وب سایت کلیک: ایران نهمین کشور دنیا پس از شوروی، آمریکا، فرانسه، ژاپن، چین، بریتانیا، هند و رژیم صهیونیستی است که مستقلاً موفق به پرتاب ماهواره به فضا شده است.
موفقیتهای ایران در علم نجوم با تغییرات فرهنگی نیز ادامه داشت و ایران پس از اسلام نیز دانشمندانی مشهور مانند ابوالوفا محمد بوزجانی، ابوریحان بیرونی، خیام نیشابوری، ناصر خسرو قبادیانی و بسیاری دیگر از دانشمندان مسلمان ایرانی را به علم نجوم جهان معرفی کرده است. در واقع باید ایرانیان را بنیانگذار ستاره شناسی اسلامی دانست.
فتح ماه و مجله فضا
آشنایی ایرانیان با اخترشناسی نوین نیز در سالهای آغازین قرن سیزدهم صورت گرفت. انتشار مجله فضا در دهه ۴۰ و ۵۰ و همزمانی آن با سفر به ماه رویداد دیگری است که به معرفی علم نجوم نوین به ایرانیان کمک فراوانی کرده است. افتتاح مرکز رصدخانه زعفرانیه و تلاشهای مجله دانشمند در تمامی سالهای انتشار برای معرفی علم ستاره شناسی و نجوم به کودکان ایرانی حالا نسلی از جوانان علاقه مند به این علم را تربیت کرده است که در واقع بسیاری از آنان دانشمندان فعلی نجوم ایران را تشکیل میدهند.
گروههای اختر شناسی آماتوری زیادی در ایران مشغول به فعالیت هستند و رابطهای کارآمد بین این گروهها و دانشمندان ایرانی در جریان است. رابطهای که برخلاف دیگر رشتههای علمی در ایران، جنبهای دولتی و یا دانشگاهی ندارد و در واقع علم نجوم و اختر شناسی در ایران از معدود دانشها و تحقیقاتی است که جنبه علم محور خود را حفظ کرده است. از جمله این گروهها میتوان به روجا، ادیب اصفهان، انجمن ستاره شناسی اهواز، مرکز نجوم آستان حضرت عبدالعظیم و موسسه آفاق راهبر آذربایجان اشاره کرد که هرچند با فراز و نشیبهای زیاد اما همچنان به راه خود ادامه میدهند.
رصدخانههایی که ساخته نشد
با وجود اینکه تاریخچه رصدخانهها در ایران به سالهای دور ایران باستان باز میگردد اما تعداد زیادی رسد خانه فعال و با فناوری به روز در کشور عزیزمان وجود ندارد. پروژه رصد خانه ملی ایران که از سال ۱۳۸۲ تصویب شده است هنوز پس از گذشت ۱۳ سال از تصویب اولیه تنها به پیشرفتی ۳۰ درصدی رسیده است. پرسش اصلی این است که چطور کشوری که هنوز در سادهترین فناوری علم نجوم، یعنی رصد خانه، کمبودهای فراوانی دارد، به هماهنگی لازم با علوم فیزیک، شیمی، ریاضیات و دیگر علوم لازم برای پروژههای عظیم علمی و فضایی رسیده است.
امید
فعالیتهای دانشمندان جوان اختر شناسی، فیزیک و مکانیک ایران در سال ۱۳۸۴ شکلی جدید به خود گرفت و "امید” نام اولین ماهوارهای بود که در کمتر از ۲ سال به تستهای اولیه راه یافت.
ماهواره امید، نخستین ماهواره ساخت کشور ایران است که تمام تجهیزاتش در سازمان فضایی ایران طراحی و تولید شده است. این ماهواره در سیامین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی در مدار فضا قرار گرفت و در ۵ اردیبهشت ۱۳۸۸ با جو غلیظ مناطق غربی آمریکای جنوبی و اقیانوس آرام برخورد کرد و به کار ۸۲ روزهٔ خود پایان داد.
هرچند "امید” دومین ماهواره ایران در مدار بود اما باید این ماهواره را اولین دستاورد مخابراتی دانشمندان ایرانی در سطح نجوم دانست زیرا ماهواره اول که سینا ۱ نام داشت با همکاری دولت روسیه ساخته و فرستاده شده بود.
