به نظر می‌رسد که مخابرات هر چند از یکسو در حال دست و پنجه نرم‌کردن با دولت بر سر پرداخت بدهی خود است از سوی دیگر هم فعلا حاضر به پذیرفتن رقیب جدیدی در عرصه تلفن ثابت نیست. شرکت شاتل که یکی از دارندگان پروانه FCP است ( پروانه‌ای که از سوی رگولاتوری صادر شده و به دارندگان شرکت اجازه می‌دهد مستقل از مخابرات ارتباطات داخل کشور خود را ایجاد کنند و به ارایه سرویس به مشتریان بپردازند) هفته قبل سرویس تلفن شاتل تاک را راه‌اندازی کرد اما تنها سه روز پس از راه‌اندازی این سرویس مخابرات آن را متوقف کرده است.
شاتل تاک در واقع سرویسی است که خود شاتل هم هم چندان در مورد آن صحبت نکرده و صرفا به طور آزمایشی برای مشترکان خود شاتل برقرار شده بود و این مشترکان قادر به تماس صوتی با هزینه بسیار پایین‌تر از هزینه مخابرات با یکدیگر هستند. مخابرات اما هفته گذشته روتینگ شماره‌های این سرویس را به سمت شماره‌های خود مسدود کرد.
توقف این سرویس ابتدا تکذیب شد اما بعدا سازمان تنظیم مقررات در گفت و گو با روزنامه ایران آن را تایید کرد و سپس خود مخابرات با انتشار یک پاسخ رسمی دلایل آن را چنین توضیح داد :
شرکت شاتل قرار داد اتصال متقابل را امضا نکرده است
به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل شرکت مخابرات ایران ، به دنبال انتشار خبری با عنوان " ،مخابرات ایران، تلفن ثابت ارایه شده توسط شاتل را تحمل نکرد " و انتشار ان در برخی رسانه ها از جمله اقتصاد انلاین ،در ارتباط با واگذاری آزمایشی تلفن ثابت توسط شرکت شاتل و ادعای قطع ارتباط متقابل از سوی شرکت مخابرات ایران ضروری است نکات زیر برای تنویر افکارعمومی به اطلاع برسد :
۱- برای برقراری ارتباطات بین شبکه تلفنی ثابت شرکت شاتل با شبکه های موجود سایر اپراتور ها نیازمند قرار داد اتصال متقابل است که این شرکت اقدامی برای امضا این قرارداد نکرده است .در نتیجه مشخص نیست هزینه های مربوط به دولت ، شرکت ارتباطات زیر ساخت و شرکت مخابرات ایران که قرار است تامین کننده زیر ساخت ارتباطی باشند چگونه باید پرداخت شود. لذا این شرکت می بایست در اسرع وقت مانند سایر اپراتور ها ( همراه و ثابت) نسبت به امضا قرار داد بر اساس هزینه های تمام شده اقدام کند تا بتواند از مزایای ارتباط متقابل برخوردار شود.
۲ - شرکت شاتل نه تنها با شرکت مخابرات ایران بلکه با اپراتور های تلفن همراه هم قرار داد اتصال متقابل امضا نکرده است و لذا مشترکان احتمالی این شرکت قادر به ارتباط اینترنتی فقط با مشترکان اپراتور مذکور خواهند بود .
۳- برقراری ارتباط متقابل توسط این شرکت در ۶ استان به طور آزمایشی بوده و علی رغم عدم امضاء قرار داد اتصال متقابل ، در دو استان که چند مشترک دارد ارتباط این شرکت بر قرار است.
۴ -آنچه تاکنون توسط شرکت شاتل اعلام شده، تست تلفن ثابت بر بستر اینترنت برای توسعه ی اتی بوده است . در این خصوص شرکت مخابرات ایران هم نسبت به هر گونه همکاری در چهار چوب قوانین و مقررات استقبال کرده و آماده همکاری خواهد بود .
۵ - مصداق ادعای شرکت مخابرات ایران در ادعای بند فوق اجرای مصوبه ی ۲۳۰ ابلاغ شده از سوی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در خصوص ارائه امکانات مورد نیاز شرکت های FCP و PAP است که این شرکت طی سال جاری با راه اندازی سامانه ثبت مکانیزه درخواستهای شرکت های دارنده پروانه ، نیاز های شرکت های فوق را در اختیار آنان قرار داده است و در این میان شرکت شاتل تمامی امکانات مورد درخواست خود را دریافت کرده است .
