بخشی از عمر انسان در توالت می‌گذرد! بهداشت این محل اگر رعایت نشود، آگاهی و اطلاع درباره این محل اگر اندک باشد، سلامت فردی و حتی عمومی به خطر می‌افتد. بنابراین مناسب دیدیم پرونده‌ای از چندین موضوع مرتبط با این محل را در ادامه پیش رویتان بگذاریم که فقط اشخاصی نیاز به دانستن و خواندنش ندارند که به طور کلی خود را در تمام عمرشان بی‌نیاز از توالت رفتن می‌دانند!
سندرم توالت!
قدیمی‌ها به توالت می‌گفتند مستراح. مستراح یک کلمه عربی است به معنای محل استراحت یا جای امن. جالب است که در زبان انگلیسی هم یکی از نام‌های توالت restroom است که معنایش میشود همان محل استراحت یا به قول قدیمی‌ها مستراح.
به هر حال، این محل استراحت که همگی‌مان نیازهایی طبیعی نسبت به آن داریم، گاهی میتواند ناراحتی‌هایی به دنبال داشته باشد و بیماریزا شود؛ به‌ویژه اگر اصول اولیه بهداشتی را در آن رعایت نکنیم.
واقعیت این است که امروزه بسیاری از ما مجبوریم ساعات زیادی را در محل کارمان بگذرانیم و به ناچار از توالت‌های عمومی استفاده کنیم؛ چه در محل کارمان، چه در اداره‌ها، بانک‌ها، شرکت‌ها و… اما توالت در هر جا که باشد، چه تمیز باشد چه کثیف، همیشه برخی از ما فکر میکنیم مملو از میکروب‌هایی است که منتظرند پایمان را داخلش بگذاریم تا به سمتمان حمله‌ور شوند!
قبل از سیفون کشیدن، در توالت فرنگی را ببندید
متخصصان عفونی همیشه توصیه می‌کنند که قبل از کشیدن سیفون توالت‌فرنگی، در آن را ببندید زیرا میکروب‌هایی که در سطوح هستند، با فشار آب در هوا پخش می‌شوند و می‌توانند بیماریزا باشند. برای همین است که گفته میشود قرار دادن وسایلی مثل مسواک یا حوله در توالت اشتباه است زیرا میکروب‌های موجود ممکن است روی آنها بنشینند و بعد از استفاده به فرد منتقل شوند.
برخی افراد گمان می‌کنند استفاده از محافظ و درپوش مسواک از آلودگی این وسایل جلوگیری می‌کند اما این طور نیست. توصیه میشود از قرار دادن این وسایل در توالت پرهیز کنید. حوله‌ای که بعد از استفاده خیس است و در توالت می‌ماند، راحت آلودگی را به سمت خود می‌کشد.
دکتر فرزاد کارگرزاده (جراح ارتوپد):
نگویید توالت ایرانی، بگویید توالت مغولی!
شاید تا به حال درباره تاریخچه توالت چیزی نشنیده باشید و شما هم مانند بسیاری از مردم لفظ توالت ایرانی و فرنگی را به کار ببرید اما اجداد و نیاکان ما در دوران هخامنشی، در فرهنگ آریایی، بسیار به سلامت مفاصلشان اهمیت می‌دادند. در زمان هخامنشی، سکوهایی صندلی مانند وجود داشت که برای اجابت مزاج روی آن می‌نشستند و وسط این سکوی سنگی فاضلاب و سیستم تخلیه قرار داشت.
این توالتی که به نام توالت ایرانی می‌شناسید، در واقع، توالت مغولی است. در همان روزگار، هنگامی که مغول‌ها به ایران حمله کردند، برای دفع، چاله‌ای می‌کندند و روی آن چاله، می‌نشستند و اجابت مزاج انجام می‌دادند. حال چرا ما این شیوه غلط و بسیار غیربهداشتی را بر شیوه دوستدار سلامت و اصیل فرهنگی خود ترجیح دادیم، جای تعجب دارد، خصوصا اینکه امروزه آن سکوی سنگی، به توالت‌هایی از جنس سرامیک و با طرح‌های زیبا تبدیل شده و نام فرنگی را دارد و در هتل‌ها و فرودگاه‌ها می‌بینید پوشش‌های یک‌بار مصرف روی دهانه توالت وجود دارد که پس از هر بار استفاده، برای نفر بعدی کاملا بهداشتی و استریل میشود.
