پاره‌ای از این مشکلات بتدریج و بعد از شروع علائم بلوغ و با رشد سینه‌ها آغاز می‌شوند و پاره‌ای دیگر هم به علت بیماری مثل سرطان پستان است که برای نجات بیمار، جراح بناچار بخشی یا تمام پستان را تخلیه می‌کند. این مطلب به ناهنجاری‌هایی اختصاص دارد که باعث اذیت بیمار میشود و البته برای آن راه‌حل هم وجود دارد.
مشکلات پستان شامل تشکیل نشدن پستان، تشکیل پستان با بافت کوچک، تعدد تشکیل پستان (بعضی از افراد چندپستانی هستند)، بزرگی پستان یا از بین رفتن کامل پستان است که هر یک جداگانه شرح داده خواهد شد.
تشکیل نشدن بافت پستانی یا کوچکی بیش از حد آن
بعضی از خانم‌ها به‌طور ارثی سینه‌های بسیار کوچکی دارند یا اصلا بافت سینه در بدنشان وجود ندارد. در این افراد می‌توان با روش‌های مختلف پستان را حجیم کرد؛ یکی از این روش‌ها گذاشتن پروتز است. پروتز را به دو صورت می‌توان تعبیه کرد: پروتزی که زیر بافت عضله است و پروتزی که زیر بافت پستانی قرار می‌گیرد.
برای اینکه پروتز زیر بافت پستان قرار بگیرد باید حداقل قطر بافت پستان دو سانتی‌متر باشد. البته این نوع از پروتز نمای کاملا طبیعی ندارد و خیلی گردتر از معمول است. اما وقتی پروتزی زیر عضله پستان باشد، نمای آن طبیعی‌تر است. گذاشتن پروتز همیشه بی‌عارضه نیست.
یکی از شایع‌ترین عوارض، عارضه‌ای به نام کپسولار کنتراکشن یا انقباض کپسولی است. هر بافت خارجی که وارد بدن میشود واکنشی در بدن ایجاد می‌کند؛ به این صورت که با ترشح ماده‌ای به نام کلاژن به دور پروتز کپسولی در اطراف آن ایجاد میشود. اگر لایه کلاژن قطور باشد، قدرت انقباضی آن بالاست.
انقباض اطراف پروتز باعث درد در بیمار میشود و بدشکلی در ظاهر پستان به‌وجود می‌آید. گاهی هم آن قدر علائم بیمار شدید است که باید پروتز خارج شود و کپسول ایجاد شده از پروتز جدا شود. می‌توان بلافاصله بعد از خارج کردن پروتز، پروتز بعدی را گذاشت. پروتزهایی که زیر عضله گذاشته می‌شوند، کمتر این عارضه را ایجاد می‌کنند.
در کسانی که ورزشکار حرفه‌ای هستند و بیشتر از افراد معمولی از عضلات سینه و دست کار می‌کشند، بهتر است پروتز زیر بافت پستان گذاشته شود؛ چون حرکت عضله باعث جابه‌جایی پروتز خواهد شد. از دیگر عوارض پروتز پستان احتمال عفونت است. مانند هر جسم خارجی که تازه وارد بدن شده است، احتمال عفونت با گذشت زمان کمتر و کمتر میشود. احتمال جابه‌جایی هم در اوایل عمل جراحی وجود دارد. تا وقتی که پروتز دچار صدمه نشود، اشکالی برای بیمار به وجود نمی‌آورد.
چندپستانی: جایگاه اصلی پستان در انسان‌ها در یک ردیف است که از زیر بغل شروع و به طرف خط ناف می‌آید. در بعضی از انسان‌ها تعداد پستان‌ها بیش از دو تاست. فرم شایع آن وجود پستان اضافه زیر بغل است که بعد از بلوغ و تحت تاثیر هورمون‌ها شروع به رشد می‌کند. در این نوع شایع، نوک پستان در زیر بغل مشاهده نمی‌شود؛ فقط یک برجستگی به صورت توده نرم وجود دارد که در عادت ماهانه دردناک و کمی بزرگ‌تر میشود. این پستان‌ها را با جراحی برمی‌دارند.
پستان بزرگ: بزرگی پستان نیز ارثی است؛ بافت سینه این افراد معمولا تا هجده سالگی رشد زیادی دارد؛ آن‌قدر که حتی تا ناف نیز میرسد. بزرگی سینه علاوه بر ظاهر نازیبا، سنگینی هم ایجاد می‌کند که به کمربند شانه‌ای، کتف‌ها و گردن فشار می‌آورد و گاهی باعث دردهای مبهم میشود که پزشک آن را به دردهای گردن و... نسبت می‌دهد.
