بیشتر موارد بلوغ زودرس دختران همراه با علت خاصی نیست
بهمنظور بررسی دلایل بلوغ زودرس به سراغ دکتر محسن خوشنیت، فوق تخصص غدد درونریز و متابولیسم و عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران رفتیم. او به علل بلوغ زودرس اشاره کرد و افزود: بلوغ زودرس را باید از جنبههای مختلف بررسی کرد. یکی از این جنبهها علل آن است؛ زیرا ممکن است زمینه آن تومورها یا بیماریهای مادرزادی باشد که نیاز به درمان جدی دارند. ممکن است به دلیل تومور مغزی، تومور تخمدان یا تومور غدد فوق کلیوی، فرد دچار بلوغ زودرس باشد. گاهی تومورها خوشخیم و گاهی بدخیم هستند. گاهی هم ممکن است اختلال مادرزادی در ترشح هورمونها در غدد فوق کلیوی وجود داشته باشد. بنابراین به هر حال از لحاظ علت باید بررسی شود. بیشتر موارد بلوغ زودرس در دختران معمولاً همراه با علت خاصی نیست. پسران عکس این وضعیت را دارند و عموماً علت مشخصی برای بلوغ زودرسشان پیدا میشود.
کوتاهی قد و مشکلات روانی از عوارض بلوغ زودرس
خوشنیت با اشاره به عواقب بلوغ زودرس تصریح کرد: بلوغ زودرس باعث ایجاد جهش رشدی زودتر در دختران میشود. صفحات رشد نیز زودتر بسته و باعث میشود قد کودک کوتاه باقی بماند؛ گرچه اوایل رشد میکند اما به علت بسته شدن سریعتر صفحات رشد در سنین پایینتر، قد کودک کوتاه باقی میماند. بنابراین باید حتماً درمان شود. از طرفی بلوغ زودرس به لحاظ روانی برای کودک مشکلساز است؛ وقتی میبیند همسنوسالان خود علایم بلوغ را ندارند ولی یکسری علایمی در بدنش ایجاد شده که با دیگران فرق میکند، از لحاظ روانی برای کودک مشکلساز میشود و نیاز به درمان دارد.
8 سالگی؛ سن بلوغ زودرس
این فوقتخصص غدد در مورد نشانههای بلوغ بیان کرد: اولین علامت بلوغ در دختران جوانههای پستانی است که مادران باید به این نشانه اهمیت دهند. اگر دیدند جوانههای پستانی قبل از سن 8 سالگی در دختران ایجاد شد، بلافاصله به متخصص غدد مراجعه کنند. بعد از ایجاد جوانههای پستان، با فاصله حدود 6 ماه موهای ناحیه زیربغل و ناحیه تناسلی هم تدریجاً ایجاد میشود. شروع سن طبیعی بلوغ در دختران بهطور متوسط 10 تا 11 سالگی است. بلوغ قبل از 8 سالگی، بلوغ زودرس است. اگر بلوغی بعد از 8 سالگی اتفاق بیفتد ولی خیلی سریع پیش برود، بهطوریکه در فواصل کمتر از سه ماه مراحل بلوغ تغییر کند نیز باید درمان شود. بلوغ پنج مرحله دارد که در معاینه تخصصی مشاهده میشود. اگر ببینیم بلوغ سریعاً پیش میرود، آن را بهطور موقت متوقف میکنیم.
توقف نشانههای بلوغ تا سن نرمال آن
این عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره درمان بلوغ زودرس گفت: در زمینه درمان باید اول بررسی کنیم به چه علتی فرد دچار بلوغ زودرس شده است. با توجه به اینکه در بسیاری از مواقع در دختران علت پیدا نمیشود، داروهایی تجویز میکنیم که جلوی تغییرات هورمونی ایجادشده را بهطور موقت بگیریم. مصرف داروها در سن نرمال بلوغ، متوقف شده و زمانی که دارو قطع شود، تغییرات هورمونی دوران بلوغ به مرور برمیگردد. بنابراین لازم است گاهی چند سال داروها تجویز شوند. معمولاً داروها به صورت تزریقی است و ماهانه یا سه ماه یکبار تزریق میشود.
زنگ خطر بلوغ زودرس برای مسئولان
ازآنجاییکه بلوغ زودرس یک نوع اختلال در سلامتی فرد است و عموماً در سنینی رخ میدهد که کودک در مقطع دبستان یا پیشدبستان است، عملکرد 2 وزارتخانه بهداشت و آموزشوپرورش در این زمینه مهم است.
چندی پیش مهناز احمدیدستجردی، مدیرکل امور زنان وزارت آموزشوپرورش در این زمینه اظهار کرد که به دلیل بلوغ زودهنگام جنسی دختران، آموزشهایی که پیش از این در دوره راهنمایی ارایه میشد، به سال ششم ابتدایی انتقال یافته و مدارس مکلف به ارایه آموزشها هستند. این اقدام در آشنایی کودکان با بلوغ مؤثر است اما اقدامی نیست که منجر به پیشگیری از بلوغ زودرس شود.
از طرفی وزارت بهداشت هم برنامه مشخصی در زمینه پیشگیری و کنترل این اختلال ارایه نداده است؛ البته برخی دانشگاههای علوم پزشکی اعلام کردهاند که یکی از برنامههای واحدهای جوانان، نوجوانان و مدارس، معاینات دانشآموزان است که در شناخت زودرس اختلالات ودرمان بهموقع مؤثر است.
روند کاهش سن بلوغ و بروز بلوغ زودرس، زنگ خطری است برای مسئولان تا با اقدامات خود چه بهصورت معاینات تخصصی در مدارس و چه بهصورت فرهنگسازی برای اصلاح سبک زندگی، به کنترل سن بلوغ بپردازند.
بلوغ زودرس مسئله ای است که بسیاری از والدین در دنیای امروز با آن مواجه هستند.
با وجود فناوری های نوین و شبکه های متنوع ماهواره ای و رسانه های متعدد، کودکان امروز خیلی راحت تر از کودکان دیروز با برخی مسائل روبرو می شوند که برایشان مناسب نیست و عواقبی دارد که اغلب والدین را نگران می کند.
یکی از این عواقب، بلوغ زودرس است. با دکتر مریم رزاقی آذر، فوق تخصص بیماری های غدد و متابولیسم کودکان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشی تهران، درباره علائم و درمان بلوغ زودرس در کودکان گفتگو کرده ایم.
بلوغ زودرس چیست؟
-
بلوغ زودرس مسئله ای است که بسیاری از والدین در دنیای امروز با آن مواجه
هستند و به این معناست که علائم بلوغ کودک در سن خیلی پایین آشکار می شود.
این بلوغ معمولا با علائم جسمانی آغاز می شود. مثلا علائم در دختران ابتدا
با بزرگ شدن پستان به شکل یکطرفه یا دو طرفه ظاهر می شود و بعد از آن موهای
زهار و زیر بغل دیده می شوند و عادت ماهیانه شدن در مرحله انتهایی است،
دور نوک پستان تیره و ضخیم می شود و نوک پستان به جلو می آید. جوش نیز در
صورت دختران افزایش می یابد و در پسران بیضه ها زودتر از موعد رشد می کنند و
بزرگ می شوند.
علل بلوغ زودرس,علت بلوغ زودرس,
بلوغ زودرس یک مشکل غددی و جسمانی است
از چه سنی می توانیم بگوییم کودک دچار بلوغ زودرس شده است؟
-
ظاهر شدن علائم بلوغ از نظر فیزیکی و هورمونی در دختران قبل از 7 سالگی و
در پسران قبل از 9 سالگی، بلوغ زودرس نامیده می شود. ابتدا این کودکان
بلندتر و بزرگتر از همسن های خود به نظر می رسند ولی به دلیل بلوغ زودرس،
رشد استخوان ها زودتر از معمول متوقف می شود و استخوان ها و در نهایت قد
کوتاهتری در بزرگسالی خواهند داشت.
عوامل محیطی در ایجاد این مسئله تا چه حددخیل است؟
-
قطعا بی تاثیر نخواهد بود و هر عامل تحریک کننده ای اعم از شنیداری و
دیداری می تواند در ایجاد بلوغ زودرس، مخصوصا از جنبه روانشناختی در
کودکان، اثرگذار باشد. از عوامل ایجاد بلوغ زودرس می توان به نوع لباس،
معاشرت نادرست، ستایش جنس مخالف نزد کودک، تعقیب کنجکاوی و تجسس توسط کودک،
نیاز شدید به محبت، نقص اخلاق و شوخی های بی بند و بار و ... نام برد.
