برای درمان بیماری تحریک پذیری روده با دلگرم همراه باشید.
سندرم روده تحریک‌پذیر یا آی‌بی‌اِس (IBS)
نوعی اختلال در عملکرد روده است که با درد مزمن در ناحیه شکم، احساس ناراحتی، نفخ و تغییرات در عادات روده‌ای، بدون هرگونه علت ارگانیک دیگری، مشخص میشود.
اسهال یا یبوست می‌توانند علامت غالب باشند که ممکن است به صورت متناوب ظاهر شوند.
سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یک بیماری معمول بوده که در روده بزرگ رخ می دهد. سندرم روده تحریک پذیر علایمی همچون درد و گرفتگی شکم، نفخ شکم، اسهال و یبوست دارد. بااینکه این بیماری مشکلات آزاردهنده برای فرد ایجاد می کند، اما آسیبی دائمی به روده بزرگ (colon) نمی رساند.
اکثر افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر با یادگیری روش های کنترل آن بهبود یافته و بیماری زیادآزارشان نمی دهد، این بیماری خیلی بندرت ممکن است باعث از کار افتادگی شود.
خوشبختانه برخلاف بیشتر بیماری های جدی روده‌ای همچون بیماری کرون، کولیت اولسراتیو و سندرم روده ملتهب، این بیماری باعث التهاب، تغییر در لایه های روده و یا سندرم روده تحریک پذیرافزایش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ (سرطان کولون) نمی شود. در بیشتر موارد با مدیریت رژیم غذایی، سبک زندگی و استرس می شود، سندرم روده تحریک پذیر را کنترل و درمان نمود.
- نوعی از این بیماری که در آن اسهال
- علامت غالب باشد IBS-D و نوعی که یبوست
علامت غالب را تشکیل دهد IBS-C، نامیده و به نوعی که این دو علامت متناوباً ظاهر شوند IBS-A می‌گویند.
آی‌بی‌اس ممکن است پس از یک عفونت به وجود آید که آن را آی‌بی‌اس پس از عفونت، یا IBS-PI نامند.
یک واقعهٔ استرس‌زا در زندگی و یا شروع بلوغ، میتواند بدون علت پزشکی دیگری، آغازگر آی‌بی‌اس باشد.
حالت‌های مختلفی از جمله عدم جذب فروکتوز، بیماری سلیاک، عفونت‌های خفیف و عفونت‌های انگلی مانند ژیاردیازیس. انواع بیماریهای التهابی روده، یبوست مزمن عملکردی، و دردهای عملکردی مزمن در ناحیه شکم ممکن است به صورت آی‌بی‌اس تظاهر کنند. در آی‌بی‌اس، آزمایش‌های معمول بالینی هیچ‌گونه اختلالی را نشان نمی‌دهند، هر چند روده‌ها ممکن است حساسیت بیشتری نسبت به برخی محرک‌های خاص مانند تست عبور بالون نشان دهند.
علی‌رغم آنکه علت دقیق آی‌بی‌اس مشخص نیست، رایج‌ترین تئوری این است که آی‌بی‌اس از اختلال در تعامل میان مغز و دستگاه گوارش پدید می‌آید، اگرچه ممکن است نوعی اختلال در فلور روده‌ها و یا دستگاه ایمنی بدن نیز در ایجاد آن نقش داشته باشد.آی‌بی‌اس در اغلب بیماران منجر به شرایط خطرناک نمی‌شود.اما به‌خاطر عوارض جانبی همچون درد مزمن و خستگی، میتواند هزینه‌های درمانی بیمار را افزایش داده و باعث افزایش غیبت بیماران از محل کارشان شود.
محققان گزارش کرده‌اند که شیوع بالای سندرم روده تحریک‌پذیر میتواند باعث افزایش هزینه‌های اجتماعی گردد. این بیماری همچنین یک بیماری مزمن است که میتواند کیفیت زندگی بیمار را به طرز چشم‌گیری تحت تأثیر قرار دهد.
