4. مواردی از کاربرد وقف در حفظ محیط زیست
نکته مهمی که در موضوع وقف در این روزگار باید به آن توجه داشت این اســت که نیازهای اساسی جامعه امروزی از جهاتی متفاوت از نیازهای مردمان دوران گذشته اســت؛ گسترش مسائل و مشکلات زیست محیطی و ضرورت حل آنها را می توان از جمله نیازهای امروزی مردم دنیا دانست. پس لازم اســت با توجه به نیازهای امروزی جامعه بشری ظرفیت های وقف مورد بهره برداری قرار گیرد، و با برنامه های زیر بنایی فرهنگ وقف در جامعه ترویج شود. برنامه هایی مانند اختصاص فصولی از کتابهای درسی به مسأله وقف، تبلیغات گسترده در رسانه های جمعی و ارتقاء آموزش و آگاهی مردم با نهاد وقف، معرفی وقف های جدید و اطلاع رسانی منافع آن، ساخت فیلم و سریال های جذاب، معرفی و تجلیل از واقفان بخصوص واقفانی با کاربرد های جدید، اصلاح موقوفه های متروک و کارآمد کردن آنها و اصلاح ذهنیت مردم نسبت به وقف از جمله مثال های قابل ذکر در این زمینه اند. بدیهی اســت پس از مدتی می توان نیکو کاران را به این جهت سوق داد تا اموالی را به منظور رفع نیازهای روز جامعه بخصوص نیازهای جمعی مانند محیط زیست که منافع همه مردم در گرو آن اســت، وقف نمایند و مالهای وقفی گذشته که بهره وری آن منتفی شده و به اموال یا املاک متروکه ای تبدیل شده اســت، با اجازه از حاکم شرع، احیا شده و منافع آن در حفظ محیط زیست یا دیگر موارد جمعی مصرف شود. اکنون به چند مورد اشاره کوتاهی می شود.4-1. وقف آب
یکی از جمله موارد وقفی که از صدر اسلام بسیار رواج داشته اســت وقف آب در اشکال مختلف آن بوده اســت. امام علی ( علیه السلام ) چاه های زیادی را با دستان مبارک خویش حفر نمودند و آنها را وقف عامه مردم کردند تا برای شرب و آبیاری مزارع از آنها استفاده شود. هنوز هم برخی از آن چاهها در مدینه موجود بوده و در حال بهره برداری اســت که به « آبار علی » معروف اســت. بدون شک بیش از چهارده قرن اســت که گروهی از مردم مدینه از یک عمل خداپسندانه امام علی ( علیه السلام ) در آبیاری نخلستانهای خود بهره مند هستند و این نمونه ای از پویایی این نهاد در حفظ نخلستان ها و در عین حال محیط زیست مدینه اســت. شاید اگر این چاه ها موقوفه نبودند تاکنون از بین رفته بود یا حاکمان آن را به کار دیگری اختصاص داده بودند و چنین تأثیر همگانی از آن باقی نمانده نبود. در کشور ما نیز قنوات، چاه ها و آب انبارهای زیادی در گذشته توسط افراد خیر ایجاد و برای منافع عامه مردم و وقف شده اســت که برخی از آنها هنوز هم وجود دارند. لکن نیازهای این دوران اقتضا دارد تا شکل دیگری از وقف آب صورت پذیرد. با توجه به این که قرن بیست و یکم قرن « بحران آب » نام گذاری شده اســت و محیط زیست از این جهت در معرض تهدید بزرگی قرار دارد، لازم اســت تا مردم به مشارکت در اقدامات مربوط به آبخوانداری و آبخیز داری و رساندن آب به زمین های مزروعی به شیوه ای جدید و مکانیزه که از تبخیر بی مورد و هدر رفتن آب جلوگیری شود تشویق و راهنمایی شوند. همچنین هنوز هم روستاهای زیادی هستند که از آب آشامیدنی سالم بی بهره اند و لذا ایجاد شبکه لوله کشی آب شرب نیز می تواند جایگزین آب انبارهای وقفی باشد.4-2. نمونه ای جالب در وقف آب
