میوه‌ها مفیدترین و طبیعی‌ترین منابع تغذیه انسان

محققان و کارشناسان طب سنتی و مزاج‌شناسی میوه‌ها را به چهار گروه شیرین، اسیدی، غیراسیدی و خنثی تقسیم‌بندی کرده‌اند و معتقدند هنگام مصرف میوه‌ یا تهیه سالاد باید دقت کرد تا از میوه‌های هم‌گروه استفاده کرد.

انجیر

انجیر انواع و رنگ‌های مختلفی دارد که همه آنها در داشتن ویتامین‌های A، B، C و آهن با یکدیگر برابرند. بر اساس تحقیقات به‌دست آمده، مصرف این میوه به صورت خام و خشک موجب از بین بردن بوی بد دهان و برخی از بیماری‌های دهان می‌شود. خوردن انجیر تازه از طرفی موجب کاهش حرارت بدن و رفع تشنگی می‌شود. همچنین این میوه موجب تعریق زیاد شده و تمامی سموم موجود در بدن را به واسطه آن از بدن خارج می‌کند. به گفته محققان، مصرف این میوه قبل از مصرف غذا موجب تحریک اشتها و همین‌طور پاکسازی کامل دستگاه گوارش می‌شود.

خرما
خرما به جهت داشتن منیزیم، فسفر، کلسیم و آهن از جمله ارزشمندترین میوه‌ها محسوب می‌شود. این میوه به دلیل داشتن مقدار قابل توجهی منیزیم مانع از بروز انواع سرطان‌ها می‌شود. این میوه به ویژه در پیشگیری از سرطان معده به جهت خنثی کردن اسید اضافی معده بسیار موثر و مفید است. علاوه بر این، مصرف به اندازه خرما موجب تقویت شنوایی و بینایی شده و دردهای کمر، مفاصل و سیاتیک را تسکین می‌بخشد.

خربزه
افرادی که مبتلا به سنگ کلیه یا سنگ مثانه هستند با مصرف خربزه می‌توانند به درمان بیماری خود کمک کنند. این میوه به جهت خاصیت ادرارآورش به درمان این بیماری و دفع سنگ‌های کوچک کمک می‌کند. مصرف تخم‌های بوداده این میوه نیز ادرار‌آور بوده و به دفع سنگ‌های کلیه و مثانه می‌انجامد.

انگور

نوشیدن روزانه دو لیوان آب انگور موجب افزایش وزن می‌شود. افرادی که قصد دارند وزن خود را افزایش دهند می‌توانند با نوشیدن دو لیوان آب انگور به همراه دو وعده غذایی ظهر و شب به این هدف نزدیک شوند. توجه داشته باشید آب انگور برای درمان لاغری و چاقی مورد استفاده دارد. اگر این میوه همزمان با وعده غذایی مصرف شود موجب افزایش وزن شده و اگر در فواصل وعده‌های غذایی به تنهایی مصرف شود، سبب کاهش وزن می‌شود.

سیب

اگر از اضافه وزن رنج می‌برید، سیب را با پوست میل کنید. مصرف سیب با پوست یکی از شیوه‌های مبارزه با چاقی و درمان آن است که متخصصان تغذیه به آن بارها اشاره کرده‌اند. مصرف سیب به همراه پوست آن موجب می‌شود تا قند خون برای مدتی بالا بماند. در نتیجه مصرف‌کننده احساس سیری بیشتری می‌کند و غذای کمتری می‌خورد.

موز

نتایج تحقیقات دانشمندان نشان می‌دهد مصرف روزانه یک عدد موز تاثیر بسیار زیادی بر حفظ آرامش، کاهش افسردگی، اضطراب و استرس دارد. این میوه به دلیل داشتن منابع تریپتوفان موجب افزایش سروتونین در بدن می‌شود. افزایش سروتونین در بدن نیز با افزایش آرامش و از بین رفتن افسردگی همراه است. از این رو متخصصان تغذیه توصیه می‌کنند موز را در سبد غذایی خود قرار دهید. به عنوان مثال می‌توانید این میوه را به همراه عسل در وعده صبحانه میل کنید.

زردآلو

اگر دچار بی‌خوابی هستید یا از خستگی مفرط رنج می‌برید، زردآلوی رسیده بخورید. مصرف زردآلوی رسیده برای داشتن ویتامین‌های گروه B به درمان بی‌خوابی، خستگی، گیجی و ناراحتی‌های عصبی و روحی کمک می‌کند. درضمن توجه داشته باشید مصرف بی‌رویه این میوه موجب بروز اختلال در هضم مواد غذایی و اسهال می‌شود.

هلو
تهیه ماسک زیبایی از هلو از جمله فواید این میوه تابستانی است. قرار دادن رنده شده میوه هلو روی پوست صورت به مدت ۲۰ دقیقه، به جوانسازی و نشاط پوست کمک می‌کند.

(العالم)

سلامت و نشاط با تغذیه مناسب

رعایت تنوع به این معنی است که هر روز از تمام مواد غذایی موجود در گروه‌های غذایی پنج‌گانه استفاده کنیم. تعادل به این معنی است که به اندازه بخوریم و از کم‌خوری یا پرخوری بپرهیزیم.

راهنمای غذایی وسیله‌ای است برای این که هر فرد بداند چه گروه‌های غذایی وجود دارد؟ چه مواد غذایی در هر گروه جای دارد و باید به چه میزان از مواد غذایی در هر گروه خورده شود؟

راهنمای غذایی ایرانی‌ها به شکل هرم است. قرار گرفتن مواد غذایی در بالای هرم به این معنی است که افراد بزرگسال باید از این مواد غذایی کمتر مصرف کنند؛ مانند قندها و چربی‌ها. هرچه از بالای هرم به سمت پایین نزدیک می‌شویم، مواد غذایی موجود را باید بیشتر مصرف کنیم.

