جام جم سرا: بله، درست است؛ لثهها هم باید کنترل شوند. اهمیت حفظ سلامت لثهها اگر بیشتر از دندان‌ها نباشد، بی‌شک کمتر از آن نخواهد بود، اما متاسفانه خیلی وقت‌ها این موضوع نادیده گرفته میشود و برخی افراد، توجهی به سلامت لثه‌هایشان ندارند، در صورتی که به گفته متخصصان، گاهی ممکن است بیماری‌ها و مشکلات لثه بدون درد و نشانه خاصی اتفاق بیفتد و همین موضوع نشان می‌دهد پیش از بروز هرگونه مشکلی باید نسبت به سلامت لثهها اطمینان پیدا کرد.
تحلیل لثه چه زمانی اتفاق می‌افتد
تحلیل لثه یکی از مشکلاتی است که خیلی‌ها را درگیر می‌کند و البته خیلی‌ها هم هستند که از این بیماری می‌ترسند و حتی پیش از آن‌که اتفاق بیفتد، نگرانش می‌شوند. برای همین ممکن است بیشتر از قبل مسواک بزنند و از نخ دندان و دهانشویه استفاده کنند در حالی که مسواک بیش از حد یا استفاده نادرست از نخ دندان نه‌تنها به بهبود شرایط کمکی نمی‌کند که حتی میتواند وضعیت را بدتر کند. برای همین باید بدانیم تحلیل لثه چیست و به چه دلایلی ایجاد میشود تا بدرستی بتوانیم از بروز این مشکل پیشگیری کنیم.
دکتر عباس کمالی، متخصص جراحی لثه در گفتوگو با جام‌جم در این‌باره چنین توضیح می‌دهد: تاج مینادار و ریشه سمان‌دار دندان در محلی به نام CEJ با یکدیگر تماس پیدامی‌کنند که در حالت طبیعی انتظار می‌رود، لبه لثه حدود یک تا دو میلی‌متر بالاتر از این قسمت قرار بگیرد.
البته این قانون طبیعی درباره همه افراد صدق نمی‌کند و لبه لثه بعضی‌ها بالاتر از این محدوده قرار دارد. لثه برخی دیگر هم ممکن است ابتدا سر جای خودش و بالاتر از مینای دندان باشد، اما به مرور زمان و با شروع تحلیل لثه، پایین می‌آید و حتی میتواند به لبه مینا یا ریشه دندان برسد.
تحلیل لثه؛ آشکار و پنهان؟
گاهی تحلیل لثه قابل مشاهده است و مردم متوجه آن می‌شوند، اما خیلی وقت‌ها شرایطی پیش می‌آید که تحلیل لثه اتفاق می‌افتد، ولی دیده نمی‌شود. دکتر کمالی با اشاره به این موضوع که تحلیل لثه به دو دسته پنهان و آشکار تقسیم میشود، ادامه می‌دهد: اغلب کسانی که به دلیل تحلیل لثه به دندانپزشکان مراجعه می‌کنند، با تحلیل لثه آشکار مواجه هستند و زمانی که می‌بینند لبه لثه از روی مینا حرکت کرده و به ریشه رسیده، از متخصصان مشورت می‌خواهند.
به گفته این دندانپزشک متخصص، در تحلیل پنهان هم چنین اتفاقی رخ می‌دهد و اتصال دندان به لثه و استخوان از بین می‌رود، اما این وضع قابل مشاهده نیست و فرد نمی‌تواند آن را ببیند.
وی با اشاره به اینکه تحلیل پنهان را با عنوان پاکت لثه می‌شناسند، می‌گوید: زمانی که از پاکت لثه صحبت میشود، منظور بروز بیماری و عفونت است که به درمان قطعی نیاز دارد، اما درباره تحلیل آشکار ممکن است چنین وضعی پیش نیاید.
تحلیل لثه، سن و سال نمی‌شناسد
انتظار می‌رود فقط بزرگسالان دچار بیماری‌ها و مشکلات لثه شوند و البته میان بزرگسالان هم بیشتر به سالمندان و کسانی که دوره میانسالی را پشت سرگذاشته‌اند، فکر می‌کنیم، در صورتی که کودکان هم در معرض خطر این بیماری‌ها قرار دارند. دکتر کمالی در این‌باره یادآور میشود: تحلیل لثه معمولا در افراد بزرگسال و کسانی که دوره جوانی را طی کرده‌اند، رخ می‌دهد، اما بیماری‌های خاصی هم وجود دارد که افراد را در سنین پایین‌تر درگیر می‌کند و میتواند موجب بروز چنین مشکلاتی شود.