علایم سندرم روده تحریک پذیر
نشانه ها و علایم سندرم روده تحریک پذیر، بین افراد مختلف متفاوت بوده و بعضی اوقتا علایم آن با سایر بیماری ها اشتباه گرفته می شود. معمول ترین این علایم شامل:
- درد در ناحیه پایین شکم
- نفخ و باد شکم
- اسهال یا یبوست و یا هر دو آنها
- وجود بلغم و مخاط در مدفوع
- احساس نیاز سریع به مدفوع صبح ها و یا بعد از غذا
- تسکین درد بعد از اجابت مزاج
- احساس اینکه همه مدفوع خالی نشده است
بالای 60 درصد افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر، دچار مشکلات روانی و ذهنی همچون افسردگی، اضطراب هم می شوند. بعضی از افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر میزان کمی سروتونین در بدن خود دارند.
سندرم روده تحریک پذیر بر جذب مواد مغذی توسط بدن تاثیر می گذارد، بهمین دلیل ممکن است افراد مبتلا به این بیماری همه مواد مغذی لازم بدنشان را دریافت ننمایند.
برای بیشتر افراد سندرم روده تحریک پذیر بیماری ای مزمن بوده ولی گاهی اوقات علایم آن شدید تر و یا ضعیف تر می شود. از آنجاییکه علایم این سندرم با سایر بیماری های خطرنام مشترک است، مراجعه به پزشک برای مشخص کردن نوع بیماری ضروری است.
علل بیماری روده ی تحریک پذیر
علت سندرم روده‌تحریک‌پذیر شناخته شده نیست.اما چندین فرضیه پیشنهاد شده‌است. عفونت‌های حاد دستگاه گوارش خطر گسترش و توسعه آی بی اس را افزایش می‌دهد. عوامل دیگری که احتمال ابتلا به انواع این سندرم به‌غیر از نوع بعد از عفونت را زیاد می‌کنند، جوانی، تب طولانی مدت، اضطراب و افسردگی می‌باشند.
پیشنهادهای منتشر شده درسال ۱۹۹۰ پیرامون علت بیماری، نقش «محور مغز - روده» را در این بیماری آشکار ساخت، مطالعه‌ای با عنوان پاسخ محور مغز- روده به تنش و تحریک کولینرژیک در سندرم روده تحریک‌پذیر، که در مجله بالینی گوارش در سال ۱۹۹۳ منتشر شده‌است.
همچنین یک مطالعه منتشر شده در مجله گوارشی گات به سال ۱۹۹۷ پیشنهاد کرده که آی‌بی‌اس بر اثر اختلال در عملکرد متقابل محور مغز - روده رخ می‌دهد. عوامل روانی نیز ممکن است در علت‌شناسی آی‌بی‌اس مهم باشند.
رژیم‌های غذایی سرشار از مواد محرک، دخانیات و مشروبات الکلی در وقوع این سندروم موثرند
واکنش‌های ایمنی
پژوهش‌های منتشر شده در اواخر سال ۱۹۹۰ میلادی حکایت از تغییرات زیست‌شیمیایی خاص موجود در نمونه‌های بافتی و نمونه سرمی بیماران آی‌بی‌اس دارد. این مطالعات سیتوکین‌ها و فراورده‌های ترشحی را در بافت‌های گرفته شده از بیماران مبتلا به آی‌بی‌اس شناسایی کردند. سیتوکین‌های شناسایی شده در بیماران مبتلا به آی‌بی‌اس، التهاب تولید می‌کنند و با پاسخ ایمنی بدن همراه هستند.
عفونت‌های فعال
شیوع عفونت‌های پروتوزوآیی در کشورهای صنعتی (آمریکا و کانادا) در قرن بیست‌ویکم.
بلاستوسیستیس
تحقیقاتی در تأیید این موضوع که آی‌بی‌اس توسط برخی عفونت‌های فعال کشف نشده ایجاد میشود، وجود دارد. اخیراً یک مطالعه نشان داد که آنتی‌بیوتیک ریفاکسیمین شرایط پایداری را برای تسکین بیماران مبتلا به آی‌بی‌اس فراهم می‌سازد.
در حالی که برخی از پژوهشگران این موضوع را به عنوان مدرکی دال بر اینکه آی‌بی‌اس به عوامل کشف ناشده عفونی مرتبط است، تلقی می‌کنند، برخی دیگر معتقدند بیماران مبتلا به آی‌بی‌اس از رشد بیش از حد فلور روده‌ای رنج می‌برند و آنتی‌بیوتیک‌ها در کاهش همین رشد بیش از حد مؤثر هستند. این حالت به رشد بیش از حد باکتری‌ها در روده کوچک معروف می‌باشد.
