نتیجه یک پژوهش جالب: سرطان ناشی از «بدشانسی» است!

یک پژوهش که توسط تیمی تحقیقاتی در دانشگاه «جان هاپکینز» امریکا صورت گرفته و نتایجش در آخرین شماره مجله علمی «ساینس» انتشار یافته نشان می‌دهد علت اصلی بروز سرطان در انسان بیشتر ناشی از «جهش تصادفی در دی‌ان‌ای» هنگام فرایند تقسیم سلول‌ها در بدن است.

به گفته محققان امریکایی، اشتباه در تقسیم سلول‌ها یا جهش تصادفی، عامل بروز دو سوم سرطان‌ها است و فقط یک سوم باقی مانده به عوامل محیطی یا ژن‌های ارثی معیوب ارتباط دارد. با وجود این، پژوهشگرانی که پژوهش مذکور را انجام داده‌اند، هشدار می‌دهند که سبک زندگی نامناسب و رفتارهایی چون سیگار کشیدن می‌تواند به عامل بدشانسی اضافه شود.

آن‌ها می‌گویند جابجایی اشتباهی عناصر تشکیل دهنده دی‌ان‌ای انسان با یکدیگر هنگام شبیه سازی سلولی، ناشی از بداقبالی یا «بدشانسی» است که برای فرد رخ می‌دهد. همچنین آنها به این نتیجه رسیده‌اند که بدشانسی عامل بروز ۲۲ نوع سرطان از ۳۱ نوعی است که در پژوهش خود، آن را بررسی کرده‌اند. علاوه بر این، خطر ابتلا به انواع سرطان در اعضایی که میزان تقسیم سلول‌های پایه در آن‌ها بیشتر است، افزایش می‌یابد.

آن‌ها در این زمینه به میزان تقسیم سلول‌های پایه در روده بزرگ انسان اشاره کرده‌اند که چهار برابر میزان تقسیم سلول‌های پایه در روده کوچک است. در نتیجه، ابتلا به سرطان روده بزرگ در انسان بیشتر از ابتلا به سرطان روده کوچک است؛ اما برعکس، میزان تقسیم سلول‌های پایه در روده کوچک موش‌ها بیشتر از روده بزرگ این حیوانات است و در نتیجه، میزان ابتلای آن‌ها به سرطان روده کوچک نیز بیشتر از سرطان روده بزرگ است.

روزنامه «گاردین» چاپ انگلیس نوشت: نتایج این پژوهش مشخص می‌کند که چرا برخی افراد که زیاد سیگار می‌کشند یا سبک زندگی نامناسبی دارند، بیشتر عمر می‌کنند و به سرطان هم دچار نمی‌شوند؛ در واقع، این گونه افراد فقط «خوش‌شانس‌تر» از دیگران هستند و هنگام تقسیم سلولی، در دی‌ان‌ای آن‌ها اشتباهی رخ نمی‌دهد.

«کریستین توماستی»، از مسئولان تیم تحقیقاتی دانشگاه جان هاپکینز در این باره گفت: «اگر دوسوم سرطان‌ها به علت اشتباه در جهش دی ان‌ای هنگام تقسیم سلول‌های پایه رخ می‌دهد، اصلاح سبک و عادات زندگی می‌تواند کمک بزرگی برای ممانعت از برخی سرطان‌ها باشد، اما شاید این کار‌ها برای بقیه سرطان‌ها موثر نباشد.»

وی افزود: ما باید منابع بیشتری را برای یافتن راه‌هایی به منظور تشخیص سرطان‌ها در مراحل اولیه و قابل درمان اختصاص دهیم. (ایرنا)

تلفن همراه و کابوس سرطان مغز!

این مناقشه از سویی سبب بروز نگرانی در میان عموم افراد جامعه شده است و از سوی دیگر بسیاری از محققان را به بررسی این ارتباط ترغیب می‌کند. در همین راستا، به گزارش مجله پریونشن، بتازگی مطالعه‌ای در سوئد انجام گرفته که نشان می‌دهد استفاده از تلفن‌های همراه یا گوشی‌های تلفن بی‌سیم ممکن است خطر ابتلا به رایج‌ترین نوع سرطان مغز، گلیوما، را افزایش دهد.

پژوهشگران سوئدی چندصد نفر از افرادی را که به این توده مغزی مبتلا شده بودند انتخاب کردند و از آنها خواستند عادات‌شان را در استفاده از چنین تلفن‌هایی به‌دقت گزارش کنند. در گام بعد، همان تعداد از افراد سالم را‌ که مغزشان عاری از هر گونه توده‌ای بود، انتخاب کردند و از آنان نیز کار مشابهی خواستند. در گام نهایی داده‌های حاصل از گزارش این دو گروه را با هم مقایسه کردند. در نهایت آن چه به دست آورده‌اند حاکی از آن است که استفاده از چنین تلفن‌هایی خطرناک و شاید هم بسیار خطرناک است. مطابق نتایج این بررسی‌ها، تنها یک سال استفاده از تلفن همراه یا گوشی‌های تلفن بی‌سیم ممکن است خطر ابتلا به گلیوما را 30 تا 40 درصد افزایش دهد! اما کار به همین جا ختم نمی‌شود. نکته مهم بعدی آن است که هرچه سنوات استفاده از تلفن‌های بی‌سیم بیشتر باشد و هرچه افراد هنگام نخستین روزهای استفاده ممتد از این تلفن‌ها جوان‌تر بوده باشند، خطر ابتلا بالاتر خواهد رفت.