شما چه راهکارهایی را برای اینکه کودکان از این مسئله دور بمانند، پیشنهاد می کنید؟
-
بهتر است والدین هر عامل تحریک کننده ای را از کودکان شان دور کنند و با
ایجاد رابطه صادقانه و دوستانه با فرزندشان برای او پیدایش این تغییرات را
توضیح دهند و او را از مراقبت های ضروری آگاه کنند. از طرف دیگر، رعایت
مسائل و شرایط فردی، خانوادگی و اجتماعی قابل کنترل برای تعدیل و کاستن از
عوارض و پیامدهای بلوغ زودرس در زندگی حال و آینده این کودکان نیز مهم است.
در نهایت، مراجعه به پزشک متخصص برای بررسی و درمان بلوغ زودرس در کودکان
برای پیشگیری از مشکلات استخوان بندی، رشد قدی و فیزیکی و انجام معاینات و
آزمایش های مداوم می تواند کمک بسزایی برای والدین در این خصوص باشد.
بلوغ زودرس از نظر روانی تا چه حد می تواند روی کودکان اثر منفی بگذارد؟
-
متاسفانه بلوغ زودرس باعث می شود کودکان خیلی زود در معرض استرس های دوران
نوجوانی قرار بگیرند. آنها از نظر جسمی تظاهرات بلوغ را دارند ولی تجربه
کافی ندارند. مثلا دختران با ظاهر شدن علائم بلوغ جنسی، ممکن است در معرض
آزارهای جنسی قرار گیرند و دچار وحشت و مشکلات روانی شوند.
دخترها بیشتر در معرض بلوغ زودرس هستند یا پسرها؟
-
معمولا بلوغ زودرس در دختران شایع تر از پسرهاست. در مواردی بیماری های
مهم دستگاه عصبی مرکزی می تواند این حالت را ایجاد کند. گاهی تولید هورمون
های جنسی زنانه نیز باعث بلوغ زودرس می شود.
بلوغ زودرس,علت بلوغ زودرس,بلوغ زودرس در دختران
بلوغ زودرس باعث می شود کودکان خیلی زود در معرض استرس های دوران نوجوانی قرار بگیرند
آیا می توان با راهکارهای تغذیه ای از بروز این مسئله در کودکان جلوگیری کرد؟
-
بله، برای مثال کودکان باید حتی الامکان از مصرف چربی هایی مانند پوست مرغ
یا دنبلان خودداری کنند زیرا ممکن است به مرغ ها هورمون استروژن تزریق
کرده باشند و چربی اشباع شده در پوست مرغ، بلوغ زودرس ایجاد خواهد کرد. به
هر حال، همانطور که در خلال این گفتگو نیز بارها اشاره کردم، عوامل متعددی
می توانند در شکل گیری بلوغ زودرس در کودکان تاثیرگذار باشند و والدین می
توانند با کسب آگاهی در این زمینه از بروز چنین مشکلی جلوگیری کند.
کودکانی که دچار بلوغ زودرس می شوند، دوست دارند مانند بزرگسالان رفتار کنند
بلوغ
زودرس یک مشکل غددی و جسمانی است و با مشکلات صرفا روانشناختی متفاوت است.
به این معنا که کودکی که دچار بلوغ زودرس می شود، به این دلیل که هورمون
های بدنش زودتر از موعد فعال شده اند. ممکن است از نظر قدی کوتاه بماند اما
از نظر روانشناختی، بلوغ زودرس زمانی در کودکان ایجاد می شود که پیش از
موعد با اطلاعات جنسی آشنا شوند و در این شرایط بهتر است متناسب با شناختی
که از کودک داریم، با او برخورد کنیم.
کدام کودکان در معرض بلوغ زودرسند؟
وقتی
کودکی دچار بلوغ زودرس می شود، دوست دارد مانند بزرگسالان نیز رفتار کند
در حالی که هنوز خیلی شناختی از محیط و دنیای بزرگسالان ندارد و این مسئله
حتی گاهی باعث می شود از او سوءاستفاده های جنسی شود و بعد احساس گناهی که
دارد، بیش از هر مورد دیگری برای کودک آزاردهنده است، بنابراین باید با
کودک مان ارتباط دوستانه برقرار کنیم؛ مثلا همان طور که می دانید سن آرایش
کردن در ایران در مقایسه با کشورهای دیگر بسیار پایین است.
وقتی ما با دختر کم سن و سالی که آرایش کرده مواجه می شویم، او را یک دختر بی اخلاق و بد می دانیم و کودک ناخودآگاه با این حس همذات پنداری می کند و خود را گناهکار می پندارد یا در مورد پسران وقتی خیلی زود به بلوغ می رسند، این مسئله ابتدا به گونه ای برای آنها حس قدرت می آورد در حالی که این حس کاذب است.
موضوع دیگر این است که اگر بلوغ زودرس به موقع درمان نشود باعث می شود اضطراب و ناامنی های مکرر برای کودک و دلشوره هایی که برای او در عرصه زندگی حاصل می شود، او را در خود غرق کند.
در هر حال بلوغ زودرس یک معضل است به این علت که فرد از نظر عقلانی در شرایط سنی کودکان همسن خود است اما از نظر جسمی و تمایلات و خواسته های غریزی حس بزرگترها را دارد. مثلا کودک 9 ساله حس یک آدم 18 ساله را دارد و از اینکه بتواند در برابر آن خواسته ها موضع معقولی بگیرد، عاجز است. اینجاست که والدین باید به کودک خود کمک و او را حمایت کنند تا در آینده دچار معضل و مشکلات احتمالی نشود.
منبع: سلامت
سن بلوغ در دختران و پسران با تغییران فیزیولوژیکی در بدن آغاز می شود. سن بلوغ پسران بین 11 تا 14 سالگی است اما سن بلوغ جنسی دختران زودتر است.
بلوغ پدیدهای است که برای همه افراد و اندکی پس از سن هشت سالگی رخ میدهد. سن بلوغ در واقع انتقال دوران کودکی به بزرگسالی است. در این دوران، اندامهای جنسی نوجوان رشد کرده و بدن او قدرت تولید مثل پیدا می کند. این تغییرات میتواند برای نوجوان احساس افتخار و شادی به ارمغان بیاورد، اما گاهی اوقات هم میتواند او را دچار احساس سردرگمی و یا خجالت کند.
بلوغ به عنوان مرحله ای از زندگی تعریف می شود که طی آن تکامل غدد جنسی منجر به بروز صفات ثانویه جنسی، جهش رشدی و ایجاد قدرت باروری در فرد می شود. این تغییرات به واسطه هورمون های جنسی رخ می دهند. ترشح ماده ای از هیپوتالاموس که منجر به به تولید هورمون های جنسی در هیپوفیز می شود، می تواند تولید هورمون های جنسی دیگری را در اندام های جنسی تحریک نماید. این هورمون ها مسئول رشد پستان ها و رحم در دختران و تمام صفات ثانویه جنسی در پسران هستند. هورمون جنسی مردانه ای که از غده فوق کلیه ترشح می شود مسئول ایجاد موهای جنسی در دختران و کمک به رشد این موها در پسران است.
بلوغ پسران معمولاً بین سنین ۱۱ تا ۱۴ سالگی رخ می دهد. اولین مرحله، رشد بیضه هاست که با پر رنگ شدن و نازکتر شدن پوست بیضه و رشد آلت همراه است. با پیشرفت مراحل بلوغ، افزایش رشد موهای زهار، زیربغل، صورت و همچنین خشن تر شدن صدا و توانائی نعوظ رخ می دهد. جهش رشدی که همراه با افزایش اندازه بدن و توده ماهیچه ای است، در مراحل بعدی بلوغ و در سنین ۱۴ تا ۱۶ سالگی اتفاق می افتد و دو سال پس از دختران به حداکثر خود می رسد.
