نسخه ابن سینا برای تندرستی در هوای آلوده

این جدی نگرفتن بدان دلیل است که بسیاری از روزهای سال یا هوا آلوده است یا در وضعیت هشدار قرار دارد و این موضوع به چند روز خاص محدود نمی‌شود. حتی نامگذاری امروز با عنوان «روز هوای پاک» هم نمی‌تواند لذت تنفس در هوای پاکیزه را در وجودمان تقویت کند. با وجود این در شرایطی که مجبوریم هوای آلوده تنفس کنیم باید به کمک تدبیر طب سنتی ـ البته تا حد امکان ـ جلوی عوارض احتمالی را بگیریم. البته به گفته متخصصان طب سنتی، آلودگی هوا پدیده جدیدی است که هر چند در گذشته به شکل کنونی وجود نداشته، اما با تلفیق طب مدرن و به روز کردن توصیه‌های حکمای ایرانی مثل ابن‌سینا می‌توان راهکارهایی را برای مقابله با این معضل ارائه کرد.

خوراکی علیه آلودگی

به گفته متخصصان طب سنتی بعضی از خوراکی‌ها خاصیت خنثی‌کنندگی دارد و با مصرف آنها مواد سمی موجود در هوا که وارد بدن شده است تا حدی از بین می‌رود. برای مثال، دمنوش آویشن، میوه‌ها و سبزیجات تازه شامل اسفناج، کلم، کاهو (سالاد شامل کاهو، هویج رنده شده، روغن زیتون با کمی آب نارنج طبیعی)، کرفس، گوجه‌فرنگی، جوانه گندم، سیر، پیاز، تره، شوید، جعفری، لیموشیرین، نارنگی، پرتقال، انار شیرین یا کمی مایل به ترشی، انبه، سیب، طالبی، کیوی و... از جمله نوشیدنی‌ها و خوراکی‌هایی است که در هوای آلوده باید در برنامه غذایی روزانه خانواده‌ها قرار بگیرد. همچنین مصرف غذاهای دریایی، لبنیات ـ بویژه شیر و ماست کم‌چرب و دوغ ـ تخم‌مرغ، زیتون، جگر، غلات و نان‌های سبوس‌دار (نان سنگک و نان جو) و آجیل (پسته، بادام، فندق و گردو) هم جذب مواد سمی ناشی از استنشاق هوای آلوده در بدن را تا حدود زیادی کاهش می‌دهد. این در حالی است که بسیاری از متخصصان طب سنتی، مصرف لبنیات کم چرب را مهم‌ترین توصیه برای مقابله با آلودگی هوا عنوان می‌کنند.

حتی نوشیدن آب ولرم کافی هم باعث تقویت کلیه‌ها شده و املاح اضافی و سموم را از بدن دفع می‌کند، اما مصرف فلفل و ادویه‌هایی مثل زردچوبه را که رطوبت بدن را کاهش می‌دهد باید به حداقل کاهش داد.

درمان سردرد ناشی از آلودگی هوا

یکی از عوارض مهم آلودگی هوا بروز سردردهای مزمن است. دکتر محمود شیخ‌الاسلامی، متخصص طب سنتی در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: نوشیدن روزانه یک فنجان عرق کاسنی همراه عرق شاتره (نسبت دو سوم کاسنی و یک سوم شاتره) و همچنین عرق ترکیبی اسطوخودوس، سردرد ناشی از آلودگی هوا را تسکین می‌دهد.

برای تهیه این عرق ترکیبی کافی است یک فنجان عرق اسطوخودوس را با همان مقدار عرق سنبل‌الطیب و آب مخلوط کرده و روزی یک تا دو فنجان میل کنید.

البته این عرق ترکیبی با نام «درمان قطعی سردرد» در بسیاری از عطاری‌ها به فروش می‌رسد، اما برای اطمینان بیشتر خودتان این عرق‌ها را با هم ترکیب کنید. از طرفی مخلوط کردن چند قطره آب با بادام تلخ کوبیده شده و ماساژ سر با این پماد گیاهی، قراردادن برش‌های نازک لیمو روی پیشانی، ماساژ پیشانی با سرکه و بو کردن ریحان و برگ نعناع هم گزینه‌های مناسبی است.

مراقب پوستتان باشید

یکی از مهم‌ترین عوارض آلودگی هوا، بروز مشکلات پوستی بویژه جوش‌های سرسیاه است. در چنین شرایطی طب سنتی استفاده از بخور گیاهی را توصیه می‌کند. به گفته دکتر شیخ الاسلامی، کافی است یک قاشق غذاخوری آویشن را با همان مقدار بابونه در یک لیتر آب بجوشانید و 15 دقیقه صورتتان را با این گیاهان دارویی بخور دهید.

بابونه خاصیت روشن‌کنندگی دارد و در کنار آویشن باعث بهبود جوش‌های سر سفید و سر سیاه می‌شود و برای هر نوع پوستی هم مناسب است. برای پاک کردن گرد و غبار از روی پوست هم می‌توانید هر شب قبل از خواب صورتتان را با گلاب شست‌وشو دهید. گلاب باعث بسته شدن منافذ پوستی می‌شود و از بروز جوش‌های پوستی پیشگیری می‌کند.

وقتی چشم‌ها در خطر است

به گفته دکتر شیخ‌الاسلامی، ریزش اشک و قرمزی و التهاب چشم‌ها از جمله عوارض ناشی از آلودگی هواست که با شست‌وشوی روزانه تا حدی قابل پیشگیری است، اما گاهی این آلودگی‌ها باعث بروز گل‌مژه می‌شود که با گذاشتن نمک روی پلک و مالیدن روغن بنفشه در طول یک تا دو روز درمان خواهد شد.

اصلی به نام پاکسازی

از دیدگاه طب سنتی هر چه بدن فرد سالم‌تر باشد، کمتر در معرض عوارض آلودگی هوا قرار می‌گیرد.

بنابراین پاکسازی بدن زیر نظر یک متخصص طب سنتی در هوای آلوده به همه افراد توصیه می‌شود. برای مثال، می‌توانید سه روز متوالی از رژیم پاکسازی استفاده کنید؛ یعنی به عنوان صبحانه، ناهار، شام و میان‌وعده فقط آش گشنیز بخورید. پخت این آش بسیار ساده است و با گشنیز، شنبلیله، تره، جعفری، برگ چغندر یا برگ اسفناج، کمی برنج و البته بدون گوشت و مرغ تهیه می‌شود.

پریسا اصولی‌ /‌ جام‌جم

آقایان! هوای خودتان را داشته باشید

این در حالی است که محور شعار اصلی امسال در حوزه تخصصی ارولوژی، متمرکز روی بیماری‌های پروستات است؛ مشکلی که در جوان‌ترها به صورت عفونت پروستات خود را نشان می‌دهد و در سنین بالاتر با خطر سرطان پروستات بروز می‌کند. البته در این بین عوامل دیگری نیز وجود دارند که سلامت آقایان را نشانه گرفته‌اند.

سرطان پروستات یکی از سرطان‌های شایع آقایان است به طوری که بعد از سرطان معده در جایگاه دوم شایع‌ترین سرطان‌های مردانه قرار دارد و با علائمی مثل سوزش و تکرر ادرار، جاری‌ شدن ضعیف و بی‌اختیاری ادرار، ناتوانی در ادرار کردن، جریان منقطع و ضعیف ادرار، گاهی وجود خون در ادرار، خروج مایع منی همراه با درد و... بروز می‌کند. البته متخصصان عوامل زیادی را در ایجاد این بیماری موثر می‌دانند که ازجمله آنها می‌توان به ژنتیک، اختلال در عوامل هورمونی مردانه و آنتی‌ژن‌ها، رژیم ‌غذایی نامناسب، عوامل محیطی مثل زندگی در شهرهای بزرگ صنعتی و... اشاره کرد. از طرفی سابقه خانوادگی یکی از فاکتورهای بسیار مهمی است که احتمال ابتلا به سرطان پروستات را افزایش می‌دهد. به‌عنوان مثال افرادی که پدر یا عموی آنها به سرطان پروستات مبتلا بوده‌اند، چهار برابر بیشتر از سایرین در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند، بنابراین بعد از چهل سالگی باید سالی یک‌بار برای چکاپ به ارولوژیست مراجعه کنند. دیگر آقایان باید از سنین چهل و پنج تا پنجاه سالگی سالی یک‌بار معاینه شوند.