شادروان حاج محمد نیازی قریب به شصت سال قبل دو یادگار به یاد ماندنی از خود در شهر شیراز باقی گذاشته اســت. وی که ساکن آمریکا بود با خود عهد کرده بود در صورت موفقیت در زندگی برای وطنش شیراز که مردمانش در آن زمان از بیماری های زیادی رنج می بردند بیمارستانی بسازد. هنگام مراجعه به شیراز مشاهده می کند که عدم دسترسی مردم به آب آشامیدنی سالم عامل اصلی بسیاری از بیماری ها شده اســت. لذا همزمان با ساخت بیمارستان به شهرداری وقت پیشنهاد لوله کشی آب برای شیراز را می دهد که در نهایت عمده مخارج آن به دوش خودش می افتد و حدود 20 کیلومتر برای شهر شیراز لوله کشی می کند که 12 هزار خانوار در آن زمان صاحب آب لوله کشی می شوند. در کنار این کار بزرگ اقدام به تأسیس مجموعه بهداشتی و آموزشی بیمارستان نمازی به عنوان محلی برای آموزش و درمان می کند و مهمتر آن که درآمد حاصل از شبکه آبرسانی را نیز وقف بیمارستان می کند تا به طور دائمی هزینه بیمارستان تأمین و مردم از بیماری نجات یابند ( ریاحی، 1387: 1).4-3. اهمیت کاشت درخت و وقف آن
اسلام برای گیاهان و درختان اهمیت بسیار فراوانی قائل شده اســت به گونه ای که در تعدای از آیات و روایات به منابع گیاهان و درختان اشاره شده اســت. در حدیث شریفی از پیامبر گرامی اسلام (ص) آمده اســت که فرموده اند:4-4. منع قطع درختان در اسلام
درخت موجود زنده ای اســت که همانند دیگر موجودات حق حیات دارد و جز به مقدار ضرورت نمی توان آن ها را قطع کرد. اهمیت این مسأله تا حدی اســت که حتی در زمان جنگ هم سربازان از بسیاری از کارهای خلاف انسانی از جمله قطع درختان منع شده اند که این بیانگر روح والای انسانی در نظام تربیتی اسلام اســت. حتی تعالیم اسلامی رعایت حقوق گیاهان و حیوانات و محیط زیست را در کنار حقوق انسان ها سر لوحه کار خود قرار داده اســت:4-5. وقف و حیات وحش
آنچه امروزه به عنوان حفظ محیط زیست در جهان مطرح می شود و پیروان و طرفداران بسیاری به ویژه در حوزه فکری و فرهنگی دارد و نوعی پاسخ گویی به نگاه دوره ی جدید در تسلط بر طبیعت اســت، ما در سنت موقوفه ی قدیم شاهد جلوه های زیبایی از آن بوده ایم. یک نمونه آن درباره پرندگان مهاجر اســت. کشور ما محل عبور پرندگان مهاجر اســت که در فصل سرما از مناطق سرد سیری به طرف جنوب ایران پرواز می کنند، در موقوفات ما در قرن ها پیش برای غذای این پرندگان پیش بینی لازم شده اســت. برای پرندگانی که زمستان ها را در تالاب های ایران می گذراندند از درآمد های زمین های موقوفه ی کشاورزی سهمی تعیین می شده تا در ماه هایی که دانه به سختی در اختیار آنها قرار می گرفت، دانه ها را بریزند و از تلف شدن پرندگان جلوگیری کنند ( مسجد جامعی 1383). در روستای عزآباد استان یزد موقوفه ای بوده اســت که منافع آن باید صرف طعمه سگ کور شود ( سایت راسخون 1387 موقوفات قری و بلوکات )4-6. وقف و بیابان زدایی
موقوفه برای جلوگیری از حرکت شن های روان که امروز مسأله ی اساسی بعضی از شهرهای جهان و کشور ماست از قدیم مورد توجه واقفان بوده اســت. ما موقوفاتی داشته ایم که نیکوکاران شهرها سرمایه ای را به کار انداخته اند و درآمد آن عاید کسانی می شود که کارشان توقف شن های روان و حتی برگرداندن شن های روان بیابان از شهرها بوده اســت ( مسجد جامعی 1383 ). مناطق کویری وسیعی در کشور ما وجود دارد و دولت توان لازم در مبارزه با آن و مسأله بیابان زدایی را ندارد. پس منافع برخی از موقوفات می تواند با کاشت و درختان با شرایط اقلیمی هر منطقه از حرکت شن های روان جلوگیری کرده و در این زمینه به محیط زیست کمک کند.4-7. وقف و آلودگی هوا
