به گزارش ستاره ها؛ موارد زیر میتواند نشان دهندهی این باشد که فرزند شما اضطراب دارد. در این صورت میتوانید به او کمک کنید، علت اضطرابشان را پیدا کنید تا حس بهتری داشته باشد. در این جور مواقع مشاور هم میتواند کمک زیادی به شما بکند.
به بدترین گزینه فکر میکنند
اگر برای بچهها مشکلی پیش بیاید همیشه به بدترین گزینه فکر میکنند. به جای اینکه امیدوار باشند، نا امیدی همهی وجودشان را فرا میگیرد.
مثل همیشه غذا نمیخورند
عادتهای غذایی کودکان هم شبیه بزرگسالان به احساساتشان بستگی دارد. کودکانی که اضطراب دارند، ممکن است به صورت ناگهانی از غذایی که همیشه دوست داشتند، بدشان بیاید و یا نسبت به وعده غذایی خود وسواس زیادی به خرج دهند. کودکان مضطرب تمایل دارند مخفیانه غذا بخورند، در این صورت میتوانند خودشان انتخاب کنند و یا به شکلی که میپسندند غذا بخورند.
مشکلات جسمی پیدا میکنند
بیشتر کودکانی که اضطراب دارند از یک سری مشکلات جسمی هم شکلایت میکنند، مثل سردرد، دل درد، درد ماهیچهها. این علائم ممکن است باعث شود فرزندتان نتواند مدرسه برود یا در کلاسهای فوق برنامهاش شرکت کند. واکنشهای فیزیکی نسبت به اضطراب زمانی در فرزندتان نمایان میشود که او نتواند در مورد احساسش با کسی صحبت کند. شاید شما هم عصبی شوید و تصور کنید فرزندتان ادای مریضی را درمیآورد، اما در واقع این اضطراب است که در پس این علائم نهفته است.
کج خلق میشوند
اگر فرزندتان در تکلم مشکل داشته باشد و یا نتواند احساسش (عاملی که سبب اضطرابش شده) را در قالب کلمات بیان کند، ممکن است تندخو و بداخلاق شود.
مشکلش را بزرگ میکند
تفکرات منفی خودش را بسط میدهد و بیش از حد بزرگ میکند: “من هیچ چیز را درست انجام نمیدهم” و یا “چرا من همیشه اینقدر بدم؟”. فرزندتان ممکن است در توصیف خودش یا احساسش از کلماتی مثل همیشه یا هیچ وقت استفاده کند، والدین هم تصور میکنند “او دارد همه چیز را بزرگ میکند”. اما به جای این کار سعی کنید از طریق همین کلمات با فرزندتان ارتباط برقرار کنید تا بفهمید عامل اضطراب و نارحتی او چیست.
بی دلیل دعوا میکنند
بچههایی که اضطراب دارند معمولا رفتاری خشن و عصبی دارند. ممکن است وسایل خود را بشکنند، تکالیف و کتابهای خود را پاره کنند، با دوستانشان و یاحتی بزرگترهایشان دعوا کنند و درگیری فیزیکی داشته باشند. از جمله نشانههای اضطراب در این مورد این است که اگر از او بپرسیم چرا چنین رفتاری دارد، او قادر نیست دلیل مشخصی برای رفتارش بیاورد. این رفتار عصبی و خشن و بدون دلیل سیگنالی است به والدین که فرزندشان دچار مشکل شده است.
کمال گرا میشوند
بچههایی که اضطراب دارند، دوست دارند همه چیز کامل باشد؛ تکالیفشان، کلاسهایی که شرکت میکنند و یا مرتب اتاقشان را تمیز میکنند. در این مواقع معمولا همه چیز را سیاه و سفید میبینند. یا همه چیز درست و کامل است و اگر چنین نیست پش غلط و اشتباه است. معمولا اضطراب باعث میشود از امتحان کردن چیزهای جدید منصرف شوند، چرا که میدانند وقتی برای بار اول انجامش میدهند نمیتواند درست و کامل باشد. سعی کنید به فرزندتان تفکرات مثبت نشان دهید و او را تشویق به انجام کارش کنید.
مشکل خوابیدن دارند
درست مثل بزرگترها بچههای مضطرب هم وقت خواب نمیتوانند فکر خود را آرام کنند و نگرانیها و اضطرابها به سراغشان میآید. خوابیدن یکی از بهترین زمانهای زندگی است و فرزند شما که مضطرب است نمیتواند از بهترین ساعت زندگی خود استفاده کافی را ببرد. پس اگر فرزندتان مشکل خواب دارد ممکن است دچار اضطراب و استرس باشد.
همیشه در مورد آینده مضطرب هستند
هیچ کس در مورد آینده خبر ندارد. همین ناشناخته بود آینده برای یک عده هیجان انگیز است، اما برای کودکانی که دچار اضطراب هستند ممکن است به کابوس تبدیل شود؛ آنها تصور میکنند تمام اتفاقاتی که در دنیا میافتد خارج از کنترل آنهاست.
اگر اطرافیانشان تجربههای بدی داشتند، تصور میکنند همین تجربههای بد هم برای آنها اتفاق میافتد؛ بنابراین از آینده میترسند. این تجربههای بد ممکن است شامل گم شدن در فروشگاه، تصادف کردن و ... باشد. در این جور مواقع شما نمیتوانید ضمانت کنید که همچین اتفاقی برای آنها نمیافتد، بنابراین کارتان سخت میشود. فقط فضایی را ایجاد کنید که فرزندتان بتواند احساسش را با شما در میان بگذارد.
دوست ندارند از شما جدا شوند
وقتی والدین کودکان یکی دو ساله حتی برای چند ثانیه آنها راترک میکنند، شروع به جیغ زدن و گریه کردن میکنند. بچههایی هم که مضطرب هستند دقیقا همین واکنش را دارند؛ آنها از جدا شدن از والدینشان وحشت دارند.
در واقع در کنار والدین بودن به آنها حس امنیت میدهد. اما این واکنش میتواند به درس و فعالیتهای زندگیشان ضربه بزند. در صورتی که چنین علائمی را در فرزندتان دیدید، به دنبال علت این اضطراب بگردید. حتی میتوانید از مشاور هم کمک بگیرید.
با دلگرم همراه باشید تا با راه های جلوگیری مک زدن انگشت کودکان آشنا شوید.
تقریبا همه بچه های کوچک شست خود را می مکند. مکیدن انگشت باعث آرامش کودکان می شود. این عادت که می تواند از دوران جنینی شروع شود به هنگام احساس خواب آلودگی، گرسنگی، خستگی، خجالت، دندان درآوردن، تنهایی و بی حوصلگی تکرار می شود.
این عادت کودکان می تواند تاثیر سوئی روی رشد دندان بگذارد و احتمال مریض شدن آن ها را افزایش دهد و از طرفی کودک مورد تمسخر کودکان دیگر واقع شود. بعضی کودکان در ۲ و یا ۳ سالگی این عادت را ترک می کنند در حالی که بعضی ها تا ۶ سالگی شست خود را می مکند.
انگشت مکیدن طبیعی ترین پاسخ کودک هنگام رویارویی با فشار روانی، اضطراب و مشکلات هیجانی امنیتی است. روان شناسان معتقدند برای درمان این رفتار در کودکان زیر ۶ ۵ سال نباید عجله کرد، زیرا بسیاری از این گونه عادت ها به تدریج و با افزایش سن کودک کاهش می یابند و به کلی از بین می روند.
اما اگر کودک ۷ ساله ای نتواند این عادت خود را ترک کند، والدین و اطرافیان او باید درصدد درمان او برآیند، زیرا ترک چنین عاداتی در سال های بعد (نوجوانی) بسیار دشوارتر می شود. در صورتی این عادت را در زمره اختلال بررسی می کنند که تا سنین ۱۶ ۱۲ ادامه داشته باشد.
مطالعات نشان می دهند که در حدود ۱۵ درصد کودکانی که از ۵ سالگی به بعد انگشت خود را می مکند، دچار مشکلات عاطفی هیجانی ناشی از ورود به مدرسه و دوره پیش دبستانی هستند. بیشتر این کودکان شدیدا به پدر و مادر و اطرافیان شان وابسته و متکی هستند.
زمانی که کودک سعی می کند رفتار مکیدن انگشت خود را تغییر دهد، والدین و اطرافیان او باید از این تصمیم او استقبال کنند و با حمایت ها و تشویق های خود او را کمک و یاری نمایند. حمایت روانی برای کودک امنیت پدید می آورد و باعث می شود که کودک در ناملایمات و سختی ها از خود مقاومت بیشتری نشان دهد.
دلیل به وجود آمدن این عادت هنوز به خوبی روشن نیست، ولی دو فرضیه در این زمینه وجود دارد:
فرضیه ی اول که به نام تئوری PSYCHOANALYTIC شهرت دارد، بیان گر این مطلب است که کودکانی که بالاتر از 3 سالگی به چنین عادتی ادامه می دهند، دارای بعضی اختلالات روانی زمینهای می باشند.
فرضیه ی دوم یا تئوری LEARNING بر این نکته تأکید دارد که مکیدن غیر تغذیهای، یک عادت آموخته شده می باشد و صرفاً نمی توان آن را جزو اختلالات روانی کودک تلقی کرد. آن چه مسلم است، این است که کودک با انجام این عادات به آرامش می رسد.
تغییرات و ناهنجاریهای دندانی که متعاقب مکیدن انگشت به وجود می آید، بسیار متنوع بوده و بستگی به شدت، طول مدت و تکرار عادت دارد.
منظور از شدت همان نیرویی است که کودک هنگام مکیدن انگشت بر دندانهای قدامی (پیشین) خود وارد می کند. هرچه این نیرو بیشتر باشد، شدت ناهنجاری ثانویه بیشتر خواهد بود.