شایان ذکر است این خدمات از طریق همین سامانه بصورت بر خط ( آنلاین ) توسط سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی پایش و نظارت کامل شده و ضمناً تمامی خدمات درخواستی شرکت های دارنده پروانه و ارایه شده به آنها در سراسر کشور ، توسط شرکت مخابرات ایران کنترل و بررسی می شود .
در پایان انتظار می رود مسئولان شرکت شاتل ضمن رعایت اخلاق حرفه ای و احتراز از فرافکنی ، مقید به رعایت مقررات تعاملی و مناسب با دیگران بازیگران این عرصه باشد و با تعامل و بر اساس مجوز ها و مقررات اهداف خود را پیگیری کنند.
اما شرکت شاتل هم حالا پاسخ مفصلی را خطاب به مخابرات منتشر کرده که می‌خوانید:
رفتار مخابرات ضد رقابتی است
در پی ایجاد اختلال و قطع اتصال متقابل شبکه تلفن ثابت شرکت شاتل با شبکه تلفن ثابت و همراه شرکت مخابرات ایران و انتشار ادعاهای غیرواقعی در اطلاعیه مورخ 10/10/1395 آن شرکت با عنوان "شرکت شاتل قرارداد اتصال متقابل را امضا نکرده است"، روابط عمومی شاتل با انتشار جوابیه 15 بندی زیر به ادعاهای مطرح شده در اطلاعیه شرکت مخابرات ایران واکنش نشان داد:
1- طبق مکاتبات و مستندات موجود که مطابق ابلاغیه "فرآیند نظارت بر اتصال متقابل بین اپراتورها" به اطلاع سازمان محترم تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی رسیده، شاتل بلافاصله پس از دریافت پروانه FCP، به طور مکتوب و مستند و مطابق فرآیند اعلامی، به کرات متقاضی ارائه مدل قراردادی، توافق بر سر تعرفه اتصال متقابل و برقراری اتصال متقابل با شرکت مخابرات ایران بعنوان دارنده یکی از پروانه‌های ارائه خدمات مبتنی بر شبکه ثابت و سیار کشور شده است.
2- علیرغم پیگیری‌های مکرر انجام گرفته و برگزاری ده‌ها جلسه پیگیری از شرکت مخابرات ایران در محل سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، به دلیل عدم وجود نگاه تعاملی شرکت مخابرات ایران بعنوان اپراتور غالب بازار با سایر رقبا، مطابق فرآیند ابلاغی رگولاتوری و مصوبات کمیسیون، توافقی بر سر قرارداد اتصال متقابل با مجموعه شرکت مخابرات ایران حاصل نشد، به طوری که شاتل حتی موفق به دریافت نمونه قرارداد پیشنهادی مخابرات در حوزه اتصال متقابل نگردید.
3- پس از پیگیری‌های مکرر شاتل و سازمان محترم تنظیم مقررات و با توجه به عدم حصول نتیجه در این خصوص، مطابق مصوبات کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات (از جمله مصوبه شماره 1 جلسه شماره 234 مورخ 19/02/1395 کمیسیون تنظیم مقررات)، اتصال متقابل شبکه تلفن ثابت شرکت شاتل با شبکه تلفن ثابت و سیار شرکت مخابرات ایران در مهر ماه ، با دستور و پیگیری مکرر سازمان تنظیم مقررات و بدون عقد قرارداد، برقرار و مورد بهره‌برداری طرفین قرار گرفت.
4- پس از برقراری اتصال متقابل با اپراتورهای مخابراتی ثابت و سیار دارای پروانه کشور و اخذ مجوزهای لازم از مراجع ذی صلاح مربوطه از جمله سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات، خدمات تلفن ثابت شاتل برای نخستین بار در پروژه مسکن مهر استان فارس، "راه اندازی تجاری" گردید. پس از آغاز عرضه و توسعه تجاری این خدمات در مناطق مسکن مهر که پیش از آن شرکت مخابرات ایران از ارائه خدمات پایه تلفن ثابت در آنها امتناع کرده بود، فاز دوم خدمات تلفن ثابت شاتل، پس از راه‌اندازی آزمایشی و اخذ مجوزهای لازم از مراجع مربوطه در تاریخ 6/10/1395 و با نام تجاری "شاتل تاک"، به صورت رسمی در 6 استان کشور راه‌اندازی و به عموم مشترکین خدمات اینترنت شاتل در این استان‌ها ارائه شد.
