

«نتیجه این شد که با تکثیر سلول‌های بنیادی و تبدیل آنها به سلول‌های مورد نیاز در آزمایشگاه، بسیاری از ضایعات که تا پیش از این برایشان راه حلی وجود نداشت، قابل ترمیم شدند. با این فلسفه، سلول‌های بنیادی می‌تواند، بسیاری از بیماری‌ها را درمان کند، اما برای خودش محدودیت‌هایی دارد.»

اقدمی با بیان این مطلب ادامه می‌دهد: «مهم‌ترین این محدودیت‌ها، محدودیت منبع سلول‌های بنیادی است. در واقع بهترین سلول بنیادی که قابلیت تکثیر و تمایز یا همان تبدیل شدن را دارد، سلولی است که بعد از لقاح تشکیل می‌شود، چون یک سلول است که بعدها به میلیاردها سلول تبدیل می‌شود و بالاترین توان را همان سلول اولیه دارد. مسأله این است که بعد از تولد، دیگر سلول بنیادی تکثیر شده و قابلیت اولیه را ندارد. سلول‌های بنیادی هم که از جنین‌های تشکیل شده در آزمایشگاه به دست می‌آیند، در واقع برای همه، غیر خودی محسوب می‌شود. این، مشکل بزرگی بود که در حال حاضر وجود دارد. در لحظه تولد کودک هم خونی که در بند ناف وجود دارد، غنی از سلول‌های بنیادی است که توانش البته مثل سلول بنیادی اولیه نیست، اما به هرحال توان خوبی دارد. خون بندناف معمولاً دور ریخته می‌شود و کاری که در این باره می‌شد انجام داد این بود که این خون را در دمای منفی 196 درجه نگهداری کرد تا سلول‌های بنیادی آن زنده بماند و بانک خون بند ناف به این صورت تشکیل شد که سلول‌های بنیادی کودک متولد شده در آن قابل نگهداری است تا در صورت لزوم، برای درمان بیماری‌های همان فرد مورد استفاده قرار گیرد.»

اسم شب برای سربازان تازه نفس

با خواندن این مطلب، از اینکه خون بند ناف شما در بانک نگهداری نشده، زیاد هم نا امید نشوید چرا که به گفته رئیس بخش سلول درمانی پژوهشگاه رویان، این سلول‌های بنیادی در بدن همه ما وجود دارد اما پتانسیل آنها خیلی کمتر است. مثلاً سلول‌های بنیادی که می‌تواند پوست را ترمیم کند، باید فقط از پوست گرفته شود و اگر قرار است سلول‌های بنیادی، به کمک ترمیم ضایعه قلبی بیاید، تنها قلب است که می‌تواند این سلول‌ها را تأمین کند.
تنها سلولی که قابلیت تبدیل شدن به تمام سلول‌ها را دارد، سلول مغز استخوان است که می‌توان از آن برای ترمیم سلول‌های دیگر اعضای بدن استفاده کرد. البته سال هاست که از مغز استخوان برای درمان بیماران استفاده می‌شود و نخستین کاربرد آن هم برای بیماران مبتلا به سرطان خون بود که ناچار می‌شدند پیوند مغز استخوان انجام دهند که سلول‌های معیوب فرد را از بین می‌بردند و سلول‌های سالم را از شخص دیگری، جایگزین می‌کردند.»
این واقعیت که سلول‌های بنیادی یک فرد برای افراد دیگر غیر خودی محسوب می‌شود، می‌تواند بسیار نا امید‌کننده باشد، آن هم در شرایطی که به گفته دکتر اقدمی، در اثر افزایش سن، تعداد سلول‌های بنیادی کم می‌شود و فرد ناچار است از سلول‌های بنیادی فرد دیگری استفاده کند. همچنین در رابطه با بیماران سرطانی نیز چنین اجباری وجود دارد. اینجاست که بحث HLA مطرح می‌شود.

اقدمی در این باره با طرح مثالی، موضوع را بازتر می‌کند: «تصور کنید که در زمان جنگ، سربازان برای ورود به مقر، نیاز به اسم شب دارند و در صورتی که اسم شب را ندانند، بلافاصله از بین برده می‌شوند. HLA هم همانند اسم شب عمل می‌کند و در واقع، کدی است که باید از سوی بدن بیمار پذیرفته شود. سربازهای ما از مغز استخوان بیرون می‌آیند و برای پیوند سلول‌های بنیادی، باید با پیوند گیرنده مطابقت داشته باشند. اگر در پیوند مغز استخوان، سلول‌های بنیادی دهنده با گیرنده، مطابقت نداشته باشد، بیماری کشنده‌ای به نام «پیوند علیه میزبان» به وجود می‌آید که باعث از بین بردن فرد گیرنده می‌شود. برای همین است که سلول‌ها را برای پیوند، از کسی می‌گیریم که کدهای آن با کد شخص گیرنده همخوانی داشته باشد که به این کدها، HLA تایپینگ گفته می‌شود.

