دریاچه اوان قزوین یک دریاچه تاریخی است که احتمالا 500 سال پیش در اثر یک لغزش به وجود آمده است و در فاصله هشتاد و پنج کیلومتری شمال قزوین قرار دارد.
دریاچه اوان بزرگترین و زیباترین دریاچه در استان قزوین است که در منطقه تاریخی الموت و در فاصله هشتاد و پنج کیلومتری شمال قزوین در میان چهار روستای اوان، وربن، زواردشت و زرآباد شهر قزوین قرار دارد. این دریاچه آب شیرین بیش از هفتاد هزار مترمربع مساحت دارد. عمق آن در ژرفترین نقطه حدود شش متر میباشد و در ارتفاع هزار و هشتصد و پانزده متری از سطح دریا واقع شدهاست. طول آن در طویلترین قسمت ۳۲۵ متر و عرض آن ۲۷۵ متر میباشد. بخش اعظم آب این دریاچه از چشمههای آب زیرزمینی موجود در بستر دریاچه تأمین میشود.
دریاچه اوان احتمالاً ۵۰۰ سال پیش بر اثر لغزش به وجود آمده که این لغزش در حال حاضر غیر فعال است. اعتقادی وجود دارد مبنی بر اینکه این دریاچه بازمانده دریاچه بزرگی در قدیم است. اُوان (اُو ( ow ) = آب + وان) به معنای وان پر از آب است.
جهت دسترسی از تهران در مسیر اتوبان تهران - قزوین حرکت نموده و در انتهای اتوبان و چند کیلومتر قبل از قزوین ( 2 کیلومتر بعد از عوارضی قزوین ) مسیر فرعی سمت راست اتوبان که با تابلو "الموت" نشان داده شده است را ادامه دهید. پس از طی مسافت تقریبی40 کیلومتری به رجایی دشت میرسید. اگر قصد خرید وسایل یا خوراکی دارید باید از رجایی دشت خریداری کنید چون تا دریاچه اوان دیگر جایی برای خرید وجود ندارد و فقط روستاهای اطراف دریاچه وسایل محدودی برای فروش دارند. از رجایی دشت مسیر دریاچه را حدود 20 کیلومتر ادامه دهید و سپس وارد راه آسفالت سمت چپ جاده شوید. اگر مسیر را مستقیم طی کنید به قلعه الموت خواهید رسید که این بنا در 45 کیلومتری دریاچه قرار دارد.
جاده دسترسی به دریاچه اوان با اینکه در منطقه صعب العبور و کوهستانی قرار گرفته است، جاده خوبی است و تمام مسیر آسفالت می باشد، فقط در گردنه ها پیچ های بسیار تند و خطرناک وجود دارد.
از گونههای درختی دست کاشت نظیر بید، چنار، تبریزی، سیب، آلبالو، گیلاس، سنجد، فندق و گردو، گیاهان علفی مانند گون، کنگر، شیرینبیان و گونههای مختلف دیگر از خانواده گرامینه و لگومینیوزه هم در حوزه آبخیز اوان وجود دارند. از گیاهان داخل دریاچه هم میتوان به نیبن در آب و گیاهان غوطه ور خوشاب و چنگال آبی اشاره کرد که محیط مناسبی را برای پرورش ماهیانی چون اردک ماهی به وجود میآورند.
از گونههای جانوری اطراف اوان میتوان به کل و بز کوهی - که به علت شکار بیرویه و تخریب زیستگاه آنان کاهش چشمگیری یافتهاند - پلنگ، خرس قهوهای، روباه، شغال، گرگ، گراز، شنگ (نوعی سمور)، سیاه گوش (گربه وحشی) انواع عقابها، دال، دلیچه، شاهین، جغد، کبک، فاخته، دارکوب، سبزقبا، زاغ و انواع گنجشکسانان، قورباغه، لاکپشت و خرچنگ اشاره کرد.
در نزدیکی این دریاچه، دریاچه دیگری به نام الوبوم وجود دارد که بیشتر مردم از آن اطلاعی ندارند. دریاچه اوان با چشمانداز مسحورکننده خود گردشگران داخلی و خارجی بسیاری را در چهار فصل سال به خود جذب میکند.
منبع: ایرانگردی/ بخش گردشگری ستاره
پلهای تاریخی اصفهان: سی و سه پل، پل خواجو، پل شهرستان، پل چوبی و پل مارنان است. در اصفهانگردی خود پل های تاریخی اصفهان را از یاد نبرید.
اگر قصد مسافرت دارید پیشنهاد ما به شما رفتن به اصفهان است؛ شهری که آنقدر جاهای دیدنی دارد که باید برنامهریزی دقیقی داشته باشید تا دست پر از آن خارج شوید و جایی را ندیده باقی نگذارید. پر واضح است که یکی از اصلیترین جاذبه های این شهر، پلهای تاریخی اصفهان است. پلهایی که در مسیر رودخانه زاینده رود از سمت غرب به شرق قرار گرفتهاند و شامل پلهای باستانی و پلهای جدید میشود. در این مقاله به معرفی پلهای باستانی شهر اصفهان میپردازیم.
1. پل مارنان
معرفی پل های تاریخی اصفهان-پل مارنان
غربیترین پل واقع در شهر اصفهان با نامهای مارنان، ماربین، سرفراز، ماربانان و مادنان شناخته میشود. برخی از محققین قدمت این پل (پل مارنان) را مربوط به دوران ساسانی میدانند. این پل در حال حاضر دارای 17 دهانه است.