شاید با همین توضیح کوتاه از تاریخچه توالت رفتن، تلاش کنیم نگاهی جدید به حفظ سلامت مفاصل خود داشته باشیم و همچون اجدادمان از مزایای توالت‌های صندلی‌مانند که متاسفانه به جای توالت ایرانی آن را توالت فرنگی می‌نامند، بهره بگیریم.
فراموش نکنید وقتی که روی پا می‌نشینید و در موقعیت استفاده از توالت مغولی، حدود ۵ دقیقه در این وضعیت قرار می‌گیرید، در واقع مقدار زیادی از وزنتان را روی سطح کوچکی از مفصل زانو قرار می‌دهید و تکیه‌گاه و نقطه فشار شما باعث بروز مشکلاتی جدی و مفصل تخریب میشود.
در نظر بگیرید شما قسمتی از پوست یا ناخن را تحت فشار قرار دهید و مانع رسیدن خون به آنجا شوید، چه اتفاقی می‌افتد؟
کم‌خونی یا ایسکمی باعث میشود آن بافت نابود شود. شما در واقع در مفصل خود همین فشار را ایجاد می‌کنید و باعث ایسکمی آن می‌شوید. علاوه بر آن، جلوی چرخش مایع مفصلی را هم می‌گیرید و به آن صدمه می‌زنید. متاسفانه به همین علت و ورزش نکردن و بد نشستن در کشور ما، سن تعویض مفصل و جراحی آن به جای ۸۰ سالگی در دنیا، به حدود ۴۰ تا ۵۰ سالگی رسیده است.
دکتر رضا رباطی (متخصص پوست):
در توالت عمومی، از صابون مایع استفاده کنید نه جامد
چند گروه از افراد باید نکته‌هایی را در استفاده از توالت بیش از دیگران رعایت کنند. اگر شما جزو هریک از این گروه‌ها هستید، باید مراقب باشید تا مبتلا به زردزخم و زگیل نشوید:
۱) افراد مبتلا به حساسیت‌های پوستی باید مراقب استفاده از شوینده‌هایی که در توالت عمومی وجود دارد، باشند زیرا مواد محرک موجود در این شوینده‌ها که اغلب نامرغوبند، میتواند باعث تشدید یا بروز اگزما در دست و صورت شود. استفاده از شوینده برای ناحیه تناسلی هم ممنوع است.
۲) اگر پس از توالت دست‌ها درست شسته نشود، در همه افراد چه کوچک و چه بزرگ احتمال بروز برخی بیماری‌های عفونی و قارچی ثانویه وجود دارد. علاوه بر شستشوی مناسب، تنها راه پیشگیری از بروز این مشکلات، خشک کردن کامل دست‌ها، ناحیه تناسلی و کشاله ران‌ها بعد از هر بار شستشو است.
۳) کسانی که از توالت فرنگی در مکان عمومی مثل هتل فرودگاه و… استفاده می‌کنند، برای پیشگیری از انتقال میکروب‌ها و بیماری‌های قارچی و ویروسی مثل زگیل یا زردزخم می‌توانند از پد‌های پوشاننده و کاورهای مخصوص استفاده کنند اما به‌طور کل چون طول مدت نشستن روی سطح توالت فرنگی طولانی نیست، احتمال انتقال این بیماری‌ها بسیار پایین است.
۴) فراموش نکنیم استفاده از توالت‌هایی که دمپایی مشترک دارند مثل توالت‌هایی که در استخرها هست، میتواند باعث انتقال برخی بیماری‌های ویروسی مخصوصا زگیل کف پا شود.
۵) سعی کنید از صابون جامد توالت‌های عمومی استفاده نکنید، چون اگر مصرف‌کننده یا مصرف‌کنندگان قبلی صابون جامد در توالت عمومی دچار یک مشکل پوستی باشند، ممکن است این مشکل به پوست شما نیز منتقل شود.