آهسته و پیوسته اما مطمئن

وقتی اصلی در دنیای پزشکی کشف می‌شود، تا رسیدن به مرحله بالینی، راه درازی را باید طی کند. سلول‌های بنیادی هم از این اصل مستثنی نیستند.
البته دلت می‌خواهد اینگونه نباشد؛ دوست داری وقتی حرف از ترمیم زخم‌های عمیق به کمک سلول درمانی به میان می‌آید، چشمت برقی بزند و امیدوار شوی که این دانش پزشکی، به کمک بیماران آسیب دیده، خصوصاً قربانیان اسید پاشی بیاید و زخم هایشان را التیام ببخشد.
به گفته اقدمی اما در حال حاضر، راهی غیر از جراحی پلاستیک برای این بیماران وجود ندارد و هنوز تا به بالینی رسیدن مطالعات در این زمینه، زمان باقی مانده است.

او می‌گوید: «بین 5 تا 10 سال زمان لازم است تا مطالعات پزشکی به مرحله بالینی برسند. در حال حاضر از سلول درمانی برای درمان چین و چروک و درمان جای اسکارهای ناشی از آکنه استفاده می‌شود ولی برای رسیدن به آن سطح که برای مواردی همچون قربانیان اسید پاشی استفاده شود، باید وارد فازهای مختلفی شود و نمی‌توان به صورت مستقیم، روی مریض درمان را شروع کرد چون اصل بر این است که اگر نمی‌توانیم کاری برای بیمار انجام دهیم، حداقل به او آسیب هم نرسانیم.»
البته زمانبر بودن مطالعات و تحقیقات در رابطه با بحث سلول درمانی به این معنا نیست که این روش در حال حاضر در کشور کاربردی نباشد.

اقدمی در این باره می‌گوید: «همان طور که به آن اشاره شد، از سلول درمانی برای درمان چین و چروک و اسکار ناشی از آکنه استفاده می‌شود. همچنین درمان آرتروز از دیگر مواردی است که با این روش محقق شده است. سلول درمانی برای درمان بیماری‌های قلبی نیز کاربرد دارد. در این موارد، تحقیقات به مرحله بالینی رسیده و کاربردی شده و در واقع وارد مرحله پیش مارکتینگ شده است. به هر حال علم در حال پیشرفت است و اخیراً هم وزارتخانه دستورالعمل‌هایی در رابطه با سلول درمانی صادر کرده و همین هم نشان می‌دهد که این مطالعات در مرحله مارکت و قابل استفاده و کاربردی هستند. اما توجه داشته باشید که تمام این اتفاقات به صورت تدریجی در حال روی دادن است و شاید در 5 سال آینده درمان خیلی بیماری‌ها به این روش، رایج باشد.»

تبلیغات رنگارنگ ماهواره‌ای، گاهی آنقدر دلفریب است که مقاومت در مقابلش سخت می‌شود. پای دارو و درمان هم که به میان بیاید، انگیزه محکم تر می‌شود.
بسیاری از این تبلیغات بدون آنکه متوجه شویم، ما را به سمت و سوی بی‌اعتمادی نسبت به دانش متخصصان داخلی سوق می‌دهد و این، اتفاق بدی است که در حال وقوع است.
اقدمی می‌گوید: «ما به لحاظ دانش سلول‌های درمانی بسیار جلو و جزو 10 کشور برتر دنیا هستیم. مردم و مسئولان هم همواره از این امر حمایت کرده‌اند. به همین دلیل هم افراد یا گروه‌هایی درصدد تخریب این جایگاه علمی و اعتمادی که از سوی مردم وجود دارد، برمی‌آیند. یکی از بهترین راه‌ها هم همین تبلیغات کاذب است؛ تبلیغات گسترده‌ای که پول و وقت مردم را به هدر می‌دهند. حسابش را بکنید که در ازای پرداخت مبلغی گزاف، یک مشت گچ به جای قرص تحویل مشتری داده می‌شود با این ادعا که این قرص‌ها حاوی سلول‌های بنیادی هستند. بیمار دارو را مصرف می‌کند و هیچ نتیجه‌ای نمی‌گیرد، به خاطر همین دیگر حتی از شنیدن نام سلول درمانی هم متنفر می‌شود. در واقع هیچ چیز نمی‌تواند به این راحتی کار ما را تخریب کند.»
او ادامه می‌دهد: «صنعت دارو بعد از نفت و وسایل خانگی، سومین صنعت بزرگ دنیاست و اگر کشور ما به این صنعت دسترسی پیدا کند، انحصار آن شکسته می‌شود و این برای خیلی‌ها زنگ خطر محسوب می‌شود. به همین دلیل هم تبلیغاتی این گونه از شبکه‌های ماهواره‌ای پخش می‌شود. اینجاست که مردم باید خودشان آگاه باشند و در این باره مطالعه کنند.