پنج گروه اصلی غذایی عبارتند از گروه نان و غلات شامل انواع نان، برنج، ماکارونی، غلات صبحانه، ‌گندم و جو است.

گروه نان و غلات در قاعده هرم غذایی قرار دارد که بزرگ‌ترین بخش هرم است. یعنی در طول روز باید از مواد غذایی این گروه بیشتر از دیگر گروه‌های غذایی استفاده کرد.

این گروه به علت داشتن مواد نشاسته‌ای به عنوان مواد غذایی تامین‌کننده انرژی محسوب می‌شوند.

علاوه بر آن فیبر، انواع ویتامین‌های گروه ب، آهن، پروتئین و منیزیم را نیز تامین می‌کنند. مصرف گروه نان و غلات برای تامین انرژی، رشد و سلامت دستگاه عصبی لازم است.

هر واحد از این گروه عبارتست از یک کف دست بدون انگشت (معادل 30 گرم) انواع نان‌ها، برای نان لواش چهار کف دست معادل 30 گرم است ‌یا نصف لیوان برنج یا ماکارونی پخته یا یک چهارم لیوان غلات خام مانند گندم و جو و یا سه چهارم لیوان غلات صبحانه. برای افراد بزرگسال سالم نیز روزانه مصرف شش تا 11 واحد از گروه نان و غلات توصیه می‌شود.

گروه سبزی‌ها نیز شامل انواع سبزی‌های برگ‌دار، خیار، گوجه فرنگی، پیاز، کلم، سیب زمینی، هویج، نخود سبز، کدو، بادمجان و ... است. گروه سبزی‌ها در دومین ردیف هرم غذایی قرار دارند که برای حفظ مقاومت بدن در برابر عفونت‌ها، ترمیم زخم‌ها، دید در تاریکی و سلامت پوست ضروری است.

هر واحد از این گروه عبارتست از یک لیوان سبزی برگی مانند کاهو و سبزی خوردن، نصف لیوان سبزی پخته، سبزی خام خرد شده، یک عدد سیب زمینی، گوجه فرنگی، خیار متوسط یا نصف لیوان نخود سبز، کلم بروکلی، لوبیا سبز، هویج خرد شده، جوانه گندم و قارچ پخته. برای افراد بزرگسال سالم نیز روزانه مصرف سه تا پنج واحد از گروه سبزی‌ها توصیه می‌شود.

گروه میوه‌ها نیز شامل انواع میوه، آب میوه طبیعی، میوه خشک و کمپوت است. گروه میوه‌ها در دومین ردیف هرم غذایی در کنار گروه سبزی‌ها قرار دارد؛ میوه‌ها منابع غنی از انواع ویتامین‌ها، املاح و فیبر هستند.

مصرف این گروه در جلوگیری از خشکی پوست، افزایش مقاومت بدن در برابر عفونت و سلامت چشم موثر است.

میوه‌ها دارای آنتی اکسیدان‌های طبیعی هستند. شادابی و سلامت پوست و کاهش فرآیند پیری، مبارزه با عوامل سرطان‌زا از مهم‌ترین خواص آنتی اکسیدان‌ها است.

هر واحد از این گروه عبارتست از یک عدد میوه متوسط مانند سیب، پرتقال و ... یا نصف لیوان آب میوه تازه و طبیعی یا نصف لیوان میوه‌های ریز مثل توت یا یک چهارم لیوان میوه خشک. برای افراد بزرگسال سالم نیز روزانه مصرف دو تا چهار واحد از گروه میوه‌ها توصیه می‌شود.

گروه شیر و فرآورده‌های آن شامل شیر، ماست، پنیر، کشک، دوغ و بستنی است. در سومین ردیف راهنمای غذایی، گروه شیر و فراورده‌های آن قرار دارد. مواد مغذی این گروه شامل پروتئین، کلسیم، فسفر، ویتامین آ و بعضی از انواع ویتامین‌های گروه ب است. این گروه در رشد و استحکام استخوان‌ها، ‌دندان‌ها و سلامت پوست نقش مهمی دارند.

هر واحد از این گروه برابر است با یک لیوان شیر یا یک لیوان ماست کم چربی یا 45 تا 60 گرم پنیر (دو قوطی کبریت پنیر) یا دو لیوان دوغ. برای افراد بزرگسال سالم نیز روزانه مصرف دو تا سه واحد از گروه شیر و فراورده‌های آن توصیه می‌شود.

گروه گوشت، حبوبات، تخم مرغ و مغزها شامل انواع گوشت قرمز (گوسفند و گوساله)، گوشت سفید (مرغ، ماهی و پرندگان)، تخم مرغ و سایر پرندگان، حبوبات (عدس، انواع لوبیا، لپه، نخود و ...) و مغزها (گردو، بادام، فندق و ...) است.

در سومین ردیف راهنمای غذایی، گروه گوشت، حبوبات، تخم مرغ و مغزها در کنار گروه شیر و لبنیات قرار دارد.

این گروه برای رشد، خون‌سازی و سلامت دستگاه عصبی لازم است. مواد غذایی مهم در گروه گوشت، حبوبات، تخم مرغ و مغزها، پروتئین، آهن، روی، منیزیم و بعضی از انواع ویتامین‌های گروه ب و ویتامین «ای» است.

هر واحد از این گروه برابر است با 60 گرم گوشت بدون چربی پخته شده (دو قطعه خورشتی)، نصف ران متوسط یا نصف سینه متوسط مرغ یا دو عدد تخم مرغ یا نصف لیوان حبوبات پخته یا یک سوم لیوان انواع مغزها (گردو، فندق، بادام، پسته و تخمه). برای افراد بزرگسال سالم نیز روزانه مصرف دو تا سه واحد از گروه گوشت، حبوبات،‌ تخم مرغ و مغزها توصیه می‌شود.

