متاسفانه اختلالات روحی و روانی مانند سایر بیماریها به سرعت تشخیص داده نمیشوند و ممکن است علایم واضح و مشخصی نداشته باشند اما با دریافت تاریخچه رژیم غذایی فرد مشکوک و شناخت عادات غذایی و انجام ازمایشهای شیمیایی میتوان کمبودهای رژیمی را اصلاح و وضعیت روانی فرد را بهبود بخشید.
سلامت دستگاه گوارش و سلامت روان
جالب است بدانید که دستگاه گوارش دارای تعداد زیادی سلول عصبی می باشد به طوری که به آن مغز دوم نیز میگویند.
همان طور که عوامل روحی و روانی زمان انتقال مواد در لوله گوارش را تحت تاثیر قرار میدهند. باکتریهایی که در لوله گوارش نیز زندگی میکنند به وسیله مواد تولیدیشان میتوانند بر عملکرد مغز و رفتار اثر بگذارند.
عفونتهای دستگاه گوارش همراه با میکروارگانسیمهای مضر میتوانند با افزایش نفوذپذیری غشای دستگاه گوارش به عوامل بیماریزا عملکرد مغز را تخت تاثیر قرار دهند.
بنابراین مصرف پرو بیوتیکها و پربیوتیکها جهت تامین سلامت دستگاه گوارش و سیستم عصبی میتواند مفید واقع شود.
تنظیم قندخون
دریافت قند و مواد کربوهیدراتی ساده اضافی میتواند منجر به نوسانات شدید قند خون شود و ناهنجاریهای روحی وروانی را تشدید کند.
هر دو وضعیت افت قند خون و قند خون بالا بر وضعیت روانی مانند افسردگی ،اضطراب و اسکیزوفرنی تاثیرات قابل ملاحظه ای میگذارد.
افزایش سریع قند خون باعث ازاد شدن ناگهانی انسولین میشود و همین منجر به افت سریع قند خون و ورود ان به سلولها میشود.
جهت جبران این کاهش قند خون بدن هورمونهایی مانند اپینفرین و کورتیزول ترشح میکند که هر دو محرک تغییرات رفتاری و احساسی هستند.
هم چنین افزایش مصرف شیرینی هنگام استرسهای روانی به این دلیل است که انسولین به صورت انتخابی سایر امینو اسیدها را به درون ماهیچه میراند و تریپتوفان بیشتری وارد مغز میشود سپس سطح سروتونین افزایش یافته و منجر به احساس آرامش میشود و به همین دلیل مردم در مواجهه با استرس شیرینی مصرف میکنند.
از طرف دیگر مصرف کافی از کربوهیدراتهای پیچیده جز مهم رژیم غذایی می باشد. زیرا رژیم کم کربوهیدرات نیز اثرات منفی بر حالات روحی میگذارد.
دریافت پروتئین بیشتر به همراه چربیهای سالم میتواند باعث ثبات در قند خون و تغییرات قابل توجه احساسی شود که به دلیلی ایجاد تعادل بین درشت مغذیها میباشد.
اسیدهای چرب رژیمی
در مطالعات بسیاری دیده شده است که دریافت غذاهای دریایی رابطه معکوسی با بروز افسردگی دارد و هم چنین در کشورهایی که دریافت اسیدهای چرب امگا 3 و غذاهای دریایی انها کم بوده خودکشی بیشتر میباشد.
به دلیل اینکه ترکیب عمده روغن ماهی در بسیاری از بیماریهای روانی مانند افسردگی و اسکیزوفرنی مقاوم به دارو ودرمان و جهت درمان افسردگی واختلال دوقطبی مفید میباشد.
رژیم مدیترانهای که سرشار از انتی اکسیدانها و کولین، فسفاتیدیل کولین میباشد و اسیدهای چرب امگا 3 است جهت عملکرد بهتر مغز رژیم مناسبی میباشد.
مصرف این رژیم غذایی در سالمندان نیز با کاهش اختلالات شناختی همراه است.