افزایش آلودگی هوا به خصوص در شهرهای بزرگ به یک معضل بزرگ اجتماعی تبدیل شده اســت، به طوری که سالانه افراد زیادی در اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می دهند. درختان زیادی در شهرهای بزرگ بر اثر کثرت سرب و دوده از نفس کشیدن و تولید اکسیژن باز می مانند. مصرف آب برای انواع نیازهای خانگی، صنعتی و شهری رو به افزایش اســت و دهها مشکلات دیگر که برنامه های دولتی از حل آن عاجز اســت. لذا یک عزم ملی لازم اســت تا افراد درآمد های وقفی را به راه های گوناگونی در حل این گونه معضلات زندگی امروزی اختصاص دهند. به عنوان مثال در گذشته باغهای میوه ای را وقف می کردند تا میوه آن به استفاده افراد نیازمند یا عابران برسد، اما امروزه نیاز روز افزون شهروندان حتی فقرا و نیازمندان به فضاهای سبز به مراتب بیشتر از میوه درختان اســت. پس می توان با مساعدت های دولتی در ارائه زمین و تسهیلات دیگر مردم را تشویق کرد که به احداث و وقف پارک های مناسب در سطح شهر بپردازند. به علاوه، همان گونه که در گذشته موقوفاتی برای حمل و نقل حجاج، زوار یا در راه ماندگان وجود داشته اســت، امروزه نیز می توان درآمد موقوفاتی را به تهیه وسایل حمل و نقل عمومی اختصاص داد تا در کاهش آلودگی هوا و بهبود ترافیک شهری کمک کند.5. مبارزه شدید اسلام با تخریب محیط زیست
5-1. نهی از فساد در روی زمین
یکی از آیات بسیار زیبا در اهمیت محیط زیست و حفظ آن آیه 77 سوره قصص اســت که می فرماید:5-2. توصیه به عمران و آبادانی
اسلام تأکید و توصیه فراوانی به کار و تلاش بخصوص در زمینه های کشاورزی، زراعت و عمران و آبادانی در روی زمین و حفظ و نگهداری محیط زیست دارد. امام علی (ع) می فرماید: « کسی که آب و زمینی در اختیار داشته باشد و آنگاه از فقر و تنگدستی رنج ببرد از رحمت الهی دور خواهد بود » (5) ( حر عاملی ج 24: 12).6. وقف و تعلیم و تربیت
موقوفات زیادی در ترویج تعلیم و تربیت بخصوص علوم دینی و مدارس علمیه و طلاب وجود دارد. لکن از جمله موارد که امروزه ضرورت دارد، اختصاص موقوفاتی برای آموزشهای عمومی در زمینه محیط زیست و نحوه تعامل مردم با آن اســت. همچنین لازم اســت محیط بانان زیست گاههای طبیعی از آموزش اختصاصی مستمر و یادگیری آخرین دانش ها و تکنولوژی های جهانی در حفظ و توسعه محیط زیست برخوردار شوند.7. وقف و عدالت بین نسلی
انفال و منابع طبیعی در اسلام از اهمیت فراوانی برخوردار اســت و اختصاص آن به خدا و رسول بر اساس آیه اول سوره مبارکه انفال حاکی از آن اســت که افراد نتوانند بصورت انحصاری استفاده از آنها را در اختیار خود گیرند و عامه مردم را از بهره مندی آن محروم سازند. در موضوع فی ء نیز حکمت اختصاص آن به موارد مشخص مذکور در آیه 7 سوره حشر مبارزه با گرد آمدن اموال در دست طبقه معدودی از جامعه یعنی اغنیا و ثروتمندان اســت. (6) اصل 45 قانون اساسی جمهوری اسلامی نیز انفال و ثروتهای عمومی را در اختیار حکومت اسلامی قرار داده اســت تا بر طبق مصالح عامه نسبت به آنه عمل شود. وقف نیز از جمله مواردی اســت که موجب می شود تا نسلهای بعدی از بسیاری از مواهب الهی بهره مند شوند و به نوعی عدالت بین نسلی در مورد آنان اجرا شود و نسل حاضر نتواند به تنهایی این منابع را مصرف کرده و موجبات تباهی آن را فراهم سازد.8. تجربه های مشابه در کشورهای دیگر
حفاظت از محیط زیست جزو اهداف 400 موقوفه در کشور آلمان اســت.9. مشارکت مردمی و محیط زیست
