خبرگزاری آریا - مجله همشهری دانستنیها: همزمان با آخرین روزهای سال میلادی که گذشت، انتظار به سر رسید و نخستین سری از قراردادهای نهایی خرید هواپیما امضا شدند؛ قراردادهایی که اگر تمام و کمال اجرایی شوند، فصل جدیدی را برای صنعت هوانوردی ایران رقم خواهند زد. شاخص ترین این قراردادها طبیعتا به «ایرباس» و «بویینگ» تعلق داشت که خرید 180 هواپیمای مسافربری بزرگ و کوچک را در بر می گرفت. ترکیب این هواپیماهای خریداری شده در قرارداد نهایی با توافق اولیه اندکی متفاوت بود که می توان این تفاوت را نتیجه مذاکرات طولانی دو جانبه و همچنین سبک و سنگین کردن شرایط دانست.
به جز این قرارداد، «ایران ایر» همچنین توافق خود با شرکت «ATR» برای خرید 20 فروند هواپیمای منطقه ای «ATR-72» و احتمال خرید 20 فروند دیگر را هم نهایی کرد. به علاوه مذاکرات با دیگر شرکت های هواپیماسازی مانند «میتسوبیشی»، «بامباردیر» و «امبرائر» نیز همچنان ادامه دارد. هر چند که احتمال نهایی شدن اولین سفارش ها برای هواپیماهای منطقه ای و تجاری از این شرکت ها تا پیش از پایان زمستان یا اوایل بهار، چندان دور از انتظار نیست.
گفتنی است به جز ایران ایر، مذاکرات دیگر شرکت های هواپیمایی برای خرید یا اجاره هواپیمای جدید در جریان است. بدیهی است که ورود این هواپیماهای جدید در میان مدت موجب وزش بادهایی تازه در آسمان گرفته صنعت هوایی ایران خواهد شد اما در توافق نهایی که چندی پیش به امضا رسید چه هواپیماهایی خریداری شد؟
Airbus A320
تعداد خریداری شده: 48 فروند
«ایرباس A320» از خیلی جهات موفق ترین هواپ یمای کوتاه تا میان برد دنیاست. هواپیمایی که پ ساز «بویینگ 737» پرفروش ترین هواپیمای دنیا هم هست. این سومین گونه هواپیمایی بود که شرکت ایرباس در دهه 80 میلادی (1360) توسعه می داد. کنسرسیوم اروپایی ایرباس در اوایل دهه 70 میلادی (1350) برای رقابت علیه مونوپلی شرکت های هواپیماسازی آمریکایی (داگلاس و بویینگ) تشکیل شد و با طراحی و ساخت «ایرباس 300» و سپس نمونه کوچک تر و دوربردتر آن «310» کار خود را شروع کرد.
با مشخص شدن موفقیت این هواپیماها در بازار و افزایش قدرت مالی و تجربه، ایرباس این بار توجه خود را معطوف بازار هواپیماهای تک راهرو (اصطلاحا single-aisle) کوچک کرد؛ بازاری که تا آن زمان در اختیار دو هواپیمای بویینگ 737 و «DC9» شرکت «داگلاس» قرار داشت. بر این اساس، ایرباس در اواخر دهه 70 (1350) طراحی نسخه کوچک تری از ایرباس 300 با ظرفیتی بین 130 تا 188 فروند را شروع کرد. هواپیمایی که خیلی زود 320 نام گرفت.
این هواپیما نسبت به بویینگ 737 قطر بدنه بیشتری داشت و سنگین تر بود اما در مقابل فضای داخلی بیشتر آن، تفاوت هزینه مسافر/ صندلی را برای کاربران جبران می کرد. این هواپیما، نخستین هواپیمای مسافربری جهان بود که از فناوری پرواز باسیم استفاده می کرد. سیستم کنترل الکترونیکی سطوح کنترل پروازی که موجب حذف ارتباطات مکانیکی بین دسته کنترل و سطوح پروازی می شد. این هواپیما در بازار هواپیماهای مسافربری کوچک با استقبالی گسترده روبرو شد و خیلی زود جای هواپیمای داگلاس را در رقابت با 737 بویینگ پر کرد.
