بلای عادات ناسالم

جام جم سرا: بنا به گزارش مجله پریونشن،‌ دانشمندان سوئیسی در پی پاسخ به همین سوال به مطالعه گسترده‌ای دست زده‌اند و نتایج نهایی آن را همین چندی پیش در مجله «پزشکی پیشگیرانه» منتشر کرده‌اند.

محققان دانشگاه زوریخ در این مطالعه جامع، اطلاعات مبسوطی که بین سال‌های 1977 و 1993 میلادی اندازه‌گیری، جمع‌آوری و ثبت شده بود به‌دقت بررسی کردند. این اطلاعات در واقع مربوط به 16 هزار و 721 نفر سوئیسی بود که در آن سال‌ها 16 تا 90 سال سن داشتند. این دانشمندان عادات ناسالم را به چهار دسته کلی و موثر تقسیم کردند: استعمال دخانیات، رژیم غذایی ناسالم، کم‌تحرکی و بی‌تحرکی و مصرف مشروبات الکلی.

هدف آنها یافتن ارتباط دقیق آماری میان این عادات و میزان طول عمر افراد بود. نتایج نهایی این پژوهش احتمالا به سوال بسیاری از افراد پاسخ خواهد داد و علامت سوالی که در ابتدا به آن اشاره کردیم پاک خواهد کرد. در واقع جان کلام این پژوهش را می‌توان در این موارد خلاصه کرد:

قاعده اول: سیگار و استعمال دخانیات به‌تنهایی بسیار بیشتر از دیگر عوامل بر کاهش عمر افراد تاثیر می‌گذارد و براحتی ممکن است افراد را به میزان 57 درصد بیشتردر معرض خطر مرگ زودرس قرار دهد.

قاعده دوم: هریک از سه عادت دیگر، یعنی رژیم غذایی ناسالم، بی‌تحرکی یا کم‌تحرکی‌ و مصرف مشروبات الکلی،‌ به‌تنهایی ممکن است مرگ و میر را تقریبا به میزان 15 درصد افزایش دهند. حال اگر افراد از میان این سه رفتار ناسالم به دو تایشان خو کرده باشند، ‌خود را به میزان 30 درصد بیشتر از دیگران در معرض خطر مرگ قرار خواهند داد.

قاعده سوم: اثر این چهار عادت در کنار هم بسیار هولناک است. اگر فردی به همه این چهار رفتار ناسالم عادت داشته باشد،‌ خطر مرگش 5‌/‌2 برابر بیشتر از دیگران خواهد بود.

به عبارت دیگر،‌ 250 درصد بیش از دیگران در معرض مرگ قرار خواهد داشت! بله کاملا درست است: «250 درصد»! مطمئنا به این سادگی‌ها نمی‌توان باور کرد، اما این عددی است که پژوهشگران سوئیسی به آن دست یافته‌اند.

حال هر چه سن افراد بیشتر باشد، تاثیر این عادات ناسالم بر طول عمر او بیشتر خواهد بود. این قاعده بویژه در دوران سالمندی بسیار جدی است. نتایج پژوهش فوق نشان می‌دهد فردی که در هفتاد و چهار سالگی به همه این عوامل خطرناک عادت داشته باشد، حداکثر می‌تواند 47 درصد امیدوار باشد که ده سال بیشتر زندگی کند؛ اما اگر به این عادات ناسالم خو نکرده باشد و به سبکی سالم زندگی کرده باشد می‌تواند 74 درصد امیدوار باشد که یک دهه بیشتر عمر کند. (مترجم: مسعود ایثاری/ضمیمه سیب)

قلیان، بلای جان جوانان

جام جم سرا: موضوع قلیان کشی در جامعه روز به روز بر نگرانی دست اندرکاران حوزه سلامت می‌افزاید به طوریکه در آخرین اقدام، بیش از ۴۰۰۰ پزشک که در بین آن‌ها چهره‌های شناخته شده و رجل سیاسی نیز دیده می‌شود، با نوشتن نامه‌ای به رئیس جمهور، از وی خواستند تا به هر نحو ممکن شده از عرضه قلیان در سطح قهوه خانه‌ها، سفره خانه‌های سنتی و... جلوگیری کند. زیرا، بررسی‌ها نشان می‌دهد که خطرات مصرف قلیان به مراتب بیشتر از کشیدن سیگار است.

هرچند مصرف هر نوع مواد دخانی، با بیماریهای خطرناکی همراه است که از جمله آن‌ها، می‌تواند به بروز انواع سرطان‌ها اشاره کرد.

ماجرای نامه ۴ هزار پزشک به رئیس جمهور

حدود یک ماه قبل بیش از چهار هزار نفر از ‏چهره‌های سر‌شناس حوزه سلامت کشور طی نامه‌ای به رئیس جمهوری با ابراز ‏نگرانی از مصرف بی‌رویه قلیان و سونامی سرطان ناشی از آن درخواست کردند تا بر اساس قوانین ‏جلوی گسترش روز افزون این پدیده خانمان سوز گرفته شود.

آن‌ها این نامه را نوشتند که نگرانی خود را بروز دهند و از بالا‌ترین مقام اجرایی کشور بخواهند که در این زمینه تدبیری بیاندیشد تا شاید بتوان از روند رو به افزایش گرایش به سمت مصرف قلیان در جامعه جلوگیری کرد.

به گزارش جام جم سرا، بر اساس آنچه در نامه این پزشکان آمده است: «سرعت رشد ابتلا به سرطان در کشور به شکل قابل توجهی افزایش یافته است و کشور ما ‏بالا‌ترین ‏روند رشد ابتلا به سرطان را در ‏دنیا داراست، ۳۰ تا ۳۵ درصد علت سرطان‌ها به عوامل خطری باز می‌گردد که ‏علت اصلی آن ‏دخانیات است و ۳۰ درصد مرگهای ناشی از سرطان مستقیما با ‏دخانیات در ارتباط است. هر چند مبارزه ‏با دخانیات به یک ‏خواست جهانی بدل گشته و حتی قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات در کشور تصویب و ‏ابلاغ ‏شده است، اما متاسفانه ‏گام‌های عملی و متقنی که توانسته باشد مانعی بر توسعه مصرف سیگار و قلیان در کشور ‏بویژه در بین جوانان باشد، هنوز مورد ‏انتظار خیر ‏خواهان عرصه سلامت کشور است. قلیان تفریحی است که هر روز ‏فاصله جوانان را با مرگ و نیستی کمتر می‌کند و ‏آنان را به ورطه فلاکت می‌کشاند.»

۱۵ درصد جوانان ایرانی قلیانی هستند

بر اساس ‏گزارش سازمان جهانی ‏بهداشت، سالانه پنج میلیون نفر به دلیل مصرف قلیان می‌‏میرند و آخرین آمار منتشر شده از سوی وزارت بهداشت نیز ‏گویای آن است که ‏‏۱۵ درصد جوانان ۱۳ تا ۱۵ سال در کشور مصرف ‏کننده قلیان هستند و سالانه در مجموع ۳۵ هزار ‏تن تنباکو در کشور دود می‌شود.

در بخش دیگری از نامه پزشکان به رئیس جمهور آمده است: «هر چند این تحفه ‏استعماری در طول تاریخ ‏در زندگی اجتماعی ایرانیان ریشه دوانیده ‏است و لیکن امروزه توسعه این ناهنجاری با توجه به مضرات فوق العاده‌ای که برای ‏سلامت ‏آحاد جامعه ایجاد نموده است ‏به عنوان یک معضل اجتماعی شناخته می‌شود و می‌توان گفت قلیان دروازه ورود ‏نوجوانان به مصرف سایر مواد دخانی ‏است و ‏شیوع مصرف قلیان در بین حدود ۳۷ درصد از نوجوانان و جوانان کشور، خطری ‏جدی برای سلامت این نسل ‏است. ‏»

هر چند مصرف سیگار ساده‌تر و شیوع آن بیشتر از قلیان است اما میزان منواکسید کربن وارد شده به بدن انسان در اثر ‏استعمال ‏قلیان ۶ برابر سیگار و میزان ‏عامل سرطانی قلیان ۴۶ برابر بیشتر از سیگار است.

