گفت‌وگو با کارشناس: افزایش قد پس از بلوغ ممکن نیست

کمبود برخی ویتامین‌ها و عناصر معدنی از جمله ویتامین A و D، آهن، روی و کلسیم در کودکان و نوجوانان به‌ویژه دختران نوجوان بسیار شایع است. همچنین کوتاهی قد و بد شکلی اندام‌ها به دلیل کافی نبودن سلامت استخوان‌ها، کندی بهبود جراحات، زود به زود بیمار شدن و دیر بهبود یافتن، نامرتب شدن دوران ماهانه در دختران و بی‌حس و حالی، از حال رفتن و خواب آلودگی از این عوارض هستند. اگر چه تغذیه نقش کلیدی در رشد کودک دارد، اما علاوه بر آن، عواملی مانند وراثت (ژنتیک)، بیماری‌های مزمن، عوامل روحی روانی و هورمون‌ها نیز در ضرباهنگ رشد تاثیرگذار هستند. برای اطلاعات بیشتر در این زمینه گفت‌وگویی با ملک نیکویی (کارشناس بهداشت) انجام شده که در ادامه می‌خوانید.

رشد و قد کشیدن در دختران و پسران شامل چه مراحلی می‌شود؟
دومین مرحله رشد دوران کودکی از دو سالگی تا شروع بلوغ را دربر می‌گیرد. در این دوران کودک هر سال پنج تا هفت سانتی‌متر قد می‌کشد که این رشد در نزدیکی رسیدن به سن بلوغ کاهش می‌یابد. سومین مرحله رشد، دوران بلوغ است که طی این دوران یک جهش رشدی وجود دارد. در دختران در سن ده الی دوازده سالگی شروع می‌شود و در پسر در سن یازده الی سیزده سالگی شروع می‌شود. در این مرحله پسران به ‌طور متوسط ۲۵ تا ۳۰ و دختران ۲۰ تا ۲۵ سانتی‌متر قد می‌کشند. طی دوران بلوغ سرعت رشد قدی ۸ تا ۱۴ سانتی‌متر در سال است. حداکثر جهش رشد در دختران پیش از شروع عادت ماهیانه است که اگر قاعدگی در سن ده الی یازده سالگی اتفاق بیفتد رشد بعد از آن ده الی یازده سانت است ولی اگر که در سن سیزده سالگی این اتفاق بیفتد، رشد بعد از آن پنج تا هفت سانت است. در پسران نیز حداکثر جهش رشد در مراحل انتهایی‌تر بلوغ دیده می‌شود. با پیشرفت بلوغ به علت تولید و ترشح هورمون‌های جنسی، تدریجا صفحات رشد استخوان بسته می‌شود و امکان افزایش قد پس از آن وجود نخواهد داشت. تشخیص این بلوغ در دخترهای چاق کمی مشکل است. این چاقی مقداری بلوغ و در نتیجه سن استخوانی را جلو انداخته و مقدار قد نهایی را کوتاه می‌کند. بنابراین این باور که تا ۲۵ سالگی قد می‌کشیم به‌طور کامل غلط است.

علل کوتاهی قد چیست؟
دو علت شایع برای کوتاهی قد وجود دارد. علت اول کوتاهی قد ژنتیک است. در این حالت کودک کوتاه قد است زیرا پدر و مادر کوتاه قد بوده‌اند. بررسی‌های آماری نشان می‌دهد فرزندان پدر و مادران کوتاه قد شانس بیشتری برای قد بلندی دارند، اما زمانی که یک والد کوتاه و دیگری بلند باشد چون ژن کوتاهی غالب است احتمال کوتاهی قد فرزند آنها بیشتر است. در این کودکان رشد طبیعی است و سن استخوانی کودک نسبت به سن تقویمی عقب نیست. سن استخوانی در واقع نشان‌دهنده سن بیولوژیک واقعی کودک است. کم‌کاری تیرویید، کمبود هورمون رشد، سوءتغذیه و بیماری‌های دستگاه گوارش می‌تواند عامل عقب افتادن سن استخوانی نسبت به سن تقویمی کودک باشد.
دومین علت شایع کوتاهی قد نیز تاخیر سرشتی در رشد است. در این کودکان از سن دو سالگی کوتاهی قد دیده می‌شود و این در حالی است که پدر و مادر کوتاه قد نیستند. سرعت رشد کودک در سال تقریبا طبیعی است ولی سن استخوانی عقب است. بلوغ در این کودکان با تاخیر همراه است. علاوه براین دو علت شایع، علل دیگری مانند بیماری عمومی مانند سوءتغذیه، کمبود ویتامین‌های دی و کلسیم که موجب نرمی استخوان می‌شوند، بیماری سلیاک، بیماری‌های مزمن مانند کم‌خونی، بیماری‌های التهابی و... نیز می‌توانند موجب کوتاهی قد شوند.

چه درمانی برای کوتاهی قد در افراد وجود دارد؟
پس از تشخیص علت کوتاهی قد باید درمان مناسب صورت گیرد. برای مثال اگر کم‌کاری تیرویید وجود دارد، باید درمان شود. تشخیص کمبود هورمون رشد تا زمانی که کم‌کاری تیرویید به طور کامل اصلاح نشود، امکان‌پذیر نیست. چون در حضور کم‌کاری تیرویید، ترشح هورمون رشد از غده هیپوفیز، کاهش می‌یابد یا اگر سوءتغذیه وجود دارد باید اصلاح شود. به این مفهوم که هورمون رشد به طور کافی ترشح می‌شود ولی نمی‌تواند اثر کند یا اگر بیماری‌ سلیاک وجود دارد، حذف مواد غذایی حاوی این پروتئین از رژیم غذایی ضروری است. در غیر این صورت درمان‌های دیگر موثر نخواهد بود.

ممکن است در خصوص هورمون رشد هم توضیحی دهید؟
امروز هورمون رشد انسانی با استفاده از مهندسی ژنتیک ساخته می‌شود که قیمت بسیار گرانی دارد. مدت درمان اغلب طولانی است و تا زمانی که رشد متوقف شود، درمان ادامه می‌یابد. در برخی موارد ممکن است درمان پس از یک تا دو سال قطع شود و ترشح هورمون رشد با پیشرفت بلوغ طبیعی شود. درمان با هورمون رشد پس از تشخیص قطعی کمبود هورمون رشد تنها در صورتی موثر است که صفحات رشد استخوانی باز باشند.

هر قدر تعداد سلول‌‌های چربی در بدن بیشتر باشد، میزان ترشح هورمون لپتین بیشتر خواهد بود. اثر این هورمون بر هیپوتالاموس، هیپوفیز و اندام‌های تناسلی است و سبب ترشح هورمون‌هایی مثل استروژن و پروژسترون در دختران و تستوسترون در پسرها می‌‌شود

یعنی پیش از بلوغ یا اوایل بلوغ، در زمانی که صفحات رشد در حال بسته شدن هستند، درمان با هورمون رشد به هیچ‌وجه موثر نیست.

آیا چاقی کودکان بر رشد قدی آنها نقش دارد؟
افراد چاقی که از کودکی چاق بوده‌‌اند حتی اگر از نظر ژنتیکی قد بلند باشند، نهایتا کوتاه‌ قد شده و در مقایسه با هم سن و سالان خود قد کوتاه هستند که علت این موضوع آن است که در بدن هورمونی به نام لپتین از سلول‌‌های چربی بدن ترشح می‌‌شود. هر چه قدر تعداد سلول‌‌های چربی در بدن بیشتر باشد، میزان ترشح هورمون لپتین بیشتر خواهد بود. این هورمون بر هیپوتالاموس و همچنین بر هیپوفیز تاثیر گذاشته و در نهایت بر اندام‌های تناسلی اثر گذاشته و سبب ترشح هورمون‌هایی مثل استروژن و پروژسترون در دختران و تستوسترون در پسرها می‌‌شود. در حقیقت هورمون‌‌های جنسی می‌توانند بر صفحات رشد استخوانی اثر کرده و باعث زودتر از موعد بسته شدن رشد این صفحات شوند، در نتیجه رشد قدی متوقف شده و فرد کوتاه قد می‌‌ماند.

