همایش یلدای کارآفرینان استارتاپی در آخرین روز پاییز ۱۳۹۵ در مرکز همایش‌های کتابخانه ملی ایران با حضور و استقبال گسترده کارآفرینان، استارتاپی‌ها، اهالی رسانه و سایر علاقمندان و افراد مرتبط به اکوسیستم کارآفرینی ایران برگزار شد.
همایش یلدای کارآفرینان استارتاپی در سه پنل برگزار شد، در پنل اول که «کارآفرینان ، قهرمانان ملی» نام گرفته بود، مدیران مطرح‌ترین و بزرگترین استارتاپ‌های ایران حضور داشتند و به بحث و تبادل نظر پرداختند. مدیریت این پنل را میلاد صابری، از فعالان اکوسیستم، برعهده داشت. در این پنل محمد جواد شکوری مقدم، مدیر عامل شرکت صبا ایده و بنیانگذار آپارات، سعید محمدی، بنیانگذار دیجی کالا، علیرضا صادقیان، مدیرعامل نت برگ، نازنین دانشور، مدیرعامل تخفیفان و شهرام شاهکار، مدیرعامل اسنپ، با یکدیگر به گفت‌وگو پرداختند.
در پنل دوم نیز مدیران و بنیانگذاران مراکز نوآوری و شتاب‌دهی به بحث و تبادل نظر پرداختند. رضا کلانتری نژاد بنیانگذار شتابدهنده شزان این پنل را مدیریت کرد و محمد امین صمیمی مدیرعامل شفق، محسن ملایری، مدیرعامل آواتک، ناصرغانم زاده مدیر فینوا ، احمدرضا مسرور و حمزه قطبی نژاد، مدیرعامل نوتک در آن حضور داشتند.
در پنل سوم هم که با مدیریت شهرام شریف از روزنامه‌نگاران با سابقه ، برگزار می‌شد، شهاب جوانمردی مدیرعامل فناپ، علی فیاض‌بخش مدیرعامل حرکت اول، سعید رحمانی مدیرعامل سرآوا و رضا زرنوخی مدیرعامل صندوق مالی و توسعه تکنولوژی ایران و رییس انجمن VC ها به بحث و تبادل نظر درباره تامین مالی کسب وکارهای نوپا در ایران پرداختند.
دورهمی‌های سالانه در شب یلدا
دورهمی یلدای کارآفرینان استارتاپی با سخنرانی اکبر هاشمی، سردبیر هفته‌نامه شنبه و دبیر این همایش، آغاز شد. اکبر هاشمی با اشاره به اینکه سنت ایرانیان در شب یلدا جمع شدن و دورهمی خانواده‌هاست، گفت: در شب یلدا بزرگ و کوچک گردهم می‌شوند و از کسبوکار و زندگی روزمره می‌گویند و می‌شنوند. ما هم به عنوان جمعی از فعالان اکو سیستم با برپایی این رویداد در این شب ایرانی، میخواهیم خانواده بزرگ کارآفرینان اکو سیستم استارتاپی ایران را گردهم جمع کنیم و در فضایی دوستانه فارغ از رقابت‌های روزمره به گپ و گفت بپردازیم و از بیم‌ها و امیدهایمان به آینده روشن سخن بگوییم. به شکرانه نزدیک به یک‌سال فعالیت، موفقیت‌ها و شکست‌هایمان را با انار و هندوانه مزمزه کنیم و تفالی به حضرت حافظ بزنیم و بر همدلی‌ها بیفزاییم.
دبیر این همایش همچنین از ادامه برگزاری این دورهمی در سال‌های آتی خبر داد و گفت: تصمیم داریم مراسم یلدای کارآفرینان استارتاپی را هر ساله در شب یلدا با حضور علاقمندان این حوزه برگزار کنیم.