چکاپ پروستات

دکتر محمدرضا رزاقی، متخصص بیماری‌های کلیه و مجاری ادرار و استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: ما در گذشته امکان غربالگری سرطان پروستات را نداشتیم یعنی زمانی متوجه بیماری می‌شدیم که فرد جراحی می‌کرد که آن وقت هم انجام اقدامات بعدی مشکل بود. اما سال‌هاست که امکان اندازه‌‌گیری (PSA پی.اس.ای) یا همان آنتی‌ژن اختصاصی پروستات، وجود دارد. خوشبختانه اگر سرطان پروستات بموقع تشخیص داده شود، درمان‌ آن قطعی است. اگر PSA از حد طبیعی پایین‌‌تر باشد باید هر شش ماه آزمایش انجام شود، اما اگر میزان آن در حداکثر نرمال بود و احتمال بالا رفتن آن وجود داشت سه ماه دیگر باید بررسی شود. باید بدانید با یک یک آزمایش خون ساده که نیازی به ناشتا بودن هم ندارد، می‌توان مشکل پروستات را تشخیص داد و نسبت به درمان به موقع اقدام کرد.

مقابله با شایع‌ترین سرطان مردانه

براساس آمارها سرطان معده در مردان ایرانی در رتبه اول قرار دارد که البته با چکاپ‌های بموقع می‌توان درمان امیدوار‌کننده‌ای را دنبال کرد.

به گفته دکتر سینا خداوردی، متخصص گوارش مهم‌ترین عامل برای سرطان معده عفونت ناشی از هلیکوباکتر پیلوری است. باید بدانید ابتلا به این بیماری می‌تواند ناشی از تغذیه ناسالم و حتی ژنتیکی باشد. متاسفانه به دلیل این‌که تومور در معده فضای رشد دارد و فرد متوجه آن نمی‌شود، این نوع سرطان بسیار دیر تشخیص داده می‌شود و بیمار زمانی می‌فهمد که متاسفانه کار از کار گذشته است. بنابراین همه آقایان بویژه بعد از چهل سالگی و با بروز علائمی مثل کاهش اشتها، کاهش وزن، درد معده، سوءهاضمه، احساس پری معده حتی پس از خوردن مقادیر کم غذا، تهوع و استفراغ و مدفوع سیاه باید به پزشک مراجعه کنند تا به کمک آزمایش مدفوع، اندوسکوپی و ام‌آر‌آی از وضعیت سلامتشان باخبر شوند. در صورتی هم که علائم گفته شده وجود ندارد، آقایان باید از چهل و پنج سالگی به بعد سالی یک‌بار با مراجعه به متخصص از سلامت دستگاه گوارش مطمئن شوند.

تست سرطان مثانه

آمارها نشان می‌دهند سرطان مثانه سومین سرطان شایع در بین آقایان ایرانی است. بد نیست بدانید سیگاری‌ها دو تا چهار برابر بیشتر از سایرین در معرض خطر ابتلا به سرطان مثانه قرار دارند. همچنین سابقه قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی مورد استفاده در صنایع رنگ، چرم و لاستیک نیز در بروز این سرطان موثر است.

بنابراین آقایان در معرض خطر پس از چهل سالگی و بقیه پس از پنجاه سالگی به‌طور دوره‌ای باید آزمایش ادرار بدهند تا از لحاظ ابتلا به سرطان مثانه مورد بررسی قرار بگیرند. همچنین در این نوع سرطان یکی از کلیدهای تشخیصی وجود خون در ادرار و تغییر رنگ ادرار (قهوه‌ای مایل به قرمز) است.

به همین دلیل مردان بالای 40 سال هر روز باید رنگ ادرار خود را کنترل و در صورت تغییر رنگ ماندگار ادرار باید به ارولوژیست مراجعه کنند. در شرایط عادی این سرطان علامت دیگری ندارد؛ مگر این‌که تومور دهانه حالب‌ها را بگیرد و باعث درد در ناحیه پهلوها شود.

هشدار بزرگ به سیگاری‌ها

هرچند در سال‌های اخیر تعداد خانم‌هایی که سیگار و قلیان می‌کشند بیشتر شده است، اما همچنان آقایان در زمینه استعمال دخانیات و عوارض ناشی از آن آمارهای بیشتری را به خود اختصاص داده‌اند. بد نیست بدانید مصرف سیگار چهارمین دلیل مرگ در میان مردان و عامل 80 تا 90 درصد موارد سرطان ریه است. افزایش میزان خلط سینه، خس‌خس کردن سینه، سرفه‌های طولانی مدت، مشاهده خون در خلط سینه، خستگی مفرط و از دست دادن اشتها می‌تواند نشانه بروز سرطان ریه باشد. پس اگر سیگاری هستید باید در مصرف آن تجدید نظر کنید و با بروز این علائم به پزشک مراجعه کنید. اگر هم عین خیالتان نیست و قصد ترک سیگار را ندارید بعد از چهل سالگی و سالی یک‌بار به وسیله یک متخصص ریه معاینه شوید و تست تنفسی انجام دهید. البته در صورت صلاحدید پزشک عکس سینه، سی‌‌تی‌اسکن و برونکوسکوپی برای تشخیص سرطان ریه تجویز خواهد شد.

بدون شک افزایش سن رابطه مستقیمی با بروز بسیاری از بیماری‌ها و مشکلات جسمی دارد. به همین دلیل به همه آقایان توصیه می‌شود هوای خودشان را داشته باشند و بعد از سن چهل و پنج تا پنجاه سالگی سالی یک‌بار آزمایش خون یا همان CBC انجام دهند. حتی به منظور تشخیص بسیاری از بیماری‌ها مثل انواع سرطان، کم‌خونی، مشکلات هورمونی، کمبود ویتامین و... انجام آزمایش جامع خون و البته ادرار برای همه افراد بالای 30 سال یک تا دو سال یک‌بار ضروری است.

پریسا اصولی ‌/ ‌جام‌جم

تهرانی‌ها، یک ماه هوای ناسالم تنفس کردند

پایتخت‌نشینان ایران در کنار امکانات زیادی که در اختیار دارند همیشه با معضل آلودگی هوا درست و پنجه نرم می‌کردند.

ریه‌های تهرانی‌ها به آلودگی و ذرات معلق عادت کرده است. تهرانی‌ها این روزها کمتر هوای پاک و سالم گیر می‌آورند و شاید برای نسل بعدی دیدن یک روز پاک آرزو باشد.

چندسالی است که تهران با این معضل درگیر است و هر مسئولی که می‌آید تقصیر را گردن مسئول قبلی می‌اندازد و عملا کار مفیدی نمی‌کند.

وقتی مسئولی به دلیل سیاسی‌کاری و فعالیت‌های دیگر غیر از وظیفه‌اش نتواند راه به جایی ببرد در نهایت می‌گوید مردم با ریزگردها کنار بیایند یا تهرانی‌ها برای نجات جان خود پایتخت را ترک کنند.

معصومه ابتکار، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست و معاون رئیس جمهور در اوایل سال جاری با افتخار در برنامه مبارزه با آسم اعلام کرد که در سال 93 نسبت به سال گذشته تعداد روزهای سالم 44 روز افزایش یافته است.

او که یکی از دلایل اصلی آلودگی هوا را تولید بنزین پتروشیمی توسط دولت گذشته بیان می‌کرد با حذف بنزین پتروشیمی و واردات بی‌رویه بنزین به کشور هنوز هوای تهران سالم نشده است.

ابتکار در واکنش به اظهارات کمیسیون اصل 90 مجلس که گزارشات سازمان حفاظت محیط زیست را مبنی بر آلوده بودن بنزین‌های پتروشیمی مردود دانست، گفت: ما در سال گذشته 44 روز بیشتر هوای سالم داشتیم و داریم پیش‌ می‌رویم و مجلسی‌ها نظرشان را می‌گویند.

یکی از دلایل آلودگی هوا وجود بیش از اندازه ذرات معلق کوچکتر از 2.5 میکرون است که طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی، استاندارد روزانه ذرات معلق کوچکتر از 2.5 میکرون باید 10 میکروگرم در هر متر مکعب هوای آزاد باشد تا هوای آن منطقه پاک تلقی شود.

این در صورتی است که شاخص کیفیت هوای تهران تا 50 میکروگرم را شاخص پاک بودن هوا قرار می‌دهد و با چنین حسابی همان 10 روز هوای پاک در 3 ماه ابتدایی سال 94 هم پاک نبوده است.

روز دوم تیرماه امسال هادی حیدرزاده مدیرکل حفاظت محیط زیست تهران آمار تعداد روزهای پاک، سالم و ناسالم تهران در 3 ماهه ابتدایی سال 94 را عنوان کرد و گفت: 10 روز هوای پاک، 62 روز هوای سالم و 22 روز هوای ناسالم در ماه‌های فروردین، اردیبهشت و خرداد به ثبت رسیده است.