ایرباس، 320 را در قالب خانواده ای مرکب از چهار مدل توسعه داد که هر کدام از این هواپیماها نام متفاوتی داشتند. به این ترتیب چهار عضو اصلی خانواده این هواپیما، ایرباس های 318، 319، 320 و 321 نام گرفتند. تفاوت عمده این مدل ها در طول بدنه و برد پروازی آنها بود. مدل 321 گونه کشیده تر دوربرد هواپیما بود و مدل های 319 و 318 نمونه های کوتاه تر هواپیما با حجم مسافر کمتر برای مسیرهای پروازی عمدتا منطقه ای بودند.
320 برای سال ها بازار موفق خود را حفظ کرد، اما از اوایل قرن بیست و یکم ایرباس مطالعات تازه ای را برای بهبود کارایی خانواده 320 شروع کرد. این مطالعات در آن سال ها به توسعه سری بهبود یافته 320 (A320E یا Enhanced A320) منتهی شد. A320E حدود چهار تا پنج درصد مصرف سوخت بهتری داشت، وزن آن اندکی کاهش پیدا کرده بود و نوک بال ها برای کارایی بهتر به بالک هایی (وینگ لت) کشیده مجهز شد. یکی از مهم ترین تغییرات داخل کابین، افزایش تعداد دستشویی ها بود.
با تمام این به روزرسانی ها، 320 همچنان ارتقای قابل توجهی نسبت به گونه قدیمی خود پیدا نکرده بود. این شد که ایرباس در نهایت توسعه نسل جدید خانواده 320 را خیلی جدی با موتور و اصلاحات اساسی جدید پی گرفت هواپیماهایی که در نهایت در قالب خانواده «320Neo» در سال 2010 (1389) معرفی شدند و چهار سال بعد اولین نمونه آن پرواز کرد.
در این سری اصلاحات مختلف روی بدنه و به خصوص بال ها موجب صرفه جویی تا 15 درصد در مصرف سوخت شده بود. هواپیما دو انتخاب برای موتور جدید دارد که یکی موتورهای «LEAP-1A» ساخت «CFM» است و دیگری «PW1100G» شرکت «پرت و ویتنی» است. از نظر بدنه هم با وجود تمام تغییرات، همچنان 95 درصد قطعات هواپیما با گونه های قدیمی 320 مشترک هستند.
ایرباس برای سری Neo فعلا تنها سه گونه اصلی «A319neo»، «A320neo» و «A321neo» را عرضه کرده است که البته مدل 321 شامل زیرگونه ای با برد بیشتر به نام «A321LR» هم هست. بد نیست اشاره کنیم که پس از عرضه neo، ایرباس نمونه های قدیمی خود را عموما «neo» صدا می کند. ceo مخفف موتور انتخابی کنونی و neo مخفف موتور انتخابی جدید است که مشخصا اشاره به مهم ترین تفاوت میان این دو نسل دارد.
خانواده 320 با 48 فروند، تقریبا نیمی از سفارش های ایران ایر از ایرباس را تشکیل می دهد. 320 به طور کلی در ایران هواپیمای تازه واردی نیست اما مانند باقی هواپیماها هیچ وقت پای نمونه صفر کیلومتر آنها به ایران نرسیده بود.
بسیاری از شرکت های کوچک و بزرگ ایرانی، جزء کاربران نمونه های قدیمی 320 بودند. با این حال عمده این هواپیماها میانگین عمری بالای 30 سال داشتند که به خصوص برای هواپیماهای کوتاه برد که زودتر سیکل پروازی خود را پر می کنند، عمر کمی نیست. زمان بندی دقیق و ترکیب 320 های سفارشی ایران ایر هم مشخص نیست. هر چند که بر اساس توافق اولیه می توان تصور کرد که نیمی از این تعداد سری ceo و نیمی neo خواهد بود. زمانی که این مطلب را می خوانید، احتمالا اولین نمونه از این هواپیماها به ایران ایر تحویل داده شده است.
اولین ایرباس جدید ایرانی
این ایرباس A321E نخستین ایرباس جدید ایران ایر است که حتی پیش از امضای نهایی قرارداد رنگ آمیزی شده و در حال گذراندن آزمایش های پروازی خود برای تحویل به ایران بود. انتشار تصاویر این هواپیما در شبکه های اجتماعی سروصدای زیادی به پا کرد.
ایرباس 350 چه ویژگی هایی دارد؟
کاهش مصرف سوخت
ایرباس مدعی است 350 تا 25 درصد از هواپیماهای مسافربری امروزی کم مصرف تر است و این یعنی پنج درصد کم مصرف تر از 20 درصدی که بویینگ برای 777 قول داده بود.