طول مدت هم بیان گر مدت زمان وجود عادت می باشد و منظور از تکرار، تعداد دفعات انجام عمل مکیدن انگشت در روز می باشد.
طول مدت مکیدن انگشت، مهم ترین نقش را در به وجود آمدن ناهنجاری دهان و دندان ایفا می کند.
تعدادی از ناهنجاریهای شایع متعاقب مکیدن طولانی مدت انگشت در کودکان عبارتند از:
1- ANTERIOR OPEN BITE: در این حالت، هنگامی که کودک دهان خود را بسته و دندانها را به هم می فشارد، دندانهای جلو به یکدیگر نمی رسند و از یکدیگر فاصله دارند.
2- تنگی قوس فک بالا: در این حالت قوس فک بالا تنگ می شود، یعنی ردیف دندانهای سمت راست و چپ فک بالا به یکدیگر نزدیک می شوند که معمولاً همراه با اختلال تکلم و جویدن می باشد.
3- افزایش فاصله ی افقی بین دندانهای پیشین فک بالا و پایین: که اصطلاحاً به آن ناهنجاریCLASS II گفته میشود.
▪ در این سن که استخوان های فک هنوز نرم است مکیدن شست باعث تغییر شکل آن می شود.
▪ دندان ها کج درمی آیند.
▪ باعث باریک شدن دندان می شود.
▪ باعث ایجاد عفونت در اطراف ناخن ها و بیماری های عفونی می شود.
▪ دندان های فوقانی به سمت بیرون و دندان های پایین به سمت داخل رشد می کند.
▪ در رشد کام (سقف دهان) تاثیر می گذارد.
▪ نادرست قرار گرفتن زبان
▪ ایجاد مشکل به هنگام جویدن در یادگیری روش صحیح قورت دادن با مشکل مواجه می شوند. زبان نقش مهمی در عمل قورت دادن ایفا می کند. در افراد عادی به هنگام قورت دادن، زبان پشت سقف دهان قرار می گیرد. اما در کودکانی که عادت مکیدن شست را دارند، هم زمان با قورت دادن، زبان در جلو و بین دندان های جلویی قرار می گیرد. این امر قورت دادن را سخت تر می کند.
▪ کودک با مشکل گفتاری روبه رو می شود.
▪ باعث افتادگی لوزه و در نتیجه خرخر کردن می شود.
▪ نقص اسکلتی می تواند مشکلات ویژه در کودک ایجاد کند.
درمان در این کودکان باید با استراتژی خاصی صورت گیرد. به کودک باید فرصت داد که عادتش را پیش از رویش دندانهای دایمی متوقف کند. درمان اغلب بین سنین 6-4 سالگی انجام می شود و تا کنون سه روش مختلف جهت درمان این عادت پیشنهاد شده است. انتخاب هر کدام از این روشهای درمانی، بستگی به تمایل خود کودک برای متوقف ساختن عادتش دارد. این روش ها شامل موراد زیر است:
1- یادآوری
این روش درمان برای کودکانی که همکاری لازم را دارند و خودشان تمایل به ترک عادت مذکور را دارند، مناسب است. در این روش می توان یک نوار چسب ضد آب روی انگشت شست کودک چسباند تا به کودک یادآوری کند که انگشت خود را داخل دهان نبرد.
این نوار چسب باید تا زمانی که عادت به طور کامل از بین نرفته است، روی انگشت کودک باقی بماند و یا می توان با مالیدن محلولها یا کرمهای بد طعم بر روی انگشت کودک از این عادت جلوگیری کرد. البته باید مراقب بود که این مورد، از نظر کودک به عنوان یک تنبیه تلقی نشود، زیرا در این صورت کودک اقدام به مقابله کرده و درمان، نتیجهای در برنخواهد داشت.
2- پاداش
در این روش، بین کودک و والدین با دندان پزشک، قراردادی بسته می شود. قرارداد به این صورت است که به کودک گفته می شود اگر برای مدتی این عادت را تکرار کند، در پایان مدت تعیین شده جایزه دریافت می کند. ارزش بهای جایزه اهمیتی ندارد، ولی باید حتماً مورد علاقه ی کودک بوده و او را تحریک کند. این درمان به طور مداوم تکرار می شود و هر بار که کودک قرارداد مربوطه را رعایت کرد، جایزه دریافت می کند. باید در نظر داشت که در حین همکاری کودک جهت ترک عادت، او را به طور کلامی نیز مورد تشویق قرار داد.
3- استفاده از وسایل ترک عادت
اگر عادت کودک پس از دریافت پاداش هنوز برطرف نشده است ولی خود کودک حقیقتا تمایل به ترک عادت دارد، می توان از روش کاربرد وسایل ضد عادت استفاده کرد.
در این روش وسیلهای در دهان کودک قرار داده می شود که به طور فیزیکی ادامه ی عادت را برای وی مشکل میسازد. در این روش، دندان پزشک حتماً باید کودک و والدینش را توجیه کند که این وسیله جنبه ی تنبیهی ندارد و صرفاً به عنوان یادآور می باشد.
از وسایل ترک عادت میتوان به PALATAL CRIB, QUAD HELIX اشاره کرد. مارپیچهای این وسایل به کودک یادآوری می کند انگشتش را در دهانش نگذارد. این وسایل معمولاً به مدت 6 ماه باید در داخل دهان کودک قرار گیرد. در اوایل کار، تحمل وسیله در داخل دهان برای کودک مشکل است، ولی حداکثر بعد از 2هفته، کودک به آن عادت می کند.
نکته ی حایز اهمیت این است که به علت گیر کردن غذا و مواد قندی چسبناک به سیمهای به کار رفته در این وسایل، بهداشت دهان و دندان در طول مدت استفاده از این وسیله، باید به طور جدی توسط کودک و والدین او رعایت شود.
▪ به کودک فشار نیاورید زیرا که این امر باعث تشدید این عادت می شود.
▪ هنگامی که این عمل را انجام نمی دهد او را تحسین کنید.* در صورت لک شدن دندان با دندان پزشک مشورت کنید.
▪ نومیدی و خشم والدین، این عادت کودک را بدتر می کند.
▪ راهی برای از بین بردن علت این عادت پیدا کنید.
▪ به هنگام خواب یک اسباب بازی مانند توپ در دستان آن ها قرار دهید. درگیر بودن دست ها مانع مکیدن شست خواهد شد.
▪ اگر کودک شما کمی بزرگ تر شده است، درباره روش ترک این عادت با او مشورت کنید.
▪ به هنگام خواب دست های آن ها را با جوراب بپوشانید.
▪ مکیدن انگشت را در اتاق ها ممنوع کنید. به عنوان مثال ابتدا از اتاق خواب شروع کنید.
▪ دست های او را در دست خود بگیرید تا با احساس امنیت نیاز به مکیدن شست خود پیدا نکند.
▪ او را با خواندن و یا زدن آلات موسیقی و یا خوردن تنقلات سرگرم کنید.
▪ از او بخواهید به هنگام مکیدن انگشتان، شاهد قیافه خود در آینه باشد. این اقدام در برخی از کودکان موثر است.
گردآوری شده ی مجله ی اینترنتی دلگرم
مرجان امینی
جام جم سرا: شیوع ایدز در بین کودکان کار، موضوعی است که چندی قبل از سوی وزارت بهداشت مطرح شد و ظاهرا دارد چراغ خاموش، تبدیل به معضلی در جامعه ایرانی میشود. قرارداشتن در میان انبوه آلودگی ها، نبود کنترل بر رفتارهای روزانه آنها در محیطهای شهری در کنار بعضا سوءاستفادههای جنسی از این کودکان زمینه را برای رشد ابتلا به ایدز در کودکان خیابانی بیشتر کرده است. رئیس انجمن روانشناسی اجتماعی ایران در گفتوگو با قانون، با بیان اینکه هر روز بر آمار کودکان کار افزوده میشود و این کودکان در معرض افزایش شیوع بیماری ایدز هستند، میگوید: آماری در این زمینه نداریم و این موضوع به سازمان بهزیستی و وزارت بهداشت مرتبط است ولی میتوانیم بگوییم که بچههای کار در معرض بیماری ایدز قرار داشته، بهاین دلیل که این کودکان در تهدید رفتارهای پر مخاطره جنسی و سوءاستفادههای جنسی هستند.
دکتر مجید صفاری نیا اضافه میکند: برخی نیز به دلایل مختلف به مواد مخدر وابستگی داشته و این وابستگی میتواند شیوههای نادرست مصرف را به سمت بیماری ایدز بکشاند. استفاده از سرنگهای آلوده نیز میتواند در شیوع آن موثر باشد. به هر حال این موارد میتواند برای کودکان کار نسبت به سایر کودکان عادی، در معرض آسیب پذیری و اختلالی به نام ایدز باشد.
صفاری نیا با اشاره به دلایل مختلف شیوع بیماری ایدز در کودکان کار اظهار میدارد: عوامل گوناگونی باعث میشود تا تعداد بچههای کار افزایش یابد. یکی از موارد به سطح فقر بر میگردد و بیکاری که متاسفانه در شرایط مطلوبی در این زمینه قرار نداریم. این کودکان برای اینکه ارتزاق کنند یا هزینههای خانواده را تامین کنند، به نحوی گرفتار این شبکهها یا باندها میشوند که به عنوان آشغال جمعکن از سطلهای زباله یا حتی متکدیانی که سر چهار راهها به صورت منظم سازماندهی میشوند هستند. حتی بچههای کوچکتری که به عنوان یک ابزار اجاره داده میشوند نیز جزو این کودکان هستند و آنها را بر دوش خود را در خیابانها میچرخانند تا ترحم دیگران را بر انگیزند.
