بررسی اصل «معاشرت به معروف میان همسران »از منظر قرآن کریم (1)

[ad_1]

چکیده

فضای روابط همسران ازمنظر قرآن کریم، مملو از بایسته ها و شایسته های ناب اخلاقی اسـت که پیوند مودت آمیز و عاشقانه همسران را محکم و استوار می نماید. ثمره شناخت اصول اخلاقی حاکم بر روابط همسران از منظر متعالی قرآن کریم، ارمغانی نوین و تمدنی ناب اسـت. از جمله آن اصول، اصل معاشرت به معروف اسـت. مطابق فرهنگ غنی قرآنی، هریک از همسران باید با یکدیگر به معروف رفتار نمایند. ازآن رو که دایره معنایی «معروف» محدود و ثابت نیست، بلکه در هر زمانه ای، افزون بر مطابقت با معیارهای شرعی، همواره با تحول زمان و پیشرفت خردمندان متدین قابل تغییراست، لازم اسـت مسائل مربوط به روابط همسران در هر زمانه ای، تحت حاکمیت چنین اصلی، لباس زیبای اخلاق را برتن کنند. این باور مقتضی آن اسـت که اندیشمندان و صاحب نظران اسلامی در تعیین روابط و وظایف همسران به راهنما و بنیادین بودن اصل معاشرت به معروف میان همسران اهتمام داشته باشند.
کلیدواژه ها: قرآن کریم، اخلاق، اصل معاشرت به معروف، همسران.

مقدمه

درمنطق قرآن کریم، اصل معاشرت به معروف، یکی ازاصول اساسی حاکم بر روابط همسران اسـت. چنین اصلی در روابط همسران، یک اصل اخلاقی اسـت که به دلیل قرابت اخلاق و حقوق، در زمره مبانی و قواعد حقوقی حاکم بر روابط همسران نیز در آمده اسـت، به گونه ای که قانونگذار بدان عنایت ورزیده، ضمن ماده 1103 قانون مدنی، تصریح نموده اسـت: «زن و شوهر مکلف به حسن معاشرت با یکدیگرند.»
باید اذعان نمود که چنین اصل اخلاقی ای در ضمن عبارت شریفه «عاشروهن بالمعروف» (نساء:19) در قرآن کریم، در راستای اهتمام بر سلامت اخلاقی خانواده و حفظ آن نظام توسط ارزش ها و هنجارهای اخلاقی، حاکمیت همه جانبه اخلاق را در روابط همسر داری ترسیم می نماید. با این بینش، دیدگاه الهی مقتضی آن اسـت که احکام وحقوق مربوط به روابط همسران، همواره باید بر پایه چنین اصلی، از پویایی اخلاق بهره مند باشند و مفسران، فقها، حقوق دانان و تمامی صاحبان اندیشه و قلم دراین عرصه، ضمن تسلط بر مفهوم و مصادیق معروف و منکر اجتماعی، در تفسیرو تعیین روابط خانوادگی و تنظیم ضوابط و تبصره های مربوطه، بدین اصل اهتمام ورزند و وروابط خانوادگی را در باور فرهنگ مسلمانان به روابط صرف حقوقی مبدل نسازند.
از این رو، دراین نوشتار سعی بر آن اسـت که ضمن ارائه معنا و تفسیر اصل اخلاقی معاشرت به معروف و نقد و تحلیل تفاسیر مربوطه، موضوعات مرتبط با آن، همچون طرفینی و بنیادین بودن آن اصل در روابط همسران، ترسیم گردد، ضمن آنکه ارائه نمونه هایی از روابط همسران، مطابق فرهنگ غنی قرآنی، گویای محوریت و اصالت معاشرت به معروف و رفتار مسالمت آمیزآنها خواهد بود. بررسی این مهم نیز در این مقاله مورد توجه
قرار گرفته اسـت.
ذکر این نکته نیز بجاست که چون غالباً در گذرای زمان، زنان در روابط با همسران در معرض ضرر و زیان حقوقی و اخلاقی قرار می گیرند، طبیعتاً دفاع از مظلومیت زن در تبیین اصل معاشرت به معروف بیشتر به چشم می خورد. ازاین رو، قرار گرفتن تحقیق در این جریان، به سیر طبیعی بحث مرتبط می باشد.

1. مفهوم «اصل»

«اصل» درلغت بر ته وبن هر چیز اطلاق می گردد. این معنا آن قدر وسعت یافته اسـت که به هرآنچه که وجود چیزی دیگر به آن بسته اسـت نیزاطلاق می گردد. ازاین رو، پدر برای پسر، و رود برای جوی اصل اسـت. اصل مقابل فرع اسـت و جمع ان اصول اسـت و بر قوانین نیز اطلاق می گردد.(جر، 1973 م، ص 109)
از آن رو که قوانین هر موضوع، اصل و ریشه آن موضوع می باشند، می توان در تعریف اصل گفت : اصل عبارت از قاعده و قانون ثابتی اسـت که پایه و ستون مسائل مربوط به حوزه مرتبط با خود را تشکیل می دهد، به گونه ای که استنباط کلیه احکام و مسائل مربوط به آن حوزه بر مبنا و مطابق آن قاعده صورت می پذیرد.
واژه «اصل» دردو آیه از قرآن کریم، و جمع آن (اصول) نیز در یک آیه به کار رفته اسـت که با بررسی و تحلیل هر کدام از آنها، اتخاذ معنای مذکور تقویت می گردد. با این انگیزه، به ذکر یک مورد اکتفا می گردد: «أَلَمْ تَرَ کَیْف ضرَب اللَّهُ مَثَلاً کلِمَهً طیِّبَهً کَشجَرَهٍ طیِّبَهٍ أَصلُهَا ثَابِتٌ وَ فَرْعُهَا فى السمَاءِ» (ابراهیم : 24) آیا ندیدی خدا چگونه مثل زده : سخنی پاک که مانند درختی پاک اسـت که ریشه اش استوار و شاخه اش در آسمان اسـت. عبارت شریفه « أصْلُهَا ثَابِتٌ وَ
فَرْعُهَا فِی السَّمَاءِ» توصیفی برآن شجره مذکور اسـت. این مشخصه که اصل درخت ثابت و فرع آن درآسمان اسـت، حکایت از آن دارد که اصل درخت (ریشه درخت) تکیه گاه فروعات درخت (همچون شاخه، ساقه، میوه و...) اسـت و قوام و ثبات آن فروعات بسته به چنان اصلی اسـت. با این نگاه، معنای اصل از خود قرآن کریم نیز قابل برداشت و فهم اسـت.

2. گستره معنایی «معروف»

در این مبحث پس از تبیین معنای لغوی معروف، آن را ازمنظر قرآن کریم مورد بررسی قرار می دهیم و آنگاه از تشخیص معروف به وسیله عرف خردمندان متشرع سخن می گوییم.

1-2. معروف از منظر لغت شناسان

«معروف» از جمله واژه هایی اسـت که همواره از سویی در معنای آن، وضوح و بداهت به چشم می خورد و از سویی دیگر، به دلیل عام بودن و یا کلیتش و یا نیاز به احاطه بر معرفت شناسی آن دراجتماع سالم دینی، از نوعی ابهام و پوشیدگی برخوردار اسـت.
واژه «معروف» از «عُرف» مشتق شده اسـت.(ابن منظور، 2000م، ج10، ص 112) «عُرف» به معنای خوبی اسـت و در مقابل «نُکر» که به معنای بدی اسـت قرار دارد. از این رو، «معروف» که اسم مفعول از «عُرف» اسـت، به معنای هر چیزی اسـت که خوب اسـت و در مقابلِ «منکر» (به معنای هر چیزی که بد اسـت) قرار دارد؛ چنان که برخی از لغت شناسان گفته اند : «معروف» ضد «منکر» اسـت و «عُرف» ضد «نُکر» اسـت. (همان / فیروزآبادی، [بی تا]، ج3، ص 179)
برخی از لغت شناسان معنای «معروف» را کامل تر بیان کرده اند: «معروف، به معنای هر
چیزی ازخیر و نیکی اسـت که در نزد نفس شناخته شده باشد.» (ابن منظور، 2000 م، ج10، ص 112) و یا گفته اند : «آنچه در میان مردم در عادات و معاملاتشان معمول و متعارف اسـت، معروف نام دارد.» (جر، 1973 م، ص 824) گاهی نیز آن را مترادف با نیکی و مدارا و احسان دانسته اند (مقری فیومی، [بی تا]، ج2، ص 404)؛ اما کامل ترازهمه تعاریف، آن اسـت که گفته اند : «معروف هر فعلی اسـت که توسط عقل و شرع پسندیده باشد.» (راغب اصفهانی، 1423ق، ص 561)

2-2. معروف از منظر قرآن

در عرصه جست و جوی «معروف» در قرآن کریم حدود 37 مرتبه در حوزه های گوناگون، این واژه به چشم می خورد. آنچه در ارتباط معنای آن واژه در قرآن کریم قابل برداشت اسـت، آن اسـت که معروف، معنایی اعم دارد که مطابق با قرینه مقرون به آن، بر معنای مقصود دلالت دارد؛ ضمن آنکه آن واژه، مشترک معنوی اسـت که درهمه مصادیق خود بر «آنچه نیک اسـت» گستره دارد. برای مثال، عبارت «وَ آتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ » (نساء:25)، دلالت بر ادای حقوق مادی به شیوه نیکو؛ عبارت «قُولُوا لَهُمْ قَوْلاً معْرُوفاً» (نساء:8) دلالت بر ارائه سخن به نحو نیکو؛ عبارت عاشروهنّ بالمعروف (نساء:19) دلالت بر معاشرت به نیکو؛ و عبارت «الْوَصِیَّهُ لِلْوَالِدَیْنِ وَ الاَقْرَبِینَ بِالْمَعْرُوفِ »(بقره :180)، دلالت بر وصیت نیکو می کند. این جامعیت ازمنظر لغویان نیز قابل ارائه اسـت؛ چنان که گفته اند: «معروف اسم جامع اسـت برای هر آنچه که مربوط به اطاعت خداوند وتقرب به سوی او واحسان به معروف و... باشد»(ابن منظور، 2000 م، ج10، ص112)
3-2. تشخیص معروف توسط عرف خردمندان متشرع
گفتنی اسـت که عقل انسان در هر عصری نسبت به گذشته در حال پیشرفت و ترقی اسـت و فهم آن از اصول شریعت در حال رشد و پیشرفت اسـت. این نوع ترقی، همواره تشخیص معروف را در اجتماع انسان ها تغییر پذیر و با مسائل مستحدثه و پدیده های نوین سازگار می سازد. البته شکی نیست که چنین تغییری در صورتی در نزد شریعت اسلامی جایگاه محترم و قابل پذیرشی دارد که با قواعد و معیارهای دینی مطابق باشد. برای مثال، طبق این دیدگاه، در هیچ زمانه ای کشف حجاب بانوان در عرف پیشرفته مسلمانان، نمی تواند به منزله معروف تلقی گردد؛ زیرا این امر با احکام شریعت اسلامی سازگاری ندارد، بلکه معروف دینی با اخلاق پسندیده ای مرتبط اسـت که حاصل پیشرفت و ترقی مسلمانان در سایه هدایت آموزه های دینی اسـت. با وجود این اصول، معروف در حوزه دینی، همواره از نوعی ثبات و مصادیق آن از تحول برخوردار اسـت؛ با این بیان که از سویی متکی به شریعت اسلامی اسـت و از سویی دیگر، در زوایایی که با دین تعارضی ندارد، همراه با زمان و پیشرفت انسان ها حرکت می نماید. با این باور، مراد ما دراین نوشتار ازعرف، همان عرف جامعه اسلامی پیشرفته اسـت؛ عرفی که در اعصار مختلف مبتنی براخلاق والای اجتماعی اسـت؛ عرفی که با اعتقاد به ثبات اصول اخلاقی، مصادیق آن در زمان هاو مکان های مختلف را گوناگون می شمارد.
منبع مقاله :
نشریه بانوان شیعه، شماره 20

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط



کلماتی برای این موضوع
بایسته‌های اخلاقی همسران و نقش آن در تربیت فرزندانچکیده این مقاله، با رویکرد تحلیلی و نظری به بررسی بایسته‌های اخلاقی همسران و آثار آن نقد و بررسی مبانی فکری فمینیسم از منظر آیات و …نقد و بررسی مبانی فکری فمینیسم از منظر آیات و روایات کریمه گل گلیجشنواره علامه حلیره اسامی برگزیدگان دوره‌های …نام نام خانوادگی جنسیت نام اثر گروه علمی استان شهر مدرسه نوع انتخاب زهرا کلهر اسلام کوئست مرجعی برای پاسخگویی به سوالات دینی، اعتقادی و شرعیخاستگاه مدارا و عفو از دیدگاه قرآن و حدیثعفو در اصل به معنای صرف نظر کردن و رها کردن است؛ از این رو، برای بیان صرف نظر کردن از چرا خدا بعضی از انسان ها را بدبخت آفریده؟ شهر سوالسوالها به ظاهر ساده ولی در باطن فربه، جدی و اساسی است در مقابل ، پاسخ های شما، ظاهری نوشته های خواندنی روح‌اله شنبه ‏ ‏ اگر جمعیت چین به شکل یک صف از مقابل شما راه بروند، این صف جایگاه اخلاق در اسلام پرسمان دانشجویی ـ اخلاقجایگاهاخلاقدراسلامیکی از موانع خودسازی که ناشی از هوای نفس است، پرگویی است مشکل پرگویی این است که باعث آذر طب اسلامی وسنتی عقیلی خراسانیناباروری، قصّه پر غصّه بسیاری از خانواده ها به خصوص زوج های جوان است؛ قصّه ای که ترنّم جزوه دانش خانواده و جمعیت زینی وند یوسف دانش …لیسانس مطالعات خانواده از دانشگاه تربیت معلم تبریز ،کارشناسی ارشد مطالعات زنان و

شخصیت شناسی همسران با توجه به مدل مو

[ad_1]
مفیدستان:

شخصیت شناسی جالب همسر را در اینجا با توجه به مدل مو بشناسید.

شخصیت شناسی همسران با توجه به مدل مو

مجله تالاب : یک روز فرق وسط مد روز می‌شود و روز دیگر بستن فرق و کشیدن مو به بالای سر. اما مد روز هر چه باشد، نمی‌تواند شخصیت اصلی شما را تغییر دهد. به گزارش شبکه تلویزیونی العربیه، 2 جامعه‌شناس آمریکایی در بررسی‌های‌شان دریافته‌اند اکثریت انسان‌ها همیشه ترجیحی برای باز کردن فرق دارند و گاهی حتی اگر به باز کردن فرق‌شان از یک جهت خاص تمایل داشته باشند، باز هم موهای‌ شان با آنها همراهی نمی‌کند و به جهتی که شخصیت‌شان تعیین کرده است مایل می‌شوند.

این 2 جامعه‌شناس آمریکایی در بررسی‌های‌شان با قاطعیت اعلام کرده‌اند شیوه شانه کردن مو و شکل فرق مو می‌تواند شخصیت افراد را نشان دهد و البته شانه کردن نامناسب موی سر هم تاثیری منفی روی روحیه افراد دارد. این تحقیقات نشان می‌دهد مکان فرق موی افراد بستگی به عملکرد نیمکره مغز چپ یا راست دارد و به همین دلیل می‌تواند نمایانگر ویژگی‌های اصلی شخصیت آنها باشد.

موهایش را بالا می‌زند یا فرق وسط دارد؟

اگر همسری که برای یک عمر زندگی انتخاب کرده‌اید در 2 گروه بالاست، تکلیف‌تان با او روشن است و می‌توانید ویژگی‌های گفته شده را متعلق به او بدانید. اگر خواستگار شما یا دختری که برای زندگی مشترک انتخاب کرده‌اید، موهایش را بالا می‌زند یا مثل زنان قدیمی به باز کردن فرق وسط علاقه دارد، می‌توانید شخصیتش را رمزگشایی کنید. بررسی‌های محققان نشان داده که هر دو گروه، اعتماد به نفس زیادی دارند و به خود و توانایی‌هایشان خوش‌بین هستند. از طرف دیگر، پژوهشگران دریافته‌اند که این دسته از افراد متفکر و منطقی هستند و به جای پیروی از احساسات ناپخته، حساب شده و سنجیده تصمیم می‌گیرند.

مردانی که فرق سمت چپ دارند

اگر به دنبال یک همسر قوی و همه فن حریف می‌گردید، بهتر است به خواستگاری جواب مثبت بدهید که فرق مویش در قسمت چپ سرش قرار دارد. محققان می‌گویند چنین فردی می‌تواند در لحظات بحرانی زندگی به داد شما برسد و به‌دلیل قدرتی که دارد، می‌توانید بدون هیچ هراسی به او تکیه کنید. پژوهش‌ها نشان داده است این مردها گزینه مناسبی برای ازدواج با زنانی هستند که لطافت زنانه بیشتر و جسارت کمتری دارند و ترجیح می‌دهند همسرشان در تنگناهای زندگی از آنها حمایت کند و حتی بارشان را بر دوش بکشد.

مردانی که فرق سمت راست دارند

اگر دوست دارید شوهرتان پرهیاهو، فعال و پرتحرک باشد، بهتر است خواستگارهایی که فرق خود را از سمت راست باز می‌کنند را بررسی کنید. پژوهشگران دریافته‌اند این افراد، پرتحرک و پرجنب و جوش هستند و از رفتن راه‌های تازه هیچ گاه خسته نمی‌شوند. اگر خودتان شخص فعالی نیستید و به دنبال کسی می‌گردید که بتواند شما را به جلو هل بدهد، چنین همسری برای شما ایده‌آل است و در خانه شما، مثل یک بمب انرژی ظاهر خواهد شد اما اگر گوشه‌گیر هستید و حوصله هیاهوهای زندگی چنین افرادی را ندارید، بهتر است قبل از هر بررسی دیگری روی این گزینه‌ها خط بکشید.

زنانی که فرق سمت چپ دارند

اگر می‌خواهید مادر فرزندان شما فردی باهوش باشد و توانایی پرورش فرزندان شایسته‌ای را داشته باشد، بهتر است همسرتان را از این گروه انتخاب کنید. محققان می‌گویند زنانی که فرق سمت چپ باز می‌کنند، افرادی قابل اعتماد هستند که می‌توانید روی حرف‌هایشان حساب کنید. بررسی‌های آنها نشان داده این افراد به‌دلیل هوش سرشارشان، زود یاد می‌گیرند و به خوبی با موقعیت‌های تازه و آدم‌های جدید کنار می‌آیند. پس دلیلی ندارد که نگران رابطه چنین فردی با خانواده و دوستان خود باشید. او خیلی زود یکی از اعضای محبوب خانواده شما خواهد شد.