بنابر اعلام دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت، گروه متفرقه (چربی‌ها و قندها) نیز در راس هرم غذایی قرار گرفته است. این گروه شامل انواع روغن‌ها، سس‌ها، شیرینی، شکلات، نوشابه‌های گازدار، آب میوه‌های صنعتی و ... است. توصیه می‌شود. افراد بزرگسال در برنامه غذایی روزانه از این گروه کمتر مصرف کنند.

چند توصیه‌ مهم

- برای کامل کردن پروتئین گروه نان و غلات بهتر است آنها را به صورت مخلوط با حبوبات مصرف کنید (مثلا عدس، پلو، باقلا پلو، عدسی با نان و غیره)

- انواع غلات بو داده مانند برنجک، گندم برشته، ذرت بو داده تنقلات با ارزشی هستند و دانش آموزان می‌توانند به عنوان میان وعده از آنها استفاده کنند.

- در وعده صبحانه و میان وعده از سبزی‌ها و میوه‌ها استفاده کنید.

- آب میوه‌های طبیعی بخورید و از خوردن آب میوه‌های صنعتی پرهیز کنید، زیرا یک لیوان آب میوه صنعتی، دارای 10 قاشق چای خوری شکر است و برخی از آنها به وسیله آب رقیق شده‌اند.

- با صرف سبزی‌ها همراه وعده‌های غذایی یک الگوی خوب برای کودکان باشید.

- از شیر و لبنیات کم چرب (5.1 درصد یا کمتر) استفاده کنید.

- حتما قبل از مصرف هر نوع کشک مقداری آب به آن اضافه کنید و حداقل 10 تا پنج دقیقه در حال به هم زدن بجوشانید. از انواع کشک کم نمک استفاده کنید.

- با اینکه بستنی در گروه شیر و فراورده‌های آن قراردارد ولی مقدار قند آن بالاست بنابراین در مصرف آن زیاده روی نکنید تا دچار اضافه وزن و چاقی نشوید.

- چربی و کلسترول مغز، زبان و کله پاچه زیاد است. در مصرف این گونه مواد غذایی افراط نکنید.

- از گوشت‌های سفید مانند مرغ و ماهی به جای گوشت قرمز استفاده کنید.

- از انواع مغزها (گردو، بادام، فندق و پسته) به عنوان میان وعده مصرف کنید، زیرا برای تامین پروتئین، انرژی و برخی از مواد مغذی مانند آهن و روی مناسب هستند.

- ماهی‌ها منبع خوبی از امگا 3 هستند. حداقل هفته‌ای دو مرتبه از آنها استفاده کنید.

- روغن جامد را به طور کلی از غذای خود حذف کنید.

- از حرارت دادن زیاد روغن‌ها خودداری کنید و برای سرخ کردن از روغن مایع مخصوص سرخ کردن استفاده کنید.

- مصرف غذاهای شور امکان ابتلا به فشار خون بالا را تشدید می‌کند، بنابراین مصرف نمک را کاهش دهید. اگر در خانواده خود سابقه این بیماری را دارید حتما به این توصیه جدی‌تر عمل کنید.(ایسنا)

سوء تغذیه اجداد موجب چاقی و دیابت نسل های بعد

این مطالعه که توسط محققان استرالیایی بر روی موش انجام شد نشان می دهد که اگر اجداد این حیوانات برای چند سال تحت سوء تغذیه قرار گرفته باشند، نسل بعدی به رغم رعایت یک رژیم غذایی عادی اما به دلیل تطابق ژنتیکی بدن آنها با بدن اجدادشان ر کنترل روش ذخیره چربی ، چاق می شوند.

محققان اعلام کردند، این پتانسیل برای این تغییرات علت ابتلا به دیابت نوع دو، 70 درصد مردم کشورهای در حال توسعه تا سال 2030 است.

محققان در این مطالعه که در مجله «Cell Metabolism» منتشر شده است، نوشتند: مردم کشورهای در حال توسعه با سوء تغذیه چند نسلی مواجه شده اند و در حال حاضر سر گرم ایجاد تغییرات عمده ای در شیوه زندگی خود هستند که با ایجاد یک همه گیری در بیماری های سوخت و سازی ارتباط دارد.

محققان دانشگاه سیدنی در استرالیا در این مطالعه موش ها را به دو دسته تقسیم کردند، به یک گروه برای 52 نسل یک رژیم غذایی عادی دادند و گروه دوم را برای 50 نسل تحت سوء تغذیه قرار دادند و به دو نسل آخر رژیم غذایی عادی دادند.

در انتهای این مطالعه موش هایی که برای 50 نسل سوء تغذیه تحمل کرده بودند خطر ابتلا به دیابت و سایر نقص های سوخت و سازی در آنها بیشتر بود زیرا بدن آنها در طول زمان در معرض بیان ژن هایی قرار گرفته بود که از طرق مختلف چربی ذخیره می کردند.

واردهان هاردیکار استاد دانشگاه سیدنی در یک بیانیه مطبوعاتی اعلام کرد، وضعیت سوخت سازی در دو نسلی که رژیم غذایی عادی داشتند، تغییر نکرد.

وی افزود: بدن این نسل از موش ها نیز به ذخیره مواد غذایی اضافی به عنوان چربی عادت کرده بود که این امر خطر ابتلا به چاقی، بیماری قلبی و عروقی و خطر سوخت و سازی ابتلا به دیابت را افزایش می دهد.

هاردیکار گفت: سطوح کم B12 در موش هایی که تحت سوء تغذیه قرار گرفته بوند با افزایش خطر ابتلا به چاقی، دیابت ارتباط داشت.

با این وجود محققان اذعان داشتند، لازم است مطالعات بیشتری انجام شود تا تعیین شود که آیا مکمل B12 می تواند خطر ابتلا به بیماری های سوخت و سازی را در نسل های بعدی برطرف سازد یا خیر.(ایرنا)

الفبای تغذیه سالم برای دانش‌آموزان

دکتر آتوسا سعیدپور، متخصص تغذیه با تاکید بر این که صرف صبحانه در کنار اعضای خانواده از مهم‌ترین اصول تغذیه‌ای است که باید مورد توجه قرار بگیرد، به جام‌جم می‌گوید: باید به کودک در وعده صبحانه اجازه انتخاب داده شود.