درصد قابل توجهی از کودکان خیابانی، رابطه جنسی دارند
"درصد شیوع ایدز در بین کودکان خیابانی 4.5 درصد است در حالی که شیوع آن در آمار کشوری 0.1 درصد بوده که این آمار خیلی خطرناک است."
اینها گفتههای معاون وزیر بهداشت است که چندی پیش از گزارشی که بر روی هزار کودک خیابانی در دو سال گذشته انجام شده بود، خبر میدهد.
وی به نوجوانان 11 تا 19 ساله اشاره میکند و میافزاید: در تحقیقاتی که بر روی این دسته از نوجوانان انجام شده، 73 درصد عنوان کردند که دوستان پرخطر داشته یا دوستانی که سوء مصرف مواد دارند. همچنین 15.6 درصد اعلام کردند که خودشان از مواد محرک استفاده میکنند و 4.6 درصد گفتند که تزریق میکنند.
علی اکبر سیاری تصریح میکند: در کودکان خیابانی 15 تا 18 سال درصد قابل توجهی اعلام کرده اند که رابطه جنسی داشتند و حتی تعدادی از این افراد گفتهاند که چند شریک جنسی داشتهاند . از 493 نفر حدود 50 درصدشان گفتهاند، چیزی در مورد ایدز نشنیدهاند. کودکان کار و خیابانی، معتادان تزریقی و افرادی که روابط جنسی دارند، مبتلایان به عفونت ایدز را تشکیل میدهند.
محرز: نتایج آزمایش ایدز روی کودکان تکاندهنده بود
در این رابطه آمار تکاندهنده ابتلای کودکان کار به ایدز و هپاتیت را رئیس مرکز تحقیقات ایدز اعلام کرده است. آماری که از آزمایش بر روی ۱۰۰۰ کودک کار در تهران خبر میدهد.
مینو محرز در اینباره میگوید: نتایج این آزمایش بسیار تکاندهنده بود و بسیاری از آنها اعتیاد هم داشتهاند.
وی در مورد وضعیت کودکان کار و ابتلای آنان به بیماریهای عفونی شدید مانند ایدز و هپاتیت، ادامه میدهد: متاسفانه وضعیت کودکان کار در این مورد بسیار تکاندهنده است. مرکز تحقیقات ایدز برای شناسایی وضعیت این کودکان، بر روی هزار کودک 10 تا 18 ساله آزمایش انجام داده که آمار به دست آمده، بسیار وحشتناک بود. پس از انجام آزمایش ایدز و بیماریهای عفونی روی این هزار کودک کار که در شهر تهران ساکن هستند، مشخص شد که 5 درصد آنها به ایدز مبتلا بوده و اغلب آنها نیز بیماری هپاتیت داشتهاند.
محرز با اشاره به اینکه حداکثر سن این کودکان 18 سال بوده است، خاطر نشان میکند: متاسفانه مشخص شد که برخی از آنها اعتیاد هم داشتهاند. این نکته را نباید فراموش کرد که آزمایش انجام شده مربوط به 5 سال پیش است و دوباره باید تحقیق جدیدی انجام شود و مسلما آمار ابتلای این کودکان بسیار فراتر رفته است.
جامعه مجبور به تامین هزینه بیشتری برای این افراد است
رئیس انجمن روانشناسی اجتماعی ایران با اشاره به در معرض آسیب قرار گرفتن این کودکان در اجتماع اضافه میکند: این کودکان در معرض اتفاق هایی هستند که برای کودکی که در یک مدرسه درس میخواند و در یک خانواده صحیح زندگی کرده و پرورش پیدا میکند، پیش نمیآید. این کودکان در آینده و در سنین بالاتری جزو افرادی قرار میگیرند که از نظر سلامت روانی دچار مخاطره خواهند شد و کسانی که بدین شکل رشد یافتهاند، در آینده والدین با کفایتی نیز نخواهند بود. در واقع یک دور تسلسل را طی میکنند. این افراد در آینده جزو کسانی هستند که روز به روز هزینه هایی را برای جامعه ایجاد میکنند و با مراجعه این افراد به پزشک برای مسائل درمانی، نیروی انتظامی، قوه قضاییه، مراکز بازپروری و ترک اعتیاد جامعه مجبور است هزینه بیشتری را نسبت به یک فرد عادی برای این افراد تامین کند.
وی درباره بالاتر آوردن سطح این استانداردها در جامعه تصریح میکند: از طریق سازمانهای حمایتی باید پیشگیریهای لازم صورت گیرد و انجمنهای مردمی نیز حمایت کنند. زیرا وقتی کودکی در این سیکل قرار گرفته و جزو افرادی باشد که ما سالهای سال جامعه برای این فرد هزینههای گزافی را پرداخت کنیم، در نتیجه متضرر خواهیم شد. در این باره نیاز داریم در حوزه آسیبهای اجتماعی تلاش بیشتری داشته باشیم و در این رابطه نیز دولت با محدودیتهای مالی روبهروست. به همین خاطر تامین این شرایط برای این گروههای در معرض خطر که در نهایت با اهمال کاری و ساده انگارانه فرض کردن این موضوع، به گروههای پر خطر تبدیل خواهند شد، کاری بس طاقت فرسا و در برخی موارد غیر ممکن است.
شورای ملی در ارتباط با سلامت اجتماعی تاسیس شود
صفاری نیا همچنین در ادامه میگوید: به نظر میرسد باید یک شورای ملی در ارتباط با سلامت اجتماعی و آسیبهای اجتماعی در کشور تاسیس شود که این شورا نهادها و سازمانها و ارگانهای ذیربط را به عنوان نماینده داشته باشد. دستگاههای نظارتی نیز بر این شورا نظارت داشته باشند و از سازمانها بخواهند سطح استانداردهای سلامت را در جامعه روز به روز بالاتر ببرد. به عنوان مثال اگر در 2 سال آینده آماری در رابطه با کودکان کار داریم، به این دست یابیم که تعداد بچههای کار و مصرف کنندگان مواد مخدر کم شده و تعداد بیکاری با کاهش روبرو بوده است. سازمانها به سمتی بروند که این شکوفایی اجتماعی اتفاق بیفتد تا در نهایت جامعه ای ایمن و عاری از معضلات اجتماعی را پیش رو داشته باشیم.
این استاد دانشگاه با اشاره به مطرح شدن مفهوم سلامت اجتماعی در سالهای اخیر میگوید: متاسفانه در کشور ما استانداردهای سلامت اجتماعی از متوسط پایین تر آمده و در سطح بسیار پایین قرار گرفته است. وقتی استانداردهای اجتماعی بدین گونه شوند، پیامد آن توان خرید پایین، ناشادی و فقر مردم است که باعث میشود از کودکان برای فعالیتهای کاری در جامعه بهره گیرند. از بچه هایی که زیر سن بلوغ هستند به عنوان دست فروش و زباله دزد استفاده شود و بدین شکل حقوق کودکان در این فضا زیر پا گذاشته میشود.
جام جم سرا: سوءتغذیه در کودکان کمتر از 6 سال که به واسطه نبود ریزمغذیهایی مانند ید، آهن، کلسیم، روی و ویتامینهای A، D و B6 رخ میدهد، نشانههایی همچون کموزنی، لاغری و کوتاه قدی دارد و اگر بهموقع تشخیص داده نشود، بهره هوشی کودکان را کاهش میدهد؛ این کمبودها سببساز افت تحصیلی است و استخوانهای کودکان را پوک میکند.
اما قرار نیست همه کودکان مبتلا به سوءتغذیه از خانوادههای فقیر باشند و اتفاقاً گاهی خانوادههای متمول نیز دقیقاً نمیدانند کدام دسته از موادغذایی برای رشد و سلامت کودکان ضروری است. نیمی از کودکان مبتلا به سوءتغذیه در کشور ما نیز همین مشکل را دارند، اما گروهی همان کودکان مناطق محروم هستند که به دلیل شرایط اقتصادی بد خانوادههایشان از تغذیه مفید محروماند.
نخستین باری که آماری از کودکان مبتلا به سوءتغذیه در کشور منتشر شد، سال 1377 بود که معاونت سلامت وزارت بهداشت تصمیم گرفت وضع سلامت کودکان سراسر کشور را بسنجد. نتایج این آمار میداد، در کشورمان 800 هزار کودک مبتلا به کوتاه قدی متوسط و شدید، 540 هزار نفر مبتلا به کموزنی متوسط و شدید و حدود 170 هزار نفر نیز لاغر متوسط و شدید وجود دارد و از همان سال مسئولین به فکر راه چاره افتادند و طرحهایی را در این زمینه ارائه دادند و به گفته رئیس انجمن پزشکان کودکان، این اقدامات آمار سوءتغذیه کودکان را از 14-13 درصد به حدود 6 درصد کاهش داده است.
چرا کودک دچار سوءتغذیه میشود؟
دکتر غلامرضا خاتمی؛ رئیس انجمن پزشکان کودکان ایران عدم آگاهی خانوادهها و عدم دسترسی به موادغذایی در برخی شهرها به ویژه نقاط محروم در کشور را دلیل اصلی ابتلا به سوءتغذیههایی از نوع کمبود ریزمغذیها میداند و میگوید: فقر مالی نیز میتواند کودکان را از تغذیه صحیح دور کند. در نقاط محرومی چون سیستان و بلوچستان و اطراف استان کرمان شاهد میزان بیشتری از سوءتغذیه هستیم، اما سوءتغذیه در استانهای شمالی کشور کمتر از سایر مناطق است.
در مناطق محروم کشور، وضعیت سوءتغذیه کودکان نیاز به توجه دارد
دکتر مریم عبدالهی، مدیر دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی ضمن تأیید آمار 6 درصدی کودکان مبتلا به سوءتغذیه به مهرخانه میگوید: بر اساس آخرین اطلاعاتی که در کشور داریم، سوءتغذیه در دو دهه گذشته روند کاهشی قابل ملاحظهای را داشته و بین 50 تا 70 درصد کاهش داشته است.