بلوغ در دختران زودتر از پسران رخ می دهد و اولین مرحله بلوغ در این جنس با جوانه زدن پستانها در سنین ۱۰ تا ۱۱ سالگی رخ آغاز شده و با رشد موهای زهار و زیربغل ادامه می یابد. جهش رشدی معمولاً نسبت به پسران زودتر رخ می دهد و با اولین عادت ماهانه که در سن ۱۱ تا ۱۲ سالگی رخ می دهد کامل می شود. فاصله بین آغاز بلوغ و اولین قاعدگی ۲ تا 2/5 است.
در میان تغییرات ناشی از بلوغ، تغییرات ایجاد شده در اعضای تناسلی و میل جنسی آشکارترین تحولات این دوره هستند. نوجوانان نیازمند سازگاری با تغییرات پدید آمده در اعضای بدن و ایجاد تصویری جدید از خود در ذهن هستند و باید هماهنگی لازم بین نقش های دوگانه فعالیت جنسی، یعنی لذتبخش بودن این امر و نقش آن در تولیدمثل و بقای نسل را در ذهن ایجاد نمایند. اغلب جوامع تلاش می کنند محدودیتی را برای فعالیت جنسی نوجوانان در دوران پیش از ازدواج فراهم نمایند. این محدودیت ها به ارزش های مذهبی و فرهنگی جامعه بستگی دارد و انتقال این ارزش ها به نوجوانان، نیازمند درک صحیح از فیزیولوژی بلوغ و برقراری ارتباط مناسب و ایجاد حس اعتماد در آنهاست.
غریزه جنسی در سن بلوغ در نوجوانان به حداکثر خود می رسد. بسیاری از پسران از بزرگ شدن اعضای تناسلی خود در این دوران نگرانند و آن را زشت و خجالت آور می دانند. |
اگر چه توانائی نعوظ در نوزادان پسر وجود دارد اما طی بلوغ، توانائی انزال را تجربه می کنند. اولین انزال، اغلب در خواب و به صورت خود به خود یا طی رؤیاهای شهوانی (Wet dreams) روی می دهد. اغلب نوجوانان برای این تجربه آمادگی لازم را ندارند و این امر، نگران کننده و مشکل ساز و برای اغلب نوجوانان خجالت آور است مگر اینکه پیش از سن بلوغ، آمادگی های لازم به آنها داده شده باشد. نوجوانانی که راهنمائی های لازم را در این موارد از والدین خود دریافت نکرده اند، با رو آوردن به دوستان و هم سالان خود اطلاعات غلطی را دریافت می کنند.
در دختران برخلاف پسران، غریزه جنسی در این دوره بر عضو تناسلی متمرکز نمی شود اما اغلب دختران با آغاز اولین عادت ماهانه حساسیت بیشتری نسبت به اندام تناسلی خود پیدا می کنند. واکنش روان شناختی هر دختر نسبت به آغاز قاعدگی منحصر به فرد است و تحت تأثیر اطلاعات او از این روند قرار دارد. سؤال درباره اطلاعات و احساس او نسبت به شروع قاعدگی می تواند در ارائه خدمات بهداشتی و راهنمائی های لازم در این مورد به او مفید باشد.
تغییرات فیزیکی برای یک پسر در سن بلوغ معمولاً با بزرگ شدن بیضهها و جوانه زدن موهای ناحیه تناسلی آغاز میشود. پس از آن یک جهش رشد بین سنین ۱۰ و ۱۶ سالگی رخ میدهد که به طور متوسط ۱ تا ۲ سال بعد از زمان جهش رشد در دختران است. بازوها، رانها، دستها و پاها نیز سریعتر از بقیه بدن رشد میکنند. همراه با پهنتر شدن شانهها و افزایش وزن و رشد عضلات، شکل بدن شروع به تغییر میکند.
پسران ممکن است از حساسیت به لمس و یا تورم زیر نوک سینههای خود، نگران شوند. این حالت به طور موقت و به دلیل رشد بافت سینه است و در دوران بلوغ برای حدود ۵۰ درصد از پسران اتفاق میافتد اما معمولاً در عرض ۶ ماه (یا بیشتر) برطرف میشود.
اولین خش در صدا نشانه آن است که صدای پسران در حال تغییر و بم شدن است.
موهای تیره، زبر و فرفری نیز درست بالای آلت تناسلی و بر کیسه بیضه پسران میروید، که بعداً زیر بازوها و در منطقه ریش و سبیل هم رشد خواهد کرد. آلت تناسلی و بیضهها بزرگتر شده و حالت نعوظ، (که پسران در نوزادی هم تجربه میکنند)، در دفعات بیشتری تکرار میشود. انزال (انتشار مایع منی حاوی اسپرم) نیز رخ خواهد داد.
بلوغ برای دختران زودتر شروع شده و زمانی بین ۸ و ۱۳ سالگی رخ میدهد. برای اکثر دختران نخستین شواهد بلوغ، رشد سینههاست، اما میتواند رشد موهای ناحیه تناسلی نیز باشد. در ابتدا سینههای یک دختر به شکل توده لطیف، کوچک و سفت، (به نام جوانه سینه) در زیر یک یا هر دو نوک سینه شروع رشد میکند؛ در طی یک یا دو سال بعد، بافت سینه بزرگتر شده و سفتی آن کمتر خواهد شد. موهای تیره، زبر و فرفری در منطقه لابیا (چینهای پوست اطراف واژن) ظاهر خواهد شد و بعداً موهای مشابهی نیز در زیر بغل شروع به رشد خواهد کرد.
اولین نشانههای بلوغ در طی ۱ یا ۲ سال بعد، با یک جهش رشد قابل توجه آشکار خواهد شد. بدن دختر شروع به تولید چربی (به خصوص در سینهها و اطراف باسن و ران) خواهد کرد. خطوط کانتور بدن او به تدریج شبیه به فرم بدن یک زن خواهد شد. بازوها، رانها، دستها و پاها نیز بزرگتر خواهد شد.
این رویداد با شروع قاعدگی (اولین پریود) دختران، به اوج خود خواهد رسید. بر حسب سن آغاز بلوغ، دختران ممکن است اولین پریود خود را بین سنین ۹ و ۱۶ سالگی تجربه کنند.
گردآوری: مجله اینترنتی ستاره
جام جم سرا:
اگر والدین در پاسخگویی به این پنج پرسش شایع دقت کنند وبه آنها پاسخ دقیق بدهند، نگرانی و اضطراب خود را به میزان قابل توجهی کاهش می دهند .
*تغییر رنگ در ترشحات مجرای تناسلی آیا طبیعی است یا نشانهای از یک بیماری؟
قبل از هر چیز باید بدانید ترشحات طبیعی مهبل فواید متعددی دارد: مهبل را تمیز و
مرطوب نگه میدارد و در پیشگیری از عفونت آن کمک میکند. اگر چه رنگ، مقدار و حالت
ترشحات مهبل در دوران قبل و بعد از عادت ماهیانه تغییر میکند و این مساله کاملا
طبیعی است ، اما گاهی تغییر در این ترشحات نشانهای از وجود مشکل است. ترشحات طبیعی
مهبل هر از گاهی تغییر میکند: رقیق، چسبنده، غلیظ، حالت کش سانی، در مجموع حالت آن
متغیر است. نکته مهم در ترشحات مهبل آن است که باید شفاف،سفید و یا شیری مایل به
سفید باشد. در مواردی که مشکلی وجود دارد، ترشحات دچار تغییراتی میشود، بوی آن
تغییر کرده و نامطبوع میشود،رنگ آن سبز، خاکستری و یا حالتی دقیقا شبیه ترشحات
عفونی میشود، در مهبل حالت خارش، سوزش، تورم و قرمزی به وجود میآید و یا حتی
گاهی از مهبل در دورانی بهغیر از عادت ماهیانه خون خارج میشود که در این موارد
باید حتما به پزشک متخصص زنان مراجعه شود. معمولا عفونت مهبل باکتریایی یا قارچی
عامل شایعی در تغییر ترشحات آن است که بهتر است نسبت به این مساله دقیق باشید.در
عفونت قارچی مهبل ترشحات بسیار سفید و غلیظ میشوند و شکل پیدا میکنند،بوی
ترشحات تند است و حالت خارش و سوزش در مهبل حس میشود. در عفونتی که توسط باکتری ایجاد میشود، مقدار ترشحات زیادتر میشود و حالت کفآلود پیدا کرده، به رنگ
خاکستری در میآید. بوی ترشحات بسیار نامطبوع شده و مثل بوی ماهی میشود. با مشاهده
هر یک از علائم ذکر شده فورا به پزشک مراجعه کنید .