بیشترین امنیت ممکن را ایجاد کرده‌ایم
کارآفرینان استارتاپی حاضر در پنل اول صحبت‌های خود را با بیان تجربیاتی از کارافرینانتجربیاتی که به نظر شنیدن آنها در حضار که بخش قابل توجی از آنها را جوانان فعال در حوزه استارتاپی بودند حس خوبی ایجاد کرد. کارآفرینان حاضر در این پنل همچنین از روند فعلی وضعیت اکوسیستم و اتفاقات اخیر صحبت کردند.
شهرام شاهکار مدیرعامل اسنپ در این پنل کسب تجربه در عرصه استارتاپ را خیلی مهم دانست و گفت: هر کسب و کار نوپا نیاز به تجربه دارد اما نباید از اشتباه کردن ترسید؛ بلکه از اشتباهات درس گرفت. در حوزه استارتاپها نباید یک اشتباه را دوبار تکرار کرد بلکه باید اشتباهات تازه مرتکب شد. نقطه مشترک تمام کارآفرینان بزرگ و موفق جهان این است که نکاتی را که دیگران نمی‌دیدند را دیده و توان ارائه و به تصویر کشیدن آن را به شکل ساده دارند.
شاهکار هدف اصلی کارآفرینی را ارزش‌آفرینی دانست و گفت: اشتغالزایی تنها بخشی از نتایج کارآفرینی است.
مدیرعامل اسنپ همچنین درباره تقابل کسب و کارهای نوپا و کسبوکارهای سنتی گفت: کسبوکارهای جدید در راستای حمایت از افراد و ایجاد کیفیت بهتر می‌توانند ارزش بسیار بیشتری نسبت به کسبوکارهای سنتی خلق کنند. این کسبوکارهای نوپا در مواجهه با روش‌های سنتی می‌توانند در تقابل با یکدیگر باشند اما گاهی می‌توانند در کنار یکدیگر قرار گرفته و روش‌های جدیدتر، کامل‌تر و با کیفیت‌تری را خلق کنند. به گفته مدیرعامل اسنپ کسب وکارهای سنتی باید از فرصت رقابت با کسب وکارهای نوپا استفاده کنند و خدماتی را ارایه کنند که باعث رضایتمندی مشتریان شود.
شاهکار درباره امنیت اطلاعات کاربران در کسبوکار اسنپ نیز گفت: تمام سرورهای ما در ایران میزبانی میشود و با وجود سرمایه‌گذران خارجی، ما طبق قوانین جمهوری اسلامی ایران عمل می‌کنیم و بیشترین امنیت ممکن را از لحاظ دیتا فراهم آورده‌ایم.
تهمت نفوذ، خیانت به کشور است
سعید محمدی بنیانگذار دیجی‌کالا نیز در این پنل از نقش مهم و اثر گذاری کارآفرینی در کشور سخن گفت و ادامه داد: کارآفرینی به ویژه اگر ارزش آفرین باشد، علاج بسیاری از مسایل و مشکلات جامعه خواهد بود. کارآفرینی می تواند یکضرب مشکلات را حل کند لذا کارآفرینی هدیه به جامعه نیست بلکه لازمه رشد و توسعه کشوراست. یکی از مشکلات بزرگ کارآفرین موضوع امید نداشتن و خود ناباوری جوانان است. کارآفرینی نیازمند کمی خوش بینی، امید و باور است. داشتن انگیزه بالا، توانایی تشخیص نیاز بازار، درک مشتری و توانایی تیم سازی، شناخت موضوعات و فرصت‌ها، توان حل مسائل در حوزه‌های مختلف برای کار، رهبری و مدیریت پروژه از عوامل اصلی قدم گذاشتن در مسیر کارآفرینی است.
محمدی همچنین از اشتغالزایی دیجی‌کالا برای بیش از ۲۰۰۰ نفر در کشور خبر داد و گفت:
کسب و کار باید از همه عناصر استفاه کند تا بقا داشته باشد و رشد کند؛ امروز بقای کسب و کار مشروط به استفاده از تکنولوژی است. برای رشد خدمات باید از تکنولوژی استفاده کرد تا به بهره‌وری رسید. بهره وری نیز لازمه ارزش آفرینی است. هر کسب و کار به میزانی که از تکنولوژی استفاده کند میتواند ارزش آفرین باشد.