دیگر عوامل سرطانی ‏مانند ‏آرسنیک در قلیان چهار برابر سیگار و سرب در قلیان ۲۰۲ برابر ‏سیگار است و تجارت انواع تنباکو‌ها با ‏رنگ و بوی مختلف از ‏اسانس‌های گوناگون از یک طرف و فروش و نمایش انواع قلیان‌های داخلی و خارجی از کیفی ‏تا ‏جیبی از طرف دیگر سبب ‏گردیده است که آثار زیانبار این عامل دخانی دوصد چندان گردد. بیماریهای عفونی واگیردار ‏‏در اثر استفاده مشترک از شیلنگ ‏قلیان ‏و افزودن الکل یا داروهای روانگردان به تنباکوی قلیان، افزایش شدید نیکوتین ‏پلاسما و ضربان قلب و خطر ابتلا به سرطان ‏دهان، مثانه و ابتلا به آسم، حساسیت ‏آلرژیک و سل ریوی از دیگر ره ‏آوردهای این تحفه استعماری است. ‏

پزشکان در نامه خود آورده‌اند: «جناب آقای رئیس جمهور؛ در شرایطی که مصرف سالانه ۶۰ میلیارد نخ سیگار در کشور، سلامت و اقتصاد جامعه را به یغما می‌برد ‏و علی رغم تمام ‏مصائبی که ‏این عامل دخانی ایجاد نموده است، بحث استعمال قلیان و رواج آن در بین دختران و پسران جوان ‏نقل محافل ‏و رسانه‌های گوناگون است و مدیران دو سازمان ‏متولی وزارت بهداشت و نیروی انتظامی نسبت به عواقب شکل ‏گیری ‏آمارهایی درباره استعمال دخانیات بویژه قلیان در میان این قشر از جامعه هشدارمی دهند اما ‏پاسخ مناسبی در این ‏خصوص ‏دریافت نمی‌شود. ‏»

وضعیت اسفبار استعمال قلیان در محافل خصوصی، قهوه خانه‌ها، رستوران‌ها معضلی است که رفع آن عزمی ملی و ‏حرکتی ‏جهادی را می‌طلبد و نیاز است تا ‏جنابعالی به عنوان رئیس جمهور شخصا میدان داری این حرکت جهادی را بر ‏عهده بگیرید و با ‏ایجاد جنبش ملی مبارزه با قلیان زمینه را برای پیشگیری از ‏نابودی نسل جوان این کشور فراهم نموده تا ‏شرمنده نسل آینده ‏نشویم. ‏

استادان، اعضاء هیئت علمی دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های علوم پزشکی و متخصصین آمار، پیشگیری و درمان ‏سرطان ‏ضمن ابراز نگرانی از گسترش ‏مصرف قلیان در کشور، خواستار و پیگیر اجرای کامل قانون جامع کنترل و مبارزه ‏ملی با دخانیات ‏مصوب سال ۱۳۸۵ و آئین نامه اجرائی آن مصوب سال ۱۳۸۶ ‏بوده که در آن ممنوعیت عرضه قلیان در ‏اماکن عمومی از جمله ‏قهوه خانه‌ها با صراحت مورد تاکید قرار گرفته است و اجرای قانون و آئین نامه اجرائی آن را ‏ضامن ‏حفظ سلامت آحاد جامعه ‏بویژه جوانان و آینده سازان این کشور می‌دانند. اکنون که تحقق عدالت و ارتقاء سلامت به ‏عنوان یکی از دغدغه‌های قابل ‏تقدیر ‏دولت تدبیر و امید در تابلوی تحول در نظام سلامت نمایان گردیده است، می‌طلبد ‏با توجه جدی به اصل تقدم پیشگیری ‏بر درمان با مبارزه ملی بر علیه قلیان و ‏بنگاه‌های عرضه کننده آن، زمینه را برای ‏اجرای کامل سیاست‌های سلامت ابلاغی از ‏سوی رهبری فراهم آورید. ‏

واکنش وزیر بهداشت

بعد از نوشتن این نامه بود که پزشکان شروع کردند به هشدارهای پزشکی و خطراتی که می‌تواند مصرف قلیان برای سلامت فرد به دنبال داشته باشد. در همین ارتباط دکتر سید حسن هشمی وزیر بهداشت، نیز در نشست مشترک با وزیر صنعت، معدن و تجارت که اخیرا برگزار شده است، کاهش دسترسی به سیگار و قلیان را خواستار شد و گفت: با تولید و مصرف دخانیات به ویژه سیگار و قلیان مخالفیم.

وی افزود: افراد جامعه وقتی در اثر استعمال سیگار و قلیان مریض می‌شوند بیماریهای صعب العلاج، معلولیت و آسیبهای اجتماعی حاصل از مرگ و میر افراد افزایش می‌یابد که این هزینه‌های عمومی سلامت را نیز بالا می‌برد که بخشی از این موارد قابل جبران هم نیست.

وی مشکل عمده را ورود غیرقانونی سیگار به کشور بیان کرد گفت: هر قدر هزینه را بالا ببریم و دسترسی را کاهش دهیم، اگر دستگاه‌های نظارتی کار خود را به خوبی انجام ندهند کار بیهوده‌ای کرده‌ایم.

وزیر بهداشت در ارتباط با نامه ۴۰۰۰ پزشک به رئیس جمهور در سونامی سرطان ناشی از افزایش مصرف قلیان، افزود: گفت: مطالبه همه ما به ویژه وزارت بهداشت مبارزه با مصرف دخانیات به ویژه سیگار و قلیان است که امیدوارم دستگاههای ذی ربط، مسئولانه رفتار کنند.

هاشمی با بیان اینکه استفاده قلیان ممنوع است به نامه ۴۰۰۰ پزشک به رئیس جمهور اشاره کرد و گفت: دستگاههایی که باید نظارت کند مشخص است؛ حال قوه قضاییه و اماکن مشخص در صورت دیدن تخلف باید متخلفان را به دست قانون بسپارند و مطابق قانون با آن‌ها رفتار کنند که این به قوه قضاییه مربوط می‌شود.

وزیر بهداشت، نامه ۴۰۰۰ پزشک به رئیس جمهور را اقدامی نمادین از طرف کل جامعه پزشکی برشمرد و افزود: این به این معناست که همه جامعه پزشکی و همه خانواده‌ها و همه ایرانیان علاقه‌مند هستند که قانون دقیقا رعایت شود و در مواردی هم که تخلف می‌شود به شدت برخورد شود.

عرضه قلیان دم در منازل

در همین حال دکتر علیرضا مرندی وزیر اسبق بهداشت و نماینده مردم تهران در مجلس با یادآوری نامه ۴ هزار پزشک به رئیس جمهور درباره مهار سونامی ‏سرطان ناشی از مصرف بی‌رویه قلیان، یادآور شد: بیش از ۴ هزار پزشک در نامه‌ای خواستار جلوگیری از عرضه قلیان شدند اما در عمل هیچ اتفاقی رخ نداد؛ این موضوع نشانگر آن است که جان مردم به هیچ وجه برای مسئولان اهمیتی ندارد.

وی با نگران کننده خواندن نگاه منفعلانه مسئولان نسبت به عرضه مواد دخانی در جامعه، تصریح کرد: به نظر می‌رسد سود ناشی از گردش مالی این صنعت مهم‌تر از جان انسانهاست.

مرندی با تاکید بر تصویب و ابلاغ قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات در کشور، تصریح کرد: جمهوری اسلامی جزو نخستین کشورهایی است که در زمینه جلوگیری از عرضه سیگار و سایر مواد دخانی قوانینی را پیگیر و به تصویب رساند بر این اساس به راحتی می‌توان جلوی عرضه مواد دخانی در کشور را گرفت تنها باید زمینه اجرایی شدن قوانین را فراهم کنیم.

وی با نگران کننده خواندن میزان مصرف سیگار در جامعه، گفت: امروز شاهدیم که قلیان علاوه بر قهوه‌خانه‌ها در درب منازل هم عرضه می‌شود که این وحشتناک است.(مهر)