چطور می‌توان رشد قدی کودک را افزایش داد؟
در برخی کشورهای آسیای جنوب شرقی که مردم عموما جثه‌‌های ظریف و کوتاهی داشته‌‌اند متخصصان با تغییر رژیم غذایی توانسته‌‌اند رشد قدی را چند سانتی‌‌متر افزایش دهند. به عبارت ساده‌‌تر ما با استفاده از یک رژیم غذایی غنی از مواد مغذی، حتی در کودکانی که پدر و مادر از نظر ژنتیکی قد متوسط یا کوتاهی دارند، می‌‌توانیم رشد قدی بیشتری ایجاد کنیم. نکته‌‌ای که باید به آن توجه کرد این است که نقش تغذیه در رشد قد به قبل از دوران بلوغ بازمی‌گردد. یعنی به محض آن که نوجوان بالغ شد، دیگر با تغذیه نمی‌توان به رشد قدی او کمک کرد. به همین دلیل توصیه می‌شود قبل از رسیدن کودک به دوران بلوغ مواد غذایی کلسیم‌‌دار که در شیر و لبنیات و ماست از نوع کم‌ چربی موجود است، مصرف شود. غیر از تغذیه، آنچه بر رشد قدی کودکان تاثیر می‌‌گذارد، یک خواب آرام شبانه است. خوابیدن در شب باید در شرایطی باشد که هورمون ملاتونین یا هورمون خواب ترشح شود. نباید فراموش کرد یکی در زمان خواب و یکی در زمان فعالیت روزانه است که هورمون رشد ترشح می‌شود. در ضمن توصیه می‌‌شود حتی‌‌الامکان یک ساعت قبل از خواب، کودک قندهای ساده مثل شکر، شکلات، آب ‌نبات، تافی و... مصرف نکند چون قندهای ساده خود در هورمون رشد اختلال ایجاد می‌‌کنند و وقتی هورمون رشد به اندازه کافی ترشح نشود، رشد قدی تا حدی دچار اختلال می‌شود. پژوهش‌های دیگر نشان می‌دهد که فعالیت‌های ورزشی باعث افزایش ترشح هورمون رشد می‌شود و برخی ورزش‌های کششی در این خصوص بیشتر تاثیر دارند.

برخی بر این عقیده‌اند که برای بلند قد شدن، هورمون رشد تزریق کنند، نظر شما در این مورد چیست؟
هورمون رشد تنها در موارد بخصوصی تزریق می‌شود. مثلاً برای کسانی که ناراحتی مزمن کلیه دارند یا در مواردی که فرد سندروم «ترنر» دارد، و یا برای کودکانی که ترشح هورمون رشد در آنها کم است و یا بلوغ سریع دارند هم این هورمون تجویز می‌شود.
هورمون رشد عوارض خاصی در درازمدت ندارد، اما در کوتاه‌ مدت ممکن است باعث سردرد یا دردهای استخوانی شود که به راحتی قابل پیشگیری است. بنابراین تاکید می‌شود تزریق هورمون رشد تنها باید با تجویز پزشک صورت گیرد. (ایمنا)

نقش بلوغ روانی و عاطفی در احساس رضایت از زندگی

دکتر آناهیتا خدابخش کولایی افزود: بلوغ روانی پس از بلوغ جنسی در انسان صورت می‌گیرد که با تغییر عادات همراه است مانند تغییر در روابط، تغییر در کار‌ها و ترک بعضی عادت‌ها.
وی اضافه کرد: دومین عامل مهم در رضایت از زناشویی، رشد عاطفی است. رشد عاطفی جلوی خشونت‌های خانوادگی را می‌گیرد یعنی اگر زن و شوهر به لحاظ عاطفی به رشد کافی رسیده باشند، وقتی در زندگی با مشکل مواجه شدند سعی می‌کنند با علاقه به صحبت‌های هم گوش دهند و برای حل آن راهی بیابند. در حالی‌ که اگر رشد عاطفی کافی نداشته نباشند، صحبت‌های آن‌ها با عصبانیت و درگیری همراه خواهد بود و به نتیجه نخواهد رسید.

این مشاور خانواده درباره ازدیاد درگیری در بعضی خانواده‌ها اظهار کرد: عاملی که از اهمیت بسیاری برخوردار است و پیش از ازدواج باید مورد توجه قرار گیرد، باور به ارزش‌های اخلاقی مشابه است. یعنی دو نفر به مسائل اخلاقی نگاه مشترکی داشته باشند. بهتر است زوج، تشابه پایگاه اجتماعی- اقتصادی داشته باشند و از پایگاه مشابهی برخاسته باشند. ویژگی‌ای که در انتخاب همسر و دوام زندگی مشترک نقش بسیار مهم و تعیین‌کننده‌ای دارد، مسئلهٔ هم کفو بودن است. هر قدر بین دو نفر، هماهنگی، همفکری و تناسب بیشتری وجود داشته باشد، ازدواج استوار‌تر و مستحکمتر خواهد بود.

خدابخش کولایی با بیان اینکه در رضایت از زندگی بحث مکمل بودن مطرح است، گفت: رابطه‌ زن و شوهر، نه مثل مدل‌های زندگی سنّتی - که در آن زن خانه‌دار و مرد نان‌آور است- خشک و غیرقابل انعطاف است و نه این‌که زن و شوهر نقش برابر داشته باشند، رو به روی هم قرار گیرند و بر سر قدرت جدال کنند. آنچه در رابطه‌ زن و شوهر مطلوب است، تناسب و مکمل بودن است، یعنی هر کس نیمه‌ای از زندگی را کامل کند.

او در پاسخ به این پرسش که چه عوامل دیگری در رضایت از زناشویی اهمیت دارند، اظهار کرد: یک نکته مهم این است که زن و شوهر مشکلات جنسی نداشته باشند و از این لحاظ احساس رضایت کنند.
وی افزود: از عوامل تاثیرگذار دیگر می‌توان به اعتماد متقابل، صداقت، قدردانی، وفاق و همدلی اشاره کرد. در واقع این‌که زن و شوهر از هم سپاسگزاری کنند و زحمات همدیگر را ارج نهند و درک کنند، تأثیر بسیاری در رضایت آن‌ها از زندگی مشترکشان دارد. برای دستیابی به رضایت در زندگی زناشویی، نیاز به صمیمیت وجود دارد. صمیمیت در همه‌ ابعاد روانی، فراغت، جسمی، روحی، معنوی و... باید وجود داشته باشد. صمیمیت به زن و شوهر امکان می‌دهد از دنیای تنهایی و جدایی به در‌آیند و به فضای یکپارچگی احساس قدم بگذارند.

خدابخش اضافه کرد: منظور از صمیمیت در میان گذاشتن و با هم سهیم شدن مکنونات قلبی است. در میان گذاشتن عمیق‌ترین احساسات، رویا‌ها، خواسته‌ها، نگرانی‌ها و شادی‌هاست. صمیمیت بدون در میان گذاشتن احساسات و عواطف خود با دیگران ایجاد نمی‌شود.

وی درباره رضایت از زندگی زناشویی گفت: این موضوع فقط به زن و شوهر خلاصه نمی‌شود. خانواده‌ها هم در این میان نقش مهمی دارند. اینکه دخالت بی‌مورد در زندگی فرزندان خود نداشته باشند وآنان را‌ طوری تربیت کنند که به استقلال روانی برسند و ایمان داشته باشند زندگی خودشان رامی‌سازند.