سروصدا
ایرباس می گوید A350 تا 16 دسی بل کمتر از استانداردهای امروزی آلودگی صوتی دارد. در مقابل بویینگ هیچ درصد دقیقی از کاهش آلودگی صوتی اعلام نکرده است. به جز این که از میزان 85 دسی بل آلودگی مجاز فرودگاه ها تجاوز نمی کند.
نمای برش خورده ایرباس 350
بال
هواپیمایی با مساحت بالی برابر 443 متر مربع (مدل 900) در نوع خود صاحب بزرگ ترین بالی است که برای یک هواپیمای پهن پیکر یک طبقه ساخته شده است.
وینگ لت
برای کاهش بیشتر جریان گردابی ایجاد شده در نوک بال ها و افزایش کارایی آیرودینامیکی بال، برخلاف الگوی متعارف ایرباس، نوک بال ها به میزان 31 درجه به سمت بالا تاب خورده است.
پیشرانه
موتورهای رولزرویس «Trent XWB» هواپیما، ترکیبی هستند از فناوری تولیدی برای موتورهای ترنت 900 ایرباس 380 و ترنت 900 بویینگ 787. این موتورها به لطف صداگیری بهتر، سروصدای کمتری دارند.
اویونیک
کابین به ترکیبی از شش نمایشگر ال سی دی سی و هشت سانتی متری مجهز است که برای نمایش اطلاعات فنی و ناوبری استفاده می شود. ماژول اویونیک یکپارچه 350 نسبت به ایرباس 380 تا دو برابر وظایف بیشتری انجام می دهد. در حالی که تا 50 درصد اجزای کمتری دارد.
دماغه
دماغه هواپیما نسبت به طرح اصلی تغییر کرده است تا به این ترتیب 1.75ن متر ارتفاع بیشتری برای کابین و بخش استراحت خدمه فراهم کند.
Airbus A350
تعداد خریداری شده: 16 فروند
«ایرباس 350» جدیدترین و مدرن ترین هواپیمای ایرباس است. هواپیمایی که به عنوان جانشین طرح ناکام 340 طراحی شد تا با 777 و 787 بوئینگ رقابت کند. همزمان با اولین سال های قرن بیست و یکم بوئینگ درگیر طرح هواپیمای پهن پیکری دوربرد به نام 7E7 شد که بعدها به 787 تغییر نام داد. ایرباس در مقام پاسخ در سال 2004 (1383) کار روی طراحی 350 را شروع کرد؛ هواپیمایی مبتنی بر طرح بدنه ایرباس 330. اما با دم، بال و موتورهایی جدید و با بدنه ای از مواد کامپوزیتی جدید، با این حال مشتریان سنتی ایرباس به طرح جدید چندان رغبتی نشان ندادند.
این در حالی بود که طرح 787 بویینگ سروصدای زیادی به پا کرده بود. به این ترتیب در سال 2006 (1385) ایرباس ناچار شد تا 350 را مجددا به میز طراحی بازگرداند. هواپیمای جدید سرانجام با نام رسمی «XWB A350» (XW B مخفف (Xtra Wide Body) رونمایی شد. A350 همان 787 صاحب بدنه ای است که عمدتا از فیبرهای کربن تقویت شده یا پلاستیک ساخته شده است و بیشتر اجزای فلزی آن را هم برای کاهش بیشینه وزن، تیتانیم و ترکیب آلومینیم و لیتیم تشکیل داده اند.
ایرباس مدعی است در طراحی A350 و به کار بردن مواد مرکب، بهتر از بویینگ عمل می کند. هر چند میزان مواد مرکب به کار رفته در هواپیما، تنها سه درصد بیشتر از 787 است (53 درصد در ایرباس A350 و 50 درصد در B787)، با این حال ترکیب مواد به کار رفته در ایرباس A350، موجب شده است تا 10 درصد هزینه های نگهداری بدنه و تا 14 درصد وزن خالی به ازای هر صندلی نسبت به هواپیمای رقیب کمتر شود.
از نظر طراحی، 350 با همه هواپیماهای پیشین ایرباس متفاوت است. این هواپیما حدود 25 درصد کمتر از نسل کنونی هواپیماهای مسافربری مشابه سوخت می سوزاند و آلودگی صوتی و محیطی کمتری هم دارد. در مقایسه با 787، ایرباس 350 کمتر به سیستم های دیجیتالی متکی است، این یعنی برخلاف 787، تکیه کمتری بر باتری های لیتیمی دارد که زمانی برای 787 دردسرساز شده بودند.