بلای جان تهرانی‌ها: آلاینده‌های ٢٥ میکرونی

جام جم سرا: یوسف رشیدی به ایلنا گفت: «تعداد کودکان مبتلا به سرطان خون که به بیمارستان مفید مراجعه کرده‌اند، در‌سال ١٣٩٢ به میزان ٥١٨ مورد نسبت به‌ سال ١٣٨٩ که ٤٦٧ مورد بوده، افزایش یافته است.»
این خبر نشان می‌داد، درست در سال‌هایی که بنزین غیراستاندارد پتروشیمی‌ها در کشور توزیع شده بود، کودکان بیشتری گرفتار سرطان خون شده‌اند. حالا بعد از خبرهایی که از گسترش ابتلا به سرطان حکایت می‌کرد، معصومه ابتکار رئیس سازمان محیط‌زیست، روایت دیگری از آلودگی هوا به‌خصوص در پایتخت را مطرح می‌کند: «در محاسبه مرگ‌ومیر عوامل متعددی نقش دارد و نمی‌توان نقش مستقیم عاملی را بررسی کرد ولی متاسفانه طبق آمار موجود تنها در تهران، روزانه شاهد مرگ تعداد زیادی به واسطه آلاینده pm ٥ /٢هستیم.»
او در سمینار نقش آلودگی هوا و عوامل محیطی در بروز بیماری‌های قلبی و غیرقلبی، با تقسیم‌بندی آلودگی هوای کشور به دو گروه آلودگی‌های ناشی از احتراق سوخت و گرد و غبار، گفت: «آلودگی هوا تأثیر مستقیم و موثری بر افزایش غلظت خون و در نتیجه افزایش سکته‌های قلبی و مغزی دارد. این در حالیست که متاسفانه شاهد شدت یافتن آلودگی گروه دوم یا آلودگی ناشی از گرد و غبار هستیم که بخش عظیمی از آن از سوی همسایه غربی ما عراق و چند کشور دیگر است و قسمتی از آن نیز متاسفانه منشأ داخلی دارد. آلودگی ناشی از گرد و غبار بسیاری از شهرها و حتی روستاهای کشور به‌طور مثال روستاهای
سیستان و بلوچستان را درگیر معضلات جدی کرده است.» تاثیر آلودگی هوا بر سلامت مردم و افزایش مرگ‌ومیر به واسطه آن، موضوعی بود که معاون رئیس‌جمهوری از آن حکایت کرد و با اشاره به این‌که در محاسبه مرگ‌ومیر عوامل متعددی نقش دارد، از آماری گفت که براساس آن روزانه تعداد زیادی از تهرانی‌ها به واسطه آلاینده ٥/ ٢ pm جان خود را از دست می‌دهند.
او با تأکید بر مخاطرات استفاده بیش از حد استاندارد از بنزن و سایر ترکیبات حلقوی در بنزین، یادآور شد: «به واسطه عدم نظارت و افزایش این نوع ترکیبات در بنزین توزیعی سال‌های گذشته در کشور، شاهد اثرات نامطلوب بر سلامت مردم و افزایش شدید آلودگی هوا در کشور بودیم.»
رئیس سازمان محیط زیست، با اشاره به توزیع بنزین استاندارد در تهران، کرج، اراک و تبریز، اظهار داشت: اتفاق خوب دیگر در حوزه سوخت، کاهش میزان گوگرد سوخت گازوئیل از ١٠‌هزار ppm به حدود ١٥٠ ppm بود که این تغییرات تاثیری محسوس در بهبود هوا و سلامت مردم داشته است. البته هنوز کارهای بسیاری باید انجام شود تا شاهد هوایی مطلوب و سالم برای مردم کشور باشیم.»
در ادامه این سمینار، یوسف رشیدی سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست که چندی پیش از افزایش ابتلای کودکان به سرطان در سال‌های ٨٩ تا ٩٢ خبر داده بود، با اشاره به افزایش ناگهانی و بسیار فراتر از حد استاندارد ذرات معلق در هوای کشور در‌سال ٨٨، گفت: «اندازه‌گیری‌ها نشان می‌دهد ‌سال ٨٨ اوج غلظت بنزن در هوا بود. میزان آن در پارک پردیسان که در محدوده ترافیک نیست ٧ برابر استانداردها را نشان می‌داد. این تغییر محسوس و ناگهانی تأثیر بسیاری بر سلامت مردم داشت. خواب‌آلودگی، گیجی، سردرد، ناهوشیاری، تحریک پوست، چشم‌ها و سیستم تنفسی، اختلالات خونی، اثر بر مغز استخوان و کم‌خونی، خون‌ریزی بیش ازحد، اختلالات کروموزومی، آسیب به سیستم ایمنی و سرطان خون ازجمله اثرات سوء بنزن است.»
او تأکید کرد: «طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت، بنزن برای انسان سرطان‌زا بوده و هیچ سطح ایمنی برای مواجهه با آن توصیه نمی‌شود. همچنین به گزارش دپارتمان بهداشت و خدمات انسانی آمریکا، بنزن از‌سال ١٩٨٠ در نخستین گزارش مواد سرطان‌زا قرار گرفته است.»
سرپرست هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست در ادامه با موثر خواندن حذف بنزین پتروشیمی‌ها در کاهش آلودگی هوا اظهار داشت: «سال گذشته ۳ روز هوای پاک داشتیم که این تعداد در‌سال جاری دوبرابر یعنی به ۶ روز رسید و همچنین تعداد روزهای ناپاک کمتر شد. براساس مصوبه دهم اردیبهشت‌ماه ‌سال ٩٣ هیأت دولت، مقرر شد سازمان حفاظت محیط‌زیست بنزین توزیعی در کلانشهرهای کشور را بررسی و هر سه ماه یک‌بار وضع را اعلام کند که بر این اساس اولین نتیجه آنالیز بنزین توزیعی در چهار کلانشهر کشور مورد بررسی قرار گرفت و نتیجه آن درخصوص مطابق بودن با استانداردهای یورو ٤ رضایت‌بخش بود.»
او از کاهش محتوای گوگرد بنزین از ٣٠٠ ppm به زیر ٥٠ ppm، کاهش محتوای گوگرد دیزل از ٧٠٠٠ ppm به زیر ٥٠ ppm خبر داد و گفت:«سازمان حفاظت محیط‌زیست توجه ویژه‌ای به استانداردسازی سوخت دیزل و توزیع آن در کلانشهرها با گوگرد کمتر از ٤٠ ppm دارد و براساس همین مصوبه، استفاده از فیلتر ذرات جهت جلوگیری از انتشار ذرات سرطان‌زای خروجی از خودروهای دیزلی سنگین اجباری شده است.»

بروز سرطان در کشور با کشورهای درحال توسعه برابری می‌کند

در سال‌ها و به‌خصوص در ماه‌های اخیر، اظهارنظرهای نگران‌کننده‌ای از وضع ابتلا به سرطان در کشور شنیده شده و خبر بالا رفتن میزان ابتلا به سرطان در میان جوانان هم بسیار مطرح می‌شود، اما پیام آزاده که قرار بود در این سمینار درخصوص سرطان‌ها و آلودگی هوا سخنرانی کند، درخصوص این‌که آیا در سال‌های اخیر شیوع برخی سرطان‌ها در کشور ما بیشتر شده و این شیوع با سایر کشورهای خاورمیانه تطبیق دارد یا خیر، گفت: «ما یک سیستم ثبت سرطان خوبی در کشور داریم. این سیسستم نشان می‌دهد که در مقایسه با کشورهای منطقه و کشورهای درحال توسعه بروز سرطان برابری می‌کند.»
او درمورد این‌که گفته می‌شود، ابتلا و چه مرگ‌ومیر سرطان در کشور بیشتر شده و میزان ابتلا در جوانان بیشتر است، توضیح داد: «این امر به علت، هرم اجتماعی کشور است. در جامعه ما هر اتفاقی بیفتد، چه زلزله و بروز سرطان می‌بینیم که فراگیری آن در جوانان و میانسالان بیشتر است. بروز سرطان در ایران تقریبا با سایر کشورهای درحال توسعه برابر است اما نوع شیوع سرطان در کشور با سایر کشورهای درحال توسعه تفاوت دارد. سرطان دستگاه گوارش در کشور ما شایع است، مخصوصا معده که شایع‌ترین مرگ‌ومیر بر اثر سرطان را به خود اختصاص داده. این بیماری، بیماری کشنده است که دیر هم تشخیص داده می‌شود. در این نوع سرطان با سایر کشورها متفاوت هستیم، اما در بروز سایر سرطان‌ها با کشورهای درحال توسعه تفاوت واضحی نداریم.» (شهروند)

---

*انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی در «جام جم سرا» لزوماً به معنای تایید یا رد محتوای آن نیست و صرفاً به قصد اطلاع کاربران بازنشر می‌شود.

چک‌های برگشتی شوهرم، بلای جانم شده

در چند سال اخیر شرایط اقتصادی‌اش بدتر شده و بتازگی فهمیده‌ام مقدار زیادی مقروض است. هر وقت به او می‌گویم فکری برای کسب و کارش بکند و زندگی‌مان را از این وضع نجات دهد، عصبانی شده و چند بار دعوای‌مان بالا گرفته است. از او می‌خواهم بگذارد در مدیریت کارگاه به او کمک کنم اما موافقت نمی‌کند. او با ندانم‌کاری‌هایش زندگی من و فرزندانم را خراب کرده است. چگونه می‌توانم شرایط کاری او را سروسامان دهم؟

***

پاسخ مشاور: مشکلات اقتصادی این روزها در زندگی خیلی از افراد وجود دارد و یکی از مشکلاتی است که بر روحیه و آستانه تحمل زوجین اثر منفی می‌گذارد. در چنین شرایطی هم شما ناراحت هستید و هم همسرتان خسته و کلافه است و احتمال بروز اختلاف بیشتر می‌شود.

تفاوت سطح تحصیلات که در ابتدای سوال به آن اشاره کردید و ناتوانی همسرتان در اداره موفق زندگی، ممکن است این احساس را در او ایجاد کند که شما می‌خواهید برتری خودتان را ثابت کنید و به همین دلیل با همکاری شما مخالفت می‌کند. مردی که مقروض است و چک‌هایش برگشت می‌خورد، یک ورشکستگی در دنیای کاری خود را تحمل می‌کند که نباید با ورشکستگی عاطفی همراهش کنید.

شما وظیفه اصلی‌تان ایجاد آرامش در خانه و حمایت عاطفی از شوهرتان است. جایگاه خود را به‌عنوان تکیه‌گاه روحی و روانی همسرتان از دست ندهید و کاری نکنید که به یک رقیب برای او تبدیل شوید. او نباید حس کند نیاز دارد توانایی‌هایش را به شما ثابت کند. همدلی و همراهی با چاشنی صبوری می‌تواند کاری کند که همسرتان در نهایت به توانایی‌تان اعتماد کرده و در مواقع لزوم از شما کمک بگیرد، اما تا قبل از آن سعی داشته باشید محیط خانه را از تشنج دور کنید.