شاید بسیاری از والدین تمایل به صرف چای شیرین با نان و پنیر داشته باشند، اما باید به کودک این اجازه را داد که از میان اقلام غذایی سالم با توجه به ذائقه خود انتخاب کند. مثلا شیر همراه با غلات، میوه‌های تازه و تخم‌مرغ به اشکال مختلف، گزینه‌های خوبی برای صبحانه هستند.

وی لبنیات، پنیر و مغزهایی با شوری اندک و غلات را از مواد غذایی سالم در یک وعده صبحانه برای دانش‌آموزان دانسته و می‌افزاید: میوه شیرین، کشمش، موز رسیده و غلات با طعم شیرین باید در وعده صبحانه این دسته از کودکان گنجانده شود و در مصرف نان‌ها هم باید به تمایل آنان توجه شود. بنابراین صبحانه کامل برای دانش‌آموزان باید حاوی پروتئین، لبنیات و غلات باشد.

دانش‌آموز را به میان وعده خانگی عادت دهید

میان وعده چه در مدرسه و چه پس از بازگشت به منزل از جایگاه تغذیه‌ای پراهمیتی برای دانش‌آموزان برخوردار است البته این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تاکید می‌کند: باید در تهیه میان‌وعده سالم به شکل ظاهر و تنوع توجه داشت؛ مثلا می‌توان از سبزیجات رنگارنگ استفاده کرد و حتی دستورات غذایی مختلف را به کار برد تا به یک دستور غذایی جدید و سالم رسید.

وی یادآور می‌شود: تا جایی که امکان دارد در میان‌وعده نباید از اسنک‌ها و مواد غذایی آماده استفاده شود و باید سعی شود میان وعده سالمی را در منزل از تکه‌های میوه و سبزیجات تازه، مغزها (به شرط آن که شور نباشند تا ذائقه‌ کودک به سمت شوری تمایل پیدا نکند) و لبنیات تازه تهیه کرد.

این متخصص تغذیه خاطرنشان می‌کند: وعده‌های غذایی نباید به نحوی باشد که سبب دلزدگی کودک شود، بنابراین باید سعی شود معرفی غذاهای جدید بیشتر از دو تا سه بار در هفته نباشد و تا جایی که امکان دارد، طعم غذاها به گونه‌ای دلپذیر تعدیل شود؛ مثلا از ادویه و سس‌های سالم استفاده شود. یکی از راه‌کارهای تشویقی در این زمینه می‌تواند این باشد که از خود کودک در تهیه غذا و حتی خرید مواد غذایی سالم کمک گرفته شود.

روزانه 3 لیوان ماست و شیر

دانش‌آموزان باید روزانه سه واحد (معادل سه لیوان شیر و ماست) مصرف کنند.

دکتر سعید پور با اشاره به این مطلب می‌گوید: شیر و ماست طعم‌دار نیز باید با احتیاط مصرف شود؛ زیرا در تهیه این قبیل مواد لبنی از اسانس و شکر استفاده می‌شود و از این‌رو توصیه می‌شود خانواده‌ها در منزل، شیر و ماست طعم‌دار را با استفاده از میوه‌ها و مقدار کمی شکر تهیه کنند. در رابطه با لبنیات نیز بهتر است از لبنیات کم‌چرب استفاده شود البته ماست و شیر کم‌چرب با حجم‌های کوچک که قابلیت استفاده در مدارس را داشته باشد، به‌سختی در بازار قابل دسترس است، اما از برخی فروشگاه‌ها می‌توانید آنها را تهیه کنید. در غیر این صورت می‌توانید از منبع لبنیات در میان وعده‌های بعد از مدرسه استفاده کنید.

این متخصص تغذیه با بیان این‌ که شیر جزو لبنیات و پنیر به علت پروتئین فراوانی که دارد در زیر گروه گوشت‌ها قرار می‌گیرد، می‌افزاید: دانش‌آموزان باید روزانه سه لیوان شیر و ماست و 120 گرم (چهار تکه) گوشت مصرف کنند که می‌توانند یک تکه گوشت را با یک قالب 30 گرمی پنیر جبران کرد.

وی با بیان این‌که شیر و ماست می‌تواند جایگزین یکدیگر شود، خاطرنشان کرد: درخصوص مصرف تخم‌مرغ نیز کودکان بالای دو سال باید مانند بزرگسالان در هفته چهار تا پنج عدد تخم‌مرغ مصرف کنند و دانش‌آموزان هم از این امر مستثنی نیستند .

یک لیوان نوشابه یعنی 10 حبه قند

شکی وجود ندارد که آبمیوه‌های صنعتی و نوشابه‌ها نه‌تنها از نظر تغذیه‌ای ارزش چندانی ندارند بلکه با تمام مضراتی که به دلیل بالا بودن میزان قند و کالری‌شان دارند، اعتیادآور نیز محسوب می‌شوند.

این متخصص تغذیه با اشاره به عرضه انواع نوشیدنی‌های شیرین و نوشابه‌ها در برخی مدارس می‌گوید: میزان قند این نوشیدنی‌ها بیش از نیاز روزانه دانش‌آموز است و باید به کودکان این موضوع را متذکر شد که در صورت دریافت این نوشیدنی‌ها که قند فراوان دارند (هر یک لیوان نوشابه حدود 10 حبه قند دارد) از مصرف دیگر مواد غذایی شیرین نظیر انواع کیک‌ها و شیرینی‌ها تا پایان روز محروم می‌شوند.

وی هشدار می‌دهد: متاسفانه معمولا در بوفه مدارس اغلب مواد غذایی کم ‌ارزش عرضه می‌شود؛ بنابراین بهتر است با هیات امنای مدرسه در این باره صحبت شود تا میان وعده‌های مناسب و سالم‌تری در اختیار کودکان قرار گیرد.