تجربه تاریخی بسیاری از کشورها نشان دهنده نقش مؤثر مردم در حل بسیاری از معضلات اجتماعی اســت. در هر موردی که دولت ها به مردم اعتماد کرده و به آنها میدان داده اند، مردم به خوبی از عهده کار بر آمده و بدون کوچکترین چشم داشتی بزرگترین آثار را از خود به یادگار گذاشته اند. غیر از حماسه هشت سال دفاع مقدس که عملکرد ملت ایران به اسطوره ای در تاریخ تبدیل شد، باید به جهاد سازندگی اشاره کرد که خدمات شایانی برای محرومین انجام داد. از این تجربه می توان در حفاظت مردمی از محیط زیست استفاده مطلوب نمود.نتیجه گیری و پیشنهادها
امروزه توسعه اقتصادی در تمامی کشورها سرعت بسیار بالایی به خود گرفته اســت که خواه یا ناخواه تخریب و نابودی محیط زیست را در ابعاد مختلف به دنبال دارد. گرچه دولتها راهکارهایی را در پیشگیری یا جبران این خسارتها در برنامه های توسعه ای خود قرار داده اند، هزینه های گزافی که در اثر تباهی محیط زیست متوجه جوامع بشری می شود به حدی اســت که بودجه های دولتی توان مبارزه با آن را ندارد. یکی از بهترین راه هایی که می تواند در حفظ محیط زیست کمک نماید، مشارکت داوطلبانه مردمی در اشکال مختلف آن اســت. نهاد وقف به عنوان یکی از کارآمد ترین این روشها اســت که به طور مستقیم یا غیر مستقیم نیازهای مالی لازم در این زمینه را تأمین می کند، زیرا وقف از ویژگی استمرار و دوام برخوردار اســت که نسل های آینده را نیز شامل می شود و منابع زیست محیطی را برای آنان حفظ می کند و این امر بیانگر نمونه ای از پویایی برنامه های اسلامی اســت. برای توسعه فرهنگ وقف و به کارگیری منافع آن در محیط زیست در راه های زیر پیشنهاد می شود:پی نوشت ها :
1. ان قامت الساعة و فی یداحکم الفسیله. فان استطاع ان لا تقوم الساعة حتی یغرسها، فلیغرسها ( محدث نوری، 1408، ج 13: 460).
2. عن ابی عبدالله (ع) انه قال: لا تقطعوا الثمار فیبعث الله علیکم العذاب صبا.
3. « ولا تبغ الفساد فی الارض ان الله لا یحب المفسدین » (قصص/77).
4. « ذَلِکَ بِأنَّ لَمْ یَکُ مُغَیِّرًا نِّعْمَهً أنْعَمَهَا عَلَی قَوْمِ حَتَّی یَغَیِّرُواْ مَا بِأنفُسِهِمْ وَ أنَّ اللهَ سَمِیعٌ عَلِیمٌ » (انفال/53).
5. من وجد ماء و ترابا ثم افتقر فابعده الله.
6. « کی لا یکون دولة بین الاغنیاء منکم » (حشر/7).
همین چند هفته قبل بود که رئیسجمهور منشور حقوق شهروندی در کشور را مطرح کردند و متولیان محیط زیست هم بخش حقوق شهروندی در حوزه محیط زیست را منتشر کردند.
در ماده 112- حفاظت از محیط زیست - که نسل امروز و نسلهای بعد باید در آن حیات اجتماعی رو به رشدی داشته باشند- وظیفهای همگانی است. از این رو فعالیتهای اقتصادی و غیر آنکه با آلودگی محیطزیست یا تخریب غیرقابلجبران آن همراه باشد، ممنوع است. حفاظت، بهسازی و زیباسازی محیطزیست و گسترش فرهنگ حمایت از محیطزیست حق شهروندان است و دولت این حق را در برنامهها، تصمیمات و اقدامهای توسعهای، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، دفاعی و امنیتی مدنظر قرار میدهد و با آلودگی و تخریب محیطزیست مقابله میکند.
ماده 113- هر شهروند حق بهرهمندی از محیطزیست سالم، پاک و عاری از انواع آلودگی، ازجمله آلودگی هوا، آب و آلودگیهای ناشی از امواج و تشعشعات مضر و آگاهی از میزان و تبعات آلایندههای محیطزیست را دارد. دستگاههای اجرایی برای کاهش آلایندههای زیستمحیطی بهویژه در شهرهای بزرگ تدابیر لازم را اتخاذ میکنند.
ماده 114- هرگونه اقدام بهمنظور توسعه زیربنایی و صنعتی مانند احداث سدها و راهها و صنایع استخراجی، پتروشیمی یا هستهای و مانند آن باید پس از ارزیابی تأثیرات زیستمحیطی انجام شود. اجرای طرحهای توسعهای منوط به رعایت دقیق ملاحظات زیستمحیطی خواهد بود.