زنانی که فرق سمت راست دارند

اگر می‌خواهید همسر شما سرشار از ظرافت و ویژگی‌های زنانه باشد، در انتخاب چنین دختری شک نکنید. محققان می‌گویند این زنان بیشتر از هر کس دیگری، روحیه لطیف و زنانه دارند. اما اگر شما در آرزوی داشتن همسر قوی هستید که بتواند خیلی خوب روی پای خودش بایستد و دوشادوش شما برای حل بحران‌های زندگی تلاش کند، چنین گزینه‌ای نمی‌تواند همسر ایده‌آل شما باشد چراکه بیشتر از آنکه او در موقعیت‌های سخت به داد شما برسد، شما باید نقش حامی و فرشته نجات او را بازی کنید. اما ناامید نشوید. چنین زنی خانه‌ای سرشار از لطافت را برای شما به همراه خواهد آورد که در آن با تمام وجود احساس مرد بودن می‌کنید.

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط با این موضوع
فال روزانه فال امروز ، فال روزانه ، فال روز ، فال روزمره ، فال امروز شما ، طالع بینی روز ، طالع روز میگنا روان شناسی دنیای پررمز و راز نوجوانیآغاز نوجوانی، شروع نگرانی‌ها دوران بلوغ که با اوایل نوجوانی آغاز می‌شود، دوران تصاویر مدل لباس های کیت میدلتون جذابتصاویر مدل لباس های کیت میدلتون مدل های گوناگون لباس های کیت میدلتون جوراب شلواری کیت آموزش بافت آفریقایی مو جذابآموزش بافت آفریقایی مو تصاویر بافت مو آفریقایینحوه بافت مو آموزش بافت مو دخترعکس مدلهای مو مناسب با کت ودامن یا شلوارنوع مدل موی ما با پوشیدن کت کاملا با مدل مویی که هنگام پوشیدن لباس شب و مجلسی داشته ایم با بوی بد دهان به طور قطعی خداحافظی کنید،درمان …با بوی بد دهان به طور قطعی خداحافظی کنید،درمان شایع ترین عامل نفس بد بو در هر زمانسایت و مجله سرگرمی ناقلا یک تبلیغ جالب از وایبر و تلگرام در خیابانعکس اولین پرواز تهران به نیویورک پر شدمشاوره ارشد دکتری پایان نامه چاپ مقاله انجام …انجام پایان نامه، خدمات انجام پایان نامه به همراه قیمت انجام پایان نامه انجام پایان پورتال پرشین ویاختصاصی پرشین وی ستاره ها در شبکه اجتماعی در هفته ای که گذشت عکس مرد ژاپنی بیش از کامل ترین طالع بینی شخصیت متولدین تمام ماه هاطالع بینی شخصیت متولدین فروردین ماه پرجنب و جوش ، فعّال ، عجول ، رک و بی‌پروا ، زود میگنا روان شناسی دنیای پررمز و راز نوجوانی معنای نوجوانی نوجوانی به چه معنی است؟ واژه لاتین آن از کلمه یونانی گرفته شده که به معنی آموزش بافت آفریقایی مو جذاب آموزش بافت آفریقایی مو تصاویر بافت مو آفریقایینحوه بافت مو آموزش بافت مو دخترعکس بافت مو مدلهای مو مناسب با کت ودامن یا شلوار نوع مدل موی ما با پوشیدن کت کاملا با مدل مویی که هنگام پوشیدن لباس شب و مجلسی داشته ایم تفاوت با بوی بد دهان به طور قطعی خداحافظی کنید،درمان شایع ترین عامل با بوی بد دهان به طور قطعی خداحافظی کنید،درمان شایع ترین عامل نفس بد بو در هر زمان پورتال پرشین وی اختصاصی پرشین وی ستاره ها در شبکه اجتماعی در هفته ای که گذشت عکس مرد ژاپنی بیش از سال با مدل مو آرایش مو کوتاهی مو مدل های مو ، مدل مو جدید شخصیت شناسی جالب از روی مدل مو شخصیت شناسی افراد از روی رنگ و مدل مو شخصیت شناسی افراد از روی فال،فال روزانه،فال حافظ،طالع بینی،فال انبیا،استخاره با قرآن طالع بینی سال با شروع سال نو، طالع بینی جدید سال نیز فراهم می آید به گفته منجمین با… لباس مناسب برای خانمهای با قد کوتاه تر از آکا لباس مناسب قد کوتاه خانمهای قد کوتاه انتخاب لباس برای قد کوتاه بلند نشان دادن قد مدل لباس عصر ایران ارزش ندارد که آدمی برای مبارزه کردن با کوته فکران خود را آزرده سازد؛ زیرا پیروزی بر آنها هیچ طالع بینی ازدواج متولدین ماه ها با هم پیوند زناشویی فروردین با سایر ماه ها فروردین با فروردین خوب سازگاری مثبت واقع بینی و

احکام همسران

[ad_1]

فلسفه خلقت بشر در این دنیا کسب فضیلت و عبودیت و نیز رنگین کردن زندگی به اخلاق و اعمال خداوند اســت. برای این منظور ربّ جلیل و متعال، توسط برگزیدگانش کاتالوگی را تحت عنوان " فقه " بیان کرده اســت که در سایه آموزه های آن می توان سعادت را در هر دو سرا تضمین نمود.
در این مقاله می خواهیم نگاهی از پنجره احکام شرعیه به ازدواج و روابط بین زوجین بیندازیم.

دوران نامزدی

تفریح و رفتن به گردش با نامزد خود- که هنوز عقد نکرده اســت- چه حکمی دارد؟

همه ی مراجع: تا زمانی که عقد شرعی خوانده نشده، جایز نیست.(1)
***

نگاه به نامزد

آیا نگاه مرد به بدن نامزد خود- که هنوز نامحرم اســت؛ ولی ازدواج با او قطعی اســت- جایز اســت؟

همه ی مراجع: خیر، نامزد نامحرم، با سایر زنان تفاوتی ندارد.(2)
***

طلای سفید

طلای سفید، برای مردان چه حکمی دارد؟

همه ی مراجع: اگر از جنس طلا باشد، جایز نیست؛ هر چند به رنگ سفید باشد.(3)
***

حکم پلاتین

آیا در دست کردن و استفاده از پلاتین برای مرد اشکال دارد؟

همه ی مراجع: استفاده از پلاتین اشکال ندارد.(4)
***

نفقه دوران عقد تا عروسی

در دوران عقد تا عروسی- که دختر در خانه پدر به سر می برد- آیا تأمین نفقه او بر عهده ی شوهر اســت؟

همه ی مراجع: (به جز تبریزی، وحید و سیستانی): در فرض یاد شده اگر زن تمکین داشته باشد، نفقه ی او بر شوهر واجب اســت.
وحید و تبریزی: خیر، در این فرض بر عهده ی شوهر نیست.
سیستانی: اگر در شهری که زندگی می کنند، متعارف این اســت که نفقه ی دختر را خانواده اش می دهد، بر عهده ی شوهر چیزی نیست. در غیر اینصورت، پرداخت نفقه، وظیفه ی شوهر اســت.(5)
***

نماز با صورت آرایش کرده

برخی از خانم ها فکر می کنند، نماز خواندن با صورت آرایش کرده صحیح نیست. در حالی که اگر آرایش مانع از رسیدن پوست پیشانی بر مهر نباشد، اشکال ندارد.(6)
***

هفته اول عروسی

• مسأله: چنانچه، دختر باکره باشد، مرد باید در هفت شب نخست، نزد عروس باشد و اگر باکره نباشد، در سه شب نخست باید نزد او باشد، مگر آن که زن از حق خود صرف نظر کند.(7)

احکام جنسی

راه های تشخیص جنابت چیست؟

همه ی مراجع: به دو چیز انسان جنب می شود:
1. آمیزش جنسی به مقدار دخول نسبت به مرد و زن (اگر چه منی بیرون نیاید).
2. بیرون آمدن منی، در خواب باشد یا بیداری، کم باشد یا زیاد، با شهوت باشد یا بی شهوت، با اختیار باشد یا بی اختیار.(8)

وذی، مذی، و ودی را توضیح دهید؟

همه ی مراجع:
مذی، به آبی گویند که گاه بعد از ملاعبه و بازی کردن با همسر، بیرون می آید.
وذی، به آبی گویند که گاه بعد از منی بیرون آید.
ودی، به آبی گویند که گاه بعد از بول آمدن بیرون می آید و کمی سفید و چسبنده اســت.
همه این آب ها، در صورتی که مجرا به بول و منی آلوده نباشد، پاک اســت.
تبصره: فایده استبرا از بول این اســت که، اگر آب مشکوکی، بعد از آن خارج شود، پاک اســت و وضو را هم باطل نمی کند، اما اگر استبرا نکرده، باید، وضو را اعاده کند و محل را بشوید.
فایده ی استبرا از منی این اســت که اگر رطوبت مشکوکی از او خارج شود و نداند، منی اســت یا یکی از آب های پاک، غسل ندارد و اگر استبرا نکند و احتمال دهد ذرات منی در مجرا باقی بوده و همراه بول یا رطوبتی دیگر خارج شده، باید دوباره غسل کند.(9)
***

تشخیص منی

راه تشخیص منی و احتلام در مرد چیست؟
همه ی مراجع (به جز بهجت، مکارم و صافی): خروج منی در مرد دارای سه نشانه اســت: 1. همراه شهوت باشد. 2. با جستن بیرون آید. 3. بدن سست شود. اگر هیچ یک از نشانه های سه گانه و یا یکی از آن ها را نداشت، به منی حکم نمی شود؛ مگر آن که از راهی دیگر یقین کند که منی اســت.
بهجت و مکارم: خروج منی در مرد دارای دو نشانه اســت: 1. همراه با شهوت باشد. 2. با جستن بیرون ‌آید. اگر هیچ یک از این دو نشانه یا یکی از آن دو را نداشت، به منی حکم نمی شود؛ مگر آن که از راهی دیگر یقین کند که منی اســت.
صافی: اگر با شهوت و جستن بیرون آید و یا با جستن بیرون‌آید و بدن سست شود، آن رطوبت حکم منی را دارد و اگر هیچ یک از این دو نشانه را نداشت، به منی حکم نمی شود؛ مگر آن که از راهی دیگر اطمینان پیدا کند که منی اســت.(10)
***

جنابت در زن

راه تشخیص منی و احتلام در زن چیست؟

همه ی مراجع(به جز بهجت، تبریزی، و نوری): خروج ترشّحات زن، اگر همراه با شهوت (اوج لذّت جنسی) باشد، به جنابت آن ها حکم می شود و لازم نیست، با جستن بیرون بیاید و بدن سست شود و اگر بدون شهوت باشد، به منی حکم نمی شود، مگر آن که از راهی دیگر یقین کند، منی اســت.
بهجت: خروج ترشّحات زن، اگر همراه با شهوت (اوج لذّت جنسی) باشد و با جستن بیرون آید، به منی حکم می شود و اگر هیچ یک از دو علامت، یا یکی از آن ها را نداشت، به منی حکم نمی شود؛ مگر آن که از راهی دیگر یقین کند، منی اســت.
تبریزی و نوری: خروج ترشّحات زن، اگر با شهوت خاص (اوج لذّت جنسی) همراه باشد و بدن پس از آن سست شود، به منی حکم می شود و اگر هیچ یک از دو نشانه، یا یکی از آن ها را نداشت، به منی حکم نمی شود؛ مگر آن که از راهی دیگر یقین کند، منی اســت.(11)
***

ترشحات زنانه

پرسش: آیا ترشحات معمولی خانم ها، وضو را باطل می کند؟

همه ی مراجع: خیر، مگر آن که به منی یا بول بودن آن یقین کند.(12)

روابط زناشویی

• مسأله: زن و شوهر می توانند، به تمام بدن یکدیگر نگاه کنند، چه با قصد شهوت و چه بدون قصد آن.(13)

آیا زن، می تواند، از نگاه کردن شوهر به بدن خود ممانعت به عمل آورد؟

زن، باید، برای کلیه ی بهره های جنسی شوهر مطیع او باشد، مگر این که عذر شرعی داشته باشد.(14)

تمکین، زن نسبت به روابط زناشویی، چه مقدار باید باشد؟

همه ی مراجع: اگر عذر شرعی(مانند حیض، ضرر برای سلامت بدن و...) نداشته باشد و شوهر بخواهد، باید تمکین کند.(15)
• مسأله: هرگونه تماس بدنی بین زن و شوهر، با هر عضوی باشد، جایز اســت.(16)

اگر انسان، در شب، بداند که صبح برای غسل کردن آب پیدا نمی کند، آیا با این حال می تواند، با همسر خود نزدیکی کند؟

جواب: مانع ندارد.(17)
***

تحریک جنسی

آیا انسان، می تواند، با نگاه به عکس همسرش، حسّ جنسی خود را تحریک کند و لذّت ببرد؟

نگاه کردن به عکس همسر اشکال ندارد، چه با قصد لذّت و چه بدون آن و تصور کردن او هم در ذهن در صورتی که به کار حرام استمنا منجر نشود، اشکال ندارد.

آیا دیدن فیلم های شهوت انگیز، برای فرد متأهل جایز اســت؟

اگر دیدن آن ها به قصد تحریک شهوت باشد و یا موجب تحریک آن شود، جایز نیست.(18)

آیا بر زن و شوهر جایز اســت، در حالی که تنها هستند، فیلم های سکسی ببینند و سپس عمل زناشویی انجام دهند؟

نگاه کردن به این گونه فیلم ها، برای همه حرام اســت.(19)

دیدن فیلم هایی که راه صحیح نزدیکی با زن باردار را آموزش می دهد، برای مردان متأهل چه حکمی دارد؟

دیدن این فیلم ها که همیشه با نگاه شهوت برانگیز همراه اســت، جایز نیست.(20)
***

نزدیکی از پشت

حکم نزدیکی از پشت در زمانی که زن حائض اســت، چیست؟

امام، خامنه ای، صافی، مکارم و نوری: کراهت شدید دارد.
سیستانی و فاضل: اگر زن راضی باشد، کراهت شدید دارد و اگر راضی نباشد، بنابر احتیاط واجب جائز نیست.
بهجت، تبریزی و وحید: بنابر احتیاط واجب، جایز نیست.(21)
***

زمان آمیزش

آمیزش در برخی زمان ها و حالت ها ممکن اســت حرام باشد. با مواردزو احکام آن آشنا می شویم:

الف) در حال حیض

• مسأله: آمیزش، در فرج، در زمان حیض هم برای مرد و هم برای زن حرام اســت، اگر چه به مقدار ختنه گاه باشد و منی هم بیرون نیاید، بلکه احتیاط واجب آن اســت که به مقدار کم تر از ختنه گاه نیز آمیزش صورت نگیرد.(22)
• مسأله: اگر، در هنگام آمیزش زن حائض شود، مرد باید بلافاصله از او کناره بگیرد و اگر از او فاصله نگرفت، بنابر احتیاط واجب، باید، کفّاره بدهد.(23)
• مسأله: آمیزش، در روزهایی که حیض زن قطعی نیست، ولی شرعاً باید، برای خود حیض قرار دهد، هم بر مرد هم بر زن حرام اســت.(24)
• مسأله: زن و شوهر می توانند، در زمان حیض زن، به استثنای دخول، سایر استمتاعات را از یکدیگر داشته باشند. اگر چه به انزال منی منجر گردد.(25)
• مسأله: کامیابی و لذّت بردن از ناف تا زانوی حائض، بر مرد مکروه اســت، مگر آن که از روی لباس باشد.(26)

اگر خانمی از خون حیض پاک شده اســت، لیکن، هنوز، غسل به جا نیاورده آیا می تواند، با شوهرش نزدیکی کند؟

پیش از غسل همبستر شدن با زن جایز اســت، اگر چه کراهت دارد.(27)

ب) بعد از داخل شدن وقت نماز

• مسأله: کسی که نمی تواند، غسل و تیمم کند، بعد از داخل شدن وقت نماز، نباید، با همسر خود نزدیکی کند، مگر آن که بترسد که به گناه بیفتد.(28)
• مسأله: اگر کسی نمی تواند، غسل کند، امّا، می تواند تیمم نماید، حتی بعد از داخل شدن وقت نماز می تواند، با همسر خود آمیزش کند.(29)

ج) در حال استحاضه ی کثیره یا متوسطه

• مسأله: اگر زن مستحاضه ی کثیره و یا متوسطه باشد، در صورتی که غسل های واجب خود را انجام داده باشد، آمیزش با او جایز اســت.(30)

د) در حال روزه ی واجب

• مسأله: نزدیکی، در حالی که هر دو یا یکی از آنان روزه ی واجب گرفته اند، حرام اســت و روزه را نیز باطل می کند، اگر چه به مقدار ختنه گاه هم داخل شود و منی هم بیرون نیاید.(31)
• مسأله: هر کاری که باعث جنب شدن مرد یا زن، در حال روزه شود، اگر عمدی صورت بگیرد، حرام اســت و روزه را نیز باطل می کند.(32)
• مسأله: ملامسه و بوسیدن و ملاعبت با همسر در حال روزه، اگر به قصد انزال منی نباشد، اشکال ندارد، لیکن اگر زن یا مرد به گونه ای باشند که عادتاً با این گونه امور جنب می شوند، باید از این گونه کارها نیز اجتناب کنند.(33)
• مسأله: اگر مردی، زن خود را در ماه مبارک رمضان، در حالی که روزه اســت، به آمیزش مجبور کند، علاوه بر این که فعلی حرام انجام داده اســت ولی روزه ی زن باطل نمی شود.(34)

هـ) در حال بیماری

• مسأله: اگر زن، بیماری داشته باشد که دکترها او را از آمیزش منع کرده باشند، مجامعت با او برای شوهرش جایز نیست.(35)

و) در حال اعتکاف

آمیزش، در حال اعتکاف بر مرد و زن حرام اســت، بلکه، هر گونه لمس و بوسیدن به شهوت نیز حرام اســت و اعتکاف را نیز باطل می کند.(36)

ز) در حال احرام

• مسأله: مجامعت کردن با همسر در حال احرام جایز نیست.(37)
• مسأله: هر گونه لمس، بوسیدن، نگاه کردن به همسر، در حال احرام از روی شهوت جایز نیست.
***

موسیقی محرِّک

آیا زن و شوهر، به جهت تمایل به یکدیگر و افزایش شهوت، می توانند، به موسیقی لهوی گوش فرا دهند؟