در تیرماه امسال نیز 9 روز از 10 روز گذشته هوای تهران ناسالم بود.

علی‌رغم اینکه گرد و غبار از تهران عبور کرد و بنزین‌های پتروشیمی هم حذف شد بازهم هوای تهران سالم نشد.

نکته اساسی و قابل تامل اینجاست که هم‌اکنون سه ماه و ده روز از سال 94 را پشت سر گذاشته‌ایم و پایتخت‌نشینان یک ماه کامل هوای ناسالم تنفس کرده‌اند. یعنی یک سوم سال 94 گرد و غبار و آلودگی هوا در ریه‌های تهرانی‌ها رفته است.

این در حالی است که شهرهای جنوبی کشورمان وضعیت وخیم‌تر و به مراتب بدتری نسبت به پایتخت دارد. به گونه‌ای که زابل در شمال سیستان و بلوچستان در این روزها بارها و بارها شاهد طوفان‌های شدید گرد و خاک بود که موجب خسارات فراوانی شد.

همچنین از اواسط اردیبهشت‌ماه سال جاری اکثر نقاط کشور غبارآلود گزارش شد و مسئولان امر انگار خود را به تغافل زده‌اند و روز به روز سیاسی‌کاری‌ها برای بدست آوردن کرسی‌های مجلس بیشتر می‌شود.

شاید پست و مقام برای برخی مهمتر از جان مردم باشد. هرساله آمار ابتلا به سرطان خون و ریه در کشورمان افزایش می‌یابد.

(فارس)

خطر سکته مغزی برای بیماران قلبی در هوای سرد

فیبریلاسیون دهلیزی شایع‌ترین آریتمی پایدار قلبی است که خطر سکته مغزی ایسکمیک را چهار برابر افزایش می‌دهد.

به گزارش ایسنا، به گفته محققان، طی فیبریلاسیون دهلیزی، فعالیت الکتریکی دهلیز چپ دچار اختلال و منجر به استاز (گرفتگی) خون در دهلیز می‌شود.

وجود این استخرهای خونی می‌تواند منجر به تشکیل لخته‌های خونی شود؛ این لخته‌ها از قلب به سمت مغز حرکت کرده و موجب سکته مغزی می‌شوند.

میزان بالایی از مرگ و میر ناشی از انفارکتوس میوکارد، سکته مغزی و نارسایی احتقانی قلب، بیشتر در فصول زمستان و پاییز گزارش شده است.

سطح فیبرینوژن پلاسما و فاکتور لخته‌کننده VII بیشتر در زمستان به عنوان مکانیزمی ممکن و قابل وقوع نیز گزارش شده است.

نتایج این پژوهش در کنگره انجمن قلب اروپا مطرح شد.

هوای پاییز گول می‌زند

ـ خاصیت هوای پاییز فریبنده بودن آن است، به این معنا که دمای هوای آن در طول شبانه روز متغیر است و این مساله باعث می‌شود، فرد به‌خوبی تشخیص ندهد که چه نوع لباسی را چه زمانی از شبانه‌روز به تن کند. صبح و شب فصل پاییز، خنک و میانه روز گرم است. بهتر است لباسی انتخاب کنید که بتوانید موقع گرما آن را بیرون بیاورید و هنگام مواجهه با سرما دوباره بپوشید.

ـ افراد به‌خصوص کودکانی که به‌طور دایم به زکام و سینوزیت دچار می‌شوند، اگر یک سال به طور مداوم به جای آب، شربت تخم بالنگو بخورند در مقابل سرماخوردگی مقاوم خواهند شد. تخم بالنگو سیستم ایمنی را تقویت می‌کند و مقاومت بدن را در مقابل سرماخوردگی افزایش می‌دهد. شربت تخم بالنگو به این روش تهیه می‌شود: یک سوم لیوان گلاب، دو سوم لیوان آب، یک قاشق مرباخوری شکر و یک قاشق چایخوری تخم بالنگو را با یکدیگر مخلوط و نوش‌جان کنید.

ـ مصرف زیاد میوه‌های آبکی به دلیل تاثیر سوء بر دستگاه گوارش می‌تواند در این فصل باعث تضعیف سیستم ایمنی شود و استعداد افراد را برای ابتلا به بیماری‌های مختلف بالا ببرد.

دکتر محمدعلی زارعیان

پزشک و پژوهشگر طب سنتی ایران

در هوای آلوده چه غذاهایی را مصرف نکنیم!

مجید انوشیروانی درباره تدابیر حفظ سلامتی اظهار داشت: در زمانی که هوا آلوده است, از همهٔ خوراکی‌هایی که غلظت خون را افزایش می‌دهند مانند گوشت گاو، عدس، بادنجان به ویژه میرزاقاسمی، گوشت‌های صنعتی، غذاهای خمیری چون ماکارونی، و غذاهای چرب و سنگین مانند کله پاچه باید پرهیز کرد.

به گفته وی می‌دانیم که در شرایط آلودگی هوا، تعداد گلبول‌های قرمز به طور جبرانی افزایش می‌یابد تا با مولکول‌های اکسیژن بیشتری پیوند برقرار کند و از این رو، تراکم سلول‌های قرمز در عروق بسیار زیاد می‌شود.

به گزارش تسنیم، این متخصص طب سنتی ادامه داد: در چنین حالتی، امکان بروز پدیده‌هایی مانند لخته شدن خون و انسدادهای عروقی افزایش می‌یابد که در افراد مستعد می‌تواند به سکته‌های قلبی و مغزی و یا لخته شدن خون در وریدهای عمقی منجر شود.

انوشیروانی افزود: حال اگر فردی، در شرایط آلودگی هوا از غذاهایی تغذیه کند که مقتضی تولید خون غلیظ هستند، در واقع این روند را تشدید خواهد کرد.

وی اضافه کرد: بر پایهٔ دانش تغذیه در منابع مکتب طب ایرانی، همهٔ غذاهای خون ساز خون یکسانی ایجاد نمی‌کنند، مثلاً خوردن سیب, انگور و انار شیرین، در فردی که فرآیند هضم در وی به خوبی انجام می‌شود، به تولید خونی می‌انجامد که قوام معتدل دارد.

این متخصص طب سنتی ادامه داد: در حالی که خوردن گوشت گاو و گوساله، یا خوردن گوشت‌های صنعتی (کالباس و سوسیس و همبرگر) یا گوشت‌های منجمد کهنه، مقتضی تولید خونی است که قوام غلیظ‌تر دارد.

انوشیروانی خاطرنشان کرد: نکتهٔ مهم این است که این پدیده در سالمندان می‌تواند خطرناک‌تر باشد. زیرا فرآیند هضم در افراد سالمند، ضعیف‌تر است و کاهش حرارت بنیادی در آنان، موجب می‌شود که هضم معدی و کبدی غذاها نسبت به جوانان ناکافی باشد که نتیجهٔ آن تولید خونی است که قوام آن غلیظ‌تر از حد اعتدال است.

در هوای آلوده شیر بنوشید

در واقع در چنین روزهایی در و پنجره می‌‌تواند به عنوان یک سد دفاعی در مقابل ورود هوای آلوده عمل کند و توصیه می‌شود هنگام آلودگی هوا کمتر در سطح شهر تردد شود. ولی توصیه اصلی توجه به نوع تغذیه در روزهای آلوده است. البته این را بدانید شدت آسیبی که آلاینده‌ها به بدن وارد می‌‌کنند را نمی‌توان تنها با اصلاح نوع تغذیه جبران کرد.

اصلاح باورهای تغذیه‌ای در روزهای آلوده

این که گفته می‌شود هنگام آلودگی هوا لبنیات، سبزیجات‌ و میوه‌های با آنتی‌اکسیدان بالا بیشتر بخورید چقدر موثر است؟

مصرف لبنیات برای از میان بردن آثار ذرات معلق موجود در هوا مفید است؛ اما تاثیری بر بهبود مسمومیت‌ ناشی از آلاینده‌ها همچون سردرد، تهوع، سرگیجه، تنگی نفس و... ندارد و تنها راه درمان، دریافت اکسیژن است. لازم است بدانید مصرف شیر و لبنیات پرچرب موجب عود بیماری‌های ریوی در هوای آلوده می‌شود؛ زیرا اسیدهای چرب اشباع موجود در این محصولات خود تضعیف‌کننده سیستم ایمنی بدن هستند. اما مصرف روزانه حداقل دو لیوان شیر با چربی زیر 5/1 درصد و پنیر به دلیل داشتن فسفر، منیزیم، کلسیم و پروتئین باکیفیت، خنثی‌کننده سموم به‌خصوص سربی است که از سوختن بنزین و گازوئیل در هوا منتشر می‌شود و از جذب ریزمغذی‌هایی ازجمله کلسیم، آهن و روی در بدن جلوگیری می‌کند. همچنین شیر و فرآورده‌های لبنی با لینت مزاج و کمک به دفع ادرار به خروج سموم و مواد آلاینده کمک می‌کند. ضمن این که محصولات لبنی غنی از پروبیوتیک با تقویت باکتری‌های مفید بدن سبب کاهش جذب همه فلزات سنگین موجود در هوای آلوده می‌شوند.