وی ادامه میدهد: در حال حاضر بر اساس کموزنی؛ یعنی شاخص وزن بر سن؛ چهار درصد، و بر اساس کوتاه قدی؛ 6 درصد کودکان دچار مشکل سوءتغذیه هستند و طبعاً اقداماتی که ظرف این دو دهه در بخش بهداشت و دیگر بخشها انجام شده کمک زیادی به بهبود وضعیت تغذیه کودکان کرده است و باعث شده تا سوءتغذیه کاهش پیدا کند.
مدیر دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی با بیان اینکه در مناطق محروم کشور وضعیت سوءتغذیه کودکان نیاز به توجه داشته و شیوع بالایی دارد، تصریح میکند: باید با برنامهریزیهای خاص در مناطق محروم، برای بهبود تغذیه کودکان، کار شود.
برنامههای وزرات بهداشت برای کمرنگ شدن سوءتغذیه در کودکان
عبدالهی با اشاره به برنامههای این وزارتخانه برای کمرنگ شدن سوءتغذیه در کودکان اظهار میدارد: برنامههای ما در دفتر بهبود تغذیه، برای سلامت کودکان ترویج تغذیه با شیرمادر برای بچهها حداقل 6 ماهگی است و خیلی روی این برنامه تأکید میشود که مادرها آموزش ببینند که حتماً شش ماه اول فرزندان را با شیر خودشان تغذیه کنند.
وی ادامه میدهد: در کنار ترویج تغذیه با شیر مادر، آموزش تغذیه تکمیلی را با بستههای آموزشی که تهیه میشود، داریم و مادران در کلاسهای گروهی در خانههای بهداشت به صورت فردی یا گروهی آموزش میبیند و تغذیه تکمیلی را یاد میگیرند.
مدیر دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی اضافه میکند: برنامه مکملگیری رایگان نیز دیگر برنامهای است که در این راستا اجرا میشود؛ به علاوه اینکه برای کودکان زیر دو سال قطره آهن و قطره مولتیویتامین یا آ.د به صورت رایگان، طبق دستورالعمل توزیع میشود.
عبدالهی تصریح میکند: برنامه پایش رشد نیز به طور منظم انجام میشود؛ یعنی مادران کودکانشان را به واحدهای بهداشتی برده و قد و وزن آنها اندازهگیری شود و اگر کودکی دارند که دچار افت رشد شده یا اختلال رشد پیدا کرده است، بر اساس دستورالعملهایی که وجود دارد اقدامات لازم در خصوص این کوک صورت میگیرد و کارکنان بهداشتی باید کودک را به پزشک ارجاع دهند و حتی اگر نیاز است به صورت تخصصی مشکل کودک برطرف شود.
وی خاطر نشان میکند: کتابی در خصوص بهبود تغذیه و رشد کودکان ویژه پزشکان تهیه شده که میان کلیه پزشکان شاغل در شبکههای بهداشت درمانی و متخصصین کودکان باید توزیع شود تا مواردی که احتمالاً خبر از سوءتغذیه کودکان میدهد را تشخیص دهند و اگر نیاز به بستری در بیمارستان و یا درمان است، اقداماتی را انجام دهند. به علاوه اینکه راهنماها و پروتکلهایی تهیه و تدوین و چاپ شده است و پزشکان متخصص بر اساس این راهنما آموزش میبینند که برای درمان موارد سوءتغذیه شدید هم بتوان برای کودک اقدامی انجام داد.|مهرخانه
جام جم سرا: در دوران شیر خوارگی و خصوصاً نوزادی، کودک خود را از مادرش جدا نمی بیند. به نحوی که خود و مادر را موجود واحدی می بیند.کودک آن چنان خود را به مادر نزدیک می بیند که وقتی سینه مادر را می مکد احساس می کند، دارد مادرش را می خورد .
در دوران طفولیت، دیدن یا لمس کردن سینه مادر، پاسخ های مکیدن را در کودک پدید می آورد که می توان این خواسته را با شیر دادن به کودک، ارضا کرد .
اما در دوران کودکی (سه تا چهار سالگی به بعد) دیدن پدر یا مادر برهنه، بر انگیخته شدن و تحریک و میل جنسی کودک را سبب می شود که به هیچ وجه نمی توان در یک زمینه کودک را ارضا کرد .
متأسفانه بعضی از والدین، برهنگی را با تمدن اشتباه می گیرند و فکر می کنند که هر چه برهنه تر باشند متمدن تر هستند. در حضور فرزندان پسر و دختر خود به صورت عریان و نیمه عریان حاضر می شوند. برخی از آن ها فکر می کنند با این کار، حساسیت جنسی فرزندانشان کم خواهد شد و چشم فرزندشان از دیدن صحنه ها پر خواهد شد. در صورتی که 3 تا 4 سالگی، سن بیداری جنسی و تشکیل خاطرات در ذهن کودکان است و در 5 تا 7 سالگی، کودکان، وقتی با بدن برهنه والدین مواجه می شوند، کنجکاو می شوند که بدن آن ها چه ویژگی هایی دارد و همین ممکن است خطرآفرین و نگران کننده باشد .
میزان پوشش در خانواده های مختلف، با فرهنگ ها و اعتقادات مختلف، متفاوت است. رعایت پوشش مناسب بر اساس الگوهای اخلاقی و اسلامی در خانواده بسیار مهم و با ارزش است و ثبات و آرامش و امنیت در خانواده ایجاد می کند. پوشش مناسب نه تنها سبب آرامش والدین می شود، بلکه رشد طبیعی کودکان را نیز تضمین می کند. بر عکس، عریان و نیمه عریان بودن، پوشیدن لباس های تنگ و چسبان که اعضای بدن را به صورت برجسته نشان می دهد، در حضور فرزندان که به سن تمیز رسیده اند،خصوصاً فرزندان غیر هم جنس، می تواند بسته به سنین متفاوت آن ها، تبعات و اثرات منفی متفاوتی به جای بگذارد .
شایسته است والدین با نشان دادن حساسیت و رعایت پوشش مناسب در حضور کودکان و در ارتباط با غیرمحارم، کودکان را از 4 سالگی به بعد با محارم و غیرمحارم آشنا کنندو میزان پوشش مناسب و عدم تماس بدن با نامحرم را بوضوح برای کودکان توضیح دهند .
والدین برای سلامت جنسی فرزندانشان به نکات زیر توجه کنند
رعایت اصول اخلاقی جنسی در خانواده، نقش مهمی در سلامت جنسی کودکان دارد. علاوه بر پوشش مناسب که توضیح داده شد، والدین باید از رفتارهای زیر در حضور فرزندان، پرهیز کنند :
*پرهیز از دیدن فیلم های نامناسب جنسی که در آن زنان و مردان با پوشش های نامناسب، عریان و نیمه عریان، روابط و رفتارهای زننده، رقص های تحریک آمیز، معاشقه و روابط جنسی را به نمایش می گذارند .
*پرهیز والدین از شوخی های رکیک و زننده، ایماها، اشاره ها، کنایه های جنسی، لمس و در آغوش کشیدن هم دیگر که معنی جنسی بدهد .
*پرهیز از ناز و نوازش، بوسیدن و معاشقه با همدیگر در حضور فرزندان
*پرهیز از حرف ها، طنزها و فحش های رکیک جنسی ( چون کودکان ممکن است بعداً حرف ها را کلمه به کلمه معنی کنند و همین، سبب انگیزش و تحریک جنسی زودرس آن ها شود).
برخی والدین فقط به پوشش دختران حساسند و دختران را بیشتر از پسران می پوشانند و حساسیتی روی برهنگی پسران در سنین کودکی و حتی تا بلوغ ندارند که ممکن است باعث سرخوردگی جنسی دختران در بزرگسالی شود |
رعایت پوشش مناسب در خانواده کمک شایانی به رشد طبیعی جنسی کودکان و پیشگیری از انحرافات اخلاقی در نوجوانی و جوانی خواهد داشت.
پوشش کودکان چگونه باید باشد؟
در حدود 3 تا 4 سالگی کودکان دوست دارند بدنشان محرمانه باشد و از این که دیگران آن ها را عریان ببینند، احساس خجالت و شرم می کنند و دوست ندارند برهنه و عریان باشند. بنابراین لازم است که والدین این احساس را در فرزندشان تقویت کنند تا حجب و حیا و عفت در آن ها تقوت و بی پروایی جنسی در آن ها ضعیف شود. والدین، هنگام تعویض لباس کودکان 2 تا 3 ساله که کاملاً متوجه جنسیت خود شده اند، باید مواظب باشند که فرد دیگری، خصوصاً کودک دیگری، بدن برهنه او را نبیند. هم چنین باید به آن ها تأکید کرد که هیچ کس اجازه ندارد به قسمت تناسلی آن ها نگاه کند یا دست بزند. اگر سؤال کنند حتی پدر و مادر؟ باید به آنها توضیح داد، پدر و مادر فقط تا 5 تا 6 سالگی اجازه دارند داخل دستشویی و حمام و موقع عوض کردن لباس به آن نگاه کنند و بعد از این سن که توانایی حمام رفتن، دستشویی رفتن و تعویض لباس را مستقلاً پیدا می کنند، هیچ کس، حتی پدر و مادر هم اجازه ندارند قسمت تناسلی آن ها را نگاه یا لمس کند .
اجازه ندهید کودکتان لخت بخوابد
برخی والدین فقط به پوشش دختران حساسند و دختران را بیشتر از پسران می پوشانند و حساسیتی روی برهنگی پسران در سنین کودکی و حتی تا بلوغ ندارند که ممکن است باعث سرخوردگی جنسی دختران در بزرگسالی شود. توصیه می شود والدین، کودکان را همواره با لباس و پوشش هر چند بسیار کم مانند شورت و زیر پوش بپوشانند تا به برهنگی عادت نکنند و حتی موقع خوابیدن هم نباید برهنه و بدون لباس به رختخواب بروند، چرا که تماس اندام و اعضا به همدیگر و تماس بدن برهنه به رختخواب، می تواند تحریک جنسی کودک را فراهم آورد .
