دکتر محمدرضا ناظر در گفتوگو با ایسنا، اظهار کرد: ترامادول یک داروی نارکوتیک (ضد درد) است که خیلی افراد با مصرف طولانی مدت ممکن است، در معرض خطر اعتیاد به آن قرار بگیرند.
وی با بیان اینکه این اعتیاد با احساس نیاز اجباری به مصرف مداوم و مکرر قرص شناخته میشود، ادامه داد: احساسی که به فرد دستور میدهد به مرور مصرف قرص را افزایش دهد، به طوری که بدون مصرف ترامادول هیچکاری نمیتواند انجام دهد.
این متخصص بیماریهای عفونی افزود: خطر مصرف مواد مخدر در افراد وابسته به مصرف ترامادول به شدت افزایش مییابد، چراکه به مرور نیاز بیشتری به مصرف قرص در خود میبیند و گاهی برای تامین این نیاز از مخدرهای قویتر و البته غیر قانونی کمک میگیرد.
ناظر به تاثیرات کوتاه مدت ترامادول اشاره کرد و با بیان اینکه ترامادول با مهار ارسال پیام درد از اندامها به مغز، تاثیر خود را به عنوان داروی مسکن بر بدن میگذارد، تصریح کرد: از این رو بیماران به مرور مصرف آن را خودسرانه افزایش میدهند، با این هدف که به آرامش بیشتری برسند.
وی احساس شادی، کاهش استرس و اضطراب، از بین رفتن درد و ... را از تاثیرات افزایش مصرف کوتاه مدت ترامادول، بر بدن انسان دانست و با بیان اینکه ترامادول تاثیری مشابه داروهای ضد افسردگی دارد که با افزایش سطح سروتونین در مغز، باعث احساس شادی و انرژی بیشتر میشود، بیان کرد: همچنین به دلیل تاثیر ترامادول بر عملکرد مغز، احساس آرامش کاذب در فرد ایجاد شده و از اینرو امروزه به دارویی تبدیل شده که متاسفانه نوجوانان و جوانان در هنگام رویارویی با مشکلات و شکستها، آن را تنها راه برای کسب آرامش میدانند.
ناظر افزود: ترامادول یک مسکن قوی است که با مهار کردن ارسال پیام درد به مغز باعث سرکوب احساس درد شده و این تاثیر میتواند از آن جهت خطرناک باشد که فرد در این شرایط هیچ دردی را حتی در زمان جراحت احساس نمیکند و نمیتواند از خود محافظت کند.
وی گفت: این علائم و نشانهها بدون شک برای بسیاری از افراد و مخصوصا جوانان مطلوب است و آنها را به مصرف هرچه بیشتر قرص و در نتیجه اعتیاد به آن وا میدارد، مخصوصا اگر فرد دچار افسردگی و یا اضطراب باشد.
این متخصص بیماریهای عفونی یادآورشد: بسیاری از افراد معتاد به ترامادول، در خیابانها دنبال آن نمی گردند، بلکه بیشتر افراد شروع مصرف خود را با تجویز پزشک گزارش کردهاند، در حالی که خودسرانه مقدار مصرف را افزایش داده و بنابر دستور پزشک، مصرفشان را توقف نکردهاند.
وی با اشاره به عوارض مصرف این قرص بیان کرد:گذشته از تمام اثرات ترامادول که برای بیمار دارویی مطلوب و آرامشدهنده است، اما مصرف ترامادول بیش از یک مدت کوتاه درمانی، عوارض سوء زیادی نیز بر بدن بر جای می گذارد.
ناظر با تاکید براینکه افرادی که سابقه حملات عصبی مانند صرع و تشنج دارند نباید از ترامادول استفاده کنند، چراکه مصرف این دارو میتواند باعث حمله عصبی مجدد شود، تصریح کرد: ترامادول همچنین باعث بیثباتی، عدم تعادل، سرگیجه و احساس بیخیالی در افراد میشود.
وی به اثرات بلند مدت مصرف ترامادول اشاره کرد و گفت: به دلیل عوارض نامطلوب، این دارو معمولا برای درمان و مصرف طولانی مدت توصیه نمی?شود، چراکه اثرات سوء مصرف درازمدت ترامادول بسیار متنوع بوده که از میان آنها به برخی موارد ازجمله تحمل و عادت کردن به دارو اشاره کرد.