شما سه فرزند دارید که سرمایه اصلی‌تان هستند و شرط اول موفقیت شما، احساس مثبتی است که آنها نسبت به پدرشان به عنوان تکیه‌گاه خانواده دارند. دعوا و اختلافات‌تان که بر سر شغل و مشکلات مالی شوهرتان است، تصویر ذهنی آنان را در هم می‌ریزد.

اول سعی کنید محیط خانه را آرام کرده و همسرتان را متقاعد کنید قدر تلاش‌های او را می‌دانید و ورشکستگی و مشکلات مالی یکی از اتفاقاتی است که در زندگی هر مردی ممکن است پیش بیاید. اداره یک زندگی پنج نفره در شرایط اقتصادی امروز کار ساده‌ای نیست. او باید بفهمد شما درکش می‌کنید.

در قدم بعد با هم، فکری برای چک و مشکلات مالی بکنید. اگر ملکی برای فروش دارید، وامی می‌توانید بگیرید، طلایی برای روز مبادا کنار گذاشته‌اید و هر همفکری دیگری که بتواند کمک‌تان کند. دقت کنید که می‌گویم: «همفکری»! یعنی همسر شما باید احساس کند که شما در کنار او برای حل مشکل قدم می‌گذارید و نمی‌خواهید فکرتان را به عنوان فکر برتر به او دیکته کنید.

مردان در شرایط سخت کاری به خانه‌ای آرام نیاز دارند و گرنه وضع روز به روز بدتر خواهد شد. یک زن ایرانی در تمام شرایط، کنار همسرش می‌ماند و اوضاع را سروسامان می‌دهد؛ این میراثی است که از مادربزرگ‌های مان به ما ارث رسیده، پس خودتان را برای مبارزه در کنار همسرتان آماده کنید نه مبارزه با همسرتان!

چاردیواری (ضمیمه دوشنبه روزنامه جام جم)

153

اهواز... بلای غبار از آسمان، پنجه مرگ در زمین [عکس]

پنج شنبه 23 بهمن 1393 ساعت 09:39

جام جم سرا: خانواده‌های اهوازی در این روزها نه تنها با گرد و غباری که از راه بینی وارد ریه‌هایشان می‌شود و آنها را به دردسر می‌اندازد و یا به مراکز درمانی می‌کشاند، بل‌که از راه کاهش دید نیز سبب نگرانی و حتی وارد آمدن لطماتی به افراد و خانواده‌ها شده است. سانحه تصادف در چنین هوایی دو روز پیش باعث کشته شدن ۸ نفر و به عزا نشستن خانواده‌هایشان شد.

بلای جان زندگی: عشقی در بند تناقض و خالی از عواطف

این ارقام نشان از مشکلات گسترده و عظیم در روابط زوج‌ها دارد. مشکلاتی که شاید از گذشته‌های دور نیز وجود داشته اما حالا بسیار بیش از گذشته به آن دامن می‌زنند، بزرگش می‌کنند و در‌‌نهایت نیز راه به جدایی ختم می‌شود.
برای این مشکلات می‌توان عوامل درونی و برونی بسیاری را در نظر گرفت و هر فرد متناسب به نوع زندگی‌اش ممکن است با آن‌ها مواجه شود اما همواره اصلیترین مشکل را شاید بتوان در عدم وجود درک متقابل افراد از یکدیگر دانست. عدم درکی که حالا آفت زندگی‌های بسیاری است و بسیاری از زوج‌ها نیز بر آن تأکید می‌کنند. برای آگاهی از آنچه واقعا دارد در متن اجتماع می‌گذرد، نظر برخی شهروندان را جویا شده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:

درک متقابل را کم داریم
هادی یکی از افرادی که پای صحبتش نشستیم. او ٢٧ساله است و یک‌ سال از زندگی مشترکش می‌گذرد. هادی خدشه‌دار شدن رابطه میان زن و مرد را امری چند بعدی می‌داند. امری که باید عوامل متعددی را در بررسی آن مورد توجه قرار داد اما به گفته او همواره نقش درک متقابل بسیار پررنگ‌تر از بسیاری دیگر از موارد است.
او دراین‌باره می‌گوید: «یکی از اصلیترین مواردی که باعث شده به نوعی عشق‌ورزی میان زن و مرد در زمانه ما دچار اختلال شود این است که هر کس در طول رابطه تنها حق را به خود می‌دهد. برای این مورد نیز شاید بتوان دلایل متعددی را برشمرد اما بسیاری از افراد درکشان از زندگی مشترک خدشه‌دار شده است و همین خدشه‌دار شدن از زندگی در کنار یکدیگر عامل اصلی بسیاری از جدل‌ها است؛ این‌که دیگر نمی‌توانیم براحتی از خیلی چیز‌ها بگذریم. حال این گذشتن می‌تواند گذشت از خریدن لباس باشد یا نوع خاصی از رفتار.
به گفته این جوان ٢٧ ساله وقتی نتوانیم از چیزی بگذریم این به معنای آن است که رابطه دارای مشکل است. برای این امر هم می‌توان علاوه‌ بر موارد متعدد شخصی و روانی، گزینه‌های اقتصادی و اجتماعی بسیاری را نیز برشمرد. وقتی ما همچنان درگیر مشکلات اقتصادی هستیم و سایه این مشکلات به‌ حدی سنگین است که به راحتی در زندگیمان حس می‌شود، دیگر شاید نباید مانند قدیم توقع گذشت داشت.»

خالی بودن خزانه‌های عاطفی
محمود ١٣ ‌سال از ازدواجش می‌گذرد و برخلاف‌ هادی، عوامل اقتصادی و اجتماعی را از جمله عوامل حاشیه‌ای در این راستا می‌داند و می‌گوید: «به نظر من کم شدن میزان عشق‌ورزی میان زوج‌های ایرانی را می‌توان در دو عامل خلاصه کرد. نخستین عامل پر نکردن بانک عاطفی همسران توسط یکدیگر است و این باعث می‌شود یواش‌یواش خانم یا آقا به محض این‌که فرد دیگری پیدا شد و او حس کرد که می‌تواند این خلأ را پر کند، به سمتش برود و می‌بینیم که این مسأله در شرایط امروز بیش از پیش وجود دارد. همین عامل باعث شده است تا حس اعتماد میان دوطرف کم شود و آن‌ها نتوانند به راحتی کنار یکدیگر به زندگی ادامه دهند. دومین عامل را هم باید عدم درک متقابل طرفین دانست. این‌که دوطرف یکدیگر را نمی‌بینند و گویی تنها به فکر خود هستند، باعث می‌شود تا رابطه خراب شود. در این میان هرچند عوامل حاشیه‌ای نیز بسیار اثرگذارند، اما به گمان من تا زیربنایی برای یک رابطه وجود نداشته باشد، رابطه و عشقی شکل نمی‌گیرد و لازمه عشق‌ورزی نیز درک متقابل و وجود حس اعتماد است که اگر این‌ها نباشد افراد دیگر نمی‌توانند زیر یک سقف زندگی کنند و در‌‌نهایت نیز از یکدیگر جدا می‌شوند».

ایراد در یادگیری ارتباط موثر
فارغ از مواردی از این دست، عشق‌ورزی امر ریشه‌داری است و صرفا نباید آن را در زندگی امروز افراد جست. بلکه می‌تواند پایه‌ها و ریشه‌های قدیمی‌تر داشته باشد.
مانلی ازجمله افرادی است که به این مورد اشاره می‌کند. او ٢٩ ساله و مجرد است و معتقد است که دلیل افزایش طلاق و عدم وجود رابطه درست میان زوج‌ها این است که خیلی از ما ارتباط موثر را از کودکی یاد نگرفتیم و همین هم عاملی شده است تا نتوانیم به یکدیگر به راحتی عشق بورزیم.