مکملهای امگا 3 حاوی روغن کریل مزایای بیشتری دارند زیرا حاوی فسفاتیدیل کولین و فیتونوترینت آستازانتین که انتی اکسیدانی طبیعی است که به روغن کریل رنگ قرمز میدهد میباشد.
به طور معمول هر 1000 میلیگرم روغن ماهی حاوی 180 میلی گرم EPA و 120 گرم DHA میباشد. دوز درمانی EPAوDHA با تقریبا مقدار 400 میلیگرم از هر کدام شروع میشود.
فیتوکمیکالها
غذاهای گیاهی سرشار از فیتوکمیکالها میباشند که این امر اهمیت نقش تغذیه و بیوکمیکال در عملکرد نرمال مغز و سلامت روان را نشان میدهد.
فیتوکمیکالها درغذاهایی نظیر توتها، مرکبات، چای سبز و برخی چاشنیها پیاز، زنجبیل، زردچوبه، پونه، sage، رزماری و سیر موجود میباشند.
به نظر میرسد این غذاها با اثرات آنتیاکسیدانی، ضدالتهابی خود بر مغز تأثیر میگذارند.
کورکومین موجود در زردچوبه مخصوصا نقش محافظت کننده نورونی دارد و با کاهش ریسک ابتلا به آلزایمر یا پارکینسون در ارتباط است.
روی
کمبود روی ممکن است بر آلزایمر، افسردگی و از دست دادن عملکرد شناختی در اثر بالا رفتن سن دخیل باشد.
همچنین روی ممکن است در تنظیم تولید دوپامین در مغز نیز نقش داشته باشد.
روی از طریق که منجر به کاهش علایم افسردگی میشود کاهش باز جذب دوپامین به وسیله اتصال به گیرندههای دوپامین، افزایش تبدیل هورمون تیروییدی T4 به T3 و ارتقاء عملکرد انتقال دهنده عصبی تحریکی می تواند منجر به کاهش افسردگی شود.
آهن
کمبود اهن منجر به میلینه شدن ضعیف مغز و اختلال در متابولیسم مونو آمینها میشود.
این تغییرات نه تنها باعث نقصان حافظه توانایی یادگیری و مهارتهای حرکتی میشود بلکه بر مشکلات روحی و روانی نیز اثر میگذارد.
آنمی فقر آهن در کودکان با افزایش چشمگیر خطر ابتلا به اختلالات روانی مانند ADHD، اوتیسم بیماریهای روحی و اختلالات حرکتی در ارتباط است.
فولیک اسید
کمبود فولات با افسردگی، کاهش شناخت، دمانس و همچنین با افزایش خطر ابتلا به اسکیزوفرنی در ارتباط است.
مکمل یاری فولات همرا با B12 علایم فاز منفی اسکیزوفرنی را کاهش میدهد. گرچه پاسخ به درمان به تفاوتهای ژنتیکی در جذب فولات نیز بستگی دارد.
مکمل یاری با فولات همچنین ممکن است به حافظه کمک کند و در مطالعات اخیر دیده شده است که مقادیر بالای فولات با کاهش 50 درصدی پیشرفت بیماری آلزایمر همراه است.
ویتامین D
ویتامین D صدها ژن را در انسان تحت تأثیر قرار داده و ماده مغذی مهمی برای سلامت مغز و نیز سلامت استخوان و اسکلت بدن محسوب میشود.
بهترین منبع ویتامین D مواجهه با نور خورشید، غذاهایی نظیر ماهیهای چرب، زرده تخممرغ، و غذاهای غنی شده مانند شیر گاو، شیر سویا و یا سایر شیرها و غلات هستند.
مواجهه کافی با آفتاب و یا دریافت ویتامین D3 میتواند به حفظ سلامت روان کمک کند.
افراد زرده ی تخم مرغ، ماهیهای چرب و غذاهای غنی شده به مقادیر کافی که RDA ویتامین D آنها تأمین کند مصرف نمیکنند.