محمدی درباره تقابل کسبوکارهای نوپا و سنتی نیز گفت: هم اکنون در دوران گذار از مرحله سنتی به مدرن هستیم به طوریکه کسبوکارهای جدید در راستای حمایت از افراد و ایجاد کیفیت بهتر می‌توانند ارزش بسیاری نسبت به کسبوکارهای سنتی خلق کنند در نتیجه بهتر است هر دو طرف برای افزایش بهره‌وری به جای تعارض یا تقابل به تعامل برسند و با کمک یکدیگر از تکنولوژی برای خدمت رسانی بهتر استفاده کنند حتی روش‌های جدیدتر، کامل‌تر و با کیفیت تری را به وجود بیاورند.
محمدی درباره حواشی و شایعات اخیر به وجود آمده حول کسبوکارهای نوپا نیز گفت: قضاوت بدون شناخت کامل یک کسبوکار و بدون بررسی کامل آن درست نیست. در چنین شرایطی تهمت نفوذ به کسب وکارهای نوپای موفق چیزی جز خیانت به کشور نیست. کسبوکارهای استارتاپی کشور، یکی از شفاف‌ترین مدلهای تجاری را در کشور دارند چرا باید با اخبار کذب و تهمت‌ها این فضا را مخدوش کرد؟
محمدی درپایان سخنانش دباره امنیت داده های کاربران در دیجی‌کالا گفت: تمامی دیتاسنترها دیجی‌کالا در داخل کشور است و در امنیت کامل به فعالیت خود ادامه می‌دهد و نگرانی از بابت اطلاعات در دیجی‌کالا وجود ندارد. وظیفه ما محافظت از اطلاعات هموطنان ماست. در صورتی که در طرف مقابل بسیاری از دیتاها در شبکه‌های اجتماعی وجود دارند که اساسا خارج ایران است و کسی هم متعرض نیست. ما در دیجی‌کالا این تضمین را می‌دهیم که هیچ‌کدام از سرمایه‌گذاران ما هیچ‌گونه دسترسی به داده‌های حساس کاربران ما نداشته و نخواهند داشت.
محمدجواد شکوری مدیرعامل آپارات در این پنل گفت: استارتاپها باید قدرت انعطاف‌پذیری زیادی داشته باشند تا بتوانند در مسیر رشد کسب‌وکارشان به حرکت خود ادامه دهند. هر چیزی که به جامعه امید دهد بزرگترین هدیه به جامعه ماست، فعالیت‌های استارتاپی نیز از این دست هستند.
شکوری مقدم با اشاره به مشکل پیش آمده برای این شرکت به خاطر شکایت صدا و سیما گفت : از ما به خاطر اینکه سرویس فراگیر هستیم شکایت شده بود و ما در حال اثبات این موضوع هستیم که سرویس فراگیری نیستیم به خصوص در مقایسه با برخی افراد که الان در شبکه‌های اجتماعی مثل اینستاگرام به صورت زنده ویدیو می‌گذارند و بیننده ده میلیونی دارند اصلا فراگیر محسوب نمی‌شویم.
نازنین دانشور مدیرعامل تخفیفان هم گفت: کارآفرینی ورود در مسیر انجام دادن کارهایی است که شما آنها را هدایت می‌کنید و براساس تجربیاتی که در این مسیر بدست می‌آورید، راه را می‌پیمایید. باید معمول‌ها را دور زد و از محدودیت‌ها فرصت ساخت. به طور مثال اگر جنسیت محدودیت به حساب می‌آید فرصت بهترین بودن را باید خلق کرد همچنان‌که جایی نیست که آقایان بتوانند و خانمها نه! استارتاپ یک صنعت است و در این مسیر همانند صنایع دیگر در حال حرکت و رشد است.