این متخصص بیماریهای عفونی یادآورشد: از آنجایی که ترامادول با تاثیر بر مغز و عملکرد عصبی تاثیرات خود را میگذارد، خطر عادت کردن و تحمل بدن نسبت به این دارو بسیار بالاست.
وی با تاکید براینکه وقتی بدن به حضور ترامادول عادت میکند، برای رسیدن به تاثیرات اولیه سرکوب درد و سایر تاثیرات مطلوب آن، فرد نیاز دارد مقدار داروی مصرفی را بالا و بالاتر ببرد، افزود: وابستگی همراه با تحمل دارو از دیگر اثرات مصرف بی رویه ترامادول بوده و خیلی از افراد در اثر مصرف بلندمدت این دارو به آن عادت کرده و وابسته میشود و این درحالیست که از تاثیرات درمانی دارو خبری نیست و در حقیقت بدن فرد ترامادول را به عنوان ماده ضروری و اصلی برای عملکرد طبیعی بدن میشناسدکه در این هنگام، توقف مصرف و یا حتی کاهش مقدار مصرف دارو، فرد را به شدت ضعیف و بیمار میکند.
کلمات کلیدی: عوارض،مصرف،ترامادول،مصرف ترامادول
این دارو به دو صورت خوراکی و تزریقی عرضه میشود که نوع خوراکی آن به صورت قرص و کپسول در دسترس است و نوع تزریقی آن که تا چندی پیش در داروخانهها موجود بود، بتازگی فقط در اورژانس بیمارستانها استفاده میشود.
ترامادول دارویی ضعیفتر از مورفین و قویتر از بروفن و استامینوفن است و هیچگاه مصرف بیشتر از دو هفته آن برای بیماران تجویز و توصیه نمیشود. مکانیسم اثر این دارو مانند همه مسکنهای مخدر است، از این رو میتوان نتیجه گرفت با مصرف مقادیر بیشتر از حد مجاز و توصیه شده، مسمومیتی شبیه مواد مخدر و همچنین با مصرف طولانی مدت آن اعتیاد به این دارو بروز میکند. در ابتدا تصور بر این بود که ترامادول مسکن معمولی، بیخطر و کم عارضه است، ولی امروزه با مراجعه به آمارهای موجود و بررسی اعتیاد در کشور متأسفانه به این نتیجه میرسیم که داروی ترامادول که باید برای تسکین درد مصرف و تجویز میشده، هماکنون به یکی از مواد اعتیادآور و با مصرف بالا از سوی معتادان تبدیل شده که معضلات فراوانی را نیز به همراه آورده است.
بیشترین دلایل سوءمصرف ترامادول به این شرح است:
1 - افرادی که کارهای سنگین دارند و مجبور به شبکاری هستند برای رفع خستگی و سرحال بودن از این دارو استفاده میکنند.
2 - کسانی که در روابط جنسی خود از عارضه زود انزالی رنج میبرند برای برطرف شدن این عارضه به ترامادول رو میآورند.
3 - بیمارانی که به علت درد در ابتدا با تجویز پزشک و سپس خودسرانه شروع به مصرف مداوم این دارو میکنند.
4 - معتادان به دیگر مواد افیونی که یا با هدف کاهش علائم ترک مواد یا برای جایگزین کردن ترامادول با ماده مورد مصرف خود استفاده از این دارو را آغاز میکنند که همه این چهار گروه با عوارض شدید ناشی از مصرف ترامادول دست به گریبان خواهند شد.
عوارض: اختلال تعادل، افت فشار، تشنج، علائم یائسگی در زنان، نفخ، ضایعات جلدی و خارش، تکرر ادرار، اختلالات بینایی، یبوست، بی اشتهایی، دردهای مبهم شکمی، حالات عصبی، اختلالات خواب، نگرانی، گیجی، خستگی و ضعف عمومی.
مصرف این دارو در کسانی که بیماریهای مزمن کبدی و کلیوی دارند همچنین زنان حامله(به علت بروز ناهنجاریهای جنینی) و افراد دارای سابقه تشنج ممنوع است. این در حالی است که مصرف همزمان این دارو به همراه الکل، خوابآورها، مواد و داروهای مخدر بسیار خطرناک است.