این پژوهشگران می‌گویند که این نتایج نگران‌کننده است و افراد تا آنجا که می‌توانند باید از قرارگیری در معرض امواج این‌گونه تلفن‌ها اجتناب کنند. آنها تاکید می‌کنند که میدان‌های الکترومغناطیسی رادیو فرکانسی (یا همان RF)، یعنی همان میدان‌هایی که گوشی‌های بی‌سیم تولید می‌کنند، نقش اساسی در بالابردن خطر توده‌های مغزی بازی می‌کنند. این پژوهشگران توضیح می‌دهند که این میدان‌های الکترومغناطیسی در واقع توانایی ترمیم DNA را در برخی از سلول‌های مغز شما مختل می‌کنند،‌ یا سبب جهش ژنتیکی می‌شوند. به‌علاوه از نظر آنان کودکان در معرض خطر بیشتری قرار دارند، زیرا ضخامت استخوان جمجمه آنها از بزرگسالان کمتر است و به همین دلیل مغزشان بیش از مغز بزرگسالان در معرض این میدان‌های الکترومغناطیسی قرار می‌گیرد.

پیش از آن‌که زیاده از حد نگران و مضطرب شوید، به این نکته هم توجه کنید که برخی کارشناسان اعتقادی به این‌گونه نگرانی‌ها ندارند. پروفسور لانسفورد، جراح مغز و اعصاب، از مرکز پزشکی دانشگاه پیتسبورگ،‌ یافته‌های این محققان سوئدی را بررسی کرده است، اما می‌گوید که این نتایج مجاب‌کننده نیستند و نمی‌توان چنین نتایج نگران‌کننده‌ای از آن داده‌ها استنباط کرد. لانسفورد تاکید می‌کند که شرکت‌کنندگان در این پژوهش خودشان عادات استفاده از تلفن را گزارش کرده‌اند. به عبارت دیگر نتایجی که محققان از این گزارش‌ها استنتاج کرده‌اند بر مبنای داده‌های واقعی و دقیق استفاده این افراد از تلفن همراه یا بی‌سیم نبوده است. او می‌گوید شاید نتوان به اطلاعات ارائه‌شده مبتلایان به تومورهای مغزی تا این اندازه اعتماد کرد، زیرا چه بسا آنها از گفتن دلایل دقیق ابتلایشان به این بیماری سر باز زده باشند.

از پژوهش اخیر که بگذریم، پیش‌تر نیز برخی از بزرگ‌ترین سازمان‌های جهان امکان ارتباط میان استفاده از تلفن‌های بی‌سیم و ابتلا به سرطان را بررسی کرده بودند، در اکثر این موارد،‌ یافته‌های آنان «هنوز» نتوانسته متخصصان را به این اطمینان برساند که چنین ارتباطی در میان است. یکی از مطالعات اخیر که به دست آژانس بین‌المللی پژوهش‌های سرطان وابسته به سازمان جهانی بهداشت صورت گرفته است نیز میدان الکترومغناطیس RF را صرفا در دسته «احتمالا» سرطان‌زا قرار داده است.(مسعود ایثاری / سیب، ضمیمه سه شنبه روزنامه جام جم)

نشانه شناسی سرطان

طبق گزارش ارائه‌شده از مرکز تحقیقات سرطان انگلیس، بیش از نیمی از افراد بالغ پیش از تشدید بیماری با زنگ خطرهایی مواجه می‌شوند که هر یک ممکن است علامت بروز سرطان باشد. این در حالی است که فقط 2‌درصد از آنها معتقدند‌ این علائم شاید نشانه سرطان باشد. سرطان در جهان همچنان می‌تازد و هر سال شمار قابل‌توجهی را به کام مرگ می‌کشاند.

پیش‌بینی‌های جهانی از مبتلایان به سرطان حاکی از آن است که تا سال 2030 باید توقع چندبرابرشدن مبتلایان را داشته باشیم و تا آن زمان حدود 24 میلیون نفر در دنیا گرفتار این بیماری خواهند شد. این روند فزاینده در ایران نیز قابل‌توجه است؛ طبق اطلاعات به ‌دست‌ آمده این بیماری در کشور ما رشدی شش برابری دارد و در سال‌های اخیر شاهد این هستیم که سن ابتلا به سرطان در ایران کمتر می‌شود. سرطان سینه، ریه، معده، پروستات و روده بزرگ از جمله شایع‌ترین سرطان‌ها در کشور هستند که در صورت تشخیص بموقع براحتی قابل‌درمان‌اند؛ ولی بی‌توجهی به علائم هشداردهنده، عواقب بیماری را وخیم می‌کند و بسیاری از مبتلایان بر اثر شدت علائم و گسترش توده‌های سرطانی جان می‌سپارند.

از سرفه‌های دائمی گرفته تا کاهش وزن بی‌دلیل و کمبود انرژی از جمله علائم سرطان به شمار می‌رود که با مشاهده‌شان باید به پزشک مراجعه کرد و مورد معاینه دقیق قرار گرفت. البته از آنجایی که بسیاری از علائم سرطان با برخی نشانه‌های سایر بیماری‌ها یکسان است، نباید نگران شوید؛ بلکه با آگاهی از آن می‌توانید به‌موقع برای معاینه به پزشک مراجعه کنید.