همه ی مراجع: گوش دادن به موسیقی حرام جایز نیست و صرف افزایش تمایل به همسر، مجوّز شرعی، برای گوش دادن به آن محسوب نمی شود.(38)
***

سقط جنین

آیا بعد از انعقاد نطفه از بین بردن آن جایز اســت؟

بعد از انعقاد نطفه جایز نیست.(39)
***

دیه ی سقط جنین

پرسش: دیه سقط جنین چه مقدار اســت؟

همه ی مراجع: دیه برای نطفه، 20 مثقال طلای سکه دار؛ برای علقه (خون بسته شده) 40 مثقال طلا و برای مضغه (پاره گوشت) 60 مثقال طلا اســت. اگر استخوان داشته و بدون گوشت باشد، 80 مثقال و اگر گوشت آن را پوشانده و خلقت کامل شده باشد 100 مثقال اســت. اگر روح در آن دمیده شده چنانچه پسر باشد 1000 مثقال و اگر دختر باشد 500 مثقال شرعی طلای سکه دار، دیه دارد.
گفتنی اســت که روح در حدود چهار ماهگی در جنین دمیده می شود.(40)

احکام روابط زن و شوهر

پرداخت نفقه

• مسأله: نفقه را می توان به صورت پول یا عین به زن پرداخت؛ به طور مثال، می توان، غذا را پخته یا نپخته و یا پول آن را به زن داد و زن نیز مالک آن می شود.(41)
به مقدار نفقه به گردن مرد، دین می آید و به زن مقروض می شود، چه زن آن را از مرد طلب کرده باشد یا نه.(42)

آیا مرد، می تواند، پول هایی را که زن با صرفه جویی در مخارج خانه پس انداز کرده، از زن طلب کند؟

اگر از نفقه ی زن بوده و زن با کم گذاشتن از خود در قسمت مخارج زندگی صرفه جویی کرده، خیر، نمی تواند.(43)

اگر خانمی، ماهیانه، از شوهرش، برای مخارج خانه، پول می گیرد، مقداری از آن را پس انداز کند، آیا می تواند، بدون اذن شوهر، برای خود، لباس یا چیزی دیگر بخرد؟

اگر شوهر، ماهیانه را به زن تملیک کرده و اختیار مصرف را به او داده و یا ماهیانه، نفقه ی خود زن اســت، می تواند، بدون اجازه ی شوهر آن را خرج کند.(44)

چنانچه مردی نفقه همسرش را ندهد و یا از آن کم بگذارد، زن چگونه می تواند نفقه ی خود را از او استیفا نماید؟

امام، بهجت و فاضل: نخست باید به حاکم شرع مراجعه کند و با عدم دسترسی به او، با چند نفر از افراد عادل، در میان بگذارد تا از این طریق، او را بر پرداخت نفقه مجبور کنند و اگر این راه ها ممکن نبود، می تواند مخارج زندگی خود را بدون اجازه از اموال شوهر بردارد.
تبریزی، سیستانی، صافی، مکارم و نوری: اگر ممکن اســت، می تواند مخارج زندگی خود را بدون اجازه از اموال شوهر بردارد.
وحید: می تواند از طریق متصدّی امور حِسبّیة، شوهر را بر پرداخت نفقه مجبور کند و اگر ممکن نشد، می تواند خرجی خود را بدون اجازه از مال شوهر بردارد و احتیاط واجب آن اســت که این کار با اجازه ی حاکم شرع باشد.
تبصره: به فتوای آیت الله سیستانی و آیت الله مکارم شیرازی، در فرض یاد شده، تصرف در اموال شوهر باید با اجازه ی حاکم شرع باشد.(45)
***

حق سکونت زن

پرسش: آیا زن بعد از عقد ازدواج می تواند از سکونت در شهری خاص امتناع ورزد؟

همه ی مراجع: خیر، چنین حقی ندارد؛ مگر آن که در ضمن عقد شرط کرده باشد، (و یا عقد بر این توافق واقع شده باشد).(46)
***

مطالبه ی مهریه

پرسش: اگر زن بعد از نزدیکی با همسرش مهرش را از شوهر بطلبد ولی او قادر به پرداخت آن نباشد، تکلیف چیست؟

همه ی مراجع: اگر شوهر به جز خانه و اثاث آن چیزهای دیگری که به آن نیاز دارد و یا در شأن او اســت چیز دیگری نداشته باشد، زن نمی تواند مهر خود را از او مطالبه کند بلکه باید صبر کند تا او بتواند بدهی خود را بپردازد.(47)
***

اطاعت از شوهر

در مقام تعارض بین امر پدر و همسر، اطاعت کدام یک، برای زن مقدم اســت؟

در امر مشروع، امر شوهر مقدّم اســت.(48)

اگر شوهر، پوشیدن لباس و یا آرایشی خاص را از همسرش درخواست کند، آیا اطاعت او بر زن واجب اســت؟

همه ی مراجع: اگر این درخواست، در راستای استمتاعات باشد و یا ترک آن باعث نفرت شوهر گردد، بر زن واجب اســت، اطاعت کند. در غیر این صورت، واجب نیست.(49)
***

رضایت شوهر

آیا همین اندازه که زن، بداند، شوهرش، برای بیرون رفتن از منزل راضی اســت، کفایت می کند یا این که باید، از او اجازه بگیرد؟
همه ی مراجع: اگر می داند که شوهرش راضی اســت، کفایت می کند و اجازه گرفتن لازم نیست.(50)
***

لباس میهمانی

اگر جهت شرکت در یک میهمانی خاص، زن بخواهد، لباس ویژه، بپوشد، ولی، همسر وی راضی نباشد، چه حکمی دارد؟

اگر پوشیدن لباس، موجب اختلاف و مفسده باشد، باید، از پوشیدن آن اجتناب شود و شوهر نیز، نباید، از لباسی که متعارف اســت، جلوگیری کند.(51)
***

آرایش برای غیر همسر

آرایش نمودن زن، برای غیر همسر، در بعضی مجالس زنانه، مثل عروسی یا میهمانی های زنانه، در صورتی که همسر راضی نباشد، چه حکمی دارد؟
در صورتی که نامحرم او را نبیند، اشکال ندارد؛ ولی، سعی شود، موافقت شوهر حاصل گردد.(52)
***

نذر زن

آیا زن، می تواند، بدون اذن شوهر، از مال خود نذر کند؟

امام و خامنه ای: خیر، نذر زن در اموال خود، بدون اذن شوهر صحیح نیست.
نوری: آری، نذر زن، از مال خودش، بدون اذن شوهر صحیح اســت.
سیستانی، صافی و وحید: اگر نذر، مزاحم حقوق شوهر باشد، بدون اذن او (در هر حال) صحیح نیست و بنابر احتیاط واجب، در اموال خود نیز- غیر از حج، زکات، صله رحم و احسان به پدر و مادر- با اذن شوهر نذر کند.
فاضل: اگر نذر زن، مزاحم حقوق شوهر باشد، بدون اذن او(در هر حال) صحیح نیست و اگر مزاحم نباشد، احتیاط واجب آن اســت که با اذن او باشد؛ به ویژه، در نذر اموال [هر چند به خود متعلق باشد.]
تبریزی و مکارم: اگر نذر زن، مزاحم حقوق شوهر باشد، بدون اذن او (در هر حال) صحیح نیست و اگر مزاحم نباشد، احتیاط مستحب آن اســت که با اجازه ی او باشد (حتی در اموال خود).
بهجت: نذر زن بدون اذن شوهر (حتی در اموال خودش)، بنابر احتیاط واجب صحیح نیست.(53)
***

رقص برای همسر

آیا زن، می تواند، برای شوهرش برقصد و همراه با آن، به موسیقی طرب انگیز و شاد گوش کنند؟

همه ی مراجع(به جز بهجت): رقص زن برای شوهر، در صورتی که با موسیقی حرام همراه نشود، جایز اســت.
بهجت: اگر همراه با موسیقی حرام انجام گیرد، جایز نیست و اگر بدون آن باشد، بنابر احتیاط واجب جایز نیست.(54)
***

تصرّف در اموال یکدیگر

تصرّف در اموال شوهر، بدون اذن او جایز نیست، مگر آن که، زن به رضایت او علم داشته باشد و همین طور تصرّف در اموال زن.(55)

اگر زنی، بدون اجازه ی شوهرش، از پول یا مال او بردارد، در صورتی که بداند، شوهرش راضی اســت، آیا گرفتن اجازه واجب اســت؟

با احراز رضایت مانعی ندارد.(56)

آیا مرد، می تواند، همسرش را به فروش اموالش مجبور نماید، به طور مثال، زن را وادار کند، خانه یا ملکش را بفروشد؟

حق ندارد.(57)

نشوز زن و مرد

• مسأله: زن، در هر یک از صور زیر ناشزه محسوب می شود و مرد می تواند نفقه ی او را نپردازد:
1. عدم تمکین زن به شوهر، در روابط زناشویی.
2. خارج شدن از خانه، بدون اذن و رضایت شوهر و خودسری در آمد و رفت ها و معاشرت ها.
3. پاک نکردن خود از آنچه باعث دور کردن شوهر از تمتعات و لذّات می گردد.
4. ترک نظافت و یا ترک آرایش، اگر شوهر آن را طلب کند.(58)

زن، با چند بار اطاعت نکردن، در وظایف واجب خود نسبت به شوهر ناشزه می شود؟

اگر زن بدون عذر، وظایف خود را انجام ندهد، حتّی اگر برای یک بار، نشوز محقّق می شود و اگر توبه کرد و از شوهر اطاعت نمود، نشوز برداشته می شود.
• مسأله: اگر مردی، به وظایف واجب خود عمل نکند و نفقه ی زن را نپردازد، گرفتار نشوز شده اســت.(59)
• مسأله: اگر نشانه های نشوز در مرد پیدا شود، زن، می تواند، مرد را نصیحت کند و اگر نصیحت مؤثر نشد، می تواند، شکایت خود را نزد حاکم ببرد تا مرد را وادار کند، به وظایف خود عمل نماید.(60)

احکام حجاب و پوشش اسلامی

پوشش نامناسب

پرسش: پوشیدن مانتوهایی که برجستگی های بدن (مانند سینه و پشت) را نمایان می سازد چگونه اســت؟

همه ی مراجع: اگر باعث تهییج شهوت باشد، جایز نیست.(61)
***

پوشش زیر چانه

آیا پوشاندن زیر چانه و کف و روی پا، در مقابل نامحرم واجب اســت؟

همه ی مراجع(به جز تبریزی و مکارم): آری، باید آن ها را از نامحرم بپوشاند.
مکارم: پوشاندن زیر چانه واجب اســت؛ ولی، پوشاندن کف و روی پا تا مچ، واجب نیست.
تبریزی: پوشاندن زیر چانه واجب اســت؛ ولی، پوشاندن کف و روی پا تا مچ، بنابر احتیاط، واجب اســت.(62)

پوشش زیبارویان

زنی که می داند، به جهت چهره ی زیبایی که دارد، مردان نامحرم، به او نگاه می کنند، چه وظیفه ای دارد؟ آیا پوشاندن آن واجب اســت؟

امام، خامنه ای، سیستانی، فاضل، مکارم و نوری: اگر باعث مفسده نشود، پوشاندن چهره بر او واجب نیست؛ ولی، مردان وظیفه دارند، به او نگاه نکنند.
بهجت، تبریزی و وحید: اگر باعث جلب توجّه مرد نامحرم شود، بنابر احتیاط واجب، باید چهره خود را بپوشاند.
صافی: باید چهره ی خود را در برابر نامحرم بپوشاند.(63)
***

زیورآلات زنان

زیورآلات زن، اگر در معرض دید نامحرم باشد: چه حکمی دارد؟

امام، بهجت، صافی، خامنه ای، فاضل و وحید: باید، از دید مرد نامحرم پوشانده شود.
مکارم و نوری: پوشاندن زیورآلات پنهانی (مانند دستبند، النگو و گردن بند) از دید نامحرم واجب اســت؛ ولی، پوشاندن حلقه ی ازدواج و انگشتر، واجب نیست.
سیستانی: پوشاندن گردن بند، از دید نامحرم واجب اســت؛ ولی، پوشاندن النگو، دستبند، حلقه ی ازدواج و انگشتر واجب نیست.
تبریزی: پوشاندن زیورآلات پنهانی (مانند دستبند، النگو و گردن بند)، از دید نامحرم واجب اســت؛ ولی، پوشاندن انگشتری که پیش زنان بزرگسال، یا کمی پایین تر متعارف اســت، واجب نیست.(64)
***

آرایش زن

آیا زن باید چهره ی آرایش کرده ی خود را از نامحرم بپوشاند؟

همه ی مراجع: (به جز مکارم): آری، باید از نامحرم بپوشاند.
مکارم: بنابر احتیاط واجب باید از نامحرم بپوشاند.(65)

اصلاح صورت و برداشتن موهای صورت برای خانم ها چه حکمی دارد؟

امام، سیستانی، مکارم و نوری: اصلاح صورت و برداشتن موهای صورت بدون آرایش اشکال ندارد.
بهجت و صافی: این کار فی نفسه برای آنان اشکال ندارد ولی باید صورت را از نامحرم بپوشاند.
تبریزی، خامنه ای، وحید و فاضل: اگر زینت محسوب شود پوشاندن آن از مرد نامحرم واجب اســت.(66)

احکام روابط اجتماعی

مکالمه با نامحرم

آیا خانم ها، می توانند، با نامحرمان صحبت کنند؟

خانم ها، می توانند، با نامحرم صحبت کنند، مشروط به آن که به قصد لذّت نباشد، صدای خود را نازک ننمایند و زمینه گناه هم نباشد.(67)

توصیف نامحرم

آیا بر زن جایز اســت، زیبایی های زنان نامحرم را برای شوهرش تعریف کند؟

اگر شوهرش آن زن ها را می شناسد، اشکال دارد.
***

پزشک نامحرم

در جایی که پزشک زن در دسترس باشد، آیا لمس بدن زن از روی لباس، به وسیله ی پزشک مرد جایز اســت؟
همه ی مراجع: اصل لمس بدن زن نامحرم، از روی لباس، حرام نیست؛ ولی، اگر تلذّذ و مفسده ای در بین باشد، جایز نیست.(68)

مراجعه به پزشک نامحرم

شکی نیست که در شرایط اضطراری و ناچاری، مراجعه به پزشک نامحرم مانعی ندارد. سخن، در جایی اســت که با وجود پزشک محرم، آیا می توان به پزشک نامحرم مراجعه کرد یا نه؟ مراجع تقلید فرموده اند: «اگر، مراجعه، به پزشک نامحرم، بر لمس و نظر حرام متوقف باشد تا به حدّ ضرورت نرسیده، جایز نیست». امّا بسیاری از مردم می گویند، دکتر محرم اســت.

آیا مراجعه زن به پزشک مرد یا رادیولوژی، سونوگرافی، تزریقات و جراحی زنان، توسط مردان، با وجود پزشک زن و انجام این اعمال توسط زنان چه صورت دارد؟

با وجود زنان متخصّص، مراجعه به نامحرم جایز نیست.(69)

مراجعه مردان به پزشک زن، در صورت وجود پزشک مرد چه صورت دارد؟

اگر ضرورت ندارد و لمس و نظر حرام می شود، جایز نیست.(70)
***

تزریقات نامحرم

حکم آمپول زدن، توسط نامحرم چگونه اســت؟

همه ی مراجع(به جز تبریزی و سیستانی): اگر همجنس در دسترس نباشد و ضرورت اقتضا کند، اشکال ندارد.
تبریزی و سیستانی: اگر همجنس در دسترس نباشد، یا آمپول زن غیر همجنس، مهارتش در تزریق بیشتر باشد، اشکال ندارد.(71)
***

عکس های زنان نامحرم

از منکراتی که در بسیاری از خانه ها، به ویژه، نوعروسان وجود دارد، فضاسازی خانه، با عکس های نیمه عریان و بدحجاب زنان نامحرم آشنا و ناآشناست؛ در حالی که جایز نیست، عکس هایی که دیدن آن ها برای دیگران حرام اســت، در معرض دید قرار بگیرد.(72)
***

احکام عکس

آیا نگاه کردن به عکس شخص نامحرم که حد واجب پوشش را در عکس رعایت ننموده، جایز اســت؟
در صورت نشناختن و نبود مفسده جایز اســت.(73)
***

فیلم مبتذل

نگاه به فیلم های مبتذل که بیش تر زنان غیرمسلمان در آن بازی می کنند؛ در صورتی که موجب تحریک انسان نشود، چه حکمی دارد؟
همه ی مراجع(به جز تبریزی و سیستانی): با توجه به این که دیدن این گونه فلیم ها، شهوت برانگیز و مقدمه ارتکاب گناه اســت، نگاه به آن ها حرام اســت.
تبریزی: نگاه به فیلم هایی که موجب تحریک شهوت بر حرام یا ترویج فساد در جامعه باشد، جایز نیست.
سیستانی: اگر حتی، بدون قصد لذّت و ترس افتادن به گناه باشد، بنابر احتیاط واجب، نگاه به زنان جایز نیست.(74)
***

احکام صله ی رحم

صله ی رحم چیست؟ و چه کسانی جزء ارحام محسوب می شوند؟

صله ی رحم، یعنی پیوند با خویشاوندان، که گاه با دیدار آنان حاصل می شود و گاه با نامه یا تلفن یا دعوت از آن ها؛ یا طرق دیگر. صله رحم شامل خویشاوندان خیلی دور نمی شود.(75)
علی(ع) در این باره می فرماید:
«صِلُوا اَرحامکُم و ان قَطعُوکم»(76)
با خویشاوندان خود صله رحم کنید، هر چند، آنان، با شما قطع رابطه کنند.