2. سی و سه پل
معرفی پل های تاریخی اصفهان-سی و سه پل
خیابان چهارباغ مهمترین خیابان شهر تاریخی اصفهان است. این خیابان از چهارراه تختی شروع میشود و تا میدان آزادی (دروازه شیراز) ادامه پیدا میکند. حدفاصل چهار راه تختی تا میدان امام حسین (ع) (دروازه دولت) را چهارباغ پایین، از میدان امام حسین (ع) تا سی و سه پل را چهارباغ عباسی و از منتها الیه جنوبی سی و سه پل تا میدان آزادی (دروازه شیراز) را چهارباغ بالا مینامند. پل اللهوردی خان یا سی و سه پل از نظر موقعیت مکانی به دلیل اینکه رابط میان دو قسمت این خیابان بزرگ است از اهمیت ویژهای برخوردار میباشد. قدمت این پل به سال 1008 هجری قمری و دوره حکومت شاه عباس اول صفوی باز میگردد و ساخت آن حدود چهار سال طول کشیده است. سردار اللهوردی خان هزینه احداث این پل را پرداخت کرده و برای همین به نام خودش معروف شده است. طول این پل 300 متر و عرض آن 14 متر میباشد. در دو طرف قسمت فوقانی این پل راهروهای سرپوشیده وجود دارد که میتوان به کمک آنها از گزند آفتاب تابستان و بارندگی زمستان در امان بود. این پل دارای یک پیادهروی روباز در بالا و یک پیادهروی مسقف در پایین میباشد. در ایام قدیم این پل در زمان جشنهای آبریزان یا آبپاشان ارامنه محل اجتماع شاه و بزرگان و شعرا و... بوده است. علاوه بر این، مراسم خاجشویان ارامنه نیز در حوالی این پل برگزار میشده است. این پل به نامهای شاه عباسی، جلفا، چهل چشمه و زایندهرود نیز شناخته میشده است.
3. پل جویی
پل جویی را به اشتباه پل چوبی نیز مینامند. این پل کوچک مابین سی و سه پل و پل خواجو قرار دارد و در دوره شاه عباس دوم در سال 1065 ساخته شده است. وجه تسمیه این پل به دلیل جوی سنگی کوچکی است که بر روی آن قرار داشته است. این پل محل عبور خانواده شاه صفوی و اشراف و سفیرانی بوده است که اجازه ملاقات با شاه عباس دوم را پیدا مینمودند.
4. پل خواجو
معرفی پل های تاریخی اصفهان-پل خواجو
پل خواجو را بدون اغراق میتوان زیباترین پل واقع بر روی زایندهرود دانست که در میان پلهای جهان نیز از زیبایی خاصی برخوردار است. این پل مابین پل جویی و پل شهرستان قرار گرفته و قدمت آن به دوره صفویه و به دوره شاه عباس دوم (1060 هجری قمری) باز میگردد. قسمت فوقانی این پل برای عبور کالسکهها و چهارپایان و قسمت زیرین برای عبور افراد پیاده بوده است. قسمت زیرین تماماً از سنگ و ساروج ساخته شده و دهانههای عبور آب به کمک تختههای قطوری کنترل میشود به طوری که با بستن این دهانهها سطح آب در قسمت غربی بالا میآمده و دریاچه کوچکی را به وجود میآورده است. در قسمت شرقی پلکانهای سنگی وجود دارد که به کمک آنها میتوان تا سطح آب پایین رفت و از مناظر زیبا لذت برد. در قسمت مرکزی طبقه بالای پل عمارت بیگلربیگی قرار دارد که به منظور پذیرایی و تشریفات رسمی ساخته شده بود. اشراف و بزرگان از طریق این عمارت میتوانستند مسابقات شنا و قایقرانی را در ناحیه غربی پل تماشا کنند.
5. پل شهرستان
معرفی پل های تاریخی اصفهان-پل شهرستان
پل شهرستان با نامهای پل جی و پل جسر حسین نیز معروف است. این پل قدیمیترین پل زایندهرود است و برخی محققین قدمت پایههای آن را مربوط به دوره هخامنشیان مربوط میدانند. این پل تا زمان صفویه مهمترین راه رسیدن اهالی اصفهان به شیراز بوده است. برخی از محققین علاوه بر عبور و مرور، پل شهرستان را یک پل نظامی میدانستند.
گردآوری: مجله اینترنتی ستاره
جام جم سرا:
حمیدرضا حسینی یکی از پژوهشگران حوزه میراث فرهنگی است که در یک گزارش ویدئویی به تشریح وضعیت بنای تاریخی و ثبت شده باغ دولت آباد پرداخته است. او در گزارش خود تصاویری از این باغ را منتشر کرده که نشان می دهد، در ورودی باغ تاریخی دولت آباد تبلیغ فروش تنقلات به نمایش گذاشته شده است. همچنین از طریق بلندگوی باغ به تبلیغ روغن شترمرغ برای رفع چین و چروک پوست و ... می پردازند. اجرای برنامه های شتر سواری و دایناسور سواری نیز از دیگر برنامه های باغ دولت آباد یزد بوده است. در یکی از این تصاویر شتری که به باغ آورده شده، مشغول جویدن شاخ و برگ درختان است.
به نقل از امتیاز، وی در مقدمه این گزارش آورده «یازده سال پس از ادغام سازمان ایرانگردی و جهانگردی ایران در سازمان میراث فرهنگی، و تشکیل سازمان جدید «میراث فرهنگی و گردشگری»، هنوز نسبت میان این دو مقوله - بدان صورت که در کشورهایی مانند ایتالیا و فرانسه شاهد آن هستیم - روشن نشده است. هیچ کس تردیدی ندارد که آثار و بناهای تاریخی اصلیترین سرمایه ایران برای جذب گردشگر هستند. در مقابل اما، همگان بر این باور نیستند که در شرایط کنونی، گردشگری میتواند به صیانت بهتر از میراث فرهنگی منجر شود. بسیاری از دوستداران میراث فرهنگی، نگاه متولیان بخش گردشگری به آثار تاریخی را نگاهی کاسبکارانه ارزیابی میکنند و مدعیاند که پس از الحاق گردشگری به سازمان میراث فرهنگی، ضوابط حفاظتی و شؤونات فرهنگی آثار تاریخی قربانی درآمدزایی شده است.