رعایت نکات مهم هنگام رابطه زناشویی
گاهی والدین به علل مختلف، مثل نداشتن اتاق خواب مجزا، محدودیت فضای خانه، داشتن بچه زیاد و شلوغ بودن خانه و گاه اهمال کاری و سهل انگاری، نمی توانند شرایط و محیطی امن و آرام برای روابط زناشویی خود فراهم کنند .
برخی دیگر از والدین، کودکانشان را با عروسک اشتباه می گیرند و فکر می کنند، آن ها نه احساس دارند، نه می فهمند، نه می شنوند و نه می بینند. ولی کودکان نه کرند و نه کور. کودکان خیلی خوب احساس می کنند، خیلی خوب می فهمند، همه چیز را می بینند و خیلی خوب صداها را می شنوند و درک می کنند ،حتی اگر خواب باشند یا خود را به خواب زده باشند. هر چند کودکان دو ساله بیان خوبی ندارند و نمی توانند مسائل را توضیح بدهند ولی از حافظه ای قوی برخوردارند و همه مناظر، تصاویر و صداهای دور و بر خود را مثل یک دوربین و ضبط صوت، در ذهن و خیال خود ثبت می کنند .
کودکان که نزد والدین می خوابند یا کودکانی که به علت بی مبادلاتی والدین و باز بودن در اتاق خواب، شاهد روابط زناشویی آن ها شوند ،درباره روابط زناشویی پدر و مادر دچار ترس، نگارنی و اضطراب شدید می شوند، چرا که رابطه زناشویی را نوعی خشونت پدر علیه مادر تصور می کنند و فکر می کنند که پدر می خواهد با مادر دعوا کند یا آسیبی به او برساند
والدینی که در حضور کودکان و فرزندان خود روابط زناشویی انجام می دهند، نه تنها در حق آن ها خیانت بلکه بزرگ ترین جنایت را مرتکب می شوند، چرا که باعث تحریک و بیدار شدن زودرس غریزه جنسی کودکان و عامل تباهی و انحراف اخلاقی آن ها در آینده می شوند.|از کتاب «مسائل جنسی کودکان»|دکتر مجتبی امینزاده
جام جم سرا:
چیستی و چرایی بازی
بازی در واقع بازتابی از زندگی اجتماعی است، بنابراین تاثیر بسیاری در پرورش همه جانبه کودک دارد. خردسال به تدریج و به کمک بازی که شاید یکی از اساسیترین نیازهای این سن است، از محیط و اشیاء و پدیدههای پیرامون خود، از وسایل و اسباب خانه، از برخورد بزرگترها و تمامی اتفاقاتی که در اطرافش میافتد و برای او حکم بازی دارد، اطلاعات جدید و مهمی کسب میکند. اطلاعات و پیامهایی که در هیچ قالب دیگری نمیتوان به کودک خصوصا در سنین پایین منتقل کرد.
به نقل از مجله دخت ایران، کودکان ضمن بازی با والدین یا دیگران، ابتداییترین و در عین حال حیاتیترین رفتارهای زندگی اجتماعی را میآموزند؛ رفتارهایی چون تعامل، احترام به هم، اظهارنظر، گذشت، ایثار، همیاری و همدلی.
به چه چیزی بازی میگویند؟
- هر چیزی که وظیفه باشد و جدی، بازی نیست. بازی باید همراه با میل باشد و انتخاب.
- بازی از نظر کودک هدفی ندارد و برای سرگرمی و لذت است (هدفگذاری با والدین یا مربی است)
- بازی متناسب با سن و توانایی کودک همراه با فعالیت جسمی و روانی و ذهنی باشد.
- در قالب بازی کودک باید مهارتهای جدی و نکات تربیتی را نیز متناسب با سنش دریافت کند.
کودکان یک ساله
ویژگیهای یک سالگی:
این سن مرز بین نوزادی و نوپایی است. کودک پر انرژی در عین این که هنوز به شدت به والدین وابسته است برای حفظ استقلال خود تلاش میکند. او اغلب بسیار جدی با آنچه که انجام میدهد درگیر است و نسبت به انجام یک کاری بسیار تلاش کرده و بارها امتحان میکند هر چند کار سادهای باشد چون کوبیدن چیزی روی میز.
او به تقلید علاقمند است و شاید بیشتر با همان وسایلی که بزرگترها سر و کار دارند بازی کند تا با اسباببازیهایش. در نتیجه کودک یک ساله طرفدار «بازیهای تقلیدی» است.
برخی فعالیتهای مورد علاقه کودکان یک تا دو سال:
۱- پوشیدن و درآوردن لباس: این فعالیت به هماهنگی چشم و دست کودک کمک کرده و تمرکز او را بالا میبرد. کودکان حتی دوست دارند لباس و کفش بزرگترها را بپوشند و یا این کار را با عروسکهایشان تمرین کنند. البته لباسهای راحت و گشاد مانند چادر و مقنعه و شال و... برای این کار مناسبترند تا کودک کلافه نشود. تقویت لامسه با لمس جنس لباس، برجستگیها، آموزش رنگها، تصاویر و...
۲- خط خطی و نقاشی: کودک یک ساله تازه برای استفاده از مداد تلاشش را شروع کرده آن هم در حد خط خطی.
به مرور کار با پاستل و رنگ و نقاشی با انگشت و استفاده از رنگهای خوراکی و... به پیشرفت بینایی کودک و ارتقای تخیلات او کمک میکند.
۳- روی هم چیدن، مرتب کردن و به هم زدن: در این سن کودکان انباشتن، مرتب کردن و پر و خالی کردن را دوست دارند. میتوان از انواع بلوکها حتی جعبه دستمال و لیوان کاغذی و ... برای روی هم چیدن استفاده کرد. مهرههای بزرگ (رول مقوایی دستمال) را نخ کردن، با توپ به برج زدن و ریختن و هر کار هیجانانگیزی او را به وجد میآورد. چیدن کاسهها درون هم، ریختن سکهها درون کیف و هر کار چیدمانی میتواند مدتها کودک هجده ماه به بالا را سرگرم کند.
۴- کشف ارتباطات، تفاوتها و اندازهها: گذاشتن اجسام درون جعبه کفش یا سطل ماست و ایجاد صدا کودک را سرگرم میکند. جستجو در هر کمد و کیف و کشو و... جز سرگرمیهای مورد علاقه او است.
۵- تشویق به راه رفتن: در این بازی فقط کافی است تعدادی مانع کوچک که خطر ندارند مثل لباس مچاله شده، کتاب، توشک کوچک و... سر راهش بگذارید و دستش را بگیرید و او را تشویق کنید تا پاهایش را بلند کرده و آن طرف مانع بگذارد. مرحله بعد گذاشتن اجسام با فاصله و تشویق کودک برای رفتن و برداشتن آنها.
۶- آب بازی: برای هر سنی جالب و دوستداشتنی است. میتوان بجز عروسکهای مخصوص حمام، از وسایل پلاستیکی آشپزخانه مانند سبد و قیف و ... به همراه تشت و ملاقه برای تشویق کودک به حمام کردن استفاده کرد.
۷- هم خوانی و هم آوازی: گفتیم که کودکان این سنی عاشق بازیهای تقلیدی هستند مثل تقلید صدای خنده. شما با ایجاد صداهای مختلف بوسیله اجسام مختلف میتوانید توجه کودک را جلب کرده و یا او را تشویق به انجام کاری کنید. موسیقی ملایم و گوش کردن به صدای طبیعت هم خالی از لطف نیست. برای کودک شعر بخوانید و از حرکات دست و صورت غافل نشوید.
اسباببازیهای مناسب برای یک تا دو سالگی:
قطعات توخالی، کتابهای تصویری ساده، اسباببازیهای چرخدار، خاک، ماسه، آب، سطل و بیلچه، آبپاش، طشت، انواع حیوانات، عروسک، قیچی و کاغذ، سهچرخه، توپ متوسط و نرم، پیچ و مهرههای پلاستیکی، مکعبهای درشت خانهسازی، مداد و کاغذ. اسباب و امکاناتی که به نظر نمیآیند اما بسیار کارآمدند: پارک سر کوچه، آغوش و تشویق پدر و مادر و حتی انگشتان دست و پای والدین و کودک!
کودکان دو ساله
ویژگیهای دو سالگی
دو سالگی همچنان زمان جستجوگری و اکتشاف است البته تا حدی مستقلانه تر. بهترین روش یادگیری کودک دو ساله، تجربه مستقیم است از طریق حواس: او لمس میکند، می دود، بالا میپرد، میگیرد، بو میکند و میچشد. او بیشتر مطالب را از طریق مشاهداتش درک میکند تا توضیحات شما.
از همه مهمتر این است که در این سن کودک زبان میگشاید. اکثر کودکان بین ۱۸ تا ۲۲ ماهگی ساختن جملات دو کلمهای را آغاز میکنند. در این زمان، مهم شنونده بودن است و نه تصحیح کلمات و جملات.
در طول روز با او درباره کارهایی که با هم انجام میدهید و آنچه میبینید گفتگو کنید. دیدن کتابهای مصور کمک خوبی به افزایش دایره لغات کودک میکند. هماهنگی بین چشم و دست و قوی شدن حافظه از نکات دیگر این سن است. او حتی در گرفتن اجسام هم دقت بیشتری دارد.
فعالیتهای مورد علاقه کودکان دو تا سه سال:
۱- همچنان نقاشی و کشیدن خط و خطوط توصیه میشود.