علیرضا صادقیان مدیرعامل نت‌برگ نیز گفت: هیچ راز موفقیتی که بتوان آن را با دیگران به اشتراک گذاشت وجود ندارد بلکه برایند یکسری فاکتورهاست که موفقیت می‌آفریند. به نظر من نقطه اشتراک تمام کارآفرینان جهان این است: نکاتی که دیگران نمی دیدند را دیدند و آن را به شکل ساده برای افرادی که قرار بود با آنها همراه شوند اعم از مشتری، سرمایه گذار و تیم اجرایی داشتند. از آنچه قرار است خلق کنید تصویری درست و شفاف بسازید و بتوانید به بهترین و ساده‌ترین شکل برای دیگران تعریف کنید همان کاری که ما در ابتدا انجام دادیم و به دنبال افرادی رفتیم که تصویر ذهنی ما را بشنوند و البته به درستی اجرایی کنند. البته این را هم بدانیم که باید جسور بود و از چارچوب های معمول گذشت. سعی کنیم به زور از حاشیه امن هایمان بگذریم، یادبگیریم و انجام دهیم.
تیم مهمتر از ایده
محسن ملایری مدیرعامل شتابدهنده آواتک در پنل دوم درباره اهمیت بیشتر تیم نسبت به ایده صحبت کرد و گفت: بازار فعلی پر است از ایده‌های تکراری اما چیزی که کسب‌وکارها را از هم متمایز می‌کند تیم‌ها هستند. شتابدهندهها ماموریت دارند تا ایده‌ها را پیدا کنند بعد به آنها سر و شکل و هویت بدهند و از آنها تیمی بسازند برای بازار رقابت. وی گفت: آواتک با هدف باور کردن کارآفرینان داخلی ۲ سال پیش شکل گرفت.
ملایری همچنین به کارآفرینان توصیه کرد که انجام دادن چندین کار به طور همزمان یکی از موانع موفقیت در هر کاری است.
محمد امین صمیمی عضو هیات مدیره شتابدهنده شفق نیز در این پنل درباره اهمیت تیم صحبت کرد و گفت: ما از تجربه استارتاپها در حوزه فرهنگی و مذهبی که در سایر کشورها ایجاد شده بود استفاده کردیم و این جرقه‌ای برای راه‌اندازی شتابدهنده شفق شد. مهمترین نکته و اتفاق به موفقیت رسیدن هر استارتاپی، تیم قوی و اجرایی است، نه ایده چراکه اکثر ایده‌های ما در لبه دانش و فناوری نیستند پس نمی‌توان گفت این ایده‌ها هستند که ناب و خاصند بلکه باید بگوییم این تیم‌های اجرایی هستند که استارتاپی را موفق یا با شکست مواجه میکنند. ما در کشور هم انباشب سرمایه داریم هم نیروی انسانی که سبب رشد کارآفرین در کشور می شود.
صمیمی درباره خدمات محور بودن استارتاپها ادامه داد: در حال حاضر اقتصاد به سمت اقتصاد خدمات محور در جهان پیش میرود و این به نظر من چیز بدی نیست. شما وقتی محصول فرهنگی استفاده نمی‌کنید از محصولات فرهنگی دیگران استفاده خواهید کرد پس چه بهتر که خودمان تولید کننده فرهنگ اسلامی ایرانی خود باشیم.
حمزه قطبی نژاد مدیر شتابدهنده نوتک نیز گفت: از ۱۵ سال پیش در تلاشیم تا بتوانیم فعالیت‌های آکادمیک دانشگاه را به نیاز صنعت و بازار نزدیک کنیم و فعالیت‌های پژوهشی صرف را به سمت تقاضا محور شدن سوق دهیم. در موفقیت یک استارتاپ چیزی که خیلی مهم است اجرای ایده است که به واسطه توانایی ذاتی و استعداد هر فرد متفاوت میشود. ما باید جوانان مستعد را از طریق بسترسازی‌های لازم و کافی راضی نگه داریم تا در کشور بمانند. تا گمان نکنند ظرفیت‌های خارجی به رغم تمام چالش‌ها برایشان مقدور تر از ظرفیت‌ها و دسترسی‌های داخلی است. خیلی اوقات نیز دسترسی به ظرفیت‌ها در خارج از کشور فراهم‌تر است و به همین دلیل ما میخواهیم از هر ظرفیتی که در خارج از کشور وجود داشته باشد برای کمک به رشد استارتاپها استفاده کنیم گرچه در این مسیر با چالش‌های زیادی روبرو هستیم.