ما از کلیشه‌های قدیمی فرار کرده‌ایم اما الگوهای تازه‌ای را پیدا نکرده‌ایم. سرگردانیم. از طرفی درگیر رسوم و نقش‌های قدیمی هستیم و از طرف دیگر می‌خواهیم مدرن باشیم. تناقض‌هایی داریم که هنوز برطرف نکرده‌ایم

او می‌گوید: «بسیاری از ما در فضایی زندگی کرده‌ایم که از بچگی همه چیز در پرده‌ای از حجب و حیا پنهان شده است. حجب و حیا اصلا بد نیست اما بد خواندن آن باعث شده تا ما محبت کردن را از یکدیگر دریغ کنیم و خجالت بکشیم. از نظر من، این اتفاق در آقایان بیشتر است. خیلی از مرد‌ها هستند که گفتن دوستت دارم و محبت کردن علنی را بد می‌دانند. برای همین هم سعی می‌کنند که در عمل و به طریقی دیگر دوست داشتنشان را نشان دهند. اما واقعیت این است که زن‌ها همیشه آدم‌هایی هستند که به ظواهر ماجرا هم اهمیت می‌دهند؛ آدم‌هایی که شنیدن دوستت دارم و حرف‌های عاشقانه را دوست دارند. من فکر می‌کنم یکی از مهم‌ترین دلیل‌هایی که عشق در زوج‌های جوان رنگ می‌بازد همین است که حرف‌های عاشقانه و شاید در حالت کلی‌تر حرف‌ زدن معنا ندارد. همه چیز خیلی زود رنگ عادت می‌گیرد و حرارتش را از دست می‌دهد. ما ایرانی‌ها عادت گفت‌وگو را از دست داده‌ایم. به دلیل مشغله‌های کاری، زوج‌های جوان شاید تنها آخر هفته یا تنها چند ساعت بعد از کار با هم هستند اما همین زمان محدود هم در خیلی از مواقع به سکوت می‌گذرد و حرفی رد و بدل نمی‌شود. آدم اگر بخواهد در کنار یک نفر دیگر هم باز احساس تنهایی کند، ترجیح می‌دهد به تنهایی زندگی کند و مسئولیتی هم نداشته باشد.»

در بند تناقض‌ها گیر کرده‌ایم
شیوا، ٣٢ساله است. ۵‌ سال از ازدواجش می‌گذرد و معتقد است این رفتار ممکن است به دلیل فرار از کلیشه‌های قدیمی و یافتن الگوهای جدید باشد. علاوه‌بر آن او معتقد است که نباید طلاق را صرفا نکته‌ای منفی دانست: «اگر منظورتان زیاد شدن طلاق است من الزاما آن را نکته‌ای منفی نمی‌دانم. چرا افراد باید در شرایط سخت با هم زندگی کنند؟ اما این درست است که دیگر آن پیوندهای محکم را نمی‌بینیم. فکر می‌کنم خیلی خودخواه شده‌ایم. یعنی زن‌ها خودخواه شده‌اند چون مرد‌ها قبلا هم کم و بیش خودخواه بودند؛ اما من این خودخواهی را بد نمی‌دانم. در یک مرحله وسط هستیم. یعنی از کلیشه‌های قدیمی فرار کرده‌ایم اما الگوهای تازه‌ای را پیدا نکرده‌ایم. دیگر ازخودگذشتگی معنا ندارد. معامله است. یک امتیاز می‌دهی، یک امتیاز می‌گیری. گاهی هم این وسط لجبازی‌ها باعث می‌شوند که همدیگر را آزار دهیم. آن وقت با هم بودن سخت می‌شود و سررشته زندگی را‌‌ رها می‌کنیم. سرگردانیم. نمی‌دانیم که می‌خواهیم با هم باشیم یا این‌که بتنهایی اهدافمان را دنبال کنیم. از طرفی آن رسوم دست‌وپاگیر و نقش‌های قدیمی از ما انتظار می‌رود و از طرف دیگر می‌خواهیم مدرن باشیم و هستیم و در دنیایی با ارتباطات گسترده زندگی می‌کنیم. تناقض‌هایی داریم که هنوز برطرف نکرده‌ایم و طول می‌کشد. فکر می‌کنم با این‌که الان در وضع بدی قرار گرفته‌ایم اما این روند به سمت بهتر شدن می‌رود. یعنی همه‌مان با تجربه‌هایی که در این دوراهی داریم یاد می‌گیریم چطور پیوند‌هایمان را قوی کنیم و زوج بودن را یاد می‌گیریم.» (شهروند)

مصرف خودسرانه دارو؛ حفظ سلامت یا بلای جان؟!

از سوی دیگر به دلیل همین فرهنگ اشتباه، پیش از اتمام کامل داروها، مصرف آنها قطع می‌شود و همین موضوع سبب انباشت بیش از حد نیاز دارو در منازل می‌شود.
متاسفانه تعداد افرادی که با همین روش و به شکل خودسرانه، خوددرمانی می‌کنند و با وجود هشدار مکرر پزشکان، داروسازان و حتی اورژانس نسبت به عواقب درمان‌های بدون مشورت با پزشک، همچنان به این روال ادامه می‌دهند، کم نیست.

دکتر حسین بیگی در همین راستا افزایش فشارخون و دفع کلسیم را در کمین مصرف کنندگان خودسرانه دارو دانست و گفت: با توجه به افزایش سن جامعه و به دنبال آن افزایش مصرف کنندگان دارو، مصرف خودسرانه نیز افزایش می‌یابد چرا که دوران کهولت افراد شایع‌ترین سن برای مصرف خودسرانه مسکن‌هاست که به دنبال افزایش درد در این سنین است.

این دکترای داروسازی با اشاره به اینکه استفاده از داروهای داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAID) باید زیر نظر پزشک معالج مصرف شود، گفت: مصرف بی‌رویه و خودسرانه داروها به دلیل وجود ترکیبات حاوی سدیم، عملکرد کلیه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بنابراین داروهای دیکلوفناک سدیم با داروهای حاوی پتاسیم جایگزین می‌شوند تا بیماران کلیوی در صورت درد بتوانند از این دارو استفاده کنند.

وی در ادامه افزود: بسیاری از مردم بدون در نظر گرفتن کارکردهای یک دارو، در شرایط مختلف اقدام به مصرف آن می‌کنند که این مصرف‌های بدون مشورت، موجب بروز عواقب سوئی از جمله مسمومیت‌های دارویی، درمان نشدن، افزایش غلظت دارو در خون و حتی مرگ می‌شود.

بیگی با بیان اینکه سدیم موجود در داروها باعث دفع بیش از حد کلسیم بدن می‌شود، تاکید کرد: تسریع روند پوکی استخوان‌ها از جمله عوارض مهم مصرف خودسرانه و بی‌رویه داروست که افراد با عارضه فشار خون و مشکلات کلیه باید داروهای شیمیایی و گیاهی را زیر نظر متخصص خود مصرف کنند.

دکتر سعید واقفی، عضو انجمن داروسازان ایران نیز در خصوص نحوه مصرف نادرست دارو، خاطرنشان کرد: عدم مصرف دارو تا پایان، موجب انباشت انواع دارو در منزل می‌شود و با عود مجدد بیماری، بیماران اقدام به درمان خودسرانه یا داروهای باقی‌مانده می‌کنند. این در حالی است که هر قلم دارو با توجه به شدت بیماری، تجویز می‌شود و باید تا پایان مصرف شود. لازم به ذکر است که در بسیاری از مواقع، شیوه درمان بیماری‌های مشابه، متفاوت است و نباید خودسرانه از داروهای قبلی برای درمان بیماری جدید استفاده شود.

این عضو انجمن داروسازان ایران با بیان اینکه صنعت داروسازی ایران در مقایسه با کشورهای هم‌تراز رشد چشمگیری داشته است، یادآورشد: اکنون از نظر صنعت داروسازی وضع بسیاری خوبی داریم، اما در فرهنگ استفاده از دارو با مشکل مواجه هستیم، چراکه آموزش نقش موثری در این زمینه دارد اما رسانه‌ها درباره این آموزش‌ها، نقش خود را به خوبی ایفا نکرده‌اند.

دکتر مینو، فوق تخصص کلیه نیز با اشاره به اینکه داروهای داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAID) از جمله مسکن‌ها با اثر عوارضی بر روی کلیه و فشار خون است، تاکید کرد: جایگزین شدن این دارو با داروهای استامینوفن که عوارض به نسبت کمتری دارند، باید تحت نظر پزشک مربوطه صورت گیرد، چرا که متخصصان با آگاهی از داروهای مختلف می‌توانند داروهای با عوارض کمتر را پیشنهاد کنند.

این فوق تخصص کلیه با بیان اینکه مصرف کنندگان داروهای فشارخون اگر آن را همزمان با داروهای داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID) مصرف کنند، این امر می‌تواند باعث تشدید فشار خون شود، افزود: نارسایی حاد و مزمن کلیه، اختلالات آب و الکترولیتی، سرطان کلیه و افزایش و تشدید فشار خون از جمله عوارض مصرف داروهای NSAID به همراه داروهای فشار خون است. بنابراین افراد مسن که با وجود درد مفاصل و به خصوص زانوها به سمت مصرف این نوع دارو می‌روند، باید آگاه شوند تا با مصرف خودسرانه، بروز مشکلات کلیه را افزایش ندهند.

وی کاهش استرس و تصحیح عادت‌های روزمره را در زمان کوتاه در کنترل فشار خون موثر دانست و خاطر نشان کرد: با افزایش سن، کنترل فشار خون امری اجتناب ناپذیر است که می‌توانیم با ایجاد تغییرات بر وعده غذایی و افزودن مواد حاوی پتاسیم به آن، اثرات ناشی از سن بر فشارخون را دخیل کرد.