سلول بنیادی، یک سلول زنده است که باید در دمای منفی 196 درجه سانتیگراد نگهداری شود، با این شرایط چطور ممکن است که این سلول در یک کپسول جای بگیرد و با عناوین اغواکننده به مشتری عرضه شود؟!
حس بدبینی به پزشکان و متخصصان داخلی، گاهی آنقدر در بعضی‌ها شدت می‌یابد که حاضرند تمام دار و ندارشان را بفروشند و برای درمان راهی آن طرف آب‌ها شوند؛ جایی که اطمینان دارند دست خالی از آنجا باز نخواهند گشت.

اما ریشه‌های این بدبینی کجاست و چرا خیلی‌ها تنها چاره بیمارشان را رفتن به خارج از کشور می‌دانند؟
اقدمی در پاسخ به این سؤال می‌گوید:«رسانه‌ها در این رابطه نقش زیادی دارند. در بسیاری از مواقع رابطه رسانه‌ها با پزشکی چندان خوب نیست. حتی در برخی فیلم‌های ساخته شده، مشاهده می‌شود که تا چه حد این بدبینی تقویت شده و جایگاه پزشک و پرستار و سایر دست‌اندرکاران حیطه پزشکی، تنزل می‌یابد. این بدبینی، متأسفانه در جامعه به وجود آمد و برخی رسانه‌ها هم به آن دامن زدند و اعتماد مردم به تبلیغات کاذب و فریبنده هم از همین جا ناشی می‌شود.»

بحث نه چندان شیرین قیمت!

قیمت بالای سلول درمانی، سنگی بزرگ است بر پای بسیاری از بیماران که هرچند بهترین راه برایشان، درمان به همین شیوه است، اما ضعف اقتصادی اجازه نمی‌دهد راه درست درمان را انتخاب کنند.

اقدمی می‌گوید: «در پزشکی بحثی به نام «اقتصاد پزشکی» وجود دارد. زمانی هست که یک شرکت دارویی به ساخت آسپرین اقدام می‌کند که با قیمت بسیار ارزان از سوی بیمار خریداری می‌شود اما دولت هزینه زیادی بابت آن پرداخته است. اما نوعی از پزشکی به نام «پزشکی اختصاصی» ایجاد شده که در آن دارو فقط برای شخص بیمار و با توجه به ساختار ژنتیکی او تولید می‌شود در نتیجه شما هزینه زیادی بابت آن پرداخت می‌کنید اما دیگر دولت هزینه سربار شما را پرداخت نمی‌کند و این گونه داروها هم مثل داروهای معمولی، دورریز ندارد. سلول درمانی هم جزو حیطه پزشکی اختصاصی محسوب می‌شود؛ در واقع سلول را از شما می‌گیرند و آن را کشت می‌دهند و به خود شما برمی گردانند.»

با تمام این احوال اما شاید درمان‌های اینچنینی هنوز برای بسیاری‌ها، هرچند لازم اما امکانپذیر نباشد؛ همان‌هایی که دلشان را خوش کرده‌اند به پیشرفت‌های پزشکی و نشسته‌اند امیدوار که روزی دانش پزشکی، درمان دردهایشان شود؛ اگر درمانگر اصلی مقدر کند. (مریم طالشی)

آنچه باید در‌مورد پاستا بدانید

جام جم سرا: آیا می‌توانیم بگوییم آرد به کار رفته در ماکارونی‌های امروزی ارزشی همچون آرد نول نان لواش دارد؟ آیا واقعا به ماکارونی سبوس می‌زنند و این سبوس می‌تواند این محصول را برای دیابتی‌ها قابل مصرف کند؟ ماکارونی‌های غنی شده در پخت خانگی تا چه میزان ارزش غذایی خود را حفظ می‌کنند؟ اینها سوالاتی است که اغلب کسانی که عاشق خوردن ماکارونی هستند به دنبال پاسخ آنند. ‌

دکتر محمدحسین عزیزی، متخصص علوم و صنایع غذایی و عضو هیات علمی و مدیر گروه علوم و صنایع غذایی دانشگاه تربیت مدرس در گفت‌و‌گو با جام‌جم در پاسخ به این پرسش‌ها می‌گوید: پاستا نامی عمومی است و به تمامی فرآورده‌های خمیری حاصل از آرد گندم همچون ماکارونی، اسپاگتی، ورمیشل، لازانیا و نودل می‌گویند که باتوجه به شکل و اندازه، این فرآورده‌ها نامگذاری شده‌اند. به‌طور مثال به رشته‌های توخالی و لوله‌ای شکل پاستا، ماکارونی گفته می‌شود که هم‌اکنون تولید آن در ایران متوقف شده و آنچه امروز در بازار عرضه می‌شود، انواعی از اسپاگتی است. اسپاگتی رشته‌ای توپر و کم قطرتر از ماکارونی است که اگر همین رشته را کمی نازک‌تر کنند ورمیشل و اگر کمی پهن و نواری شکل کنند نودل و با پهنای بیشتر لازانیا نام می‌گیرد.‌ به گفته این متخصص این فرآورده‌ها از نظر مواد اولیه و ارزش تغذیه‌ای هیچ تفاوتی با یکدیگر نداشته و طبق استاندارد باید از مخلوط آرد گندم، آب و رنگدانه زرد بتاکاروتن، بدون هیچ‌گونه افزودنی دیگر تهیه شود.