محققان دیگر بر بیماریهای پروتوزوآیی تشخیص داده نشده، به عنوان علت آی‌بی‌اس متمرکز هستند. مخصوصاً که برخی از عفونت‌های پروتوزوایی در بیشتر موارد در بیماران مبتلا به آی‌بی‌اس رخ می‌دهند. دو پروتوزوا تحت بررسی قرار دارند که در کشورهای صنعتی دارای شیوع بالایی می‌باشند و در آلوده ساختن روده نقش دارند، اما در مورد آنها شناخت کمی وجود دارد تا بتوان آنها را به عنوان عامل بیماری‌زا در این بیماری در نظر گرفت. بلاستوسیستیس یک ارگانیسم پروتوزوایی است که به عنوان عامل تولید علائم درد شکم، یبوست و اسهال در بیماران مبتلا به این بیماری گزارش شده‌است.لیکن این گزارش از سوی برخی از پزشکان مورد انتقاد قرار گرفته‌است.
مطالعات انجام شده در بیمارستان‌های تحقیقاتی کشورهای مختلف میزان بالای عفونت با بلاستوسیستیس را در بیماران مبتلا به آی‌بی‌اس شناسایی کرده‌است، این میزان از کالج بهداشت و پزشکی گرم‌سیری لندن ۳۸ ٪، گزارش شده‌است.
از سوی بخش گوارش دانشگاه آقاخان واقع در پاکستان همین میزان ۴۷ درصد گزارش گردیده‌است.همچنین مؤسسه بیماری‌ها و بهداشت همگانی در دانشگاه آنکونای ایتالیا این میزان را ۱۸٫۱ درصد گزارش کرده‌است.
گزارش‌های به دست آمده از پژوهش‌ها هر سه گروه نام‌برده نشان می‌دهد که شیوع بلاستوسیستیس در غیرمبتلایان به این سندروم در حدود ۷٪ می‌باشد. پژوهشگران همچنین متذکر شده‌اند که در تشخیص‌های بالینی موفق به شناسایی عفونت یادشده شده‌اند.
بلاستوسیستیس ممکن است به درمان با داروهای آنتی پروتوزوایی معمول، پاسخ ندهد. دی‌انتاموبافراژیلیس یک ارگانیسم پروتوزوایی دیگر است که درد شکمی و اسهال تولید می‌کند. مطالعات بروز بالای این عفونت را در کشورهای توسعه یافته گزارش کرده‌اند. نشانه‌های بیماران با درمان آنتی‌بیوتیکی برطرف می‌گردد.
یک مطالعه انجام شده برروی یک گروه بزرگ از بیماران مبتلا به نشانه‌های شبیه به آی‌بی‌اس، پیدا شدن عفونت دی‌انتاموبافراژیلیس در این بیماران را گزارش کرده‌است و تجارب قطعی حکایت از درمان این نشانه‌ها با آنتی‌بیوتیک دارد.
پژوهشگران اشاره کرده‌اند که با استفاده از روش‌های بالینی ممکن است شناسایی برخی از موارد عفونت با دی‌انتاموبافراژیلیس در این بیماران میسر شود. همچنین این عفونت ممکن است در افراد بدون آی‌بی‌اس نیز پیدا شود.
درمان سندرم روده تحریک پذیر
هدف از درمان سندرم روده تحریک پذیر بهبود علایم و شدت آن است، وگرنه درمان کاملی برای آن وجود ندارد. برای بعضی از افراد این درمان شامل تغییر در رژیم غذایی می شود. مصرف بیشتر فیبرها و کاهش مصرف محرک ها همچون کافئین از جمله تغییرات رژیم غذایی می باشند. کاهش اضطراب نیز یکی دیگر از راههای مفید درمان می باشد. انواع درمان هایی که برای حل مشکل سندرم روده تحریک پذیر استفاده می شوند، شامل:
درمان دارویی
- استفاده از داروهای آنتی کلی نرژیک (Anticholinergic) برای کاهش درد و آرام کردن ماهیچه های روده.
- استفاده از داروهای ضد گاز (Antiflatulents) برای کاهش گاز روده ها.
- استفاده از داروهای ضد اسهال، برای کاهش و توقف اسهال.