این عضو هیات علمی دانشگاه تهران در پایان یادآور شد: با اجتناب از کم تحرکی، افزایش فعالیت و جنب و جوش و کاهش مصرف نمک می‌توان فشارخون و بیماری‌های کلیوی را کنترل کرد. همچنین آموزش به بیمار برای رسیدن به هدف در کاهش ریسک فشارخون و به حداقل رساندن عوارض داروها کمک کننده است. (ایسنا)

257

روماتیسم‎، بلای جان مفاصل

البته یکی از مهم‌ترین عوارض آرتریت رومائید علاوه بر ورم، خشکی مفاصل است که با احساس خشکی و تشدید درد مفاصل، بویژه در صبحگاه و بعد از بیدار شدن از خواب همراه است که به گفته دکتر سیدرضا نجفی‌زاده، فوق تخصص روماتولوژی این احساس معمولا طولانی‌مدت بوده و بیشتر از یک ساعت طول می‌کشد. بعلاوه بیمار در شروع بیماری و نیز طی زمان‌های عود آرتریت رومائید از ضعف و بی‌حالی، کاهش انرژی و خستگی زودرس رنج می‌برد.

به‌طور کلی روماتیسم به معنای حالاتی است که می‌تواند باعث ایجاد التهاب و درد در عضلات، تاندون‌ها، مفاصل، استخوان‌ها و اعصاب محیطی شود. بنابراین شامل طیف وسیعی از بیماری‌ها در رشته روماتولوژی می‌شود، ولی در این گروه از بیماری‌ها شناخته شده‌ترین عارضه، آرتریت رومائید است.

روماتیسم با عوارض غیرمفصلی

نشانه‌های بیماری آرتریت رومائید فقط به ورم مفاصل محدود نمی‌شود. این روماتولوژیست در گفت‌و‌گو با جام‌جم در این‌باره می‌گوید: در سیر بیماری تقریبا اکثر ارگان‌های بدن غیر از مفاصل ممکن است درگیر شوند که این موارد، شامل درگیری عروق قلبی، کم‌خونی ناشی از فعالیت بیماری، فیبروز و سفت شدن بافت ریه، التهاب عروق محیطی، پوکی استخوان و خشکی چشم و دهان می‌شود. درواقع، تشخیص بیماری آرتریت رومائید از طریق علائم بالینی مفصلی است و از طریق علائم خارج مفصلی تشخیص داده نمی‌شود.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره اهمیت تشخیص زودهنگام این بیماری می‌افزاید: عمده مشکلاتی که برای مفاصل فرد بیمار ایجاد می‌شود طی یک تا دو سال اول بیماری به‌وجود می‌آید. بنابراین تشخیص زودرس و درمان مناسب از ارکان اصلی حفظ کارآیی مفاصل در بیماران است.

علائم هشدار روماتیسمی

بی‌شک اگر بیماری دچار درد و تورم مفصلی است و این تورم همراه خشکی صبحگاهی شدید و بارز است، صلاح است که هرچه سریع‌تر از سوی متخصص روماتولوژی معاینه شود و در صورت تشخیص بیماری آرتریت رومائید درمان مناسب را دریافت کند.

به گفته این متخصص، تشخیص بیماری آرتریت رومائید، بالینی بوده و باید از سوی پزشک صورت گیرد. البته تست‌های آزمایشگاهی و روش‌های تصویر‌برداری در کنار علائم بالینی به تشخیص بیماری کمک می‌کند. باید توجه داشت که مصرف نکردن دارو در ماه‌های اول بیماری می‌تواند باعث گسترش گرفتاری مفاصل و شروع تخریب آنها شود.

نشان روماتیسم بر پوست

نوعی روماتیسم وجود دارد که روماتیسم پسوریازیسی نامیده می‌شود و در کسانی دیده می‌شود که به بیماری پوستی پسوریازیس مبتلا هستند.

این روماتولوژیست در این‌باره توضیح می‌دهد: یک‌چهارم مبتلایان به پسوریازیس که یک بیماری مزمن پوستی است، ممکن است مبتلا به روماتیسم مفصلی نیز شوند. البته این نوع روماتیسم از بعضی جهات با آرتریت رومائید تفاوت دارد. در این بیماران، مشاهده ضایعات پوستی می‌تواند به تشخیص این نوع روماتیسم کمک کند.

وی می‌افزاید: مسلما در آرتریت رومائید، آسیب‌پذیر‌ترین ارگان‌ها، مفاصل متحرک در اندام‌های فوقانی و تحتانی هستند که در صورت درگیری و بی‌توجهی به درمان می‌توانند تخریب و باعث کاهش کارایی فرد شوند.

روماتیسم در کمین شماست

اما بیماری ورم مفاصل چه کسانی را و به چه دلایلی درگیر می‌کند؟

نجفی‌زاده در پاسخ می‌گوید: آرتریت رومائید در هر سنی می‌تواند ایجاد شود، اما شایع‌ترین سن شروع بیماری بین سنین 30 تا 50 سالگی است. البته خانم‌ها دو تا سه برابر بیشتر از آقایان به این بیماری مبتلا می‌شوند. علت ابتلا به این بیماری دقیقا مشخص نیست، اما زمینه‌های ژنتیک فردی همراه با کارکرد نادرست سیستم ایمنی که تحت تاثیر عوامل ژنتیکی اتفاق می‌افتد در کنار عوامل و فاکتورهای محیطی دست به دست هم داده و بیماری را ایجاد می‌کند. به بیان دیگر، ژن‌ها به نوبه خود ممکن است در معرض عوامل محیطی که باعث تشدید آرتریت می‌شوند قرار بگیرند.

عوامل محیطی تشدید‌کننده خطر آرتریت رومائید شامل صدمه به مفصل در افرادی می‌شود که دچار آسیب‌های مفصلی ناشی از ورزش یا حوادث می‌شوند. همچنین چاقی و وزن زیاد ‌روی مفاصل فشار وارد می‌کند و به مفاصل بدن ازجمله مفاصل زانو، لگن و ستون فقرات آسیب می‌زند.

به داد مفاصل بیمارتان برسید

بیماری آرتریت رومائید در صورت درمان نشدن و در موارد کمی، حتی با درمان نیز می‌تواند باعث تخریب و کاهش کارآیی مفاصل و بیمار شود. در کنار این موارد، عوارض خارج مفصلی بیماری و عوارض احتمالی دارو‌ها نیز می‌تواند بر مشکلات بیمار افزوده شود.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان مطالب فوق می‌گوید: درمان ورم مفاصل دارای جنبه‌های مختلف بوده، ولی پایه اصلی آن را آموزش به بیمار و مصرف دارو تشکیل می‌دهد. در سیر بیماری نیز متخصص روماتولوژی می‌تواند از کمک همکاران روان‌شناس، ارتوپد و چشم پزشک و دیگر تخصص‌ها نیز استفاده کند. البته در 15 درصد از بیماران، مصرف داروها باعث بهبود قطعی بیماری می‌شود، ولی در بقیه بیماران، داروها باعث کنترل بیماری و حفظ کیفیت مطلوب زندگی بیمار خواهد شد.

به یاد داشته باشید که در حال حاضر روش قطعی برای پیشگیری از ابتلا به آرتریت رومائید وجود ندارد، اما پیشگیری از عوامل خطر بیماری ازجمله چاقی و کشیدن سیگار می‌تواند از عوامل پیشگیری‌کننده از روماتیسم محسوب شود.

پونه شیرازی‌ /‌ گروه سلامت

تنبلی، بلای جان زندگی

البته تنبلی گاهی موقتی است به این شکل که عادت کردن به کارهای تکراری و روزمره فرد را تنبل می‌کند که با ورزش و اجبار بدن به انجام فعالیت می‌توان بر این تنبلی غلبه کرد.

اما گاهی هم تنبلی یک مشکل ارثی بوده و ممکن است سابقه آن در خانواده آن فرد نیز وجود داشته باشد. البته تنبلی امروزه در جامعه بیشتر به دلیل تغییر سبک زندگی رخ می‌دهد. مثلا کودکان به جای بازی‌های تفریحی به بازی‌های رایانه‌ای می‌پردازند و فعالیت‌ها به میزان زیادی کاهش یافته است.

دکتر سیدکامران علوی، روان‌شناس، در تعریف از افراد تنبل می‌گوید: «تنبل کسی است که نمی‌تواند از لذت فوری خودش صرف‌نظر کند تا به پیشرفتی برسد. در واقع راحت‌طلبی فعلی‌اش را به پیشرفت آینده ترجیح می‌دهد. افراد تنبل در کوتاه‌مدت بسیار راحت و خوشحالند، اما در بلندمدت ناراحت و غمگین می‌شوند. زیرا در آینده حسرت روزهایی را می‌خورند که برای رسیدن به موفقیت در زندگی، هیچ تلاشی نکرده‌اند.»

علوی می‌افزاید: «اساسا آدم‌های تنبل هوش هیجانی ضعیفی دارند. هوش هیجانی بالا باعث می‌شود فرد برای رسیدن به هدف و نتیجه‌ای در آینده، خود را در زمان حال به زحمت و دردسر انجام دادن کاری بیندازد، اما افرادی که هوش هیجانی پایینی دارند به دنبال رسیدن به نتایج فوری با کمترین زحمت هستند و کاملا مشخص است که این گونه افراد معمولا راه به جایی نمی‌برند.»