ماده 115- دولت با ایفای نقش بینالمللی مؤثر از طریق همکاریهای اقتصادی، تبادل اطلاعات، انتقال دانش فنی و مبادله فرهنگی برای تحقق توسعه پایدار همهجانبه و متوازن و رفع موانع بینالمللی اقدام خواهد نمود. حق شهروندان است که از مزایا و منافع فنآوریهای نو در کلیه زمینهها از جمله بهداشتی، پزشکی، دارویی، غذایی، اقتصادی و تجاری بهرهمند شوند.
سوال اینجا است آیا رعایت دغدغههای زیست محیطی در حوزه پسماند در استان مازندران انجام میشود.
مدت 17 سال است که موضوع عدم ساماندهی پساماند گریبانگیر مردم در بابل است، چندین سال است که زبالههای نوشهر به صورت نامناسب دفن میشود، 11 سال است که مشکلات اجتماعی شدید بابت حمل نامناسب زباله گیربانگیر مردم در منطقه چهاردانگه مازندران است، اخیرا مردم منطقه چهاردانگه مازندران و چندین سال است که مردم بابل در انتقاد به ساماندهی نامناسب زباله مواردی را مطرح کردند، متولیان امور به جای حل مسئله تلاش دارند این انتقادها را به نوعی نامناسب پاسخ دهند.
چرا مسؤولان بهداشتی استان مازندران وقتی رئیس محیط زیست ساری نسبت به وجود زبالههای عفونی انتقاد کرد در راستای حمایت از این مدیر اقدام اثرگذار و موجهای در این مدت نداشتند.
چرا با وجود مطرح شدن آلودگی در آب شرب مردم در منطقه تلمادره ساری، آب منطقهای مازندران و آب فاضلاب روستایی سکوت اختیار کردند، مسؤولان دانشگاه علوم پزشکی مازندران اگر نسبت به دفن نامناسب زباله انتقاد و حرفی داشتند چرا دغدغههای خویش را مطرح نکردند.
چرا دغدغه مردم در بابل تا زمانی که مطرح میشود سیاسی تلقی شده و همه مشکلات و نارساییهای خودشان را پای نظام میگذراند.
بحث ساماندهی زباله در استان مازندران در دوره طاهایی مطرح و در این دوره استاندار مازندران هم اعلام کرد که نسبت به ساماندهی آن اقدام مناسب انجام میدهد اما آنچه تاکنون دیده شد همهاش وعده وعید است. وقتی با انتقاد مردمی مواجه میشوند به جای حل کردن مسئله، صورت مسئله را پاک میکنند و به مردم انگ سیاسی بودن را میزنند.
آیا فرصت 17 ساله مردم برای ساماندهی زباله در بابل، مشکلات و آلودگی چند ساله در نوشهر و صبر چندین ساله مردم در چهاردانگه مازندران کافی نیست، آیا واقعا حق کسانی است که زباله مردم سایر نقاط استان را تحمل کردند و محیط زیست آنها به شدت آلوده شد و امروز با انواع و اقسام بیماری در حال مبارزه هستند و نمیخواهند که دیگر شاهد انتقال زباله به محل زندگی آنها باشیم، انگ سیاسی بودن بزنیم.
متولیان بهداشتی چند بار نسبت به ساماندهی نامناسب پسماند هشدار دادند؟ هشدار ندادید اشکال ندارد، چرا نسبت به ساماندهی پسماند مراکز درمانی خصوصی که متولی آنها هستید اقدام اساسی نکردید؟
این روزها بحث آلودگی آبهای زیر سحطی در منطقه چهاردانگه ساری مطرح شد، شهرداری مرکز استان نسبت به این موضوع واکنش نشان داد و در جلسهای که در شورا داشت از مطرح شدن آلودگی آب در این منطقه گلایه کرد و بحث احداث تاسیسات 2 میلیارد تومانی که در محل دفن زباله ساری را پیش کشید، اگر این دستگاه کار میکرد در حال حاضر مردم با مشکل آلودگی آب که آزمایشات آن موجود هست مواجه نمیشدند.
انتظار است مسؤولان امور به جای فرافکنی، واقعیت و مشکلات را پذیرا باشند و از همه ظرفیت خویش برای ساماندهی پسماند در استان اقدام کنند.
نکته آخر، کمکاری خودمان را به پای نظام نگذاریم، زباله مشکل اجتماعی است و باید اجتماعی بماند، از افرادی که نسبت به انتقال نامناسب زباله حرف دارند، حرفشان پذیرفته و با همه وجود برای ساماندهی مناسب زباله اقدام شود.