این معضل از زمانی که بهرهبرداری از برخی آثار تاریخی- فرهنگی به بخش خصوصی سپرده شده، شکل حادتری به خود گرفت؛ زیرا بخش خصوصی غالبا به کسب سود بیشتر میاندیشد و دغدغهای برای حفظ کالبدی، منظرین و اعتباری آثار تاریخی ندارد. از اینرو ممکن است روند بهرهبرداری از میراث فرهنگی به «بهرهکشی» از آن منجر شود.
در نیمه دوم دهه ۸۰ این روند به اوج خود رسید. برای نمونه، در سال ۸۸ کانون جهانگردی و اتومبیلرانی ایران که مجموعه کاخهای گلستان، نیاوران و سعدآباد تهران را اجاره کرده بود، به اطلاع عموم رساند که به نوبه خود، بخشهای مختلف کاخهای مزبور را از طریق مزایده عمومی به متقاضیان اجاره میدهد. قیمت پایه شرکت در مزایده به قدری هنگفت بود که برای اجاره کنندگان، راهی جز بهرهکشی غیراصولی از این آثار باقی نمیگذارد. در سالهای بعد این رویه با مخالفت فراگیر رسانهها و کارشناسان و دوستداران میراث فرهنگی تا حدودی متوقف، و بساط اجاره دادن آثار تاریخی به اشخاص حقیقی و حقوقی فاقد صلاحیت برچیده شد اما خطر بهرهکشی از آثار تاریخی به بهانه توسعه گردشگری همچنان ادامه دارد.
در تازهترین نمونه، باغ دولتآباد یزد که به عنوان یک موقوفه تحت نظارت سازمان اوقاف و امور خیریه است، برای درآمدزایی بیشتربه یک شرکت هتلداری اجاره داده شده است. شرکت مزبور نیز جای جای باغ را به افراد و شرکتهای مختلف اجاره داده و آن را عملا به بازار دستفروشان بَدَل کرده است. وجه تأسفبار ماجرا وقتی پررنگتر میشود که بدانیم باغ دولتآبادیزد در سال ۲۰۱۱ میلادی همراه با هشت باغ دیگر ایرانی در فهرست آثار جهانی به ثبت رسیده و دولت ایران طبق کنوانسیون ۱۹۷۲ یونسکو مبنی بر «حمایت از میراث فرهنگی و طبیعی جهان» در قبال حفاظت از آن دارای تعهدات الزامآور بینالمللی است.
حسینی ادامه داده «نگارنده در نوروز سال ۱۳۸۳ موفق به دیدار باغ دولتآباد شد. در آن زمان این باغ در اوج شکوه و زیبایی بود؛ زیرا به تازگی از زیر دست مرمتگران بیرون آمده و چهار ماه پیش از آن نیز پذیرای «نهمین کنفرانس بینالمللی مطالعه و حفاظت معماری خشتی» شده بود. ۱۰ سال گذشت و دست برقضا، گذر نگارنده باردیگر در نوروز امسال به این باغ افتاد، در حالی که این بار عنوان «باغ جهانی» برتارکش میدرخشید. با این وجود، بیشتر به خرابهای میمانست که حیثیت و اعتبار فرهنگیاش در معرض تاراج قرار گرفته است.»
در این گزارش، سید احمد محیط طباطبایی، جانشین رییس کمیته ملی ایکوم(شورای بینالمللی موزهها) که پیشتر معاون معرفی و آموزش سازمان میراث فرهنگی بوده است گفته باغ هایی مانند باغ تاریخی دولت آباد پارک نیستند آنها نشان دهنده فرهنگ و تاریخ ما هستند. رفتاری با بناهای تاریخی می کنیم که انگار این بناها برای ما نیست و آنها را اشغال کرده ایم و قرار است غنائمی را از این مکان ها به دست اوریم و در محل دیگری که مکان زندگی مان است، آن را به سرمایه تبدیل کنیم.
وی گفته که: بهره وری از چنین مکان هایی باید از یک فرهیختگی برخوردار باشد و مسئول این کار قانون میراث فرهنگی است ولی تاکیدم تنها روی سازمان میراث فرهنگی نیست. بلکه سرمایه فرهنگی شهر یزد و افراد بزرگ آن که کم هم نیستند، باید تصمیم بگیرند این مکان فرهنگی به چه کسانی واگذار شود.
علیرضا قلینژاد، عضو کمیته اجرایی ایکوم نیز که پیش از این مدیرکل میراث فرهنگی استانهای خوزستان و فارس، و مدیر کل بافتهای تاریخی کشور بوده است نیز گفته که بعد از ثبت جهانی باغ، قول داده ایم از این بنا حفاظت کنیم ولی آن را مملو از زباله کرده ایم و هر چیزی می خواستیم روی آن نصب کرده ایم و در پایین سطحی این فعل و انفعال را به نمایش گذاشته ایم! وی ادامه داده است: اگر در یک بنای تاریخی را به روی عموم مردم باز می کنیم به این معناست که مردم دریافتی از هویت داشته باشند نه اینکه مانند یک مغازه از کنار آن پول در بیاوریم.
جام جم سرا:
خانه عامریهای کاشان در دوره زندیه بنا شده و در دوره قاجار به وسیله سهام السلطنه عامری فرد توسعه یافتهاست. این خانه که پیش از این توسط متولیان میراث فرهنگی تا حدودی مرمت شده بود، توسط یکی از شرکتهای تامین کننده قطعات خودرو مراحل نهایی مرمت را میگذراند و قرار است به اقامتگاه گردشگران داخلی و خارجی تبدیل شود. این واگذاری در سال ۸۹ زمانی که مدیریت سازمان میراث فرهنگی بر عهده حمید بقایی بود، انجام و اعلام شد که این شرکت میتواند سه ساله این بنای تاریخی را مرمت کند و تا هفت سال استهلاک و بازگشت سرمایه داشته باشد و به مدت ۵۹ سال از آن بهره برداری کند.