آیا خویشاوندان زن از ارحام شوهر محسوب می شوند که صله با آنان واجب باشد یا خیر؟ و همین طور، خویشاوندان شوهر، از ارحام زن محسوب می شوند یا خیر؟

خویشاوندان زن یا شوهر جزء ارحام دیگری محسوب نمی شوند.(77)

زن من همواره مرا مجبور می کند، به خانه مادرش یا خواهر یا بستگانش بروم، آیا بر من واجب اســت که از او اطاعت کنم؟

اطاعت از او واجب نیست.(78)

آیا شوهر حق دارد، زن را مجبور کند که به منزل فلان فامیل برود؟ در حالی که زن به هیچ وجه راضی نیست به منزل آنان برود. آیا اطاعت از او در این امر واجب اســت؟

شوهر حق دارد، از خارج شدن زن از خانه ممانعت نماید؛ ولی، در این گونه موارد بهتر اســت، زن رضایت شوهر را به دست آورد.(79)

آیا برای صله رحم یا دیدن بستگان نزدیک، حتّی دیدن پدر و مادرم، باید از شوهرم اجازه بگیرم یا می توانم، به قدر انجام صله رحم بدون اذن شوهر، از خانه خارج شوم؟

خروج از خانه، حتّی اگر برای صله ی رحم، یا دیدن پدر و مادر و بستگان نزدیک باشد، بدون اجازه ی شوهر حرام اســت.(80)

اگر شوهری، همسرش را از صله ی رحم، به ویژه دیدار والدین منع کند، تکلیف زن چیست؟ آیا می تواند، بدون اجازه ی او به دیدن آنان برود؟

همه ی مراجع: خیر، نمی تواند، بدون اجازه ی شوهر، به دیدار آنان برود و صله رحم به رفت و آمد منحصر نیست؛ بلکه، با احوال پرسی و پیغام فرستادن از طریق تلفن، نامه و مانند آن نیز محقّق می شود.(81)

احکام وطن و سفر

وطن زن

آیا زن در انتخاب وطن مستقل اســت یا تابع شوهر؟

خامنه ای، مکارم: مستقل اســت و باید به وظیفه خود عمل کند.
صافی: زن نسبت به انتخاب وطن، آزاد اســت در صورتی که در موقع اجرای عقد نکاح برای خود حق انتخاب وطن قرار داده باشد.
تبریزی: زن در انتخاب وطن، مستقل اســت ولی اگر اطمینان دارد که با شوهرش زندگی می کند وطن شوهر، وطن او هم محسوب می شود.
فاضل: زن در انتخاب وطن تابع شوهر نیست، بلکه در صورتی که بخواهد همراه شوهر و در محل زندگی او، زندگی کند، وطن او هم به حساب می آید وی اگر بخواهد با توافق شوهر یا حتی بدون توافق شوهر در جای دیگری زندگی دائمی داشته باشد، همان جا وطن او محسوب می شود.
بهجت: زن اگر می خواهد با شوهرش زندگی کند در انتخاب وطن قهراً تابع اســت.
سیستانی: زن اگر تصمیم بر ماندن با شوهر خود داشته باشد در انتخاب وطن طبعاً تابع شوهر خواهد بود.(82)
تبصره: چه زن در انتخاب وطن تابع شوهر باشد و چه نباشد وطن یا وطن هایی که شوهر قبل از ازدواج داشته هیچ ارتباطی به زن ندارد، بلکه تنها وطنی را شامل می شود که شوهر برای آغاز و ادامه زندگی مشترک برمی گزیند همچنین وطن هایی که زن قبل از ازدواج داشته تا وقتی که از آن اعراض نکرده باشد، همچنان وطن او به حساب می آید و هیچ ارتباطی به شوهر ندارد.
زن و شوهر در وطن های ویژه خود هر کدام باید جداگانه به وظیفه ی خود عمل کنند، ولی در وطن مشترک وظیفه ی آنان یکسان می شود.
***

احکام مسافر

نماز و روزه ی زن، بدون اجازه شوهر، در سفر چگونه اســت؟

باید، از شوهرش اجازه بگیرد و اگر بدون اذن او به سفر برود، باید، نمازش را تمام بخواند و در ماه مبارک رمضان هم باید روزه بگیرد؛ زیرا، سفر او معصیت محسوب می شود، مگر این که سفر واجب باشد در این صورت باید نمازهایش را شکسته بخواند و حق گرفتن روزه هم ندارد.(83)

احکام خمس

خمس درآمد

خمس یکی از عبادات مالی اســت که ممکن اســت، بر هر فردی واجب شود؛ از این رو، مناسب اســت، عروس و داماد، از ابتدای زندگی زناشویی خود، سال مالی، برای خود قرار دهند و آخر هر سال، وضعیت مالی خود را بازنگری کنند.

زن و شوهر، هر دو کار می کنند و درآمد دارند، آیا به پول زن هم خمس تعلّق می گیرد؟

در زاید بر آنچه در بین سال خرج زندگی کرده، خمس واجب اســت.(84)
***

خمس جهیزیه

آیا به جهیزیه ی زنی که به خانه شوهر آمده و پدرش خمس مالش را نپرداخته، خمس تعلّق می گیرد؟

اگر یقین نداشته باشد که در جهیزیه خمس اســت، لازم نیست، خمس بدهد و اگر یقین دارد، باید، به مرجع تقلید خود یا یکی از نمایندگان وی، مراجعه کند و در صورت پرداخت خمس یا اجازه، می تواند، در جهیزیه تصرّف نماید.(85)

اگر کسی جهیزیه را فروخت، آیا ترقی قیمت جهیزیه خمس دارد یا نه؟

خمس ندارد، مگر آن که از پولی تهیه باشد که باید خمس آن را بدهد.(86)
***

خمس طلا و زیورآلات

خانمی از حقوق خود طلا و زیورآلاتی که همیشه خود را با آن زینت می کند، خریده اســت. شوهرش پولی ندارد که وی بتواند در این زمینه صرف کند، آیا دادن این گونه خریدها بر زن لازم اســت؟

همه ی مراجع: اگر به مقدار متعارف و مناسب شأن او باشد، خمس ندارد.(87)
***

خمس پس انداز

آیا به پولی که برای خرید وسایل زندگی ذخیره می شود، خمس تعلق می گیرد؟

امام، تبریزی، سیستانی، مکارم و وحید: چنانچه یک سال از آن بگذرد، خمس دارد.
صافی: اگر هم اکنون به آن وسیله نیاز و تهیه آن بدون پس انداز در مدت یک سال ممکن نباشد خمس ندارد.
خامنه ای: اگر برای تهیه وسایل مورد نیاز در آینده ی نزدیک(مثلاً تا سه ماه پس از سال خمسی) پس انداز شده باشد و با پرداخت خمس آن، نتواند آن ها را تهیه کند، خمس ندارد.
نوری: چنانچه بدون پس انداز کردن نمی تواند وسایل مورد نیاز خود را در آینده تهیه کند، خمس ندارد.
بهجت و فاضل: اگر بدون پس انداز کردن، نمی تواند وسایل مورد نیاز خود را در آینده تهیه کند؛ چنانچه پس انداز کوتاه مدت (مثلاً تا سه سال) باشد، خمس ندارد.
تبصره: چنانچه در آینده با پس انداز خود، لوازم مورد نیاز خویش را تهیه نکند، باید خمس آن را بدهد.(88)
***

اجازه ی تصرف

شوهرم، اهل خمس نیست. نماز من با لباس هایی اســت که از این پول ها تهیه می شود؛ چه حکمی دارد؟

به شما و امثال شما اجازه می دهیم که در این لباس ها تصرف کنید و اگر می توانید، خمس آن را بپردازید و یا خمس آن را به عهده بگیرید و هر زمان موفّق شدید، بپردازید.(89)
تبصره: در این مورد هر کسی باید از مرجع تقلید خودش اجازه بگیرد.

احکام امر به معروف و نهی از منکر

حسّاسیت خانوادگی

آیا مرد، باید، به همسر و سایر زنان وابسته خود حسّاس باشد؟ و چه اندازه حق دارد، در مسائل شخصی آنان دخالت کند؟

از باب امر به معروف و نهی از منکر، هر مسلمانی نسبت به مسلمان دیگر، وظیفه ی ارشاد و هدایت دارد. این وظیفه، درباره ی نزدیکان و اعضای خانواده سنگین تر اســت؛ بنابراین، اعضای خانواده نسبت به یکدیگر مسؤولیت تربیتی و حفاظتی ویژه دارند. این وظیفه ی مسلّم اعضای خانواده اســت که از گمراهی و لغزش یکدیگر پیشگیری کرده، در این باره حسّاس باشند. همان طور که افراد خانواده به سلامت جسمانی یکدیگر حسّاسند، باید، به سلامت روحی و ایمانی یکدیگر نیز حسّاس باشند؛ امّا، نخست این که باید توجبه داشت، این وظیفه، درباره ی نقض و ترک احکام الاهی اســت.
دوم این که، این مسأله، فقط، وظیفه مرد نیست، بلکه زن نیز در برابر مرد و هر فردی نسبت به افراد دیگر خانواده چنین تکلیفی دارد.
سوم این که، در صورت مشاهده لغزش، باید، از شیوه های معقول و درست تربیتی در ارشاد فرد کوشید، نه این که بدون هیچ تدبیری خشونت را تنها راه حل دانست.
***

هدایت همسر

همسرم، فیلم های ویدئویی مبتذل می بیند، برای این که او را از این کار باز دارم، چه راهی را پیشنهاد می کنید؛ بدون این که مشکلی برایم ایجاد شود؟

الف) سعی کنید، در بین فیلم، به اثرات زشت و زیانبار آن اشاره کنید.
ب) فیلم های سالم و جذاب دیگر را در صورت امکان، تهیه و آن ها را در معرض تماشا قرار دهید.
ج) از برخورد تند پرهیز نمایید.
ب) به هر نحو ممکن تلاش کنید، وقت او را به گونه ای پر کنید که مجال دیدن آن فیلم ها را نداشته باشد.
***

بی مبالاتی به مسائل شرعی

زنی که به مسائل شرعی مانند نماز و دیگر مسائل، بی اهمیت باشد، وظیفه ی شرعی شوهرش چیست؟

باید، او را امر به معروف نماید و به خواندن نماز وادارش کند.(90)

حضور در مجلس عروسی

اگر به مجلس عروسی و مانند آن دعوت شدیم؛ ولی، در آن جا موسیقی و ترانه مبتذل پخش کردند، تکلیف چیست؟ آیا باید محل را ترک کنیم؟

همه ی مراجع: اگر احتمال تأثیر می دهید، با فراهم بودن شرایط، نهی از منکر کنید و اگر نمی پذیرند، چنانچه حضور شما باعث استماع موسیقی حرام یا تأیید گناه گردد، باید مجلس را ترک کنید؛ مگر آن که عسر و حرج لازم آید.(91)
***

توصیه های طلایی احکام

1. همان گونه که در هر مسأله مهم به متخصص و کارشناس ویژه مراجعه می کنیم، بکوشیم در مسائل و احکام دینی نیز به متخصص و کارشناس مربوطه- یعنی مرجع تقلید- مراجعه کنیم.
الف: اگر تاکنون در تعیین مرجع تقلید کوتاهی کرده ایم، بکوشیم در آغاز زندگی مشترک این امر مهم را جدی بگیریم و همسرمان را نیز در این باره یاری کنیم.
ب: انتخاب دو مرجع تقلید توسط زن و شوهر، دلیل بر عدم تفاهم در زندگی مشترک نیست.
2. خمس تنها یک وظیفه ی دینی برای مردان نیست بنابراین سعی کنیم از ابتدای زندگی با مراجعه به یک روحانی آگاه به مسائل و یا با مراجعه به دفتر مرجع تقلید خود، برای خود و همسرمان "حساب سال" مشخص کنیم و همه ساله به این تکلیف دینی عمل کنیم.
الف: تاریخ سال خمسی بر اساس ضوابطی تعیین می شود و ممکن اســت سال خمسی زن و شوهر دو تاریخ متفاوت داشته باشد.
ب: شایسته اســت هنگام فرا رسیدن سال خمسی با ترتیب دادن مراسم جشنی- هر چند کوتاه و مختصر- در جمع خانواده، خمس را محاسبه کنیم تا هم به این تکلیف دینی اهمیت داده باشیم و هم دیگران را تشویق به این امر مقدس کرده باشیم.
3. اگر زن درآمدی و یا مثلاً مهریه نقدی و ارثیه داشته باشد چون تأمین مخارج زندگی به عهده ی او نیست معمولاً زودتر از مرد، حج بر او واجب می شود، شایسته اســت از این امر مهم دینی غافل نمانیم.
4. گرچه مهریه حق زن اســت، ولی سعی کنیم در مطالبه ی آن از شوهرمان عرصه را بر وی تنگ نگیریم و به صفا و صمیمیت حاکم بر زندگی مان لطمه ای وارد نسازیم. شوهر نیز نباید در صورت توان مالی از پرداخت مهریه، طفره رود.
5. اگر دوست داریم در آینده فرزندانی پای بند به احکام اسلام داشته باشیم بکوشیم از هم اکنون به پای بندی خودمان به احکام اسلامی عمق ببخشیم.
فرزندان آینده اگر در این فضایی که ما فراهم آورده ایم قرار بگیرند خود به خود- تا اندازه ی زیادی- به احکام اسلامی اهمیت خواهند داد.

نمودارهای محرم و نامحرم

در این قسمت دو نمودار که اولی از برای خویشاوندان محرم و در نمودار دومی از برای خویشاوندان نامحرم آمده اســت. در این دو نمودار مقداری که بیشتر مورد نیاز و ابتلای مردم بوده و ظرفیت نمودار اقتضاء داشته آمده اســت:
نمودار شماره «1» محرم ها:

پدر	پدرپدرت پدرپدرمادرت و ...	پدر پدرت پدرشوهرت	پدر پدر پدر و... پدر پدر شوهرت	پدر مادرت پدر مادرشوهر و ...	پدر مادر پدر	پدر مادر مادر
مادر	مادرت مادرمادر پدرت و ...	مادر مادرت مادر زنت	مادر مادر مادرت مادر مادر زنت	مادر پدرت مادر پدر زن و هر چه بالا رود		مادر پدر پدرت	مادر پدر مادرت
برادرت	برادرت ( تنی باشد یا ناتنی)
خواهرت	خواهرت (تنی باشد یا ناتنی)
عمو	عمویت	عموی مادرت	عموی پدرت	عموی پدرِ پدر	عموی پدرِ مادر	عموی مادر پدر و ...
عمه	عمه ات	عمه ی پدرت	عمه ی مادرت	عمه ی پدرِ پدر	عمه ی مادرِ مادر	عمه ی مادرِ پدر	عمه ی پدر مادر و ...
دایی	دایی ات	دایی پدر	دایی مادرت	دایی مادرِ مادر	دایی مادرِ پدر	دایی پدرِ پدر
خاله	خاله ات	خاله ی پدرت	خاله ی مادرت
شوهر	شوهرت	شوهر دخترت	شوهر دختر دخترت	شوهر دختر پسر
زن	زنت زن دایی ای که عمه ات باشد	زن پدرت	زن پسرت زن عمو و زن دایی ای که مادر زنت باشد	زنِ نوه	زن پدرِ مادر	زن عمویی که خاله باشد
داماد	داماد و هر چه پایین رود	داماد دخترت	داماد دختر دخترت	داماد دخترِ پسر	داماد نوه ی دختر	داماد نوه ی پسر
عروس	عروست	عروس پسرت	عروس دخترت	عروس دختر پسر	عروس پسر دختر و ...
پسر	پسرت	پسر پسرت	<p کلماتی برای این موضوع حمیدرضا فلاح احکام استمناءحمیدرضا فلاح تفتی بسم الله الرحمن الرحیم دانستن احکام شرعی یکی از مسائل ضروری و از خانواده و روابطِ همسران از دیدگاه حضرت امام رضاعخانواده و روابطِ همسران از دیدگاه حضرت امام رضاع تشکیل خانواده در اسلام، مسئله ای احکام تطبیقی آیات طلاق چکیده طرح مسئله مفهوم شناسی طلاق طلاق‌دهنده و شرایط آن بلوغ عقل اختیارافسرده شدم و از زندگی خسته امبداخلاقی همسرانانهار، جامع ترین وبسایت احکام و مسائل شرعیدین و اندیشه همسران پیامبر چه کسانی بودند و چه سرنوشتی داشتند؟ تاثیر غذاهایی که می خوریم بر اسلام کوئست مرجعی برای پاسخگویی به سوالات دینی، اعتقادی و شرعیزندگی با همسران شکاک به هر حال وقتی شک و وسواس ایجاد شد همسران هر دو وظیفه دارند آن را از بین ببرند قسمت آداب ازدواج احکام شرعی حیض عادت ماهیانه زنان و دخترانآداب ازدواج احکام شرعی حیض عادت ماهیانه زنان و دختران این وبلاگ در مورد آداب شرعی معروفترین بازیگران زن و مرد با همسران در جشن حافظ …بازیگران با همسران در جشن حافظ ، مهران غفوریان با همسرش در جشن حافظ ، کورش تهامی با تعداد همسران پیامبر اکرمص چندتا بوده؟ نام آنها چه …تعداد همسران پیامبر اکرمص چندتا بوده؟ نام آنها چه بوده است؟

بررسی اصل «معاشرت به معروف میان همسران »از منظر قرآن کریم (4)

[ad_1]

6. نمونه هایی از معاشرت اخلاق محور در بین همسران در قرآن کریم

قرآن کریم، بر روابط اخلاق محور در خانواده بسیاراهتمام می ورزد و در این خصوص ارتباط مصلحانه و مشفقانه را در بین همسران نه تنها ترجیح می دهد، بلکه آن را الزامی اخلاقی به شمار می آورد، این بینش را می توان از زوایای گوناگون کلام پروردگار برداشت نمود. دراین مجال، از باب اختصار تنها به ذکر چند مورد اکتفا می شود.

1-6. ادای سوگند ایوب در خطای همسر

خداوند متعال در جریان سوگند حضرت ایوب در ارتباط با خطای همسر او می فرماید : «یک بسته تر که به دستت برگیر و [همسرت را] با آن بزن و سوگند مشکن، ما او را شکیبا یافتیم...»(1)ابن عباس در این خصوص می گوید : «دلیل این تصمیم ایوب آن بود که شیطان درآستانه بهبودی او، بر همسرش آشکار گردید و به او گفت : من شوهرت را شفا می بخشم و برای این کار پاداشی جز این نمی خواهم که پس از بازیافت سلامتی اش بگویی: تو او را شفا بخشیده ای!» (طبرسی، 1380ش، ج12، ص419) برخی نیز به نقل از تفسیر مجمع البیان، آورده اند: «دلیل این تصمیم ایوب آن بود که همسرش از پی کاری روان شد و در بازگشت اندکی دیرآمد. آن بزرگوار که از فشار درد و رنج و تأخیر او ناراحت شده بود، سوگند یاد کرده که پس از بهبودی کامل یکصد تازیانه به او بزند.» (همان) گفتنی اسـت خداوند متعال ادای سوگند ایوب را حتمی می شمارد؛ اما از سویی دیگر، مصداق نذر ایوب را اخلاقی نمی شمارد، بلکه شکیبایی ایوب را می پسندد و به او می گوید : برای ادای سوگندت، دسته ای از «ضغث»
ـ نی بوریا (ابن منظور، 2000 م، ج9، ص 47) ـ را در دستت بگیر و این گونه نذرت را ادا کن. بدون شک، در جامعه عصرایوب، زدن زن به دلیل خطای او، باید پذیرفته و متعارف باشد که ایوب پیامبر در مقام نبوت و عصمت و درحالی که آراسته به فضایل اخلاقی اسـت، بدان مبادرت می کند؛ اما با وجود این، این نوع رفتار در نزد پروردگار رحیم پذیرفته نیست. گویی در نزد پروردگار، قوانین بدون محبت و عشق، گذشت و عفو و رحمت و شفقت در روابط همسران، شایسته و مناسب نیست. ازاین رو، خداوند به منع خشونت در روابط این زوج می پردازد و از ایوب می خواهد به نحوی به نذرش عمل نماید که به روابط اخلاقی خانواده آسیبی وارد نیاید. به تعبیری دیگر، ازایوب می خواهد که با همسرش به نحو معروف و شایسته رفتار کند.