شتابدهندهها «دزد» نیستند!
احمدرضا مسرور مدیرعامل دیموند در پاسخ به سوالی مبنی بر سرقت ایده‌ها توسط شتاب‌دهندها گفت: برخی از صاحبان ایده از شتابدهندهها می‌ترسند که مباد ایده‌شان توسط شتابدهنده به سرقت برود دلیل ترس تیم‌های استارتاپی از شتابدهندهها عدم آگاهی و شناخت از نوع فعالیت شتابدهنده است؛ لذا باید این فضا را از طریق شفاف‌سازی صفر تا صد مسیر و دادن قدرت انتخاب به آنها تغییر دهیم. فضای امیدواری و فراهم کردن زمینه‌ها برای فعالیت جوانان در این عرصه از مهمترین و بهترین کارها برای جذب جوانان و نخبگان کشور به ماندن در کشور است.
ناصر غانم‌زاده مدیرعامل شتابدهنده فینوا هم در این زمینه گفت اگر شتابدهندهها بخواهند ایده‌ها را بدزدند به چه کسی باید بفروشند؟ مثلا ایده اسنپ را میشود را به اوبر فروخت؟ غانم زاده در پاسخ به سوال تاثیر کسبوکارهای نوپا در سبک زندگی گفت: دنیا در هر صورت تغییر می کند. حالا ما باید سعی کنیم این تغییر را به صورت مثبت در جهت تسهیل زندگی مردم و بالاتر بردن سطح زندگی انجام دهیم. بهتر است ما خودمان دست اندکار این تغییر مثبت باشیم تا اینکه اجازه دهیم کسی از بیرون اینکار را برای ما انجام دهد.
بازار رو به رشد استارتاپها در ایران
همایش یلدای کارآفرینان استارتاپی در آخرین پنل با موضوع تامین منابع مالی استارتاپها ادامه پیدا کرد.
شهاب جوانمردی، مدیرعامل شرکت فناپ در پنل سوم گفت: امید به گسترش بازار فناوری باعث شده همه گمان کنند که این بازار در دنیا و غرب جدی و بزرگ است. بزودی در ایران قسمت عمده ای از بازار را استارتاپها به خود اختصاص می‌دهد. سرمایه‌گذاری در حوزه استارتاپها، عددی زیر ۱۰۰ میلیارد تومان است. همه ما امید به بازار خیلی بزرگتری در افق ۱۰ ساله داریم. در دنیا حوزه خدمات ۸۰ درصد حوزه GDP را تشکیل داده اما در کشور ما حوزه خدمات کمتر از 50 درصد GDP است.
وی ادامه داد: این فاصله نشان می‌دهد که سرمایه‌گذران ما با چه امیدی وارد این عرصه می‌شوند. عملا سه ضلع این مثلث همه یا در کم کاری هستند یا در های اولیه. الآن سرمایه گذاران سنتی یا اصلا در این فضا نیستند یا خیلی اندک سرمایه وارد کردند چون به دلیل عدم شناخت، گمان میکنند این حوزه ریسک پذیر و خطرناک است.
جوانمردی گفت: جامعه استارتاپی و فعالان این حوزه در حوزه فرهنگ‌سازی و جذابیت‌های آن تمایل نشان داده‌اند با اینکه کارهایی انجام شده اما کافی نیست. روش موفقیت یک کسبوکار در همه کسب‌وکارها یکسان است ولی این حوزه موارد اضافی مانند دانش و تکنولوژی و ... هم دارد. جوانمردی درباره تقابل جامعه استارتاپی و سرمایه‌گذاران سنتی گفت: جامعه استارتاپی باید دست سرمایه گذار سنتی را بگیرد و وارد این حوزه کنند. بینانگذار و سیاستمداران باید اطمینان خاطر برای سرمایه گذار سنتی را فراهم کنند تا نگران تهدید و مشکلات اقتصادی و سیاسی نباشند. ما در یک اقتصاد آزاد شاهد این هستیم که سرمایه به دنبال بهترین فرصت ها میگردد و جذب آن می شود.