رنگ پاستا از چیست؟

دکتر عزیزی در پاسخ به این پرسش که رنگ به کار رفته در ماکارونی از نوع شیمیایی است یا طبیعی و آیا ارزش تغذیه‌ای پاستاهای رنگی در مقایسه با انواع بدون رنگ آن بیشتر است یا کمتر می‌گوید: در انواع پاستاهای رنگی از رنگ‌های طبیعی، مشابه طبیعی یا مصنوعی مجاز به همراه مواد یا پودرهای طعم‌دهنده مربوط به مزه آن رنگ استفاده می‌شود، اما چون استفاده از رنگدانه‌های طبیعی موجود در هویج، گوجه‌فرنگی، ذرت و سبزیجات سبزرنگ در خمیر پاستا موجب افزایش هزینه تولید و در نتیجه بالا رفتن قیمت محصول می‌شود، به همین دلیل اغلب تولیدکنندگان از رنگ‌های مشابه طبیعی یا مصنوعی مجاز در محصولات رنگی استفاده می‌کنند که معمولا هم این رنگ‌ها خواصی ندارد و توصیه بر آن است که از مصرف مستمر یا طولانی‌مدت محصولات رنگی اجتناب شود.

این استاد دانشگاه توضیح می‌دهد: رنگ‌های مشابه طبیعی، رنگ‌هایی سنتزی یعنی ساخته شده در کارخانه هستند که از نظر فرمول شیمیایی و ساختاری مشابه رنگ‌های طبیعی بوده، اما نه با آن خاصیت و کیفیت رنگ‌های طبیعی. رنگ‌های مصنوعی نیز کاملا ساخته دست بشر و ابداعی بوده که گاهی مورد تائید برخی کشورها قرار می‌گیرد و گاهی همان رنگ از نظر برخی کشورهای دیگر مجاز نیست. این متخصص تصریح می‌کند: اغلب پاستاهای کیلویی یا همان فله‌ای و بی‌نام و نشان موجود در بازار که قیمت پایین‌تری نسبت به انواع کارخانه‌ای آن دارند، ممکن است حاوی رنگ‌های مصنوعی سرطان‌زای غیرمجازی باشد که احتمال دارد از نوع رنگ‌های مورد استفاده در دیگر صنایع باشد.

آرد پاستا همپایه آرد نان لواش

طبق استاندارد، انواع فرآورده‌های خمیری پاستا باید با آرد سمولینا تهیه شوند. این آرد از نوعی گندم به نام دوروم به دست می‌آید.

دکترعزیزی با اشاره به این‌که گندم دوروم نوعی گندم پاییزه است، می‌گوید: این گندم بافت سختی دارد و در روند آسیابانی، کمتر سبوس‌گیری می‌شود و رنگ اصلی آن زرد کهربایی، حاصل رنگدانه بتاکاروتن است که یک آنتی‌اکسیدان قوی و پیش‌ساز ویتامین A است، ضمن این‌که این گندم پروتئین بالایی دارد و اگر از آن در تهیه انواع پاستا استفاده شود، محصول، ارزش پروتئینی و تغذیه‌ای بالاتری دارد و حتی نیازی به افزودن رنگ‌های سنتزی بتاکاروتن به آن نیست، اما متاسفانه به دلیل بالاتر بودن قیمت آرد سمولینا و تولید ناکافی گندم دوروم در ایران اغلب تولیدکنندگان برخلاف استاندارد برای تهیه انواع پاستا از آرد نول، همان آرد سفیدی که ارزشی همپایه آرد سفید نان لواش دارد یا از مخلوط آرد نول و سمولینا استفاده می‌کنند که در این صورت محصول تولیدی دارای خواص تغذیه‌ای کمتری است و لازم است بدانید استفاده از هر نوع آردی بجز سمولینا در انواع فرآورده‌های پاستا نوعی تقلب محسوب می‌شود.