2-6. صلح زن و احساس مرد

یکی دیگر از مصادیق اخلاقی روابط همسران، آنجاست که پروردگار غفور و محسن، علی رغم پذیرفتن حق دادخواهی زن در هنگام نشوز و نافرمانی مرد، الگوی شایسته ای را که به حق موجب حفظ نظام مقدس خانواده می گردد، ارائه می دهد و می فرماید: وَالصُّلْحُ خَیْرٌ(نساء:128) و از طرفی دیگر در ادامه، سوء استفاده مردان از قدرتشان را با حلقه احسان و تقوای الهی گره می زند و می فرماید : وَ إِنْ تُحْسِنُوا وَ تَتَّقُوا فَإِنَّ اللهَ کَانَ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبیِراً. اینجاست که باور قرآنی مبنی برمحوریت معاشرت به معروف در خانواده، خود را نشان می دهد. برای درک این حقیقت، توجه به این نکته حایزاهمیت اسـت که زن در این خصوص می تواند به محکمه مراجعه نموده، خواهان حق خود باشد و مرد هم می تواند به طریقی همسر خود را طلاق دهد؛ اما ازآن رو که تکیه براین نوع حقوق، نمی تواند احیاگر محبت و صفای
روابط همسران باشد، در تمدن درخشان اسلامی جایگاه قابل توجه ای ندارد، بلکه آموزه ها و گزاره های دینی در این حیطه، معاشرت اخلاقی را بر تمام آن حقوق ترجیح می دهد.

3-6. ادای مهریه با طیب خاطر

اعطای مهریه به زن، از جمله وظایف مرد در شریعت اسلامی اسـت. ازحیث حقوق، مرد وظیفه دارد که مهریه زن را به او پرداخت نماید؛ اما خداوند متعال دراین محور، تنها عملکرد حقوقی مرد را کافی نمی شمارد و ازاو می خواهد که مهریه را از روی رضایت خاطر تقدیم کند؛ چنان که در این رابطه می فرماید : «و مهر زنان را به عنوان هدیه ای از روی طیب خاطر به ایشان بدهید»(2)گفتنی اسـت که دراعمال حقوقی همچون پرداخت مهریه، نیت انسان ها مدخلیتی ندارد؛ اما خداوند متعال خواستار اعمال روابط حقوقی همسران، به شکل شایسته و پسندیده اسـت، به گونه ای که مرد در هنگام اعطای مهریه به همسرش، آن را از روی رضایت کامل و طیب خاطر تقدیم نماید. چنین نیتی نشان از آن دارد که معاشرت مرد با همسرش از منظر قرآن کریم، باید برپایه اخلاق و معاشرت پسندیده باشد.

4-6. بخشش مهریه توسط زن

خداوند متعال طی آیاتی از قرآن کریم، بر اعطای حقوق زن توسط شوهر، تأکید ورزیده و آن را درقالب عباراتی همچون فَمَتّعُوهنّ (احزاب:49) و یا همان عبارت شریفه وَ آتُوا النِّسَاءَ صَدُقَاتِهِنَّ نِحْلَهً ارائه می دهد؛ اما ازسویی دیگر، بخشش قسمتی از مهریه را توسط زن محترم شمرده و افزون بر حلال بودن آن برای مرد، آن را گوارا نیز می شمارد و می فرماید : «فَکُلُوهُ هَنِیئاً
مَّرِیئًا» (نساء:4)؛ آن را حلال و گوارا بخورید. شایان ذکراست کاربرد واژه «مَریئاً» در کنار «هَنیئاً» می تواند اذهان را به این نکته معطوف دارد که زن در جریان اعطای مهریه، موقعیت همسرش را درک نماید و تنها به فکرحقوق خود نباشد؛ همان گونه که امام صادق دراین رابطه فرمودند : « هر زنی که مهریه خود را به همسرش ببخشد، در برابر هرمثقال طلایی که می بخشد پاداش آزاد کردن بنده ای در راه خدا به او داده می شود.» (حرعاملی، [بی تا]، ص 37-36)
بی تردید، این نحوه رفتارها حکایت بارزی از روابط اخلاق محور همسران اسـت و همواره در نزد عرف، رفتاری کاملاً شایسته و نیکو محسوب می گردد.

نتیجه

با عنایت به آنچه مطرح شد، چنین به دست می آید که طبق فرهنگ قرآنی، هر یک از همسران باید با یکدیگر معاشرتی به معروف داشته باشند و از هرگونه روابطی که جنبه ایذاء و آزار داشته باشد بپرهیزند. گر چه به دلایلی چند خداوند درآیاتی از قرآن کریم به مردان امر فرموده اسـت که با همسران خویش به معروف رفتارکنند، اما با عنایت به مجموعه آموزه های قرآنی، این دستور اسـت که همسران، اعم از زن و مرد، باید بدان رفتار نمایند. با بررسی معنای «معروف» بیان شد که تشخیص معروف با عقل سلیمی اسـت که متکی براصول و معیارهای شریعت اسلامی اسـت. مطابق این معنا، حسن معاشرت میان همسران عبارت از رفتاری اسـت که در نزد عرف خردمندانه متدین، پسندیده و رضایت بخش باشد. با توجه به اینکه مصادیق معروف می تواند در زمان ها مکان های مختلف، متفاوت باشد. بنابراین، در روابط خانواده، در هرعصری باید مطابق مصادیق معروف درآن زمانه که با اصول معارف دینی سازگاراست عمل شود. از این رو، لازم اسـت مسائل مربوط به رابطه همسران در هر عصری، همراه با پیشرفت و ترقی خردمندان متدین، تحت حاکمیت چنین اصلی قرار گیرد.
منابع تحقیق:
* قرآن کریم؛ ترجمه محمد مهدی فولادوند.
1. آلوسی بغدادی، شهاب الدین السید محمود؛ روح المعانی فی تفسیرالقرآن العظیم و السبع المثانی؛ بیروت : داراحیاء التراث العربی، [بی تا].
2. ابن عاشور، محمد الطاهر؛ تفسیر التحریر و التنویر؛ [بی جا] :[بی نا]، [بی تا].
3. ابن منظور، جمال الدین محمد بن مکرم الافریقی المصری؛ لسان العرب؛ بیروت : دارصادر، 2000 م.
4. جر، خلیل؛ لاروس، باریس : مکتبه لاروس، 1973م.
5. حر عاملی، محمد بن الحسن؛ وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه؛ تعلیق : ابی الحسن الشعرانی؛ بیروت : داراحیاء التراث العربی، [بی تا].
6. راغب اصفهانی، حسین بن محمد؛ مفردات الفاظ القرآن الکریم؛ قم : ذوی القربی، 1423ق.
7. سیوطی، جلال الدین و محلی، جلال الدین، تفسیرجلالین؛ بیروت: مؤسسه النور للمطبوعات، 1416ق.
8. صادق نوبری، عبدالمجید؛ کشف الحقائق عن نکت الآیات و الدقائق؛ تهران : اقبال، 1381 ش.
9. طباطبائی، سید محمد حسین؛ تفسیر المیزان؛ ترجمه: سید محمد باقر موسوی همدانی؛ قم : دفتر نشرانتشارات اسلامی، 1374 ش.
10. طبرسی؛ فضل بن الحسن؛ مجمع البیان فی تفسیر القرآن؛ ترجمه، تحقیق و نگارش علی کرمی؛ تهران : فراهانی، 13801ش.
11. طوسی، محمد بن الحسن؛ التبیان فی تفسیرالقرآن؛ بیروت : داراحیاء التراث العربی، [بی تا].
12. ــــــــــــــــ؛ المبسوط فی فقه الامامیه؛ [بی جا]؛ المکتبه المرتضویه لاحیاء الآثارالجعفریه، [بی تا].
13. فضل الله، سید محمد حسین؛ من وحی القرآن؛ بیروت: دارالملاک للطباعه و النشر، 1419 ق.
14. فیروزآبادی، مجدالدین محمد بن یعقوب؛ القاموس المحیط؛ بیروت : دارالجبل، [بی تا].
15. فیض کاشانی، ملا محسن؛ تفسیر الصافی؛ تهران : مکتبه الصدر، 1416ق.
16. قرائتی کاشانی، محسن؛ تفسیر نور؛ تهران : مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن، 1383ش.
17. قربان نیا، ناصر و همکاران؛ بازپژوهی حقوق زن؛ تهران، روز نو، 1384 ش.
18. قرطبی، محمد بن محمد؛ الجامع لِاَحکام القرآن؛ تهران : ناصر خسرو، 1364 ش.
19. گنابادی، سلطان محمد؛ تفسیر بیان السعاده؛ بیروت : مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، 1408ق.
20. مدرسی، سید محمد تقی؛ من هدی القرآن؛ تهران : دارمحبی الحسین، 1419 ق.
21. مقاتل بن سلیمان؛ تفسیر مقاتل بن سلیمان؛ بیروت : داراحیاء التراث، 1423ق.
22. مقری فیومی، احمد بن محمد بی علی؛ المصباح المنیر؛ [بی جا]: دارالفکر، [بی تا].
23. مکارم شیرازی، ناصر و جمعی از همکاران؛ تفسیر نمونه؛ تهران : دارالکتب الاسلامیه، 1377 ش.

پی نوشت ها :

1ـ وَ خُذْ بِیَدِک ضِغْثاً فَاضرِب بِّهِ وَ لا تحْنَث إِنَّا وَجَدْنَاهُ صابِراً (ص:44).
2 ـ وَ ءَاتُوا النِّساءَ صدُقَاتهِنَّ نحْلَهً (نساء:4).

منبع مقاله :
نشریه بانوان شیعه، شماره 20

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط



کلماتی برای این موضوع
بایسته‌های اخلاقی همسران و نقش آن در تربیت فرزندانچکیده این مقاله، با رویکرد تحلیلی و نظری به بررسی بایسته‌های اخلاقی همسران و آثار آن نقد و بررسی مبانی فکری فمینیسم از منظر آیات و …نقد و بررسی مبانی فکری فمینیسم از منظر آیات و روایات کریمه گل گلیجشنواره علامه حلیره اسامی برگزیدگان دوره‌های …نام نام خانوادگی جنسیت نام اثر گروه علمی استان شهر مدرسه نوع انتخاب زهرا کلهر اسلام کوئست مرجعی برای پاسخگویی به سوالات دینی، اعتقادی و شرعیخاستگاه مدارا و عفو از دیدگاه قرآن و حدیثعفو در اصل به معنای صرف نظر کردن و رها کردن است؛ از این رو، برای بیان صرف نظر کردن از چرا خدا بعضی از انسان ها را بدبخت آفریده؟ شهر سوالسوالها به ظاهر ساده ولی در باطن فربه، جدی و اساسی است در مقابل ، پاسخ های شما، ظاهری نوشته های خواندنی روح‌اله شنبه ‏ ‏ اگر جمعیت چین به شکل یک صف از مقابل شما راه بروند، این صف پایگاه سابق تخصصی نقد و بررسی عرفانهای کاذبشادی بی هدف دالای لاما گردآورندهمظاهری سیف سرور و شادمانی و رضایت مندی از گرایش آیا برای جبران حق الناس می‌شود قرآن ختم کرد و …آیا می توانم در ماه مبارک رمضان یک دور ثواب ختم قرآن را برای از بین بردن حق الناس هایی آذر طب اسلامی وسنتی عقیلی خراسانیناباروری، قصّه پر غصّه بسیاری از خانواده ها به خصوص زوج های جوان است؛ قصّه ای که ترنّم

بررسی اصل «معاشرت به معروف میان همسران »از منظر قرآن کریم (3)

[ad_1]

4. مخاطبان آموزه معاشرت به معروف

در آیه شریفه مورد بحث، خطاب معاشرت به معروف به شوهران، از صراحت و شفافیت کاملی برخورداراست، اما یقیناً چنین خطابی هرگز دلیل بر آن نمی شود که این اصل اخلاقی درباورقرآنی در باب روابط همسران یک طرفه باشد. ازاین رو، با این بینش، پرداختن به دو سؤال در این حوزه از سر تمهید لازم اسـت :
1.چگونه می توان طرفینی بودن چنین اصلی را از قرآن کریم برداشت نمود؟
2. چرا قرآن کریم، این خطاب را تنها برای شوهران بیان نموده اسـت؟
در پاسخ سؤال اول می توان گفت :
1. طبق بیان قرآن کریم، فلسفه خلقت همسران، رسیدن هر یک ازآنها به آرامش
اسـت؛ (1)آن آرامشی که ازلوازم آن، مودت و رحمتی اسـت که خداوند میان همسران قرار داده اسـت. ازاین رو، طبیعتاً چنین فلسفه ای اقتضا می کند که هر یک از همسران با دیگری به شکل محبت آمیز و مودت آمیز رفتار نماید و تنها رفتار یکی از همسران بر طبق این اصل، هرگز نمی تواند آرامش طرفینی را حاصل آورد.
2.تنها ازاین آیه شریفه اصل معاشرت به معروف بین همسران برداشت نمی شود، بلکه در قرآن کریم دراین مورد آیاتی وجود دارد که بر پایه آنها طرفینی بودن معاشرت به معروف بین همسران قابل استنباط اسـت. از جمله آیاتی که دراین خصوص مناسبت دارد، آیه ای اسـت که زنان را در موقع نشوز مردان به صلح و سازش دعوت نموده اسـت و از سویی دیگر، مردان ناشز را به احسان و تقوای الهی فراخوانده اسـت. (2) بی گمان، این مورد می تواند نمونه ای قرآنی مبنی بر طرفینی بودن این اصل اخلاقی باشد.
3. اگر چه این آیه شریفه،در مورد معاشرت به معروف مردان با همسران خود اسـت اما عقلاً بازتاب طبیعی آن، طرفینی بودن این نحوه رفتاراست؛ زیرا چنانچه مدیر و مسئول
خانواده، با اخلاقی نیکو آرامش نسبی را برای خانواده خود به ارمغان بیاورد، از لحاظ روانی نوعاً معاشرتی نیکو را پاسخ خواهد گرفت؛ همان گونه که آیه شریفه «هَلْ جَزَاءُ الاحْسانِ إِلا الاحْسانُ» (الرحمن :60) نیز این نکته را تأیید می نماید.
در پاسخ دوم نیز می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
1.با دقت و تأمل درآیه مورد بحث و برخی دیگر از آیات قرآن و نیز با مراجعه به تاریخ، به روشنی رفتار مستبدانه و ظالمانه اعراب با زنانشان قابل برداشت خواهد بود. طبق آیه مربوطه، بعضاً زنان اختیار خود و یا اموال خود را نداشتند و چنانچه برای آنان اموالی نیز وجود داشت، در نزد عرف، آن قدر شخصیت و منزلت نداشتند که بتوانند خود مالک آنها باشند.(3) آنها حتی اختیار مهریه خود را نداشتند؛ همان گونه که قرآن کریم در این باره می فرماید : «چگونه آن [مهر] را می ستانید با آنکه از یکدیگر کام گرفته اید، و آنان از شما پیمانی استوار گرفته اند.»(4)
بنابراین، با حاکمیت این گونه فرهنگ های جاهلانه و ظالمانه از ناحیه مردان، طبیعی و منطقی اسـت که برای فرهنگ سازی صحیح، باید از آنان شروع کرد. به علاوه آنکه در جریان این نوع کج رفتاری ها از سوی برخی از مردان، فضای مناسبی برای طرح دعوت زنان به چنین معاشرتی وجود نداشت؛ چرا که هر سخن جایی و هر نکته مکانی دارد. تردید نمی توان کرد که آیاتی نظیر «عاشروهن بالمعروف» (نساء:19) و «فامسکوهن بمعروف او سرحوهنّ
باحسان» (بقره: 231) با هدف حمایت از ارزش و منزلت زنان و تأمین حقوق قانونی و اخلاقی آنان نازل شده اسـت.
2. معاشرت به معروف بعضاً براساس جوفکری حاکم برآن عصر، ناخواسته و ناآگاهانه و از روی اجبار، البته نه به دور از نقص و یا همراه با اصول اخلاقی، از سوی زنان اعمال می شد؛ چه آنکه زنان نه تنها مجبور بودند به مردان صاحب قدرت خود احترام بگذارند، بلکه بعضاً باید احترام برده گونه ای نیز برای شوهران خود قایل باشند؛ چنان که این برداشت از خود آیه مورد بحث و آیاتی نظیرآن، به دست می آید.
3. از آن رو که ریاست خانواده به عهده مرد اسـت «الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلى النِّساءِ »(نساء: 34) و مدیریت و ریاست، مقتضی آن اسـت که نوعاً دست شوهران در تصمیمات مربوط به روابط زناشویی بازتر باشد، طبیعتاً نحوه رفتار شایسته دراین قلمرو توسط آنها آسیب پذیرتر اسـت و به دلیل آنکه معمولاً مردان با زنان، به معروف معاشرت نمی کنند، خداوند در قرآن کریم، مکرر آنها را به این رفتار امر کرده اسـت، از این رو، این صراحت به معنای یک طرفه بودن این نوع رفتار نیست، بلکه در فرهنگ قرآنی هر یک از همسران باید به یکدیگر به معروف رفتار نمایند.

