مقدمه ای در مورد جرم گیری دندان
باورهای متفاوتی دررابطه با جرم گیری دندان وجود دارد. برخی می گویند جرم گیری دندان راضعیف وحساس می کند و برخی دیگر معتقدند که جرمگیری دندان برای سلامت و زیبایی مفید اسـت. بهتراست نظر متخصصان را بدانیم.این سوالی اسـت که گاهی بیماران از ما می پرسند که آیا اگر جرم گیری کنم به مینای دندانهایم آسیبی نمی رسد؟ یا، شنیده ایم جرم گیری ضرر دارد! با دلگرم همراه باشید تا بدانیم آیا جرم گیری مضر اسـت یا نه؟!!!
خوب برای جواب این سوال، اول باید دانست:
جرم دندان چیست؟
هرگاه برای مدت کوتاهی مسواک نزنیم همه روزه یک لایه چسبنده بر روی دندان ها بخصوص در خط لبه لثه رسوب می کند که این لایه پلاک نام دارد.
اگر پلاک دندانی روزانه با مسواک و نخ دندان از روی دندان ها و لثه برداشته نشود بعد از مدتی به رسوبات آهکی سفید، زرد یا تیره رنگی تبدیل می شود که با مسواک قابل برداشتن نیست. به این رسوبات آهکی در اصطلاح دندانپزشکی جرم می گویند.
جرم هایی که در بالای لثه بر روی دندان ها تشکیل می شوند قابل رویت هستند بیشتر در اطراف طوق دندان ها نمایان می شوند. ولی جرم هایی که در نواحی زیر لثه تشکیل می شوند بمراتب خطرناکترند.
جرمی که بر روی دندانها تشکیل میشود چیزی شبیه جرم های دور جدار داخلی سماور اسـت . با این تفاوت که ترکیباتی پیچیده تر داشته و روند تشکیل آن اندکی متفاوت اسـت . بزاق ما به طور معمول دارای املاح زیادی اسـت که قدرت رسوب کردن را دارند . این املاح معمولا در جاهائی که با غذا و مسواک کمتر در تماس اسـت رسوب میکنند.
رسوب این املاح همراه اسـت با ایجاد بستر مناسب برای جایگزینی میکروبهائی که به طور طبیعی در دهان وجود دارد و رشد و تکثیر آن اسـت . اضافه شدن پروتئین های موجود در غذا و بذاق و همچنین لاشه سلولهای مرده بافت های مختلف دهان در مجموع باعث افزایش حجم این رسوبات شده و به مرور جرم تشکیل میشود.
این جرم های تشکیل شده پر از میکروب های مختلف اسـت و با مسواک زدن هم تمیز نمیگردد و بافت چسبنده لثه را که محکم به دندان چسبیده را بمرور تخریب کرده و بافت نگهدارنده حیاتی لثه را تخریب کرده و باعث سست شدن پایه های دندان میشود .
با جرم گیری و تمیز کردن این جرم های تشکیل شده بر روی دندان، از روند تخریب لثه جلو گیری می کنیم .
این موضوع که جرم گیری ضرر دارد کاملا اشتباه اسـت و ریشه یابی علت این نوع افکار این اسـت که جرم های تشکیل شده بر روی دندان به مرور لثه را خراب کرده و خود جایگزین میشود . این امر چون به مرور اتفاق میفتد و بیمار متوجه عقب نشینی لثه نمیشود و لثه ای که عقب نشینی کرده با جرم جایگزین میشود فضای خالی که بین دندانها در اثر عقب نشینی لثه هم که ایجاد میشود از دید بیمار پنهان میماند .
موقعی که بیمار برای جرم گیری مراجعه میکند وقتی این جرم ها را تمیز می شود لثه تحلیل رفته در معرض دید بیمار قرار میگیرد و چنین احساسی بدست می دهد که جرم گیری باعث از بین رفتن لثه شده اسـت در صورتی که تمام این اتفاقات قبلا صورت گرفته بوده ولی از دید بیمار پنهان بوده اسـت.
پس نتیجه می گیریم که: این جرم اسـت که ضرر دارد نه جرم گیری.