زاهدان - ایرنا - نیره پور ملایی طی مراسمی امروز/یکشنبه/ به عنوان نخستین مدیرکل زن حفاظت محیط زیست کشور به سمت مدیرکل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان منصوب و معرفی شد.
از آن تاریخ به بعد مدیریت محیط زیست استان مازندران با معرفی سرپرست اداره میشد و هر روز خبر تغییر زمان معرفی مدیرکل جدید باعث میشد که سرپرست این ارگان در بلاتکلیفی به سر ببرد.
یک ماه بعد از رفتن مهردادی، گزینههای برای مدیریت این پست حساس در استان مازندران مطرح بود اما خانم ابتکار به ظاهر وقت نداشت که مدیرکل محیط زیست استان مازندران که بسیار شکننده است را معرفی کند.
معصومه ابتکار سرانجام بعد از سه ماه، ابراهمی کارنامی را متقاعد کرد که به عنوان مدیرکل محیط زیست استان مازندران مشغول به کار شود. ابراهیمی مدیریت محیط زیست استان سمنان و استان مرکزی را در کارنامه خویش دارد و به عنوان مدیرکل محیط زیست مازندران فردا معارفه میشود.
دانش > محیط زیست جهان - همشهری آنلاین:
رکورد گرمترین سال، رسوایی شرکتهای خودروسازی و مرگ تدریجی صخرههای بزرگ مرجانی استرالیا از جمله خبرهای ناگوار زیستمحیطی در سال میلادی ۲۰۱۶ بودند.
به گزارش ایرنا، برخی از رخدادهای سال 2016 در حوزه محیط زیست به شرح زیر است:
با تداوم روند گرم شدن کره زمین از زمان آغاز ثبت دمای هوا تاکنون، سال 2016 این رکورد را جا به جا کرد. دمای کره زمین در مقایسه با دوران پیش صنعتی (اواسط قرن 19) 1/2 درجه سانتیگراد افزایش داشته است.
آزمایشهای متعدد اثبات کردند که تقریبا تمامی خودروهای دیزلی تولیدی دستکاری شده و سیستم تصفیه اگزوز آنها آن گونه که مقرر است، عمل نمیکند. نتیجه این رسوایی به معنای در خطر قرار گرفتن زندگی ساکنان شهرها و افزایش میزان مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا است. این واقعه موجب شده تا اینک بحثهای متعددی در رابطه با حذف خودروهای دیزلی از شهرها در سراسر جهان به جریان افتد.
در ماه مارس شهر فوکوشیما در کانون توجه قرار گرفت؛ پنج سال پیش در رآکتورهای 1،2 و 3 نیروگاه هستهای این شهر، سوخت هستهای ذوب شد و رآکتور 4 آن نیز آتش گرفت. نیروگاه فوکوشیما هنوز تحت کنترل کامل درنیامده و نشت مواد رادیواکتیو ادامه دارد. به گفته دولت ژاپن فاجعه اتمی فوکوشیما تا بدین جا 175 میلیارد دلار خسارت برجای گذاشته است.
دیواره بزرگ مرجانی در شرق استرالیا بزرگترین مجموعه صخرههای مرجانی در دنیا به شمار میرود و به عنوان میراث جهانی زیستمحیطی یونسکو به ثبت رسیده است. افزایش دمای آب اقیانوسها در سالهای اخیر موجب مرگ مرجانها و تغییر رنگ آنان به سفید شده است. دیواره بزرگ مرجانی 2 هزار کیلومتر طول دارد و 400 نوع مختلف مرجان، 1500 نوع ماهی بیش از 4 هزار گونه از نرمتنان در آن جا خانه دارند.
گلایفوزیت (گلیفسات) پرفروشترین سم علفکش در جهان است. طبق اعلام آژانس جهانی تحقیقات سرطان این محصول سرطانزاست و در محصولات کشاورزی میتوان ردپای آن را یافت. اعلام موضوع به بحثها و کشمکشهای متعددی در رابطه با مصرف این سم علفکش دامن زده است. کمیسیون اروپا تا پایان سال 2017 استفاده از گلایفوزیت را مجاز دانسته است. قرار است تا آن زمان پژوهشهای بیشتری روی این محصول شیمیایی صورت بگیرد.
هواپیمای خورشیدی "ایمپالس 2" ساخته دانشمندان سوئیسی توانست در سال 2016 دور دنیا پرواز کند. صفحههای خورشیدی نصب شده روی بالهای دراز این هواپیما سوخت مورد نیاز برای ملخ و باتری تعبیه شده در بدنه را تأمین کردند. به این ترتیب خلبانها این امکان را داشتند که در شب نیز به پرواز خود ادامه دهند.