در میان میوه‌ها سیب، سرب را جذب می‌کند و مانع رسیدن آسیب به سلول‌های بدن می‌شود. پرتقال، لیمو، گریپ فروت، هویج، انبه، کدو تنبل، فلفل سبز، اسفناج، انواع کلم، گوجه‌فرنگی، کیوی و غلات سبوس‌دار هم این خاصیت را دارند. منابع غذایی حاوی ویتامین E مانند گردو، بادام، زیتون، جوانه گندم، جگر و سبزیجات دارای برگ سبز به دلیل خواص آنتی‌اکسیدانی قوی در روزهای آلوده باید بیشتر مصرف شوند.

ماهی‌های بخارپز، آب‌پز یا تنوری غنی از اسیدهای چرب امگا ۳ و سلنیوم همچون کیلکا، کولی، ساردین، خال ‌مخالی، قباد، سالمون، شاه ماهی، قزل‌آلا (حتی انواع پرورشی) و ماهی‌های آزاد در کنار میگو می‌توانند از اثرات زیان بار ترکیبات التهاب‌آور آلاینده‌ها بکاهند و مصرف آن به مبتلایان آسم، تنگی نفس و مشکلات قلبی و التهابی توصیه می‌شود. به یاد داشته باشید آلرژی تنفسی بر اثر آلودگی هوا با مصرف مواد غذایی خاصی بهبود نمی‌یابد.

آب انار، چای سبز، چای سفید و قهوه به دلیل داشتن ترکیبات فلاونوئیدی به دفاع بدن در برابر عوامل اکسیدکننده‌ -که از طریق آلودگی هوا‌ وارد بدن می‌‌شوند - کمک می‌کند و خوراکی‌های پرچرب، پرپروتئین و غذاهای فرآوری ‌شده آماده می‌‌توانند سرعت اکسیداسیون و افزایش رادیکال‌های مضر آزاد را در بدن بالا ببرند.

فاخره بهبهانی

هوای سیاه آسمان سفید

آسمان سفید رنگ است با ته رنگی که به آبی میل می‌کند! این یعنی به قدری ترکیبات غیرمجاز و مولکول‌های مختلف ناشی از سوخت‌های فسیلی و فعالیت کارخانجات در جو زیاد شده است که به جای رنگ آبی، بخش سفید نور خورشید در آسمان پخش می‌شود. سرمای هوا و وارونگی دمایی این وضع را تشدید می‌کند.

در چنین هوای ناسالمی برخی گروه‌ها بیشتر در خطر هستند. دکتر علیرضا اسلامی‌نژاد، فوق تخصص ریه و استادیار مرکز پزشکی، آموزشی و درمانی مسیح دانشوری در گفت‌وگو با جام‌جم در مورد افرادی که بیشتر در معرض خطر هستند به موضوع سن اشاره می‌کند و می‌گوید: افراد در سنین پایین و خیلی بالا، آسیب‌پذیری بیشتری نسبت به خطرات آلودگی هوا دارند. همچنین بانوان باردار و افراد مبتلا به بیماری‌های خاص نیز مستعد ابتلا به عوارض ناشی از آلودگی هوا هستند. مثل کسانی که بیماری‌های مزمن ریوی، قلبی، کبدی دارند یا به دلایل مختلف ناتوان هستند. همین‌طور بیماران مبتلا به سرطان و کسانی که به علت مصرف داروها به نقص سیستم ایمنی دچار هستند بیشتر از آلودگی هوا آسیب می‌بینند.

از دستگاه تصفیه هوا در خانه استفاده کنیم؟

در سال‌های اخیر در فروشگاه‌ها و داروخانه‌های عرضه‌کننده محصولات بهداشتی، انواع دستگاه‌های تصفیه هوا با قابلیت‌ها و قیمت‌های مختلف عرضه می‌شوند. دکتر اسلامی‌نژاد معتقد است اولین توصیه هنگام شدت یافتن آلودگی هوا این است که از منزل خارج نشویم. وی درباره کارایی دستگاه‌های تصفیه هوا می‌گوید: هنوز مقاله علمی ثابت شده‌ای وجود ندارد که با استناد به آن به مردم توصیه کنیم از این گونه دستگاه‌ها استفاده کنند. اما اگر کسی چنین دستگاهی خریده، استفاده از آن ضرری ندارد. ولی توصیه نمی‌کنیم مردم به علت آلودگی هوا از این دستگاه‌ها بخرند. دکتر اسلامی‌نژاد در پاسخ به این که آیا در منزل خودشان از دستگاه تصفیه هوا استفاده می‌کنند یا خیر می‌گوید: این روزها خودم و خانواده‌ام سعی می‌کنیم کمتر در هوای آزاد و آلوده شهر تردد کنیم و پنجره‌ها را محکم بسته‌ایم.

این پزشک فوق‌تخصص ریه در‌خصوص کاربرد دستگاه بخور درکاستن از اثرات خشکی هوا افزود: در روزهایی که هوا آلوده است و هوای اتاق به سبب استفاده از بخاری خیلی خشک شده است، استفاده از بخور می‌تواند مفید باشد. بین بخور سرد و گرم تفاوتی وجود ندارد و در استفاده از بخور فقط هدف این است که هوای اتاق تا حدودی مرطوب شود. حتی استفاده از وسایل ابتدایی مانند قرار دادن یک ظرف آب روی بخاری منزل هم می‌تواند تا حدودی همان اثر را در مرطوب کردن هوای خانه داشته باشد.

ماسک تنفسی و نکات مهم در استفاده

در روزهای آلوده خیلی‌ها را می‌بینیم که در خیابان ماسک به صورت زده‌اند. دکتر اسلامی‌نژاد درباره اهمیت استفاده از ماسک در روزهایی که آلودگی هوا در وضع ناسالم قرار می‌گیرد، می‌گوید: در شرایط ناسالم لازم است از ماسک استفاده کنیم. باید ماسک از نوع فیلتردار باشد و ورودی هوای آن به‌جز از قسمت فیلتردار از جای دیگری نباشد. از این‌رو باید ماسک روی صورت بنشیند و محکم باشد و منفذ ورودی خاصی نداشته باشد. هر ماسکی طول عمر مشخصی دارد که کارخانه تولیدکننده، مدت استفاده از آن را که در حد چند ساعت است روی ماسک درج می‌کند و پس از آن ماسک باید عوض شود. این متخصص ریه با اشاره به شرایط ویژه نگهداری ماسک‌ها تأکید می‌کند: ماسک تنفسی باید در محل خشک نگهداری شود و نباید تا بخورد. بهتر است یک جعبه مقوایی داشته باشیم و زمانی که ماسک را استفاده نمی‌کنیم در آن جعبه قرار دهیم. نباید ماسک را در ظرف پلاستیکی نگه‌داریم. وی در‌خصوص انواع ماسک‌های تنفسی موجود در بازار و چگونگی انتخاب آنها می‌گوید: مثلا ماسک نوع N95 تا 95 درصد از ذرات معلق هوا را جذب می‌کند و ماسک N99 تا 99 درصد این کار را انجام می‌دهد که بالطبع کیفیت و قیمت بالاتری دارد. اما استفاده از همان ماسک N95 نیز با شرایطی که ذکر شد کفایت می‌کند.

کمک‌های اولیه در زمان بروز تنگی نفس

دکتر اسلامی‌نژاد معتقد است مهم‌ترین روش پیشگیری از بروز عوارض آلودگی هوا، نرفتن در هوای آزاد است و تنها روش مؤثر درمان نیز خارج کردن فرد از محیط آلوده است. یعنی هر گاه احساس تنگی نفس کردیم باید سریع خود را به منزل یا هر جای دیگری که ما را از هوای آزاد دور می‌کند، برسانیم و استراحت کنیم. اگر هم دیدیم در فضای آزاد کسی دچار تنگی نفس شدید و ضعف و بی‌حالی شد، چنانچه دسترسی به کپسول اکسیژن وجود داشته باشد، استفاده از کپسول و ماسک اکسیژن توصیه می‌شود و در غیر این صورت باید فرد را به جایی آرام که هوای مناسبی دارد، منتقل کنیم و بیشتر از آن شامل اقدامات اورژانسی می‌شود که باید توسط کادر درمانی انجام شود.