جرم به صورت فیزیکی، بین لثه و دندان شما فاصله می‌اندازد و چسبندگی لثه به دندان را از بین می‌برد، بنابراین لثه‌ها شل شده و تحلیل می‌روند. به همین علت اسـت که خیلی اوقات پس از جرمگیری تصور می‌کنید از بلندی لثه‌هایتان کاسته شده و بین دندانها فاصله افتاده اسـت، اما حقیقت این اسـت که این فاصله تا به حال توسط جرم پُر شده بود و قابل رویت نبود.
وقتی جرمها را بر می‌دارید، تازه متوجه می‌شوید که لثه‌های شما بر اثر وجود جرم تا چه اندازه تحلیل رفته‌اند.
جرم ، کانونی برای رشد و فعالیت میکروب‌های بیماری‌زاست که محصولات سمی این میکروب‌ها لثه‌ها را بیمار میکند.
یک لثه سالم، صورتی رنگ و براق بوده و محکم به سطح دندان می چسبد، اما ترشحات و مواد زاید ناشی از فعالیت این میکروب‌ها، موجب التهاب و عفونت لثه میشود و به همین دلیل اسـت که لثه در مجاورت جرمها، قرمز، شل و اسفنجی اسـت.
اثرات مضر جرم به همین جا ختم نمیشود. به دنبال التهاب لثه، استخوان اطراف دندان نیز تحلیل رفته و دندان با از دست دادن بافت‌های نگه دارنده خود به مرور زمان لق خواهد شد.
ما معمولا عادت داریم که به هر تغییر رنگی که در روی دندانمان مشاهده میکنیم آن را جرم نامیده و این تصور را داریم که با جرم گیری بایستی این لکه ها رفع گردد .... در حالی که اصلا اینجوری نیست برای شروع بحث لازم اسـت که انواع لکه های رنگی که در روی دندان ممکن اسـت مشاهده کنیم را برای شما برشمارم
1- یکسری از تغییر رنگها بر روی دندان در واقع پوسیدگی هایی هستند که معمولاً به صورت سیاه رنگ مشاهده می شود و در حالت‌های پیشرفته به صورت حفره در می آیند و در نهایت به پیشرفت پوسیدگی دندان درد شروع می شود.
یک راه تشخیص قطعی این تغییر رنگها این اسـت که در پوسیدگی های پیشرفته در دندان حفره ایجاد می شود. برخلاف جرم که معمولاً بر روی دندان می نشیند و حجم اضافی را اشغال می کند.
2- یکسری از تغییر رنگها در ساختمان خود دندان وجود دارند و معمولاً این تغییر رنگها دائمی بوده و با جرم گیری از بین نمی رود.
در ضمن با تراش آن معمولاً در زیر هم همین لکه ها را دارد و این تغییر رنگها یا ناشی از مصرف دارو در زمان رشد جوانه دندان، یا ناشی از نقص تکاملی دندان ها و کمبود املاح مختلف در زمان تشکیل دندان و یا ناشی از افزایش فلوراید آب مصرفی و ... می باشد.
3- نوع سوم تغییر رنگها ناشی از موادی اسـت که به طور معمول مصرف می کنیم و رسوباتی که بر روی دندان تشکیل می شود. این رسوبات یا به صورت رنگدانه هستند و یا به صورت جرم که بحث اصلی ما را تشکیل می دهد. این جرم ها بخوبی با جرم گیری از بین می روند.
و همین جرم ها هستند که لثه را تخریب کرده و در نهایت باعث لق شدن دندانها می شود بدون اینکه خود دندان مشکلی داشته باشد.
جرم گیری دندان ضرر دارد ؟
بسیاری از افراد بر این باورند که جرم گیری برای دندان ضرر دارد و باعث ساییده شدن و ایجاد حساسیت دندانی می شود، حال آنکه جرم گیری در زمان مناسب، علاوه بر برداشتن جرم از سطح دندان و بهبود ظاهر افراد، به سلامت لثه نیز کمک می کند. البته گاهی جرم گیری می تواند عوارضی را نیز به همراه داشته باشد. وجود جرم دندانی باعث تحلیل لثه می شود.