۲- توپبازی: حالا کودک میتواند بهتر توپ را روی زمین لگد بزند و یا پرتاب کند.
۳- انتخاب و چیدمان اشیا مشابه: کار با مکعبها و لگو و چیدمان بهتر آنها همچنان توصیه میشود. کودک در دو و نیم سالگی میتواند اشیاء مشابه را روی هم بچیند و ما نیز میتوانیم از او بخواهیم که کتابها و مدادها، قاشق و چنگال، سنگ و صدف و... را از هم جدا کرده و مرتب کند.
۴- تخیل پردازی: کودک در این سن تخیلاتش قوی میشود. به کمک داستان و آواز و شعر و نمایش میتوان این تخیل را پروراند.
۵- سه چرخه: کودک از وسایلی که بتواند بنشیند و در آن حرکت کند مانند تاب و سه چرخه میتواند استفاده کند. هر چند هنوز باید کمکش کرد و هلش داد.
۶- اسباببازیهای هویتی: از این سن به بعد میتوان با توجه به جنسیت بچه اسباب بازیها را تخصصی تر کرد؛ مثلا انواع ماشین و ابزار برای پسران و عروسک و وسایل آشپزی و خیاطی برای دخترها.
۷- جورچین و پازل: حالا دیگر میتوان قطعات پازل یا جورچینهای ساده (دو تا ۵ قطعه) را در اختیارش گذاشت تا کودک کمکم شروع به چیدمان صحیح و هدفمند کند. مانند سر و هم کردن قطعات ماشین و لگو.
۸- او در این سن عاشق عدد دو است: دو چشم، دو گوش، دو دست، دو پا. او میتواند مفهوم متضادها را هم بفهمد: بالا و پایین، روشن و خاموش، بله و خیر. از این به بعد او میتواند بازیهای زیادی انجام دهد مانند جفت کردن اشیا جور، شمردن و مشخص کردن اشیا متفاوت و متشابه.
اسباببازیهای مناسب برای سنین دو تا سه سال به شرح زیر پیشنهاد میشود:
انواع جورچین ساده، مهرههای چوبی درشت، لگو، مکعب، قطار، ماشین، قطعات چوبی، عروسک و وسایل مربوط به آن مثل لباس عروسک، قیچی و کاغذ باطله جهت برش، تلفن اسباببازی، طناب، دومینو، لوازم نقاشی، خمیربازی و گِلرُس، توپ، سهچرخه، الاکلنگ، سرسره و تاب کوچک، کتابهای مصور و تختهسیاه.
کودکان سه ساله
ویژگیهای سه سالگی
سه سالگی مرحله مهمی از رشد است. کودکان در حرکات ابتدایی و اولیه، صحبت کردن و مراقبت از خود مهارت پیداکردهاند و نسبت به خود و کارهایشان احساس مثبت دارند. مهربان تر شدهاند. به پرسشهای شان باید واضح و به سادگی جواب داد. کودک سه ساله اگر جدی گرفته نشود به خوبی میفهمد، او عاشق استفاده کردن از دست و پاهایش است چون دیگر به خوبی راه میرود و کنترل بهتری در حرکاتش دارد.
فعالیتهای مورد علاقه سه سالهها
۱- تمام فعالیتهای کودکان دو ساله را هدفمندتر میتوان با کودک سه ساله هم انجام داد. او حالا لذت بیشتری از نقاشی و چیدمان دارد و دقتش بالاتر رفته است.
۲- حتی در چیدمان جورچینهای سخت تر و پازلها توانمندتر شده است.
۳- در این سن دیگر رنگهای اصلی را یاد گرفته و اشکال و تصاویر را میتواند با هم مقایسه کند.
۴- حدس زدن: از قدرت حدس زدن او میتوان استفاده کرد و البته حواسش نیز قوی تر شده در بوییدن انواع میوهها و چشیدن طعم مواد غذایی.
انتخاب اسباببازی مناسب برای کودکان یک تا سه سال
-در خرید اسباببازی باید به گروه سنی کودک توجه شود. برخی از اسباببازیها برای کودکان زیر سه سال ممنوع است.
- قیمت اسباببازی و جنس مرغوب آن نیز مهم است. در این گروه سنی که گاه کودکان چند دقیقه بیشتر با یک اسباببازی سرگرم نیستند، آن را به دهان میبرند و یا خیلی سریع خراب میکنند، باید خانواده این نکات را مورد توجه قرار دهد. اسباببازیهای قابل شستشو که از مواد پلاستیکی و شیمیایی حساسیت زا و خطرناک در آنها استفاده نشده مناسب هستند. همچنین خرید اسباببازی گرانی که بگذاریم بالای کمد و کودک فقط حسرتش را بخورد، عاقلانه و منطقی به نظر نمیرسد.
- اعمال سلیقه شخصی پدر و مادر در خرید اسباببازی بدون توجه به کارایی آن برای کودکشان و یا فقط اعمال نظر کودک در خرید اسباببازی بدون در نظر گرفتن نکات لازم تربیتی و آموزشی این سن صحیح نیست.
- اسباببازی بجز جنبه تفریحی آن از بعد آموزشی نیز باید مورد توجه قرار گیرد. گاه آموزش نکات تربیتی و اخلاقی و یا حتی دینی در قالب یک وسیله بازی مناسب بسیار تأثیرگذار و ماندگار خواهد بود.
- از سال دوم زندگی به بعد، بازیها برای کودک مفهوم دارند. برای مثال، دخترها مامان عروسک شان میشوند و آن را میخوابانند؛ بنابراین از این سن به بعد، اسباببازیهایی که در اختیار کودک قرار داده میشود باید معنیدارتر باشند.
کودکان و دوستان همسال آنها
کودک یک تا دو سال: در بازی با هم سالان، کودکان یک ساله گاهی ممکن است کتک بزنند، زور بگویند، هل بدهند، گاز بگیرند؛ چرا که آنها هنوز نادرستی این اعمال را نمیدانند و دنیا را با محوریت خودشان میبینند و گاه حتی میخواهند توجه شما را به خود جلب کنند. شما به مرور زمان میتوانید به او بفهمانید چگونه این رفتارهایش را کنترل و حتی فراموش کند.
کودکان تقریبا از ۱۹ماهگی در بازیهای دستهجمعی شرکت میکنند و حتی کودک دیگری راهم به بازی دعوت میکنند. از یک سال و نیمگی به بعد، اسباببازی و هم بازی اهمیت بیشتری پیدا میکند؛ ارتباط اجتماعی بیشتر و بهتر میشود و کودک، در بازی با هم سالانش گذشت بیشتری از خود نشان داده و مهربان تر میشود.
کودک دو تا سه سال: کودکان تا سه سالگی تفکر خودمحور دارند و میخواهند همه چیز به نفع آنها اتفاق بیفتد؛ بنابراین در بازی با هم سالانشان باید به این نکته توجه شود. بطوری که کودک در دو سالگی اسباببازیهای خودش را کاملاً میشناسد و دوست ندارد کودکان دیگر را در استفاده از آنها سهیم کند. اما کودکان در پایان دو سالگی، دیگران را نیز در بازی خود شریک میکنند. در این مرحله شاید اگر بچهها سه نفر باشند، دو نفر آنها با هم بازی کنند و یکی از آنان به تنهایی مشغول بازی شود. در این سن ممکن است حتی کودک در کنار کودکان به بازی مشغول باشد ولی با خود آنها بازی نکند.
کودک سه تا چهار سال: کودکان در سه سالگی دیگر عواطف طرف مقابل و حتی هم سالان را درک میکنند: عصبانیت، شادی و غم. تا حدی هم میتوان آنها را متوجه قوانین بازی کرد. رشد عاطفی کودک سه ساله او را به داشتن روابط نزدیکتر با جنس مخالف متمایل میکند و در این زمان است که پسرها با مادرشان و دخترها با پدرشان احساس عاطفی بیشتری برقرار میکنند که این موضوع با بالا رفتن سن کودک تغییر میکند.
کودک سه تا چهار ساله یاد گرفته بدون دخالت والدین با دیگران بازی کند. ابتدا نمیداند چگونه بازی کند و یا نوبت چیست که باید کمکم به او آموخت. او به تنهایی هنوز قادر به حل مشکلات بین خودش و هم بازیش نیست و باید به او کمک کرد. وقتی دو یا سه کودک سه ساله مشغول توپبازی هستند، ما نیز به عنوان بزرگسال میتوانیم وارد بازی شویم و هرگاه توپ به طرف ما میآید آن را بگیریم و به سوی یکی از کودکان بیندازیم. در این سن، غالب کودکان بدینگونه بازیها علاقهمند هستند.
کودکان سه ساله نخستین تلاشها را برای انجام دادن بازی مشترک با دو تا سه همبازی شروع میکنند هر چند هنوز هم توانایی بازی با یک هم بازی را دارند و بازی با دو نفر خطر از هم پاشیدگی سریع دارد. در این سن، بیش از هر زمان دیگر کودکان برای تصاحب اسباببازی زدوخورد میکنند.
برخورد والدین با کودک در بازی با هم سالانش
۱- والدین باید به خجالتی بودن یا اجتماعی بودن کودک خود دقت کنند و متناسب باروحیهاش کمکم او را وارد بازیهای جمعی نمایند.
۲- اگر کودک یکی، دو ساله همیشه اشیاء را از کودکان دیگر میگیرد، نشانه زورگوییاش نیست، زیرا در این سن، او مفهوم حقوق دیگران را نمیشناسد. کارشناسان توصیه میکنند این کودک کمی با کودکان بزرگ تر از خود که میتوانند از حق شان دفاع کنند بازی کند تا تعدیل شود.