سال 2016 در بسیاری از نقاط کره زمین شاهد آبوهوای طغیانگر در فصول مختلف بودیم؛ موجی از هوای داغ و سوزان، آتشگرفتن جنگلها و بروز سیلاب. هرچند گرمایش زمین در سالهای اخیر موجی از تغییرات آبوهوایی را به همراه داشته است، اما با این حال هنوز نمیتوان با قطعیت آن را عامل تکتک رخدادهای آبوهوایی یاد شده دانست.
90 درصد از مردم جهان با آلودگی شدید هوا دست و پنجه نرم میکنند. طبق پژوهش سازمان جهانی بهداشت سالانه نزدیک به شش میلیون نفر در اثر پیامدهای آلودگی هوا جان خود را از دست میدهند. این معضل بیش از همه در شهرهای بزرگ قربانی میگیرد. تردد وسایل نقلیه، سوزاندن چوب و ذغالسنگ سه عامل مهم ایجاد آلودگی هوا در جهان به شمار میروند.
چین و آمریکا در ماه سپتامبر بر پیمان جهانی تغییرات آبوهوایی موسوم به "توافقنامه اقلیمی پاریس" مهر تأیید زدند. این توافقنامه اینک از سوی 118 کشور تصویب شده و از روز 4 نوامبر رسما به اجرا گذاشته شد. طبق توافقنامه تاریخی پاریس جامعه بینالمللی موظف است تا با در پیش گرفتن اقدامات پیشگیرانه میانگین گرمایش زمین را تا "زیر دو درجه سانتیگراد" نسبت به شروع انقلاب صنعتی نگاه دارند.
هواپیما یکی از مهمترین عوامل آلودهکننده محیط زیست است. افزایش رونق سفرهای هوایی به معنای افزایش تولید گازهای گلخانهای است. در ماه اکتبر 191 کشور در کیگالی، پایتخت رواندا بر سر کاهش تولید گازهای گلخانهای به توافق رسیدند و متعهد شدند تا سال 2021 با اجرای پروژههای مختلف سهم کوچکی در راستای تحقق این هدف ایفا کنند. با این حال اقدامات پیشبینیشده برای جلوگیری از تغییرات اقلیمی همچنان ناکافی هستند.
45 کشور جهان در کنفرانس اقلیمی مراکش متعهد به چشمپوشی از ذغالسنگ و استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر شدند. مراکش نخستین نیروگاه عظیم خورشیدی خود را (تصویر) به راه انداخته است. این نیروگاه بزرگترین نیروگاه خورشیدی جهان به شمار میرود که در شهر ورزازات ساخته شده است.
خبرگزاری آریا - دبیر ستاد توسعه زیست فناوری در رابطه با اهداف این ستاد اعلام کرد: یکی از اهداف مدنظر ستاد توسعه زیست فناوری، توسعه صادرات محصولات این حوزه است که تا سال آینده افزایش چشمگیری خواهد یافت.
دکتر مصطفی قانعی اظهار داشت رشد شش برابری صادرات محصولات زیست فناوری را از سال 92 پیگیری کردهایم و امیدوار هستیم تا سال آینده، اهداف مورد نظر در این حوزه محقق شود.
دبیر ستاد توسعه زیست فناوری در ادامه افزود: صادرات تا سال 92 برای محصولات زیست فناوری حدود 200 میلیون دلار بود، که قصد داریم تا سال 96 این رقم را تا 6 برابر افزایش دهیم.
همچنین وی به وابستگی ایران به واردات محصولات زیست فناوری اشاره کرده و تصریح نمود رشد واردات محصولات زیست فناوری در کشور از سال 88 تا 91 حدود 130 درصد بود، که رقمی نگران کننده و نشانگر افزایش وابستگی ایران به واردات محسوب می شود. از این رو سعی کردیم در این چند سال خلاء موجود را رفع کنیم.
دکتر قانعی در زمینه اهمیت تهیه نقشه دانش نیز اعلام کرد: با توجه به اینکه ستاد توسعه زیستفناوری مرجع اصلی سیاست گذاری، برنامهریزی و راهبری برنامههای این حوزه است، تصمیم گرفتهایم نقشه دانشی تهیه کنیم تا تمام حوزههای مربوط به زیست فناوری را گرد هم آورده و در تمام ابعاد رشد دهیم.
دبیر هیات دولت در یادداشتی تصمیمات دولت برای کمک به بهبود محیط زیست و فضای کسب و کار را بیان کرد.