5. نقش بنیادین معاشرت به معروف در روابط همسران

نقش اساسی معاشرت به معروف در روابط همسران از منظر قرآن کریم قابل انکار نیست. بلکه بی گمان، شیوه فرهنگی قرآن کریم در رابطه با نحوه رفتار همسران با یکدیگر، از ارزش های اخلاقی ای در خور اعتنا به شمار می رود. از بنیادین بودن اصل معاشرت به معروف در بین همسران، همان بس که پروردگار متعال، اکراه و اجبار هیچ یک از همسران را درقبال
تصمیم گیری و اعمال قدرت دیگری نمی پسندد و برآن اعتراض می نماید. این بینش که چنانچه دست یکی از همسران در اعمال قدرت باز باشد، باید به گونه ای اقدام نماید که طرف مقابل را دراکراه و اجبار غیر منطقی و غیر پسندیده قرار ندهد، به حق یکی از مدرن ترین و جامع ترین گونه روابط اخلاقی اسـت. خداوند حکیم در باب اکراه و تحت فشار بودن یکی از همسران، به موضوعی ملموس در عصر نزول اشاره می نماید و می فرماید :«یَأَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُوا لا یحِلُّ لَکُمْ أَن تَرِثُوا النِّساءَ کَرْهاً وَ لا تَعْضلُوهُنَّ لِتَذْهَبُوا بِبَعْضِ مَا ءَاتَیْتُمُوهُنَّ إِلا أَن یَأْتِینَ بِفَاحِشهٍ مُّبَیِّنَهٍ» (نساء:19) اى کسانى که ایمان آورده‏اید، براى شما حلال نیست که زنان را به اکراه ارث برید؛ و آنان را زیر فشار مگذارید تا بخشى از آنچه را به آنان داده‏اید [از چنگشان به در] برید، مگر آنکه مرتکب زشتکارى آشکارى شوند. دراین آیه شریفه، پروردگار با ارث بردن زنان و یا به باور برخی، به ارث بردن اموال زنان (همچون : طباطبائی، 1374 ش، ج4، ص402) و نیز تحت فشار قرار دادن آنها برای به چنگ آوردن اموالشان، مخالفت می ورزد و آن گونه رفتارها را به شدت غیراخلاقی و ممنوع می شمارد.
به نظر می رسد پیام جاودانه این آیه شریفه آن باشد که اقدامی که موجب گردد زن، تحت فشار و مضیقه واقع شود، در نزد پروردگار پذیرفته نیست.
شایان ذکراست واژه «کَرهاً» و عبارت «لاتَعضُلُوهُنَّ» در آیه شریفه، به نوعی، دیدگاه پروردگار را بر غیراخلاقی بودن روابطی که یکی از همسران، طرف دیگر را در مضیقه قرار دهد، ترسیم می کند. آنچه ما اینک در صدد بیان آن هستیم، آن اسـت که طبیعتاً اکراه و تحت فشار بودن یکی از همسران در کانون خانواده، امروزه متحول گشته اسـت و در قلمرو ریاست مرد در خانواده، بعضاً با اشکالی دیگر در روابط همسران بروز و ظهور دارد. طبیعتاً با ستردن غبار مهجوریت از سیمای جاودانه پیام الهی، می توان گفت که معاشرت به معروف
در بین همسران، هرگونه اجبار و نارضایتی و تحت فشار قرار دادن غیر منطقی را در روابط همسران می زداید.
این باور مقتضی آن اسـت که اندیشمندان و صاحب نظران دراین حیطه، اعم از فقها، مفسران، حقوق دانان و عالمان اخلاق، در تعیین روابط و وظایف همسران به بنیادین بودن این اصل در نزد شریعت اسلامی اهتمام داشته باشند؛ همچنان که بسیاری از آنان بدین اصل توجه داشته و مسائلی همچون تحول در مصادیق نفقه را در روابط همسران بر پایه این اصل تنظیم نموده اند؛ از جمله آنکه برخی از فقها تصریح نموده اند که در صورت نیاز زن به خادم، تأمین نفقه خادم نیز وظیفه مرد اسـت، و آن را لازمه معروف شمرده اند.(طوسی، [بی تا]، ب، ج6، ص4)
همچنین برخی از حقوق دانان نیز به این مهم توجه ورزیده و همواره براخلاقی نمودن قوانین مربوط به روابط همسران تأکید نموده اند. برخی از ایشان در این رابطه نگاشته اند:
«قانون مدنی پیش ازاصلاحیه آبان 1381، در ماده 1107 نفقه را شامل مسکن، البسه، غذا واثاث البیت می شمرد و نهایتاً وجود خدمتکار را در صورت عادت یا حاجت زن نیز از عناصر نفقه می دانست. در بازنگری مصوب 19 /8 /1381، ماده 1107 نفقه را "عبارت از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن..." دانسته و مواردی را ذکر کرده، که از عبارت " از قبیل" دانسته می شود که مصادیق تمثیلی اسـت نه حصری.»(قربان نیا و همکاران، 1384، ج2، ص 71)
افزون براین، قانونگذار مدنی در ماده 1103 بر همین اصل اخلاقی جامه قانون پوشانده و تصریح کرده اسـت: «زوجین متکلف به حسن معاشرت با یکدیگرند.» این ماده قانونی اگر چه این اصل اخلاقی را وارد دنیای حقوق کرده اسـت، اما هنوز رنگ اخلاقی آن بر رنگ حقوقی اش می چربد.

پی نوشت ها :

1ـ‌ «وَ مِنْ آیَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکم مِّنْ أَنفُسِکُمْ أَزْوَجاً لِّتَسکُنُوا إِلَیْهَا وَ جَعَلَ بَیْنَکم مَّوَدَّهً وَ رَحْمَهً إِنَّ فى ذَلِک لاَیَتٍ لِّقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ» (روم:21): و ازنشانه های اواینکه از [نوع] خودتان همسرانی برای شما آفرید تا بدان ها آرام گیرید، و میانتان دوستی و رحمت نهاد. آری، دراین [نعمت] برای مردمی که می اندیشند قطعاً نشانه هایی اسـت.
2- «وَ إِنِ امْرَأَهٌ خَافَت مِن بَعْلِهَا نُشوزاً أَوْ إِعْرَاضاً فَلا جُنَاحَ عَلَیهِمَا أَن یُصلِحَا بَیْنهُمَا صلْحاً وَ الصلْحُ خَیرٌ وَ أُحْضرَتِ الاَنفُس الشحَّ وَ إِن تُحْسِنُوا وَ تَتَّقُوا فَإِنَّ اللَّهَ کانَ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِیراً» (نساء:128) : و اگر زنى از شوهر خویش بیم ناسازگارى یا رویگردانى داشته باشد، برآن دو گناهى نیست که از راه صلح با یکدیگر، به آشتى گرایند؛ که سازش بهتر اسـت. و[لى‏] بخل [و بى‏گذشت بودن‏]، در نفوس، حضور [و غلبه‏] دارد؛ و اگر نیکى کنید و پرهیزگارى پیشه نمایید، قطعاً خدا به آنچه انجام مى‏دهید آگاه اسـت.
3 ـ «یا أَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُوا لا یحِلُّ لَکُمْ أَن تَرِثُوا النِّساءَ کَرْهاً...»(نساء:19): اى کسانى که ایمان آورده‏اید، براى شما حلال نیست که زنان را به اکراه ارث برید.
4 ـ «وَ کَیْف تَأْخُذُونَهُ وَ قَدْ أَفْضى بَعْضکمْ إِلى بَعْضٍ وَ أَخَذْنَ مِنکم مِّیثَاقاً غَلِیظاً» (نساء:21)

منبع مقاله :
نشریه بانوان شیعه، شماره 20

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط



کلماتی برای این موضوع
بایسته‌های اخلاقی همسران و نقش آن در تربیت فرزندانچکیده این مقاله، با رویکرد تحلیلی و نظری به بررسی بایسته‌های اخلاقی همسران و آثار آن نقد و بررسی مبانی فکری فمینیسم از منظر آیات و …نقد و بررسی مبانی فکری فمینیسم از منظر آیات و روایات کریمه گل گلیجشنواره علامه حلیره اسامی برگزیدگان دوره‌های …نام نام خانوادگی جنسیت نام اثر گروه علمی استان شهر مدرسه نوع انتخاب زهرا کلهر اسلام کوئست مرجعی برای پاسخگویی به سوالات دینی، اعتقادی و شرعیخاستگاه مدارا و عفو از دیدگاه قرآن و حدیثعفو در اصل به معنای صرف نظر کردن و رها کردن است؛ از این رو، برای بیان صرف نظر کردن از چرا خدا بعضی از انسان ها را بدبخت آفریده؟ شهر سوالسوالها به ظاهر ساده ولی در باطن فربه، جدی و اساسی است در مقابل ، پاسخ های شما، ظاهری جایگاه اخلاق در اسلام پرسمان دانشجویی ـ اخلاقجایگاهاخلاقدراسلامیکی از موانع خودسازی که ناشی از هوای نفس است، پرگویی است مشکل پرگویی این است که باعث نوشته های خواندنی روح‌اله شنبه ‏ ‏ اگر جمعیت چین به شکل یک صف از مقابل شما راه بروند، این صف امیدودوازده امیدوار به دوازدهدانلود آهنگ این سومین جنگ جهانی مهسا ناوی ازش دلم خالی شده از غصه لبریزه با لینک مستقیمآیا برای جبران حق الناس می‌شود قرآن ختم کرد و …آیا می توانم در ماه مبارک رمضان یک دور ثواب ختم قرآن را برای از بین بردن حق الناس هایی

بررسی اصل «معاشرت به معروف میان همسران »از منظر قرآن کریم (2)

[ad_1]

3. تفسیر «عاشروهن بالمعروف»

1-3. دیدگاه مفسران

با توجه به آنکه بخشی از فهم معروف در راستای انتظارات عرف شکل می یابد، مناسب می
دانیم تفسیرعبارت شریفه «عاشروهنّ بالمعروف» را که حکایت از بنیادین بودن این امر در روابط همسران دارد، از دیدگاه برخی از مفسرانِ متقدم و متأخر بررسی نماییم، تا ضمن ارزیابی و سنجش تفصیلی آن، از حدود تأثیرگذاری بینش و معرفت عرف در آن تفاسیر جویا شویم.
برخی از مفسران قرن دوم، دراین خصوص تنها به مصاحبت به احسان اشاره نموده اند، (مقاتل بن سلیمان، 1423 ق، ج1، ص364) برخی دیگر در قرن پنجم معروف را ایفای حقوقی که خداوند بر مردان واجب نموده ونیز طلاب دادن به احسان تعریف نموده اند.(طوسی، [بی تا]، الف، ج3، ص 150) عده ای نیزدرقرن ششم باور دیگر مفسران را چنین تصریح نموده اند: «به باور بعضی از مفسران، منظوراین اسـت که با آنان به گونه ای پسندیده رفتار کنید، هم از نظر عواطف و احساسات و مهر و محبت، هم از جهت ادای حقوق جسمی و تأمین هزینه زندگی آنان. اما برخی براین باورند که با آنان به تندی رفتار نکنید، بلکه با مهروگشاده رویی با آنان روبه رو شوید و پاره ای نیز گفته اند: تفسیرآیه این اسـت که به سبک خودشان با آنان رفتار کنید.» (طبرسی، 1380ش، ج2، ص 776) مفسر دیگر در قرن هفتم، مراد ازمعاشرت به معروف را چنین می داند که مرد حق مهریه و نفقه همسرش را ایفا نماید. جز درزمانی که گناهی از او سر زده باشد، چهره اش را بر او تنگ نگیرد و با تندی با او صحبت نکند و میل به غیر او را برای او آشکار نسازد. (قطبی، 1364 ش، ج5، ص 97)
برخی نیز در قرن نهم و دهم، نیکی در قول و نفقه و همبستری را مراد آیه دانسته (سیوطی و محلی، 1416ق، ص 102) و برخی در قرن یازدهم نیز به انصاف در فعل و نیکی در قول اشاره نموده اند.(فیض کاشانی، 1416ق، ج1، ص432) عده ای نیز در قرن سیزدهم افزون بر ذکرچنین
مصادیقی، وجوب استخدام خدمتکار برای همسری که ـ درخانه پدری ـ کارهای خود را انجام نمی داده اسـت، از مصادیق معاشرت به معروف شمرده اند (آلوسی، [بی تا]، ج4، ص 243) و بعضی نیز حسن معاشرت را مانع نفی ضرر و نفی اکراه در مورد زن دانسته اند.(ابن عاشور، [بی تا]، ج4، ص 286) برخی دیگر در قرن چهاردهم مراد از معاشرت به معروف را معاشرتی دانسته اند که نزد عقل و شرع نیکو شمرده گردد، و آن نحوه رفتار را بر تمام افراد گسترش داده اند؛ ضمن آنکه سهم زنان را در خانواده بیشتر یافته و تصریح کرده اند : «و مخصوصاً با کسانی که زیردست شخص باشند و مخصوصاً با زن آزاده ای که به سبب مهریه مملوک تو شوهر شده اسـت.» (گنابادی، 1408 ق، ج2، ص 8)
عده ای از مفسران معاصر، عبارت مذکور را در حد یک ترجمه بیان نموده و بعضاً آن را در قالب عباراتی همچون : «دستور معاشرت شایسته و رفتارانسانی مناسب با زنان» (مکارم شیرازی و همکاران، 1377 ش، ج3، ص320) «با زنان باید خوش رفتاری کرد.» (قرائتی کاشانی، 1383ش، ج2، ص 260) و «البته با زنان به نحو نیکو و پسندیده رفتار کنید و آنها را بدون سبب اذیت نکنید» (صادق نوبری، 1381 ش، ج2، ص 71) بیان نموده اند؛ اما برخی به تشخیص عرف اشاره نموده و قانونگذار را به این اصل توجه داده و گفته اند : «قانونگذار باید درمورد معاشرت با زن و حقوق او، بر عرف تکیه نماید و معاشرت سلیم را معین نماید.» (مدرسی، 1419 ق، ج2، ص 42)
عده ای نیزبا توجه به آنکه معروف را هر امری دانسته که مردم در مجتمع خود آن را می شناسند و به آن جاهل نیستند، در تفسیر عبارت مربوطه، با توجه به عنایت به عرف معاصر، آن را به آزادی زن و اینکه زن جزء مقوم جامعه اسـت و باید در حد وسع و توانایی اش در جامعه، مشارکت و همکاری و تعاول داشته باشد، مرتبط نموده اند.(طباطبائی، 1374 ش، ج4،
ص 404-405)
برخی نیز طبق عرف زمانه، آزادی زن در خانواده را به گونه ای دیگر در تفسیر عبارت مذکور ذکر نموده و با ذکر مصادیقی همچون : علاقه مرد به همسرش ـ براساس مودت و رحمتی که خداوند میان آنها قرار داده اسـت ـ و احترام به احساسات و عواطف و شخصیت مستقلش را اراده و تفکر، آزادی زن درخانواده را محترم شمرده اند.(فضل الله، 1419 ق، ج7، ص 163)

2-3. نقد و تحلیل اجمالی تفاسیر مذکور در رابطه با آیه مربوطه

شرح و تفسیرهای مطرح شده پیرامون عبارت شریفه «عاشروهن بالمعروف» به ترتیب ذیل، شایسته تحلیل و تبیین اسـت :
1. از آن رو که در قرون گذشته، شرایط، فرهنگ و امکانات گوناگون روند صعودی قابل توجهی نداشته و طبیعتاً عرف آن اعصار چندان متحول نگشته اسـت، معمولاً دربین نظریات متقدمان، تجدد نظر و پدیده ای چندان نوین در تفسیرعبارت مذکور مشاهده نمی گردد.
البته این دلیل نمی شود که بگوییم آنها به اصولی بودن معاشرت به معروف توجهی نداشته اند؛ اما با توجه به اینکه در قرون اخیر، دراثر پیشرفت و رشد بینش فرهنگی و اجتماعی انسان ها، اندیشه های عرف دچار تغییر وتحول گشته اند، به خصوص بالندگی و رشد فکری زنان، انتظارات عرف را نسبت به مسائل آنها متفاوت از قبل نموده اسـت، طبیعتاً انتظار می رود که در تفاسیر اخیر به این مهم توجه شده باشد. ازاین رو، برخی از مفسران همچون علامه طباطبائی و علامه فضل الله، با توجه به واقعیت های زمانه در نزد عرف، درتفسیر آیه مربوط، به مسائلی همچون آزادی اجتماعی زنان و احترام به شخصیت آزاده آنان اشاره
کرده اند؛ همچنان که برخی دیگر وجود خدمتکار را (در صورت اقتضای شأن زن) مطرح نموده بودند.
2. شایان ذکراست آن دسته از نظریاتی که معاشرت به معروف را تنها به معاشرت نیکو و پسندیده تفسیرنموده و یا سخن از احسان به میان آورده اند، بیشتر مشابه ترجمه اسـت تا تفسیر. بنابراین، در تفسیراین عبارت شریفه حتی اگرازذکر مصادیق معاشرت به معروف در آن عرف، صرف نظر شود، مناسب اسـت حداقل از معاشرت های ناپسند و آفت های اخلاقی ای که درآن عصر موجب سست شدن نظام خانواده می گردید، سخن به میان آید تا بدین وسیله ظهور جاودانه حاکمیت این نوع اخلاق در هرزمانه ای مطرح شود.
3. برخی از مفسران دراین خصوص، عبارت شریفه را به ادای حقوق زن، همچون حق مهریه و نفقه، تفسیر نموده اند. اگر تصور آنان از معاشرت به معروف، صرف وفاداری به این حقوق باشد، مسلماً دیگر نیازی به بیان واژه «معروف» دراین قلمرو نبوده اسـت و همان عبارت شریفه «وَ آتُوا النِّساءَ صَدُقَاتِهِنَّ نِحْلَهً» (نساء:4) یا همان وجوب عدالت ورزی در روابط زوجین، اینچنین مفادی را می رساند؛ لیکن چنانچه مراد آنها این باشد که به گونه ای درادای حقوق زنان رفتار نمایید که در نزد عرف، پسندیده و رضایت بخش باشد، طبیعتاً این معنا می تواند مصادیقی از معاشرت معروفی باشد که در قرآن کریم درحق همسران به کار رفته اسـت.
4. برخی از مفسران نیز «آسیب نرساندن به زنان بدون سبب» را از مصادیق معاشرت به معروف شمرده اند. دراین خصوص نیز می توان به گستره معنایی «معروف» اشاره نمود و گفت : معاشرت به معروف در صدد بیان رفتاری فراتر از منع اضرار بی سبب اسـت؛ زیرا طبق باورقرآنی، این نحوه رفتار (آسیب نرساندن به دیگران بدون سبب) در رابطه با تمام
افراد جامعه ضروری اسـت؛ همان گونه که در این زمینه آمده اسـت : «و کسانی که مردان و زنان مؤمن را بی آنکه مرتکب [عمل زشتی] شده باشند آزار می رسانند، قطعاً تهمت و گناهی آشکار به گردن گرفته اند» (احزاب :58)؛ حال آنکه عبارت «عاشروهن بالمعروف» در رابطه با همسران اسـت که خداوند در میان آنها مودت و رحمت را قرار داده اسـت.(روم:21) بنابراین، با این بینش می توان گفت : رابطه محبت آمیز و محبت گونه همسران اقتضا می کند که عفو و گذشت و صلح و صفا و صمیمیت و دلسوزی، میدانی حتی به اکراه و تحت فشار قرار دادن همسران ندهد؛ همان گونه که ابن عاشور، از مفسران قرن سیزدهم، حسن معاشرت را در این خصوص جامع نفی ضرر و نفع اکراه شمرده اسـت.(ابن عاشور، [بی تا]، ج4، ص 286) بنابراین، عبارت مذکور تنها در صدد منع از آسیب رساندن به همسر نیست، بلکه مسائل اخلاقی ای فراتر ازاین را نیز مورد نظر دارد.
منبع مقاله :
نشریه بانوان شیعه، شماره 20