چرا تنبلی؟

نگاه جامعه به افراد تنبل بسیار انتقادی است و این افراد در گروه‌های فعال اجتماعی پذیرفته نمی‌شوند. روان‌شناسان دلایل متفاوتی برای تنبلی ذکر کرده‌اند. دکتر علوی، ریشه تنبلی را از خانواده و از دوران کودکی می‌داند. او می‌گوید: «خانواده‌هایی که خواسته‌های فرزندان خود را به سرعت تامین کرده و به آنها اجازه تلاش برای رسیدن به خواسته‌هایشان نمی‌دهند، فرهنگ تنبلی را در کودکان خود نهادینه می‌کنند. کودکان به مرور می‌فهمند بدون هیچ تلاشی، می‌توانند امتیازهای خوبی داشته باشند. این والدین هنگام بزرگ کردن کودکانشان به جای عقل و منطق، از قلب و عاطفه خود بهره گرفته و نمی‌توانند زحمت کشیدن فرزندانشان را تحمل کنند.»

دیگر دلایل تنبلی

روان‌شناسان معتقدند نمی‌توان تمام افرادی را که گوشه‌ای نشسته و دست به کاری نمی‌زنند، حقیقتا تنبل دانست. مسائل دیگری در تنبل بودن فرد دخیل است که گاهی موضوع را پیچیده می‌کند. مشکلات زیر، فرد را به تنبلی می‌کشاند:

1 ـ ترس از شکست: بسیاری از افراد با به تعویق انداختن کارهایی که آنها را به هدفشان می‌رساند، مانند به دست آوردن شغل بهتر، خود، در مسیر راه موفقیتشان قرار می‌گیرند. این افراد معمولا نسبت به خود قضاوت بسیار ضعیفی دارند. آنها می‌ترسند اگر تلاش هم بکنند، به نتیجه‌ای نمی‌رسند و صرفا بی‌کفایتی‌شان مشخص خواهد شد و اوضاع‌شان بدتر می‌شود. بنابراین تصمیم می‌گیرند هیچ کاری انجام ندهند.

2 ـ راحت طلبی: همه ما به دنبال آسایش و رفاه هستیم. اما گاهی نمی‌دانیم آن را چگونه به دست آوریم و دست به رفتارهای بیهوده می‌زنیم و دیگران را وادار می‌کنیم برای ما کارهایی انجام دهند. مثلا ممکن است هنگام مهمانی رفتن لباسمان را اتو نزنیم زیرا می‌دانیم همسر یا مادرمان نمی‌تواند این شلختگی را تحمل کند و به جای ما آن را اتو می‌زند و صرفا می‌گوید: «خیلی تنبل هستی.» معمولا با این نوع رفتار، اطرافیان خود را می‌رنجانیم. باید متوجه باشیم که آنها نیز به آسایش و توجه نیاز دارند.

3 ـ ترس از توقع: افرادی که «استانداردهای پایینی برای زندگی‌شان در نظر می‌گیرند» اغلب به گونه‌ای خاص عمل می‌کنند تا جلوی توقعات بالای دیگران را بگیرند. آنها معمولا برای خود برنامه‌ریزی نمی‌کنند تا جایی که اطرافیان برای آنها برنامه‌ای در نظر می‌گیرند و سپس بدون هیچ نگرانی و احساس مسئولیتی آن برنامه‌ها را که معمولا چندان سنگین هم نیستند، انجام می‌دهند و از توقعات اضافی دیگر مصون می‌مانند.

4 ـ پرخاشگری منفعلانه: ترس از دعوا و کشمکش با دیگران در اعماق وجود بسیاری از ما نهفته است و نگران هستیم که بیان ناراحتی و رنجش‌هایمان موجب آزردگی و جدایی شود و سپس احساس نارضایتی را به طور غیرمستقیم و از طریق تنبلی، به طوری که دیگران را برنجاند، نشان می‌دهیم.

5 ـ نیاز به استراحت: بسیاری از مردم به اشتباه فرض می‌کنند باید همیشه به طور کامل در جریان زندگی باشند و وقتی بدن و ذهن‌شان مدتی دست از کار کشیده و استراحت می‌کند، خود را سرزنش می‌کنند. اگرچه جامعه در برابر سختکوشی‌مان جایزه و پاداش تعیین کرده است، اما هر کس به زمانی برای استراحت نیاز دارد تا روحیه و جسم او برای فعالیت‌های بعدی تازه شود.

6 ـ افسردگی: علائم رایج افسردگی شامل بی‌انگیزگی، خستگی و نبود احساس لذت (حتی مواردی که قبلا مورد علاقه فرد بوده است) می‌شود. افرادی که دچار افسردگی می‌شوند، حوصله کاری را ندارند و البته از وضع خود خشمگین هستند و این خشم، وضعیت روحی آنها را نیز بدتر می‌کند. نفرت از خود به سبب تنبلی میان افرادی که به افسردگی مبتلا هستند، رایج است.

با مطالعه دلایل فوق می‌توان به این نتیجه رسید که هنگام برخورد با یک فرد تنبل باید ریشه تنبلی او را شناخت و با حل مشکل اصلی، او را از دنیای مخرب تنبلی نجات داد.

اصول غلبه بر تنبلی در کودکان

خانواده بیشترین تاثیر را در پرورش فرد پرتلاش یا تنبل می‌گذارد. افراد باید از همان دوران کودکی به گونه‌ای تربیت شوند که فرهنگ تنبلی در آنها شکل نگیرد. نظام اجتماعی به گونه‌ای است که هر کس بخواهد نتیجه‌ای به دست آورد باید تلاش کند. مانند این که کارمند، معلم یا هر فرد شاغل دیگر، در پایان هر ماه در ازای تلاش یک ماهه‌اش حقوق و پاداش دریافت می‌کند. در خانواده هم باید همین طور باشد. یعنی والدین پس از برطرف کردن نیازهای اولیه کودک، که برای او حیاتی است و اگر تامین نشوند زندگی کودک به خطر می‌افتد مانند آب و غذا و پوشاک در حد لازم، باید در برابر نیازهای ثانویه او مانند اسباب‌بازی یا هر وسیله دیگر، از او انجام دادن کاری را بخواهند و در برابر خواسته‌هایش به جای «بله» فوری، «بله» مشروط بگویند و به او بیاموزند که بنابر کاری که انجام می‌دهد و تلاشی که می‌کند، می‌تواند چیزی داشته باشد. به این ترتیب فرهنگ کار در کودک شکل می‌گیرد.

دکتر علوی در این مورد ادامه می‌دهد: همچنین برای اصلاح رفتار کودکی که با روش تربیتی غلط، تنبل بار آمده است باید تمام امتیازات بیهوده‌ای که به او داده شده است، پس گرفت و سپس در قبال کاری که انجام می‌دهد به او دوباره امتیاز داد. البته کاری که از او خواسته می‌شود باید مطابق با توانایی‌هایش ـ نه زیاد سخت و نه زیاد سبک باشد. زیرا کار سخت، او را ناامید می‌کند و کار بیش از حد سبک، او را به چالش نمی‌کشاند. علوی می‌افزاید: «نظام خلقت خداوند نیز همین گونه است.» همان طور که در سوره انعام می‌فرماید: «لکل درجات مما عملوا» درجه و مقامی که من به شما می‌دهم براساس عملکرد خود شماست. هر کس بر مبنای تلاش خود به درجاتی خاص در نزد خدا دست پیدا می‌کند.

کنترل تنبلی در بزرگسالی

گاهی اوقات تنبلی ریشه جسمانی دارد و ناشی از انرژی کم‌است. شما احساس می‌کنید بسیار خسته یا بی‌رمق هستید و نمی‌توانید کاری انجام دهید. در این وضع لازم است با روش‌های مختلف انرژی بدنتان را افزایش دهید. مانند مصرف مواد غذایی سالم به اندازه کافی، خواب کافی که موجب داشتن انرژی کافی برای فعالیت‌های روزمره می‌شود و ورزش‌های مناسب. متابولیسم بدن بدون ورزش کم می‌شود و سطح انرژی پایین می‌آید.

ریشه دیگر تنبلی از عادت‌های بد ناشی می‌شود. ممکن است به دلایلی تنبلی شما را دچار مشکلات بزرگ و ناراحت‌کننده، نکند و همین مساله شما را به سمت تنبلی بیشتر هدایت کند. این تنبلی حتی در صورت رخ دادن مشکلات کوچک و کم‌اهمیت هم می‌تواند ادامه یابد. اگر می‌خواهید عادت تنبلی را از خود دور کنید، به عواقب منفی کم‌اهمیت هم توجه نشان دهید و برای وقت و زندگی‌تان ارزش قائل شوید.