کاوشگرهای ایرانی
همزمان با طراحی ماهواره امید، کاوشگر ۱ نیز راه را برای ورود نام ایران به کشورهای دارای فناوریهای فضایی هموار میکرد. کاوشگر ۱ اولین موشک کاملاً ایرانی بود که به صورت مستقل مأموریت فضایی خود را در سال ۸۵ آغاز کرد. ایران پس از کاوشگر ۱، هفت کاوشگر دیگر را نیز را به فضا ارسال کرده است که شاید باید موفقترین آنها را کاوشگر پیشگام دانست.
پیشگام با استفاده از موشک تغییر یافته زلزال در ۹ بهمن ۱۳۹۱ یک میمون ماده سه ساله از گونه رزوس را در سفری ۱۶ دقیقهای از پایگاه فضایی سمنان به مأموریت زیرمداری ارسال کرد. ایران اعلام کرد که این کاوشگر پس از طی مراحل پیشبینی شده و رسیدن به سرعت، شتاب و ارتفاع تا ۱۲۰ کیلومتری از سطح زمین، بار دیگر به زمین بازگشت و موجود زنده نیز با موفقیت بازیابی شد.
ماهواره تدبیر
پروژه ساخت دومین ماهوارهی دانشگاه علم و صنعت در سال جاری به پایان رسیده است و البته زمان مشخصی نیز برای ارسال این ماهواره که "تدبیر” نامگذاری شده، اعلام نشده است. محمدعلی برخورداری، رییس دانشگاه علم و صنعت، ساخت چنین ماهوارههایی را یک فعالیت عادی برای این دانشگاه میداند و از امضای قرارداد جدید برای پیشرفت بیشتر این علم در این دانشگاه خبر میدهد.
ما هم میتوانیم
هرچند ارسال چنین ماهوارههایی به فضا با هماهنگی دپارتمانها و علوم مختلف صورت میگیرد، اما باید علم نجوم را به عنوان سرآغاز علوم فضایی دانست و بدون شک پیشرفت ایران در ساخت ماهواره نشان دهنده پیشرفت ایران در علم نجوم است. پیشرفتی که با کم لطفی مسئولین ذیربط، سرعتی کم به خود گرفته و نیاز به تزریق بودجه و توجه بیشتر دارد.
علم اختر شناسی و علوم فضایی ایران هنوز در مرحله "ما هم میتوانیم” قرار دارد. مرحلهای که دانشمندان ایرانی با همهی محدودیتهایی که دارند، موفق به تکرار پیشرفتهای کشورهای توسعه یافته میشوند. مرحلهای که هرچند افتخار آمیز است، اما هنوز با عبارت "ما میتوانیم” و تولید واقعی علم، فاصله زیادی دارد. جوانان ایرانی توان تولید علم را دارند و این را بارها و بارها اثبات کردهاند و این تولید تنها با توجه کسانی ممکن است که دور از سر و صداهای سیاسی به کمک علم نجوم، هوافضا، فیزیک، شیمی، ریاضیات و علوم مهندسی بیایند.
شاید اولین قدم برای این راه پر پیچ خم و طولانی، اتمام پروژههایی باشد که بیش از ۱۰ سال از آغاز آنها میگذرد و چندین رییس جمهور مختلف را به خود دیده است.
رصدخانه Royal Observatory Greenwich هر ساله از بین هزاران عکس، بهترین و برترین تصاویر نجوم را انتخاب می کند.
رصدخانه Royal Observatory Greenwich هر ساله از بین هزاران عکس، بهترین و برترین تصاویر نجوم را انتخاب می کند.
جوان؛ برندگان بهترین عکس های نجوم در سال 2016 اعلام شدند. برای هشتمین سال برگزاری این رقابت که هر ساله توسط Royal observatory Greenwich ( رصد خانه سلطنتی انگلیس) برگزار میشود، حدود 4500 اثر از 80 کشور جهان ارسال شد که 18 تصویر به عنوان برترین و بهترین تصاویر انتخاب شدند. تصاویر بسیار زیبا و خیره کننده ای که چشم هر بینننده ای را به خود مجذوب می کند. در ادامه می توانید عکس های برنده را مشاهده کنید.
وب سایت کلیک: ایران نهمین کشور دنیا پس از شوروی، آمریکا، فرانسه، ژاپن، چین، بریتانیا، هند و رژیم صهیونیستی است که مستقلاً موفق به پرتاب ماهواره به فضا شده است.
موفقیتهای ایران در علم نجوم با تغییرات فرهنگی نیز ادامه داشت و ایران پس از اسلام نیز دانشمندانی مشهور مانند ابوالوفا محمد بوزجانی، ابوریحان بیرونی، خیام نیشابوری، ناصر خسرو قبادیانی و بسیاری دیگر از دانشمندان مسلمان ایرانی را به علم نجوم جهان معرفی کرده است. در واقع باید ایرانیان را بنیانگذار ستاره شناسی اسلامی دانست.
