چند وقتی بود که احساس می‌کردم فکرش جای دیگری است، مثل قبل‌ترها به من اهمیت نمی‌داد، انگار من در زندگی‌اش نبودم. مرا نمی‌دید و نمی‌شنید. بی‌توجهی‌های او به قدری بود که مرا دلخور و ناراحت می‌کرد. در این میان، رابطه‌مان نیز روز به روز سرد و سردتر می‌شد.
اگر چه به او اطمینان کامل داشتم، او مرد سر به زیر و متینی است، اما گاهی فکر می‌کردم شاید پای زن دیگری در میان باشد.
بتازگی کمی تنبل هم شده بود و بموقع سرکارش حاضر نمی‌شد. می‌ترسیدم تاخیرها و مرخصی‌های بی‌موردش از کار بیکارش کند. مدام در گوشه‌ای از اتاق کز می‌کرد و با تلفن‌همراه و لپ تاپش سرگرم می‌شد؛ هر بار که از او انتقاد می‌کردم، عصبانی می‌شد و پرخاش می‌کرد.
چند باری جیب‌هایش را گشتم و تلفن همراه و رایانه‌اش را هم چک کردم، اما به چیز مشکوکی برخورد نکرده بودم تا اینکه چند روز پیش متوجه پسورد یکی از فایل‌های شخصی‌اش شدم. از سر کنجکاوی منتظر فرصتی بودم که وارد آن فایل‌ها شوم. دیروز زمانی که در حمام بود این کار را کردم، متاسفانه در کمال ناباوری با صحنه‌هایی مواجه شدم که …
تصاویر اغواگرانه زنان و فیلم‌های مستهجن همچون پتکی بر سرم بود که مرا از خواب بیدار کرد. حالا دست همسرم رو شده و فهمیده‌ام ماجرا از چه قرار بوده است.
از سادگی خودم و اطمینان بسیار به همسرم دلگیرم، دیگر او را نمی‌شناسم، حس می‌کنم سال‌های جوانی‌ام با این مرد هدر رفته و زندگی‌ام بر فناست. هیچ وقت فکر نمی‌کردم همسرم به من خیانت کند و به پای تماشای چنین فیلم‌ها و تصاویر بنشیند. حالا متوجه می‌شوم که چرا همسرم روز به روز از من دورتر میشود!
* * *
پاسخ مشاور: در سال‌های اخیر، به واسطه پیشرفت فناوری و ورود بسیاری از اسباب تصویری و ارتباطی، برخی از افراد بویژه جوانان به تماشای تصاویر و فیلم‌های پورنوگراف گرایش پیدا کرده‌اند. جذابیت‌های دیداری هوسناک پورنوگراف با توجه به تنوع اسباب عرضه آن (عکس، فیلم، کتاب و…) براحتی در دست همگان قرار می‌گیرد و به آثار سوئی منجر میشود که گاه برخی از افراد متاهل را که تعهد به همسر از جمله وظایف زناشویی‌شان است، وسوسه کرده و در مرداب متعفن خود چنان غرق می‌کند که لذات مجازی، موقت و بی‌هدف با شرکای جنسی خیالی را بر ارتباط مشروع و بحق زناشویی ترجیح می‌دهند و در مسیری که ره به جایی ندارد و ویرانی خود و خانواده از کمترین آثار آن است، سوق می‌دهد.
متاسفانه این رخداد مرد و زن نمی‌شناسد، آلودگی هر دو جنس امکان‌پذیر است، هر چند داده‌های تجربی و بالینی نشان داده است مردان بیش از زنان در معرض پورنوگراف قرار دارند؛ اما روان‌شناسان معتقدند نتیجه این رفتار مخرب یکی از زوجین بر بنیان خانواده بیش از توزیع جنسی این مساله مهم است؛ زیرا هیچ یک از اعضای خانواده (همسر، فرزندان) از آثار سوء آن در امان نبوده و هر یک به نحوی متضرر خواهند شد.
به همین دلیل، با توجه به اهمیت موضوع و شیوع آن در برخی خانواده‌ها، در این نوشتار سعی شده است با ذکر دلایل بروز این اتفاق و چگونگی برخورد درست و موثر، بر این عادت ناپسند همسران که گاهی بوی اعتیاد به خود می‌گیرد و به بروز بسیاری از مشکلات زناشویی منجر شده و بر آتش نفاق و دوری زن و شوهران دامن می‌زند، بپرداریم.