منتها این شرکت در بنای تاریخی عامریها از الحاقاتی استفاده کرده که با ماهیت این بنای تاریخی در تضاد است مانند افزود سونا و جکوزی به این بنا. اما مدیرعامل صندوق حفظ و احیای بناهای تاریخی که طرف قرارداد با این شرکت بوده است، نوع مرمت این بنا را یکی از افتخارات میداند و به خبرنگار مهر میگوید: به طور حتم در بناهای تاریخی اگر الحاقاتی وجود داشته باشد، باید قابل برگشت به حالت اول باشد. تعبیه سونا و جکوزی نیز به همین ترتیب احداث شده است و آسیبی به بنا نمیزند.
احسان ایروانی با بیان اینکه تزئینات بیرونی خانه عامریها تاریخی نیست ادامه میدهد: دیوار اصلی را از پشت قاب کردهاند که در هر لحظه که بخواهیم میتوان این دیوار و این سازه را برداریم.
وی درباره تاخیر در مرمت و راه اندازی خانه عامریها میگوید: شرکت سرمایه گذار از مدیرعامل سابق صندوق حفظ و احیای بناهای تاریخی مهلت ۶ ماهه خواسته بود که با آن موافقت شده است بنابراین در کل، سه سال و ۶ ماه فرصت مرمت این بنای تاریخی را دارند.
بنای تاریخی عامریهای کاشان یکی از بناهای نفیسی بود که حمید بقایی آن را به بخش خصوصی داد تا به اقامتگاه گردشگری تبدیل شود این درحالی است که طبق قانون بناهای نفیس باید برای عموم مردم قابل بازدید و استفاده باشد و نباید آن را محدود به افراد خاص کرد. با این حال، تبدیل خانه عامریها به مکان اقامتی باعث خواهد شد تنها افرادی از آن استفاده کنند که در این خانه اقامت دارند. اکنون نیز طی کردن مراحل مرمتی در این خانه، باعث شده تا گردشگران داخلی و خارجی کاشان حق بازدید از این بنای فاخر و تاریخی منحصر به فرد کاشان را نداشته باشند. درحالی که مدیرعامل صندوق احیاء و بهره برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی آذر ماه سال گذشته گفته بود: بیش از ۹۰ درصد عملیات حفاظت و مرمت مجموعه عظیم خانه عامریهای کاشان پایان یافته و این بنای تاریخی از اوائل سال ۹۳ آماده بازدید میشود. (مهر)
سه شنبه 16 دی 1393 ساعت 13:29
جام جم سرا: با توجه به ماده تاریخ «سنه ۱۳۳۵» هجری قمری که در پیشانی نمای ضلع شمالی بنای تاریخی «خانه حسنپور» در اراک نوشته شده است، این بنا در دوره احمد شاه قاجار احداث شده است و احداث آن را به حاج علی مشیری، از تجار فرش در سلطان آباد (اراک امروزی) نسبت میدهند.
پنج شنبه 21 اسفند 1393 ساعت 13:22
جام جم سرا: اگر در سفرهای پیش روی خود و خانواده قصد رفتن به شیراز را دارید، تصاویری از جاذبههای تاریخی و دیدنی این منطقه گردشگری را گرد آوردهآیم که میتوانید برای لذتبخشتر کردن مسافرت خود دیدار از آنها را در برنامههای سفرتان قرار دهید.
بافت ارزشمند فرهنگی، تاریخی میبد و باغهای هم پیوند آن در سال 1379 با شماره 3490 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. ساختار این شهر تاریخی همانند بسیاری از سکونتگاههای کهن ایران در سه بخش اصلی کهن دژ یا ارگ، شارستان یا شهرستان، بیرونه یا ربض شکلگرفته است. شارستان شامل محلههای مسکونی داخل حصار، مسیرهای ارتباطی و گذرهای اصلی و فرعی، باغها و مراکز تجمع عمومی و در نهایت ارگ یا کهن دژ بهعنوان مقر حکومت، خزانه و آخرین سنگر دفاعی شهر بوده است. نارین قلعه درواقع ارگ حکومتی شهر تاریخی میبد است که در پشتهای طبیعی با ارتفاع بیش از 25 متر همچنان استوار است. از فراز قلعه، چشمانداز تاریخی و طبیعی شهر با مجموعههای بههمپیوستهای از ساختوسازهای خشت و گلی و باغات درهمتنیده پیداست. بیرونهها نیز شامل مسیرهای ارتباطی برای تعامل شهر با محلات بیرونی و دیگر آبادیهای پیرامون، مزرعهها و باغها، گورستان و محلی برای کاروانیان بوده است.
پهنه کهن دژ به شکل بیضی نامنظم، بدون احتساب خندق حدود پانزده هزار مترمربع وسعت دارد که در طبقات گوناگون، محصور در دیوارهای تودرتو، قد برافراشته است. پایینترین طبقات این توده عظیم ساختمانی، ساختارهایی است که در چندین لایه در ترازهای متفاوت در بدنه رسی طبیعی تل به شکل دستکند یا «بوکن» حفرشدهاند.
قلعه در حاشیه باروی جنوبی شهر، متمایل به شرق، محصور در پنج حصار مستحکم بر پا گشته و خندقی ژرف، دورتادور آن را فراگرفته است؛ درحالیکه باروهای دوگانه جنوبی شهر، شرایط دفاعی مضاعفی را در این بخش برای ارگ کهن پدید میآورده است، وجود برجها و مکانهای نگهبانی، دربندها و باروهای ستبر، موقعیت نفوذناپذیری را فراهم آورده که گشودن شهر و فتح کهن دژ به دست مهاجمان را بسیار دشوار میساخته است.