لذا توصیه به مصرف مکمل یا اطمینان از مصرف منظم غذاهای غنی شده ضروری می باشد.
کمبود ویتامین D با بروز اختلالات خلقی، اختلالات شناختی و نیز افزایش خطر افسردگی مینور و ماژور در بزرگسالان میباشند.
سطح سرمی حداقل 30ng/ml, حداقل برای درمان سرطان، دیابت، بیماری خودایمنی، و یا سطح 60 تا 80 ng/ml جهت درمان افسردگی مفید میباشد.
وی ادامه داد: براساس نتایج این طرح ۲ درصد از دانشجویان در حوزه سلامت روان دچار آسیب بودند، ۱۸ درصد در معرض آسیب ها بودند و حدود ۴۰ درصد مشکوک اعلام شدند که باید با آنها مصاحبه صورت می گرفت.
معاون دانشجویی و فرهنگی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی افزود: اسامی و اطلاعات این دانشجویان به دانشگاه ها ارائه شده و کلاس های توجیهی نیز برگزار شد در واقع مشاوران دانشگاه ها با روش مصاحبه، باید نتیجه مصاحبه آن ۴۰ درصد را مشخص می کردند که تا آخر آذرماه نیز نتایج این ۴۰ درصد مشخص می شود.
وی یادآورشد: با توجه به نتایج خوبی که ازاین تست بدست آوردیم، امسال پرسشنامه طرح سنجش و سلامت روان را برروی سایت قرار دادیم و دانشجویان در زمان انتخاب واحد ملزم هستند که پرسشنامه مذکور را نیز تکمیل کنند.
شما عزیزان میتوانید با مصرف ویتامین روان خود را سالم نگه دارید.ما انسان ها بیشتر وقت مان را با انواع و اقسام ماشین های مختلف- خودرو، رایانه، تلفنهای همراه- و صداهای ناهنجار زندگی شهری میگذرانیم. به دلیل عدم دسترسی به طبیعت و ریتم طبیعی بدن خودمان،
روز به روز تعادل روحی مان را از دست می دهیم و دچار مشکلی می شویم که ریچارد لوو- نویسنده و روزنامه نگار زیستمحیطی- آن را “اختلال کمبود طبیعت” می نامد.لوو، نام طبیعت را “ویتامین N” – حرف اول nature (به معنی طبیعت)– گذاشته اسـت
و معتقد می باشد عامل مهمی در سلامت عاطفی و جسمانی ما می باشد. به دنبال دهه ها تحقیق روی روانشناسی زیست محیطی، ثابت شده اسـت که این موضوع کاملا صحت دارد.سال 1984 در تحقیقی قدیمی در بیمارستان فیلادلفیا (آمریکا)، مشخص شده اسـت
بیمارانی که پس از عمل جراحی، در اتاقی که پنجره ای رو به درختان داشته اسـت قرار می گرفتند، زودتر از بیماران دیگر که مقابل پنجره اتاق شان دیوارهای آجری وجود داشته اسـت خوب شده و از بیمارستان مرخص می شدند. تمام این بیماران از رسیدگی های کاملا برابر برخوردار بودند.
از آن زمان به بعد اکثر بیمارستان ها به بوستان های شفابخش و فضاهای سبز آرام که امکان تفکر و اندیشیدن را می دهد مجهز شدند.در تحقیق دیگر در دهه 1990، 88 درصد از بیماران بیمارستانی در سانفرانسیسکو و حتی کارکنان و ملاقات کننده ها که از بوستان های ایجاد شده در این بیمارستان دیدن کرده بودند،
احساس آرامش و آسایش بیشتری داشتند.استفن و راشل کاپلان، روانشناسهای زیستمحیطی در تحقیق های سال 1989 خود نیز به قدرت طبیعت در شفابخشی پی برده و در مقاله هایشان به این موضوع اشاره کرده بودند.خانه ای را با این ویژگی تصور کنید:
محصور از درختان زیبای لیمو، سرو، برگ بو، آووکادو و همچنین انواع و اقسام گل های زیبا با رنگهای متنوع.روبه روی خانه، خط ساحل دریا و چشم اندازی زیبا از پهنه آبی دریا و آسمان نیلگون.