هواپیما در سه گونه 800، 900 و 1000 طراحی شد که «ایکائو» آنها را به ترتیب «A350»، «A358» و «A35K» صدا می کند. تفاوت عمده این مدل ها طبیعتا در برد و طول بدنه هواپیماست. نمونه «A350-800» این هواپیما تولید نشد و نمونه «A350-900» دوربردترین مدل ایرباس 350 با 15 هزار کیلومتر برد پروازی است. در حال حاضر ایران 16 فروند 350 سفارش داده است که پس از تحویل به عنوان مدرن ترین هواپیماهای مسافربری ایرانی شناخته خواهند شد که در مسیرهای طولانی پرواز خواهند کرد.
Airbujs A330
تعداد خریداری شده: 38 فروند
ایرباس 330، موفق ترین هواپیمای پهن پیکر ایرباس است که عملا جای ایرباس 300 را گرفت و در ابتدا با 767 و بعدها با مدل های کوچک تر 777 وارد رقابت شد. 330 یکی از اصلی ترین هواپیماهای ایرباس بود که شرکت های ایرانی از سال ها پیش به دنبال سفارش آن بودند و حتی یک بار در زمان دولت هفتم، تعداد انگشت شماری از این مدل هم سفارش داده شد اما پای هیچ کدام به ایران نرسید.
توسعه این هواپیما در اوایل دهه 90 میلادی (1370) به صورت موازی با ایرباس 340 پیش رفت. 330 و 340 در عمل تفاوتی نداشتند جز این که 340، چهار موتوره بود، برد بیشتری داشت و بازار هواپیماهای پهن پیکر بزرگ تر را هدف گرفته بود. 340 در بازار، بازی را به 777 باخت اما 330 بسیار موفق از آب در آمد و بازار رو به رکود هواپیماهای پهن پیکر ایرباس را نجات داد.
پیشینه طراحی 330 و همین طور 340 به دوران ایرباس 300، اولین هواپیمای این شرکت باز می گردد. در آن زمان تیم بازاریابی ایرباس 10 طرح مختلف از ایرباس 300 را برای بازارهای مختلف در طول سال های بعد پیش بینی کرده بود. از بین این 10 طرح، نخستین مدلی که تولید شد طرح دهم یا ««A300B10» بود که با نام «A310» به بازار عرضه شد. سپس ایرباس بر اساس مطالعات گسترده ای که در آن سال ها در اروپا روی هواپیماهای بدنه باریک تک رهرو (اختصارا SA) انجام شده بود، خانواده 320 را توسعه داد اما 330 حاصل طرح نهم یا «A300B9» بود که نمونه ای بزرگ تر از ایرباس 300 را با طرح بال هایی یکسان مد نظر داشت. به علاوه طرح دیگری به نام «A300B11» هم وجود داشت که نسخه ای چهار موتوره از همین طرح بود و بعدها به 340 تبدیل شد. اولین نمونه از 330 در 1992 (1371) پرواز کرد و خیلی زود درگیر رقابتی نفسگیر با انواع مختلف بویینگ 767 نشد که بازاری تثبیت شده داشت.
330 در بازار موفق بود و خیلی زود رکورد فروش هواپیماهای پهن پیکر ایرباس را شکست. ایرباس دو مدل اصلی از این هواپیما ساخت که یکی مدل «A330-200» با برد بیشتر اما طول بدنه کمتر و 253 مسافر (در سه کلاس) بود و می توانست تا 13400 کیلومتر پرواز کند. نمونه بزرگ تر «A330-300» بود که بدنه ای کشیده تر، اما بردی کمتر داشت. این نمونه، 395 مسافر را حمل می کرد و برد آن به 10500 کیلومتر می رسید. پس از عرضه سری neo (مدل هایی که با انتخاب موتور جدید عرضه شدند) از خانواده 330، ایرباس برنامه مشابهی هم برای 330 اجرایی کرد که دو نمونه «A330-800neo» و «A330-900neo» به عنوان جایگزین دو نمونه قبلی توسعه پیدا کردند.