عوارض آلودگی هوا

دکتر اسلامی‌نژاد، عوارض ناشی از آلودگی هوا را در دسته‌بندی‌های مختلف قابل بررسی می‌داند و می‌گوید: آلودگی هوا روی همه سیستم‌های بدن اثر منفی می‌گذارد و صرفا سیستم تنفسی را درگیر نمی‌کند. معمولا سوزش، قرمزی و خشکی چشم‌ها، سوزش قفسه سینه، تنگی نفس، کلافگی و بی‌قراری از شایع‌ترین علائم حاد آلودگی هوا به شمار می‌آیند و بیشتر مردم آن را احساس می‌کنند. اما در بررسی‌های انجام شده اثر منفی و مزمن آلودگی هوا بر سیستم قلبی ـ عروقی و عملکرد غدد مختلف بدن اثبات شده است. بی‌خوابی، تغییر خلق و خو و کاهش سطح توانایی و هوشی افراد از دیگر عوارض آن است. به‌جز اینها، آلودگی هوا موجب ایجاد التهاب مزمن در بدن می‌شود که از طریق آزاد شدن واسطه‌های التهابی در بدن خود را نشان می‌دهد و در طولانی مدت، موجب افزایش حمله‌های قلبی می‌شود.

کاظم کوکرم

چطور در هوای آلوده جانمان را نجات دهیم؟

به گزارش جام جم سرا، در سال های اخیر، همزمان با نزدیک شدن زمستان و سرد شدن هوا میزان آلودگی هوا آنقدر زیاد می شود که کارشناسان را وادار می کند تا چند روزی از زمستان را با عنوان وضعیت اضطراری معرفی کنند. اما امسال وضع با همیشه فرق می کند این روزها و هفته ها شاهد آلودگی هوای تهران و برخی از شهرهای بزرگ هستیم. وضعیت هشدار همچنان ادامه دارد و بارش باران هایی که گه گاه زمین شهرها را مرطوب می کند بی فایده است.

دکتر عاطفه عابدینی، فوق‌تخصص ریه، عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی تهران می گوید: به‌طور متوسط هر انسانی در هفته حدود 168‌ساعت در‌معرض هوای آزاد و 40ساعت در‌معرض هوای بسته قرار می‌گیرد. عوارضی که آلودگی هوا می‌تواند برای اشخاص به‌همراه داشته باشد بستگی به میزان آلودگی هوا، نوع ماده آلاینده، غلظت آن‌، زمان تماس و شرایط آب و هوایی دارد. اما در این هوا مواد آلاینده شامل so2، ذرات معلق ریز و درشت، گاز co، گاز NO، آرسنیک معدنی و... است، اما بهتر است بدانید که هر یک از این آلاینده‌ها چه اثراتی بر بدن می‌گذارند.

آلاینده‌های موجود در هوا چه بلایی برسرمان می‌آورند؟

گاز CO‌ در بدن باعث خستگی، رخوت، سردرد، اختلال تنفسی و گرفتگی رگ‌های خونی می‌شود. اما در موارد شدید ممکن است باعث تشنج و به کما رفتن شخص هم شود. نکته قابل‌توجه این است که دود سیگار هم حاوی گاز CO یا همان مونوکسیدکربن است و به‌شدت سرطان‌زاست. همچنین گاز SO2 در دستگاه تنفسی فوقانی یعنی مخاط حلق و حنجره حل می‌شود و آسیب زیادی را به این قسمت‌ها از بدن می‌رساند. برای همین افراد در تنفس‌شان دچار مشکل خواهند شد؛ در‌نهایت اگر به‌موقع درمان صورت نگیرد ممکن است موجب مرگ افراد هم شود. حتی ممکن است ریه‌ها را هم درگیر کند و شخص به بیماری مزمن ریوی مبتلا شود.

گاز NO هم همین عوارض را به‌همراه دارد اما غیر از مسائل نام برده شده ممکن است باعث ایجاد برونشیت در افراد هم شود. حتی در برخی موارد ممکن است افراد حس بویایی‌شان را از‌دست بدهند که در این مواقع باید برای جلوگیری از پیشرفت اثرات این گاز به متخصص مراجعه کرد. سرب یکی دیگر از آلاینده‌هایی است که در هوای آلوده وجود دارد و انباشته شدن آن در بدن به ریه و به دیگر ارگان‌های مختلف بدن آسیب می‌رساند و حتی ممکن است موجب کم‌خونی در افراد شود. غیر از سرب ذرات معلقی در هوا وجود دارند که این ذرات از راه تنفسی وارد ریه می‌شوند و سرطان‌زا هستند. به‌علاوه باعث تشدید سرفه و تنگی نفس در فرد می‌شوند تا جایی که ممکن است برای کنترل شرایط فرد به بیمارستان منتقل شود.

چه کسانی بیشتر در‌معرض خطر هستند؟

هوای آلوده سلامت همه افراد را به خطر می‌اندازد اما همه می‌دانیم که بیشترین قشری که باید خود را از این آلودگی در امان نگه دارند کودکان، افراد مسن و افرادی هستند که به انواع بیمار‌ی‌های مزمن قلبی و ریوی مبتلا هستند، اما غیر از این افراد مادران باردار و افرادی که نقص سیستم بدنی دارند یا سیستم بدنی‌شان ضعیف است هم نباید در‌معرض این هوا قرار بگیرند.

به‌عنوان مثال افرادی که به بیماری آنفلوآنزا مبتلا هستند باید به جدیت خود را از این شرایط دور نگه دارند چراکه سیستم بدنی‌شان ضعیف است و ممکن است باعث تشدید بیماری در آنها شود. همچنین در طول دوره بارداری باید تا جایی که ممکن است مادر از منزل خارج نشود، به‌خصوص در سه ماهه اول بارداری که ارگان‌های جنین درحال شکل‌گیری است.

با این حال فراموش نکنید که این شرایط آب‌و‌هوایی برای افرادی که جسم سالمی دارند و به بیماری خاصی مبتلا نیستند ایجاد عارضه می‌کند، پس وجود هر بیماری زمینه‌ای ممکن است به‌دلیل آلودگی هوا شدت پیدا کند، حتی برخی بیماری‌های چشمی مثل خشکی چشم، پس به‌طور کلی اگر هر بیماری زمینه‌ای دارید مراقب باشید و دستورات احتمالی را رعایت کنید.

این روزها دستگاه‌های تصفیه هوا به‌کار می‌آید؟

دکتر عاطفه عابدینی می‌گوید: «سوال‌های متعددی در این زمینه پرسیده شده است اما باید بگویم که از نظر علمی هنوز ثابت نشده که این دستگاه می‌تواند در این زمینه تاثیرات مثبتی به‌همراه داشته باشد یا نه. با این حال استفاده از این وسیله می‌تواند به حفظ محیطی مطبوع‌تر کمک کند. اما اینکه صددرصد بتواند هوا را تصفیه کند و نقش بسیار موثری در زمینه آلودگی هوا داشته باشد، هنوز اطلاعات دقیقی در دست نیست.

دکتر حمید سهراب‌پور‌، متخصص ریه نیز در این باره می‌گوید: «دستگاه‌های تصفیه هوا قادر نیستند هوای آلوده‌ای که وارد محیط می‌شوند را تصفیه کنند، اما اگر در محیط بسته‌ای که هوا آلوده راه نفوذ ندارد از دستگاه تهویه استفاده شود، می‌تواند تاحدودی برای مطبوع کردن محیط مفید باشند.

مشاغل پر‌خطر را بشناسید!

به‌طور کلی هر شغلی که در فضای باز انجام می‌شود در‌معرض خطر قرار دارد. اما همه رانندگان (تاکسی، اتوبوس و...)، پیک‌های موتوری، پلیس‌های راهنمایی و رانندگی و سایر شغل‌هایی که در مکان بسته انجام نمی‌شوند، جزء شغل‌های پرخطر هستند. همچنین مغازه‌دارها باید تا جایی که امکان دارد در مغازه را بسته نگه دارند، اما افرادی که در شغل‌شان با مواد شیمیایی در ارتباط هستند مثل جوشکارها، نقاشان و مشاغل دیگر و افرادی که در‌معرض گرد‌و‌خاک قرار دارند مثل کارگران ساختمان، مهندسان ناظر، بنا و... در روزهایی که آلودگی هوا بیداد می‌کند، جزء مشاغل پرخطر به‌حساب می‌آیند. این افراد باید احتیاط کنند چرا‌که این عوامل در کنار آلودگی هوا می‌توانند فرد را بیشتر مستعد ابتلا به بیماری‌های تنفسی کنند.