*من که سنم از سن بلوغ گذشته، پس چرا عادت ماهیانه نمی شوم؟
عادت ماهیانه دختران بعد از رسیدن به بلوغ اتفاق میافتد که البته سن بلوغ بین هشت تا سیزده سال در دختران متفاوت است. اما اینکه بعضی دخترها زودتر و یا دیرتر به بلوغ
برسند، طبیعی است. معمولا اولین عادت ماهیانه ۲ تا ۲/۵ سال بعد از اولین نشانههای
بلوغ (که اغلب رشد پستانهاست) اتفاق میافتد. البته در بعضی دخترها کمتر از یکسال
بعد از بلوغ و یا سه سال بعد از بلوغ هم عادت ماهیانه دیده میشود که طبیعی است. روش
دیگری که بتوان زمان اولین عادت ماهیانه را حدس زد، ترشحات مهبل است که حدود شش ماه قبل از اولین عادت ماهیانه این ترشحات به صورت شفاف، سفید و مخاطی شکل دیده میشوند.
سن اولین عادت ماهیانه به ارث هم بستگی دارد و شاید در مادر هم این اتفاق دیرتر
افتاده باشد، بنابراین صرف اینکه چهارده سالگی گذشته و عادت ماهیانه رخ نداده مشکلساز
نیست. دیرتر شروع شدن عادت ماهیانه به عواملی دیگر هم بستگی دارد مثل لاغری شدید،
کمخوری عصبی،ورزشکار بودن (ورزش شدید و دائمی)، استرسهای شدید یا بعضی بیماریهای خاص هم در تاخیر عادت ماهیانه دخالت دارد .
*کوچک ماندن سینهها یعنی اختلال در روند بلوغ؟
تفاوت اندازه پستانها کاملا طبیعی است. بهخصوص اگر دخترها در سن بلوغ باشند .
البته در اکثر خانمها در سنین بعد از بلوغ هم اندازه پستانها یکی نیست، همانطور
که اندازه دو دستوپا یکسان نیست. معمولا اولین جوانههای پستان در سنین هشت تا سیزده
سالگی دیده و در اکثر موارد رشد و بزرگ شدن یکی از پستانها سریعتر از دیگری است .
بعضی دختر خانمها بعدها هم از این مساله ناراحتند و فکر میکنند مشکلی وجود
دارد.در این صورت اگر به یک پزشک متخصص زنان مراجعه شود، او شما را مطمئن میکند که مشکلی وجود ندارد. البته بهتر است دختر خانمها همیشه در سنین بالاتر هم به
پستانها توجه داشته باشند و به هر نوع تغییر ظاهری آن توجه نشان دهند. بخصوص
اینکه معاینه پستانها را یاد بگیرند و هر ماه انجام دهند .
*چرا عادت ماهیانه منظمیندارم؟
گاهی اینقدر در مورد عادت ماهیانه دقت میشود که انگار قرار است همه چیز مثل ساعت کار کند. در بین خانمها اینطور شایع شده که عادت ماهیانه باید هر چهار هفته یک بار اتفاق بیفتد، در حالیکه در اکثر خانمها بینظمیهای زیادی در عادت ماهیانه وجود دارد. معمولا چرخه عادت ماهیانه ۲۸ روزه است، اما این عدد برای همه و حتی برای یک خانم در تمام طول سال ثابت نیست و ممکن است بین ۲۴ تا ۳۴ روز متغیر باشد. اولین روز عادت ماهیانه،روز اول چرخه یک خانم محسوب میشود. معمولا در روز چهاردهم یکی از تخمکها از تخمدان خارج میشود که به آن تخمکگذاری میگویند و در صورت عدم
حاملگی دو هفته بعد پوشش درونی رحم ریزش پیدا کرده و عادت ماهیانه اتفاق میافتد .
معمولا تا ۲ سال بعد از اولین عادت ماهیانه بینظمیهای زیادی وجود دارد، اما بیماری،کاهش وزن شدید و استرس زیاد هم باعث بینظمی در قاعدگی میشود. حتی در
مسافرت و یا تغییرات عمده زندگی (مثل مهاجرت و جابجایی) هم اختلال در زمان قاعدگی
دیده میشود. طول مدت عادت ماهیانه هم از ۲ تا ۱۰ روز متفاوت است وحتی این مساله
هم همیشه در یک خانم ثابت نیست. بنابراین اگر داروی خاصی مصرف نشود،بیماری مشخصی وجود نداشته باشد و یا عدم تعادل هورمونی مطرح نباشد، بینظمی در قاعدگی طبیعی است ،اما اگر این مساله بسیار شدید و همیشگی شده است بهتر است با پزشک زنان صحبت شود تا مشکل زمینهای بهخصوص عدم تعادل هورمونی بررسی شود، به خصوص اگر در دخترخانمها بیش از سه سال طول بکشد .
*چرا پستانها درد میگیرند؟
درد پستان هر از گاهی اتفاق میافتد. این مساله در دختر خانمها در سن بلوغ و بعد
از آن بیشتر بهدلیل رشد پستانها بخصوص هنگام حمام و شستشوست . با این وجود از درد پستانها هیچ وقت نباید براحتی گذشت. علاوه بر این،درد پستانها در نزدیکی شروع عادت ماهیانه یکهفته قبل بسیار شایع است که بهدلیل ترشح هورمونهای استروژن و پروژسترون
اتفاق میافتد. این هورمونها باعث تجمع آب در بدن شده و پستانها را متورم
میکنند. در اوایل حاملگی هم درد پستانها شایع است که دقیقا بهعلت ترشح هورمونها
و تاثیر آنها بر پستان است. در صورتی که درد پستانها در موارد ذکر شده اتفاق بیفتد
و هیچ ترشحی از پستان وجود نداشته باشد معمولا این درد را با مصرف مسکن و یا حتی
پوشیدن لباس زیر مناسبتر برطرف کرد .
تغذیه خوب و استراحت کافی در اوایل قاعدگی در تسکین این درد بیتاثیر نیست. بهتر
است از یکهفته قبل از عادت ماهیانه از مصرف غذاهای شور و کافئیندار (مثل قهوه،چای
و شکلات) پرهیز شود. اگر بهغیر از مواقع ذکر شده در پستانها دردی حس شد بهتر است
بدون معطلی به پزشک مراجعه شود .(سلامت نیوز)
جام جم سرا:
آنان تصور می کنند در جامعه امروز یک دختر در این سن آمادگی وقوع چنین تغییراتی را ندارد. از طرفی داروهایی که در سال های اخیر برای توقف بلوغ به بازار آمده و متاسفانه بی رویه از سوی برخی همکاران استفاده می شود، موجب شده است آنان تقاضای روزافزونی را از همکاران فوق تخصص غدد برای ایجاد وقفه در بلوغ دلبندشان داشته باشند.
اکنون باید به این سوال پاسخ دهیم که در این موارد کار صحیح چیست؟
برای رسیدن به جواب باید چند موضوع را توضیح دهیم.
1 ـ بلوغ چیست و به صورت طبیعی در دختران چه سنی شروع می شود؟
2 ـ نشانه های بلوغ چیست؟
3 ـ آیا توقف بلوغ با دارو عوارض دارد؟
بلوغ، مجموعه ای از فرآیندهای مغزی و هورمونی را شامل می شود که طی آن یک کودک دچار تغییرات جسمی و روحی می شود و به دوران نوجوانی پای می گذارد.
در یک دختر طبیعی این تغییرات ممکن است در سن 10 یا یازده سالگی شروع شود، ولی در برخی در هشت سالگی و در گروهی حتی تا سیزده سالگی این تغییرات آغاز می شود.
زمانی که شروع بلوغ قبل از هشت سالگی باشد به آن بلوغ زودرس می گوییم. در دختران معمولا اولین نشانه بلوغ بزرگ شدن پستان هاست که ابتدا به صورت یک برآمدگی کوچک خود را نشان می دهد.
این اتفاق در نژاد ایرانی به طور متوسط در سن حدود 10 تا 10.5 سالگی رخ می دهد و پس از آن رشد موهای زیر بغل و زهار شروع می شود.