این دو مدل که البته هنوز هیچ نمونه ای از آنها پرواز نکرده است، از موتورهای جدید «Ttent 7000» شرکت «رولز – رویس» استفاده می کنند تا 14 درصد مصرف سوخت (به ازای هر صندلی مسافر) کمتری دارند و با وجود ثابت ماندن ابعاد بدنه نسبت به نمونه های قبل، به خاطر اصلاح طرح کابین، صندلی های بیشتری دارند.
ایران ایر در حال حاضر سفارش 38 فروند 330 از هر دو نسل جدید و قدیمی را داده است که ترکیب این سفارش هنوز مشخص نیست. این احتمال وجود دارد که تعدادی از نمونه های ceo (گونه های 200 و 300) قبل از پایان سال تحویل داده شوند. ضمنا شنیده های زیادی وجود دارد که از احتمال سفارش یا اجاره 330 توسط شرکت های دیگر داخلی هم حکایت دارند.
ATR 72
تعداد خریداری شده: 20 فروند
کنسرسیوم ایتالیایی/ فرانسوی « ATR» کارش را در دهه 80 میلادی (1360) با ساخت هواپیمای توربوتراپ « ATR 42» را با نام « ATR 72» ساخت. « ATR 72» از نظر بدنه، 4.5 متر کشیده تر بود. پهنای بال بزرگ تری داشت و از موتورهای قوی تری هم استفاده می کرد.
ATR 72 خیلی زود به یکی از محبوب ترین هواپیماهای توربوپراپ دنیا تبدیل شد. گونه تولیدی اولیه هواپیما سری «ATR 72-100» بود که خیلی زود با سری «ATR 72-200» جایگزین شد. این مدل موتورهای قوی تری داشت. نسل سوم با سری « ATR 72-210» کارایی بهتری در هوای گرم و ارتفاع بالا پیدا کرد و سری چهارم یا «ATR 72-212A» ضمن بهبودمکانیکی به سیستم های خودکار بهتری مجهز شد. این سری، امروزه با نام « ATR 72-500» شناخته می شود.
آخرین نسل این هواپیما تحت عنوان « ATR 72-600» اولین بار هشت سال پیش پرواز کرد. این گونه به موتورهای جدید «PW 127M» مجهز بود که پنج درصد رانش بیشتری هنگام برخاستن تولید می کردند. کابین خلبان آن به صفحات تمام کریستال تجهیز شده و کابین مسافران هم به صندلی هایی سبک تر و محل باری بزرگ تر برای مسافران مجهز است. وقتی در کنار توافقات خرید از ایرباس و بویینگ، خبر ATR هم منتشر شد، خیلی ها را دچار شگفتی کرد چون پس از سال ها این نخستین باری بود که ایران ایر، هواپیمای منطقه ای توربوپراپ می خرید. ATR 72 قبلا هم در ایران پرواز کرده است و هنوز هم می کند.
شرکت هواپیمایی «آسمان»، یکی از کاربران قدیمی این هواپیماست که امروزه هنوز هم تعدادی ATR 72-200 و ATR 72-500 در ناوگان خود دارد و بعید نیست که به مشتریان سری 600 هم بپیوندد. نمونه های اولیه ATR 72 ایران ایر، همین حالا هم رنگ شده اند و چه بسا زمانی که این مطلب را می خوانید، تحویل شده باشند.
Boeing 737 MAX
تعداد خریداری شده: 50 فروند
«بویینگ – 737» کوچک ترین عضو خانواده بویینگ و پرفروش ترین هواپیمای مسافربری دنیاست که نزدیک به نیم قرن از پرواز نخستین نمونه آن می گذرد. بویینگ، این هواپیما را در دهه 60 میلادی (1340) به عنوان یک هواپیمای کوچک کم هزینه برای مسیرهای کوتاه توسعه داد. به این ترتیب برای سرعت دادن به طراحی هواپیما، تا 60 درصد از سازه بدنه و سیستم ها با بویینگ 727 مشترک بود.
در حقیقت این همان سیاستی بود که بویینگ از 707 تا 757 (به جز 747) حفظ کرد و همگی این هواپیماها از طراحی و بدنه تقریبا یکسانی سود می بردند. به خاطر صرفه اقتصادی، مشابه همین کار را ایرباس از سری ایرباس 300 تا 340 خود تکرار کرد اما 737 در آن سال ها خیلی زود به هواپیمایی محبوب برای مسیرهای کوتاه داخلی در کشورهای مختلف تبدیل شد و بویینگ توسعه نمونه های جدید آن را بی وقفه ادامه داد.