پونه شیرازی - دانش و سلامت

شپش، انگلی که از خون انسان تغذیه می‌کند

دکتر اکرم انصار با بیان اینکه تنها میزبان انگل شپش، انسان بوده و قابل انتقال از انسانی به انسان دیگر است، افزود: شپش از راه تماس و نزدیکی افراد با یکدیگر، استفاده از وسایل مشترک، رختخواب و قیچی آرایشگاه‌ها به فرد انتقال پیدا می‌کند.از آنجا که این انگل دارای دو نوع نر و ماده است بنابراین تخم‌ها به تار موی فرد مبتلا می‌چسبند و در صورت عدم درمان موجبات زایش و رشد آن فراهم می‌شود.

این متخصص پوست و مو تاکید کرد: مهم‌ترین علامت ابتلا به شپش، خارش در ناحیه پوست سر و پشت گردن است و در مواردی نیز جای گزش حشره به صورت دانه‌های ریز بر روی پوست سر باقی می‌ماند.

وی در ادامه گفتگو با ایسنا با اشاره به اینکه بهتر است افراد در صورت ابتلا به شپش هر چه سریع‌تر به درمانگاه مراجعه کنند و تحت درمان قرار گیرند، افزود: استحمام روزانه، شستن لباس‌ها و رختخواب فرد مبتلا از ضروریاتی است که باید مورد توجه و رعایت فرد مبتلا قرار گیرد.

انصار گفت: در درمانگاه‌ها نیز داروهای خاصی برای از بین بردن شپش تجویز می‌شود، اما رعایت بهداشت فردی مهم‌ترین راه پیشگیری و درمان این بیماری شناخته شده است.

این متخصص پوست و مو توصیه کرد: با توجه به بازگشایی مدارس و کنار هم قرار گرفتن دانش‌آموزان، توصیه می‌شود که پدر و مادرها استحمام فرزندان‌شان را کنترل و موهایشان را باشانه‌های دانه‌ریز شانه کنند و لباس‌های مدرسه بویژه مقنعه دانش‌آموزان را شست‌وشو کنند.

تغذیه ناسالم پایه اصلی ابتلا به سرطان

به گزارش جام جم سرا ، دکتر حسین رضایی‌زاده در گفت‌وگو با ایسنا اظهارکرد: اصلاح سبک زندگی اولین و مهم‌ترین اصل در حفظ و ارتقای سطح سلامتی در طب ایرانی است که بر همین اساس در پیشگیری از سرطان نیز نقشی اساسی دارد. با توجه به اینکه در بسیاری از عوامل ایجاد سرطان از نظر پزشکی رایج و طب ایرانی اشتراک نظر وجود دارد، این نظرات تا حد بسیار زیادی قابل اعتماد هستند.

رییس دانشکده طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی تهران بیان کرد: نقش اساسی تغذیه چه از نظر عدم هضم و جذب و دفع صحیح و چه از نظر وجود زمینه سرطان‌زایی مورد توجه است. روش‌های طبخ و مواد افزودنی، رنگ دهنده‌ها، طعم دهنده‌ها و نگهدارنده‌ها، تغذیه نادرست دام و طیور همگی زمینه لازم برای تغییر بدن در سطح سلولی و مواد درونی را فراهم می‌کند.

وی افزود: بی‌تردید عوامل محیطی مانند آلودگی هوا و آلاینده‌های هوایی و همچنین سیگار و قلیان در همراهی با مسایل روحی و روانی و استرس می‌توانند دست به دست هم دهند تا این بیماری شکل گیرد و دستگاه ایمنی بدن نتواند آن را اصلاح یا نابود کند بنابراین سلول های سرطانی از کنترل خارج می شوند.

این متخصص طب سنتی در پایان، اصول ضروری طب ایرانی را برشمرد و گفت: اصول ضروری طب ایرانی شامل اصلاح آب و هوا، توجه به خوردنی‌ها و آشامیدنی‌های سالم و تازه و طبیعی، خواب و استراحت فیزیکی به اندازه و مناسب و در وقت لازم و درست، فعالیت فیزیکی و ورزش مناسب و تنظیم ساعات بیداری، اصلاح مسیرهای دفعی طبیعی مانند نگه نداشتن ادرار و مدفوع و اجازه به بدن برای تعریق کافی و در نهایت داشتن روحیه شاداب و سالم و پاک از آلودگی‌های ذهنی و کنترل استرس مهم‌ترین اصول طب سنتی برای اصلاح سبک زندگی و پیشگیری از سرطان هستند.

ارتباط تغذیه نوزاد با شیر مادر با موفقیت در بزرگسالی

به گزارش جام جم سرا به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، دکتر برناردو هورتا، متخصص ارشد این مطالعه گفت: تغذیه نوزاد با شیر مادر با بهبود عملکرد فرزندتان در تست‌های ضریب هوش در سن 30 سالگی ارتباط دارد. علاوه بر آن تغذیه با شیر مادر به طور غیرمستقیم روی موقعیت اجتماعی فرد تاثیر می‌گذارد و امکان افزایش سطح تحصیلات و سطح درآمد را فراهم خواهد ساخت.

این پزشک برزیلی تاکید کرد: با توجه به خواص و فواید طولانی مدت تغذیه با شیر مادر، مادران باید نوزادشان را با شیر خود تغذیه کنند البته بسیاری از پزشکان معتقدند هنوز نمی‌توان میان تغذیه با شیر مادر با افزایش ضریب هوشی و موفقیت آن‌ها در زندگی ارتباطی قائل شد.

دکتر اریک مورتنسن از بخش سلامت عمومی دانشگاه کپنهاگ دانمارک گفت: در این مطالعه فقط ارتباط میان تغذیه با شیر مادر و ضریب هوشی نشان داده شده و هنوز ارتباط علت معلولی آن تایید نشده است.