سرطان در مراحل اولیه مشکل خاصی برای بیمار ایجاد نمی‌کند و براحتی با انجام روش‌های درمانی چون شیمی‌درمانی و پرتودرمانی بهبود می‌یابد؛ ولی زمانی که علائم و هشدارها پشت گوش انداخته شود، زمان طلایی از بین می‌رود و پزشکان مجال مناسب را برای درمان موثر بیماران از دست می‌دهند.‌ در میان علائم متفاوتی که سرطان‌های مختلف ممکن است داشته باشند، ده مورد از سایر علائم شایع‌تر است که با شناخت آنها می‌توان به‌موقع راهکارهای درمانی را دنبال کرد:

1 ـ سرفه و گرفتگی صدا

سرفه‌کردن امری طبیعی است ولی وقتی این مساله تداوم داشته باشد و فرد ماه‌ها دچار سرفه‌های مکرر شود، باید موضوع را بررسی کرد. سرفه‌های خون‌آلود و غالبا خشک معمولا اهمیت زیادی دارند. باید بدانید که بیشتر سرفه‌ها علامت سرطان نیستند و جای نگرانی نیست؛ ولی محققان توصیه می‌کنند وقتی سرفه‌ها مدت طولانی ادامه‌دار می‌شوند باید به‌دقت بررسی شوند، زیرا سرفه‌های متعدد و خون‌آلود ممکن است نشانه سرطان ریه باشد.

2 ـ تغییر مداوم در اجابت مزاج

تغییر در عادات اجابت مزاج و شکل و حالت مدفوع یکی از نشانه‌هایی است که ممکن است علامتی بر وجود سرطان روده بزرگ باشد. سرعت حرکت مدفوع در طول روده و ماندگاری آن به مدت طولانی، از نشانه‌هایی است که پزشک باید آن را از طریق کولونوسکوپی بررسی کند.

3 ـ تغییر مداوم در عادات مثانه

وجود خون در ادرار ممکن است نشانه‌ای بر وجود سرطان کلیه یا مثانه باشد. ولی این علامت همیشه دلیل بر وجود سرطان نیست، بلکه در بسیاری‌ موارد دلیلی بر وجود عفونت مجاری ادراری است. اگر با این عارضه مواجه شدید‌ به پزشک مراجعه کنید تا علت اصلی آن مشخص شود.

4 ـ دردهای مداوم بدون علت

بیشتر دردها نمی‌توانند علامت سرطان باشند؛ ولی دردی که بدون علت تداوم داشته باشد، به‌طور قطع باید علت خاصی داشته باشد که یکی از علل آن وجود سرطان است. سردردهای مداوم در بیشتر مواقع دلیل سرطان مغز نیست؛ ولی در صورت وجود این علامت، سردردها باید بررسی شوند. دردهای مداوم در قفسه سینه نیز از جمله علائم مهم سرطان ریه به شمار می‌رود. از سوی دیگر‌ دردهای شکمی هم ممکن است علامت سرطان تخمدان باشد.

5 ـ تغییر در اندازه و ظاهر خال‌ها

بیشتر خال‌هایی که در بدن ایجاد می‌شوند خوش‌خیم هستند و جنبه سرطانی ندارند؛ ولی بعضی خال‌ها به مرور زمان ظاهر و اندازه‌شان تغییر می‌کند، بزرگ‌تر می‌شوند، زاویه‌شان تغییر می‌کند و رنگ‌شان نیز به سیاه، خاکستری و آبی متمایل می‌شود. با مشاهده این‌گونه تغییرات، باید حتما به متخصص پوست مراجعه کنید تا با آزمایش‌های تشخیص سرطان پوست علائم بررسی شود.

6 ـ زخمی که بهبود نمی‌یابد

اگر روی پوست بدن‌تان زخمی وجود دارد که حدود سه هفته از آن گذشته و هنوز بهبود نیافته، باید مراقب باشید و حتما به پزشک مراجعه کنید تا بررسی‌های بیشتری در این زمینه انجام شود. زخمی که مدت‌ها از ایجاد آن گذشته و بهبود نمی‌یابد، یکی از نشانه‌های بروز سرطان پوست به شمار می‌رود.

7 ـ خونریزی غیرمنتظره

خونریزی واژینال در مواقع خارج از سیکل ماهیانه ممکن است یکی از علل بروز سرطان دهانه گردن رحم باشد. همچنین خونریزی از ناحیه مقعد ممکن است از علائم سرطان روده بزرگ باشد. بنابراین هوشیاری نسبت به این موضوع از اهمیت بالایی برخوردار است.

8 ـ کاهش وزن ‌بی‌علت

این روزها بسیاری از افراد به دنبال کاهش وزن هستند و به هر وسیله‌ای برای دستیابی به این هدف روی می‌آورند، اما گاه پیش می‌آید که کاهش وزن بی‌هیچ تلاشی رخ می‌دهد و دلیل خاصی نیز برای آن نمی‌توان یافت. این مساله ممکن است به خودی خود مشکلاتی جدی به همراه داشته باشد و گاه علامت وجود توموری سرطانی است.

9 ـ وجود توده غیرمنتظره در بدن

هرگاه روی قسمتی از بدن توده‌ای مشاهده کردید که بتازگی شکل‌گرفته یا تغییرشکل داده، باید سریعا به پزشک مراجعه کنید. این توده ممکن است کیست بدخیم یا چیزی شبیه آن یا بافت سرطانی باشد. توده ایجادشده در بافت سینه یکی از شایع‌ترین علائم بروز سرطان سینه محسوب می‌شود و محققان توصیه می‌کنند با مشاهده چنین توده‌هایی باید حتما تحت بررسی قرار بگیرید.

10 ـ دشواری در بلع غذا به مدت طولانی

سرطان گردن و سرطان مری از جمله سرطان‌هایی است که علامت مشترک آنها دشواری در بلع غذاست. افراد مبتلا به این علائم غالبا در رژیم غذایی خود تغییراتی را احساس می‌کنند و به دلیل دشواری در بلع به خوردن غذاهای نرم گرایش می‌یابند.