خدابخش کولایی گفت: علت فروپاشی بسیاری از ازدواج‌ها این است که زن و شوهر نمی‌دانند چگونه با اختلافات خود کنار بیایند. به همین دلیل است که توصیه می‌شود زن و مردی که قصد ازدواج دارند در زمینهٔ حل اختلافات مهارت کافی کسب کنند. بهترین ازدواج‌ها، آنهایی است که زن و شوهر با هم رک‌ و‌ راست هستند. رسیدن به این مهم امکان‌پذیر نیست مگر اینکه آن‌ها به اختلافات خود با یکدیگر پی ببرند و درصدد حل‌و‌فصل این اختلافات برآیند، زیرا در این فرآیند است که زن و شوهر می‌توانند یکدیگر را بیشتر بشناسند و برای هم احترام بیشتری قائل شوند. (خانواده سالم)

مسئولیت پدر و مادر در دوران بلوغ فرزندان

دوران بلوغ‌، در خانواده‌ها مساوی با دوران‌های پرتنش و پرکاری است‌. هنگامی‌که در خانواده‌ای فرزندان به سن بلوغ می‌رسند لازم است تا والدین تدابیر خاصی را در برخورد با آن‌ها در نظر بگیرند و از سویی با فرزندی که در سن بلوغ است، نمی‌شود مانند سال‌های گذشته رفتار کرد‌!
فرزندان در سنین بلوغ سرکش و تندخو می‌شوند و لازم است تا والدین با توجه به این مسأله روحیات فرزندان خود را درک کنند‌. یکی از مهم‌ترین تدابیر والدین در سنین بلوغ فرزندانشان باید محکم ساختن حریم خصوصیشان باشد‌! فرزندانی که تا پیش از این متوجه خیلی از مسائل اطراف خود نبوده‌اند با قرار گرفتن در سن بلوغ حساس شده و کوچک‌ترین تغییرات رفتاری والدین خود را حس می‌کنند‌.
محافظت کامل‌تر و بیشتر از روابط و حریم خصوصی والدین در زمان بلوغ فرزندان باعث می‌شود که آن‌ها با سلامت روحی این مرحله از رشد را پشت‌سر بگذارند و گرفتار بدآموزی‌ها و رفتارهای غلط و حساسیت‌های نابه‌جا نشوند‌.
یکی از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر نوع رفتار فرزندان در سن بلوغ همراهی والدین به‌خصوص پدر با آنهاست‌. شاید این تصور غلط باعث شود که شما فکر کنید هر فرزندی در مرحله بلوغ نیازمند والدین همسان خود است‌! به‌عنوان مثال پسران در دوران بلوغ باید بیشتر با پدرشان باشند و دختران بیشتر با مادرشان‌. اما این تصور کاملا غلط است! فرزندان در سن بلوغ نیازمند توجه و همراهی هر دو نفر پدر و مادر هستند و حضور به موقع کافی پدران در دوران بلوغ دختران‌، همچنین حضور مستمر مادر در دوران بلوغ فرزند پسر باعث می‌شود که آن‌ها با آرامش بیشتر و دغدغه‌های کمتری این دوران را پشت‌سر بگذارند‌.

برخی خانواده‌ها گمان می‌کنند چون بلوغ دختران به مراتب متفاوت‌تر از بلوغ پسران اتفاق می‌افتد نباید با حضور یک مرد ولو این‌که پدر خانواده باشد‌، همراه شود‌. تجربه ثابت کرده دخترانی که در سنین بلوغ از حمایت و همراهی کافی مادر و پدر خود بهره‌مند بوده‌اند‌، راحت‌تر و موفق‌تر از پلکان بلوغ گذر داشته‌اند‌! تصورات غلطی همچون مخفی بودن مسائل خاص زنانه در دوران بلوغ برای دختر‌ها باعث می‌شود آن‌ها در این دوران از پدر خود دور شوند و ممکن است پس از پایان بلوغ‌، دیگر نتوانند روابط خوبی همچون گذشته با پدر خود داشته باشند‌.
از دیگر عوامل موثر بر موفق طی شدن دوران بلوغ فرزندان هماهنگی والدین با یکدیگر است‌. پدر و مادر هر دو مسئولیت تربیت و بزرگ‌کردن فرزندان را برعهده دارند و این مسئولیت تا پایان عمر برعهده هردوی آنهاست و این گونه نیست که بخشی از مسئولیت در دوره‌ای مخصوص فقط توسط مادر باشد و بخش دیگر فقط توسط پدر‌.
از این روست که لازم است پدر‌ها نیز همچون مادران در جریان کامل مراحل بلوغ فرزندان خود‌، چه پسر باشند و چه دختر‌، قرار بگیرند. برای ایجاد این هماهنگی لازم است مادر به‌عنوان فردی که بیشتر اوقات خود را در خانه و در کنار فرزندان است گزارشی از فعالیت‌ها و نوع رفتار فرزندان را به پدر اعلام بدارد و بدین‌وسیله پدر را در جریان مراحل بلوغ فرزندان قرار دهد.
شرایط متفاوت بلوغ دختران به‌خصوص این‌که بلوغ آن‌ها در سنین پایین نسبت به پسران رخ می‌دهد‌، ممکن است باعث افسردگی‌، گوشه‌گیری و احساس انزوا در دختران شود‌. از این‌رو لازم است تا در شرایط خاص و دوره‌های ماهانه بدو سن بلوغ توجه بیشتری به آن‌ها شود و این وظیفه هم برعهده مادر است و هم برعهده پدر‌.
مادر باید شرایط دختر خود را به اطلاع پدر برساند تا پدر هم در نوع رفتار با دخترش بتواند تصمیمات درستی اتخاذ کند و در دوران مربوطه مهربانی‌های پدرانه‌اش باعث شود تا دختر در سن بلوغش احساس گوشه‌گیری نداشته باشد‌. درک و همدلی همزمان پدر و مادر با هم یکی از عوامل مفید برای پشت‌سر نهادن بحران‌های سن بلوغ است.
این مسأله تنها برای روزهای آغازین بلوغ نیست؛ بلکه در دوره‌های بعد و در سنین پس از بلوغ هم در جریان بودن پدر می‌تواند باعث تلطیف فضای خانه باشد‌. مطمئن باشید که این دوران سپری می‌شود و فرزندی که در این دوران بشدت سرکش و هیجان‌زده بوده است دوباره به‌‌ همان دختر یا پسر آرام و منطقی تبدیل خواهد شد‌.
شما خودتان به‌راحتی متوجه افت‌وخیزهای این دوران خواهید شد. به مرور زمان صاحب فرزندی می‌شوید که مستقل‌تر، منطقی‌تر و مسئولیت‌پذیر‌تر است. بنابراین شعاری را که والدین موفق به فرزند خود می‌گویند به یاد داشته باشید: با کمک هم وارد این دوران می‌شویم و با کمک هم از آن خارج می‌شویم. (شهروند)

---

*انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی در «جام جم سرا» لزوماً به معنای تایید یا رد محتوای آن نیست و صرفاً به قصد اطلاع کاربران بازنشر می‌شود.

بلوغ زودرس‌ از نوع دخترانه

منظور از بلوغ، دوره‌ای است که طی آن صفات ثانویه جنسی به وجود می‌آید و توانایی تولید مثل ایجاد می‌شود. صفات ثانویه جنسی در دختران شامل بزرگ شدن سینه‌ها، رشد موهای زیر بغل و ناحیه تناسلی و ایجاد عادت ماهانه می‌شود، اما چه عواملی منجر به بروز بلوغ زودهنگام دختران می‌شود؟

دکتر آمنه لاهوتی در پاسخ به این پرسش می‌گوید: بی‌شک ژنتیک، عامل اصلی تعیین‌کننده زمان شروع بلوغ است، اما به نظر می‌رسد که عوامل دیگری نیز روی زمان شروع بلوغ تاثیر دارد. کما این‌که مشخص شده است که تغذیه، وضع عمومی سلامت، موقعیت جغرافیایی، تماس با نور و وضع روانی هر فرد در زمان بروز نشانه‌های بلوغ جسمی موثر است.