5- با گذشت تنها کمتر از 72 ساعت از راه اندازی رسمی فاز دوم خدمات شبکه تلفن ثابت شاتل، شرکت مخابرات ایران در تاریخ 8/10/95 و بدون هیچگونه اطلاع رسانی و طرح مسئله با شاتل و سازمان تنظیم مقررات، اقدام به قطع اتصال متقابل برقرار شده با شبکه تلفن ثابت شاتل کرد. همانطور که در بند 3 این اطلاعیه توضیح داده شد، اتصال متقابل بین دو شبکه فوق، با دستور سازمان تنظیم مقررات و مطابق مصوبات کمیسیون تنظیم مقررات برقرار شده بود.
6- پس از قطع اتصال متقابل فوق، تمامی شرکت های مخابراتی استانی در پاسخ به پیگیری های انجام شده از سوی شاتل ضمن اظهار بی اطلاعی از قطع ارتباط، مدعی تلاش برای رفع مشکل فنی می¬شدند تا جایی که این شرکت از طریق سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی از قطع اتصال متقابل با خبر شد. گفتنی¬ست طبق اعلام مدیران محترم سازمان، به صورت مکتوب ضرب العجل 24 ساعته¬ای به شرکت مخابرات ایران به منظور اتصال مجدد داده شد.
7- مطابق مصوبات کمیسیون تنظیم مقررات از جمله مصوبه شماره 1 جلسه شماره 234 مورخ 19/02/1395 این کمیسیون، به ویژه مطابق بند 1-2 "کلیه اپراتورها که براساس مفاد موافقت‌نامه پروانه دارای خدمات متناظر هستند، موظف به برقراری اتصال متقابل بایکدیگر به صورت غیر تبعیض‌آمیز می‌باشند".
8- مطابق مصوبات کمیسیون تنظیم مقررات از جمله شرایط تصریح شده در بند 3-3 مصوبه شماره 1 جلسه شماره 234 مورخ 19/02/1395 کمیسیون، “چنانچه طرفین اتصال متقابل قبل از عقد قرارداد ملزم به برقراری اتصال متقابل شوند، باید کلیه هزینه ها و نرخ های اتصال متقابل را به صورت علی الحساب منظور و پس از عقد قرارداد بر اساس مفاد قرارداد، از ابتدای راه اندازی اتصال متقابل با هم تسویه حساب کنند." لذا ادعای مطرح شده در بند 1 اطلاعیه شرکت مخابرات ایران در خصوص "لزوم برقراری اتصال متقابل صرفا پس از عقد قرارداد" با توجه به برقراری اتصال فوق با دستور سازمان تنظیم مقررات صحیح نیست.
9- ادعای "مشخص نبودن تکلیف و نحوه پرداخت هزینه های اتصال متقابل" در بند اول اطلاعیه مخابرات، مطابق ماده نقل قول شده بالا و همچنین بند 2-7 مصوبه فوق که تصریح داشته " هزینه اتصال متقابل از قبیل لینک¬های ارتباطی اعم از خطوط انتقال و کابل های ارتباطی استفاده شده برای برقراری اتصال متقابل به صورت توافقی بر عهده طرفین می‌باشد و در صورت عدم توافق، سهم هر کدام از طرفین پنجاه درصد از هزینه تمام شده به صورت مساوی تعیین می¬شود" و همچنین بند 3-1 همان مصوبه در خصوص نحوه تعیین تعرفه در پروانه شرکت مخابرات ایران و FCP شاتل، از واقعیت به دور است. ضمن آن که لازم به یادآوری است که اظهار نظر مطرح شده در خصوص "مشخص نبودن هزینه و نحوه پرداخت‌های مربوط به دولت و شرکت محترم ارتباطات زیرساخت" در اطلاعیه فوق، علاوه بر غیرواقعی بودن به دلیل شفافیت در مصوبات کمیسیون و پروانه شاتل، در صلاحیت شرکت محترم مخابرات ایران نیست.
10- بر خلاف بند‌های سوم و چهارم اطلاعیه مخابرات در خصوص "برقراری آزمایشی اتصال متقابل با شاتل در 6 استان" و "اعلام تست تلفن ثابت بر بستر اینترنت برای توسعه آتی"، راه اندازی اتصال متقابل و شبکه¬ی یادشده به صورت رسمی و تجاری و در پی دستور سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی برای اتصال متقابل و در چهارچوب تعهدات پروانه¬ای شاتل صورت گرفته است.