وی ادامه داد: ما فرصت‌هایی داریم که ممکن است سرمایه‌گذار بیرونی به آن علاقه‌مند شود. قوانین تعیین میکنند که این سرمایه‌گذار می‌توانند وارد شوند یا نه. در لایه اول تصمیم گیری، آنچه درباره دیگر صنایع سرمایه‌گذاری داریم در این حوزه هم باید داشته باشیم. ما در این حوزه تاثیرگذاری‌های اجتماعی و فرهنگی بیشتری داریم. بنابراین قوانین خاص‌تری نیاز داریم چون اقتصاد دیجیتالی شرایط خاص خودش را دارد.
کارآفرینان نیازمند فضای امن
در ادامه این پنل سید سعید رحمانی مدیرعامل سرآوا با اشاره به مدلهای جدید سرمایه‌گذاری گفت: برای سرمایه‌گذاری در استارتاپها قوانین موجود در بخش تجارت کارساز نیست به همین دلیل امسال شاهد آن بودیمی که قوانین ایجاد صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه زیر نظر سازمان بورس و با کمک معاونت علمی و دیگر دستگاه‌ها تدوین شد و نخستین صندوق‌ها تشکیل شدند.
رحمانی در پاسخ به این پرسش که چرا جریان سرمایه داخلی و سرمایه‌گذاران سنتی هنوز به بخش استارتاپها متصل نشده گفت : اتفاقا ما در سرآوا جذب سرمایه را از بخش سنتی آغاز کردیم و بانک تجارت، بانک سامان و خاورمیانه از جمله آنها بودند. ما این سرمایه را در شرایط تحریم جذب کردیم.
رحمانی بزرگترین خلا و مانع را در این حوزه نبود امنیت خاطر دانست و ادامه داد: نبود فضای امن کسب و کار و فقدان شفافیت و نبود قانون در زمینه سرمایه گذاری در عرصه استارتاپ از دیگر موانع مهم کسبوکارهای نوپا هستند.
وی ادامه داد: مسائل پیش آمده در شبکه‌های اجتماعی برای جامعه استارتاپی باعث مخدوش شدن فضای امن برای فعالان اکوسیستم و سرمایه‌گذاران میشود وقت و تمرکز آنها را هدف می‌گیرد و برهم می‌زند . باید با شفاف‌سازی آگاهی‌های مورد نیاز امنیتی کارآفرینان را افزایش داد اما نه با ایجاد هراس و بدبینی.
رحمانی با اشاره به اینکه استارتاپها در مراحل اولیه رشد نیاز به جذب سرمایه ندارند و باید توسط سرمایه خود کارآفرینان رشد کنند گفت: بهترین استارتاپ‌های ایران مسیرهای اولیه رشد را با سرمایه شخصی طی کرده‌اند در مراحل نهایی به سراغ سرمایه‌گذار آمده‌اند.
وی درباره جذب سرمایه‌های خارجی از سوی شرکت پامگرنت در سرآوا نیز گفت: ما تا قبل از برجام تمرکزمان روی جذب سرمایه‌گذار داخلی بود ولی بعد از برجام ما به دلیل نیاز به جذب تجربه و دانش فنی سرمایه‌گذار خارجی جذب کردیم که یک سرمایه گذاری 200 میلیون دلاری به همراه تاکید بر انتقال دانش فنی وتجربه مدیریتی بود. این سرمایه‌گذاری در شرایطی صورت گرفت که اکثریت سهام همچنان در اختیار سهامداران ایرانی باقی مانده است.