البته پزشکان معتقدند تغذیه با شیر مادر تنها یکی از فاکتورهای زیای است که روی رشد و بهبود بهره هوشی فرزند تاثیر گذار می‌باشد. علاوه بر آن فاکتورهایی چون ضریب هوشی والدین، وضعیت تحصیلی و طبقه اجتماعی آن‌ها روی وضعیت هوشی فرزند تاثیر گذاری بیشتری دارد.

در یک تحقیق اطلاعات مربوط به 3500 نوزاد که در سال 1982 متولد شده بودند مورد مطالعه قرار گرفت. این اطلاعات شامل میزان تغذیه نوزاد با شیر مادر، سطح تحصیلات، سطح درآمد و ضریب هوشی آن‌ها در سن 30 سالگی بود.

متخصصان و پزشکان در این مطالعه دریافتند نوزادانی که با شیر مادر تغذیه شده‌اند نسبت به دیگر افراد ضریب هوشی بالاتری دارند، بیشتر به دنبال ادامه تحصیلات می‌روند و در سنین بزرگسالی درآمد و حقوق بالاتری دارند.

تغذیه مناسب در فصل سرما

دکتر محمدعلی زارعیان، پزشک و متخصص طب سنتی ایران ضمن اشاره به این که فصل زمستان در مناطق معتدل از نظر طب سنتی مزاج سرد و تر دارد به جام‌جم می‌گوید: در این فصل بر اثر مجاورت بدن با سرما، سوخت و ساز بدن برای تامین گرما بیشتر می‌شود و قدرت هضم افزایش می‌یابد و فرد گرسنه می‌شود و اشتها بالا می‌رود و طبیعتا افراد سردمزاج به دلیل مغلوب شدن در برابر سرما بیشتر از افراد گرم مزاج به مصرف غذاها و نوشیدنی‌های گرم و پرکالری نیاز دارند که افرادخانه نشین و کم تحرک و کسانی که در مجاورت سرما نیستند به تغییر در برنامه غذایی خود نیاز ندارند.

چه بخوریم تا سرما را تحمل کنیم؟

برخی افراد بر این باورند که در زمستان برای تامین انرژی و تحمل سرما باید از غذاهای چرب و شیرین به میزان بیشتری استفاده کنند. دکتر زارعیان می‌گوید: این نوع غذاها علاوه بر افزایش وزن برای کبد مضرند و باعث بروز بیماری‌های انسداد کبد می‌شود و تنها کسانی به استفاده محدود از غذاهای پرچرب و شیرین مجاز هستند که به دلیل شغلشان تماس طولانی تری با سرما دارند، مثل کارگران ساختمانی و ورزشکارانی که در فضاهای باز ورزش می‌کنند.

به گفته این متخصص، فصل زمستان فرصت خوبی برای استفاده از مغزهایی مثل بادام و پسته و گردو و میوه‌های خشکی مثل انجیر است. این ترکیبات علاوه بر خواص تغذیه‌ای سبب تقویت کبد و مغز و قوای بدن در مقابله با سموم مختلف همچون سموم ناشی از آلودگی هوا می‌شود، ضمن این که از میوه‌هایی همچون انار و شلغم نباید غافل شد و لازم است بدانید افراط در مصرف مرکبات می‌تواند باعث سوءهضم و عوارض ناشی از آن شود.

دکتر نازلی نمازی، متخصص تغذیه نیز مصرف همه گروه‌های غذایی در هوای سرد را ضروری می‌داند و به جام‌جم می‌گوید: مصرف خرما و انواع خشکبار و مغزهای آجیلی در زمستان علاوه بر تامین بیشترین کالری و انرژی به دلیل فیبر بالایی که دارد می‌تواند از یبوست ناشی از کاهش فعالیت فیزیکی که در فصل زمستان اتفاق می‌افتد، پیشگیری کند.

رابطه ذخایر چربی با تحمل سرما

چرا برخی افراد تحمل‌پذیری بیشتری نسبت به سرما دارند و آیا افزایش ذخایر چربی و پروزنی تحمل سرما را بالا می‌برد؟ دکتر نمازی پاسخ می‌دهد حساسیت به سرما در مجموع به عوامل مختلف محیطی و فردی ازجمله مزاج، میزان بافت چربی بدن، نوع تغذیه، نژاد و نوع فعالیت بدنی بستگی دارد و در نتیجه میزان ذخایر چربی بدن به تنهایی نمی‌تواند تعیین‌کننده میزان مقاومت یا حساسیت بدن به سرما باشد. برای مثال افرادی هستند که میزان ذخایر چربی کمی دارند، اما چون به دلایل شغلی، بیشتر در معرض سرما قرار دارند نسبت به افرادی که در محیط داخل ساختمان هستند قدرت بیشتری در تحمل سرمای هوا دارند که اگر نوع تغذیه و میزان کالری دریافتی روزانه این افراد کمتر از میزان مورد نیازشان باشد بدون شک نسبت به سرما کم‌تحمل خواهند شد.

سرما و کاهش وزن

با توجه به این که گفته می‌شود در مواجهه با هوای سرد سوخت و ساز بدن بیشتر می‌شود، آیا می‌توان گفت سرما خود باعث کاهش وزن و لاغری می‌شود؟ دکتر نمازی می‌گوید: وقتی فرد به مدت طولانی و به طور مکرر در محیط سرد قرار گیرد میزان سوخت و ساز دوچندان می‌شود و احتمالا ژن‌هایی که چربی معمولی را به چربی قهوه‌ای (یک نوع بافت چربی که میزان سوخت و ساز بدن را افزایش می‌دهد) تبدیل می‌کند، فعال می‌شود. اما لازم است بدانید در معرض سرما قرار گرفتن به تنهایی نمی‌تواند به طور چشمگیر سبب کاهش وزن شود.