بهطورکلی ساختار دفاعی قلعه اینگونه است که خندق دورتادور ارگ قرار دارد و در مرحلهی بعد، یک مسیر عبوری (فصیل)، قلعه را دور میزند و ساختوسازهای اصلی قلعه را که شامل بخشهای حاکمنشین و مردم نشین است درون خود جای میدهد. خندقی که دورتادور نارین قلعه را فراگرفته به تبعیت از ناهمواریهای بستر، طبیعی و گاه کندهشده با ابزاردستی است.
بخش جنوبی خندق در پی احداث خیابان و همجواری با میدان جدید شهر، پرشده اما مابقی آن تحت نام باغ خندق اکنون برجاست. ارتباط قلعه با شهر از طریق دربند بخش غربی قلعه و توسط تخته پلی که در مواقع لزوم روی خندق را پوشش میداده، برقرار میشده است.
دروازه ورودی در سمت غربی قلعه، جای داشته و دو برج در دو سوی دربند حفاظت آن را بر عهده داشتهاند. دروازه به همراه بخشی از حصار قلعه در این بخش، هنگام خیابانکشیهای چند دهه پیش از بین رفته است.
بازشناسی جامع ساختار فضایی قلعه، نیاز به پژوهش معماری و باستانشناختی گستردهای دارد که تاکنون تنها در سطوح بالای قلعه این مهم تحققیافته است. بهطورکلی قلعه از دو بخش اصلی زیست، در بالا و پایین تشکیلشده است. پهنه پاییندست که آسیب جدی بر آن وارد آمد، مردم نشین و مجموعهای از سکونتگاه، مسجد، حمام، گذرها و سایر اندامهای شهری در آن برپا بوده که اکنون اثری از آن به چشم نمیخورد. البته میتوان احتمال داد بخشهایی از آثار آن در زیر محوطه تسطیح شده فعلی سالم برجایمانده باشد؛ اما بخش بالادست ارگ که حاکمنشین است، از مجموعه فضاهایی در سهطبقه بهصورت دستساخته، تشکیل میشود که از دربند سوم آغازشده و با حرکت حلزونی به شاهنشین مظفری منتهی میشود. ساختارهای اصلی در بالای قلعه که به نسبت سالمتر مانده، ترکیبی از هشت فضای راستگوشه یا اتاق است که در دو سوی یک دیوار ستبر میانی، شکلگرفتهاند.
دسترسی این فضاهای تودرتو با استفاده از ورودیهایی است که بهتوالی، آنها را به هم ارتباط میدهد. بخشی از فضاها که پس از کاوشهای باستانشناختی، خواناسازی شدهاند، کف سازی آجری با اندود گچ دارند و در برخی از آنها تنور و ظرفهای گلین و سفالین مخصوص نگهداری مواد غذایی جاسازیشده است. نور این فضاهای سرپوشیده، اغلب از طریق روزنهایی که در بخش بالایی دیوار تعبیهشدهاند تأمین میگردد.
نارین قلعه، بدون تردید بر روی زمین بکر بنا نشده است. نشانههایی از معماری خشتی، پیش از شکلگیری قلعه که با خشتهای قطور مستطیل شکل برپاشده در لایههای زیرین و در مقطع زیر دیوار شمالی، شاهنشین، قابلمشاهده است. نشانههای دیگری از همین معماری در بدنههای شرقی و جنوب شرقی شاهنشین دیده میشود که درمجموع، حکایت از ساختاری بااهمیت دارد.
مهمترین نکته قابل اشاره در این باب، وجود سفالینههای منقوش پیشازتاریخ درون خشتهای بخشهای اصیل نارین قلعه است. از آنرو که بهطور معمول، این خشتها میبایست در مکانی نزدیک به محل کاربرد، تولیدشده باشند. پیشینه استقرار در محدوده نارین قلعه را میتوان تا هزاره چهارم و سوم پیش از میلاد به عقب برد. بر این اساس بهطور قریببهیقین، استقرار فوق را میتوان بهعنوان کهنترین سکونتگاه شناساییشده در منطقه یزد بیان نمود.
نارین قلعه، تحولات ساختاری فراوانی در درون خود نهفته دارد که به دورههای شکلگیری، توسعه و بازساخت های گوناگون آن بازمیگردد. توده عظیم خشتی موجود را به استناد مهر کشفشده و کتیبه پهلوی آن میتوان به عصر ساسانی نسبت داد که با خشتهایی به ابعاد 12×28×42 شناخته میشود.
آثار دوره ساسانی در بیشتر عرصه قلعه، به چشم میخورد. شواهد ناشناختهای از قرون اولیه اسلامی در بخش بالای قلعه وجود دارد که با آثار اولیه مسجد جامع میبد قابل قیاس است و پس از آن معماری قرون چهارم و پنجم ه.ق دیده میشود که نشانگر فعالیت و زندهبودن کهن دژ، در سدههای نخستین پس از ورود اسلام، بهعنوان ارگ میبد و یکی از عناصر مهم شهری است؛ اما واپسین ساختوسازهای اصلی در نارین قلعه، مداخلات و تعمیرات دوران آل مظفر را شامل میشود که در بیشترین نقاط قلعه، از جمله در شاهنشین، مردم نشین، برج و باروها و خندق وجود دارد. درواقع بخش مهمی از چشمانداز پیدای نارین قلعه، حاصل ساختوسازهای همین عصر است.