این متخصص زنان و زایمان در گفت‌و‌گو با جام‌جم می‌افزاید: سن شروع عادت ماهانه در دختران چاق زودتر از حد میانگین است. همچنین در جوامع شهری، در کسانی که در ارتفاعات پایین‌تر زندگی کرده و کسانی که در مناطق استوایی زندگی می‌کنند، سن بلوغ پایین‌تر است. در مجموع سن بلوغ در کشورهای پیشرفته پایین آمده است و به نظر می رسد این مساله ناشی از بهبود وضعیت تغذیه‌ای در این جوامع و نقش آن در ایجاد بلوغ زودرس باشد.

سن طبیعی بلوغ در دختران

تکامل بلوغی در دختران حدود 5‌/‌4 سال طول می‌کشد. اولین نشانه بلوغ، رشد ناگهانی است و به‌دنبال آن رشد موهای ناحیه تناسلی، به حداکثر رسیدن رشد قدی و در نهایت عادت ماهانه است. اولین خونریزی ماهانه معمولا 5‌/‌2 سال پس از آغاز روند بلوغ و بعد از سپری شدن جهش رشدی رخ می‌دهد.

دکتر لاهوتی با بیان این مطالب می‌گوید: مطالعاتی که در مورد سن شروع بلوغ صورت گرفته مربوط به جوامع غربی است و طبق آخرین بررسی‌ها بلوغ در دختران غربی حدود 9 تا 10 سالگی آغاز می‌شود. باوجود این ممکن است رشد موهای تناسلی یا سینه‌ها حتی در شش تا هفت سالگی نیز رخ دهد.

نشانه‌های بلوغ را بشناسیم

برخی دختران یا والدین بعضی تظاهرات شایع تکامل بلوغی چون کم‌خونی، آکنه، مشکلات روانی ـ اجتماعی، نزدیک بینی و خونریزی‌های نامنظم را غیرطبیعی تصور می‌کنند.

دکتر لاهوتی با اشاره به نشانه‌های طبیعی بلوغ در دختران توضیح می‌دهد: تمایل دختران برای خوردن غذاهای حاوی آهن کم است و به همین دلیل خطر کم‌خونی افزایش می‌یابد. جوش‌های صورت نیز در نتیجه تغییر کردن شرایط هورمونی بدن در زمان بلوغ بروز می‌کند و گاهی نیازمند مراجعه به پزشک و بررسی و درمان مقتضی است.

این متخصص زنان با تاکید بر این‌که تغییرات روانی ـ اجتماعی دوران بلوغ زمینه را برای بروز افسردگی مساعد می‌کند، می‌افزاید: بسیاری از دختران از ظاهر فیزیکی خود ناخشنود هستند و این مساله سبب کاهش اعتماد به نفس آنها می‌شود. این مشکل بخصوص بیشتر زمانی بروز می‌کند که تکامل بلوغی فرد با هم‌سن و سال‌هایش هماهنگ و همزمان نیست. همچنین در دختران مبتلا به بلوغ زودرس احتمال ایجاد مشکلات روانی، داشتن دوستان بزرگ‌تر و اعمال فشار از طرف همسالان بیشتر است.

چرا بلوغ زودرس؟

بلوغ زودرس به نوعی تکامل بلوغی گفته می‌شود که براساس استانداردهای طبیعی، زودتر از سن مورد انتظار شروع می‌شود.

دکتر لاهوتی با تاکید بر این‌که بلوغ زودرس علل متفاوتی دارد، توضیح می‌دهد: از علل آن می‌توان به بلوغ زودرس سرشتی اشاره کرد. به این معنی که به‌طور ژنتیکی و طبیعی روند بلوغ در فرد زودتر از موعد مورد انتظار شروع شده است. از سویی بعضی بیماری‌ها (که حتی ممکن است خطرناک نیز باشند) ممکن است با بلوغ زودرس همراه باشند. گاهی هم فقط یکی از نشانه‌های بلوغ ایجاد می‌شود. یعنی ممکن است در دختربچه‌ای فقط پستان‌ها بزرگ شود و تا مدت‌ها سایر علائم بلوغ دیده نشود. در این مورد نیز معمولا جای نگرانی وجود ندارد.

به گفته وی، بلوغ زودرس در کودکان باید مورد ارزیابی دقیق برای تعیین علت و درمان مورد نیاز و نیز پرهیز از عوارض رشدی و روانی ناشی از تکامل جنسی زودهنگام قرار بگیرد.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اما در چه سنی اگر بلوغ شروع شود، زودرس محسوب می‌شود و نیاز به مراجعه به پزشک دارد؟

دکتر لاهوتی پاسخ می‌دهد: اگر سن متوسط بلوغ را در دختران 10 سالگی در نظر بگیریم، بلوغ زودرس به شروع علائم و نشانه‌های بلوغ قبل از 8 سالگی اطلاق می‌شود. اگرچه در سال‌های اخیر، سن بلوغ کاهش یافته است، اما خانواده‌ها باید توجه داشته باشند خیلی از مواردی که به‌عنوان بلوغ زودرس بررسی می‌شوند، درواقع سیر بلوغی طبیعی هستند و نیاز به بررسی و درمان ندارند.

نشانه‌های واقعی بلوغ زودرس را بشناسید

به گفته دکتر لاهوتی، در تمام دختران زیر شش سال که دارای رشد موهای ناحیه تناسلی یا تکامل پستانی هستند و در دختران زیر هشت سال که در آنان هم رشد موهای تناسلی و هم جوانه زدن سینه‌ها دیده شده است، ارزیابی کامل برای تعیین علت این مساله ضرورت دارد.

وی تاکید می‌کند: همچنین در کودکان زیر هشت سالی که در آنها فقط تکامل پستانی یا رشد موهای ناحیه تناسلی به تنهایی دیده شده، شرح حال دقیق و معاینه بالینی و ارزیابی سن استخوانی و پیگیری دقیق برای تعیین رشد قدی ضرورت دارد تا افرادی که در معرض کاهش رشد هستند، شناسایی شوند. علائم خطری که همراه با بلوغ زودرس دیده می‌شود و نیازمند مراجعه سریع و بررسی دقیق است شامل شروع بلوغ قبل از شش سالگی، پیشرفت سریع بلوغ و علائم همراه شامل سردرد و تشنج می‌شود. در صورتی که بلوغ زودرس ناشی از بیماری نباشد و به علت شروع زودرس ژنتیکی بلوغ آغاز شده باشد، تنها عارضه آن کوتاه ماندن قد فرد و نیز عوارض و آسیب‌های روانی اجتماعی است.

درمان بلوغ زودرس

هدف اصلی از درمان بلوغ زودرس به حداکثر رسیدن قد در دوران بزرگسالی و پیشگیری از آسیب‌های روانی به فرد است؛ چراکه به محض تکمیل روند بلوغ مناطق رشدی موجود در استخوان‌های بلند که مسئول قد کشیدن فرد هستند، بسته شده و دیگر رشد قدی اتفاق نمی‌افتد.

دکتر لاهوتی می‌افزاید: باتوجه به این‌که اولین علائم بلوغ زودرس شامل جهش رشدی و سپس جوانه زدن پستان‌ها می‌شود، در صورتی که این علائم در سنین زودتر از مورد انتظار دیده شود حتما باید به پزشک متخصص مراجعه شود؛ چراکه اگر تاخیری ایجاد شود و مثلا کودک پس از ایجاد عادت ماهانه نزد پزشک برده شود، به علت بسته شدن مناطق رشدی استخوان‌ها دیگر هیچ درمانی موثر نخواهد بود. برای درمان بلوغ زودرس سرشتی معمولا از آمپول‌هایی استفاده می‌شود که به‌طور موقت مانع کارکرد تخمدان‌ها می‌شوند و این موضوع سبب می‌شود روند طبیعی رشد قدی و روانی ادامه یابد و با قطع این دارو دوباره روند بلوغ از سر گرفته می‌شود.