نودل را شور نکنید

این روزها در خانه بسیاری از افراد شاغل، دانشجو و البته مادرانی که می‌خواهند برای تهیه غذا به خود زحمتی ندهند، بسته‌های نودل با طعم‌های مختلف یک قفسه آشپزخانه را به خود اختصاص داده است. غذایی که براحتی در کمترین زمان ممکن تهیه می‌شود و چون چاشنی اصلی آن نمک فراوان و انواعی از طعم‌دهنده‌های گوشت و سبزیجات است، خوشمزه‌تر بوده و استقبال از آن نسبت به انواع دیگر پاستا بیشتر است. دکتر عزیزی با‌اشاره به این‌که نودل نوعی رشته فوری و از گروه پاستاست می‌گوید: طبق استاندارد در ترکیب انواع پاستا و همین‌طور نودل استفاده از نمک مجاز نیست و از طرفی به کار بردن نمک آن هم در میزان زیاد باعث افزایش وزن محصول می‌شود و خود نوعی تقلب به شمار می رود. به گفته این استاد دانشگاه در ایتالیا که مهد تولید انواع نودلیت است از نمک استفاده نمی‌شود و در ایران هم که این‌قدر پرفشاری خون و عوارض ناگوار آن گریبان خانواده‌ها را گرفته است، تولیدکنندگان و مسئولان مربوط باید حذف یا تقلیل نمک از محصولات پرمصرف را در اولویت اقدامات خود قرار دهند.

پاستا را به روش خانگی تهیه کنید

دکتر عزیزی در میان پاستا‌ها به انواع پاستای تازه که اغلب در فریزر فروشگاه‌های مواد غذایی یافت می‌شود، اشاره می‌کند و می‌گوید: این پاستا نوعی فرآورده پخته و آماده است که شبیه سمبوسه حاوی ترکیبات مختلف از قبیل گوشت و سبزیجات است و برخی انواع دیگر آن پس از پخت و افزودن سس به آن، در کارخانه خشک می شود و تنها با مقداری آب جوش آماده مصرف می‌شود. به توصیه این متخصص بهتر است پاستا به روش خانگی و با مواد تازه و بدون پنیر پیتزا تهیه شود.

اگر پاستا می‌خورید سبوسدار باشد

افزودن سبوس به پاستا و برنج ازجمله اقدامات مناسبی است که موجب کاهش کالری و افزایش ویتامین، املاح معدنی و فیبر محصول می‌شود. ویژگی سبوس به گونه‌ای است که تا حدود 80 درصد از مواد مغذی آن پس از پخت باقی خواهد ماند.

دکتر عزیزی بااشاره به این‌که محصولات سبوسدار تا حدود زیادی از یبوست، چاقی، افزایش فشار و چربی خون و دیابت جلوگیری می‌کند و حاوی ریزمغذی‌هایی چون آهن، روی و ویتامین‌های گروه B بیشتری است، می‌گوید: با این که پاستای سبوسدار رنگ و طعم خوشایندی ندارد، اما مبتلایان به دیابت و اضافه وزن در صورت تمایل به مصرف پاستا از نوع سبوسدار آن استفاده کنند و هرگز پاستا را دم نکنند، زیرا هرچه پاستا یا برنج بیشتر دم بکشد ترکیبات نشاسته‌ای (قندهای پیچیده) آن راحت‌تر به قندهای ساده تبدیل شده و این امر موجب افزایش ناگهانی و سریع‌تر قند خون می‌شود. همچنین مصرف پاستای دم‌کشیده به سالمندانی که در معرض ابتلا به مشکلات متابولیسمی یا بیماری‌های قلبی و چربی خون بالا هستند، توصیه نمی‌شود. لازم است بدانید مازاد قند خون در بدن به چربی تبدیل شده و عامل مهمی در وخیم‌تر شدن حال این بیماران است، این را هم بدانید کالری پاستای دم کشیده بدون سبوس با پلو و نان سفید برابری می‌کند.

وقتی پاستا غنی می‌شود

دکتر عزیزی در پاسخ به این پرسش که معمولا پاستا را با چه املاح و ویتامین‌هایی غنی می‌کنند و آیا پخت خانگی می‌تواند از میزان این ریزمغذی‌ها بکاهد، می‌گوید: چند سالی است برخی از انواع پاستا را با آهن، اسیدفولیک، روی، ویتامین B و... غنی می‌کنند. افزودن این ریزمغذی‌ها برای بهبود ارزش تغذیه‌ای محصول می‌تواند تا حدود زیادی افراد را در برابر خطرات ناشی از کمبود برخی مواد مغذی بیمه کند. البته غنی‌سازی همیشه به نفع سلامت ما نیست. مثلا افرادی که هموگلوبین یا آهن خونشان بالاست، بخصوص مردان نباید از محصولات غنی شده با آهن استفاده کنند. زیرا تجمع آهن در خون موجب رسوب آن در بافت کبد و مغز می‌شود. این متخصص تصریح می‌کند در زمان پخت خانگی، احتمال تخریب درصدی از ویتامین‌های افزوده شده به پاستای غنی شده وجود دارد، اما املاح (مواد معدنی) آن دستخوش تغییراتی نمی‌شود.