سرما عضلات را سفت می‌کند؟

از دیدگاه طب سنتی ایران، سرما به دلیل ایجاد افزایش فشردگی در اجسام باعث سفت شدن آنها می‌شود.

دکتر زارعیان با بیان این مطلب می‌گوید: افرادی که در مناطق سردسیر زندگی می‌کنند به دلیل مواجهه با سرما قوی‌تر از افراد ساکن در مناطق گرمسیر هستند. گرما به دلیل انبساط سبب رخوت و شلی می‌شود.

در نتیجه مواجهه با سرما برای افراد قوی هیکل و عضلانی مطلوب و موثر است؛ ولی مناطق ضعیف بدن مثل سر، پیشانی، کمر و پهلوها حتما باید پوشیده باشند تا از بروز بیماری‌های مزمن پیشگیری شود و نباید فراموش شود مجاورت مستمر دست و پا با سرما به سرد شدن مزاج دستگاه گوارش و بروز سوء هضم منجر می‌شود.

استحمام و ورزش در سرما

برخی افراد به منظور گرم کردن بدن در این فصول به میزان بیشتری استحمام می‌کنند. دکتر زارعیان استحمام بیش از حد در سرما را توصیه نمی‌کند و در این خصوص می‌گوید: فقط استحمام در افرادی که استعداد بالایی در ابتلا به زکام دارند به شرطی که به تعریق مناسب بینجامد می‌تواند پیشگیری‌کننده باشد. نکات مهمی که در مورد استحمام در زمستان باید رعایت شود این که هرگز با شکم پر حمام نکنید و زمان خروج از حمام به خوبی خود را بپوشانید به‌ویژه نواحی سر، پیشانی و کمر. این متخصص با اشاره به این که تجمع مواد زائد بدن در فصل زمستان افزایش می‌یابد می‌گوید ماساژ بدن از بهترین و کم‌عارضه‌ترین اقدامات برای حفظ سلامت و پیشگیری از بیماری در این فصل است. ضمن این که ورزش نیز در هر فصل باید در زمانی انجام بگیرد که هوا نه بسیار سرد باشد نه بسیار گرم. در زمستان‌های سرد، بهترین زمان برای ورزش وقتی است که آفتاب هوا را به خوبی گرم کرده باشد و در روزهایی که آلودگی هوا بالاست ورزش باید در فضای سربسته صورت گیرد.

فاخره بهبهانی

جام‌جم

بایدها و نبایدهای تغذیه در بارداری

به گزارش جام جم سرا، دکتر حسن فرهاد غیبی اظهار کرد: دوره‌ بارداری دوره‌ ویژه‌ای برای مادران است و مادران باید دقت بیشتری در تغذیه خود داشته باشند. مادران بطور معمول مرتب توسط پزشک زنان ویزیت می‌شوند، ولی متأسفانه مادران باردار اطلاعاتی راجع به این مطلب ندارند که باید در دوران بارداری، تحت ویزیت دوره‌ای تغذیه نیز باشند و در ارتباط با متخصص تغذیه، برنامه‌ غذایی مخصوص بارداری را دریافت کنند.

وی افزود: متاسفانه هنوز این تفکر غلط که مادر باردار باید دو برابر معمول غذا بخورد؛ چرا که هم اکنون دو نفر است، در جامعه‌ ما وجود دارد در حالیکه ما معتقدیم که یک مادر باردار در سه ماه اول بارداری به علت رشد ناچیز جنین، به کالری خیلی زیادی نیاز ندارد و در طول بارداری نیز فقط یک واحد غذایی از گروه‌های هرم تغذیه‌ای به رژیم غذایی فرد باید افزوده شود.

وی با بیان اینکه افراد در طول بارداری فکر کاهش وزن را از خود دور کنند، گفت: یک مادر باردار اگر با وزن نرمال وارد دوران بارداری شود، می‌تواند 11 تا 16.5 کیلوگرم بر وزن خود اضافه کند.

غیبی گفت:‌ بایدها و نبایدهایی در رابطه با تغذیه مادران باردار وجود دارد. تغذیه مناسب از بسیاری از عوارض بارداری که در بین عموم مردم به ویار حاملگی معروف است، می‌کاهد. مادران باردار همه روزه باید از خانواده‌ نان و غلات، لبنیات، سبزیجات،‌ میوه‌ها و گروه پروتئین‌ها استفاده کنند. بنابراین اگر مادر بخواهد که بارداری مناسبی را پشت سر بگذارد باید از رژیم‌های نادرست غذایی خودداری کند و در این دوران ما کاهش وزن را حتی برای مادران چاق، قائل نیستیم.

وی سلامتی افراد بعد از زایمان را متاثر از کمبودهای تغذیه‌ای دوران بارداری عنوان کرد و گفت: افرادی که تصمیم بگیرند حامله شوند باید یک سری مشکلات جدی همچون سوء تغذیه را درمان کنند. مراقبت‌های دوران بارداری از سه ماه قبل از بارداری شروع می‌شود.

این متخصص تغذیه توصیه کرد: زنانی که تمایل به بارداری داشته باشند از چند ماه قبل از بارداری روزانه 400 میکروگرم مکمل اسید فولیک یا ویتامین B9 استفاده کنند.

وی بر رعایت رژیم غذایی مناسب در مردان نیز اشاره کرد و گفت: مردان نیز برای اینکه سلامت جنین را تضمین کنند، لازم است قبل از تصمیم به فرزندآوری عادت‌های نامناسب تغذیه‌ای خود را کنار بگذارند.

وی همچنین افزود: در سه ماهه اول بارداری افزایش وزن نیم تا دو کیلوگرم در زن حامله عادی است، ولی بعد از آن افزایش وزن در افراد چاق با افراد لاغر متفاوت است. افرادی که وزن کمتری دارند در هفته نیم کیلوگرم، افرادی که BMI نرمالی دارند در هفته 400 گرم و خانم‌هایی که اضافه وزن دارند در هفته 300 گرم باید افزایش وزن داشته باشند.