مدیرکل دفتر پایش فراگیر سازمان حفاظت محیط زیست از پایش و ردیابی آلاینده ها در محصولات کشاورزی برای نخستین بار در سازمان حفاظت محیط زیست خبر داد.
** پایش سرب، کادمیوم، نیترات و فسفات در محصولات کشاورزی
مدیرکل دفتر پایش فراگیر سازمان حفاظت محیط زیست گفت: پس از پایش پارامترهایی همچون فلزات سرب، کادمیوم، نیترات و فسفات در محصولات منتخب، نتایج آزمایش ها با استانداردهای ملی، همچنین استانداردهای سازمان بهداشت جهانی و فائو مقایسه و نتایج اعلام شد.
وی با تاکید بر اینکه بر اساس چند نوبت آنالیز شاخص های تعیین شده، امکان اظهارنظر قطعی درخصوص وجود یا عدم وجود آلودگی و تعمیم آن به تمامی محصولات کشاورزی وجود ندارد، تصریح کرد: این موضوع نیازمند پایش مستمر در بازه های زمانی منظم است.
مدیرکل دفتر پایش فراگیر سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: از این رو ضروری است نتایج این پایش ها در کنار نتایج حاصل از بررسی ها و اندازه گیری های سایر بخش های تخصصی ذیربط همچون سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت قرار گیرد تا بتوان نتایج قابل قبولی از پایش ها ارائه داد.
انصاری گفت: به رغم پایین بودن سرانه مصرف سم در کشور، کاربرد نامطلوب سم اعم از مصرف بی رویه، مصرف سموم ممنوع و غیرمجاز که به علت تحریم های سال های گذشته رواج بیشتری یافت، عدم توجه به طی دوره کارنس سم (حداقل دوره زمانی است که باید از هنگام سمپاشی بگذرد تا آن سم در گیاه تجزیه شده، محصول قابل خوردن باشد) و در نهایت آلایندگی طولانی مدت منابع آب و خاک در برخی مناطق از مهمترین دغدغه های محیط زیست در این حوزه است.
** استان های شمالی رکورددار سرانه مصرف سموم شیمیایی
مدیرکل دفتر پایش فراگیر سازمان حفاظت محیط زیست درباره میزان مصرف سموم در مناطق کشور، اظهار کرد: بر اساس بررسی های به عمل آمده سه استان شمالی گیلان، گلستان و مازندران بیشترین سرانه مصرف سموم شیمیایی به ازای هر نفر بر لیتر را دارند که این موضوع با توجه به شرایط خاص اقلیمی این استان ها و میزان بالای رطوبت، همچنین بالا بودن سطح آب های زیرزمینی بسیار قابل تامل است.
وی پیگیری برای شناسایی محل کشت و سورس آلودگی در مواردی راکه نتایج پایش شاخص ها، بالاتر از حد استاندارد بود، از جمله دستاوردهای مهم پایش های انجام شده برشمرد و افزود: نخستین گام برای کاهش مصرف سموم، همچنین کاهش میزان باقیمانده سموم و آلاینده های ناشی از کودهای شیمیایی در محصولات کشاورزی، شناسایی محل کشت محصولاتی است که میزان آلاینده های آنها بیشتر از حدمجاز است یا در تولید و کشت آنها از سموم غیرمجاز استفاده شده است.
** ضرورت حذف یارانه سم و کود شیمیایی
مدیرکل دفتر پایش فراگیر سازمان حفاظت محیط زیست حذف یارانه بر نهاده های شیمیایی به خصوص سموم و کودها را از جمله مهمترین راهکارهای مدیریتی کاهش آلاینده ها در محصولات کشاورزی دانست و خاطرنشان کرد: با این اقدام می توان تا حدقابل ملاحظه ای میزان مصرف ترکیبات شیمیایی در محصولات کشاورزی را کنترل کرد.
انصاری گفت: اجرایی شدن طرح ردیابی و شناسنامه دار کردن محصولات کشاورزی در سطح ملی از دیگر اقدام های ضروری به منظور جلوگیری از توزیع محصولات دارای باقیمانده سموم و فلزات سنگین بیش از حد مجاز است.
علمی 9014**1834
دریافت کننده: کیمیا عبدالله پور ** انتشار: ناهید شفیعی
صابون های دوستدار محیط زیست
تاریخ انتشار : شنبه ۸ آبان ۱۳۹۵ ساعت ۱۴:۴۷
کلمات کلیدی: صابون-دوستدار محیط زیست-طبیعت-پایتخت