سیب (ضمیمه سه شنبه روزنامه جام جم)

نشانه‌های خاموش یک سرطان مسری در زنان

یکی از نشانه‌های سرطان دهانه رحم، عفونت‌های دستگاه تناسلی است که متأسفانه بیشتر زنان آن را جدی نمی‌گیرند و سعی می‌کنند با روش‌های خانگی و خودسرانه بیماری را درمان کنند یا اینکه وقتی علائم بیماری بهبود پیدا کرد، درمان را رها می‌کنند اما باید بگوییم همین عفونت‌ها گاهی تبدیل به ضایعات پیش سرطانی شده و بعد از حداقل ۵ سال به سرطان واقعی تبدیل می‌شوند. سرطانی که عنوان مسری بودن را یدک می‌کشد و بدون هیچ گونه علائمی خاص- آن هم با دوره نهفتگی طولانی- در میان سلول‌های دهانه رحم توده‌های بدشکل سرطانی را تشکیل می‌دهد.

دکتر موسوی رئیس انجمن زنان و زایمان ایران، سرطان دهانه رحم یا سرطان سرویکس را از جمله سرطان‌هایی نام می‌برد که علت ویروسی دارد و اغلب از طریق مقاربت جنسی منتقل می‌شود.

او می‌گوید: هر دو نوع سرطان کبد و دهانه رحم منشأ ویروسی دارند. سرطان کبد از طریق ویروس هپاتیت و سرطان دهانه رحم از طریق ویروس پاپیلومای انسانی منتقل می‌شوند. حدود صد نوع مختلف از این ویروس وجود دارد که تنها ۲۰ نوع از آن در دستگاه تناسلی عفونت ایجاد می‌کنند و ۸۰ نوع دیگر باعث بروز زگیل‌های پوستی می‌شوند. همچنین از ویروس‌های عامل عفونت دستگاه تناسلی، ۱۳ نوعشان پرخطر هستند و باعث ایجاد سرطان می‌شوند و باقی ویروس‌ها زگیل‌های عفونی به وجود می‌آورند که معمولاً بدخیم نیستند و منجر به خارش‌های پوستی در بیمار می‌شوند. انواع عفونت‌های دستگاه تناسلی هنگامی که در بافت دهانه رحم، سلول‌های سرطانی ایجاد می‌کنند، معمولاً بدون علامت هستند و بیمار متوجه بیماری‌اش نمی‌شود.

به گفته رئیس انجمن زنان و زایمان، دو رده سلول در دهانه رحم وجود دارد. زمانی که این سلول‌ها در حال تکثیر هستند، ویروس فرصت پیدا کرده و وارد هسته سلول‌ها می‌شود و سلول را از کنترل خارج و به طرف تکثیر تومور پیش می‌برد.

او به زنان توصیه می‌کند، از آنجا که این ویروس مدت زمان طولانی در دستگاه تناسلی باقی می‌ماند و این زمان بین ۵ تا ۱۰ سال طول می‌کشد، زنان باید در این سال‌ها از آزمایش‌های غربالگری سلول‌های دهانه رحم استفاده کنند. یکی از این آزمایش‌ها لزوم آزمایش «پاپ اسمیر» است. چنانچه این ویروس در مراحل اولیه کشف شود، سرطان قابل درمان است. روش‌هایی مانند جراحی، لیزر درمانی، سوزاندن و منجمد کردن، سلول‌های تخریب‌شده سرطانی را از بین می‌برد و سلامتی را به بیمار هدیه می‌دهد. عامل اصلی این سرطان تماس از طریق مقاربت بویژه ارتباط جنسی است.

دکتر موسوی هشدار می‌دهد که عامل ویروسی سرطان دهانه رحم همچنین در دستگاه تناسلی مردان در چین‌های پوستی سال‌ها مخفی شده و به حالت کمون باقی می‌ماند و در مردان سرطان‌های دستگاه تناسلی یا سرطان دستگاه مقعد ایجاد می‌کند.

به گفته این متخصص زنان و زایمان، آمارهای کشوری و مرکز کنترل سرطان، سرطان دهانه رحم را جزو سیزدهمین سرطان شایع در کشور اعلام کرده است ولی آلودگی ویروسی که به آن «مرحله پیش سرطانی» (دیس پلازی) می‌گویند و هیچ‌گونه علامتی نیز ندارد، نسبت به گذشته افزایش داشته و در حال شیوع است. (در مرحله دیس پلازی ویروس وارد سلول‌ها شده و سلول‌ها را تخریب می‌کند و فرمان تکثیر بی‌رویه سلول‌ها را صادر می‌کند و تغییرات سرطانی در سلول ایجاد می‌شود). (فریبا خان احمدی/ایران)

پیشگیری از سرطان با تغذیه مناسب

ارتباط بروز سرطان با مصرف برخی مواد غذایی به عنوان عوامل پیشگیری کننده یا بازدارنده بیانگر نقش کلیدی تغذیه در ایجاد یا پیشگیری از ایجاد سرطان است. عوامل تغذیه‌ای که سبب پیشگیری از سرطان می‌شوند عبارتند از:

- آنتی اکسیدان‌ها: این مواد گروهی از ترکیبات در غذاها هستند که رادیکال‌های آزاد را در بدن از بین می‌برند یا مانع از شکل‌گیری آنها می‌شوند. رادیکال‌های آزاد عامل ایجاد سرطان هستند. گروهی از ترکیبات در مواد غذایی هستند که می‌توانند رادیکال‌های آزاد را که عامل ایجاد سرطان و بسیاری از بیماری‌های دیگر است، در بدن از بین ببرند یا مانع از شکل‌گیری آن‌ها شوند. مهم‌ترین آنتی اکسیدان‌های بدن ویتامین‌های C,B,A، کاروتنوئیدها، سلنیوم، روی، منیزیم و لیکوپن هستند.
*برخی منابع غذایی غنی از ویتامین C: مرکبات، فلفل سبز، توت فرنگی، گوجه فرنگی و بروکلی.
* منابع غذایی غنی از ویتامین E: ذرت، مغزها، زیتون، سبزی‌های برگ‌دار و سبز، روغن‌های گیاهی و سبوس گندم.
* منابع غذایی کاروتنوئیدها که پیش‌ساز ویتامین A هستند: هویج، میوه‌های نارنجی رنگ، کدو حلوایی، طالبی، سبزی‌های سبز تیره، کلم پیچ، اسفناج، ذرت، تخم مرغ، مرکبات، گوجه فرنگی، گریپ فروت و هندوانه.
* منابع غذایی سلنیوم: مغزها مانند گردو، بادام، فندق، پسته و ...، ماهی و سایر غذاهای دریایی، قلوه، جگر و مخمرها.