مرور زمان، فرسایش و تخریب زیادی در بخشهای گوناگون این بنای کهن بر جای نهاده است. افزون بر آن، بخش غربی قلعه، حصار و بهویژه دروازهی قلعه، در اثر خیابانکشی تخریب و بخشی از عرصه خندق، با ساختوسازهای جدید تصرفشده است. مرمت و حفاظت قلعه از حدود 20 سال پیش آغازشده و همچنان زیر نظر پایگاه پژوهشی میراث فرهنگی شهر تاریخی میبد ادامه دارد. (ساشا ریاحی مقدم - پژوهشگر و مدرس دانشگاه/ هفت)
فرش ایران، آنقدر خوشنام است که از پس قرنها، جایش را نه فقط در بازارهای جهانی که در موزههای بزرگ دنیا میتوان دید؛ اما دستبافتههای زنان و مردان این سرزمین فراتر از فرش و یک هنر است، هرچند بخت با آنها به اندازه این هنر اصیل (فرش) یار نبوده و گاهی نه در دنیا که چه بسا در همین سرزمین وطنی هم ناشناخته ماندهاند؛ دستبافتههایی که هر یک برای خود دست کمی از «فرش ایرانی» ندارد.
هنرهایی مثل پته، گلیج، زریبافی، زیلوبافی، خورجین بافی و حصیربافی فقط چند نمونه نام آشناتر از اینهاست. دست بافتههایی که گاهی در حصار ناشناخته بودن و کم توجهیها یا رنگ باختهاند یا کم رنگ شدهاند.
گلیج
«گلیج» شباهت زیادی به گلیم دارد، اما با روشی متفاوت بافته میشود. تولید آن در مناطق شمالی استان سمنان و در همسایگی پایتخت رواج دارد. با دستگاهی شبیه به دستگاه پارچهبافی تولید میشود. پنبه و پشم در آن به کار میرود که مناسب برای استفاده در لباسهای مردانه و همینطور زیر انداز است. هنری که زنان نقش اصلی را در بافت و تولید آن دارند، اما سالهاست خطر منسوخ شدن در کمین این دستبافته نشسته است.
زریبافی
«زریبافی» از زمان هخامنشیان رایج بوده و در لباسهای فاخر درباریان به کار میرفته است. در موزهها و کلیساهای اروپا آثار پارچههای زربافت ایرانی بهجا مانده از دوره ساسانیان دیده میشود.
لطافت و شفافیتی که در پارچههای زربافت دیده میشود به خاطر تار و پود ابریشمین آن است که از نخهای طلا و نقره هم در بین تار و پودهای آن استفاده میشود. تا قبل از دوره صفویه این هنر ایرانی کمی از تب و تاب افتاده بود، اما صفویان در شهر تاریخی اصفهان به آن جان دوباره بخشیدند.
زیلو بافی
«زیلو بافی» دستبافته مردمان یزد بویژه شهر میبد است. به تناسب رنگی که داشته هم در خانه (رنگ آبی و گلی) استفاده میشده و هم در مساجد و اماکن متبرکه (رنگ آبی و سفید). نفیسترین زیلوی برجا مانده از گذشته، مربوط به قرن ۱۲ هجری قمری است. نخ پنبه، ماده اصلی تولید زیلوست که ریسیدن این نخ با استفاده از چرخهای نخریسی در همین شهر یعنی میبد انجام میشد. در بافت زیلو، دو رنگ به کار میرفت و نقش و نگارهای زیلو معمولا از کاشیکاریهای مساجد الهام گرفته میشد. روناس، نیل و پوست گردو موادی بودند برای رنگ بخشی به این هنر.
پته
«پته» گونهای از رودوزی از شهر کویری کرمان است. زنان هنرمند کرمانی با نخهای رنگی روی پارچههایی دستبافت طرح و نقش میزنند. هنری که رواجش را مدیون دوره صفویه است. میگویند روح طبیعت در پته جاری و ساری است. از قدیمالایام رنگهای مورد استفاده در این هنر برگرفته از طبیعت بوده است. پارچهای که روی آن نقش زده میشود «عریض» نام دارد. عریض در گذشته با کمک دستگاهی چوبی تولید میشد.
خورجین بافی
خورجین نوعی کیسه دستبافت زنان روستایی و عشایری است؛ کیسهای که حکم صندوقچه را دارد و روی آن نقشهای هندسی زده میشود. این کیسه را از پشم، نخ پنبهای و موی بز میبافند. خورجین، بویژه در مواقعی که عشایردست به کوچ میشود پرکاربرد است. هم بر پشت حیوانات باربر و هم روی دوچرخه و موتور قرار میگیرد.
حصیر بافی
«حصیر بافی» را از قدیمیترین هنرهای بشر میدانند، چراکه نمونههایی از این نوع دستبافت در بینالنهرین و افریقا به دست آمده که گواهی میدهد حصیر بافی و سبد بافی نه فقط منشا نساجی بلکه منشا سفالگری هم بوده است. باستانشناسان معتقدند نخستین زیر اندازهای استفاده شده توسط انسان، بافتههای حصیری بوده است. اولین سرپناه انسان بعد از غار هم از نی و حصیر ساخته شده بود. مواد اولیه به کار رفته در حصیربافی که در شهرهای مختلف کشور چه در شمال و چه در جنوب رواج دارد، به تناسب جغرافیا فرق میکند؛ گاهی برگ درخت خرما، گاهی ساقههای نی و گاهی ساقه گندم. (شهناز سلطانی/ ایران هفت)
10 هیلتون هانوی (Hanoi Hilton)
زندان هوآ لوآ ، با کنایه به هیلتون هانوی توسط اسرای جنگی آمریکا ابداع شد ، و در ابتدا توسط فرانسه ساخته شد که محل نگه داری زندانیان سیاسی ویتنامی بود. بعد از آن ارتش ویتنام شمالی از این زندان برای زندانیان جنگ ویتنام استفاده می کرد. زندانیان در اینجا در معرض شکنجه ، گرسنگی و حتی قتل بودند. چهره های شناخته شده مانند سناتور جان مک کین ، جیمز استُک دال و باد دِی تنها تعداد کمی از زندانیان جنگ آن زمان در این زندان بودند.