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط



کلماتی برای این موضوع
بایسته‌های اخلاقی همسران و نقش آن در تربیت فرزندانچکیده این مقاله، با رویکرد تحلیلی و نظری به بررسی بایسته‌های اخلاقی همسران و آثار آن نقد و بررسی مبانی فکری فمینیسم از منظر آیات و …نقد و بررسی مبانی فکری فمینیسم از منظر آیات و روایات کریمه گل گلیجشنواره علامه حلیره اسامی برگزیدگان دوره‌های …نام نام خانوادگی جنسیت نام اثر گروه علمی استان شهر مدرسه نوع انتخاب زهرا کلهر اسلام کوئست مرجعی برای پاسخگویی به سوالات دینی، اعتقادی و شرعیخاستگاه مدارا و عفو از دیدگاه قرآن و حدیثعفو در اصل به معنای صرف نظر کردن و رها کردن است؛ از این رو، برای بیان صرف نظر کردن از پایگاه سابق تخصصی نقد و بررسی عرفانهای کاذبشادی بی هدف دالای لاما گردآورندهمظاهری سیف سرور و شادمانی و رضایت مندی از گرایش نوشته های خواندنی روح‌اله شنبه ‏ ‏ اگر جمعیت چین به شکل یک صف از مقابل شما راه بروند، این صف چرا خدا بعضی از انسان ها را بدبخت آفریده؟ شهر سوالسوالها به ظاهر ساده ولی در باطن فربه، جدی و اساسی است در مقابل ، پاسخ های شما، ظاهری آیا برای جبران حق الناس می‌شود قرآن ختم کرد و …آیا می توانم در ماه مبارک رمضان یک دور ثواب ختم قرآن را برای از بین بردن حق الناس هایی آذر طب اسلامی وسنتی عقیلی خراسانیناباروری، قصّه پر غصّه بسیاری از خانواده ها به خصوص زوج های جوان است؛ قصّه ای که ترنّم

بررسی اصل «معاشرت به معروف میان همسران »از منظر قرآن کریم (1)

[ad_1]

چکیده

فضای روابط همسران ازمنظر قرآن کریم، مملو از بایسته ها و شایسته های ناب اخلاقی اسـت که پیوند مودت آمیز و عاشقانه همسران را محکم و استوار می نماید. ثمره شناخت اصول اخلاقی حاکم بر روابط همسران از منظر متعالی قرآن کریم، ارمغانی نوین و تمدنی ناب اسـت. از جمله آن اصول، اصل معاشرت به معروف اسـت. مطابق فرهنگ غنی قرآنی، هریک از همسران باید با یکدیگر به معروف رفتار نمایند. ازآن رو که دایره معنایی «معروف» محدود و ثابت نیست، بلکه در هر زمانه ای، افزون بر مطابقت با معیارهای شرعی، همواره با تحول زمان و پیشرفت خردمندان متدین قابل تغییراست، لازم اسـت مسائل مربوط به روابط همسران در هر زمانه ای، تحت حاکمیت چنین اصلی، لباس زیبای اخلاق را برتن کنند. این باور مقتضی آن اسـت که اندیشمندان و صاحب نظران اسلامی در تعیین روابط و وظایف همسران به راهنما و بنیادین بودن اصل معاشرت به معروف میان همسران اهتمام داشته باشند.
کلیدواژه ها: قرآن کریم، اخلاق، اصل معاشرت به معروف، همسران.

مقدمه

درمنطق قرآن کریم، اصل معاشرت به معروف، یکی ازاصول اساسی حاکم بر روابط همسران اسـت. چنین اصلی در روابط همسران، یک اصل اخلاقی اسـت که به دلیل قرابت اخلاق و حقوق، در زمره مبانی و قواعد حقوقی حاکم بر روابط همسران نیز در آمده اسـت، به گونه ای که قانونگذار بدان عنایت ورزیده، ضمن ماده 1103 قانون مدنی، تصریح نموده اسـت: «زن و شوهر مکلف به حسن معاشرت با یکدیگرند.»
باید اذعان نمود که چنین اصل اخلاقی ای در ضمن عبارت شریفه «عاشروهن بالمعروف» (نساء:19) در قرآن کریم، در راستای اهتمام بر سلامت اخلاقی خانواده و حفظ آن نظام توسط ارزش ها و هنجارهای اخلاقی، حاکمیت همه جانبه اخلاق را در روابط همسر داری ترسیم می نماید. با این بینش، دیدگاه الهی مقتضی آن اسـت که احکام وحقوق مربوط به روابط همسران، همواره باید بر پایه چنین اصلی، از پویایی اخلاق بهره مند باشند و مفسران، فقها، حقوق دانان و تمامی صاحبان اندیشه و قلم دراین عرصه، ضمن تسلط بر مفهوم و مصادیق معروف و منکر اجتماعی، در تفسیرو تعیین روابط خانوادگی و تنظیم ضوابط و تبصره های مربوطه، بدین اصل اهتمام ورزند و وروابط خانوادگی را در باور فرهنگ مسلمانان به روابط صرف حقوقی مبدل نسازند.
از این رو، دراین نوشتار سعی بر آن اسـت که ضمن ارائه معنا و تفسیر اصل اخلاقی معاشرت به معروف و نقد و تحلیل تفاسیر مربوطه، موضوعات مرتبط با آن، همچون طرفینی و بنیادین بودن آن اصل در روابط همسران، ترسیم گردد، ضمن آنکه ارائه نمونه هایی از روابط همسران، مطابق فرهنگ غنی قرآنی، گویای محوریت و اصالت معاشرت به معروف و رفتار مسالمت آمیزآنها خواهد بود. بررسی این مهم نیز در این مقاله مورد توجه
قرار گرفته اسـت.
ذکر این نکته نیز بجاست که چون غالباً در گذرای زمان، زنان در روابط با همسران در معرض ضرر و زیان حقوقی و اخلاقی قرار می گیرند، طبیعتاً دفاع از مظلومیت زن در تبیین اصل معاشرت به معروف بیشتر به چشم می خورد. ازاین رو، قرار گرفتن تحقیق در این جریان، به سیر طبیعی بحث مرتبط می باشد.

1. مفهوم «اصل»

«اصل» درلغت بر ته وبن هر چیز اطلاق می گردد. این معنا آن قدر وسعت یافته اسـت که به هرآنچه که وجود چیزی دیگر به آن بسته اسـت نیزاطلاق می گردد. ازاین رو، پدر برای پسر، و رود برای جوی اصل اسـت. اصل مقابل فرع اسـت و جمع ان اصول اسـت و بر قوانین نیز اطلاق می گردد.(جر، 1973 م، ص 109)
از آن رو که قوانین هر موضوع، اصل و ریشه آن موضوع می باشند، می توان در تعریف اصل گفت : اصل عبارت از قاعده و قانون ثابتی اسـت که پایه و ستون مسائل مربوط به حوزه مرتبط با خود را تشکیل می دهد، به گونه ای که استنباط کلیه احکام و مسائل مربوط به آن حوزه بر مبنا و مطابق آن قاعده صورت می پذیرد.
واژه «اصل» دردو آیه از قرآن کریم، و جمع آن (اصول) نیز در یک آیه به کار رفته اسـت که با بررسی و تحلیل هر کدام از آنها، اتخاذ معنای مذکور تقویت می گردد. با این انگیزه، به ذکر یک مورد اکتفا می گردد: «أَلَمْ تَرَ کَیْف ضرَب اللَّهُ مَثَلاً کلِمَهً طیِّبَهً کَشجَرَهٍ طیِّبَهٍ أَصلُهَا ثَابِتٌ وَ فَرْعُهَا فى السمَاءِ» (ابراهیم : 24) آیا ندیدی خدا چگونه مثل زده : سخنی پاک که مانند درختی پاک اسـت که ریشه اش استوار و شاخه اش در آسمان اسـت. عبارت شریفه « أصْلُهَا ثَابِتٌ وَ
فَرْعُهَا فِی السَّمَاءِ» توصیفی برآن شجره مذکور اسـت. این مشخصه که اصل درخت ثابت و فرع آن درآسمان اسـت، حکایت از آن دارد که اصل درخت (ریشه درخت) تکیه گاه فروعات درخت (همچون شاخه، ساقه، میوه و...) اسـت و قوام و ثبات آن فروعات بسته به چنان اصلی اسـت. با این نگاه، معنای اصل از خود قرآن کریم نیز قابل برداشت و فهم اسـت.

2. گستره معنایی «معروف»

در این مبحث پس از تبیین معنای لغوی معروف، آن را ازمنظر قرآن کریم مورد بررسی قرار می دهیم و آنگاه از تشخیص معروف به وسیله عرف خردمندان متشرع سخن می گوییم.

1-2. معروف از منظر لغت شناسان

«معروف» از جمله واژه هایی اسـت که همواره از سویی در معنای آن، وضوح و بداهت به چشم می خورد و از سویی دیگر، به دلیل عام بودن و یا کلیتش و یا نیاز به احاطه بر معرفت شناسی آن دراجتماع سالم دینی، از نوعی ابهام و پوشیدگی برخوردار اسـت.
واژه «معروف» از «عُرف» مشتق شده اسـت.(ابن منظور، 2000م، ج10، ص 112) «عُرف» به معنای خوبی اسـت و در مقابل «نُکر» که به معنای بدی اسـت قرار دارد. از این رو، «معروف» که اسم مفعول از «عُرف» اسـت، به معنای هر چیزی اسـت که خوب اسـت و در مقابلِ «منکر» (به معنای هر چیزی که بد اسـت) قرار دارد؛ چنان که برخی از لغت شناسان گفته اند : «معروف» ضد «منکر» اسـت و «عُرف» ضد «نُکر» اسـت. (همان / فیروزآبادی، [بی تا]، ج3، ص 179)
برخی از لغت شناسان معنای «معروف» را کامل تر بیان کرده اند: «معروف، به معنای هر
چیزی ازخیر و نیکی اسـت که در نزد نفس شناخته شده باشد.» (ابن منظور، 2000 م، ج10، ص 112) و یا گفته اند : «آنچه در میان مردم در عادات و معاملاتشان معمول و متعارف اسـت، معروف نام دارد.» (جر، 1973 م، ص 824) گاهی نیز آن را مترادف با نیکی و مدارا و احسان دانسته اند (مقری فیومی، [بی تا]، ج2، ص 404)؛ اما کامل ترازهمه تعاریف، آن اسـت که گفته اند : «معروف هر فعلی اسـت که توسط عقل و شرع پسندیده باشد.» (راغب اصفهانی، 1423ق، ص 561)

2-2. معروف از منظر قرآن

در عرصه جست و جوی «معروف» در قرآن کریم حدود 37 مرتبه در حوزه های گوناگون، این واژه به چشم می خورد. آنچه در ارتباط معنای آن واژه در قرآن کریم قابل برداشت اسـت، آن اسـت که معروف، معنایی اعم دارد که مطابق با قرینه مقرون به آن، بر معنای مقصود دلالت دارد؛ ضمن آنکه آن واژه، مشترک معنوی اسـت که درهمه مصادیق خود بر «آنچه نیک اسـت» گستره دارد. برای مثال، عبارت «وَ آتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ » (نساء:25)، دلالت بر ادای حقوق مادی به شیوه نیکو؛ عبارت «قُولُوا لَهُمْ قَوْلاً معْرُوفاً» (نساء:8) دلالت بر ارائه سخن به نحو نیکو؛ عبارت عاشروهنّ بالمعروف (نساء:19) دلالت بر معاشرت به نیکو؛ و عبارت «الْوَصِیَّهُ لِلْوَالِدَیْنِ وَ الاَقْرَبِینَ بِالْمَعْرُوفِ »(بقره :180)، دلالت بر وصیت نیکو می کند. این جامعیت ازمنظر لغویان نیز قابل ارائه اسـت؛ چنان که گفته اند: «معروف اسم جامع اسـت برای هر آنچه که مربوط به اطاعت خداوند وتقرب به سوی او واحسان به معروف و... باشد»(ابن منظور، 2000 م، ج10، ص112)
3-2. تشخیص معروف توسط عرف خردمندان متشرع
گفتنی اسـت که عقل انسان در هر عصری نسبت به گذشته در حال پیشرفت و ترقی اسـت و فهم آن از اصول شریعت در حال رشد و پیشرفت اسـت. این نوع ترقی، همواره تشخیص معروف را در اجتماع انسان ها تغییر پذیر و با مسائل مستحدثه و پدیده های نوین سازگار می سازد. البته شکی نیست که چنین تغییری در صورتی در نزد شریعت اسلامی جایگاه محترم و قابل پذیرشی دارد که با قواعد و معیارهای دینی مطابق باشد. برای مثال، طبق این دیدگاه، در هیچ زمانه ای کشف حجاب بانوان در عرف پیشرفته مسلمانان، نمی تواند به منزله معروف تلقی گردد؛ زیرا این امر با احکام شریعت اسلامی سازگاری ندارد، بلکه معروف دینی با اخلاق پسندیده ای مرتبط اسـت که حاصل پیشرفت و ترقی مسلمانان در سایه هدایت آموزه های دینی اسـت. با وجود این اصول، معروف در حوزه دینی، همواره از نوعی ثبات و مصادیق آن از تحول برخوردار اسـت؛ با این بیان که از سویی متکی به شریعت اسلامی اسـت و از سویی دیگر، در زوایایی که با دین تعارضی ندارد، همراه با زمان و پیشرفت انسان ها حرکت می نماید. با این باور، مراد ما دراین نوشتار ازعرف، همان عرف جامعه اسلامی پیشرفته اسـت؛ عرفی که در اعصار مختلف مبتنی براخلاق والای اجتماعی اسـت؛ عرفی که با اعتقاد به ثبات اصول اخلاقی، مصادیق آن در زمان هاو مکان های مختلف را گوناگون می شمارد.
منبع مقاله :
نشریه بانوان شیعه، شماره 20

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط



کلماتی برای این موضوع
بایسته‌های اخلاقی همسران و نقش آن در تربیت فرزندانچکیده این مقاله، با رویکرد تحلیلی و نظری به بررسی بایسته‌های اخلاقی همسران و آثار آن نقد و بررسی مبانی فکری فمینیسم از منظر آیات و …نقد و بررسی مبانی فکری فمینیسم از منظر آیات و روایات کریمه گل گلیجشنواره علامه حلیره اسامی برگزیدگان دوره‌های …نام نام خانوادگی جنسیت نام اثر گروه علمی استان شهر مدرسه نوع انتخاب زهرا کلهر اسلام کوئست مرجعی برای پاسخگویی به سوالات دینی، اعتقادی و شرعیخاستگاه مدارا و عفو از دیدگاه قرآن و حدیثعفو در اصل به معنای صرف نظر کردن و رها کردن است؛ از این رو، برای بیان صرف نظر کردن از چرا خدا بعضی از انسان ها را بدبخت آفریده؟ شهر سوالسوالها به ظاهر ساده ولی در باطن فربه، جدی و اساسی است در مقابل ، پاسخ های شما، ظاهری نوشته های خواندنی روح‌اله شنبه ‏ ‏ اگر جمعیت چین به شکل یک صف از مقابل شما راه بروند، این صف جایگاه اخلاق در اسلام پرسمان دانشجویی ـ اخلاقجایگاهاخلاقدراسلامیکی از موانع خودسازی که ناشی از هوای نفس است، پرگویی است مشکل پرگویی این است که باعث آذر طب اسلامی وسنتی عقیلی خراسانیناباروری، قصّه پر غصّه بسیاری از خانواده ها به خصوص زوج های جوان است؛ قصّه ای که ترنّم جزوه دانش خانواده و جمعیت زینی وند یوسف دانش …لیسانس مطالعات خانواده از دانشگاه تربیت معلم تبریز ،کارشناسی ارشد مطالعات زنان و

زنانی که از همسران خود ایدز می گیرند

[ad_1]

زنانی که از همسران خود ایدز می گیرند

در حالت کلی احتمال ابتلای خانم ها به بیماری ایدز بیشتر از مردان اسـت مخصوصا در مورد انتقال از راه رابطه جنسی که امار ابتلایان بالایی دارد. زن، شاید 30 ساله بود. پسرک نوجوانش غرغرکنان از پس مادر در راهروی بیمارستان امام خمینی می آمد. زن، رنگ به چهره نداشت و کف دهانش مثل شوره زاری بر لبان بی رنگش خشک شده بود.

دیگران دیدند قبل از پهن شدن میان راهروی بیمارستان، صورتش خیس از عرق بود. پاکت آزمایشگاه مرکزی در دستش چروک و له شده بود. چیزی درون آن پاکت بود که او را له کرده بود، کشته بود، او از چند سال پیش مرده بود.

«هرساله به تعداد زنان مبتلا به ایدز افزوده می شود و طی یکی دو سال اخیر شمار زنان مبتلا به ایدز در کشورمان تا 10 برابر افزایش پیدا کرده اسـت. بنابراین طی سال های آینده تعداد زنانی که مبتلا به ایدز خواهندشد افزایش پیدا می کند، چرا که اکنون راه انتقال این بیماری تماس جنسی اسـت.»