این متخصص تغذیه خاطر نشان کرد: اگر BMI فردی بالای عدد 30 باشد، تنها مجاز است در طول بارداری پنج تا 9 کیلوگرم و فردی که لاغر محسوب می‌شود و BMI وی کمتر از 18.5 است، 12.5 تا 18 کیلوگرم می‌تواند بر وزن خود اضافه کند.

منبع: ایسنا

تغذیه کودک به زور اشتهـاآورها!

اما آیا واقعا والدین مجاز به دادن این نوع شربت‌ها به طور خود سرانه به فرزندشان هستند؟ و این که مصرف این نوع مکمل‌های غذایی عوارضی را بر سلامت کودک به جا نمی‌گذارد؟

دکتر سیدمرتضی صفوی، متخصص تغذیه با اشاره به این که اشتهاآورها دسته‌ای از داروها هستند که در افرادی که تمایل به مصرف غذا ندارند باعث تحریک حس گرسنگی و افزایش تمایل به مصرف غذا می‌شود، می‌گوید: مصرف اشتهاآورها در کودکان بدون بررسی علت کمبود اشتها مانند علل عفونی یا هورمونی، کاری بسیار نادرست است که متاسفانه امروزه بسیار رواج یافته است.

وی در گفت‌وگو با جام‌جم می‌افزاید: مصرف داروهای اشتهاآور در کودکان فقط در صورت تجویز پزشک پس از بررسی تمام علل کمبود، امکان پذیر است و در کودکان با بیماری‌های خاص و حتی کودکان به ظاهر سالم به هیچ وجه بدون نظارت پزشک، دادن این دسته داروها مجاز نیست.

البته دکتر فریبا شیروانی، فوق‌تخصص اطفال نیز معتقد است: کودکانی که در نقاهت بیماری‌ها قرار دارند یا بتازگی تحت جراحی قرار گرفته‌اند یا دچار مشکلات عصبی بی‌اشتهایی بوده یا به دلیل مشکلات خانوادگی دچار کم اشتهایی شده‌اند، مجازند از این داروها استفاده کنند.

کم‌خونی هم بی‌اشتهایی می‌آورد

به گفته دکتر شیروانی در کودکانی که والدینشان از کاهش اشتهای آنها نگران هستند باید مطمئن باشیم که کم‌خونی و کمبود روی وجود نداشته و بیماری خاصی مانند مشکلات کبدی و کلیوی ندارند. در صورت وجود کم‌خونی با درمان آن اشتهای کودک افزایش می‌یابد. کمبود سایر ویتامین‌ها نیز این اثر را دارد ولی شیوع کمبود آنها بجز کمبود ویتامین D در حال حاضر در جامعه ما زیاد نیست.

این متخصص در گفت‌وگو با جام‌جم تاکید می‌کند: امروزه از ترکیبات روی و گروه ویتامین‌های B نیز در درمان کم‌اشتهایی استفاده می‌شود. در این موارد توصیه می‌شود مصرف روی زیاد نباشد. کودکانی که رشد قدی و وزنی طبیعی دارند نیازی به استفاده از این داروها ندارند. کودکانی که به سوءتغذیه و اختلالات گوارشی و آلرژی‌های غذایی مبتلا هستند، در صورت ابتلا به کم‌خونی، لازم است درمان شوند. چراکه کم‌خونی روی اشتها اثر می‌گذارد. در بیماران با اختلالات هورمونی و بیماری‌های متابولیک نیز کاهش رشد و اشتها داریم که درمان خاص خود را دارد.

کاهش تمرکز و خواب آلودگی

اما این داروها ممکن است عوارضی برای کودکان ایجاد کند؟

دکتر صفوی با تایید این مساله می‌گوید: از عوارض مصرف این داروها در کودکان می‌توان به اسهال، استفراغ، سرگیجه، توهم، مشکلات قلبی و ریوی و حتی مرگ اشاره کرد.

دکتر شیروانی نیز با اشاره به این که این داروها کاهش تمرکز و خواب آلودگی ایجاد می‌کنند، پاسخ می‌دهد: البته مدت اثر این عوارض طولانی نیست. به علاوه از آنجا که به دلیل اثر خواب‌آورشان قبل از خواب استفاده می‌شوند ممکن است اوج اثرات مصرف آن در زمان خواب کودک باشد. البته اعمالی که به تمرکز نیاز دارد، نباید همزمان با مصرف این داروها صورت بگیرد.

ممنوعیت مصرف تا دو سالگی

داروهای اشتهاآور در کودکان زیر دو سال به هیچ وجه نباید مصرف شود. مطابق با دستورالعمل سازمان غذا و داروی آمریکا، مصرف این دارو‌ها در کودکان دو تا چهار سال نیز به دلیل عوارض احتمالی نباید صورت بگیرد ولی در کودکان بالای چهار سال می‌توان از این دارو استفاده کرد.

دکتر شیروانی نیز در این باره می‌افزاید: مصرف این داروها پیش از دو سالگی منع مصرف قطعی و تا چهار سالگی احتیاط مصرف دارد، اما مصرف طولانی این داروها در هر حال توصیه نمی‌شود و پیشنهاد می‌شود به صورت دوره‌ای از آن استفاده شود. در صورتی که خانواده نتیجه‌ای از مصرف آن نگرفت بهتر است دادن دارو به کودک متوقف شود.

اشتهاآورهای گیاهی بهترند

به گفته دکتر صفوی، اصولا مصرف داروهای گیاهی بسیار بهتر و کم‌عارضه‌تر است ولی مصرف این نوع دارو هم باید با نظارت پزشک صورت گیرد.

دکتر شیروانی نیز در این باره می‌گوید: از این داروها می‌توان از بهار نارنج، بادرنجبویه، زرشک، گل گندم، اسطوخودوس، جوزبویا، گلپر، پونه، عسل، نعنا و انار نام برد.

پونه شیرازی