- میوه‌ها و سبزی‌ها: احتمال بروز برخی از سرطان‌ها در افرادی که روزانه میوه و سبزی مصرف می‌کنند کمتر است. برای پیشگیری از سرطان و سایر بیماری‌های مزمن روزانه حداقل پنج واحد از میوه‌ها و سبزی‌های متنوع مصرف کنید.

- فیبرهای غذایی: میوه‌ها و سبزی‌ها حاوی فیبر هستند و افزایش مصرف فیبر با کاهش بروز بسیاری از سرطان‌ها ارتباط دارد.

- اسید فولیک: ارتباط بین مصرف منابع غذایی حاوی اسید فولیک مانند حبوبات، اسفناج و مرکبات با کاهش انواع سرطان‌ها ثابت شده است.

- ویتامین D و کلسیم: افزایش مصرف ویتامین D و کلسیم با کاهش احتمال ابتلا به برخی سرطان‌ها ارتباط دارد.

از جمله عوامل تغذیه‌ای موثر در افزایش احتمال ابتلا به سرطان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- چربی‌ها: غذاهای پرچرب و مواد غذایی سرخ شده، ابتلا به انواع سرطان را بالا می‌برد. اسیدهای چرب ترانس و اشباع در کیک، کلوچه، کراکر، غذاهای حیوانی، مارگارین، روغن سرخ شده، چیپس و ... خطرناک‌ترین چربی‌ها هستند. بنابراین سعی کنید چربی مورد نیاز خود را از مواد غذایی مانند بادام زمینی، ماهی، غذاهای دریایی، روغن کانولا، روغن‌های گیاهی مایع مانند روغن کنجد و ...، مغزها و روغن زیتون تامین کنید.

- نمک: زیاده‌روی در مصرف نمک با افزایش احتمال بروز بعضی سرطان‌ها همراه است.

- مواد غذایی آلوده به آفلاتوکسین: مصرف غلات، حبوبات و مغزهای آلوده به آفلاتوکسین مانند سموم تولید شده از کپک در این مواد غذایی موجب بروز سرطان می‌شود.

- گوشت: زیاده‌روی در مصرف گوشت قرمز و گوشت‌های فرآوری شده با افزایش احتمال بروز سرطان ارتباط دارد.

- روش‌های نامناسب تهیه و طبخ مواد غذایی: مانند پخت گوشت در حرارت بالا، فرآوری گوشت، دودی کردن،‌نمک سود کردن،‌ اضافه کردن مواد شیمیایی و نگهدارنده به گوشت که در تولید سوسیس، کالباس و هات داگ انجام می‌شود و همچنین کنسرو کردن گوشت سبب تولید ترکیبات سرطان‌زا می‌شود.

برای پیشگیری از سرطان چه کنیم؟

- غذاها را به شکل سالم تهیه،‌نگهداری و مصرف کنید. همچنین غذاهای فاسدشدنی را در یخچال نگذارید، غذای نیم سوخته و سوخته مثل کباب و جوجه کباب سوخته، نان سوخته، ته دیگ سوخته، پیاز داغ سوخته، سیب زمینی سرخ کرده سوخته و ... را مصرف نکنید. از مصرف غذای پخته شده که مدت زیاد مانده باشد خودداری کنید. برای حفظ خواص ویتامین‌های موجود در میوه‌ها و سبزی‌ها، آن را در یخچال نگهداری کنید. انواع گوشت را به طور کامل بپزید و روش‌های صحیح پخت مانند بخارپز، آب‌پز و پختن ملایم را جایگزین سرخ کردن عمیق، سوزاندن و پخت طولانی مدت کنید.

- غذاهای کم چرب، کم شیرین و کم نمک میل کنید. به این صورت که از انواع لبنیات کم چرب و کم نمک مانند شیر، ماست و پنیر کم چرب و دوغ کم نمک استفاده کنید. مصرف غذاهای چرب بویژه با منشا حیوانی را محدود کنید. از روغن‌های گیاهی در حد کم و به مقدار نیاز روزانه استفاده کرده و از سوزاندن روغن‌ها جلوگیری کنید. مصرف غذاهای پرنمک و نمک سفره را محدود کنید. مقدار نمک را در تهیه غذا کاهش داده و در مقابل از انواع ادویه‌ها و چاشنی‌های گیاهی برای طعم دار کردن غذاها استفاده کنید. مصرف قند و شکر تصفیه شده و مصرف غذاهای آماده و کنسرو شده را کاهش دهید.

- انواع غذاهای گیاهی را در برنامه غذایی روزانه خود جای دهید. در طول روز انواع میوه، آب میوه طبیعی و سبزی مصرف کنید. غلات و دانه‌های کامل سبوس‌دار مصرف کنید. مصرف گوشت‌های قرمز را کم کرده و از مصرف گوشت‌های فرآوری شده اجتناب کنید. از مغزها و حبوبات که حاوی فیبر بالایی هستند بیشتر استفاده کنید.