پونه شیرازی‌ / ‌گروه سلامت

هشدار به نوجوانان؛ خوردن نمک زیادی بلوغ را به تأخیر می‌اندازد

پزشکان با تاکید بر اثر نمک بر فرآیند بالغ شدن اظهار داشتند: افزایش نمک در رژیم‌های غذایی می‌تواند پیامدهای جدی بر توان باروری نسل‌های آینده داشته باشد.
پزشکان آمریکایی به بررسی تاثیر میزان‌ نمک موجود در رژیم‌های غذایی بر شروع بلوغ در موش‌ها پرداخته و دریافتند موش‌هایی که از رژیم‌های غذایی حاوی نمک فراوان استفاده می‌کردند در مقایسه با موش‌هایی که میزان نمک مصرفی آن‌ها متعادل بوده دیر‌تر بالغ می‌شدند. از طرفی هم در موش‌هایی که نمک به طور کامل از رژیم غذاییشان حذف شد، بلوغ به تاخیر افتاد.

«دوری پیتینسکی» یکی از متخصصان این مطالعه گفت: مصرف نمک برای شروع بلوغ ضروری است اما میزان بیش از حد آن نیز می‌تواند بر سلامت دستگاه تولیدمثل تاثیر منفی بگذارد. تاخیر افتادن در شروع بلوغ نیز می‌تواند به مشکلات رفتاری، بروز استرس و کاهش قدرت باروری منجر شود.
متخصصان آمریکایی اظهار داشتند: تاکنون مطالعات زیادی در مورد تاثیر چربی موجود در رژیم‌های غذایی بر شروع بلوغ انجام شده اما در رابطه با تاثیر نمک پیش‌تر بررسی صورت نگرفته و در این مطالعه مشخص شد که سطح بالای مصرف چربی یا نمک، تاثیر عکس بر سلامت سیستم باروری دارد.
دوری پیتینسکی افزود: در واقع رژیم‌های غذایی حاوی میزان چربی بالا شروع بلوغ را جلو می‌اندازند اما با این حال در این بررسی مشخص شد که موش‌هایی با رژیم‌های غذایی حاوی نمک زیاد حتی در صورت مصرف چربی بالا، بازهم با تاخیر در بلوغ مواجه می‌شوند و بنابراین تاثیر نمک روی زمان بالغ شدن به مراتب قوی‌تر از چربی است.
به گزارش ساینس دیلی، طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت (WHO) مردم سراسر جهان بیش از نیاز بدنشان نمک مصرف می‌کنند. (ایسنا)

جشن تکلیف همراه با آموزش بلوغ

در فرهنگ ما موضوع بلوغ و باز کردن ابعاد مختلف جنسی و روحی آن بسیار محتاطانه و تقریبا خاموش برگزار می‌شود و متاسفانه در برخی فرهنگ‌ها نیز آن را پدیده‌ای مذموم یا خجالت‌آور می‌دانند. در حالی که بلوغ یکی از مراحل مهم زندگی هر انسان است.

حجت‌الاسلام سیدجواد موسوی، کارشناس دینی و مشاور کودک در این‌باره می‌گوید: دامنه ناآگاهی درباره بلوغ بسیار زیاد و بخصوص برای پسران گسترده‌تر است و آسیب‌های ناشی از این بی‌اطلاعی موجب شده که بزه جنسی و رفتاری در میان مردان جامعه ما فراوانی بیشتری داشته و در این جنس خود را به صورت عقده‌های مزمن روانی، تلقیات نادرست و تمایل به فرهنگ منحط جنسی تا سنین پیش از ازدواج و حتی چند سال پس از آن آشکار کند و بحران بیافریند.

ترس از بلوغ در اسلام بی‌معناست

تحقیقات نشان می‌دهد حداقل 20 درصد نوجوانان جامعه از تغییرات جسمی و روحی دوران بلوغ، خبری ندارند و دچار نگرانی می‌شوند.

به گفته موسوی، گروهی از نوجوانان که از سوی والدین، مربیان و اجتماع با این نوع تغییرات آشنا نشده‌اند اغلب دچار ترس، اندوه و حتی افسردگی می‌شوند و از خود می‌پرسند این چه اتفاقی است که برای من می‌افتد؟ آیا طبیعی است؟ برای همه پیش می‌آید؟ مبادا برایم مشکلی ایجاد کند.

در حقیقت نوجوان به دلیل ناآگاهی، دوره بلوغ را با ترس و اضطراب طی می‌کند و بتدریج قدرت تطبیق با شرایط متغیر آن را از دست می‌دهد. اینجاست که آسیب‌های رفتاری در کمین وی خواهد بود و مشکلات زندگی‌اش را رقم می‌زند.

به گفته حجت‌الاسلام موسوی، والدین باید با زبانی ساده و بدون پیچیدگی شرایط بلوغ را برای نوجوان تشریح کنند و به او اطلاعاتی متناسب با سن و پیشرفت مراحل بلوغ بدهند.

نوجوان تازه بالغ باید پیش از شروع تغییرات عمده جسمی نسبت به آنها آگاه باشد و بداند دیگر کودکی خردسال یا نوجوانی سر به هوا نیست و برای خود آقا یا خانمی شده که جامعه و اطرافیانش انتظارهایی متناسب از او دارند. به توصیه موسوی، از آنجا که بسیاری از والدین به‌دلیل موانع فرهنگی یا براساس شرمی نابجا از ارائه توضیحات کامل و جامع دراین‌باره خودداری می‌کنند بخصوص در فرهنگ و سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی ما که باید براساس آموزه‌های دینی باشد، آموزش‌های بهداشتی و اجتماعی درباره بلوغ اهمیتی دوچندان می‌یابد.

جشن تکلیف، توجه ویژه می‌خواهد

معمولا در اغلب مدارس جشن تکلیف به عنوان یک انجام وظیفه به صورت نمادین برگزار می‌شود که اتفاقا کار پسندیده‌ای هم هست، اما اکنون آنچه در این جشن دیده می‌شود زرق و برق مراسم و هزینه‌هایی است که صرف برگزاری می‌شود و عکس‌هایی که گرفته می‌شود تا به نهادهای بالاتر ارائه شود و دیگر هیچ! در واقع آن رسالت بزرگ اطلاع‌رسانی درخصوص بهداشت بلوغ در این جشن‌ها بازگو نمی‌شود و حتی اغلب مربیان هم در اطلاع‌رسانی در زمینه تغییرات جنسی و جسمی دوران بلوغ بی‌اطلاع و ناکارآمد بوده و جسارت لازم را برای بیان و باز کردن یک سری مسائل ظریف و ریزبینانه‌ای که مورد نیاز دانش‌آموز است، ندارند و در نهایت هم بیشتر دانش‌آموزان متوجه هدف اصلی از برگزاری جشن تکلیف نمی‌شوند. چون هنوز به پرسش‌های بلوغ جسمی و جنسی‌شان که لازمه رسیدن به آرامش روانی و رفتاری‌شان است پاسخ داده نشده، یک دفعه به بحث اعمال و فرایض دینی رسیده‌اند. نوجوانی که از نظر جسمی و جنسی هنوز ناکامل است و نمی‌داند در چه مرحله‌ای قرار دارد و هویت گمشده خود را پیدا نکرده معلوم است که بی‌توجه به فرایض دینی‌اش می‌شود و این موضوع برایش نهادینه نخواهد شد. چه‌بسا بسیاری از نوجوانان در همین دوره بلوغ است که سرکش و نافرمان شده و اغلب دین‌ستیز و جنگجو می‌شوند. از همه مهم‌تر آن که محتوای چنین جشن‌هایی در ناخودآگاه دانش‌آموز چنین القا می‌کند که صحبت و پرسش درخصوص برخی مسائل دوره بلوغ شرم‌آور است و در زمره اسرار مگو قرار دارد، اما سوال اینجاست نوجوان تازه بالغ ناآشنا چگونه می‌تواند به پاسخ پرسش‌هایش رسیده و تامین شود؟!