دکتر فاطمه پوررضاقلی (فوق تخصص کلیه):
ادرارتان را نگه می‌دارید؟ دچار عفونت ادراری خواهید شد!
بعضی از افراد ترجیح می‌دهند سر کار یا در جایی که توالت عمومی وجود دارد، از این مکان استفاده نکنند و ادرارشان را برای ساعات طولانی نگه‌دارند چون احساس می‌کنند توالت عمومی بیماری‌زاست، اما آنها با این تصمیم احتمال ابتلا به عفونت‌های ادراری را در خود بیشتر می‌کنند.
برخلاف آنچه بسیاری از خانم‌ها فکر می‌کنند، توالت عمومی باعث انتقال میکروب به دستگاه تناسلی و ابتلا به عفونت ادراری نمی‌شود بلکه آنچه مضرتر است نگه‌داشتن ادرار برای ۸-۶ ساعت یا تند ادرار کردن و اجازه تخلیه کامل را به مثانه ندادن است. در توالت عمومی خانم‌ها خودشان باید بهداشت شخصی را رعایت کنند؛ مثلا همراه خود دستمال کاغذی داشته باشند تا بعد از شستشو ناحیه را خشک کنند یا حتما دست‌ها را کامل بشویند.
دکتر افشین علیزاده (متخصص بیماری‌های عفونی):
بهترین توصیه؛ شستشوی کامل دست‌ها
بیماری‌های عفونی یا میکروبی دستگاه گوارش مثل وبا در فصل تابستان و بیماری‌های ویروسی دستگاه تنفسی مخصوصا آنفلوانزا در پاییز و زمستان از بیماری‌های شایعی هستند که از توالت‌های عمومی منتقل می‌شوند.
عوامل بیماریزا یا انتقال‌دهنده‌های این بیماری‌ها روی سطوح ماندگاری بالایی دارند. مثلا ویروس آنفلوانزا تا ۸ ساعت روی سطوح زنده می‌ماند و به راحتی به افرادی که با سطح آلوده تماس دارند، بهداشت فردی را رعایت نمی‌کنند و دستانشان را کافی و درست نمی‌شویند، منتقل میشود.
این عوامل به راحتی از طریق دست آلوده وارد دستگاه گوارش می‌شوند و بیماریزا هستند. میکروب‌های روی سطوح در توالت میتواند از طریق ریز افشانی و کشیدن سیفون توالت یا استفاده از خشک‌کن‌های برقی نیز منتقل شوند. به همین دلیل توصیه میشود قبل از کشیدن سیفون توالت فرنگی، در توالت را ببندید تا میکروب‌هایی مثل ای‌کولا که در سطوح هستند و می‌توانند با فشار آب در هوا منتشر شوند، منتقل نشوند.
در مورد احتمال انتقال بیماری‌های جنسی اما باید گفت عامل مولد بیماری‌های جنسی، مخصوصا ایدز، ویروسی است که ضریب پایداری بسیار کمی در سطوح دارد و خوشبختانه به سادگی منتقل نمی‌شود. ویروس هپاتیت B ماندگاری بیشتری دارد اما حتما باید زخمی در بدن باشد تا از طریق تماس با آن ویروس وارد بدن شود. شاید بهترین راه پیشگیری از ابتلا، شستشوی کامل دست و ضدعفونی کردن مرتب محیط باشد. به هر حال مشکل اصلی سطوح آلوده است.
دکتر غلامحسین غفارپور (متخصص پوست):
توالت فرنگی، بهداشتی‌تر است
بعضی افراد علت امتناع از استفاده از توالت فرنگی را تماس مستقیم پوست با سطح آلوده می‌دانند، حتی اگر توالت در خانه شخصی باشد، در حالی که این توالت در مقایسه با توالتی که امروزه در اغلب خانه‌ها استفاده میشود، بهداشتی‌تر است. در ضمن وقتی توالت فرنگی در خانه وجود دارد و افراد خانواده از آن استفاده می‌کنند، قطعا به خاطر رعایت بهداشت فردی هرکدام از افراد عاری از مشکلات قابل‌انتقال از طریق پوست است.