باور کنید در چنین خانه ای با وجود این نقش و نگارهای طبیعی هرگز دچار اضطراب و نگرانی نمیشوید.شما چقدر می توانید ویتامین N (طبیعت) مصرف کنید؟اگر نمی توانید چنین خانه ای داشته باشید،
پس بهتر می باشد حداقل هفته ای یکبار قدم به طبیعت گذارید و تا می توانید از این نوع ویتامین به خودتان برسانید و پس از مدتی می بینید که حال تان چقدر بهتر شده اسـت.
کارشناس مسئول سلامت روانی اجتماعی و اعتیاد دانشگاه علوم پزشکی البرز در باره راههای مبارزه با مشکلات روان اظهار کرد: عوامل مختلفی میتواند در بوجود آوردن و پایهریزی عدم سلامت روان در افراد تاثیرگذار باشد که فشارهای اجتماعی، فقر مادی، اختلافات خانوادگی، تصادفات،
بیماریها، مرگ و میرهای پیش بینی نشده و بسیاری از عوامل خانوادگی و وراثتی دیگر از این دست است.
وی افزود: پرداختن به فعالیتهای ورزشی میتواند تنشهای روانی را در فرد از بین ببرد. نیک نژاد با بیان اینکه بهتر است موقعیت خود را شناسایی کرده و به جای جنگیدن با آن خود را با شرایط سازگار نماییم توصیه کرد: با تغذیه مناسب، ورزش، استراحت کافی و مراقبت از سلامت جسمی به سلامت روان خود کمک خواهیم کرد.
این کارشناس مسئول ادامه داد: با دیگران معاشرت و دوستی کنید و برای انجام هر کاری زمان خاص و منظمی داشته باشید و همچنین یاد بگیرید همیشه فرد خونسرد و راحتی باشید. در نهایت اگر دارای توانایی لازم برای تحمل درد و رنج هستید و در موقع لزوم با شهامت و بردباری برخورد میکنید و به زندگی و رفاه دیگران علاقهمند هستید و در این زمینه فعالیت دارید شما از سلامت روان برخوردار هستید.
ایسنا
یکی از بارزترین انواع خشونت علیه کودکان خشونت جسمی اســت که تبعات جسمی و روان شناختی بسیار مهمی در ذهن و جسم آنها به جا می گذارد. عواقب جسمی شاید قابل ترمیم باشد اما آسیب های عاطفی تا آخر عمر با کودک خواهدبود. در ادامه به برخی از این آسیب های روانی اشاره می کنیم:
از دست دادن اعتماد خود به دنیاکودکان که به وسیله نزدیک ترین افراد از نظر عاطفی مثل پدر و مادر مورد خشونت قرار می گیرند، اطمینان و اعتماد خود را به تمام دنیا از دست می دهند. قاعدتا از نظر این کودکان فردی که باید آنها را در مقابل جامعه مورد حمایت قرار دهد به آزارگر تبدیل می شود. کودک به دنبال این آسیب اعتماد خود را به دنیا از دست می دهد و این موضوع گاهی تا آخر عمر فرد نیز غیرقابل جبران اســت.
اضطراب، ترس های اجتماعی و رفتارهای بازگشتیاضطراب از دیگر عوارض روان شناختی شایع در کودکان قربانی آزار اســت. در این کودکان سطح اضطراب و گوش به زنگی بالاست و این اضطراب را خصوصا در ارتباط با فرد آزارگر و در مورد سایر افراد به صورت عمومی تر می توان دید.ترس های اجتماعی هم در این کودکان بیشتر اســت و حتی ممکن اســت شاهد رفتارهای بازگشتی باشیم. یعنی کودکی که کنترل ادرار و مدفوع داشته بعد از خشونت های جسمی ممکن اســت دچار ناتوانی در کنترل ادرار و مدفوع شود.