معمولا در اغلب مدارس جشن تکلیف به عنوان یک انجام وظیفه به صورت نمادین برگزار می‌شود که اتفاقا کار پسندیده‌ای هم هست، اما اکنون آنچه در این جشن دیده می‌شود زرق و برق مراسم و هزینه‌هایی است که صرف برگزاری می‌شود و عکس‌هایی که گرفته می‌شود تا به نهادهای بالاتر ارائه شود

سیدجواد موسوی با اشاره به این‌ که برگزاری جشن تکلیف در مدارس در حوزه آموزش‌های بلوغ اقدامی مناسب، اما ناکافی است، می‌گوید: به نظر می‌رسد خلأ اصلی در این‌باره طرح نشدن نکات آموزشی، بهداشتی و پزشکی بلوغ در کتاب‌های درسی است. در چنین شرایطی تلاش رسانه‌های صوتی، تصویری و مکتوب و اجرای برنامه‌های آموزشی از سوی نهادهای فرهنگی و حمایتی می‌تواند تا اندازه‌ای راهگشا باشد و شرایط را برای ارائه آموزش‌های رسمی، کامل و متناسب درباره بلوغ مهیا کند.این مشاور خانواده ادامه می‌دهد: جالب آن که کمبود آگاهی درباره بلوغ در زمینه‌های رفتاری و روانی در بزرگسالان در تقابل با نوجوانان نمایان می‌شود. از طرفی معلوم نیست چرا مسئولان آموزشی و فرهنگی جامعه از طرح صورت مساله پرهیز می‌کنند و گمان می‌کنند آموزش درباره مسائل جسمی و روانی بلوغ نزد افکار عمومی به ترویج فساد و فحشا کمک می‌کند!

به نظر شما، چرا باید بخشی از آموزش‌های حیاتی در دوره حساسی از زندگی نوجوان که دوره آینده‌سازی او خواهد بود به دلیل ترس از شبهات و قضاوت‌هایی نادرست و احتمالا متلک‌پرانی ارائه نشود؟ آیا پیشگیری از آسیب‌های این حوزه با فرهنگ جامعه ما که به سبک ایرانی ـ اسلامی است، متناسب‌تر نیست؟

این کارشناس مسائل دینی، پاسخ این پرسش‌ها را ساده عنوان می‌کند و می‌گوید: جواب، در این موضوع خلاصه می‌شود که نمی‌دانیم چگونه به ارائه آموزش‌های بلوغ بپردازیم که حساسیت‌برانگیز نباشد، مخالف شئون دینی و فرهنگی ما نباشد و فقط بتواند از بروز آسیب‌ها جلوگیری کند.

آموزش چگونه باید باشد؟

به گفته موسوی، مدارس کشور شدیدا به‌وجود مشاوران، روان‌شناسان و معلمان آگاه در این زمینه نیاز دارند. آموزش بهداشت بلوغ در مدارس بویژه در مقطع راهنمایی که با سنین بلوغ همزمان است با مشکلات و کمبودهای جدی دست‌وپنجه نرم می‌کند.

آموزش‌ها چه به‌صورت مستقیم و چه به صورت غیرمستقیم ارائه شود، همواره با حاشیه همراه است و در عمل، بخش بزرگی از محصلان نوجوان را به‌دلیل شرایط جامعه و ناپسند دانستن صحبت در این‌باره در محیط‌های بیرونی و خانواده‌ها از دستیابی به اطلاعات کامل و جامع و متناسب محروم می‌کند.

اگر قبول داشته باشیم که وظایف نظام آموزشی و پرورشی تنها در آموزش ریاضی و علوم و هندسه و تولید انواع و اقسام نخبه و دانش‌آموز ممتاز! خلاصه نمی‌شود و پرورشی هم در کار است که ابعاد جسمی، شخصیتی، روانی، رفتاری و اجتماعی محصلان را دربر می‌گیرد، به ضعف‌های جدی این نظام در حوزه مسائل اجتماعی نوجوانان و محصلان پی می‌بریم.

به هر ترتیب نوجوان باید در دوران بلوغ روش‌های حفظ سلامتش را بشناسد و بداند چه چیزی بهداشت جسم و روانش را به خطر می‌اندازد تا بتواند با تهدیدات بیرونی مقابله کند و از نوجوانی‌اش در مسیر تکامل لذت ببرد. در این دوره تغییرات جسمی و روانی نوجوان سریع است. احساسات، تفکر، رابطه‌های اجتماعی و منطق او رشد می‌کند و از این گذرگاه به شناخت خویش و محیط اقدام می‌کند. این تغییرات ذاتا مقدس است و هدایت و کنترل آنها از طریق شناخت مقتضیات دوره بلوغ؛، او را از گمراهی، گناه و آسیب دور می‌کند.

فاخره بهبهانی / چاردیواری (ضمیمه دوشنبه روزنامه جام جم)

بلوغ و فرصت اصلاح مشکل فکی

مشکلات ارتودنسی را می‌توان به دو گروه مشکلات فکی و مشکلات دندانی تقسیم کرد:

مشکلات دندانی‌

گروه اول مشکلاتی است که در آنها دندان‌ها به‌طور مرتب در کنار یکدیگر قرار نگرفته است و یا رابطه صحیحی با دندان‌های مقابل ندارد.

در این مشکلات فرد با شکل کلی صورت خود مشکلی ندارد و اگر لب‌ها را روی هم قرار دهد همه چیز طبیعی و زیبا به نظر می‌رسد.

با باز شدن دهان در هنگام صحبت کردن یا خندیدن ناهماهنگی مربوط به دندان‌ها کاملا آشکار می‌شود و ممکن است فرد سعی کند در هنگام لبخند دست‌های خود را روی دهان قرار دهد تا مشکلات دندانی آشکار نشود.

ریشه اصلی مشکلات دندانی عموما مربوط به اختلاف اندازه دندان‌ها با استخوان‌های فک بوده یا مراقبت‌های کافی مربوط به نگهداری از دندان‌های شیری به عمل نیامده است.

با از دست رفتن یا پوسیده شدن دندان‌های شیری فضای دندان‌های دائمی کم شده و امکان قرارگیری درست دندان‌ها در کنار یکدیگر از بین می‌رود.

این مشکلات دندانی در هر سنی قابل درمان است هر چند بهترین زمان برای شروع این درمان‌ها هنگامی است که آخرین دندان‌های شیری در حال افتادن است.

مشکلات فکی‌

گروه دوم مشکلاتی است که در آنها اشکالاتی در شکل کلی صورت وجود دارد و ممکن است مشکلات دندانی به آن اضافه شده یا نشده باشد.

در این مشکلات فرد معمولا از فرم کلی صورت خود راضی نیست و این حس را هم در حالت دهان باز (خنده و تکلم) و هم در حالت دهان بسته احساس می‌کند

این افراد با شکایت از این‌که فکم جلو یا عقب است به متخصص ارتودنسی مراجعه می‌کنند. مشکلات فکی مثل بزرگ یا کوچک بودن فک بالا و فک پایین ناهنجاری‌های صورتی است که در آنها هماهنگی اندازه در بین اندازه فک بالا و فک پایین وجود ندارد.