11- بر خلاف بند پنجم اطلاعیه شرکت مخابرات ایران در خصوص "دریافت تمامی امکانات مورد نیاز شاتل از شرکت مخابرات ایران در قالب سامانه مبتنی بر مصوبه 230 کمیسیون برای ثبت مکانیزه درخواست شرکت های دارای پروانه"، تنها بیست درصد از درخواست¬های این شرکت اجابت شده که مدارک و مستندات آن در اختیار سازمان محترم تنظیم مقررات قرار گرفته است. با این همه، امیدواریم اقدامات پیشین شرکت مخابرات ایران در واگذاری حقوق اولیه¬ی پروانه¬ای اپراتورهای مخابراتی همچون شاتل که منجر به شکایات و دادخواهی از نهادهای نظارتی از جمله سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات، شورای عالی رقابت، سازمان بازرسی کل کشور، مجلس شورای اسلامی و سایر نهادهای مرتبط، گردیده بود، با رویکرد جدید مدیران محترم این شرکت متحول شود تا این شرکت¬ها بتوانند از حقوق اولیه¬ی خود برخوردار شوند.
12- مطابق بند 4-3 مصوبه شماره 234 کمیسیون که تصریح داشته "فسخ یا تغییر شرایط قرارداد اتصال متقابل، نباید به هیچ عنوان منجر به قطع اتصال متقابل شده و دو طرف موظف به ارایه خدمات اتصال متقابل به یک¬دیگر می باشند" و همچنین مطابق بند 6-3 مصوبه یادشده که تصریح داشته "درصورت بروز هرگونه اختلاف در زمینه اتصال متقابل اپراتورها، بر اساس نظر سازمان عمل خواهد شد" و همچنین اعلام معاون محترم نظارت و اعمال مقررات سازمان تنظیم مقررات در مصاحبه منتشر شده در روزنامه وزین ایران مورخ 11/10/1395، در خصوص این قطع ارتباط که ضمن تایید قطع خودسرانه اتصال متقابل مخابرات با شاتل، تصریح داشته‌اند "اگر مشکلی از نظر قانونی در ارائه این سرویس بود، مخابرات باید آن را به رگولاتوری اعلام می‌کرده"؛ چراکه مطابق مصوبات کمیسیون و پروانه اپراتورها، در این حوزه صرفا سازمان مرجع رسیدگی به اختلافات و کمیسیون مرجع تفسیر مصوبات هستند.
13- پروانه FCP با مجوز هیئت محترم دولت و فرآیند اجرا شده از سوی وزارت محترم ارتباطات و فناوری اطلاعات، با هدف افزایش کیفیت، نوآوری و رقابت بین اپراتورهای مخابراتی و کاهش قیمت خدمات به این اپراتورهای مخابراتی همچون شاتل اعطا شده و بدیهی است اقدامات غیرحرفه‌ای شرکت مخابرات ایران نظیر اعمال محدودیت در توسعه و عرضه خدمات قانونی FCP ها یک رفتار ضد رقابتی بوده و ضمن تضییع مستقیم حقوق مردم، باعث افزایش ریسک امنیت سرمایه گذاری در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور می‌شود.
شاتل در پایان ضمن ابراز امیدواری بر تغییر رویه شرکت مخابرات ایران به عنوان اپراتور غالب بازار در نحوه تعامل با رقبا و رقابت سالم با آنان، مسئولین محترم این شرکت را به رعایت اخلاق حرفه ای، دوری از فرافکنی و انتشار ادعاهای غیرواقعی، رعایت مقررات تعاملی و مناسب با دیگر رقبا در چارچوب مصوبات کمیسیون و پروانه های اعطا شده دعوت می‌کند.
سکوت وزارت ارتباطات و رگولاتوری
فعلا وزارت ارتباطات و رگولاتوری صحبتی در این زمینه نداشته‌اند و به نظر می‌رسد باید منتظر واکنش نهادهایی بود که مجوز FCP را صادر کرده‌اند البته باید گفت دولت فعلا به دنبال بدهی خود از مخابرات هم هست موضوعی که باعث لغو قرارداد واگذاری مخابرات هم شد که هنوز آن موضوع هم نامشخص است.