ماسک نزنیم می‌میریم؟!

بهتر است بگویم که ماسک‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند؛ یکی ماسک‌های ساده هستند که بیشتر در اتاق‌های جراحی یا توسط پزشکان در مطب‌ها مورد‌استفاده قرار می‌گیرند. در روزهایی که هوا آلوده است تنها کاری که از پس این ماسک‌ها بر می‌آید جلوگیری از رسوب مواد معلق بزرگ در هواست، اما از ورود ‌ذرات معلق کوچک جلوگیری نمی‌کنند ‌و این ذرات با ابعاد کوچک به‌راحتی می‌توانند وارد سیستم دستگاه تنفسی افراد شوند و مشکلات متعددی را به‌وجود آورند. اما در این موارد استفاده از ماسک فیلتر‌دار یعنی ماسک 95 N می‌تواند نقش موثری در تضمین سلامت شما داشته باشد.

اما فراموش نکنید که این ماسک‌ها هم نیاز به تعویض دارند. به‌عنوان مثال اگر فردی هستید که روزانه ساعات زیادی را در هوای آزاد سپری می‌کنید، بهتر است ماسک خود را به‌طور روزانه تعویض کنید و فردا از ماسک جدید استفاده کنید، اما اگر خانم خانه‌داری هستید و بیشترین ساعتی که در بیرون از منزل سپری می‌کنید حدود یک ساعت است، می‌توانید هر دو روز یک‌بار ماسک فیلتر‌دار خود را تعویض کنید.

بیشترین ساعتی که می‌توان در این هوا بیرون ماند چقدر است؟

به‌طور کلی برای اینکه بتوان گفت هر فرد به چه میزان می‌تواند در این هوا رفت‌و‌آمد کند، بستگی به عواملی از‌جمله سن، میزان فعالیت، شدت آلودگی، محلی که در آن قرار دارد، سابقه بیماری به‌خصوص بیماری قلبی و ریوی دارد. اما به‌طور کلی افرادی که شرایط جسمانی مناسبی دارند و از ماسک‌های فیلتردار استفاده می‌کنند بهتر است بیشترین زمانی که در این هوا قرار می‌گیرند بین یک تا دو ساعت باشد چرا‌که جایز نیست در این هوا بیشتر از این ساعت حضور پیدا کنند.

توصیه اضطراری به بیماران قلبی و ریوی‌‌!

اگر بیماری زمینه‌ای قلبی یا تنفسی دارید و قرار است ساعت‌های زیادی را خارج از خانه سپری کنید، بازهم با استفاده از ماسک‌های مخصوص توصیه نمی‌شود بیشتر از یک ساعت در هوای آزاد باشید؛ چرا‌که ممکن است سلامت شما به خطر بیفتد. همچنین بیماران قلبی ممکن است در حالت عادی علامت خاصی را به‌همراه نداشته باشند ولی در مواقعی که هوا به‌طور اضطراری آلوده است دچار مشکل شوند. ‌

به‌طور کلی باید گفت که آلودگی هوا باعث افزایش شیوع درد قفسه سینه‌، تنگی نفس‌، افزایش فشارخون، افزایش ضربان قلب و در آخر سکته حاد قلبی و حتی مرگ ناگهانی می‌شود. شیوع بستری بیماران قلبی و ریوی در زمان‌هایی که آلودگی هوا بالاتر از حد مجاز است، افزایش پیدا می‌کند، پس بهتر است در صورت مشاهده این علائم سریعا به پزشک مراجعه کنند و از روی این علائم بی‌تفاوت نگذرند.

قبل از خارج شدن از منزل رعایت کنید

نکته دیگری که شامل همه افراد به‌خصوص کودکان و افراد مسن می‌شود عدم فعالیت‌های زیاد در این هواست. بهتر است از انجام تنفس‌های عمیق همراه با فعالیت‌های تند خودداری کنید. پیاده‌روی (تند و آهسته)، انجام حرکات ورزشی در فضای باز و بازی کردن کودکان در این شرایط ممنوع است و باید از انجام این فعالیت‌ها اجتناب کنید.

تا جایی که امکان دارد باید از انجام کارهایی که باعث می‌شود تنفس به تندی انجام شود باید خودداری کرد. بهتر است در روزهای آلوده در اوایل صبح یا بعد از غروب آفتاب از خانه خارج شوید، چرا‌که نور خورشید باعث تولید گازهای سمی در روزهای آلودگی می‌شود. همچنین آلودگی هوا از دود قلیان و سیگار مضرتر نیست اما می‌تواند باعث بروز سرطان در افراد شود. برای محافظت چشم‌ها بهتر است از عینک آفتابی و قطره اشک مصنوعی استفاده کنید.

پاک‌سازی ریه‌ها با کمک طب سنتی!

دکتر ناصر رضایی‌پور، متخصص طب سنتی ایران می گوید: صرفا به برخی راهکارهای کاهش عوارض آن اشاره خواهم کرد. ذکر این نکته بایسته است که مواردی که در پی می‌آیند، توضیحات دقیق علمی از نگاه دو دانش طب سنتی ایران و پزشکی نوین دارند که عبارتند از: تقویت مغز و سیستم عصبی و قلب و کبد، عملکرد ضدویروسی و ضدمیکروبی، اثرات آنتی‌‌اکسیداتیو، انبساط عروق خونی و بهبود گردش خون مرکزی و محیطی، تقویت مخاطات و راه‌های تنفسی، لینت مزاج و پرهیز از یبوست، دفع برخی متابولیت‌های سمی و...

1. دودکردن و پراکندن برخی مواد و گیاهان

دودکردن گیاهانی چون پوست انار، ریشه بادام تلخ، میوه به، برگ بید، اندام هوایی ریباس، گل زعفران، چوب سیب، غده سیر، سقز، عود هندی، کافور، کندر، مشک، مصطکی، برگ مورد، اسپند و... می‌توانند به تقویت اعضای اصلی بدن و کاهش عوارض آلودگی کمک کنند. این موارد، قابل استفاده برای بیشتر افراد هستند، اما توصیه می‌شود اگر مشکل یا بیماری زمینه‌ای خاصی دارید، پیش از استفاده، با یک متخصص طب سنتی ایران مشورت کنید.

2. بوییدن مواد خوشبو

برای این کار، کافور، نیلوفر، بنفشه و صندل در افراد گرم‌مزاج و مشک، عنبر، لادن، میخک (قرنفل) و جوز بویا در افراد سردمزاج قابل‌توصیه است. بوهای خوشی چون لیمو، پرتقال، سیب، به، زعفران، هل، دارچین، بهارنارنج و... را نیز از یاد نبرید.

3. پاکسازی سطوح

در منابع طب ایرانی، توصیه شده در زمان همه‌گیری بیماری‌های خطرناک (مانند طاعون، حصبه، آنفلوآنزاهای خطرناک و...)، سطوح مختلف چون در، دیوار، سقف، فرش و حتی لباس‌ها را با پاشیدن محلول سرکه‌ای سیر و پیاز، ضدعفونی کنید. امروزه نیز اثر اسیدی‌ کردن محیط در کاهش فعالیت باکتری‌ها ثابت شده است و آثار درمانی سیر و پیاز نیز به اثبات رسیده است.

می‌توان توصیه کرد که اگر چندان از بوی چنین محلولی بدتان نمی‌آید و مجبور به خروج از منزل در روزهای تیره‌وتار آلودگی هوا هم هستید، دست‌کم ماسک‌های ساده خود را به چنین محلولی آغشته کنید.

4. بهتر است از کارهایی که قوای شما را تضعیف می‌کنند، پرهیز کنید. از‌جمله خواب ناکافی و شب‌زنده‌داری، زیاده‌روی در فعالیت جنسی، مواجهه با هوای بسیار سرد، مواجهه درازمدت با امواج الکترومغناطیس به‌ویژه رایانه و تلفن‌همراه، حمام سنگین و گرسنگی طولانی.

5. پرهیز از فعالیت‌های بدنی و ورزش سنگین همچنین پرهیز از بی‌تحرکی. در این زمینه، توصیه می‌کنم در منزل حتما تاب‌سواری کنید که جزء ورزش‌های بسیارخوبی است که منافع عام برای بدن دارد.

6. پرهیز از ورود مواد زاید و سمی دیگر، پرهیز از مصرف سیگار و قلیان، استفاده نکردن از حشره‌کش در محیط، پرهیز از پخت‌وپز بدون تهویه مناسب در آشپزخانه

بخور، نخورهای روزهای آلودگی!