۳- اگر کودک شما حالت تهاجمی دارد، مدتی او را از صحنه خارج کرده و حواسش را به چیز دیگری پرت کنید؛ اما اگر این رفتار بعد سه سال هم ادامه داشت با روانشناس مشورت کنید.
۴ ـ اگر در سن پایین به کودک را مجبور کنید اسباببازی خود را به کودک دیگری بدهدیا اسباببازی را به زور از او بگیرید و به کودک دیگر بدهید، کودک احساس عدم امنیت میکند و این ترس ممکن است با او بماند.
۵-اگر دعوا سر یک اسباببازی است، بهتر است آن را با لطافت از هر دو بگیرید و کنار بگذارید و به بازی دیگری تشویقشان کنید.
۶-اگر متوجه شدید که دومی قلدری کرده و اسباببازی را از اولی (صاحبش) گرفته، محترمانه اسباببازی را گرفته به اولی بدهید، سپس اولی را تشویق کنید که اسباببازی را به دومی هم بدهد. اگر نخواست بدهد، به تصمیم او احترام بگذاریم و سعی نکنیم با تشویق، تحمیق و تهدید زمینهای را فراهم نماییم که کودک مجبور شود؛ زیرا حس مالکیت در کودک بسیار قوی است. او آنچه را دوست دارد متعلق به خود میداند و حاضر نیست به کودکان دیگر بدهد. وقتی کودک هنوز معنی بخشش را نمیداند، سرزنشش باعث تحقیر و درهم شکستن اعتماد به نفسش میشود.
۷- کودکان نوپا دوست دارند کنار هم باشند ولی با هم بازی نمیکنند. باید مواظب بود که با یکدیگر درگیر نشوند و اسباببازیها را از دست هم نگیرند.
۸- با ورود به سه سالگی کودکان با هم تعامل بهتری دارند؛ اما اگر اسباببازی ای را در این سن کودک برداشت، دزدی محسوب نمیشود. چون کودک سه ساله مایل است آنچه را دوست دارد، داشته باشد و هنوز بدی این کار را نمیداند.
۹- در این گروه سنی خیلی جنسیت کودکان در بازی مطرح نیست اما با ورود به سه سالگی و تقویت حس کنجکاوی کودک، باید از دور تا حدی مراقب بازی کودکان با جنس مخالف بود.
جام جم سرا:
این بیماری نوعی ناهنجاری مادرزادی است که در یک مورد از هر پنج هزار تولد رخ می دهد. معمولا" بیماری هیرشپرونگ فقط بخش کوچکی از روده بزرگ (نزدیک رکتوم) را درگیر می کند. به ندرت، در برخی از نوزادان تمام روده بزرگ (کولون) فاقد سلول های گانگلیونی است. در موارد بسیار نادری ممکن است هر دو روده بزرگ و کوچک فاقد سلول های گانگلیونی باشند.
بیماری هیرشپرونگ چگونه تشخیص داده می شود؟
به نقل از پورتال جراحان ایران، در اکثر نوزادان 1 تا 2 روز پس از تولد حرکت روده (کارکردن روده) مشاهده می شود. در صورت عدم حرکت روده یا حرکت اندک آن چند روز پس از تولد احتمال ابتلا به بیماری هیرشپرونگ وجود دارد. شکم نوزادان مبتلا بزرگ و متورم می شود و ممکن است پس از شیرخوردن مایع سبز رنگی استفراغ کنند (استفراغ صفراوی).
دو آزمایش متداول برای تشخیص بیماری هیرشپرونگ وجود دارد. نخستین مورد کنتراست انما (مقایسه تنقیه) است. در این آزمایش از طریق لوله کوچکی که وارد مقعد می¬شود مقداری مایع مخصوص به روده بزرگ وارد میشود. سپس عکس هایی توسط اشعه ایکس گرفته می شود. در صورت ابتلا به بیماری هیرشپرونگ، در عکس های گرفته شده فضای وسیع (گشاد) و بعد از آن قسمتهای تنگ روده مشاهده می شود. این فضای تنگ و باریک بخشی از روده است که فاقد سلول های گانگلیونی است. فضای وسیع و گشاد، قسمت سالم روده است که مدفوع درآن قسمت انباشته شده و نمی تواند از آن عبور کند.
آزمایش دوم بیوپسی رکتوم است که از داخل روده بزرگ و نزدیک مقعد نمونه¬های کوچکی گرفته می شود. این آزمایش به دو شیوه انجام می شود. در نوزادان، جراح کودکان توسط لوله ساکشن باریکی که وارد مقعد می کند دو یا سه قطعه کوچک از روده را برمی دارد. این روش بدون درد است و در مطب بدون بیهوشی قابل انجام است. در کودکان بزرگ¬تر، جراح کودکان در اتاق عمل نمونه برداری را پس از بیهوشی انجام می دهد. نمونه های بیوپسی به منظور وجود یا عدم وجود سلولهای گانگلیونی در زیر میکروسکوپ بررسی می-شوند. در صورت مشاهده سلول های گانگلیونی در نمونه های بیوپسی، روده نرمال است و بیماری هیرشپرونگ وجود ندارد. در صورت فقدان سلول های گانگلیونی در نمونه های بیوپسی بیماری هیرشپرونگ تشخیص داده می شود. در صورتی که این نمونه های بیوپسی تهیه شده توسط ساکشن برای بررسی و تشخیص کافی نباشد، شاید لازم باشد جراح در اتاق عمل و تحت بیهوشی نمونه بیوپسی بیشتری را بگیرد.
بیماری هیرشپرونگ چگونه درمان می شود؟
آن قسمتی از روده که فاقد سلول های گانگلیونی است باید توسط عمل جراحی برداشته شود. معمولا" در نوزادان این کار توسط یک عمل جراحی انجام می شود که به آن (اصلاح اولیه) گفته می شود. در اکثر کودکان عمل جراحی بدون ایجاد برش وسیع (برش جراحی) بر روی شکم انجام می شود. جراح اغلب علاوه بر عمل جراحی جهت اصلاح بیماری هیرشپرونگ، لاپاراسکوپی (دیدن حفره شکمی به کمک دوربین بدون باز کردن شکم) از طریق مقعد را نیز انجام می دهد.
در برخی از نوزادان بیش از یک عمل جراحی لازم است، که به آن ترمیم مرحله ای گفته می شود. در جراحی اول (یا مرحله اول)، قسمتی از روده که فاقد سلول های گانگلیونی است برداشته می شود و با ایجاد منفذ از روده به سطح شکم موقتا یک استوما ایجاد می شود. استوما شکافی است که روی شکم ایجاد می-شود و قسمت بریده شده روده از پوست بیرون آورده می شود. در صورتی که کودک استوما داشته باشد، مدفوع به درون کیسه ای که در کنار بدن او قرار دارد تخلیه می شود. پس از چند ماه، قسمت فاقد سلول-های گانگلیونی برداشته می شود و روده بخیه زده می شود تا استوما بسته شود. جراح کودکان درباره بهترین شیوه عمل کودک با والدین صحبت خواهد کرد.
در اکثر عمل های جراحی بیماری هیرشپرونگ، خون اندکی از دست می رود. در موارد نادری که شرایط اورژانسی پیش می آید تزریق خون به کودک ضرورت می یابد.
پس از عمل جراحی، کودک اسهال زیادی خواهد داشت. ازاین رو، مراقبت از پوست اطراف مقعد و تمیز کردن آن در همه اوقات حائز اهمیت است. پرستار جراحی توصیه می کند کرم محافظی در ناحیه پوشک بچه مالیده شود و نحوه مخلوط کردن کرمی به نام "بوت بالم" و استعمال آن را به والدین توضیح می دهد. برای محافظت پوست در برابر اثرات سوزش آور اسهال باید به طور مداوم از این کرم استفاده شود. دستورالعمل ساخت "بوت بالم" به این ترتیب است: 4 اونس از پماد دسیتین(Desitin) و 1 اونس پودر استوما اسیو (Stomahesive) را مخلوط کرده تا غلظتی شبیه به کره بادام زمینی پیدا کند. کرم ایلکس (Ilex) نیز جهت محافظت پوست در برابر سوزش ناشی از اسهال قابل استفاده است. تمام این داروها بدون نسخه داده می شود. در صورتی که کودک استوما داشته باشد، همین احتیاط ها جهت محافظت پوست در ناحیه پوشک پس از بستن استوما لازم است.
کودک تا چه مدت در بیمارستان بستری خواهد شد؟
چنانچه کودک جراحی آنال (مقعدی) داشته و استوما نداشته باشد، بعد از یک تا سه روز ترخیص خواهد شد. در صورتی که کودک استوما داشته باشد، ممکن است مدت زمان بیشتری در بیمارستان بماند. در هر دو حالت کودک زمانی مرخص می شود که روده اش کار کند، بدون استفراغ بخورد و بیاشامد، و با خوردن داروهای خوراکی درد نداشته باشد. متخصص پرستار جراحی و پرستار بالینی قبل از ترخیص مراقبت از استومای کودک را به والدین آموزش می دهد.
مراقبت خانگی پس از جراحی
چنانچه مقعد کودک جراحی شده باشد، پس از سه روز ترخیص خواهد شد. به احتمال زیاد کودک دچار اسهال خواهد شد، در این صورت باید پوست اطراف مقعد را همواره تمیز نگاه داشت. جهت حفظ پوست از اثرات سوزش آور اسهال باید همواره از کرم محافظ توصیه شده استفاده کرد.
چنانچه کودک استوما داشته باشد، ممکن است مدت زمان بیشتری در بیمارستان بستری باشد. استومای موقت چند ماه در موضع باقی خواهد ماند، و در طول این مدت مدفوع داخل کیسه قرار داده شده بر روی بیرون شکم تخلیه می شود. پرستار کودک نحوه مراقبت از استوما و حفاظت از پوست در برابر اثرات سوزش آور مدفوع را آموزش خواهد داد.