متأسفانه به علت در دسترس بودن، قیمت پایین، ارائه بدون نسخه در برخی داروخانهها و نبود اطلاع کافی درباره عوارض ترامادول، هماکنون با شیوع گستردهای از مصرف این دارو در کشور روبهرو هستیم. ترامادول با فعل و انفعالاتی که در بدن انجام میدهد خاصیتی مانند داروهای ضدافسردگی ایجاد میکند و با آن که دارویی مخدری است برعکس مورفین سبب هوشیاری و فعالیت بیشتر میشود و به احتمال زیاد یکی از دلایل گرایش مصرفکنندگان به ترامادول همین ویژگی است. هنوز آمار دقیقی از تعداد سوءمصرفکنندگان ترامادول در کشور ارائه نشده، اما زنگ خطر وقتی به صدا درآمد که اعلام شد ایران دارای بیشترین آمار مسمومیت با ترامادول در جهان است؛ واقعیتی که مصرف زیاد و خودسرانه این دارو در کشور را نشان میدهد.
بعد از مصرف طولانی مدت و بیشتر از حد مجاز ترامادول اعتیاد به آن حاصل میشود که در این مرحله ترک آن بسیار سخت و طاقتفرسا خواهد بود. مصرف ترامادول را نباید به صورت ناگهانی قطع کرد، زیرا باعث ایجاد علائم ناخوشایند قطع مصرف میشود.
نکته مهم در ترک ترامادول شدیدتر بودن علائم جسمی آن نسبت به تریاک است که ناشی از خواص ضدافسردگی این دارو است. با قطع ناگهانی ترامادول علائمی متوسط تا شدید از اضطراب، تعریق، بیخوابی، تهوع، لرز، اسهال، درد عضلانی، ترس، بیقراری، گر گرفتگی و تشنج را خواهیم دید. پس مصرفکنندگان این داروی مخدر هیچ گاه نباید بهصورت خودسرانه اقدام به ترک کنند.
حال سؤال اینجاست دارویی که بیشتر پزشکان هیچ تمایلی به تجویز آن ندارند و بسیار کم در نسخه پزشکان ظاهر میشود و فروش آن بدون نسخه پزشک نیز ممنوع است چگونه در برخی از داروخانهها به وفور وجود دارد و براحتی و بدون نسخه به فروش میرسد؟
پس نظارت بر عملکرد داروخانهها امری لازم است. آیا وقت آن نشده که مسئولان میزان تولید ترامادول کارخانههای داخل کشور را با نیاز واقعی و تجویز پزشکان مقایسه کنند، همچنین دنبال پاسخ این پرسش باشند که چرا و از چه کانالی ترامادول قاچاق با دوزهای بالا (400 و 500 میلیگرم) وارد کشور میشود و به سلامت جامعه ما ضربه میزند.(مرتضی خوش گفتار /کارشناس درمان اعتیاد)
وزارت بهداشت که تجربه تلخ ترامادول را در کارنامه دارد، بر اساس کدام تجربه موفق تصمیم گرفته که دارویی مانند اکسی کدون را که به Poor ma- heroi شهرت دارد، به عنوان داروی ضد درد توزیع کند،آنهم در سطح وسیع و بدون اینکه پروتکل و گایدلاینی برای تجویز و توزیع و مصرف آن تدوین شده باشد.
به گزارش مشرق، اوایل دهه هشتاد بود که علیرغم وجود مدلهای شکست خورده اروپایی، وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی اقدام به توزیع ظاهرا کنترل شده ترامادول در داروخانه های کشور کرد.
اطلاعیه های معاونت غذا و دارو ی وزارت بهداشت از سالهای 1392 تا 1390 نشانه هایی از نگرانی این وزارتخانه از همان ابتدای ورود ترامادول به بازار دارویی ایران را به همراه دارداما همانگونه که انتظار می رفت، عدم وجود زیرساخت های نظارتی دقیق بر توزیع این دارو، باعث شد که طبق برخی آمارها در سال 1385میزان 40 تن ترامادول در کشور مصرف شود.