وقوع اولین خونریزی ماهانه معمولا آخرین نشانه شروع بلوغ است که به طور متوسط دو سال بعد از شروع رشد پستان ها رخ می دهد و در نژاد ما حدود 12.5 سالگی رخ می دهد.
درباره رشد قدی که نگرانی مهم والدین است، نیز باید دانست یک تا دو سال بعد از شروع عادت ماهانه درجاتی از رشد قدی ادامه می یابد که البته در هر کودکی با دیگری متفاوت است و برای اطمینان می توان زیر نظر پزشک آن را بررسی کرد.
اکنون به سوال اصلی پاسخ می دهیم که آیا استفاده از آمپول های توقف بلوغ بی ضرر است؟
داروهایی که برای توقف بلوغ استفاده می شود با تاثیر روی مغز و هیپوفیز موجب توقف تولید هورمون هایی می شود که روند بلوغ را آغاز می کنند و ادامه می دهند.
واضح است چنین داروهایی بی عارضه نبوده و ممکن است عوارض روحی یا جسمی مختلفی را ایجاد کند.
استفاده از این داروها برای دختری که قبل از هشت سالگی علائم بلوغ دارد ـ البته بعد از بررسی علل بلوغ زودرس ـ کاملا علمی است و عوارض احتمالی این داروها در مقابل اثر درمانی مفید آن قابل تحمل است، اما استفاده از این داروها در دختری که در سن یازده سالگی بلوغش شروع شده است و مثل بسیاری از هم سن و سالانش در حال گذراندن این دوران به شکل طبیعی و عادی است، صرفا به خاطر علاقه مادر یا پدر به تاخیر در بلوغ با توجه به عوارض اش قابل پذیرش نیست.(جام جم /دکتر رضا کریمی ،فوق تخصص بیماری های غدد)
جام جم سرا:نمیتوان تصور کرد فرزندی در یک خانواده به دنیا بیاید و پدر و مادر وی همه تلاشهای خود را برای موفقیت او به کار نگیرند.گاهی این تلاشها به شکلی است که همهی فعالیتهای والدین در سایهی رشد و پیشرفت فرزندشان قرار میگیرد، آنهم در دنیای پرهیاهوی فعلی که همراه با پیشرفت تکنولوژی کار را برای تربیت نسل آینده و کودکان دشوارتر کرده است.
هماکنون وجود ماهوارهها در خانوادهها معضلی شده، به هر کجا که بروی پیدا میشود و این مسأله تربیت فرزندان را با مشکل روبرو ساخته است.
گشتی در کانالهای ماهوارهای جدا از برنامههای مستهجن آن نشان میدهد که برنامههای ویژهی کودکان در این شبکههای ماهوارهای روزبه روز در حال افزایش است و حتی برخی برنامههای بزرگسالان بطور عمد بصورت انیمیشن و فانتزی ساخته میشود تا کودکان را نیز همراه خود کنند.
جالب این است که برنامههای ویژهی کودکان به مراتب بسیار حرفهایتر ساخته شده و دوبلهها، حرفهایی هم دارند، برنامههایی که میلیاردها دلار صرف ساخته شدن آنها شده و حتی کانالهایی با فرکانسهای بسیار قوی هم برای آنها در نظر گرفته میشود.
هزینههای میلیارد دلاری برای ساخت انیمیشن و حتی سریال ویژه کودکان به منظور سرگرمی کودکان ما ساخته شده که سئوال اینجاست آیا این هزینهها از سر دلسوزی بوده؟ آیا تا به حال دقت کردهاید که محتوای این کارتونها چیست؟
آیا کودکی که همراه پدر و مادرش سریالهای ماهوارهای را میبیند، گاهی با نقش دختران و پسران هم سن و سال خودش همزاد پنداری نمیکند؟
آیا پدر و مادر کودکی که او در سریالهای ماهواره میبیند، شبیه پدر و مادر خودش رفتار میکنند؟
آیا تسخیر ذهن نوجوان توسط رسانهها و ایجاد اعتیاد به دیدن برنامههای آن، بیرغبتی نسبت به فعالیتهای اجتماعی، کم شدن علاقه به مطالعه کتابهای مفید و موثر به علت اعتیاد به دیدن صحنههای مستهجن که نفس تشنه آن است، بلوغ زودرس و دچار شدن به انواع بیماریهای روحی و جسمی، گرفتن فرصت اندیشیدن از آنها که همهی این امور به طرز شگفتآوری توسط متفکران این رسانهها برنامهریزی شده است، کافی نیست؟
آیا بهتر نیست که کارشناسان و مشاوران ما در زمینهی مسائل کودک، به فکر راه چاره باشند...؟
آیا خانوادهها برنامههایی برای استفادهی صحیح خود و کودکانشان از این امکانات دارند...؟
کودکان در سنین 3 تا 5 سالگی فقط بیننده هستند و قدرت تشخیص میان خوب و بد را ندارند و هر آنچه برای او به نمایش بگذاریم میبیند و به عنوان یک حرکت پسندیده میپذیرد. آنها قدرت تفکیک خوب، بد و یا افسانه بودن را ندارند و این باعث میشود تا ارزشهای آنها در دنیای واقعی تغییر کند.
سایه روشن تأثیر ماهواره بر بنیان خانواده
«رضا دستجردی» استادیار روانشناسی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند در این باره اظهار می کند: متأسفانه شبکههای ماهوارهای ارزشهایی را تبلیغ میکنند که منطبق با اجتماع نیست و منجر میشود فرد در سطح کلان با دوگانگیهایی مواجه شود.
وی با بیان اینکه بسیاری از فیلمها روابطی را ترویج میکنند که خارج از عرف و شرع است، می افزاید: تصاویر، فیلمها و برنامههای تبلیغاتی ماهواره پیامدی جز سست شدن بنیان خانواده را در پی ندارد.
این استادیار روانشناسی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند اظهار می کند: نوجوانی یکی از بحرانیترین و حساسترین دورههای زندگی انسان به حساب میآید که فرد به اوج غریزه میرسد، اما بسیاری از خانوادهها که متوجه این امر نبوده و براحتی از ماهواره استفاده میکنند، باید بدانند بیبند و باری جنسی و تبلیغ لذتهای جنسی مهمترین برنامههای ماهواره است که منجر میشود نوجوان یا جوان قدرت کنترل خود را از دست داده و جذب این برنامهها شوند.
دستجردی با اشاره به اینکه بیشتر سریالها و برنامههای ماهوارهای براحتی و بدون هیچ سانسوری، مسائل جنسی را مطرح و نمایشمیدهند، می گوید: این شیوهی ارائهی اطلاعات حتی در آگهیهای بازرگانی ماهوارهای نیز به وفور دیده میشود و متأسفانه بارها مشاهده شده فرزندان کوچک خانواده نیز بدون هیچ محدودیتی و در کنار والدین خود این صحنهها را تماشا میکنند و این در حالی است که هیچگونه ظرفیتی برای پذیرش این قبیل اطلاعات ندارند، در نتیجه تحتتأثیر آن قرار میگیرند.
استادیار روانشناسی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند تصریح می کند: زنان خانهدار بسیاری نیز مصرانه سریالها و دیگر برنامههای ماهوارهای را دنبال کرده و با اشتیاق از شخصیتهای داستان، نوع پوشش آنان یا برخوردشان با همسر و فرزندانشان در محافل خانوادگی و مهمانیها صحبت میکنند بدون آنکه متوجه واکنش فرزندان در مقابل رفتارشان یا تبعات ناشی از تماشای این سریالها باشند.
وی با بیان اینکه بلوغ زودرس یکی از نتایج منفی فیلمهای ماهوارهای است، اظهار می کند: اگر نوجوان یا جوانی صحنههای مبتذل ببیند و شرایط ازدواج را نداشته باشد، میکوشد عطش خود را از راههای دیگر فرو نشاند.
تغییر سبک زندگی مهمترین آسیب شبکههای ماهوارهای
حجت الاسلام والمسلمین «سیدحسن سیدی» کارشناس مذهبی نیز اظهار می کند: شکی نیست یکی از ابزارهای جنگ نرم دشمن در شرایط کنونی توسعهی شبکههای ماهوارهای است و بیشتر این شبکهها در پی به انحراف کشیدن خانوادهها و جوانان و فرزندان نه تنها در ایران بلکه در سراسر جهان است.