در اثر این تحلیل، فضایی بین دندان ها ایجاد می شود که توسط جرم دندانی پر می شود. پس از برداشت جرم های دندانی، این فضاها نمایان می شود و بیماران می گویند که جرم گیری باعث آسیب به لثه و ایجاد فاصله بین دندان هایشان شده اسـت. در واقع این مشکلات از قبل وجود داشته، اما به خاطر وجود جرم های دندانی، قابل رویت نبوده اسـت.
چرا مردم فکر می کنند که جرم گیری دندان را خراب می کند؟
جرم های تشکیل شده بر روی دندان به مرور باعث آزردگی لثه شده و خود جایگزین می شود. این امر چون به مرور اتفاق می افتد و بیمار متوجه عقب نشینی لثه نمی شود و لثه ای که عقب نشینی کرده با جرم گیری جایگزین می شود و فضای خالی که بین دندانها در اثر عقب نشینی لثه هم که ایجاد می شود از دید بیمار پنهان می ماند.
موقعی که بیمار برای جرم گیری مراجعه می کند وقتی این جرم ها را تمیز می کنیم لثه تحلیل رفته در معرض دید بیمار قرار می گیرد و چنین احساسی بدست می دهد که جرم گیری باعث از بین رفتن لثه شده اسـت؟ و بقول خودشان هم لثه پایین رفته و هم لای دندانها باز شده. در صورتی که تمام این اتفاقات قبلاً صورت گرفته بوده و لی از دید بیمار پنهان بود.
دو مسئله هم چنین افکاری را تشدید می کند: اول اینکه موقع جرم گیری در هر صورت خونریزی اتفاق می افتد و این امری طبیعی اسـت ولی بیمار این امر را دلیل صدمه دیدن لثه هایش می داند و فکر می کند همین خونریزی ها به علت کنده شدن لثه ها از روی دندان اسـت.
دومین مسئله این اسـت که موقعی که جرم به ضخامت کافی روی دندان می نشیند مانع رسیدن سرما و گرما به دندان می شود و به طور طبیعی که دندانهای ما در معرض سرما و گرمای متعادلی در محیط دهان واقع اسـت با وجود این جرمها و عدم رسیدن سرما و گرما به دندان، دندان به مرور حساسیت خود را از دست داده و موقعی که با جرمگیری این جرمها را پاک می کنیم ناگهان دندان در معرض سرما و گرما قرار می گیرد و بیمار تفسیر غلط خود را تکمیل می کند که چون دندانم تراشیده شده به آب سرد و گرم هم حساس شده، جرم گیری کردم لثه هایم پایین رفت.
بین دندانهایم فاصله افتاد، دندانم تیر می کشدو ... مجموع این افکار بیمار را به این نتیجه می رساند که جرم گیری دندان را خراب می کند.
جرمگیری و لق شدن دندانها؟
یکی از باورهای نادرست درباره جرمگیری این اسـت که این اقدام درمانی، لق‌شدن دندانها را به همراه دارد. به گفته دکتر صادقی با تجمع تدریجی جرم روی دندانها و لثه و بی‌توجهی به این موضوع، مقداری از استخوان نگهدارنده دندان تحلیل می‌رود. در حقیقت دندان به این دلیل قبلا لق شده ولی به علت انباشتگی جرم و چسباندن دندانها به هم، بیمار لق شدن آنها را احساس نکرده اسـت، اما بعد از برداشتن جرمها فرد متوجه آن میشود. البته این در مورد همه افرادی که جرمگیری میکنند، صادق نیست. مثلا فردی که دندانهای سالمی دارد بعد از جرمگیری مشکلی نخواهد داشت و اتفاقا از این که بوی بد دهانش از بین رفته و دندانهای تمیزتری دارد، بسیار راضی و خوشحال اسـت.
جرمگیری چگونه انجام میشود؟
در جرمگیری با ابزارهای دستی، دندانپزشک از یک جرمگیر دندان استفاده میکند و به‌صورت دستی پلاک‌های موجود روی دندانها را از بین می‌برد، اما این نوع جرمگیری سطحی و مناسب افرادی اسـت که جرم دندانی زیادی ندارند. در جرمگیری با ابزارهای التراسونیک، پزشک به کمک یک دستگاه کوچک و سر فلزی آن پلاک‌ها را از روی سطح دندانها و لثه پاک میکند و از اسپری آب برای شستن جرم و سرد نگهداشتن سر دستگاه کمک میگیرد.