- وزن خود را ثابت نگهدارید و فعالیت بدنی منظم داشته باشید. روزانه حداقل 30 دقیقه فعالیت بدنی متوسط برای همه افراد توصیه می‌شود. 60 دقیقه ورزش برای پیشگیری از افزایش وزن بالغین و 90 دقیقه برای پیشگیری از بازگشت مجدد وزن در افرادی که موفق به کاهش وزن شده‌اند توصیه می‌شود. همچنین یک ساعت پیاده‌روی سبک در روز می‌تواند در پیشگیری از بسیاری از سرطان‌ها موثر باشد. بنابراین از اضافه وزن و همینطور از لاغری مفرط پرهیز کنید. (ایسنا)

سرطان علت ۳۰ درصد از مرگ‌هاست

نبی الله عشقی ثانی افزود: برخی گزارش‌هایی مقامات مسئول در حوزه سرطان نشانگر آن است که سالیانه حدود ۳۰درصد مرگ ومیر‌ها در اثر بیماری سرطان به وقوع می‌پیوندد. میزان هزینه‌های درمان بیماری سرطان به حدی بالاست که بیماران به تنهایی قادر به تامین همه این منابع نمی‌باشند اگرچه هزینه فقط بخشی از مشکل درمان سرطان است.

عشقی ثانی، افزود: موسسات خیریه که در حوزه بیماری سرطان خدمات ارائه می‌دهند نیز در سال‌های اخیر توسعه قابل قبولی یافته‌اند و مسئولیت‌هایی را برای مشارکت در درمان بیماران و کاهش آلام آنان پذیرفته‌اند که باید سپاسگذار بانیان و مسئولین این موسسات بود.

به گفته وی، با توجه به مسائل متفاوت و نیاز‌های متنوع مبتلایان به بیماری سرطان، هیچ یک از موسسات خیریه به تنهایی قادر به تامین همه امکانات لازم به منظور حمایت از این بیماران برای دست یافتن مجدد به سلامتی، تامین هزینه‌ها، فعال سازی چرخه حضور مجدد فرد در ساختار خانواده و جامعه نیستند.

مدیر اجرایی موسسه خیریه فرهاد، گفت: بسیار دیده شده که بیمار نیازمند مبتلا به سرطان برای تامین هزینه دارو و درمان و سایر هزینه‌های معیشتی به چند موسسه خیریه مراجعه می‌کند، به امید آنکه هریک بخشی از هزینه را پرداخت کنندکه این خود چالش مهمی برای بیماران و موسسات خیریه است.

عشقی ثانی تاکید کرد: از سوی دیگر فشارهای اقتصادی وارده بر خانواده‌ها، ترس از عواقب بیماری، کاهش کارکرد فرد بیمار در درون خانواده و جامعه و عدم توانایی وی در انجام مسئولیت‌های عادی خود در بسیاری از موارد موجب بروز ناهنجاری‌های عاطفی، روانی و اجتماعی شده است حتی بروز بیماری سرطان در بخشی از گروه‌های اجتماعی که دارای بنیان ضعیف تری بوده‌اند باعث از هم گسیختگی پیوندهای خانوادگی شده است.

وی اظهار داشت: مجموعه مسائل درمانی، اقتصادی، اجتماعی و بهداشت روانی فرد بیمار و خانواده وی به حدی گسترده است که ارائه همه خدمات لازم برای درمان و بازگردانیدن فرد بیمار به ساختار خانواده برای انجام تکالیف تعریف شده در چارچوب خانواده از عهده یک موسسه بر نمی‌آید، راه برون رفت از این مشکل همکاری و تشریک مساعی سازماندهی شده این نوع موسسات خیریه است.

به گفته او در گام اول ضرورت دارد که موسسات خیریه فعال در حوزه سرطان، یکدیگر را بشناسند و از امکانات و توانمندی‌های هم مطلع شوند اطلاعات خود را به اشتراک بگذارند بعد به ترویج همکاری و انجام اقدامات مشترک بپردازند. نهایتا برای یک همکاری منظم و هدفمند نیازمند آن هستیم تا یک ستاد هماهنگی با ساختار مناسب ارتباطی توسط خود موسسات خیریه مرتبط با سرطان ایجاد شود، ضوابط و چگونگی شکل دهی آن می‌تواند در کمیته‌ای که به همین منظور تشکیل می‌شود طراحی، تصویب و اجرا شود. (خبرگزاری مهر)

114

علائم و راهکارهای درمانی: زبان هم از سرطان در امان نیست

سرطان زبان بیشتر کدام قسمت‌های آن را درگیر می‌کند؟

در یک تقسیم‌بندی ساده می‌توان زبان را به بخش متحرک جلویی و قسمت انتهایی یا قاعده زبان تقسیم کرد. در 85 درصد موارد، بخش متحرک زبان دچار سرطان می‌شود که قابل‌مشاهده است و ساده‌تر تشخیص داده می‌شود. این نوع سرطان بیشتر در بین آقایان رواج دارد.

چه عواملی باعث ابتلا به این نوع سرطان می‌شود؟

عوامل متعددی در ابتلا به سرطان زبان دخالت دارد؛ از جمله مصرف دخانیات و الکل، ‌ ‌رعایت‌نکردن بهداشت دهان و دندان یا عوامل تحریک‌کننده مانند دندان مصنوعی‌های نامناسب. مصرف همزمان الکل و سیگار خطر ابتلا به سرطان زبان را 80 تا 90 درصد افزایش می‌دهد. بااین‌همه، در بین غیرسیگاری‌ها عوامل دیگری مانند عفونت ناشی از یک دسته از ویروس‌ها به نام پاپیــــلوما - ویروسی که انواعی از آنها عامل ایجاد زگیل‌های پوستی و تناسلی هستند- ممکن است باعث ابتلا به این سرطان، بخصوص سرطان انتهای زبان، شود.