این هواپیما که برای مدت ها اصلی ترین بازیگر بازار هواپیماهای 100 تا 200 نفره بود، تا امروز مدر 9 گونه مختلف تولید شده است که این مدل ها را به صورت عمومی در چهار نسل دسته بندی می کنند. ایران ایر برای مدت ها یکی از کاربران سنتی 737 بود تا این که با پر شدن عمر بدنه 737 های خود کمی بیش از یک دهه پیش، تمامی 737 های خود را از دست داد و تا سال ها رسما هیچ بویینگ 737 در خطوط هوایی داخلی پرواز نمی کرد تا این که از چند سال پیش، ورود سری های دست دوم در شرکت های مختلف مجددا رونق گرفت.
در حال حاضر دو سوم از سفارش کنونی ایران ایر به بویینگ را هواپیماهای 737 جدید «مکس 8» تشکیل می دهند که پس از تحویل در کنار «ایرباس 330: تقریبا ستون فقرات ناوگان منطقه ای جدید این شرکت را تشکیل خواهند داد. ناوگانی که در حال حاضر از هواپیماهایی نچون معدود «فوکرهای 100» باقی مانده. ایربسا 330 های قدیمی و MD های سالخورده پر شده است.
نسل های مختلف بویینگ 737
نسل اول/ سری اورجینال
بویینگ های 737 مدل 100 و 200 نسل اول مدل 737 بودند که گاهی از آن تحت عنوان سری اورجینال هم یاد می کنند. اولین نمونه از این سری در 1967 (1946) تحویل شرکت هواپیمایی «لوفت هانزا» شد. ظرفیت این سری بین 85 تا 130 مسافر بود و بین 2800 تا 4800 کیلومتر برد داشت. از بین دو گونه سری اورجینال مدل 200، نمونه اصلی تولیدی بود که هم برد و هم کارایی بهتری نسبت به نمونه 100 داشت.
بیشتر مدل های سری اورجینال 30 تا 40 سال پس از ساخت هنوز در نقش های مختلف پرواز می کردند. جالب این که در ناوگان هواپیماهای دولتی ایران که مقامات با آنها سفر می کنند، هنوز هم یک بویینگ 200-737 پرواز می کند که رسما نمونه ای تاریخی و کمیاب شمرده می شود.
نسل دوم / سری کلاسیک
سری دوم نمونه های 300/400/500 بویینگ 737 هستند که تولید آنها از دهه 80 میلادی شروع شد و معمولا به آنها سری کلاسیک می گویند. این سری به موتورهای جدید «CFM56» به جای موتورهای قدیمی «JT8D» مجهز شده بودند که نسبت به نسل قبل، مصرف سوخت و سروصدای به مراتب کمتری داشتند. به علاوه تعمیر و نگهداری آنها هم آسان تر بود.
از منظر طراحی هم جای موتور تغییر کرد و به طور کلی از زیر بال ها بیرون کشیده شد. کابین هواپیما هم با الهام از کابین هواپیمای جدید بویینگ 757 تا حدودی اصلاح شد. تولید هواپیما تا سال 2000 (1379) ادامه یافت و بیش از 400 فروند از این سری تولید شده و به فروش رسید.
نسل سوم/ سری NG
نسل سوم پس از 1990 (1369) تولید شد که نمونه های 600، 700، 800 و 900 را در بر می گیرد. این سری رسما 737 «نسل بعد» یا NG 0 مخفف Next Generation – خوانده می شود. بویینگ، 737 سری NG را زمانی توسعه داد که ایرباس تازه بازاریابی برای هواپیمای کوچک جدیدش ایرباس 320 را شروع کرده بود و مشخصا قصد نداشت بازار پر سودش را با کسی سهیم شود.
در این سری طراحان بویینگ تغییرات عمده ای در بدنه هواپیما ایجاد کردند که از آن جمله می توان به افزایش بیست و پنج درصدی مساحت بال اشاره کرد. هواپیمای جدید بی صداتر بود، مصرف سوخت کمتری داشت و برد آن هم به مراتب از گونه های قبلی بیشتر بود.
نسل چهارم / سری MAX
در سال 2006 (1385) بویینگ ابتدا قصد داشت طرح جدیدی مشابه بویینگ 787 به عنوان جانشین برای خانواده 737 های خود طراحی کند اما در طول پنج سال بعدی نظرش عوض شد و توسعه نسل جدیدی از این هواپیما را برای رقابت با سری جدید هواپیماهای ایرباس (سری Neo) شروع کرد. اسم این گونه را هم سری MAX گذاشت.