9 موزه نسل کشی تول سلنگ (Toul Sleng Genocide Museum)
در سال 1975 ، تول سلنگ یا تیول اسلنگ توسط رژیم خمرها از آنچه زمانی دبیرستان بود تبدیل به زندان شد که احتمالا یکی از وحشتناک ترین زندان های جهان است. زندانیان به منظور اجبار به اعتراف به جرمی که به آن متهم شدند مرتب مورد شکنجه قرار می گرفتند. هنگامی که آنها به نام توطئه گران اعتراف می کردند اعدام می شدند. از بیش از 17000 زندانی تول سلنگ ، تنها چند بازمانده شناخته شده وجود دارند. پس از اینکه در سال 1979 ارتش ویتنام این زندان را کشف کرد ، تول سلنگ تبدیل به موزه تاریخی یادآوری اقدامات رژیم خمر در کامبوج شد.
8 بندر آرتور (port Arthur)
بندر آرتور مستعمره سابق در تاسمانی ، استرالیا است. از سال 1833 تا دهه 1850 ، اینجا مقصدی برای سرسخت ترین جنایتکاران بریتانیایی و ایرلندی و زندانیان شورشی زندان های دیگر بود. امروزه ویرانه ها از جمله زندان، بیمارستان و کلیسای ساخته شده توسط محکومین بسیار قابل تشخیص باقی ماندند. در سال 1996 زمانی که تک تیر انداز به گردشگران تیراندازی کرد 35 نفر کشته شدند و بندر آرتور به مرگبارترین محل قتل عام در استرالیا تبدیل شد.
7 قلعه ایلمینا (Elmina Castle)
قلعه ایلمینا در سال 1492 در غنا ساخته شد که قدیمی ترین ساختمان اروپا در صاحارای جنوبی (جنوب صحرای آفریقا) می باشد. برای بیش از سیصد سال، برای نگهداری از مردمی استفاده می شد که برای بردگی فروخته می شدند. این غیر معمول نبود که بردگان در سلول خود با 200 نفر دیگر همراه باشند که حتی فضای کافی برای دراز کشیدن هم نداشتند.
6 جزیره روبن (Robben Island)
جزیره روبن در کنار سواحل کیپ تاون، آفریقای جنوبی واقع شده که در طول سال ها عملکردهای فراوانی از جمله مستعمره مبتلا به جذام در یک نقطه را داشته است. با این حال به عنوان یک زندان تحت نظر رژیم آپارتاید شناخته شده می باشد. چهره های شناخته شده مانند نلسون ماندلا و کالما مُتلانس تنها تعداد کمی از زندانیان سیاسی آن زمان در این زندان بودند. امروزه جزیره روبن یک مقصد توریستی محبوب است که می توانید توسط کشتی های کیپ تاون به آنجا برسید. این جزیره منطقه مهمی برای پرورش پنگوئن آفریقایی می باشد.
5 جزیره گورِ (Goree Island)
هزاران نفر از بردگان قبل از اینکه فرانسه تجارت برده را در سال 1848 لغو کند از جزیره گورِ در سنگال عبور کردند. خانه بردگان تنها یکی از مکان ها در این جزیره است که قبل از اینکه برده ها با کشتی به آمریکای شمالی و جنوبی منتقل شوند در آنجا نگه داری می شدند. این محل در حال حاظر موزه ای می باشد که آمریکایی های آفریقایی تبار که ریشه های خودشان را در آنجا جستجو می کنند.
4 قلعه دِ ایف (chateau d`if)
قلعه دِ ایف در فرانسه به خاطر استفاده آن در کتاب "کنت مونت کریستو" نوشته شده توسط الکساندر دوما شناخته شده می باشد. از سال 1634 تا قرن 19 این قلعه به عنوان محلی برای زندانیان سیاسی و مذهبی در نظر گرفته می شد. زندانیان با رفاه و کلاس بیشتر از آن هایی که شانس کمتری داشتند درمان های بهتری را دریافت می کردند. با این حال ، آن ها برای این امتیازات باید مبلغی را پرداخت می کردند. این مکان در سال 1890 غیرنظامی و به روی عموم باز شد و در حال حاظر یکی از معروف ترین زندان ها در جهان است.
3 جزیره شیطان (Devil Island)
جزیره تبعیدگاه شیطان برای بار اول در سال 1852 افتتاح شد ، و یکی از بدنام ترین زندان ها در تاریخ است. در طول 94 سال فعالیت خود ، این زندان سیاسی محل نگهداری زندانیان سیاسی و مجرمان سرسخت بود. زندانیانی که اقدام به فرار می کردند با رودخانه های آلوده پیرانا و جنگل های انبوه گویان ، فرانسه مواجه می شدند. زندگی نامه زندانی سابق هنری چاریئر تلاش های متعددی را از فرار از زندان توصیف می کند. در سال 1973 این کتاب تبدیل به فیلم پاپیلون با بازی استیو مک کوئین و داستین هافمن شد.
2 برج لندن (Tower of London)
برج لندن * در حال حاضر محل نگه داری تاج و تخت و جواهرات بریتانیا می باشد و یکی از جاذبه های توریستی برتر در انگلستان است، این برج از سال 1100 تا اواسط قرن بیست زندان بود. زندانیان مشهور در اینجا عبارتند از سر توماس مور ، شاه هنری هشتم ، آنه بولین و کاترین هاوارد ( همسران پادشاه هنری هشتم) و رودلف هس. برج لندن مشهورترین ساختمان خالی از سکنه در لندن است. داستان هایی از ارواح از جمله آنه بولین در برج وجود دارد.
