معرفی روش نوین جراحی آدنومیومکتومی (برداشتن بافت‌های غیرطبیعی رحم) در زنان مبتلا به آدنومیوز شدید رحمی (گروهی که عضله رحم آنان تخریب شده است) عنوان این مقاله بود.
در این تکنیک به جای خارج کردن رحم، نسبت به ترمیم و بازسازی آن اقدام میشود. یافته‌های این پژوهش که از سوی دکتر ابوطالب صارمی، متخصص زنان و زایمان، فوق‌تخصص ناباروری و رئیس مرکز تحقیقات سلولی صارم ابداع شده به همراه بیوگرافی وی از سوی انتشارات ال سویر (Elsevier) که جزو ناشران مقالات طراز اول دنیا در حوزه پزشکی به‌شمار می‌رود به چاپ رسیده است. به همین مناسبت با دکتر ابوطالب صارمی گفت‌وگویی داشته‌ایم که در ادامه می‌آید.
***
همانطور که در معرفی این روش عنوان شده، تکنیک فوق در زنان مبتلا به آدنومیوز شدید رحمی به‌کار می‌رود. لطفا ابتدا درباره بیماری آندومتریوز توضیح دهید.
در مواقعی که خون قاعدگی به‌جای خارج شدن از رحم در داخل شکم نشت می‌کند، آندومتریوز پدید می‌آید. در این حالت ضایعات آندومتریوز روی تخمدان‌ها در لوله‌های رحمی و روی دیواره‌های لگنی تشکیل میشود. رایج‌ترین علامت آندومتریوز، درد لگنی است که غالبا با سیکل قاعدگی ارتباط دارد. در بیشتر خانم‌های مبتلا به آندومتریوز درد آنقدر شدید است که زندگی روزمره آنان را مختل می‌کند. حدود 30 تا 40 درصد از زنان مبتلا به آندومتریوز مشکل نازایی دارند.
تفاوت آندومتریوز با آدنومیوز چیست؟
آدنومیوز به ضخیم‌شدن رحم در نتیجه حضور نابجای بافت آندومتر در لایه‌های عضلانی رحم گفته میشود. اما همانطور که اشاره شد، آندومتریوز ضایعات تشکیل‌شده داخل محوطه شکم است.
این تکنیک برای درمان مبتلایان به آدنومیوز شدید به کار می‌رود. علائم تشخیص برای سنجش شدت آدنومیوز چیست؟
تخریب بافت عضلات رحم در مبتلایان به آدنومیوز شدید، خونریزی بسیار زیاد، درد، سقط‌های مکرر و ناباروری را به همراه دارد که در صورت بروز این علائم، براساس منابع و کتب مرجع (رفرنس) پزشکی، برداشتن کامل رحم (هیسترکتومی) توصیه میشود.
روش ترمیم رحم را در زنان مبتلا به آدنومیوز شدید رحمی چگونه انجام دادید؟
در زنان مبتلا به آدنومیوز پیشرفته با برش طولی رحم و خارج کردن بافت‌های غیرطبیعی و سپس اتصال دو قسمت سالم رحم توانستم نسبت به بازسازی رحم اقدام کنم. در حقیقت پس از خروج بافت‌های معیوب و اتصال قسمت‌های سالم در محل بخیه، ابتدا خون‌مردگی پدید آمد، سپس با کمک سلول‌های بنیادی که در محل خون‌مردگی تجمع می‌کند، رحم ترمیم شد. با ناباوری مشاهده کردم خونریزی‌های شدیدی که قبل از عمل وجود داشت، به خونریزی‌های معمولی ناشی از عادات ماهیانه تبدیل شد.
روی چند نفر این عمل انجام شد و نتایج آن چه بود؟
از 103 بیمار داوطلب برای اعمال جراحی بیش از 55 درصد به دلیل نازایی، 16.5 درصد به دلیل شکست در IVF، حدود 9 درصد به علت سقط‌های مکرر (راجعه) و 19 درصد به دلیل خونریزی‌های غیرطبیعی رحم مراجعه کرده بودند. از 70 بیماری که خواهان بچه‌دارشدن ـ چه به صورت طبیعی و چه به کمک روش‌های کمک باروری (ART) ـ بودند، 21 نفر باردار شدند که 16مورد آن به تولد فرزند سالم منجر شد.
بهبود علائم بالینی، کاهش درد هنگام قاعدگی (دیسمنوره) و کاهش خونریزی زیاد قاعدگی (هایپرمنوره) در کل بیماران جراحی‌شده، مشاهده شده است. همچنین در این روش تدابیری برای کاهش چسبندگی رحم به‌کار گرفته شد که موفق بود.
در صحبت‌هایتان ترمیم رحم را ناباورانه نامیدید. چرا؟ مگر انتظار این عمل را نداشتید؟
ابتدا خیر. وقتی پس از بخیه رحم مشاهده کردم سلول‌های بنیادی محل برش را ترمیم کرده‌اند و حتی موقع سزارین، رحمی که به دلیل تخریب عضلات باید از بدن بیمار خارج می‌شد، تبدیل به رحمی کاملا سالم شد تا جایی که محل برش مشخص نبود، واقعا متعجب شدم. چیزی شبیه معجزه رخ داده بود.
حتی چند نفر با کمک این روش چندقلو باردار شدند و توانستیم بچه‌ها را در هفته سی‌وششم به کمک سزارین، سالم متولد کنیم. مورد دیگر نوزادی بود که در هفته سی‌وهشتم بارداری متولد شد و در این مدت رحم جراحی‌شده مانند یک رحم کاملا سالم بدون ایجاد پارگی، جنین را در خود نگاه داشت. این در حالی است که در گذشته اعتقاد بر این بود فردی که به روش سزارین زایمان می‌کند به دلیل برش در رحم بیش از سه‌بار قادر به بارداری نیست. در مجموع براساس نتایج به‌دست آمده از این مطالعه می‌توان گفت روش نوین معرفی‌شده برداشت بافت‌های غیرطبیعی رحم (آدنومیومکتومی)، روشی محافظه‌کارانه و موثر با نتایجی قابل‌قبول در درمان آدنومیوز شدید است.
غیر از زنانی که تمایل به بارداری برای اولین‌بار یا بارداری دوباره را دارند، عمل ترمیم رحم به دیگر بیماران مبتلا به آدنومیوز چه کمکی می‌کند؟
بسیاری از مبتلایان به آدنومیوز به دلیل تمایل شخصی یا به دلایل اعتقادات مذهبی یا فرهنگی، خواستار حفظ رحم خود هستند که برای آنان عمل ترمیم رحم کمک‌کننده و قابل انجام است.
هزینه این عمل جراحی چقدر است؟ آیا بیمه‌ها هم آن را پوشش می‌دهند؟
هزینه این عمل جراحی به اندازه عمل فیبروم رحمی است و بیماران براساس تعرفه‌های بیمه‌ای مورد عمل جراحی قرار می‌گیرند./ ضمیمه سیب
بنفشه پورناجی