فاخره بهبهانی ‌/‌ گروه سلامت

آنچه باید درباره بلوغ و رشد قدی بدانید

جام جم سرا: این تغییرات شامل بلند شدن قد، رشد عضلات، بزرگ شدن حنجره و تغییر صدا، درآمدن مو در صورت و بزرگ شدن نقاط مختلف بدن می‌شود و در ‌‌نهایت شخص تبدیل به یک انسان بالغ می‌شود. این فرآیند در پسر‌ها بین ۱۲ تا ۱۴ سالگی و در دختر‌ها بین ۹ تا ۱۱ سالگی اتفاق می‌افتد.

هر چه زمان بلوغ دیر‌تر اتفاق بیفتد، غضروف رشد دیر‌تر بسته می‌شود. در بدن ما انسان‌ها و در استخوان‌های بلند، ناحیه‌ای غضروفی وجود دارد که به مرور تبدیل به استخوان می‌شوند. در زمان بلوغ، به علت بالا رفتن مقدار هورمون‌های جنسی؛ بخصوص هورمون استرادیول (حتی در مرد‌ها هورمون تستوسترون در محیط تبدیل به استرادیول می‌شود) غضروف رشد بسته می‌شود. یعنی اینکه بلوغ یک مرحله فیزیولوژیک می‌باشد که فرد جهشی در رشد قد پیدا می‌کند و بعد از کامل شدن بلوغ، سرعت این جهش کم می‌شود. معمولاً در دختر‌ها، دو سال بعد از اولین عادت ماهیانه و در پسر‌ها، ۲ تا ۳ سال بعد از اولین انزال، غضروف رشد بسته می‌شود و رشد قدی متوقف می‌شود.

اگر بلوغ زود‌تر از موقع اتفاق بیفتد (دختر‌ها زیر ۷ سال و پسر‌ها زیر ۹ سال)، به آن بلوغ زودرس می‌گویند. همچنین اگر علائم بلوغ در پسر‌ها، بعد از سن ۱۴ سالگی ظاهر شوند، به آن بلوغ دیررس می‌گویند که هر کدام تبعاتی حتی به لحاظ اجتماعی دارند. بلوغ زودرس باعث کوتاهی قد می‌شود. بنابراین اگر فرد در سن کودکی ناگهان قد کشید، خانواده‌ها باید به سایر علائم بلوغ توجه کنند و اگر کودک علائم را داشت، فوراً به پزشک مراجعه کنند تا درمان شود.
در ایران، معمولاً در مناطق کویری بلوغ زود‌تر و در مناطق کوهپایه‌ای، بلوغ دیر‌تر اتفاق می‌افتد. به همین علت، متوسط قد بچه‌ها در مناطق کویری کوتاه‌تر می‌باشد. اگر دختر زیر ۱۰ سال و پسر زیر ۱۲ سال علائم بلوغ را پیدا کرد، درست است که این موضوع غیرطبیعی نیست ولی چون روی قد بچه تاثیر می‌گذارد، باید این موضوع توسط پزشک بررسی شود.
بلوغ زودرس دو نوع محیطی و مرکزی دارد که نوع محیطی آن خطرناک است. معمولاً در انواع بلوغ زودرس محیطی، یک بیماری خطرناک مانند تومور در تخمدان وجود دارد.

قد نهایی کودک براساس میانگین قد پدر و مادر در نظر گرفته می‌شود. برای پسر‌ها ۵/۶ سانتی متر به عدد میانگین بدست آمده اضافه و برای دختر‌ها ۵/۶ سانتی متر از عدد میانگین بدست آمده کم می‌کنند. سپس برای تعیین قد نهایی، عدد بدست آمده را برای پسر‌ها، در محدوده منفی ۷ تا مثبت ۷ و برای دختر‌ها در محدوده منفی ۵ تا مثبت ۵ تعیین می‌کنند. این محدوده اطمینان، به علت ژنتیک در نظر گرفته شده است که تغذیه، محیط زندگی و زمان بلوغ در آن تاثیرگذار می‌باشد.

همیشه در تعریف عوامل موثر بر رشد قدی و بلوغ، فاکتورهای ژنتیکی و محیطی مورد توجه می‌باشند. ژنتیک قابل دستکاری نیست، اما با تغییر در عوامل محیطی می‌توان قد کودک را تغییر داد. حتی از زمانی که کودک در رحم مادر است و بیماری‌هایی که مادر می‌گیرد، نرسیدن اکسیژن کافی در زمان تولد، مکمل‌های دوران نوزادی و شیرخوارگی، بیماری‌هایی که کودک در دوران رشد به آن‌ها دچار می‌شود و عوامل دیگر در قد نهایی کودک تعیین کننده می‌باشند.

برای اطمینان از بلوغ زودرس کودکان، آزمایش خون و عسکبرداری از استخوان می‌تواند کمک کننده باشد. پس از اطمینان از بلوغ زودرس، به کودک داروهایی تجویز می‌شود که بدون هیچ عارضه‌ای بلوغ را در هیپوتالاموس مغز نگه می‌دارد و زمانی که کودک به سن مناسب بلوغ رسید، مصرف دارو قطع می‌شود تا بلوغ اتفاق بیفتد.