آن طور که بویینگ می گوید، سری MAX تا 16 درصد نسبت به ایرباس 320 معمولی و چهار درصد نسبت به «320neo» مصرف سوخت کمتری دارد، در حالی که برد آنها تقریبا مشابه است. این هواپیما سه گونه دارد که اختصارا «MAX»، «MAX7» و «MAX9» خوانده می شود و جای سری 700 تا 800 قدیمی را می گیرند.
Boeing 777
تعداد خریداری شده: 30 فروند
«بویینگ 777» یا آن طور که عموما رایج است «تریپلسوِون»، از خیلی جهات محبوب ترین هواپیمای پهن پیکر دوربرد تولیدی این روزهای دنیاست؛ این هواپیما در ابتدا برای پر کردن بازار هواپیماهای پهن پیکر بین دو کلاس متوسط و بزرگ (متوسط 767 و بزرگ 747) طراحی شد اما با افول بازار کامبوجت های بزرگ، جای 747 را به عنوان ستاره پر فروغ بویینگ در بازار هواپیماهای پهن پیکر گرفت.
777 در عین حال برای رقابت ایرباس 340 را هدف می گرفت که چند سال قبل از پرواز اولین نمونه 777، پرواز کرده بود. ایرباس 340 در حقیقت نمونه چهار موتوره «ایرباس 330» بود که وقتی پرواز کرد، دوربردترین هواپیمای مسافربری دنیا بود. با این حال به خاطر مصرف سوخت و دردسر نگهداری بیشتر (به دلیل چهار موتوره بودن)، 340 در عمل از 777 شکست خورد و خط تولید آن خیلی زود بسته شد.
پس از آن بود که ایرباس طرح 350 را برای رقابت با 777 و همچنین در سطوح پایین تر، بویینگ 787، عرضه کرد. 777 اولین هواپیمای بویینگ بود که از سیستم پرواز باسیم – فناوری کنترل الکترونیکی سطوح کنترل پروازی – استفاده می کرد. این هواپیما مصرف سوخت بسیار به صرفه ای دارد و هزینه تعمیر و نگهداری آن هم مناسب است. 777 در دو گونه و چهار مدل اصلی ساخته شد که گونه کوچک تر یا به اختصار 200، حدودا 300 نفر و گونه بزرگتر یا 300، حدودا 370 تا 400 نفر گنجایش دارد. هر دوی این مدل ها، صاحب زیرگونه هایی تحت عنوان ER (مخفف برد افزوده) و LR (دوربرد) – تنها در گونه 200 – هستند که گونه ER که در فهرست خرید ایران هم وجود دارد از جمله پرطرفدارترین این مدل هاست.
بویینگ از چند سال پیش، کار روی نسل بعدی این هواپیما موسوم به «777X» را هم شروع کرده است که تا سه سال آینده اولین نمونه آن پرواز خواهد کرد. در سری X، سه مدل 8-777، 9-777 و 10-777 طراحی شده اند که دو مدل 8 و 9 جای گونه های قدیمی 200 و 300 را می گیرند و مدل 10 سری جدید با بدنه ای کشیده تر، ظرفیت حمل مسافر و برد بیشتر خواهد بود.
تفاوت عمده سری X با مدل های قدیمی 777 استفاده از بسیاری از تکنولوژی هایی است که در ساخت بویینگ 787 (مدرن ترین هواپیمای بویینگ و پیشرفته ترین هواپیمای مسافربری این روزهای دنیا) استفاده شده اند. بر این اساس هواپیماهای این سری صاحب بال هایی کامپوزیتی با نوک بال تاشو خواهند بود.
از منظر ایران، 777 شاید خواستنی ترین هواپیمای پهن پیکر بویینگ در میان شرکت های هواپیمایی ایرانی باشد، هواپیمایی که حتی نمونه های دست چندم آن هم به خاطر محدودیت تحریم ها، شانس ورود به هیچ کدام از شرکت های داخلی را پیدا نکردند. در مقابل پای نمونه های دست چندم ایرباس 340، رقیب بدشانس 777 به ایران باز شد که صد البته هواپیمای بدی نبود اما از خیلی جهات بهره وری 777 را ندارد. در حال حاضر سفارش کنونی ایران ایر شامل 15 فروند «777-300ER» و 15 فروند «9-777» است.