وی با اشاره به اینکه مهمترین آسیب شبکههای ماهوارهای در خانوادهها تغییر سبک زندگی است، می گوید: هدف غرب از ترویج ماهواره این است تا سبک زندگی ایران اسلامی مردم را عوض کنند که متأسفانه در برخی موارد موفقیتهایی نیز کسب کردهاند.
سیدی ادامه می دهد: البته باید توجه داشت انحراف ایجاد کردن و به فساد کشیدن افراد جامعه تنها در حوزه مسائل اخلاقی و جنسی نیست که این بخشی از تلاش بیگانگان و دشمنان اسلام است، بلکه در همهی حوزهها خصوصاً مسائل عقیدتی نیز تلاش گستردهای دارند و هزینههای فراوانی صرف میکنند.
وی می افزاید: هزاران شبکهی ماهوارهای و حدود 3000 شبکه قابل دریافت در ایران که دنبال مقاصد شومی هستند تا جوامع را به نابودی بکشند، دنبال بیارزش کردن هویت انسانها بوده و باورهای مذهبی مردم را هدف قرار میدهند و ضعیف میکنند، هویت انسانها را مخدوش کرده و زندگی انسانی انسانهای جوامع را به زندگی حیوانی مبدل میکنند.
مسئول نهاد رهبری دانشگاه علوم پزشکی بیرجند با بیان اینکه امروزه متأسفانه برنامههایی تهیه میشود که مخاطب آنها بیشتر جوانان و نوجوانان و بعضاً کودکان هستند، اظهار می کند: این برنامهها به گونهای تهیه می شود که جذابیت دارد اما در پی این جذابیت مسائل انحرافی و ضد اخلاقی را دنبال میکنند.
آسیبهایی که ماهواره بر زندگی خانواده دارد
سیدی، سست شدن کانون خانواده و فروپاشی این نهاد، ترویج فساد و بد اخلاقی در خانواده و در پی آن جامعه، از میان رفتن اعتماد به نفس در جوانان، از دست دادن امید به آینده و ایجاد یأس و ناامیدی، بیهویت جلوه دادن جایگاه انسانی انسانها، ایجاد اختلاف فراوان در میان خانوادهها به خاطر ایجاد توقعات کاذب، بیبند و بارهای اخلاقی و خشونت و از میان بردن وحدت و یگانگی امتها را از جمله آسیبهایی که ماهواره بر زندگی خانوادگی میگذارد، برمی شمرد.
وی ادامه می دهد: بدبین کردن مردم به نظام و مسئولان، ترویج فرهنگ بیدینی و بیغیرتی، به سخره گرفتن مبانی ناب دینی و ایجاد بیهویتی دینی، تغییر سبک زندگی اسلامی ایرانی، ترویج فرهنگ اسراف و ضربه زدن به روح و روان و جسم انسانها از دیگر آثار مخرب ماهواره است.
این کارشناس مذهبی می افزاید: با توجه به هجمه گستره رسانهای و ماهوارهای اینجاست که وظیفه افراد و موسسات تأثیرگذار نمود پیدا میکند و هر کسی توان مقابله با این جنگ تمام عیار دشمن را دارد باید به میدان نبرد پا گذاشته و همهی هستی خود را همچون دوران دفاع مقدس به صحنه آورد.
سیدی می گوید:علاوه بر نهاد خانواده، مدارس، نشریات و رسانهی ملی و صدا و سیما نیز نقش برجسته و مهمی در فرهنگسازی و واکسینه کردن افراد جامعه و خانوادهها دارد تا بیشتر پیرامون اثرات مخرب این پدیده جذاب انحرافی اطلاعرسانی کنند.
وی ادامه می دهد: دانشگاه، نخبگان، روحانیون، مساجد و موسسات ملی و مذهبی نیز وظیفه دارند از این مقوله مهم غفلت نکنند و به دور از هیاهوهای سیاسی و حزبی و گروهی به وظیفهی خطیر خود که همان رسالت نبی مکرم اسلام است، اهمیت دهند.
مصونسازی در برابر آسیبهای ماهواره
«محمدرضا اسدییونسی» دکترای روانشناسی تربیتی در خراسانجنوبی نیز با بیان اینکه ماهواره و رسانه شمشیر دولبه هستند که هم آثار مخربی دارند، هم مثبت، کی گوید: اثرات مضر و مخرب برنامهها و فیلمهای ماهواره بیشتر از فوائد آن است.
وی می افزاید: با توجه به اینکه تا پایان نوجوانی هویت فرد شکل میگیرد، از اینرو توصیه میشود والدین توجه جدیتری به استفاده نوجوانان از ماهواره داشته باشند.
دکترای روانشناسی تربیتی با بیان اینکه نگاه به تربیت باید متفاوت باشد و خانوادهها نیز باید آموزشهای لازم در استفاده از رسانههاببینند، می گوید: والدین باید توجه داشته باشند به عنوان پدر و مادر چه میزان ارزشهای دینی را به فرزندان انتقال دادهاند؟
اسدییونسی ادامه می دهد: امروز باید توجه کنیم بیشتر از آنکه نگران ماهواره باشیم باید نگران انتقال ارزشهای نادرست آن باشیم.
وی اظهار می کند: صدا وسیما باید با استفاده از نخبگان به دنبال برنامههایی باشد که ارزشهای درست را منتقل و باورهای دینی ومذهبی را در مردم بهویژه نسل جوان تقویت کند.
به گفته وی شکاف میان فرزندان و والدین، سست شدن روابط میان زن و شوهر و اختلافات خانوادگی پیامدهای استفاده ازماهواره است.
وی با بیان اینکه مصونسازی در برابر آسیبهای ماهواره و اینترنت برنامهریزی اساسی را میطلبد، می گوید: خانواده، مدرسه، آموزش و پرورش، دانشگاه و صدا وسیما باید راهکارهایی برای مصونسازی ارائه دهند.(ایسنا)
جام جم سرا:
1ـ به اعتقاد بیشتر مردم، مرحله بلوغ، دورهای خطرناک از رشد طبیعی انسان است، حال آنکه چنین نیست و باید این دوره از رشد را با صبر و حوصله پذیرفت.
2ـ اعتقاد بر این است که در دوره بلوغ، نوجوان دچار عصبانیت و پرخاشگری میشود و برای رفع آن باید خشونت به خرج داد تا خشم نوجوان در مقابل خشونت، کنترل و کاهش یابد. در صورتی که والدین باید نوجوان خود را به عنوان یک دوست صمیمی بپذیرند و سعی کنند وی را یاری دهند که بر خشم و عصبانیت طبیعی خود در این دوره فایق آید.
3 ـ از زمانهای پیش، اعتقاد براین بوده که هنگام بلوغ، شخصیت فرد عوض میشود، اما این تصور، اشتباه است و هیچگاه شخصیت عوض نمیشود، بلکه باید این دوره حساس از رشد را مرحله تکامل شخصیت دانست؛ مرحلهای که در آن نوجوان در تلاش مداوم است تا به ثبات و هماهنگی شخصیت خود دست یابد.
4 ـ گفته میشود در مناطقی با آب و هوای گرم، مرحله بلوغ زودتر آغاز میشود. در صورتی که بررسیهای دقیق علمی صحت این گفته را به شکل قطعی تائید نمیکند. چگونگی تغذیه، بهداشت فردی، بهداشت روانی و مسائل ژنتیک در پیدایش و ظهور بلوغ موثر است، ولی اینکه در مناطق گرمسیر افراد زودتر به استقبال بلوغ میروند، چنین نیست.
5ـ اعتقاد گروهی بر این است که حرکتهای ورزشی پرتحرک برای نوجوانان زیانآور است، اما شواهد اندکی وجود دارد که صحت این را ثابت کند. باید توجه داشت نوجوانی که در حال رشد است، همانگونه که به تغذیه و استراحت کافی نیاز دارد، به ورزش نیز نیازمند است؛ ولی برای انتخاب نوع و چگونگی حرکات ورزشی باید شرایط روانی و جسمانی نوجوان را در نظر گرفت. در این صورت است که نوجوان بدون نگرانی میتواند ورزش مورد علاقه خود را انتخاب کند.