سرمایه‌گذار خارجی: پول، تجربه و دانش
رضا زرنوخی رییس صندوق مالی توسعه تکنولوژی ایران و رییس انجمن VC ها نیز در پنل سوم گفت: بحث تامین سرمایه برای استارتاپها خیلی پیچیده است. ابزار سرمایه به تنهایی کافی نیست و تضمین وجود ندارد بلکه نیاز به هوشمندی و همراهی با تیم های استارتاپی دارند.
وی ادامه داد: هنوز به قدر کافی نتوانستیم موفقیت‌های این اکوسیستم را برای سرمایه گذاران به تصویر بکشیم. اگر تعداد بیشتری از موقعیت‌ها را نشان دهیم سرمایه گذار بیشتری جذب میشود و این فرصتی در این حوزه است.
زرنوخی گفت: انتظارات از طرف سرمایه گذاران خیلی بالا میرود و این یک تهدید محسوب میشود. افرادی که خیلی پول دارند به این اکوسیستم حسادت می‌ورزند و برای همین انگ و تهمت می‌زنند چون نمی‌توانند مانند این حوزه رشد کنند. به نظر می‌رسد ما نیاز به سرمایه‌گذرای خارجی نداریم اما در مراحل تصمیم‌گیری پروسه کمی طولانی شده و استارتاپها فکر می کنند سرمایه‌گذار خارجی بهتر عمل می‌کند. اما الان پول سرمایه در کشور وجود دارد و نیازی به سرمایه‌گذاری خارجی نداریم.
رییس انجمن VC ها ادامه داد: باید دقت کرد بخش سرمایه‌گذار ترسو و محافظه کار است و بحث امنیت خیلی مهم است. اکوسیستم خودش میتواند ضربه گیر پالس‌های منفی باشد و می‌توانیم اخبار منفی را منعکس نکنیم و با حوصله حرکت کنیم. قانونگذار هم باید اطمینان را ایجاد کند برای سرمایه گذاران تا حمایت خود را کامل کنند و معاونت علمی ریاست جمهوری و سازمان بورس و ... در تلاش برای وضع این قوانین و اجاد اطمینان خاطر هستند. کل قابلیت های اکوسیستم را روی حوزه IT متمرکز کرده‌ایم. ما باید کمک کنیم تا اکوسیستم متوازن رشد کند.
میثاق‌نامه کارآفرینان استارتاپی
دورهمی و همایش یلدای کارآفرینان استارتاپی با امضای میثاق نامه فعالان این اکوسیستم همراه بود. در این میثاق‌نامه کارآفرینان خواستار ایجاد فضای امن برای ادامه فعالیت خود شدند و خود را متعهد به حفظ امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران دانستند. منت میثاق‌نامه بدین شرح است:
«جمع گرم ما در این زیست‌بوم، معنی کارآفرینی استارتاپی را تلاش شبانه روزی و جهادگونه در اقدام و عمل به اقتصاد مقاومتی درجهت رفع بزرگترین معضل کشور که بیکاری جوانان لایق این مرز و بوم است می‌داند و در این راستا، قدم‌های استواری در این سال‌ها برداشته است.
ما تلاش های خود را در جهت ارتقای بهره‌وری بر پایه دانش و نوآوری که منجر به رشد و توسعه اقتصاد ایران اسلامی عزیزمان میشود دانسته و به دور از حرافی، تهمت و سیاست‌ورزی با حفظ وحدت از رقابت‌های سالم اقتصادی در فضایی شفاف استقبال می‌کنیم.
از بزرگان، مسئولان و دلسوزان نظام که همیشه حامی این جوانان بی‌ادعا بوده‌اند، میخواهیم همچنان حامی ما باشند و موانع داخلی و تهدیدها را از مقابل رشد کسب و کارهای نوپای ملی ما که در دوران تحریم‌های ظالمانه و با اتکا به جوانان و سرمایه داخلی شکل گرفته‌اند برداشته و اطمینان خاطر داشته باشند که ما نیز با تمام وجود، خود را متعهد به استقلال و پایبند به حفظ امنیت ملی کشور عزیزمان می‌دانیم.»