1 آلکاتراز (Alcatraz)
آلکاتراز * شاید معروف ترین زندان در ایالت متحده ، اولین زندان با حداکثر امنیت و حداقل امتیاز از کشور بود. این زندان محل نگه داری بدنام ترین جنایتکاران از جمله آلکاپن و کِلی بود. آلکاترز در جزیره ای سنگی احاطه شده توسط آب های منجمد خلیج سان فرانسیسکو قرار داشت که معتقد بودند این مکان گریز ناپذیر است. از 36 مردی که اقدام به فرار کردند ، 23 نفر گرفتار شدند ، 6 نفر تیرباران و کشته شدند و 2 نفر غرق شدند. 5 نفر باقی مانده بعد از تلاش برای فرار هرگز دیده نشدند ، اعتقاد بر این است که آن ها هم غرق شدند. امروزه این جزیره یکی از محبوب ترین جاذبه های توریستی در سان فرانسیسکو است.
(ایران مطلب)
گورستان باغلق
باغلق روستایی ترکمننشین در منطقه جرگلان استان خراسان شمالی است. گورستان روستای باغلق از گورستانهای قدیمی خراسان است و شکل آن متفاوت از آرامگاههای متداول در ایران است.
گورستان باغلق دور از روستا و بر فراز یک تپه ساخته شده است. در این گورستان مشخصات فرد دفنشده بر روی ستونهای چوبی عمودی ثبت شده است.
گورستان سفید چاه
قبرستان تاریخی سفید چاه، یا آنطور که به تبری گفته میشود «اسپه چاه» را مربوط به دوره تیموریان میدانند. این گورستان در شهرستان بهشهر استان مازندران واقع است.
برترینها نوشت: به گفته ساکنان محلی، در روستای سفیدچاه سنگ قبر مردگان بر اساس شغل آنها حکاکی و ساخته میشد. اما مدتی است که این سنت متوقف شده و درگذشتگان با سنگهای امروزی دفن میشوند.
قبرستان تیس یا جنها
گفته میشود که قبرستان تیس که به قبرستان جنها نیز معروف است، قدمتی بیش از ۲ هزار سال دارد. این گورستان در شهرستان چابهار، در نزدیکی روستای تیس، در جنوب قلعه پرتغالیها واقع شده است.
بیشتر اطلاعات در مورد قبرستان تیس و حتی قدمت آن با حدس و گمان و افسانه همراه است. حفر قبرها در کنار هم بر روی سطح صخرهای این باور را رواج داده که قبرستان متعلق به جنها است. با این حال گفته میشود ممکن است تلاش برای مراقبت از اجساد مردگان در برابر تعرض حیوانات دلیل این نوع ساخت گورستان بوده باشد.
قبرستان دارالسلام شیراز
گورستان دارالسلام شیراز یکی از قدیمیترین قبرستانهای ایران به شمار میرود. در آن قبرهایی از قرن اول و دوم هجری دیده میشود. با این حال برخی محققان میگویند که قدمت تاسیس این قبرستان به قبل از اسلام میرسد. دارالسلام در بخش مرکزی شهر شیراز واقع شده است.
قبرهای قدیمی با خطهای رقاع، کوفی، بنایی، ثلث، نسخ و نستعلیق کندهکاری شدهاند و تصاویری از قیچی، شانه، آینه و ابزار شغلهای مردگان بر سنگ قبرها خودنمایی میکنند. قبر افراد سرشناس مربوط به دوره زندیه تا قاجاریه در این آرامگاه دیده میشوند. با این حال، این قبرستان در
معرض تخریب قرار گرفته و صدمه بسیاری دیده است.
قبرستان هفتاد ملا یا «موبدان زرتشتی»
قبرستان«هفتاد ملا» در شهرستان میرجاوه استان سیستان و بلوچستان قرار دارد. این قبرستان با مساحتی بیش از ۵۰۰ متر مربع در سینه کوه ساخته شده است.
به نظر میرسد که شکل قبرها از مقبره کوروش الهام گرفته شده باشد. گفته میشود که قبرستان هفتادملا بیش از ۷۰۰ سال قدمت دارد. با این حال برخی مدعیاند که اولین قبرها مربوط به موبدان زرتشتی بوده که پس از حمله اعراب به ایران به این منطقه پناه آورده بودند.
قبرستان و منطقه تاریخی شهر یری
منطقه باستانی «شهریری» در نزدیکی روستای پیرازمیان در استان اردبیل واقع است. قدمت قلعه و معبد این منطقه به ۱۴۰۰ سال پیش از میلاد مسیح و «قوشا تپه» به هزاره هفتم پیش از میلاد میرسد.
در نزدیکی این منطقه مجسمههای سنگی با نقشهای انسانهایی که دهان ندارند، وجود دارد. دهها مورد از این آثار موجودند که اندازه آنها بین ۴۰ تا ۳۶۰ سانتیمتر متفاوت است. قدمت گورهای این منطقه به هزار تا دو هزار سال قبل از میلاد بر میگردد. بخش عمدهای از این منطقه تاریخی بر اثر بیتوجهی تخریب شده است.
قبرستانهای مزین به شیرهای سنگی
یکی از رسوم عشایر بختیاری در خوزستان و چهارمحال بختیاری قرار دادن شیر سنگی یا به زبان محلی «برد شیر» بر قبر چهرههای سرشناس ایل است. شیر در میان بختیاریها نماد شجاعت است. نماد شیر علاوه بر این تندیسها، در قالی و گلیم و گبههایی که بختیاریها میبافند نیز دیده میشود.
با وجود اینکه این مجسمههای سنگی در قبرستانهای قدیمی بختیاری دیده میشوند اما بیتوجهی به آنها موجب شده که بسیاری از آنها به سرقت بروند یا در معرض نابودی قرار بگیرند.