6 ـ گروهی از مردم عقیده دارند که در هر زمان، چگونگی بروز آثار و علایق بلوغ در نوجوانان متفاوت است، اما این باور صحیح نیست. نکته مهم این است که نوجوان با توجه به مسائل تربیتی و طرز تفکر و نگرش، همانند گذشتگان بوده و ظهور علائم بلوغ غیرقابل تغییر و در تمام اعصار یکسان است، اما طریق بروز و ظهور علائم و نشانههای آن، به ویژگیهای سنتی و فرهنگی جامعه بستگی دارد.
7 ـ بروز علائم جنسی در نوجوان دلیل برآن نیست که او قدرت تولید مثل نیز یافته است. فرزند خود را با چنین تحلیلهایی به سمت ازدواج زودرس سوق ندهید. نباید تصور کرد که به محض مشاهده اولین تظاهرات جنسی، نوجوان برای تولید مثل آمادگی دارد.
8 ـ برخی معتقدند که هنگام بلوغ، نوجوان برای ازدواج و تشکیل خانواده از لحاظ نیروی عقلانی و اعمال هوش ضعیف است، در صورتی که آمادگی دارد اما باید توجه داشت که بلوغ روانی نیز در این زمینه اهمیت دارد. بسیاری از افراد از نظر نیروی جسمانی و جنسی دارای رشد لازم برای انجام وظایف زناشویی هستند، اما از نظر عاطفی و روانی برای پذیرش مسئولیتهای اجتماعی، آمادگی کافی ندارند.
9ـ تصور اشتباه دیگر این است که عدهای معتقدند نوجوانی که از نظر جسمانی سریع رشد میکند، نسبت به همسالان خود از اندامی قویتر برخوردار است. پژوهشهای علمی چنین ارتباطی را بیاساس میدانند.
10 ـ برخی بر این باورند سالهای نوجوانی سالهای اضطراب است. درست است که دوران بلوغ حساسترین دوران زندگی به حساب میآید، اما اینکه گمان کنیم سالهای اضطراب زندگی است، نادرست است. باید با برخورد صحیح، آگاهی و مشاوره بموقع اضطرابهای احتمال ناشی از آثار بلوغ را کاهش داد. (ضمیمه چاردیواری)
جام جم سرا به نقل از تبیان: این کنجکاوی گاهی به دلیل نداشتن آگاهی کافی، باعث بروز انحراف جنسی در کودک میشود.
دوره نوجوانی از بحرانیترین دورهها است، سن نوجوانی، زمان دلبستگیهای بزرگ و اندیشه دربارۀ آنهاست. دراین دوره تأثیرات نیرومند احساسات مربوط به تمایلات جنسی، جای بسیاری از تصورات و مفاهیم ذهنی را میگیرد، آثار دلبستگی جنسی در رفتار آنان آشکارا منعکس میشود. معمولاً جوانان مهربان، دلسوز و دقیق که به تأثیرات و اضطرابات جنسی متمایل شدهاند، در رفتار با اطرافیان، کینه جو، عصبانی و بیعاطفه میشوند و این تحولات ممکن است در نتیجه عدم ارضای جنسی و فقدان اقدامات لازم از قبیل ورزش، کار، گردش، یا سیری بیش از حد جنسی باشد.
مسلم است که طبیعت نوجوانان دردوره بلوغ جنسی تغییر مییابد، آنها بیشتر عصبانی و سرکش میشوند و این تغییرات با ظهور میل جنسی اعم از امیال ارضا شده یا نشده در برخی از آنها آشکار است.
متخصصین اطفال آمریکا نوعی طبقهبندی کلّی را مطرح میکنند که اطلاع از آن در شناخت دوره نوجوانی مفید است. آنها به سنین ۱۰ یا ۱۱ تا ۱۴ سالگی در دخترها و ۱۲ تا ۱۵ سالگی در پسرها «اوائل نوجوانی»، به ۲ سال پس از آن «اواسط نوجوانی» و ادامه این سنین تا زمان شروع بزرگسالی را «اواخر نوجوانی» میگویند.
دوران بلوغ که با اوایل نوجوانی آغاز میشود، دوران دگرگونیهای عظیمی است. در این دوران نه تنها تغییرات جسمی مهمی در نوجوان پدید میآید، بلکه دگرگونیهای برجسته اجتماعی و روانی نیز در او ایجاد میشود.
نظر به اهمیت حیاتی این دوران در زندگی نوجوان بویژه از نظر جنبههای تربیتی، ضروری است که برخی از آگاهی و حقایق خاص این دوران تشریح شود تا هم نوجوان به موقعیت حیاتی خود پی ببرد و به تکالیف و وظایف و مسئولیتهای شرعی، اجتماعی و اخلاقی که از این پس به او تعلق میگیرد، آگاهی یابد و هم اولیاء و مربیان از این طریق به درک روحی نوجوان خود نایل آیند.
بیشتر والدین از آشفتگی دوران بلوغ آگاهند و دوران بلوغ را با احساساتی متناقض به خاطر میآورند، مانند بهترین زمان یا بدترین زمان، سن دانایی یا سن نادانی، بهار امید یا زمستان ناامیدی، که این احساسات حاکی ازفراز و نشیبهای روح یک نوجوان دارد. او گاهی شاداب، خوشحال، سرزنده و گاهی پژمرده، اندوهگین و ساکت است.
نوجوانان و جوانان به دلایل زیر درباره امور جنسی حساسند:
۱- احساس توانایی برای عمل جنسی
۲- تشدید انگیزههای جنسی
۳- کنجکاوی د، ر مورد مساَئل جنسی
۴- تلاش برای تعیین نقش جنسی
۵- ترس شدید از نتایج فعالیت جنسی
این حساسیت مفرط که با ترشح هورمونهای جنسی توأم است، تمایلات جنسی جوان را تشدید میکند، اگر طریقه مشروع و قانونی برای درمان امیال جنسی مقدور نباشد، امکان انحراف جوان میرود و این انحراف اغلب به صورت کامجوییهای بدلی (خودارضایی، همجنسگرایی، نظرافکنی) تجلی میکند برای حل چنین مشکلاتی باید قبل از هر چیز به ارزیابی موضوع پرداخت.
در ارزیابی و شناخت مشکلات جنسی باید ابتدا تاریخچه زندگی فرد را به دست آورد و بر اساس آن روشهای انتخاب یا تغییر رفتار، شیوههای شناختی همچون افزایش بصیرت فرد را در سرلوحه برنامهها قرار داد.
مهمترین نگرانیهای دوره اول بلوغ عبارتند از:
۱- نگرانی درباره عادی بودن
۲- نگرانی درباره خصایص جنسی
۳- نگرانی درباره اندازه و وزن
۴- نگرانی در باره ناحیه تناسلی
۵- نگرانی درباره خصایص ثانوی جنسی (مثل رشد سینه در دختران، رشد ریش و سبیل در پسران)
در این زمینه والدین و مربیان با دادن آگاهیهای مناسب باید منشأ این نگرانیها را از نوجوان بزدایند و با توجه به اینکه تربیت نفس در دوران نوجوانی از عوامل سلامت روان و رفتار دوره جوانی است، این موضوع بر بسیاری از جنبههای شخصیت جوانان نیز تاثیر میگذارد و جوانان امروز باید با درک موضوع و مطالعه، به تربیت نفس خود بکوشند.
اسلام برای جلوگیری از وقوع مشکلات جوانان، راههای زیر را پیشنهاد میکند که عمدتاً جنبه پیشگیرانه دارد:
- اصلاح روابط خانوادگی: خانواده مهمترین پناهگاه برای جوانان است.
- جلوگیری از سرزنش بیجا: سرزنش بیجا آتش لجاجت وخصومت نوجوان را شعله ور میسازد. امام علی (ع) میفرمایند: «الافراط کم الملامه یشیب نیران اللجا» یعنی زیاده روی در سرزنش، هر دم و ساعت فرزند خود را ملامت کردن، آتش لجاجت و سرکشی را در آنان شعله ور میسازد.
- ایجاد اسوه و الگوی مناسب برای جوانان: رفتار کودکان در اثر رفتار درست والدین محفوظ میماند. وقتی والدین رفتار درستی نداشته باشند نمیتوان از جوانان انتظار رفتار مناسب را داشت.
- انتخاب دوستان مناسب: افراد تابع عقیده دوست خود هستند پس مواظب باشید با چه کسی دوست میشوند.