در مواردی که فرد دچار عقب ماندگی ذهنی است، بلوغ برای او خانواده‌اش تبعاتی دارد و در صورت تائید روانپزشک، و همچنین در افراد مسن که خونریزی‌های شدید دارند و افرادی که سرطان‌های مختلف غدد جنسی دارند، این دارو‌ها تجویز می‌شود.

این تصور اشتباه است که فقط ورزش‌هایی مانند والیبال و بسکتبال بر رشد قد کودک موثر باشند. ورزش‌های هوازی در هنگام بلوغ، روی غضروف رشد فرد تاثیر می‌گذارند و می‌توانند موثر باشند. ورزش‌هایی مانند وزنه برداری و کشتی که همراه با وزنه زدن و فشار روی غضروف رشد می‌باشند، مقداری جلوی رشد قدی کودک را می‌گیرند.
یک مسئله مهم، توجه به سرعت رشد در پرونده رشد کودک می‌باشد که در زمان تولد و در بیمارستان به خانواده کودک داده می‌شود. خانوده‌ها باید کودکان خود را به مراکز رشد ببرند تا قد آن‌ها طبق جدول مورد بررسی قرار بگیرد.

سرعت رشد در قد نهایی خیلی مهم می‌باشد و باید در منحنی رشد مورد بررسی قرار بگیرد تا از منحنی افت نکند. در صورت افت از منحنی، ممکن است کودک به بیماری‌هایی مانند کم کاری تیروئید مبتلا شده باشد.

بعد از بلوغ کامل، رشد قدی متوقف نمی‌شود، بلکه سرعت آن کم می‌شود و تا ۲ سال شاهد رشد قدی هستیم که این در دختر‌ها معمولاً ۶ تا ۸ سانتی متر می‌باشد. اگر قد پدری ۱۶۰ سانتی متر و قد مادر ۱۵۴ سانتی متر باشد، قد فزرند آن‌ها هیچگاه ۱۹۵ سانتی متر نخواهد شد، مگر اینکه فرد دچار بیماری‌هایی مانند هیپوگوناد شده باشد. (دکتر سعید کرباسی، فوق تخصص بیماری‌های غدد و متابولیسم)

آنچه باید درباره سرطان دهان بدانید

بارها خوانده و شنیده‌اید که سیگار کشیدن سلامت‌تان را تهدید می‌کند، اما بررسی‌های متعدد پژوهشگران نشان می‌دهد مصرف دخانیات همچون سیگار، پیپ و قلیان یکی از مهم‌ترین فاکتورهای ابتلای افراد به سرطان دهان است به طوری که به گفته بسیاری از متخصصان، افراد سیگاری تا شش برابر بیشتر از کسانی که سیگار نمی‌کشند دچار این سرطان می‌شوند. دکتر امیررضا موحدی، دندانپزشک و جراح دهان، فک و صورت در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: علاوه بر سیگار، مصرف مشروبات الکلی یکی از عوامل موثر در ابتلا به سرطان دهان بوده و این‌که آمار آقایان مبتلا بالاتر از خانم‌هاست به بیشتر بودن تعداد سیگاری‌ها و الکلی‌های جنس مذکر برمی‌گردد و معمولا هم با افزایش سن بویژه در فاصله چهل تا پنجاه و پنج سالگی این بیماری خطرناک بروز می‌کند.

البته فاکتورهای دیگری مثل عفونت‌های ویروسی، ضعف سیستم ایمنی بدن، قرار گرفتن در معرض اشعه ماورای بنفش، عوامل تحریک‌کننده مخاط دهان مثلا دندان‌های مصنوعی غیراستاندارد که در دهان لق می‌زند و ایجاد زخم می‌کنند یا حتی مصرف مداوم غذاهای بیش از حد تند و تیز را هم نباید نادیده گرفت. افرادی که جرم زیادی روی دندان‌هایشان دارند یا بهداشت دهان و دندان را بخوبی رعایت نمی‌کنند هم در معرض ابتلا به این نوع سرطان هستند.

حواستان به سلامت دندان‌هایتان باشد

به گفته دکتر موحدی، پرکردن نامناسب دندان یا دندان‌هایی که به دلیل شکستگی و لب‌پر شدن گوشه تیزی دارد و این تیزی باعث ایجاد زخم روی زبان می‌شود هم می‌تواند در طولانی مدت زمینه ابتلا به سرطان دهان را فراهم کنند. به همین دلیل توصیه می‌شود مراجعه به دندانپزشک را به موارد حاد واگذار نکنید و هر شش ماه یکبار از سوی دندانپزشک مورد معاینه قرار بگیرید چون ممکن است یک زخم ساده علامت یک بیماری پیش رونده و حاد مثل سرطان باشد.