توجه به تدابیر خوردن و آشامیدن، همواره از مهم‌ترین تدابیر تندرستی هستند چون همواره با آنها در ارتباطیم و به‌خوبی هم دراختیار ما قرار دارند. در زمان آلودگی هوا توصیه می‌شود:

•کاهش رطوبات بدن با مصرف بیشتر غذاهای خشک‌_ تری چون خشکبار، مغزها و...

•پرهیز از خوردن غذاها و میوه‌های تر (آبدار) سریع‌العفونت مانند غذاهای حاوی گوشت و روغن زیاد، شیرینی، ماهی و در میوه‌ها انگور، آلو، شفتالو، هندوانه، خربزه، خیار، کدو و برخی سبزی‌ها

•پرهیز از خوراکی‌های افزاینده غلظت خون مانند گوشت گاو، عدس، بادنجان به‌ویژه میرزاقاسمی، گوشت‌های صنعتی (سوسیس و کالباس)، غذاهای خمیری چون ماکارونی و لازانیا، غذاهای چرب و سنگین چون کله‌پاچه.

•پرهیز از خوراکی‌های یبوست‌آور مانند گوشت گاو و گوساله، سوسیس و کالباس، غذاهای خشک، عدس‌پلو، موز سفت، خرمالوی نارس و گس، میوه‌های ترش و سنجد.

•در صورت لزوم، مصرف گوشت‌هایی که دیرتر فاسد می‌شوند، مانند گوشت پرندگان کوچک با مزاج معتدل (مانند جوجه و کبک) همراه با چاشنی‌های ترش چون سماق، غوره، آب لیمو، سرکه یا آب انار ترش (امروزه نیز نقش ترشی‌ها در کاهش pH محیط همچنین اثرات ضد‌میکروب و آنتی‌اکسیدانی قابل‌توجه ترکیبات پلی‌فنلی آنها مورد توجه است).

•خوردن خوراکی‌هایی که موجب نشاط و تقویت اعضای رئیسه (مغز، قلب و کبد)، حفظ حرارت غریزی، جلوگیری از عفونت اخلاط، تقویت معده و رفع مشکلات گوارشی می‌شوند: آلو بخارا، انار، مورد، انواع به، پسته، پونه، پیاز، تمر هندی، جو، خاکشیر، خرفه، رازیانه، زرشک، زعفران، سماق، سیب، سیر، کاسنی، گشنیز، گلاب، لیمو، نارنج، نارنگی، هل و... (اثرات این مفردات در تقویت سیستم ایمنی، آثار ضدمیکروبی، آنتی‌اکسیدانی و... ثابت شده است).

عوارض آلودگی را کاهش دهید

گاهی اوقات با یک برنامه غذایی یا مصرف برخی مواد غذایی می‌توان عوارض ناشی از آلودگی هوا را در بدن کاهش داد. بهتر است روزانه با رعایت این نکات بدن خود را در مقابل هوای آلوده ایمن کنید:

•میوه‌های شیرین: سیب شیرین، پرتقال شیرین، انار شیرین یا کمی مایل به ترشی بیشتر میل کنید.

•در صورت تمایل به سالاد (کاهو، هویج رنده ‌شده، روغن‌زیتون با کمی آب نارنج طبیعی یا رب انار)، روزانه یک وعده سالاد میل کنید.

•سوپ‌های سبزیجات همراه با زرشک، هویج رنده ‌شده، شلغم و به می‌تواند یک وعده بسیار خوب برای روزهای آلودگی باشد.

•دمنوش آویشن شیرازی به‌ویژه برای مبتلایان آسم و برونشیت بسیار مفید است.

•دمنوش گل‌گاوزبان همراه ریشه سنبل‌الطیب و بهارنارنج، به‌ویژه برای افسردگان و افراد مبتلا به پرفشاری خون توصیه شود.

رابطه آلودگی هوا و سرطان

دکتر پیام فرح‌بخش، متخصص تغذیه و رژیم درمانی می گوید: آلودگی هوا منجر به آزاد شدن اکسیدان در بدن افراد می‌شود. اکسیدان‌ها موادی هستند که قادرند وارد سیستم‌های مختلف بدن‌مان شوند و با عملکرد اصلی دستگاه‌ها و ارگان‌ها تداخل داشته باشند. این تداخل در دراز‌مدت ما را مستعد ابتلا به انواع بیماری‌ها، آسیب‌ها و در‌نهایت سرطان‌ها خواهد کرد.

برای مقابله با عوارض احتمالی آلودگی هوا چندین راهکار وجود دارد که یکی از این راهکارها دخالت تغذیه‌ای است. ما می‌توانیم با تغییراتی در رژیم غذایی‌مان میزان اکسیدان‌های داخل بدن‌مان را کاهش دهیم. این اکسیدان‌ها نه‌تنها از هوا بلکه ممکن است حاصل متابولیت‌های درشت مغذی‌ها هم باشند (‌یعنی وقتی درشت مغذی‌ها در حال سوخت‌و‌ساز هستند، مواد اکسیدان هم از آنها خارج شود).

بهترین راهکار برای مبارزه با سرطان ناشی از آلودگی هوا

بهترین و اولین راهکار استفاده از مواد آنتی‌اکسیدان است که در مواد مختلف غذایی یافت می‌شوند. ما با مصرف میزان بیشتر آنتی‌اکسیدان‌ها در شرایط خاص مثل آلودگی هوا می‌توانیم بدن خودمان را از این آسیب‌ها محافظت کنیم. آنتی‌اکسیدان‌ها به چند دسته تقسیم‌بندی می‌شوند. یکی از این تقسیم‌بندی‌ها به این صورت است: آنتی‌اکسیدان‌های محلول در آب و آنتی‌اکسیدان‌های محلول در چربی.

ویتامینC بزنید

آنتی‌اکسیدان محلول در آب بهترین و درواقع دردسترس‌ترین ماده غذایی‌اش ویتامین‌C است که البته در مرکبات ازقبیل لیموشیرین، لیموترش، پرتقال، نارنگی، فلفل‌های شیرین یا همان فلفل دلمه‌ای می‌توان این ویتامین را یافت کرد. پس توصیه می‌شود در این فصل میزان مرکبات را به میزان زیادی بالا ببرید. همچنین میوه انار هم حاوی ویتامینC‌ است و هم حاوی آنتی اکسیدانی به نام لوتئین است که این ماده قادر است با یکسری از آلودگی‌هایی که از راه هوا وارد بدن ما می‌شوند، مقابله کند.

ویتامینE حتما میل کنید

آنتی‌اکسیدان‌های محلول در چربی در ویتامین‌های‌E ‌ یافت می‌شوند که این ویتامین در مواد غذایی چرب وجود دارد. به‌عنوان مثال در برخی روغن‌ها مثل روغن ذرت یا آفتابگردان و... این ویتامین به وفور دیده می‌شود. همچنین خود کارخانه‌های روغن‌سازی ویتامین‌E را به روغن‌ها اضافه می‌کنند چرا‌که از اکسید شدن روغن جلوگیری می‌کند. برای همین ما می‌توانیم با دریافت میزان متناسبی از این روغن‌ها میزان ویتامین‌E خود را هم افزایش دهیم.

پروتئین بیشتر بخورید

بعضی املاح هم حاوی آنتی‌اکسیدان هستند که خودشان به نام «املاح آنتی‌اکسیدانی» به‌شمار می‌آیند که می‌توانیم به ‌سلنیوم اشاره کنیم که در گوشت، مرغ، ماهی و میگو بافت می‌شود. به‌طور کلی با دریافت خانواده پروتئین‌ها می‌توان این آنتی‌اکسیدان املاحی یا عنصری را دریافت کنیم.

چند واحد شیر و سبزی بخوریم؟!

به‌طور کلی توصیه می‌شود مصرف میوه‌ها و سبزیجات افزایش پیدا کند و حتما باید روزانه بین 3 تا 4واحد میوه تازه و 3 تا 5واحد سبزی‌های تازه ‌استفاده شود. همچنین در کنار مصرف میوه و سبزی باید روزانه بین 3 تا 4لیوان شیر از نوع کم‌چرب مصرف شود چرا‌که قادر است اکسیدان‌ها را از بدن جمع‌آوری و از طریق کبد و کلیه دفع کند.

آب بنوشید!

آب باید در روزهای آلودگی بیشتر مصرف شود چرا‌که گردش مایعات در بدن بیشتر می‌شود و آب وارد خون می‌شود و عملکرد فیلتری دارد. همچنین دفع سموم به‌راحتی انجام می‌شود. لازم است روزانه بین 8 تا 12لیوان آب نوشیده شود.

مرگ مامور راهنمایی و رانندگی بر اثر آلودگی هوا !