هرچند آمار دقیقی از میزان عوارض و مرگ و میر ناشی از سوء مصرف ترامادول در دسترس نیست اما فعالان حوزه درمان اعتیاد و اورژانسهای کشور هنوز که چند سال از ممنوعیت توزیع گسترده ترامادول در کشور می گذرد ، با عوارض اعتیاد با آن روبرو هستند که به معضلی در مقابله با روند اعتیاد در کشور تبدیل شده است و به تغییر بزرگ الگوی مصرف مواد تبدیل شده است.
حدود یکسال قبل وزارت بهداشت اقدام به صدور بخشنامه ای کرد که بر اساس آن توزیع اکسی کدون، بوپرونورفین و شیاف مرفین در داروخانه های منتخب مجاز شد که در آن زمان با مخالفت ستاد مبارزه با مواد مخدر مسکوت ماند ، اما اخیرا معاونت غذا و دارو مجددا اقدام به صدور مجدد این بخشنامه کرده است.
این در حالیست که طبق کنوانسیون مواد مخدر 1971 که ایران نیز آن را پذیرفته است داروهایی مانند بوپرو نورفین جزو دسته سوم داروهای مخدر است که تولید و تجارت و توزیع آن باید با مجوز و تحت کنترل باشد، کنترلی که تجربه قبلی وزارت بهداشت در مورد ترامادول نشان از نقصی بزرگ در روند اجرای آن دارد.
جالب اینجاست که رییس ستاد مبارزه با مواد مخدر صراحتا با این بخشنامه اعلام مخالفت کرده و می گوید:" دسترسی به داروی اکسی کدون با این وسعت از طریق داروخانه ها، ما را با یک سونامی سوء مصرف و اعتیاد به آن روبرو خواهد کرد." وی در جایی دیگر می افزاید: " بوپرو نورفین خوراکی در ایران اساسا کاربرد ضد درد ندارد و در دوزهای بالا و جهت درمان اعتیاد استفاده می شود".
حال سوال اینجاست که وزارت بهداشت که تجربه تلخ ترامادول را در کارنامه دارد، بر اساس کدام تجربه موفق تصمیم گرفته که دارویی مانند اکسی کدون را که به Poor ma- heroi شهرت دارد، به عنوان داروی ضد درد توزیع کند،آنهم در سطح وسیع و بدون اینکه پروتکل و گایدلاینی برای تجویز و توزیع و مصرف آن تدوین شده باشد.
به عنوان یک فعال در عرصه درمان اعتیاد ،کاملا با نگرانی برای روبرو شدن با موجی از تغییر الگوی اعتیاد همسو هستم و نگران از اینکه پشیمانی امضا کنندگان چنین تصمیمی درست مثل پشیمانی امضا کنندگان طرح توزیع ترامادول ،جبرانی برای هزینه های گزاف ناشی از عوارض سوء مصرف آن نخواهد بود.
دکتر محمدرضا ناظر در گفتوگو با ایسنا، اظهار کرد: ترامادول یک داروی نارکوتیک (ضد درد) است که خیلی افراد با مصرف طولانی مدت ممکن است، در معرض خطر اعتیاد به آن قرار بگیرند.
وی با بیان اینکه این اعتیاد با احساس نیاز اجباری به مصرف مداوم و مکرر قرص شناخته میشود، ادامه داد: احساسی که به فرد دستور میدهد به مرور مصرف قرص را افزایش دهد، به طوری که بدون مصرف ترامادول هیچکاری نمیتواند انجام دهد.
این متخصص بیماریهای عفونی افزود: خطر مصرف مواد مخدر در افراد وابسته به مصرف ترامادول به شدت افزایش مییابد، چراکه به مرور نیاز بیشتری به مصرف قرص در خود میبیند و گاهی برای تامین این نیاز از مخدرهای قویتر و البته غیر قانونی کمک میگیرد.
ناظر به تاثیرات کوتاه مدت ترامادول اشاره کرد و با بیان اینکه ترامادول با مهار ارسال پیام درد از اندامها به مغز، تاثیر خود را به عنوان داروی مسکن بر بدن میگذارد، تصریح کرد: از این رو بیماران به مرور مصرف آن را خودسرانه افزایش میدهند، با این هدف که به آرامش بیشتری برسند.