- استفاده از مکمل های حاوی فیبر، برای کمک به درمان یبوست و اسهال.
- استفاده از داروهای ضدافسردگی، برای کاهش درد و یا درمان افسردگی ناشی از سندرم روده تحریک پذیر.
درمان با تغییرات سبک زندگی
در خیلی از موارد تغییرات ساده در رژیم غذایی و سبک زندگی می تواند برای درمان سندرم روده تحریک پذیر مفید باشد. توجه کنید که استفاده از این درمان سریع نبوده و مدتی طول می کشد تا بدن به این نوع از درمان عادت نماید. انواع تغییرات و درمان های خانگی شامل:
- افزایش تدریجی میزان فیبر موجود در غذا ( در بعضی افراد بهتر است فیبر خوراکی را کاهش دهند و از انواع مکمل های حاوی فیبر استفاده نمایند)
- غذاها را در وعده های غذایی کوچک تر و تعداد وعده های بیشتر میل نمایید.
- در صورتیکه بدن شما با لاکتوز مشکل دارد بجای شیر از ماست استفاده کنید. میزان فرآورده های شیری را کاهش داده و بهمراه سایر غذاها مصرف نمایید. بعضی اوقات نیاز به قطع مصرف لبنیات می باشد. در این شرایط حتما به یک متخصص تغذیه برای مشورت درباره جایگزین محصولات لبنی مراجعه نمایید.
- میزان مصرف مایعات را افزایش دهید، بهترین منبع مایعات آب می باشد.
- مرتبا ورزش نمایید، ورزش به بهبود افسردگی و استرس کمک کرده، همچنین برای بهبود سندرم روده تحریک پذیر هم مناسب است.
درمان با طب جایگزین
- از طب سوزنی استفاده نمایید، در بعضی از افراد مبتلا طب سوزنی در بهبود عملکرد روده ها و کاهش درد بیماری موثر بوده است.
- مصرف نعناع هم ممکن است، در کاهش شدت این بیماری مفید باشد.
- پروبیوتیک یکی از باکتری های خوب است که در روده زندگی کرده و یافت می شود و در بعضی از خوراکی ها همچون ماست و محصولات لبنی یافت می شود. افزایش میزان پروبیوتیک در رژیم غذایی هم ممکن است به کاهش شدت بیماری سندرم روده تحریک پذیر کمک نماید.
چرا انتخاب نام کولیت عصبی برای بیماری روده تحریک پذیر مناسب نیست؟
کولیت یعنی التهاب کولون و کولون یعنی روده بزرگ، اولا در این بیماری هیچ گونه شاهدی دال بر وجود التهاب و یا زخم در روده ها و به خصوص در روده بزرگ وجود ندارد که عدم وجود التهاب با آزمایش های خونی و مدفوع اثبات می شود از کلمه کولیت، بیشتر در بیماری کولیت زخمی (بیمای التهابی روده) استفاده می شود و هیچ ارتباطی بین بیماری روده تحریک پذیر و کولیت زخمی وجود ندارد.
از طرفی دیگر در جریان بیماری روده تحریک پذیر، فقط روده بزرگ درگیر نمی شود و سرتاسر دستگاه گوارش، از دهان تا مقعد، در جریان این بیماری درگیر هستند و حتی سایر علایم مثل سردرد، درد سینه، قاعدگی دردناک و تکرار ادرار نیز جزء علایم و نشانه های بیماری روده تحریک پذیرند.
از طرف دیگر استفاده از کلمه عصبی نابجا است چون در بسیاری موارد، بدون دخالت ناراحتی های روحی و عصبی و به دلایل عوامل محرک دیگر مثل برخی غذاها و تغییرات آب وهوا، شخص دچار تشدید علایم بیماری می شود.
پیشگیری از سندرم روده تحریک پذیر
شما نمی توانید از ابتلا به سندرم روده تحریک پذیر پیشگیری نمایید، اما با رعایت موارد مختلفی که در قبل گفته شد و همچنین ترک سیگار، اجتناب از مصرف کافئین و سایر غذاهایی که شدت بیماری را بدتر می کنند و ورزش منظم، می توانید شدت بیماری را کاهش داده و فاصله بین حملات بیماری را افزایش دهید.
گردآوری شده ی مجله ی اینترنتی دلگرم
مرجان امینی
+ 0 - 0 