البته سوال بسیاری از متقاضیان جرمگیری از دندانپزشک این اسـت که آیا جرمگیری درد دارد؟به گفته دکتر صادقی بیمار در حین جرمگیری هیچ دردی را احساس نمی‌کند، چون نوک قلم دستگاه جرمگیری با ایجاد لرزش و ضربه‌های بسیار کوتاه روی جرمها آنها را از بین می‌برد، اما دندان را نمی‌تراشد که باعث ایجاد درد شود.
آیا استفاده از خمیر دندانهای ضد جرم مفید می باشد؟
خیر، جرم با مسواک و خمیر دندان پاک نمی شود و برای این منظور از دندانپزشکان باید کمک گرفت، ضمناً خمیر دندانهایی که به عنوان ضد جرم معرفی شده اند دارای مقادیر زیادی از مواد ساینده بوده و فقط رنگ و لکه های رسوب نموده بر دندان را که زنگ( Stain) نام دارد، تمیز می کنند و استفاده همیشگی از آنها توصیه نمی گردد. این خمیردندانها، بعلت دارا بودن مواد ساینده زیاد،ایجاد خراشهای بسیار ظریف بر سطح دندانها نموده و زمینه را برای تجمع و چسبندگی بیشتر پلاک میکروبی فراهم می آورند.
چند وقت به چند وقت باید جرمگیری کنیم؟
مینای دندان با داشتن بیش از 96 درصد مواد معدنی، یکی از سخت‌ترین مواد موجود در جهان اسـت که تنها الماس آن را تراش میدهد. ابزارهای جرمگیری از آلیاژهایی ساخته شده‌اند که به سختی الماس نیستند و نمی‌توانند مینای دندان را برداشته و به آن آسیب برسانند.
در عین حال هنگام جرمگیری، نوک وسیله فقط با جرمها در تماس اسـت و با رعایت اصول صحیح جرمگیری توسط دندانپزشک، هیچ خطری دندان و مینای آن را تهدید نمی‌کند.
فواصل جرمگیری برای افراد مختلف، متفاوت اسـت. اگر بهداشت دهانی شما مناسب باشد، بیماریهای لثه نداشته باشید و میزان مواد معدنی بزاقتان کم باشد، احتمالاً در فواصل زمانی بیشتری نیاز به جرمگیری خواهید داشت.
هر 6 ماه به دندانپزشک مراجعه کنید تا نیاز شما به جرمگیری را با توجه به شرایط تان پیش بینی کند.
چند نکته در مورد جرم گیری:
- حتماً سالی یک بار جرم گیری را در برنامه بهداشتی خود قرار دهید.
- مطمئن باشید که با دقت در صحیح مسواک زدن ، تشکیل جرم به حداقل خواهد رسید.
- اگر موقع مسواک زدن دیدید که از ناحیه ای از لثه هایتان خون می آید، بدانید که آن ناحیه دچار مشکل اسـت و به دندانپزشک خود مراجعه کنید. ناحیه ای که خون می آید بیشتر مسواک بزنید و از خونریزی آن نترسید. مطمئن باشید با خوب مسواک زدن و بیشتر مسواک زدن آن ناحیه خونریزی خیلی کاهش پیدا خواهد کرد .
- در صورتی که جرم زیادی داشتید و بعد از جرم گیری دندانهایتان به سرما و گرما حساس شده زیاد نگران نباشید به مرور رفع خواهد شد.
- بعد از جرم گیری حتماً از دهانشویه مناسب استفاده نمایید تا در بهبود زخمهای به جا مانده از جرم موثر افتد. استفاده مداوم از دهانشویه ها زیاد توصیه نمی شود و یک هفته بعد از جرم گیری می توانید استفاده از دهانشویه را قطع نمایید.
- هیچ آنتی بیوتیکی قبل و بعد از جرمگیری نیاز نیست. در موارد خاص حتماً دندانپزشکتان تجویز خواهد کرد.
گردآوری شده ی مجله ی اینترنتی دلگرم
مرجان امینی
+ 1 - 0 