فتح ماه و مجله فضا
آشنایی ایرانیان با اخترشناسی نوین نیز در سالهای آغازین قرن سیزدهم صورت گرفت. انتشار مجله فضا در دهه ۴۰ و ۵۰ و همزمانی آن با سفر به ماه رویداد دیگری است که به معرفی علم نجوم نوین به ایرانیان کمک فراوانی کرده است. افتتاح مرکز رصدخانه زعفرانیه و تلاشهای مجله دانشمند در تمامی سالهای انتشار برای معرفی علم ستاره شناسی و نجوم به کودکان ایرانی حالا نسلی از جوانان علاقه مند به این علم را تربیت کرده است که در واقع بسیاری از آنان دانشمندان فعلی نجوم ایران را تشکیل میدهند.
گروههای اختر شناسی آماتوری زیادی در ایران مشغول به فعالیت هستند و رابطهای کارآمد بین این گروهها و دانشمندان ایرانی در جریان است. رابطهای که برخلاف دیگر رشتههای علمی در ایران، جنبهای دولتی و یا دانشگاهی ندارد و در واقع علم نجوم و اختر شناسی در ایران از معدود دانشها و تحقیقاتی است که جنبه علم محور خود را حفظ کرده است. از جمله این گروهها میتوان به روجا، ادیب اصفهان، انجمن ستاره شناسی اهواز، مرکز نجوم آستان حضرت عبدالعظیم و موسسه آفاق راهبر آذربایجان اشاره کرد که هرچند با فراز و نشیبهای زیاد اما همچنان به راه خود ادامه میدهند.
رصدخانههایی که ساخته نشد
با وجود اینکه تاریخچه رصدخانهها در ایران به سالهای دور ایران باستان باز میگردد اما تعداد زیادی رسد خانه فعال و با فناوری به روز در کشور عزیزمان وجود ندارد. پروژه رصد خانه ملی ایران که از سال ۱۳۸۲ تصویب شده است هنوز پس از گذشت ۱۳ سال از تصویب اولیه تنها به پیشرفتی ۳۰ درصدی رسیده است. پرسش اصلی این است که چطور کشوری که هنوز در سادهترین فناوری علم نجوم، یعنی رصد خانه، کمبودهای فراوانی دارد، به هماهنگی لازم با علوم فیزیک، شیمی، ریاضیات و دیگر علوم لازم برای پروژههای عظیم علمی و فضایی رسیده است.
امید
فعالیتهای دانشمندان جوان اختر شناسی، فیزیک و مکانیک ایران در سال ۱۳۸۴ شکلی جدید به خود گرفت و "امید” نام اولین ماهوارهای بود که در کمتر از ۲ سال به تستهای اولیه راه یافت.
ماهواره امید، نخستین ماهواره ساخت کشور ایران است که تمام تجهیزاتش در سازمان فضایی ایران طراحی و تولید شده است. این ماهواره در سیامین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی در مدار فضا قرار گرفت و در ۵ اردیبهشت ۱۳۸۸ با جو غلیظ مناطق غربی آمریکای جنوبی و اقیانوس آرام برخورد کرد و به کار ۸۲ روزهٔ خود پایان داد.
هرچند "امید” دومین ماهواره ایران در مدار بود اما باید این ماهواره را اولین دستاورد مخابراتی دانشمندان ایرانی در سطح نجوم دانست زیرا ماهواره اول که سینا ۱ نام داشت با همکاری دولت روسیه ساخته و فرستاده شده بود.
کاوشگرهای ایرانی
همزمان با طراحی ماهواره امید، کاوشگر ۱ نیز راه را برای ورود نام ایران به کشورهای دارای فناوریهای فضایی هموار میکرد. کاوشگر ۱ اولین موشک کاملاً ایرانی بود که به صورت مستقل مأموریت فضایی خود را در سال ۸۵ آغاز کرد. ایران پس از کاوشگر ۱، هفت کاوشگر دیگر را نیز را به فضا ارسال کرده است که شاید باید موفقترین آنها را کاوشگر پیشگام دانست.
پیشگام با استفاده از موشک تغییر یافته زلزال در ۹ بهمن ۱۳۹۱ یک میمون ماده سه ساله از گونه رزوس را در سفری ۱۶ دقیقهای از پایگاه فضایی سمنان به مأموریت زیرمداری ارسال کرد. ایران اعلام کرد که این کاوشگر پس از طی مراحل پیشبینی شده و رسیدن به سرعت، شتاب و ارتفاع تا ۱۲۰ کیلومتری از سطح زمین، بار دیگر به زمین بازگشت و موجود زنده نیز با موفقیت بازیابی شد.