دکتر مینو محرز رییس مرکز تحقیقات ایدز ایران، خبرهای خوشی برای زنان ندارد. زنان متاهل و خانه داری که غافل از تندبادی که در کوچه و خیابان های شهرشان در جریان اسـت، تن به زندگی و زناشویی داده اند و خوش هستند به کانون گرم زندگی شان. اما نمی دانند دلیل این همه ضعف و رنج را، دلیل این همه خستگی و ناتوانی را،

نمی دانند چرا قرص های سرماخوردگی اثری بر تنشان ندارد، نمی دانند که HIV/AIDS روزی، شبی، لحظه خوشی، به بدنشان نفوذ کرده، نمی دانند مردشان خیانت کرده، نمی دانند…آخرین اخبار می گویند که ایدز جنسی در دنیا روند کاهشی دارد و در ایران روند افزایشی. وسایل پیشگیری از بارداری که از سطح بازار جمع شد

و گران شد و از دسترس عموم با قیمت مناسب و ارزان خارج شد، بیماری ایدز بر نمودار سرخ خود افزود و اوج گرفت. از سوی دیگر این آمارها می گویند که سن ابتلا به ایدز در حال کاهش اسـت و این همان موج سوم ابتلا به ایدز اسـت که از طریق روابط جنسی در حال پیشروی اسـت. موجی که بیش از دو جریان گذشته این بار گریبان زنان متاهل را گرفته اسـت.

آمارهای رسمی می گویند 30 هزار بیمار مبتلا به HIV/AIDS، که 12 درصد آنان را زنان تشکیل می دهند در کشور شناسایی شده اند، اما همان کارشناسانی که این آمارها را ارایه داده و آنها را تجزیه و تحلیل می کنند، به جرات می گویند که این آمار را باید بر 5 و گاه بر 7 ضرب کرد تا آمار مبتلایان واقعی مشخص شود

و تعداد مبتلایان زن را گاه باید بر عدد 10 ضرب کرد چرا که بسیاری از این زنان از ابتلا به این ویروس ناآگاه بوده و گاه به دلایل فرهنگی و اجتماعی از مراجعه به پزشک متخصص و آزمایش های ویژه خودداری کرده و بدون آگاهی از این بیماری و ابتلا به آن زندگی می کنند و زندیگ اطرافیان خود را نیز به مخاطره می اندازند.

علل ابتلا به HIV در بین کل مواردی که در سال 1393 در کشور به ثبت رسیده اند اعتیاد تزریقی 43.7 درصد، برقراری روابط جنسی 37.3 درصد و انتقال از مادر مبتلا به کودک 4 درصد را تشکیل داده اسـت.افزایش موارد ایدز جنسی در جامعه ایران در شرایطی دیده می شود که مقامات سازمان ملل در گزارشی در سال 2013 اعلام کردند

که در مقایسه با آمار سال 2001 میلادی، موارد جدید ابتلا به ویروس اچ آی وی در بین کودکان و بزرگسالان جهان 33 درصد کاهش یافته اسـت اما در مقایسه با کاهش ابتلا به ایدز در دنیا، در ایران طی هفت سال اخیر ابتلا به این بیماری روند صعودی به خود گرفته اسـت. صعودی که از طریق روابط جنسی

به شکل قابل توجهی افزایش یافته اسـت. همزمان آنچه نگرانی ها را بیشتر می کند آن اسـت که مسوولان وزارت بهداشت برای اولین بار اعتراف کردند که «70 هزار ایرانی از ابتلای خود به ویروس HIV مطلع نیستند.»

زنان، قربانیان جدید

رییس مرکز تحقیقات ایدز ایران چندی پیش در یک همایش علمی اعلام کرده بود: «آمار تجمعی مبتلایان بیانگر آن اسـت که آمار ابتلای مردان بالاتر از زنان اسـت، اما در گذشته، اختلاف شیوع بیماری در دو جنس زن و مرد، 97 درصد مرد به 3 درصد زن بود، در صورتی که امروز اختلاف شیوع بیماری ایدز 67 درصد مرد به 33 درصد زن رسیده

و روند شیوع بیماری نشان می دهد که به طور ناگهانی بر آمار تعداد زنان مبتلا به ایدز افزوده شده اسـت.»به گفته دکتر محرز «اصولا بیماری ایدز در اکثر جوامع دنیا از طریق تماس جنسی انتقال پیدا می کند و بیماری بین زنان و مردان به طور مساوی توزیع شده اسـت. وقتی آمار شیوع بیماری ایدز در بین زنان و مردان

ایرانی افزایش پیدا می کند حتی دیگر نیازی به وجود رفتارهای پرخطر در بین زنان و مردان نیست. امروزه بسیاری از زنان به این دلیل به بیماری مبتلا شده اند که با افرادی ازدواج کرده اند که نسبت به بیماری خود بی اطلاع بوده و هیچ گونه آگاهی در مورد آن نداشته اند.»

محدودیت ها در بازار

بهم خوردن هرم جمعیتی کشور و نگرانی کارشناسان مبنی بر نبود توازن نسلی، قانونگذاران را وادار کرد تا شعار فرزند کمتر زندگی بهتر را برای همیشه کنار بگذارند و تبلیغ ها و تشویق را برای فرزند چهارم و همچنین ممنوعیت تبلیغات وسایل پیشگیری از بارداری و ممنوعیت واردات رسمی این دسته از وسایل پیشگیری منجر شد

تا قیمت کاندوم در بازار افزایش یافته و به طور معمول از سبد خرید خانوار ایرانی خارج شود. همین یک تصمیم ناآگاهانه و غیرکارشناسی منجر شد تا در چند سال اخیر به طور فزاینده ای ویروس ایدز در بین خانواده های ایرانی گسترش پیدا کند.

نگاهی به استان های پرخطر کشور از نظر ایدز نشان می دهد که استان های بزرگ و پررفت و آمد در صدر این فهرست قرار داشته و در دسترس بودن وسایل پیشگیری در این استان ها لازم و ضروری اسـت.

چرا زنان

کسی که مبتلا به ایدز می شود، نمی داند که مبتلا شده اسـت. فردی که مبتلا می شود در دو هفته اول حالتی شبیه به سرماخوردگی دارد و بعد این حالت از بین می رود. فرد از آن تاریخ ناقل ویروس ایدز اسـت و هر کسی را می تواند مبتلا کند اما بعد از 8 تا 10 سال که این ویروس در بدن او فعال شده تاز متوجه بیماری خود خواهدشد.

انتقال از طریق روابط جنسی از 12.5 درصد در سال 1365 به 33 درصد تا ابتدای سال 94 رسیده اسـت. این در حالی اسـت که دلیل 11.5 درصد مبتلایان به ایدز نامشخص اسـت اما تجربه نشان می دهد بخش اعظم این گروه نیز از طریق رابطه جنسی مبتلا شده اند اما فرد آن را پنهان می کند.

حمیرا فلاحی کارشناس مسئول آموزش و اطلاع رسانی اداره ایدز وزارت بهداشت بر این باور اسـت که اکثر زنانی که ایدز دارند، از طریق تماس جنسی با همسرانشان به این بیماری مبتلا شده اند. در بحث انتقال از طریق تماس جنسی، زنان بیشتری مبتلایان را تشکیل می دهند که معمولا همسران این زنان به دلیل اعتیاد تزریقی یا تماس های جنسی نامتعارف، به HIV مبتلا و آن را به زنان خود منتقل کرده اند.

براساس گزارش سازمان ملل در تیرماه سال 93 هر سه ماه در ایران بین 500 تا هزار نفر به ویروس ایدز مبتلا می شوند و این در حالی اسـت که گروه سنی در خطر برای ایدز بین 15 تا 35 سال اسـت.براساس تحقیقات انجام شده در وزارت بهداشت احتمال ابتلای زنان به ویروس HIV حدود 2.5 برابر بیشتر از مردان اسـت و زنان به دلیل ویژگی های بدنی نسبت به مردان بیشتر در معرض ابتلا به ایدز هستند.

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط



کلماتی برای این موضوع
آیا زنانی که عمل چشم انجام داده‌اند، می‌توانند زایمان امروزه عیوب انکساری چشم یکی از مواردی است که افراد را تشویق به انواع عمل‌های چشمی از نگاه مردان چه زنانی زیبا هستند؟ – جدیدترین اخبار …ازنگاهمردانچهزنانیهمتون دروغ میگین چرا که همه این حرف ها به پس زمینه فکری ما و رشد محیط بستگی دارهزنانی که مورد تجاوز واقع می شوند، تنها ساعت …زنانیکهموردتجاوززنانی که مورد تجاوز واقع می شوند، باید حداکثر ظرف ساعت جهت اعلام شکایت به پزشکی مردها واقعا به دنبال چه زنانی هستند؟وقتی خانم ها با من صحبت می کنند معمولا اظهار می دارند که رفتار آقایون آنها را تا حدی فقط سال زمان برای مهار ویروس ایدزسالزمانبرایمهارویروسایدزآیا ایران می‌تواند؟ وضعیت بیماری ایدز در ایران به اعتقاد اکثر کارشناسان خوب نیستخارج از گود در بانکوک می توان باهر قیمتی یک زن خرید فریبا داودی مهاجر در بانکوک می توان باهر قیمتی یک زن خرید از بات که معادل شیشه خانومایی که قبلا سقط داشتین و الان می خواین با …خانومایی که قبلا سقط داشتین و الان می خواین با روحیه اقدام کنین بفرمایین تو لطفا میگنا چرا خانم ها بعد از ازدواج خیانت می کنند؟معمولاً تعداد مردهایی که به همسر خود خیانت می کنند از تعداد زنانی که به شوهر خود خیانت تن‌فروشی در جمهوری خلق چین ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ ……حزب کمونیست چین پس از به دست گرفتن قدرت در سال ۱۹۴۹ شروع به اقداماتی برای نابود کردن میگنا از خیانت همسرتان جلو گیری کنیدمن خیلی می ترسم همسرم خیلی دچار خود شیفتگی ست دقیقا همینطور که نوشته اید و همیشه از

عوامل متنفر شدن همسران از یکدیگر

[ad_1]

رفتارهایی که تکرارشان به مرور زمان باعث ایجاد کینه بین زوجین می شود

عوامل متنفر شدن همسران از یکدیگر

تاریخ انتشار : دوشنبه ۲۴ آبان ۱۳۹۵ ساعت ۱۴:۲۷

نفرت همسران

هیچ کدام از دختر و پسرهایی که با یکدیگر ازدواج کرده اند؛ هرگز تصور نمی کردند روزی برسد که حتی چشم دیدن یکدیگر را نداشته باشند یا به عبارتی دیگر بگویند: «از همسرم متنفر شدم.» نداشتن آگاهی لازم از شیوه برخورد با همسر و نداشتن شناخت کافی از شخصیت یکدیگر، باعث بروز مشکلاتی در زندگی زناشویی می شود و اگر برای حل آن چاره ای اندیشیده نشود، به نفرت از هم می رسد.

کینه و نفرت دقیقا چیست!؟

 کینه و نفرت یک حس در وجود هر شخصی است که از رنجش به وجود می آید و باعث شکل گیری احساس بد می شود. در حقیقت یک نقص است و باعث دور شدن زندگی از مسیر سالم و درست می شود. همیشه این پرسش بین زوجین وجود داردکه جنس مقابلشان از چه ویژگی هایی خوشش می آید و از چه خصوصیاتی بدش می آید؟
در این مطلب سعی می کنیم شما را با رفتارهایی آشنا کنیم که تکرارشان به مرور زمان، باعث ایجاد کینه و نفرت بین زن و شوهر می شود.
آقایان بخوانند، عوامل متنفر شدن زنان از شوهرشان
برخی رفتارهای مردان، محبت و علاقه را از زندگی مشترک فراری می دهد و موجب شکل گیری احساسات منفی در خانم شان می شود. رفتارهایی از قبیل:
* سلطه گر و دیکتاتور بودن مرد که به شکل خودخواهانه و بدون در نظر گرفتن همسر، همیشه خواسته های شخصی خود را عملی می کند.
* متعهد نبودن مرد نسبت به قول ها و تعهداتی که می دهد.
* مردی که به ظاهر خود نمی رسد و در برابر همسر خود مرتب و آراسته نیست.
* رفیق بازی شوهر و این که ارتباط با دوستان را به همسرش ترجیح دهد.
* شوهری که دست بزن دارد و همسرش را کتک می زند.
* بی مسئولیتی که شوهر در برابر زندگی دارد.
* شوهری که خیانت می کند و با زنان دیگر ارتباط هایی بیرون از ازدواج دارد.
* شوهری که تنبل است و به طور جدی به اشتغال نمی پردازد.
* مردی که به شدت به خانواده اولیه اش وابسته است و دهن‌بین است.
* مردی که فحاش و بد دهن است.
 

خانم ها بخوانند، عوامل متنفر شدن مردان از زنان شان
در زندگی زناشویی، گاهی مردان نارضایتی های جدی ابراز می کنند و زن خواسته یا ناخواسته رفتارهایی را انجام می دهد که احساس بد و منفی در رابطه ایجاد می کند، مانند:
* زنانی که اعتماد به نفس پایینی دارند و اصلا خودشان را قبول ندارند.
* زن هایی که تمایل شدیدی برای تغییر دادن شوهرشان دارند. خیلی از زن ها با این تصور ازدواج می کنند که شخصیت شوهر خود را عوض خواهند کرد. برای مرد هیچ چیز بدتر از این نیست که زن زندگی اش خصوصیات او را نپذیرد.
* حسادت خانم ها وقتی تا جایی پیش برود که روابط مرد با اجتماع اطرافش را دچار مشکل کند.
* زن هایی که بیش از حد وابسته هستند. در این شرایط مرد احساس می کند که در روابط خود اسیر شده است، هر کاری که از دستش برمی آید انجام می دهد تا آزادی خود را دوباره به دست بیاورد.
* زن هایی که فکر می کنند همه چیز را می دانند و به اصطلاح خود را دانای کل جلوه می دهند.
* زنانی که در ابتدای ازدواج سعی می کنند به جای شوهر تصمیم بگیرند و انتخاب کنند. اشکالی ندارد که بعد از گذشت چند سال از یک رابطه که زن می داند شوهرش چه چیزهایی می خواهد و دوست دارد، به جای او انتخاب کند اما مطمئنا این کار در ابتدای رابطه هرگز مورد پسند شوهر نیست.
* زنانی که خصوصیات زنانه ندارند. از دید آقایان، زن در هر مقام و منصبی که باشد باید زنانگی و ظرافت خود را حفظ کند (مثل طرز لباس پوشیدن، صحبت کردن و ...) و این تنها چیزی است که مردان را وادار به تحسین خانم ها می کند.
* زنانی که به شدت مادی گرا هستند. برای بیشتر آقایان این که زنی فقط به دنبال خرید، آخرین مدل لباس یا مسافرت های تفریحی و... باشد، به هیچ عنوان جذاب نیست.
* زنانی که به شدت سعی می کنند شوهر را تحت کنترل خود بیاورند.
* زنانی که تا حد امکان سعی می کنند به مسائل نگاه منطقی و عقلانی نداشته باشند و فقط تحت تاثیر احساسات، گریه کردن و ... با مسائل رو به رو می شوند.
* زنانی که به شدت مستقل هستند و این استقلال را دائم به رخ شوهر می کشند و اظهار می کنند که بدون کمک شوهر می توانند تمام زندگی خود را اداره کنند.
* زنانی که به لحاظ جنسی ، بسیار ضعیف یا مغرور هستند.
*زنانی که اهل چشم و هم چشمی و رقابت با زنان دیگر فامیل یا دوست، زندگی خود را تنظیم می کنند.

 

مرجع : روزنامه خراسان

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط با این موضوع
همسرداری،آیین همسرداری ،ناگفته های مسایل زناشویی …نوزاد خود را قبل از به دنیا آمدن ببینید زندگی زناشویی خود را با گذشت زمان گرم و تازه دانستنی های زناشویی،زندگی مشترک،بهترین …هرماشینی که دوست داشتید قسطی بخرید رونق کسب و کار شما از طریق طراحی وبسایت مشهد هر آسیب شناسی خانواده،نقش خانواده در تربیت فرد ، …علل ناپایداری ازدواج آسیب شناسی خانواده قسمت دوم از جمله عواملی که سلامت خانواده را الف چرا مردان به همسران خود خیانت می کنند؟در زندگی زناشویی برای یک زن هیچ‌چیز سخت‌تر و دردناک‌تر از این نیست که بفهمد مرد میگنا از خیانت همسرتان جلو گیری کنیدمن خیلی می ترسم همسرم خیلی دچار خود شیفتگی ست دقیقا همینطور که نوشته اید و همیشه از وظایف شوهر نسبت به زن سرپرستی خداوند حکیم در قرآن کریم می فرمایند الرّجالُ قوامون علی النساء مردان میگنا مردها را بهتر بشناسید روان شناسی مردانموضوع را با وسیله ای توجیه کنند در مواقع مشاهده ناتوانی و اشتباه در مردان بهتر است چگونه رابطه جنسی دهانی داشته باشیم خاتون آنلاینزنی که فقط از راه تحریک کلیتوریس به ارگاسم میرسد نه تنها سرد مزاج نیست بلکه گاهی ممکن راه زندگی مهارتهای اجتماعی و ارتباط با دیگرانمهارتهای اجتماعی و ارتباط با دیگران انسان ، موجودی اجتماعی است که ارتباط و انس با بدبینی و جلو گیری از آن برای پیشگیری از جو بدبینی در زندگی زناشویی چکار باید کرد ؟ راه پیشگیری بهتر از درمان اصلاح انلاین – عوامل متنفر شدن همسران از یکدیگر خانم ها بخوانند، عوامل متنفر شدن مردان از زنان عوامل متنفر شدن همسران از یکدیگر عوامل متنفر شدن همسران از یکدیگر اهدای بیش از جلد کتاب به مناطق محروم و سادات همسران شهدای مدافع حرم همسرانشهدایمدافعحرم عوامل متنفر شدن همسران از عوامل متنفر شدن همسران از یکدیگر نقش همسران در حجاب و عفاف یکدیگر حجاب برتر متن گرم تر شدن روابط همسران همسران یکی از عوامل ممکن است از آنها متنفر ‫همسران ‬ ‎همسران‎ پس از بوسه از عوامل موثر و از روشهایی که زن متنفر است نقش همسران در حجاب و عفاف یکدیگر میزان علاقه ی همسران به یکدیگر همسران یکی از عوامل است از آنها متنفر دلایل بروز دلزدگی همسران از یکدیگر پادشاه ایرانی دلایلبروز دلایل بروز دلزدگی همسران از یکدیگر شدن از همسر معمولا آموزان از معلم خود متنفر دلایل خیانت در زن و شوهرهای ایرانی و بی وفایی همسران به یکدیگر که یکی از همسران به صورت رها شدن از این استرس همسران شهدای مدافع حرم همسرانشهدایمدافعحرم تقدیر از همسران جانبازان بدبینی همسران به یکدیگر عوامل متنفر شدن همسران از همسران خانواده سلامت نیوز خانواده همسران سلامت نیوز عواملمتنفرشدنهمسران شدن همسران از یکدیگر