وی با تاکید بر این که تحلیل لثه در کودکان بسیار کمتر از بزرگسالان مشاهده میشود، می‌گوید: سندرم‌ها و بیماری‌های مختلفی وجود دارد که میتواند در این زمینه نقش داشته باشد و فرد را در معرض خطر این بیماری‌ها قرار می‌دهد. بنابراین گاهی ممکن است در سنین پایین و قبل از هجده سالگی هم شاهد چنین مشکلاتی باشیم، اما در اغلب موارد، میان کودکان بندرت چنین اتفاقی می‌افتد و اگر هم بیماری دیده شود، معمولا همراه با دیگر بیماری‌های سیستمیک است.
رعایت نکردن بهداشت یا افراط در آن
وقتی درباره بیماری‌های دهان و دندان صحبت میشود، همیشه موضوع رعایت بهداشت هم مطرح است؛ به طوری که هرچه بهداشت بهتر و دقیق‌تر رعایت شود، احتمال بروز بیماری دهان و دندان کمتر خواهد شد. تحلیل لثه هم از این قانون پیروی می‌کند و رعایت بهداشت نقش مهمی در این باره دارد. آن‌طور که دکتر کمالی می‌گوید وجود میکروب‌ها عامل مهمی در بروز این مشکل به حساب می‌آید و بخصوص درباره انواع تحلیل‌های پنهان نقش موثری ایفا می‌کند.
وی می‌افزاید: میکروب‌ها به علل مختلف و متفاوتی که مهم‌ترین‌شان رعایت نکردن بهداشت است، در دهان تجمع پیدا می‌کنند و زمانی که نظافت رعایت نشود، این تجمع میکروبی پیشرفت خواهد کرد و بعد از گذشت چند روز یا چند هفته، به یک سیستم پیچیده میکروبی تبدیل خواهد شد که پس از آن شاهد تخریب‌های سنگینی خواهیم بود.
وی با تاکید بر اینکه عامل اصلی ایجاد تحلیل‌های پنهان، تجمع میکروبی در دهان است، یادآور میشود: زمانی که عوامل دیگری مانند دندان‌قروچه و وارد‌کردن فشار بیش از حد به دندان‌ها به رعایت نکردن بهداشت اضافه شود، تخریب بسیار شدیدتری اتفاق خواهد افتاد.
این دندانپزشک متخصص درباره عوامل موثر بر تحلیل‌های آشکار خاطرنشان می‌کند: درباره این تحلیل‌ها وجود میکروب‌ها میتواند موثر باشد اما علاوه بر این، اغلب کسانی که بیش از حد بهداشت را رعایت می‌کنند و حالتی افراطی در این زمینه دارند، در معرض خطر قرار می‌گیرند.
کسانی که از مسواک‌های بسیار سفت و سخت استفاده می‌کنند و به جای اینکه از روش‌های علمی و صحیح برای تمیز‌کردن لثهها کمک بگیرند، لثه را به صورت افقی می‌سایند. به گفته دکتر کمالی، در معرض خطر تحلیل لثه آشکار قرار خواهند داشت. همین سایش رو به جلو و عقب لثهها با مسواک سفت و سخت، باعث تخریب نسوج نگهدارنده دندان و بافت‌های لثه‌ای میشود و به مرور زمان منجر به تحلیل لثهها میشود.
دخالت عوامل سیستمیک
فقط علل موضعی نیست که میتواند باعث تحلیل لثه شود. آن طور که دکتر کمالی می‌گوید، عوامل سیستمیک هم در این زمینه نقش دارند. زمانی که تعادل قدرت التیام بدن و قدرت تخریب میکروب‌ها به هم بخورد، بدن نمی‌تواند نقش ترمیمی‌اش را به خوبی گذشته انجام دهد.
وی می‌افزاید: کسانی که دچار بیماری‌های مختلف مانند کم‌خونی، دیابت و سرطان هستند و به هر دلیلی سیستم ایمنی بدنشان ضعیف شده، قدرت التیام کمتری دارند و در نتیجه تخریب‌ها بیشتر و شدیدتر اتفاق می‌افتد.
عامل اصلی را برطرف کنید
زمانی که تحلیل لثه ایجاد میشود، اولین قدم برای درمان، از بین بردن عامل اصلی ایجادکننده مشکل است. دکتر کمالی با اشاره به این موضوع ادامه می‌دهد: زمانی که عوامل سیستمیک و موضعی حذف شود، مشکل بیمار هم تا حد زیادی برطرف خواهد شد و در بسیاری مواقع حتی به درمان خاصی هم نیاز نداریم.
در صورتی که مشکل همچنان ادامه داشته باشد هم با نظر دندانپزشک می‌توانید از روش‌های درمانی مختلف کمک بگیرید که به گفته دکتر کمالی، این روش‌های درمانی میتواند از جرمگیری ساده تا جراحی‌های پیشرفته متغیر باشد.(نیلوفر اسعدی‌بیگی / گروه سلامت)