هوای تهران در هفته‌های گذشته روزهایی پیاپی در شرایط ناسالم بود؛ چیزی که تقریبا هر سال در نیمه سرد سال به‌دلیل وارونگی هوا اتفاق می‌افتد با این تفاوت که این‌روزها خبرطولانی شدن این آلودگی همه نگران و کلافه کرده است. در همین روزها که آلودگی هوای شهر تهران به اوج خود رسید، خبری منتشر شد که همه را شوکه کرد. خبری که نشان می‌دهد ماموران راهنمایی و رانندگی علاوه بر مشکلاتی مثل آلودگی صوتی، استرس، درگیری با رانندگان متخلف، فشار روانی و... باید مشکل جدی‌تری مثل آلودگی هوا را هم به جان بخرند.

این بار ظاهرا بحران آلودگی هوا گریبان یکی از ماموران راهنمایی و رانندگی تهران را گرفت و او را به کام مرگ کشاند. یکی از ماموران راهنمایی و رانندگی تهران که در منطقه10 تهران در حال انجام ماموریت در سطح خیابان بوده، دچار ایست قلبی شده و متاسفانه باوجود تلاش پزشکان فوت می‌کند. از آنجا که گفته می‌شود او سابقه ناراحتی ریوی داشته است، حرف‌و‌حدیث‌های زیادی بر سر این موضوع وجود دارد که آلودگی هوا باعث مرگ او شده است یا نه؟

در این میان رئیس پلیس راهور تهران عنوان می‌کند: «‌با‌توجه به تاثیر آلودگی هوا در مرگ این مامور راهنمایی و رانندگی، پیش از اقدامات کارشناسانه، نمی‌توان ارتباط مستقیمی میان این حادثه دردناک و آلودگی هوا مطرح کرد.» بنابراین برای اظهار‌نظر قطعی باید منتظر اعلام نتیجه قطعی پزشکی قانونی بود.

چه اقداماتی برای پیشگیری انجام شده است؟

سردار سید تیمور حسینی درباره پیشگیری از خطرات آلودگی هوا برای ماموران راهنمایی و رانندگی که ساعات زیادی در‌معرض آلودگی هوا هستند و مجهز کردن آنان می‌گوید: «‌همچون گذشته، توزیع ماسک و توزیع روزانه یک وعده شیر برای تمام پرسنل پلیس راهور پایتخت از‌جمله مواردی است که به‌منظور کم اثر کردن تاثیرات آلودگی هوا انجام می‌شود، اما با‌توجه به غلظت آلاینده‌ها و تعداد روزهایی که متاسفانه هوای تهران آلودگی زیادی دارد قطعا این اقدامات پیشگیرانه کافی نیست.» مسلما هوای آلوده می‌تواند خطر بیماری‌های قلبی-عروقی، تنگی‌عروق و احتمال سکته‌های قلبی و مغزی را افزایش دهد. مصرف شیر و لبنیات، سبزیجات تازه و ماهی می‌تواند تاثیر آلودگی‌ها را کاهش دهد.

منبع : سیب سبز

هوای مسموم، کودکان‌ بی‌دفاع

عواقب سوء‌استفاده از فرصت تعطیلی مدارس

دکتر علیرضا ناطقیان، فوق‌تخصص بیماری‌های عفونی اطفال در گفت‌وگو با جام‌جم در پاسخ به این که تردد در هوای آلوده چه عواقبی برای کودکان می‌تواند داشته باشد، می‌گوید: وقتی هوای شهرها در شرایط هشدار قرار می‌گیرد، یعنی انواع آلاینده‌های مضر در هوایی که تنفس می‌کنیم وجود دارد. استنشاق برخی از این آلاینده‌ها آثار کوتاه‌مدت دارد و به سرعت خود را نشان می‌دهد و عوارض برخی از آنها اثرات بلند‌مدت دارد که با گذشت زمان عواقبش آشکار می‌شود. مثلا وقتی ریزگردها در هوا افزایش می‌یابد، آثار کوتاه‌مدتی بر سیستم تنفس کودکان می‌گذارد که غالبا سبب تشدید آلرژی‌های تنفسی به‌ویژه در کودکان مبتلا به آسم می‌شود و می‌تواند با حملات آسم همراه باشد.

این پزشک متخصص اطفال با اشاره به دامنه‌دار بودن عوارض ابتلا به بیماری‌های تنفسی در اثر آلودگی هوا خاطرنشان می‌کند: مواد مضر موجود در هوای آلوده در مواردی به بروز آلرژی‌های شدید در بینی منجر می‌شود که این موضوع به اختلالات تنفسی طی شبانه‌روز دامن می‌زند و ممکن است اثرات بدی روی کیفیت خواب و سلامت کودک بگذارد. دکتر ناطقیان با اشاره به اثرات شدید مسمومیت با سرب، آثار منفی بلندمدت این نوع مسمومیت را بر سیستم تکامل عصبی کودک و بروز کم‌خونی در کودکان می‌داند و تأکید می‌کند: در روزهایی که به علت آلودگی هوا از سوی سازمان‌های مسئول، مدارس و مهدهای کودک‌ تعطیل اعلام می‌شود، کودکان آسیب‌پذیر که بیشتر شیرخواران و کودکان زیرپنج سال هستند، به هیچ وجه نباید از منزل خارج شوند و در معرض هوای آلوده قرار بگیرند.

بیرون نرفتن کودک از خانه

دکتر عباس مومن‌زاده، فوق‌تخصص عفونی اطفال در گفت‌وگو با جام‌جم درباره لزوم بیرون نرفتن کودک از خانه می گوید‌‌: بهتر است وسایل بچه‌ها در اتاقشان را با پارچه نم‌دار یک به یک تمیز کنیم تا ذرات معلق نشسته روی اشیا پاک شود. در شرایط آلوده نمی‌توان توصیه به باز کردن پنجره‌ها برای تعویض هوا کرد. مسلما خطر مواجه شدن با ذرات معلق خطرناک در هوای آلوده خارج از خانه در فصول سرد بسیار بیشتر است. این مواد موجب افزایش بروز عفونت‌های ریوی، شدت یافتن آلرژی و در بلندمدت زمینه‌ساز ابتلا به انواع سرطان‌ها در کودکان می‌شود. بنابراین باید از مواجهه با ذرات معلق و مضر موجود در هوای آلوده پیشگیری کرد.

رابطه آلودگی هوا و افزایش سرماخوردگی

دکتر مؤمن‌زاده با اشاره به این که در زمان شدت یافتن آلودگی هوا و افزایش ذرات معلق، کودکان بیشتر به سرماخوردگی مبتلا می‌شوند می‌گوید: سازمان بهداشت جهانی می‌گوید حدود 200 نوع ویروس سرماخوردگی داریم که به طور مستقیم، از طریق تماس دست با اشیای آلوده و سپس تماس دست با بینی و دهان یا از طریق نشستن ویروس‌ها روی ذرات معلق موجود در هوای آلوده و سپس استنشاق این هوا وارد بدن کودکان می‌شوند و آنها را مبتلا به سرماخوردگی می‌کنند. به همین علت است که این روزها می‌بینیم بسیاری از کودکان از سرماخوردگی رنج می‌برند. وی تغذیه مناسب، تأمین ویتامین‌های بدن مانند ویتامین C از طریق خوردن میوه‌جات و سبزیجات و تقویت سیستم ایمنی بدن را از عوامل مهم پیشگیری از ابتلا به سرماخوردگی در فصول سرد می‌داند.

راهکار در شرایط اضطرار

دکتر مومن‌زاده معتقد است اگر ناچاریم در هوای آلوده با کودکان بیرون برویم، باید از ماسک‌های مناسبی که صورت و دهان و بینی کودکان را به‌خوبی می‌پوشاند استفاده کنیم. این ماسک‌ها در بازار از طریق داروخانه‌ها و فروشگاه‌های عرضه محصولات پزشکی در دسترس است. وی توصیه می‌کند: در روزهایی که هوا آلوده است بهتر است کودکان از تماس بدنی و دست دادن با کودکان دیگر یا بزرگسالان خودداری کنند و حداقل 5/1 متر با کسی که مبتلا به سرماخوردگی است فاصله داشته باشند. وقتی کودک را از خارج از منزل به خانه می‌آوریم حتما باید دست و صورت خود و کودک را با آب و صابون به دقت بشوییم تا ذرات معلق نشسته روی اشیا وارد دستگاه تنفسی‌شان نشود. برای تمیز کردن دهان و بینی از تماس مستقیم دست باید خودداری کرد و لازم است حتما از دستمال کاغذی یک‌بار مصرف استفاده شود.

کاظم کوکرم