ماهواره تدبیر
پروژه ساخت دومین ماهوارهی دانشگاه علم و صنعت در سال جاری به پایان رسیده است و البته زمان مشخصی نیز برای ارسال این ماهواره که "تدبیر” نامگذاری شده، اعلام نشده است. محمدعلی برخورداری، رییس دانشگاه علم و صنعت، ساخت چنین ماهوارههایی را یک فعالیت عادی برای این دانشگاه میداند و از امضای قرارداد جدید برای پیشرفت بیشتر این علم در این دانشگاه خبر میدهد.
ما هم میتوانیم
هرچند ارسال چنین ماهوارههایی به فضا با هماهنگی دپارتمانها و علوم مختلف صورت میگیرد، اما باید علم نجوم را به عنوان سرآغاز علوم فضایی دانست و بدون شک پیشرفت ایران در ساخت ماهواره نشان دهنده پیشرفت ایران در علم نجوم است. پیشرفتی که با کم لطفی مسئولین ذیربط، سرعتی کم به خود گرفته و نیاز به تزریق بودجه و توجه بیشتر دارد.
علم اختر شناسی و علوم فضایی ایران هنوز در مرحله "ما هم میتوانیم” قرار دارد. مرحلهای که دانشمندان ایرانی با همهی محدودیتهایی که دارند، موفق به تکرار پیشرفتهای کشورهای توسعه یافته میشوند. مرحلهای که هرچند افتخار آمیز است، اما هنوز با عبارت "ما میتوانیم” و تولید واقعی علم، فاصله زیادی دارد. جوانان ایرانی توان تولید علم را دارند و این را بارها و بارها اثبات کردهاند و این تولید تنها با توجه کسانی ممکن است که دور از سر و صداهای سیاسی به کمک علم نجوم، هوافضا، فیزیک، شیمی، ریاضیات و علوم مهندسی بیایند.
شاید اولین قدم برای این راه پر پیچ خم و طولانی، اتمام پروژههایی باشد که بیش از ۱۰ سال از آغاز آنها میگذرد و چندین رییس جمهور مختلف را به خود دیده است.
رصدخانه Royal Observatory Greenwich هر ساله از بین هزاران عکس، بهترین و برترین تصاویر نجوم را انتخاب می کند.
رصدخانه Royal Observatory Greenwich هر ساله از بین هزاران عکس، بهترین و برترین تصاویر نجوم را انتخاب می کند.
جوان؛ برندگان بهترین عکس های نجوم در سال 2016 اعلام شدند. برای هشتمین سال برگزاری این رقابت که هر ساله توسط Royal observatory Greenwich ( رصد خانه سلطنتی انگلیس) برگزار میشود، حدود 4500 اثر از 80 کشور جهان ارسال شد که 18 تصویر به عنوان برترین و بهترین تصاویر انتخاب شدند. تصاویر بسیار زیبا و خیره کننده ای که چشم هر بینننده ای را به خود مجذوب می کند. در ادامه می توانید عکس های برنده را مشاهده کنید.
وب سایت کلیک: شبیهسازی یک خوشه کروی باعث شد نظریات رایج اخترفیزیک در مورد ابرنواخترها و امواج گرانشی زیر سوال رود. شکل یک خوشه ستارهای باستانی NGC 6101، تا همین چند ماه پیش هیچ مفهومی نداشت، تا وقتیکه دانشجوی دکتری فیزیک نجومی، نیکلوس پیوتن و پروفسور مارک گیلیس تصمیم گرفتند کاری متفاوت انجام دهند. آنها یک شبیهسازی کامپیوتری از خوشه کروی انجام دادند و صدها سیاهچاله در آن قراردادند و سپس اجازه دادند برنامه تاریخ ۱۳ میلیارد ساله سیستم ستارهای را بازسازی کند.
پیوتن گفت "امروزه ما میدانیم که بسیاری از سیاهچالهها در خوشههای کروی ایجادشدهاند اما تا به امروز تصور میکردیم اگر یک سیاهچاله در خوشه کروی ایجاد شود، بهطورمعمول در طی ضربه انفجار یک ابرنواختر به بیرون پرتاب میشود. در پایان تنها چند سیاهچاله باقی میمانند اما نیز یکدیگر را دفع میکنند و در آخر خوشه حداقل یک سیاهچاله خواهد داشت.