نادیا زکالوند

«داروخانه‌های خانگی» بلای جان مردم

انباشت انواع و اقسام دارو در خانه‌ها به مرحله خطرناکی رسیده است. این هشداری است که کارشناسان درباره «داروخانه‌های خانگی» مطرح می‌کنند. این روزها تقریبا در بیشتر خانواده‌ها، قفسه یا کشویی مملو از داروهای انبار شده وجود دارد. از شیرمرغ تا جان آدمیزاد، از داروی معمولی سرماخوردگی گرفته تا داروهای فوق تخصصی در این داروخانه‌ها وجود دارد. حتی کار به جایی رسیده که خیلی‌ها نام دارو و حتی رنگ داروها را هم حفظ کرده‌اند و به محض احساس بیماری، برای خودشان از داروخانه خانگی، دارو تجویز می‌کنند.

کارشناسان در گفت‌وگو با جام‌جم از گسترش روزافزون این پدیده خطرناک در بین ایرانی‌ها سخن می‌گویند و نسبت به عوارض هولناک این داروهای انبار شده بر سلامت ایرانی‌ها هشدار می‌دهند. این عوارض می‌تواند به یک حساسیت ساده دارویی یا حتی به مرگ منجر شود که بی‌گمان، دست روی دست گذاشتن و مقابله نکردن با این داروخانه‌های خانگی می‌تواند همه تلاش‌ها برای ارتقای بهداشت عمومی در جامعه را خنثی کند.

آمار نباشد هم حقیقت عیان است

هنوز هیچ پژوهش و تحقیق میدانی درباره تعداد این داروخانه‌های خانگی و تعداد اقلام موجود در این داروخانه‌ها انجام نشده است. این مطلبی است که محمد هاشمی، سخنگوی سازمان غذا و دارو در گفت‌وگو با جام‌جم به آن تاکید می‌کند.

یعنی هنوز نمی‌دانیم چه تعداد دارو در خانه‌ها انبار شده است و اتفاقا همین فقر آمار رسمی درباره این موضوع مهم نشان می‌دهد تا چه حد خطرات این داروخانه‌های خانگی، کم‌اهمیت تلقی شده است و با این همه تقریبا بعید است بتوان خانواده‌ای را پیدا کرد که در منزل، دارو انبار نکرده باشد. داروهای انبار شده فقط در خانه‌ها نگهداری نمی‌شود و حتی در محیط‌های کاری و حتی در کیف بسیاری از شهروندان ایرانی، معمولا چند قرص پیدا می‌شود که به‌زعم خودشان در «روز مبادا» به کار می‌آید. حساسیت دارویی، بدتر شدن روند بیماری، شیوع عوارض تازه، طولانی‌تر شدن فرآیند درمان، مسمومیت دارویی و ظهور بیماری‌های تازه، تنها گوشه‌ای از عوارض مصرف خودسرانه دارو در خانه‌هاست. تاسف‌آورتر این که چندی قبل، دکتر علیرضا زالی، رئیس کل سازمان نظام پزشکی ایران در همایش سالانه انجمن علمی داروسازان ایران اعلام کرد که کشور ما رتبه دوم مصرف خودسرانه دارو در آسیا و رتبه دوازدهم جهان را دارد.

رایج‌ترین داروها در داروخانه‌های خانگی

شاید اگر فراخوان عمومی بدهند و اعلام نیاز کنند، همه جور قرص و شربتی در خانه‌ها پیدا شود. دکتر بابک مصباحی، عضو هیات‌مدیره انجمن داروسازان ایران، در گفت‌وگو با جام‌جم درباره رایج ترین داروهای موجود در داروخانه‌های خانگی توضیح می‌دهد: مسکن ها، شربت‌های مختلف، قطره‌های بینی و چشم و آنتی‌بیوتیک‌ها، رایج‌ترین داروهایی است که در خانه‌ها یافت می‌شود. همین قطره‌های چشم و بینی که مردم در خانه نگهداری می‌کنند، به گفته مصباحی، در صورت باز شدن و استفاده از آن، فقط تا چند هفته قابل استفاده است و بعد از آن حتی احتمال انتقال آلودگی میکروبی به انسان از طریق این قطره‌ها وجود دارد.

استفاده از مسکن‌ها و ضددردها هم نوع دیگر داروهای رایج در داروخانه‌های خانگی است که مصباحی به آن اشاره دارد.

به گفته این کارشناس صنعت دارویی، خیلی اوقات احتمال دارد که درد بیماری توسط این مسکن‌ها خاموش شود، اما اصل بیماری پنهان بماند. یعنی با خوردن زیاده از حد این مسکن‌ها، احساس می‌کنیم که حالمان خوب شده ولی در واقع، بیماری به شکل پنهان شده درآمده است.

پزشکان هم بی‌تقصیر نیستند

این مردم هستند که داروخانه‌های خانگی را به وجود می‌آورند اما دکتر غلامرضا بهرامی، داروساز و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه معتقد است که برخی پزشکان هم در به وجود آمدن این پدیده خطرناک بی‌تقصیر نیستند.

بهرامی در گفت‌وگو با جام‌جم ، تاکید دارد: برخی پزشکان ـ بخصوص برخی پزشکان عمومی ـ گاه داروهایی را تجویز می‌کنند که نیاز بیمار نیست و اتفاقا همین داروهای اضافی است که در خانه‌ها تلنبار می‌شود.

به باور بهرامی، بعضی داروخانه‌ها هم در انبار شدن دارو در خانه‌ها نقش دارند، زیرا بعضی داروخانه‌ها براحتی هر دارویی را که مریض می‌خواهد در اختیار او قرار می‌دهند و البته گاهی بیمار نیز پزشک را تحت فشار قرار می‌دهد که فلان دارو را برایش تجویز کند و پزشک هم تسلیم خواسته بیمار می‌شود.

داروهای بدون نسخه یا همان داروهای «OTC» نیز به اعتقاد بهرامی، باید هم قیمت و هم کیفیتش بالاتر برود تا مردم نتوانند خیلی راحت، این داروها را با قیمتی پایین از داروخانه‌ها بخرند و در خانه انبار کنند.

سواد سلامت مردم بالا نیست

سواد سلامت یعنی این که فرد بداند چه رفتارهایی برای سلامت جسم و روانش، مفید و چه اقدامی مضر است. این ساده‌ترین تعریف از سواد سلامت است که ربط چندانی هم به تحصیلات فرد ندارد.

دکتر حمید خویی، داروساز و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفت‌وگو با جام‌جم به همین مساله سواد سلامت اشاره می‌کند و می‌گوید: اگر سواد سلامت مردم بالا باشد، آنها این حجم عظیم از داروها را در خانه انبار نمی‌کردند.

مشکل دیگری که خویی به آن اشاره دارد، مشخص نبودن طول دوره درمان در ایران است که همین مساله به گسترش داروخانه‌های خانگی دامن زده است: «وقتی یک شیشه آنتی بیوتیک به بیمار داده می‌شود، نه در داروخانه و نه در مطب پزشکان، اطلاعات درستی به بیمار داده نمی‌شود که تا چه زمانی باید این دارو مصرف شود. به همین دلیل، خیلی از مردم با خاموش شدن علائم بیماری، درمان را نیمه کاره رها کرده و بقیه داروها را مصرف نمی‌کنند.»

آموزش و فرهنگ‌سازی، راهکاری است که به گفته خویی می‌تواند این وضعیت را کنترل کند: «این تصور رایج که پزشک خوب باید حتما دارو بنویسد، باعث انبار شدن دارو در خانه‌ها شده است، در حالی که باید به مردم یاد داد هر درمان مناسبی به تجویز انبوهی از داروها نیاز ندارد.»

دکتر نوشین محمدحسینی، کارشناس کمیته تجویز و مصرف منطقی داروی سازمان غذا و دارو نیز در گفت‌وگو با جام‌جم از منظر دیگر ی هم به موضوع نگاه می‌کند و می‌گوید: حتی مردم هم باید رعایت کنند داروهای OTC را بدون مشورت پزشک مصرف نکنند، زیرا این کار علاوه بر آن که سلامت افراد را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد، از منظر اقتصادی نیز خسارت‌های سنگینی به جامعه وارد می‌کند.

از سوی دیگر برخی افراد خیال می‌کنند که می‌شود این نوع داروها را به سازمان‌های خیریه برای مصرف بیماران سپرد اما هیچ کارشناسی نمی‌تواند از سلامت نگهداری این داروها در فضای خارج از داروخانه مطمئن باشد و ممکن است در شرایط نگهداری خارج از داروخانه‌ها یعنی همان انبار کردن داروها در خانه، این مواد خطرساز شود و حتی سلامت مصرف‌کننده را به خطر بیندارد و به همین علت نمی‌توان چنین نسخه‌ای برای تعیین تکلیف این داروها پیچید.البته در دوران جنگ ایران و عراق، از مردم خواسته شده بود که برخی داروهای خود را به جمعیت هلال‌احمر تحویل دهند تا به رزمندگان کمک شود، اما هم‌اکنون که در شرایط بحرانی قرار نداریم، کارشناسان دارویی تاکید دارند نابودی کامل داروخانه‌های خانگی، تنها راهی است که می‌تواند عوارض سنگین داروهای مانده و تاریخ مصرف گذشته را از بین ببرد.

امین جلالوند - جامعه