افسردگی و اضطرابافسردگی از دیگر عوامل روان شناختی شایع در کودکان مورد آزار جسمی اســت. این افسردگی ممکن اســت طی دوره و بعد از دوره آزار جسمی دیده شود یا در سال های بعد یعنی در نوجوانی و بزرگسالی بروز کند.
ناتوانی در برقراری ارتباط
متاسفانه این کودکان در آینده در برقراری ارتباط با همسالان و بزرگسالان مشکل پیدا می کنند. دنیای کودکی که مورد آزار جسمی قرار گرفته با دنیای همسالان خود متفاوت اســت. این کودک تجربه هایی کسب کرده که کودکان همسن و سال او در مدرسه یا مهد تجربیات مشابه آن را ندارند و این مساله باعث می شود کودک خود را از دیگر کودکان جدا حس کند و نتواند ارتباط خوبی داشته باشد و در بازی ها و فعالیت های گروهی با آنها همراه نشود.
ضعف در فرزندپروریوقتی این کودکان در بزرگسالی نقش مادر و پدر می گیرند، ارتباط خوبی با فرزندانشان نخواهندداشت و تحت تاثیر ضربه عاطفی دوران کودکی قرار می گیرند. کودکان دختر مهارت های فرزندپروری را از مادر و کودکان پسر از پدر دریافت می کنند. کودکی که مورد آزار جسمی پدر یا مادر قرار می گیرد، در آینده دچار مشکل می شود. با وجود اینکه کودک از این آزار آسیب دیده و رنج کشیده و از نظر ذهنی شکنجه شده، ممکن اســت شیوه های فرزندپروری مشابه والدین خود را پیش بگیرد و خشونت گرا شود و حتی در تربیت فرزندانش از خشونت جسمی استفاده کند.
ممکن اســت این کودکان در آینده به دلیل تجربیات تلخ گذشته روابط عاطفی به شدت قوی با فرزندانشان برقرار کنند و سطح اضطرابشان در مورد کودکانشان بالا باشد و حس کنند باید همیشه فرزندشان را مورد حمایت قرار دهند اما این رابطه هم بیمارگونه اســت و جلوی رشد اجتماعی کودک را می گیرد.عوارض ناشی از خشونت همیشه باقی می ماند حتی اگر کودکی خود مورد آزار قرار نگیرد ولی شاهد آزار دیدن مادر، خواهر، پدر یا برادرش باشد. اضطراب و افسردگی در این شرایط نیز با شدت کمتر بروز می کند.
*عضو هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشیمعاون درمان وزارت بهداشت از اضافه شدن 1000 تخت روانپزشکی از طریق تغییر کاربری تختهای بیمارستانهای عمومی در سراسر کشور خبر داد.
وی با بیان اینکه اکنون که در اواخر سال 94 به سر میبریم، خوشبختانه این موضوع محقق شده است، افزود: بنابراین حدود 1000 تخت روانپزشکی از طریق تغییر کاربری تختهای موجود در بیمارستانهای عمومی که در مناطق کم جمعیت قرار گرفتند و ضریب اشغال کمتر از 60 درصد دارند، از مسیر تغییر کاربری آنها توانستهایم این تعداد تخت روانپزشکی را به مجموعه تختهای روانپزشکی کشور اضافه کنیم.
آقاجانی همچنین اظهار کرد: بر این اساس تا پایان سال 94 این وعده محقق خواهد شد و برای اولین بار در طی یکسال، 1000 تخت روانپزشکی به تختهای کشور اضافه میشود. البته تا آخر بهمن ماه سال جاری 600 تخت روانپزشکی به بهرهبرداری رسیده است و تال پایان سال نیز تعداد آن به 1000 تخت میرسد.