- اصلاح اجتماعی و ایجاد زمینه مساعد تربیتی: جامعه فاسد باعث تباهی جوانان میگردد. اصلاح قانون اجتماعی یکی از طرق پیشگیری از انحرافات جوانان است. جوانان گاهی نمیخواهند تشریفات وآداب معمول را دنبال کنند و نباید آنان را به رعایت آداب دست و پاگیر مجبور ساخت.
- تشویق جوانان به بهره وری از دوران جوانی: باید جوانان راتشویق کرد که از این دوره کمال استفاده راببرند و به آنها گوشزد شود که دانشمندان بزرگ، بیشترین موفقیت خودرا بهره گیری صحیح از دوره جوانی خود میدانند.
- پرکردن اوقات فراغت: از آنجا که یکی از علل عمده انحراف جوانان، بیکاری است، لازم است اوقات فراغت به شکل مناسب پر شود مثل شرکت کردن در رشتههای مختلف ورزشی (شنا، ورزش رزمی، تیراندازی و...).
- تربیت برای عزت نفس و تسلط بر خویشتن: در دوره جوانی قوای شهوانی در نهایت قدرت خود هستند، اگر جوانان مطیع شهوات خود گردند خود را به هلاکت میاندازند.
جام جم سرا: این تغییرات شامل بلند شدن قد، رشد عضلات، بزرگ شدن حنجره و تغییر صدا، درآمدن مو در صورت و بزرگ شدن نقاط مختلف بدن میشود و در نهایت شخص تبدیل به یک انسان بالغ میشود. این فرآیند در پسرها بین ۱۲ تا ۱۴ سالگی و در دخترها بین ۹ تا ۱۱ سالگی اتفاق میافتد.
هر چه زمان بلوغ دیرتر اتفاق بیفتد، غضروف رشد دیرتر بسته میشود. در بدن ما انسانها و در استخوانهای بلند، ناحیهای غضروفی وجود دارد که به مرور تبدیل به استخوان میشوند. در زمان بلوغ، به علت بالا رفتن مقدار هورمونهای جنسی؛ بخصوص هورمون استرادیول (حتی در مردها هورمون تستوسترون در محیط تبدیل به استرادیول میشود) غضروف رشد بسته میشود. یعنی اینکه بلوغ یک مرحله فیزیولوژیک میباشد که فرد جهشی در رشد قد پیدا میکند و بعد از کامل شدن بلوغ، سرعت این جهش کم میشود. معمولاً در دخترها، دو سال بعد از اولین عادت ماهیانه و در پسرها، ۲ تا ۳ سال بعد از اولین انزال، غضروف رشد بسته میشود و رشد قدی متوقف میشود.
اگر بلوغ زودتر از موقع اتفاق بیفتد (دخترها زیر ۷ سال و پسرها زیر ۹ سال)، به آن بلوغ زودرس میگویند. همچنین اگر علائم بلوغ در پسرها، بعد از سن ۱۴ سالگی ظاهر شوند، به آن بلوغ دیررس میگویند که هر کدام تبعاتی حتی به لحاظ اجتماعی دارند. بلوغ زودرس باعث کوتاهی قد میشود. بنابراین اگر فرد در سن کودکی ناگهان قد کشید، خانوادهها باید به سایر علائم بلوغ توجه کنند و اگر کودک علائم را داشت، فوراً به پزشک مراجعه کنند تا درمان شود.
در ایران، معمولاً در مناطق کویری بلوغ زودتر و در مناطق کوهپایهای، بلوغ دیرتر اتفاق میافتد. به همین علت، متوسط قد بچهها در مناطق کویری کوتاهتر میباشد. اگر دختر زیر ۱۰ سال و پسر زیر ۱۲ سال علائم بلوغ را پیدا کرد، درست است که این موضوع غیرطبیعی نیست ولی چون روی قد بچه تاثیر میگذارد، باید این موضوع توسط پزشک بررسی شود.
بلوغ زودرس دو نوع محیطی و مرکزی دارد که نوع محیطی آن خطرناک است. معمولاً در انواع بلوغ زودرس محیطی، یک بیماری خطرناک مانند تومور در تخمدان وجود دارد.
قد نهایی کودک براساس میانگین قد پدر و مادر در نظر گرفته میشود. برای پسرها ۵/۶ سانتی متر به عدد میانگین بدست آمده اضافه و برای دخترها ۵/۶ سانتی متر از عدد میانگین بدست آمده کم میکنند. سپس برای تعیین قد نهایی، عدد بدست آمده را برای پسرها، در محدوده منفی ۷ تا مثبت ۷ و برای دخترها در محدوده منفی ۵ تا مثبت ۵ تعیین میکنند. این محدوده اطمینان، به علت ژنتیک در نظر گرفته شده است که تغذیه، محیط زندگی و زمان بلوغ در آن تاثیرگذار میباشد.
همیشه در تعریف عوامل موثر بر رشد قدی و بلوغ، فاکتورهای ژنتیکی و محیطی مورد توجه میباشند. ژنتیک قابل دستکاری نیست، اما با تغییر در عوامل محیطی میتوان قد کودک را تغییر داد. حتی از زمانی که کودک در رحم مادر است و بیماریهایی که مادر میگیرد، نرسیدن اکسیژن کافی در زمان تولد، مکملهای دوران نوزادی و شیرخوارگی، بیماریهایی که کودک در دوران رشد به آنها دچار میشود و عوامل دیگر در قد نهایی کودک تعیین کننده میباشند.
برای اطمینان از بلوغ زودرس کودکان، آزمایش خون و عسکبرداری از استخوان میتواند کمک کننده باشد. پس از اطمینان از بلوغ زودرس، به کودک داروهایی تجویز میشود که بدون هیچ عارضهای بلوغ را در هیپوتالاموس مغز نگه میدارد و زمانی که کودک به سن مناسب بلوغ رسید، مصرف دارو قطع میشود تا بلوغ اتفاق بیفتد.
در مواردی که فرد دچار عقب ماندگی ذهنی است، بلوغ برای او خانوادهاش تبعاتی دارد و در صورت تائید روانپزشک، و همچنین در افراد مسن که خونریزیهای شدید دارند و افرادی که سرطانهای مختلف غدد جنسی دارند، این داروها تجویز میشود.
این تصور اشتباه است که فقط ورزشهایی مانند والیبال و بسکتبال بر رشد قد کودک موثر باشند. ورزشهای هوازی در هنگام بلوغ، روی غضروف رشد فرد تاثیر میگذارند و میتوانند موثر باشند. ورزشهایی مانند وزنه برداری و کشتی که همراه با وزنه زدن و فشار روی غضروف رشد میباشند، مقداری جلوی رشد قدی کودک را میگیرند.
یک مسئله مهم، توجه به سرعت رشد در پرونده رشد کودک میباشد که در زمان تولد و در بیمارستان به خانواده کودک داده میشود. خانودهها باید کودکان خود را به مراکز رشد ببرند تا قد آنها طبق جدول مورد بررسی قرار بگیرد.
سرعت رشد در قد نهایی خیلی مهم میباشد و باید در منحنی رشد مورد بررسی قرار بگیرد تا از منحنی افت نکند. در صورت افت از منحنی، ممکن است کودک به بیماریهایی مانند کم کاری تیروئید مبتلا شده باشد.
بعد از بلوغ کامل، رشد قدی متوقف نمیشود، بلکه سرعت آن کم میشود و تا ۲ سال شاهد رشد قدی هستیم که این در دخترها معمولاً ۶ تا ۸ سانتی متر میباشد. اگر قد پدری ۱۶۰ سانتی متر و قد مادر ۱۵۴ سانتی متر باشد، قد فزرند آنها هیچگاه ۱۹۵ سانتی متر نخواهد شد، مگر اینکه فرد دچار بیماریهایی مانند هیپوگوناد شده باشد. (دکتر سعید کرباسی، فوق تخصص بیماریهای غدد و متابولیسم)
این مراسم که مشابه آن در تمام مدارس دخترانه کره جنوبی برگزار میشود به مراسم سن بلوغ معروف است. دختران در این مراسم قدم به دنیای بزرگسالی میگذارند وخود را برای آموختن آداب و رسوم و همچنین پذیرش مسئولیتهای جدید آماده میکنند.
(عکس: مهر به نقل از ای.اف.پی)
92