هر چند ریشه اصلی این مشکل مربوط به زمینه‌های ارثی است ‌ لیکن عوامل محیطی هم در ایجاد آن نقش دارد که در مقاله مربوط به مشکل فکی میراث پدری یا مادری کاملا به آن پرداخته شد.

روش‌های درمان مشکلات فکی‌

درخصوص درمان مشکلات فکی تفاوت‌هایی وجود دارد. اگر شدت مشکل فکی در حد خفیف یا قابل قبول باشد امکان درمان ارتودنسی برای پوشاندن مشکلات اسکلتی و ردیف کردن دندان‌ها در هر سنی وجود دارد.

اما اگر مشکلات فکی شدیدی وجود داشته باشد روش درمان در کودکان و نوجوانان نسبت به افراد بزرگسال تفاوت قابل‌توجهی خواهد داشت.

در درمان مشکلات فکی در کودکان و نوجوانانی که هنوز بالغ نشده‌اند می‌توان از درمان‌های هدایت رشدی استفاده کرد.

این درمان‌ها از طریق تغییر دادن محیط رشد و با تحت کشش قرار دادن یا تحت‌فشار قرار دادن نواحی موردنظر باعث تحریک رشد یا مهار رشد استخوان‌های فک می‌شوند.

هر چند این درمان‌ها عموما با دستگاه‌های ارتودنسی متحرک انجام می‌شود ولی انواع ثابت آن هم در حال حاضر در ایران به‌کار گرفته می‌شود.

این دستگاه‌ها قابلیت گذاشتن و برداشتن توسط بیمار را دارد و برای اثربخشی نیاز به استفاده حداقل 16 ساعته در شبانه‌روز دارد.

خبر خوب این‌که با همکاری مناسب بیمار برای حدود سه ماه امکان کاهش ساعات استفاده فراهم می‌شود.

هر چند استفاده از این وسایل در ابتدا سخت به‌نظر می‌رسد ولی کمک بسیار زیادی به بیمار کرده و خطر درمان جراحی فک در آینده را از بین می‌برد.

اگر مشکلات فکی طی دوران رشد درمان نشود و شدت آن متوسط یا شدید باشد اصلاح کامل این مشکلات بعد از بلوغ نیاز به درمان ارتودنسی و جراحی فک خواهد داشت.

در افرادی که فرصت اصلاح رشد از دست رفته باشد درمان‌های مرتبط معمولا از سنین 17 یا 18 سالگی شروع می‌شود.

در ابتدا هماهنگی لازم بین متخصص ارتودنسی و متخصص جراحی فک انجام می‌شود و سپس بیمار برای آماده‌سازی تحت درمان ارتودنسی قبل از جراحی قرار می‌گیرد که ممکن است از شش ماه تا دو سال طول بکشد.

با آماده شدن بیمار برای درمان جراحی فک، فرد به متخصص جراحی فک و صورت ارجاع داده می‌شود.

پس از انجام جراحی فک، بیمار مجددا برای تکمیل درمان ارتودنسی به متخصص ارتودنسی مراجعه می‌کند که در این مرحله هم نیاز به درمان حدود شش ماهه خواهد داشت و در نهایت درمان به اتمام خواهد رسید.

پیشگیری از درمان‌های پیچیده‌

با توجه به پیچیدگی‌های مشکلات ارتودنسی، ارزیابی کودکان در سن هفت یا هشت سالگی توسط متخصص ارتودنسی اهمیت بسیار زیادی در تشخیص اولیه، پیشگیری و مداخله به‌موقع برای رفع ناهنجاری دارد.

با توجه به تفاوت‌های فردی در رشد و متنوع بودن ناهنجاری ها، توصیه درمانی مناسب پس از معاینه ارتودنسی توسط متخصص ارتودنسی امکان‌پذیر خواهد بود.

دکتر محمد امین نریمانی / متخصص ارتودنسی

ضمیمه چاردیواری

بلوغ زودرس فرزندانتان با مصرف این روغن

به گزارش جام جم سرا ، بسیاری از افراد بر این باورند که با اضافه کردن روغن سویا سبب سالم‌تر و مغذی شدن وعده‌های غذایی می‌شوند در حالی که سخت در اشتباه هستند.

روغن سویا از جمله روغن‌هایی است که در پخت بسیاری از غذاها کاربرد دارد در حالی که این روغن یکی از خطرناک‌ترین موادی است که از جمله غذاهای فرآوری شده محسوب می‌شود. گفته می‌شود که روغن سویا می‌تواند خطرناک و در واقع سمی باشد. روغن سویا برای تولید شدن تحت مراحل زیادی قرار می‌گیرد تا قابل‌خوردن شود.

مصرف مقادیر زیادی از روغن سویا می‌تواند سبب تولید هورمون استروئید در بدن شود و به همین علت خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را در افراد افزایش می‌دهد و همچنین موجب بلوغ زودرس در دختران می‌شود و رشد فیزیکی را در پسران نوجوان به تاخیر میندازد.

علاوه بر این، شماری از روغن‌های سویا از نظر ژنتیکی دستکاری شده‌اند و در بازار عرضه می‌شوند و افراد ناآگاهانه و بی‌خبر از آن‌ها استفاده می‌کنند و به سلامتی خود آسیب می‌زنند. از طرف دیگر شیر سویا به جای شیر مادر پیشنهاد می‌شود اما به طور کلی محصولات سویا به علت مراحل تولید بیشتر از فایده به بدن ضرر می‌رساند و استفاده از آن‌ها توصیه نمی‌شود. در صورت استفاده قبل از اقدام به خرید از فرآیند تولید آن اطمینان حاصل کنید.

منبع: MedicalDaily

کدام کودکان در معرض بلوغ زودرس اند؟

به گزارش جام جم سرا ،​ما در دنیایی زندگی می کنیم که در آن با تحولات زیادی مواجه هستیم؛ تحولاتی که حداقل در دهه های گذشته به این سرعت وجود نداشته یا کمتر به چشم می آمده است. پزشکان معتقدند برخی از همین تغییرات می تواند زمینه ساز بلوغ زودرس کودکان شود؛ مسئله ای که دغدغه ای جدی برای بسیاری از والدین محسوب می شود.

با وجود فناوری های نوین و شبکه های متنوع ماهواره ای و رسانه های متعدد، کودکان امروز خیلی راحت تر از کودکان دیروز با برخی مسائل روبرو می شوند که برایشان مناسب نیست و عواقبی دارد که اغلب والدین را نگران می کند.

یکی از این عواقب، بلوغ زودرس است. با دکتر مریم رزاقی آذر، فوق تخصص بیماری های غدد و متابولیسم کودکان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشی تهران، درباره علائم و درمان بلوغ زودرس در کودکان گفتگو کرده ایم.

بلوغ زودرس چیست؟

- بلوغ زودرس مسئله ای است که بسیاری از والدین در دنیای امروز با آن مواجه هستند و به این معناست که علائم بلوغ کودک در سن خیلی پایین آشکار می شود. این بلوغ معمولا با علائم جسمانی آغاز می شود. مثلا علائم در دختران ابتدا با بزرگ شدن پستان به شکل یکطرفه یا دو طرفه ظاهر می شود و بعد از آن موهای زهار و زیر بغل دیده می شوند و عادت ماهیانه شدن در مرحله انتهایی است، دور نوک پستان تیره و ضخیم می شود و نوک پستان به جلو می آید. جوش نیز در صورت دختران افزایش می یابد و در پسران بیضه ها زودتر از موعد رشد می کنند و بزرگ می شوند.

از چه سنی می توانیم بگوییم کودک دچار بلوغ زودرس شده است؟

- ظاهر شدن علائم بلوغ از نظر فیزیکی و هورمونی در دختران قبل از 7 سالگی و در پسران قبل از 9 سالگی، بلوغ زودرس نامیده می شود. ابتدا این کودکان بلندتر و بزرگتر از همسن های خود به نظر می رسند ولی به دلیل بلوغ زودرس، رشد استخوان ها زودتر از معمول متوقف می شود و استخوان ها و در نهایت قد کوتاهتری در بزرگسالی خواهند داشت.