آیا ممکن است زخم‌های پدیدآمده در زبان، نشان‌دهنده سرطان زبان باشند؟

البته هر زخمی در ناحیه زبان را نمی‌توان دلیل سرطان دانست. اما یکی از علائم اصلی نشان‌دهنده سرطان زبان پیدایش زخم در زبان است. این نوع زخم‌ها میلی به بهبود ندارند و مدت‌ها روی زبان باقی می‌مانند. زخم‌های پیداشده در زبان ابتدا درد اندکی دارند و معمولا با آفت‌های طولانی‌شده اشتباه گرفته می‌شوند. زخم‌های زبانی همچنین ممکن است به صورت برجستگی‌های کوچک و سفت خود را نشان دهند که نسبت به هر نوع تماسی حساسند و دچار خونریزی می‌شوند. کنار زبان بیشتر در معرض این زخم‌ها قرار می‌گیرد، اما امکان دارد زخم در قسمت بالا و در زیر زبان نیز شکل بگیرد؛ گاهی نیز بندرت در نوک زبان دیده می‌شوند. هر نوع زخم یا درد در زبان در همه افراد، بخصوص سیگاری‌ها، اگر به مدت بیش از سه هفته طول بکشد، حتما باید توسط پزشک متخصص بررسی شود.

لطفا علائم دیگر این نوع سرطان را توضیح بدهید.

ـ احساس درد هنگام جویدن غذا

علاوه بر زخم‌های روی زبان، احساس درد در زمان جویدن غذا یا در حین ادای برخی از کلمات ممکن است از علائم دیگر سرطان زبان باشد. این درد ناشی از وجود توموری است که در حال رشد و برهم‌زدن عملکرد زبان است. اگر درد زبان طولانی شود و بخصوص در زمان مصرف برخی نوشیدنی‌ها یا غذاهای تند بروز کند، حتما باید توسط پزشک متخصص بررسی شود.

ـ احساس سوزش ناشی از مصرف مواد غذایی ترش و تند

همان‌طور که گفته شد افراد مبتلا به سرطان زبان در حین مصرف مواد غذایی تند یا ترش و الکل در زبان خود احساس سوزش یا درد می‌کنند؛ چون زخمی در زبان آنها وجود دارد. بنابراین هر ماده غذایی تحریک‌کننده در ابتدا سوزش و سپس دردهای بتدریج شدید ایجاد می‌کند. اگر احساس هر نوع سوزش و دردی در ناحیه زبان بیش از سه هفته به طول بینجامد، لازم است توسط پزشک متخصص بررسی شود.

ـ درد در ناحیه گوش

یکی دیگر از علائم سرطان زبان درد در ناحیه گوش است که در ابتدا به‌صورت متناوب بروز می‌کند و بتدریج شدید و مداوم می‌شود. در واقع تومور، عصب تامین‌کننده حس زبان را احاطه و ایجاد درد می‌کند. این درد که اصطلاحا درد ارجاعی نامیده می‌شود، در ناحیه گوش در طرفی که تومور قرار دارد بروز می‌کند و نشان‌دهنده این است که تومور بزرگ شده و پیشرفت کرده است. در این صورت نیز فرد باید حتما به پزشک متخصص مراجعه کند تا علت اصلی درد مشخص شود.

ـ بزرگ‌شدن غده‌های لنفاوی در ناحیه گردن

غده‌های لنفاوی تحت فکی در ناحیه چانه یا غده‌های لنفاوی گردنی در سمتی که تومور رشد کرده است، بزرگ می‌شوند. این بزرگی پیش‌رونده است و ممکن است غده‌های لنفاوی سفت و دردناک شوند. یک حالت دیگر بزرگی واکنشی غده‌های لنفاوی گردن است، زیرا ممکن است به دنبال سوارشدن عفونت روی زخم‌های ناشی از تومور این غده‌ها بزرگ شوند. البته بزرگی این غده‌های لنفاوی در هر حال ممکن است نشان‌دهنده این مساله باشند که تومور شروع به انتشار در بدن کرده. اگر هر نوع بزرگی غده‌های لنفاوی در ناحیه گردن بعد از سه هفته از بین نرود، لازم است که به پزشک متخصص مراجعه کنید.

آیا ممکن است بوی بد دهان نشانه‌ای از سرطان زبان باشد؟

وقتی بیماری در مرحله پیشرفته قرار داشته باشد، علاوه بر علائم اشاره‌شده مانند زخم دهانی، درد در ناحیه گوش، بزرگی غده‌های لنفاوی گردن و ... ممکن است باعث شود که روزبه‌روز بوی بد دهان شدیدتر شود؛ در واقع وجود تومور در زبان باعث ایجاد بوی بد در نفس بیمار می‌شود. این بوی بد ناشی از اضافه‌شدن عفونت‌های باکتریایی است. باکتری‌ها، بافت‌های نابودشده توسط تومور را احاطه می‌کنند و به همین دلیل بوی بدی از دهان ساطع می‌شود.این مشکل نشان می‌دهد که تومور وارد مرحله پیشرفته شده است و حتما باید به پزشک متخصص مراجعه شود.