وی احساس شادی، کاهش استرس و اضطراب، از بین رفتن درد و ... را از تاثیرات افزایش مصرف کوتاه مدت ترامادول، بر بدن انسان دانست و با بیان اینکه ترامادول تاثیری مشابه داروهای ضد افسردگی دارد که با افزایش سطح سروتونین در مغز، باعث احساس شادی و انرژی بیشتر میشود، بیان کرد: همچنین به دلیل تاثیر ترامادول بر عملکرد مغز، احساس آرامش کاذب در فرد ایجاد شده و از اینرو امروزه به دارویی تبدیل شده که متاسفانه نوجوانان و جوانان در هنگام رویارویی با مشکلات و شکستها، آن را تنها راه برای کسب آرامش میدانند.
ناظر افزود: ترامادول یک مسکن قوی است که با مهار کردن ارسال پیام درد به مغز باعث سرکوب احساس درد شده و این تاثیر میتواند از آن جهت خطرناک باشد که فرد در این شرایط هیچ دردی را حتی در زمان جراحت احساس نمیکند و نمیتواند از خود محافظت کند.
وی گفت: این علائم و نشانهها بدون شک برای بسیاری از افراد و مخصوصا جوانان مطلوب است و آنها را به مصرف هرچه بیشتر قرص و در نتیجه اعتیاد به آن وا میدارد، مخصوصا اگر فرد دچار افسردگی و یا اضطراب باشد.
این متخصص بیماریهای عفونی یادآورشد: بسیاری از افراد معتاد به ترامادول، در خیابانها دنبال آن نمی گردند، بلکه بیشتر افراد شروع مصرف خود را با تجویز پزشک گزارش کردهاند، در حالی که خودسرانه مقدار مصرف را افزایش داده و بنابر دستور پزشک، مصرفشان را توقف نکردهاند.
وی با اشاره به عوارض مصرف این قرص بیان کرد:گذشته از تمام اثرات ترامادول که برای بیمار دارویی مطلوب و آرامشدهنده است، اما مصرف ترامادول بیش از یک مدت کوتاه درمانی، عوارض سوء زیادی نیز بر بدن بر جای می گذارد.
ناظر با تاکید براینکه افرادی که سابقه حملات عصبی مانند صرع و تشنج دارند نباید از ترامادول استفاده کنند، چراکه مصرف این دارو میتواند باعث حمله عصبی مجدد شود، تصریح کرد: ترامادول همچنین باعث بیثباتی، عدم تعادل، سرگیجه و احساس بیخیالی در افراد میشود.
وی به اثرات بلند مدت مصرف ترامادول اشاره کرد و گفت: به دلیل عوارض نامطلوب، این دارو معمولا برای درمان و مصرف طولانی مدت توصیه نمی?شود، چراکه اثرات سوء مصرف درازمدت ترامادول بسیار متنوع بوده که از میان آنها به برخی موارد ازجمله تحمل و عادت کردن به دارو اشاره کرد.
این متخصص بیماریهای عفونی یادآورشد: از آنجایی که ترامادول با تاثیر بر مغز و عملکرد عصبی تاثیرات خود را میگذارد، خطر عادت کردن و تحمل بدن نسبت به این دارو بسیار بالاست.
وی با تاکید براینکه وقتی بدن به حضور ترامادول عادت میکند، برای رسیدن به تاثیرات اولیه سرکوب درد و سایر تاثیرات مطلوب آن، فرد نیاز دارد مقدار داروی مصرفی را بالا و بالاتر ببرد، افزود: وابستگی همراه با تحمل دارو از دیگر اثرات مصرف بی رویه ترامادول بوده و خیلی از افراد در اثر مصرف بلندمدت این دارو به آن عادت کرده و وابسته میشود و این درحالیست که از تاثیرات درمانی دارو خبری نیست و در حقیقت بدن فرد ترامادول را به عنوان ماده ضروری و اصلی برای عملکرد طبیعی بدن میشناسدکه در این هنگام، توقف مصرف و یا حتی کاهش مقدار مصرف دارو، فرد را به شدت ضعیف و بیمار میکند.
کلمات کلیدی: عوارض،مصرف،ترامادول،مصرف ترامادول