عوامل محیطی در ایجاد این مسئله تا چه حددخیل است؟

- قطعا بی تاثیر نخواهد بود و هر عامل تحریک کننده ای اعم از شنیداری و دیداری می تواند در ایجاد بلوغ زودرس، مخصوصا از جنبه روانشناختی در کودکان، اثرگذار باشد. از عوامل ایجاد بلوغ زودرس می توان به نوع لباس، معاشرت نادرست، ستایش جنس مخالف نزد کودک، تعقیب کنجکاوی و تجسس توسط کودک، نیاز شدید به محبت، نقص اخلاق و شوخی های بی بند و بار و ... نام برد.

شما چه راهکارهایی را برای اینکه کودکان از این مسئله دور بمانند، پیشنهاد می کنید؟

- بهتر است والدین هر عامل تحریک کننده ای را از کودکان شان دور کنند و با ایجاد رابطه صادقانه و دوستانه با فرزندشان برای او پیدایش این تغییرات را توضیح دهند و او را از مراقبت های ضروری آگاه کنند. از طرف دیگر، رعایت مسائل و شرایط فردی، خانوادگی و اجتماعی قابل کنترل برای تعدیل و کاستن از عوارض و پیامدهای بلوغ زودرس در زندگی حال و آینده این کودکان نیز مهم است. در نهایت، مراجعه به پزشک متخصص برای بررسی و درمان بلوغ زودرس در کودکان برای پیشگیری از مشکلات استخوان بندی، رشد قدی و فیزیکی و انجام معاینات و آزمایش های مداوم می تواند کمک بسزایی برای والدین در این خصوص باشد.

بلوغ زودرس از نظر روانی تا چه حد می تواند روی کودکان اثر منفی بگذارد؟

- متاسفانه بلوغ زودرس باعث می شود کودکان خیلی زود در معرض استرس های دوران نوجوانی قرار بگیرند. آنها از نظر جسمی تظاهرات بلوغ را دارند ولی تجربه کافی ندارند. مثلا دختران با ظاهر شدن علائم بلوغ جنسی، ممکن است در معرض آزارهای جنسی قرار گیرند و دچار وحشت و مشکلات روانی شوند.

دخترها بیشتر در معرض بلوغ زودرس هستند یا پسرها؟

- معمولا بلوغ زودرس در دختران شایع تر از پسرهاست. در مواردی بیماری های مهم دستگاه عصبی مرکزی می تواند این حالت را ایجاد کند. گاهی تولید هورمون های جنسی زنانه نیز باعث بلوغ زودرس می شود.

آیا می توان با راهکارهای تغذیه ای از بروز این مسئله در کودکان جلوگیری کرد؟

- بله، برای مثال کودکان باید حتی الامکان از مصرف چربی هایی مانند پوست مرغ یا دنبلان خودداری کنند زیرا ممکن است به مرغ ها هورمون استروژن تزریق کرده باشند و چربی اشباع شده در پوست مرغ، بلوغ زودرس ایجاد خواهد کرد. به هر حال، همانطور که در خلال این گفتگو نیز بارها اشاره کردم، عوامل متعددی می توانند در شکل گیری بلوغ زودرس در کودکان تاثیرگذار باشند و والدین می توانند با کسب آگاهی در این زمینه از بروز چنین مشکلی جلوگیری کند.

کودکانی که دچار بلوغ زودرس می شوند، دوست دارند مانند بزرگسالان رفتار کنند

دکتر نسرین امیری*: بلوغ زودرس یک مشکل غددی و جسمانی است و با مشکلات صرفا روانشناختی متفاوت است. به این معنا که کودکی که دچار بلوغ زودرس می شود، به این دلیل که هورمون های بدنش زودتر از موعد فعال شده اند. ممکن است از نظر قدی کوتاه بماند اما از نظر روانشناختی، بلوغ زودرس زمانی در کودکان ایجاد می شود که پیش از موعد با اطلاعات جنسی آشنا شوند و در این شرایط بهتر است متناسب با شناختی که از کودک داریم، با او برخورد کنیم.

وقتی کودکی دچار بلوغ زودرس می شود، دوست دارد مانند بزرگسالان نیز رفتار کند در حالی که هنوز خیلی شناختی از محیط و دنیای بزرگسالان ندارد و این مسئله حتی گاهی باعث می شود از او سوءاستفاده های جنسی شود و بعد احساس گناهی که دارد، بیش از هر مورد دیگری برای کودک آزاردهنده است، بنابراین باید با کودک مان ارتباط دوستانه برقرار کنیم؛ مثلا همان طور که می دانید سن آرایش کردن در ایران در مقایسه با کشورهای دیگر بسیار پایین است.

وقتی ما با دختر کم سن و سالی که آرایش کرده مواجه می شویم، او را یک دختر بی اخلاق و بد می دانیم و کودک ناخودآگاه با این حس همذات پنداری می کند و خود را گناهکار می پندارد یا در مورد پسران وقتی خیلی زود به بلوغ می رسند، این مسئله ابتدا به گونه ای برای آنها حس قدرت می آورد در حالی که این حس کاذب است.

موضوع دیگر این است که اگر بلوغ زودرس به موقع درمان نشود باعث می شود اضطراب و ناامنی های مکرر برای کودک و دلشوره هایی که برای او در عرصه زندگی حاصل می شود، او را در خود غرق کند.

در هر حال بلوغ زودرس یک معضل است به این علت که فرد از نظر عقلانی در شرایط سنی کودکان همسن خود است اما از نظر جسمی و تمایلات و خواسته های غریزی حس بزرگترها را دارد. مثلا کودک 9 ساله حس یک آدم 18 ساله را دارد و از اینکه بتواند در برابر آن خواسته ها موضع معقولی بگیرد، عاجز است. اینجاست که والدین باید به کودک خود کمک و او را حمایت کنند تا در آینده دچار معضل و مشکلات احتمالی نشود.

منبع : برترینها

عوامل مهم افزایش قد کوتاهی قد فرزندان خود را قبل از بلوغ درمان کنید

به گزارش جام جم آنلاین به نقل از فارس، مهران زمان زاده در ارتباط با عوامل مهم بهبود قد اظهارداشت: در صورتی که کمبود هورمون علت کوتاهی قد باشد باید هورمون مورد نیاز رشد توسط پزشک تزریق شود البته درمان با هورمون رشد بعد از اتمام رشد نیز باید ادامه یابد.

وی افزود: دلیل ادامه درمان با هورمون ایجاد اثراتی دیگر مانند حمایت از عملکرد طبیعی غدد جنسی است همچنین این هورمون باعث ثابت ماندن چگالی طبیعی استخوان‌ها می‌شود.

متخصص غدد و داخلی با تأکید بر اینکه بهتر است بدانید که درمان کوتاهی قد باید هر چه زودتر شروع شود و قبل از بلوغ، سرعت رشدی قد بهبود یابد، گفت: افزایش رشد قدی قبل از درمان 3 تا 4 سانتی متر در سال و سال اول درمان 10تا12 سانتی متر در سال و سال‌های دوم و سوم درمان 7 تا9 سانتی متر در سال است

زمان زاده با اشاره به استفاده از دوزهای بالای هورمون رشد برای بهبود قد عنوان کرد: افزایش دوز هورمون نسبت به وزن، تجویز روزانه دارو، شروع زودرس درمان، درمان قبل از متوقف شدن رشد، تجویز دوزهای جایگزین هورمون‌های تیروئیدی،تجویز دوزهای جایگزین هورمون‌های گلوکوکورتیکوئیدها از دیگر عوامل مهم بهبود قد است که توسط پزشکان برای فرد ارائه می‌شود.