در واقع شایع‌ترین سرطان‌های ناحیه فک و دهان با یک زخم بروز می‌کند که در مراحل اولیه هم بدون درد است و متاسفانه بیمار به پزشک مراجعه نمی‌کند چون فکر می‌کند یک آفت دهانی ساده است و با گذشت زمان یا استفاده از فلان داروی خاص کم‌کم خوب خواهد شد و جای نگرانی نیست، در حالی که گاهی همین موضوع به ظاهر ساده و نه چندان بااهمیت، زندگی فرد را نشانه می‌گیرد.

اگر آفت می‌زنید

به گفته دکتر موحدی، آفت شایع ترین ضایعه مخاطی دهان است و حتی اگر درمان هم نشود ظرف یک تا دو هفته خود به خود بهبود می‌یابد، اما زخمی که در دهان به وجود آمده و بعد از گذشت سه هفته خوب نمی‌شود یک هشدار است و بیمار حتما باید به متخصص مراجعه کند تا مورد بررسی دقیق‌تر قرار بگیرد.

علائم سرطان دهان را بشناسید

شاید زخم‌های ناحیه لب و دهان و زبان و... که براحتی خوب نمی‌شود یا با اشاره بسیار کوچکی خونریزی می‌کند (چه دردناک و چه بدون درد) از جمله مهم‌ترین علائم سرطان دهان محسوب شود، اما وجود قسمت‌های سفید یا قرمزرنگ یا حتی گوشت اضافه روی لثه ها، زبان، لوزه یا دهان، گرفتگی گلو یا گلودردی که در یک دوره خاص از بین نمی‌رود، توده یا ضخیم شدگی در گونه، مشکل در جویدن و بلع غذا، اختلال در حرکت و چرخاندن زبان یا فک، فقدان حس یا درد هنگام لمس قسمت‌هایی از صورت، دهان و گردن، ورم غده‌های لنفاوی در گردن، احساس ناراحتی هنگام صحبت کردن، کاهش وزن ناگهانی، احساس خواب آلودگی مدام و... هم ممکن است نشانه‌هایی از ابتلا به این نوع سرطان باشد.

دکتر خودتان باشید

دکتر موحدی با بیان این‌که سرطان دهان ممکن است است لب‌ها، کام، زبان، غشاهای درونی لب یا گونه، لوزه‌ها و گلو را درگیر کند، می‌افزاید: با وجودی که بسیاری از سرطان‌ها با پیشرفت و نفوذ به غدد لنفاوی به نواحی دیگر بدن هم سرایت می‌کند و به دلیل نزدیکی دهان به غدد لنفاوی گردن، احتمال انتشار آن در کل بدن زیاد است، اما از آنجایی که محیط دهان بخوبی قابل مشاهده است، می‌توانیم مراحل ابتدایی شروع سرطان را در دهان تشخیص دهیم. به عبارتی، درمان سرطان دهان در مراحل اولیه، بسیار آسان و کم‌هزینه بوده و با شانس بهبود زیادی همراه است. پس علاوه بر مراجعه دوره‌ای به دندانپزشک ماهی یک بار جلوی آینه بایستید و با یک چراغ قوه بیرون و داخل لب‌ها، زبان، داخل دهان، زبان کوچک، لوزه‌ها و لثه را به دقت بررسی کنید. همچنین گردن و زوایای فک پایین را با دست لمس کرده و از لحاظ وجود توده‌های سفت، مورد معاینه قرار دهید و در صورت مشاهده کوچک‌ترین علائم مشکوک به پزشک مراجعه کنید. بد نیست بدانید که پنج سال بعد از تشخیص سرطان فقط ۵۰ درصد از مبتلایان بهبود پیدا می‌کنند، با این حساب هرچه بیماری زودتر شناخته شود احتمال موفقیت درمانی هم بیشتر خواهد بود.

از تشخیص تا درمان

بررسی‌های تشخیصی سرطان دهان ممکن است شامل آزمایش‌های خون، نمونه‌‌برداری (برداشت مقدار کمی ‌از بافت یا مایع برای بررسی آزمایشگاهی) از توده و رادیوگرافی سر باشد. البته سی‌تی‌اسکن یا ام‌آرآی (M.R.I) به بررسی گسترش بدخیمی‌ کمک می‌‌کند. از طرفی هرچه توده در زمان تشخیص بزرگ‌تر باشد، احتمال گسترش آن به سایر نواحی بیشتر بوده و درمان بسته به محل سرطان (لب، زبان، کام یا...) متفاوت است.

جراحی نیز برای برداشت ناحیه سرطانی در صورتی که قابل عمل باشد، انجام می‌‌شود، اما بیمار پس از جراحی باید دهانش را سه تا چهار بار در روز با محلول آب نمک شست‌وشو دهد. حتی بسته به شرایط بیمار، اشعه‌‌درمانی یا مصرف دوره‌ای داروهای ضدسرطان هم ممکن است برای فرد تجویز شود. در مواردی هم که جراحی باعث اختلال در تکلم شده باشد، گفتاردرمانی توصیه می‌‌شود.

پریسا اصولی ‌/‌ گروه سلامت