کافی است پس از هر بار استفاده، با فشار دادن دکمه‌ای که مایع ضدعفونی را در فضای توالت به گردش درمی‌آورد، آن را ضدعفونی کرد. اگر فقط با استفاده از آب هم که قدرت پاک‌کنندگی ذاتی دارد، محیط توالت‌فرنگی پاکیزه شود، احتمال انتقال مشکلات احتمالی پوستی که در صورت رعایت نکردن بهداشت سرایت می‌کند، منتفی است.
در واقع با رعایت بهداشت احتمال انتقال بیماری‌های میکروبی مثل کورک و جوش چرکی در منطقه خاصی که امکان دارد پوست با سطح توالت تماس داشته باشد یا مشکلات قارچی و ویروس بسیار کم است. به‌خصوص اگر از دستمال یا کاورهای مخصوص توالت استفاده شود، نباید از مزایای استفاده از توالت‌فرنگی به بهانه بهداشتی نبودن آن چشم‌پوشی کرد.
دکتر علی ترکمان (فوق‌تخصص زانو):
توالتی که دشمن زانوست
در استفاده از توالت ایرانی مفصل زانو، ران و مچ پا خم میشود و فشار قابل‌توجهی به تمام مفاصل اندام تحتانی و حتی ستون فقرات و کمر می‌آید. کلا بهتر است همه گروه‌های سنی برای سلامت مفاصلشان از نشستن سر توالت بپرهیزند و از صندلی مخصوص توالت یا توالت فرنگی استفاده کنند اما برای تمام کسانی که مفاصلشان درد دارد و فشار، دردشان را تشدید می‌کند یا مبتلا به آرتروز و ساییدگی زانو هستند، استفاده از توالت ایرانی ممنوع است.
این ممنوعیت در کسانی که عمل تعویض مفصل زانو انجام داده‌اند، سالمند هستند یا باردارند هم باید مدنظر باشد.
دکتر محمدعلی نیلفروش‌زاده (متخصص پوست):
از توالت، آلوده‌تر هم داریم
در مورد توالت و آلودگی و بیماری‌هایی که انتقال می‌دهد صحبت کردیم اما چند درصد از شما وقتی با تلفن همراه یا حتی گوشی تلفن خانه یا کیبورد رایانه کار می‌کنید یا پولی از کیفتان برمی‌دارید، فورا دستتان را می‌شویید یا به فرزندانتان آموزش می‌دهید که باید این کار را انجام دهد؟
حقیقت این است که بسیاری از وسایلی که در اطرافمان است و مرتب با آنها ارتباط داریم حتی از توالت هم آلوده‌تر هستند و شستشوی مرتب دست‌ها بعد از هر تماس به کاهش میزان باکتری‌های روی پوست کمک می‌کند. شاید با خود بگویید خیلی‌ها را دیده‌ام که هرگز این کار را نکرده‌اند و تا به حال هم بیمار هم نشده‌اند اما نباید خود را با دیگری مقایسه کنید. افرادی که سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند، به خصوص بیماران و کودکان ممکن است در اثر مواجهه با این باکتری‌ها دچار عفونت‌هایی شوند که کنترل آنها آسان نیست.
توصیه میشود در طول روز مخصوصا قبل از خوردن مواد غذایی، دستانتان را با یک ماده شوینده که حاوی کرم یا مرطوب‌کننده است، بشویید. شستشوی دست‌ها با آب خالی کافی نیست و اثر پاک‌کنندگی ندارد. حتما شوینده‌ای مناسب و استاندارد انتخاب کنید تا باعث خشکی و اگزمای پوستی نشود و بعد از شستشو دست‌ها را کاملا پاک و از کرم مرطوب‌کننده یا چرب کننده استفاده کنید.
اگر قرار است به وسایل فردی دست بزنید که بیمار است، حتما ابتدا آن را با اسپری یا ژل‌های ضدعفونی‌کننده تمیز کنید، اما در استفاده از ضدعفونی‌کننده‌ها زیاده‌روی نکنید، به گندزدایی مرتب وسایل خانه و اداره نیاز نیست. شستشوی دست‌ها کافی است. (زندگی مثبت)