فاطمه مهدی‌پور / سیب (ضمیمه سه شنبه روزنامه جام جم)

285

از فردا کمپین ملی مبارزه با سرطان آغاز می‌شود

دکتر شهرام رفیعی‌فر در آستانه هفته مبارزه با سرطان گفت: یکی از راه‌های پیشگیری و مبارزه با سرطان کاهش وزن است. خطر بسیاری از بیماری‌ها همچون سرطان در افرادی که اضافه وزن دارند یا چاق هستند، افزایش می‌یابد. چنان که طبق برآورد‌ها درصدی از کل موارد مرگ و میر ناشی از سرطان به دلیل اضافه وزن یا چاقی افراد است و برخی از انواع سرطان‌ها از جمله سرطان‌های ریه، پروستات، روده بزرگ، رحم، کلیه، مری و پستان (در زنان یائسه) رابطه تنگاتنگی با افزایش وزن بدن دارند.

سرپرست دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت بیان داشت: علاوه بر سرطان، اضافه وزن و چاقی با بیماری‌های دیگری نظیر بیماری‌های قلبی، سکته مغزی، فشار خون و کلسترول بالا، دیابت نوع دو، آرتروز، آسم و آپنه (قطع تنفس در هنگام خواب)، بیماری‌های کیسه صفرا، اختلالات قاعدگی و اختلالات روانی مانند افسردگی در ارتباط است.

رفیعی‌فر اظهار داشت: متاسفانه جامعه ما نیز به سمت پرخوری و کم تحرکی و در نتیجه افزایش وزن رو به حرکت است؛ به طوری که حدود نیمی از زنان و مردان ایرانی اضافه وزن دارند.

وی به نقش کاهش وزن در پیشگیری و بهبودی پس از ابتلا به سرطان اشاره کرد و گفت: شواهد موجود حاکی از آن است که حفظ وزن مناسب بدن در پیشگیری از سرطان مهم بوده و حتی در روند بهبود بیماران مبتلا به سرطان نیز تاثیرگذار است. علاوه بر افزایش وزن در دوران بزرگسالی که با افزایش خطر سرطان مرتبط است، بالا بودن وزن به هنگام تولد نیز احتمالا رابطه مختصری با افزایش خطر سرطان دارد.

رفیعی‌فر افزود: ممکن است تغییرات مکرر وزن (کاهش و افزایش مکرر وزن) رابطه‌ای با افزایش خطر بروز سرطان داشته باشد. دور کمر بالای ۹۰ سانتی‌متر برای زنان و مردان به طور همزمان خطر بیماری‌های قلبی و عروقی و سرطان را افزایش می‌دهد. به دنبال شاخص توده بدنی بالای ۲۵ یعنی اضافه وزن و بالای ۳۰ یعنی چاقی نیز خطر بیماری قلبی عروقی و سرطان افزایش می‌یابد. بنابراین سبک زندگی خود را تغییر دهید و وزن خود را مدیریت کنید. (خبرگزاری ایسنا)

206

اثرات مخرب سیگار بر مبتلایان به سرطان پروستات

عوارض جانبی درمان در افراد سیگاری که مبتلا به سرطان پروستات هستند بسیار بیشتر از افراد غیر سیگاری است.

افراد مبتلا به سرطان پروستات حتی در صورت بهبود از بیماری اگر مبادرت به کشیدن سیگار کنند مجددا در معرض بازگشت این بیماری قرار خواهند گرفت. در بد‌ترین حالت ممکن این افراد ممکن است جان خود را از دست بدهند.

نتایج چندین تحقیق حکایت از آن دارد ارتباط مستقیمی میان کشیدن سیگار و تاثیر آن بر سرطان پروستات وجود دارد. محققان با بررسی وضعیت ۲۳۵۸ بیمار مبتلا به پروستات که مابین سال‌های ۲۰۰۵-۱۹۸۸ تحت درمان پرتودرمانی خارجی قرار داشتند دریافتند افرادی که در زمان انجام تحقیقات سیگار استعمال می‌کردند به میزان ۴۰ درصد بیشتر از افراد غیر سیگاری در معرض بازگشت مجدد سرطان پروستات قرار داشتند.

این افراد همچنین به میزان دو برابر بیشتر از افراد غیر سیگاری مبتلا به سرطان پروستات با خطر گسترش این سرطان و در‌‌نهایت مرگ ناشی از آن مواجه بودند.

به علاوه، این افراد به همراه افرادی که در گذشته سابقه استعمال سیگار کشیدن را داشتند بیش از افراد غیر سیگاری در معرض عوارض جانبی پرتو درمانی خارجی قرار داشتند. (خبرگزاری مهر)

1170

مدام گوشت قرمز نخورید؛ وگرنه سرطان روده می‌گیرید

فاطمه نصرتی افزود: استفاده از گوشت قرمز و حاوی چربی باید محدود شود و گوشت سفید نظیر مرغ و ماهی جایگزین آن شود زیرا مصرف زیاد غذاهای گوشتی، عملکرد روده را کاهش داده و احتمال ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد.

نصرتی اظهار کرد: مصرف مستمر سبزی و میوه در برنامه روزانه به منظور پیشگیری از سرطان توصیه می‌شود. مهم‌ترین عامل در پیشگیری از سرطان افزایش آگاهی مردم و پرسنل بهداشتی است.

او افزود: افزایش آگاهی و اطلاعات به روز پزشکی پرسنل بهداشتی و انتقال به مراجعه کنندگان برای تشخیص زودرس و پیشگیری از سرطان لازم و ضروری است. متاسفانه بسیاری از مبتلایان به سرطان از عوامل مستعد کننده و علایم این بیماری آگاهی ندارند و بسیاری از تغییرات را طبیعی تلقی کرده و به پزشک مراجعه نمی‌کنند. با این حال، پرسنل بهداشتی باید هر گونه مورد مشکوک را به پزشک ارجاع دهند و بیماران را نسب به تغییر غیرطبیعی بدن آگاه کنند. (ایسنا)

349