تسکین درد
تجویز داروهای مسکن (نارکوتیک ها) برای منزل و پس از ترخیص کودک لازم نیست. در اکثر موارد استامینوفن (Tylenol) و ایبوپروفن (Motrin) تجویز می شود. باید طبق دستور نسخه داروها را بدهید. چنانچه کودک همچنان ناراحت است و درد دارد به پزشک مراجعه نمایید (تا داروی قوی تری تجویز کند).
مراقبت از پانسمان
چنانچه روی شکم کودک برش داده شود، موضع توسط یک پد گازی و یک پانسمان پلاستیکی شفاف پوشیده می¬شود و این پانسمان 2 روز پس از عمل جراحی برداشته می¬شود. ممکن است زیر این پانسمان تکه ای از نوار به نام نوار استری (Steri-strips) وجود دارد که ممکن است مقداری خون روی آن ترشح شده باشد که طبیعی است و جای نگرانی ندارد. کودک می¬تواند با همین پانسمان حمام کند. یک هفته پس از عمل جراحی می توان پانسمان را برداشت. پوست اطراف محل برش ممکن است قرمز، کبود و اندکی متورم شود که پس از چند هفته برطرف می شود. هیچگونه بخیه نمایانی وجود ندارد که کشیده شود چراکه بخیه ها زیرپوستی هستند و پس از چند هفته جذب خواهند شد. برخی اوقات، این بخیه ها احساس سوزش ایجاد می کنند و از زیر پوست در ناحیه بریدگی بیرون می زند. دراین صورت محل برش قرمز می شود و ممکن است از آن مایع سفید، زرد یا قرمز رنگ خارج شود. این مسئله در برخی کودکان طبیعی است و به مرور با حمام های روزانه بهتر خواهد شد.
مراقبت از محل برش ها
در صورتی که کودک برش داشته باشد، موضع زخم توسط بخیه (های) قابل جذب بسته می شود. این بخیه ها زیرپوستی هستند و نیازی به کشیدن ندارد. در برخی از کودکان، ممکن است این بخیه¬ها 4 هفته پس از عمل از پوست بیرون بزند و همراه با آن، موضع برش و شاید انتهای برش یا قسمت وسیع تری اندکی قرمز شود. این امر طبیعی است و بهترین راه درمان تمیز کردن آرام موضع با آب و صابون است. پس از آنکه بخیه کشیده شود یا کاملا جذب شود، زخم بهبود خواهد یافت. در صورت قرمزتر شدن موضع، درد ناشی از تورم محل برش و تب به مدت 2 هفته پس از عمل جراحی باید به پزشک مراجعه شود.
برجستگی التیام
درصورتی که برشی روی شکم کودک داده شده باشد، پس از بهبود برجستگی سفتی زیر محل برش که التیام یافته احساس می شود که به آن برجستگی التیام گفته می شود و طبیعی است. برجستگی التیام تا چند ماه وجود دارد و کم کم نرم و ناپدید می شود.
محدودیت حمام کردن
کودک می تواند دو روز پس از عمل جراحی حمام برود (یا دوش بگیرد). زمانیکه حال کودک بهبود یافت، در بیمارستان یا در خانه قبل از ترخیص می توان او را حمام کرد. استحمام روش مناسبی برای تمیز کردن تدریجی پوست بدون آسیب رساندن و تسکین درد ناحیه مقعد است. برخی والدین ترجیح می دهند قبل از مالیدن مقدار بیشتری کرم محافظت کننده از سشوار با درجه خنک برای خشک کردن ناحیه مقعد استفاده می کنند. درصورتی که کودک استوما داشته باشد، می توان کیسه را برداشت و کودک را حمام کرد. استحمام ضرری برای استوما ندارد و توصیه می شود.
محدویت های فعالیتی
کودک بدون هیچگونه محدویت خاصی می تواند فعالیت های معمول خود را از سر بگیرد، مگر آنکه جراح کودکان غیر از این را توصیه کند. چنانچه کودک به مدرسه می رود، بلافاصله پس از اینکه احساس کرد خوب شده می تواند به مدرسه برود. در صورتی که لازم است گواهی انجام عمل جراحی برای مدرسه فرزند خود بگیرید. درصورتی که کودک استوما دارد، لوازم موردنیاز برای کودک باید تجویز و تهیه شود. قبل از ترخیص، به والدین کودک درباره نحوه مراقبت از استوما و استفاده از وسایل آموزش هایی داده خواهد شد.
آیا لازم است پس از عمل جراحی مجددا به جراح مراجعه کنم؟
اگر کودک استوما دارد، باید یک ماه پس از ترخیص مجددا ویزیت شود. درصورتی که کودک جراحی اولیه داشته یا استومای او بسته باشد، باید دو هفته پس از عمل جراحی او را نزد جراح کودکان برد. جراح مقعد کودک را معاینه می کند تا اطمینان یابد مقعد به اندازه کافی باز است تا مدفوع به راحتی از آن خارج شود. گاهی مقعد کودک برای چند هفته یا چند ماه پس از جراحی گشاد یا متسع خواهد ماند. در صورت لزوم جراح یا پرستار جراحی نحوه دیلاتاسیون (گشاد نمودن محل تنگی) را در منزل به والدین آموزش می دهد.
چه زمانی به مطب جراح مراجعه نمایم؟
در صورت مشاهده موارد زیر با پزشک تماس حاصل فرمایید:
• داشتن هرگونه نگرانی درباره بهبود کودک
• دمای بدن کودک حداقل 101 درجه فارنهایت باشد
• قرمز شدن محل برش
• نازک شدن و درد فزاینده محل برش
• ترشح هرگونه مایعی از محل برش
• تغییر تعداد حرکات روده (تعداد دفعات دفع) در طول روز
• عدم حرکت روده (عدم دفع) در طول یک روز
• اسهال بدبو
• اتساع شکم
• استفراغ
• جوش های قرمز اطراف ناحیه مقعد و بهبود نیافتن آن
• داشتن هرگونه سوالی درباره استومای کودک
جام جم سرا:
بچهها چه زمانی که در خانه هستند و فقط با اعضای خانواده تعامل دارند و چه هنگامی که به مهدکودک و مدرسه میروند، نیاز دارند با مهارتهای اجتماعی آشنا شوند و به درستی از آنها استفاده کنند. بنابراین میتوان چنین گفت که پدر و مادر فقط زمانی میتوانند نسبت به موفقیت فرزندشان اطمینان پیدا کنند که از همان دوران و در سالهای کودکی، مهارت برقراری ارتباط اجتماعی صحیح را به کودک آموخته باشند.
برهمین اساس، متخصصان توصیه میکنند نکات سادهای را در همان دوره خردسالی به کودکان نوپا بیاموزید و آنها را با هم تمرین کنید تا فرزندتان هرچه بهتر بتواند در اجتماع حاضر شود و با دیگران ارتباط برقرار کند:
• از همان بچگی باید به فرزندتان بیاموزید هنگام صحبتکردن با دیگران یا زمانی که فردی را میبیند، لبخند بزند و با لبخندی دوستانه با او صحبت کند. البته باید برایش توضیح دهید که این لبخند ساده میتواند احساس بهتری به طرف مقابل ببخشد و نشان میدهد شما چقدر از بودن کنار او خوشحال هستید. برای اینکه بتوانید چنین روشی را به فرزند خردسالتان یاد بدهید، بهترین کار این است که در خانه با هم این کار را تمرین کنید. مثلا میتوانید از او بخواهید به شما لبخند بزند و بعد بخواهید لبخندی غیرواقعی و ریاکارانه بزند تا تفاوت این دو حالت را هم متوجه شود. همچنین میتوانید خودتان را بدون لبخند و با چهرهای جدی به کودک معرفی کنید و پس از آن، با لبخندی دوستانه همین کار را تکرار کنید تا او خودش روش بهتر را انتخاب کند.
• زبان بدن هم یکی از نکات مهمی است که باید به آن توجه داشته باشید، چون به کمک همین حرکات و حالتها میتوانید متوجه شوید طرف مقابل شما فردی خوشحال است یا ناراحت، خسته است یا راحت، خجالتی و آرام است یا شلوغ و بیتعارف و... بنابراین زمانی که کودک با زبان بدن آشنا شود و بتواند از آن به درستی استفاده کند، روابط بهتر و موفقتری هم خواهد داشت. برای اینکه کودک بخوبی مفهوم زبان بدن را درک کند، بهتر است برایش فیلمی بگذارید و صدای آن را قطع کنید تا به کمک زبان بدن، روحیه و رفتار شخصیتهای فیلم را حدس بزند. علاوه بر این، میتوانید با او بازی کنید و بخواهید حالتهای مختلف را بدون اینکه حرفی بزند به شما نشان دهد.
• کودک باید بداند در طول مکالمه و هنگامی که با فرد دیگری صحبت میکند، باید با او تماس چشمی برقرار کند. البته لازم است برای او توضیح دهید که این کار همیشه هم خیلی راحت نیست، اما ضروری است و میتواند نشانه احترام گذاشتن به فرد مقابل و اعتماد به نفس او باشد. برای اینکه این رفتار را در عمل هم به فرزندتان بیاموزید، خوب است از او بخواهید حدود 15 ثانیه در چشمهای شما نگاه کند و چشم برندارد. البته یادتان باشد به او اجازه پلکزدن بدهید تا نگاهکردن حالت زل زدن پیدا نکند. این تمرین ساده میتواند فرزندتان را برای مکالمههای جدی آینده آماده کند. برای اینکه بازیتان شادتر و سرگرمکنندهتر باشد، میتوانید ساعتی را تنظیم کنید و بگذارید تا پس از 15 ثانیه زنگ بزند تا کودک نیز بیشتر حالت بازی را احساس کند. (ضمیمه چاردیواری/parents. com)