در چند سال گذشته برخی مطالعات پیشنهاد دادند زمانی که سیاهچالهها در یک خوشه کروی باقی میمانند، تمایل دارند به سمت مرکز بروند و یک تاثیر بصری ایجاد میکنند که خوشه منفجرشده اســت زیرا تمام ستارگان به سمت خارج آن متمایل شدهاند. NGC 6101 ظاهری متورم و توزیع غیرمعمول داشت و چند ستاره قابلمشاهده در مرکز آن دیده میشد. درنتیجه آنها تصمیم گرفتند چند سیاهچاله در شبیهساز قرار دهند.
پیوتن و گیلیس با استفاده از برنامه ساختهشده توسط ستاره شناسان کمبریج، سه شبیهسازی انجام دادند. در ابتدا آنها NGC 6101 را بدون هیچ سیاهچالهای ساختند. سپس خوشه را طوری ساختند که در صورت خروج ۵۰ درصد سیاهچالهها به آن صورت دیده میشد. درنهایت شبیهسازی را طوری انجام دادند که خوشه را طوری مجسم میکرد که اگر در طول عمر خود تمام سیاهچالهها را در خود نگه میداشت.
اجرای هر شبیهسازی ۱۳ میلیارد ساله، یک ماه طول کشید.
پیوتن گفت ” زمانی که ما نتایج را مقایسه کردیم، متوجه شدیم که شبیهسازی بدون سیاهچالهها نمیتوانست آنچه را که اکنون از NGC 6101 میبینیم بسازد. درعینحال موردی که در آن تمام سیاهچالهها حفظشده بودند، با واقعیت کاملا تطابق داشتد. شبیهسازی با ۵۰ درصد سیاهچالهها نیز شباهت چندانی به واقعیت نداشت.”
اگر یافتههای پیوتن و گیلیس درست باشد، دو فرض رایج اخترفیزیکی دگرگون میشوند. اولی ضربه ابرنواخترها باید قدرت کمتری نسبت به آنچه قبلا تصور میشد، داشته باشد و خوشههای کروی ممکن اســت بیش از یک سیاهچاله در خود داشته باشند، به این معنی که آنها اثر قابلمشاهدهتری در پویایی سیستم داشته باشند.
این شبیهسازی ممکن اســت بر کشف امسال امواج گرانشی نیز تاثیر داشته باشد. این دانشمند میگوید "ما متوجه شدیم ادغام سیاهچالهها از طریق موجدار شدن امواج گرانشی ساطعشده انجام میشود. اکنون سوال اینجاست آنها کجا هستند؟”
اگر NGC 6101 صدها سیاهچاله داشته باشد، بسیاری از این سیاهچالهها باهم ادغام خواهند شد و امواج گرانشی ساطع میکنند. اگر سایر خوشههای کروی نیز این تعداد سیاهچاله داشته باشند، ستاره شناسان باید مطالعاتی انجام دهند و به دنبال علامت این امواج در بین خوشهها بگردند تا مکان آن را پیدا کنند.
وی افزود "با دانستن اینکه آنها در این خوشهها وجود دارند و برخی خواص آنها را نیز میدانیم، اکنون میتوانیم برای یافتن روش ادغام آن و کمکهای آتی به دانشمندان امواج گرانشی برای تشخیص این امواج، مطالعات بیشتری انجام دهیم.”
پیوتن از کشف خود بسیار هیجانزده اســت اما اذعان میدارد که اطلاعات در مورد NGC 6101 کامل نیست. وی میگوید "تکنیکی که ما استفاده کردیم کمی ساده بود.” برای مثال او میتواند بگوید احتمالا صدها سیاهچاله در NGC 6101 وجود دارد اما نمیتواند تعداد دقیقی از آن را ذکر کند. و مساله دیگر این اســت که صد درصد نمیدانند جرم متوسط این سیاهچالهها چقدر اســت.
تحقیقات آنها هنوز ادامه دارد و این دو نفر در نظر دارند فرضیههای جایگزینی را نیز امتحان کنند. مثلا اینکه یک سیاهچاله با جرم متوسط علت تشکیل شکل خوشهای باشد. آنها همچنین قصد دارند سایر خوشههای مشابه را شبیهسازی کنند و بفهمند آیا تعدادی سیاهچاله ساختار و پویایی آنها را تشکیل میدهد یا خیر. در آخر آنها میخواهند بدانند این خوشه یک مورد طبیعی اســت؟ و یا اینکه کلا یک استثنا در میان خوشهها اســت.