کوچک کردن سینه بزرگ همیشه جنبه زیبایی ندارد، چون باعث ناراحتی بیمار در حرکت کردن و حتی خوابیدن و انجام کارهای روزمره میشود. علاوه بر آن، چنین افرادی به دلیل اینکه سینه به‌طور ممتد در تماس با سطح پوستی است، احتمال ابتلا به عفونت‌های قارچی پوست در آنها بسیار بالاست و اغلبشان با قرمزی و خارش پوست در خط سینه یا زیر آن به پزشک مراجعه می‌کنند.
برای کوچک‌کردن پستان نکاتی باید مد نظر قرار بگیرد. این کار باعث از بین رفتن شیردهی نمی‌شود، ولی ممکن است موجب کاهش آن شود. بنابراین زنان قبل از بارداری باید به این موضوع توجه کنند.
عوارض کوچکی سینه عفونت و نامتقارنی آن است. اما مشکل دیگری نیز وجود دارد: در سینه‌های خیلی بزرگ جراح باید نوک سینه را جابه‌جا کند. گاهی همین جابه‌جایی، در خون‌رسانی اشکال ایجاد می‌کند و نوک سینه سیاه میشود و از بین می‌رود. در این مواقع نیاز به بازسازی نوک سینه است.
افتادگی سینه
در بعضی از خانم‌ها بعد از شیردهی این حالت به وجود می‌آید؛ افتادگی سینه در اثر تحلیل شدید یا شل‌شدن بافت پستان است. در این مواقع جراحی لیفت یا بالا‌کشیدن پستان انجام میشود. اگر بافت کافی وجود داشته باشد لیفت کفایت می‌کند؛ ولی در نبود بافت باید یکی از روش‌های پروتز‌گذاری یا تزریق چربی در پستان انجام شود.
از دست‌دادن کامل سینه
در بیمارانی که به علت سرطان، سینه کاملا تخلیه شده است دو حالت وجود دارد؛ سینه به طور کامل از بین رفته و پوست مانده که در این افراد نمی‌توان فقط پروتز گذاشت. ابتدا چربی زیر پوست تزریق میشود تا ضخامت اولیه به دست آید. سپس با جراحی پروتز می‌گذارند و در آخر نوک سینه را بازسازی می‌کنند؛ البته از تزریق چربی زیر بافت پستان در افرادی که پستان کوچکی دارند نیز می‌توان استفاده کرد. برای این کار میزان کافی چربی از بدن بیمار می‌گیرند و به داخل سینه تزریق می‌کنند؛ برای هر سینه میزان 300 سی‌سی چربی نیاز است؛ البته کمی از چربی به طور معمول و با گذشت زمان جذب میشود.
انجام جراحی ترمیم پستان در چه سنی است؟
سن مشخصی برای انجام این جراحی وجود ندارد. بعد از بلوغ و با توجه به وضع بیمار می‌توان یکی از راه‌های مناسب را برای او انتخاب کرد.
کدام پروتز بهتر است؟
پروتزهای قدیمی کیسه‌های خالی بودند که از مجرایی کوچک به محل مناسب در پستان انتقال داده می‌شد و بعد داخل آنها را با سرم پر می‌کردند. کیسه‌ها چند عارضه داشتند؛ یکی از آنها احساس حرکت مایع در سینه فرد بود و دیگری چروک‌خوردن پلاستیک و ترکیدن آن. الان کمتر از این پروتزها استفاده میشود و فقط در افرادی که می‌خواهند هیچ خطی روی پستان نباشد، کاربرد دارد؛ چون این پروتزها از زیربغل جاگذاری میشود. البته جای دقیق آن برای جراح کمی دشوار است. اگر قطر هاله پستان بیشتر از چهار سانتی‌متر باشد، می‌توان پروتز را براحتی جاگذاری کرد.
بعد از عمل جراحی این نکات باید رعایت شود
بیمارانی که عمل جراحی کوچک‌شدن سینه را انجام می‌دهند، بهتر است دو تا سه هفته بعد از عمل از انجام حرکاتی که باعث فشار به سینه‌ها میشود، خودداری کنند و تقریبا یک ماه هم از ساپورت‌هایی که پزشک تجویز می‌کند، استفاده کنند. درمان کوچکی، بزرگی سینه، افتادگی و... فقط جراحی است. کرم‌های تبلیغاتی به هیچ وجه مفید نیستند؛ گاهی اثر بسیار کمی مشاهده میشود که آن هم گذراست. ( دکتر حمید ملکان راد/ فوق تخصص جراحی پلاستیک و زیبایی/ سیب ؛ ضمیمه سه شنبه های روزنامه جام جم)