گاهی فقط کنجکاوی مطرح است
شرایط شما کاملا قابل درک است! شما، همسرتان را در حال مشاهده پورنو دیده‌اید، فکرتان مغشوش شده و هزاران فکر ناخوشایند به ذهنتان راه یافته و همچنان هم افکاری مشوش در سر می‌پرورانید و بابت آنها احساس یاس و نومیدی می‌کنید. مدام گمان می‌کنید زندگی‌تان دچار بحران شده و دیر یا زود از هم خواهد پاشید.
افسار عنان‌گسیخته افکارتان را به دست گیرید و آرامشتان را حفظ کنید. صبر داشته باشید، احتمال دیگری هم وجود دارد، شاید افکارتان کاملا درست نبوده و شدت خطر پیش‌بینی شده کمتر از میزان برآورد شما باشد، ممکن است برخلاف اندیشه شما، زندگی‌تان هنوز از دست نرفته و امیدی به آن باشد. پیش از آن که همه چیز را تمام شده بدانید و کاسه «چه کنم چه کنم» به دست بگیرید، توصیه می‌کنیم در جستجوی علت ماجرا باشید و بدانید این مساله تا کجا پیش رفته است.
گاهی مشاهده تصاویر پورنو کنجکاوی ساده یا تفریحی موقت است که بعد از فروکش کردن حس کنجکاوی، در مدت زمانی بسیار کوتاه برای همیشه متوقف شده و تکرار نخواهد شد. هرچند این احتمال هم هست که کنجکاوی شکل عادت به خود گیرد و ترجیح فرد بر تجربه لذت طبیعی رابطه زناشویی شود، که بحران پورنو در همین نقطه اتفاق می‌افتد.
توجه داشته باشید این مساله به تاهل و جنسیت ارتباطی ندارد و در هر سن و سالی و در شرایط تاهل و تجرد میتواند زنان و مردان را دچار سازد. مداومت بر کنجکاوی‌های پورنوگراف در افراد مجرد میتواند آنان را برای همیشه از ازدواج گریزان کند یا در صورت تاهل، جایگاه رابطه جنسی مشخص نخواهد بود و به صورت امتناع، بی‌میلی یا تمایل اندک به برقراری رابطه جنسی تظاهر خواهد یافت.
به همین دلیل، در اولین گام پیشنهاد می‌کنیم پیش از آن که ماجرا را بزرگ جلوه داده و آن را به بحران تبدیل کنید، بکوشید میزان وابستگی همسرتان را به تصاویر و فیلم‌های پورنو بسنجید و دریابید که همسرتان در چه شدت از وابستگی است و در چه مرحله از این مسیر رو به انحطاط قرار دارد. با کشف میزان پیشرفت همسرتان، می‌توانید با تدابیری به کمک او شتافته و او را از ادامه راه بازدارید.
همسر معتاد را شناسایی کنید
با مشاهده چند فیلم یا تصاویر غیراخلاقی در فایل‌های خصوصی رایانه، همراه و… همسرتان، بسرعت در مسند قضاوت ننشینید، همسرتان را محاکمه نکرده و برچسب نزنید. به جای عکس‌العمل‌های ناشیانه که از خشمتان نشات می‌گیرد سعی کنید با آرامش بسیار خودتان را کنترل کرده و به بررسی بیشتر شرایط بپردازید و در جستجوی نشانه‌های بیشتری باشید.
شما زمانی مجاز هستید همسرتان را به اعتیاد پورنو متهم کنید که همچون دیگر اعتیادها، دریابید وابستگی شدیدی به این موضوع پیدا کرده و امکان رهایی از آن ندارد. شدت این وابستگی حائز اهمیت است. اگر وابستگی تا به آنجاست که همسرتان حاضر میشود زمان کمتری را برای بودن با خانواده سَر کند و بی‌هیچ توجهی به کار و زندگی، شما و فرزندتان ساعت‌های زیادی از شبانه‌روز را بدون خستگی، صرف تماشای تصاویر پورنو کند، از برقراری رابطه جنسی با شما امتناع می‌کند یا تعداد دفعات آن نسبت به گذشته کاهش شدیدی یافته است، یا آن که درخواست‌های ناموجهی از شما دارد که منافات بسیاری با رابطه جنسی طبیعی دارد و گاه حتی ممکن است برای به دست آوردن اسباب مورد نیاز، رفتارهای پرخطر، بی‌مبالات و آسیب‌رسانی همچون پرداخت مبالغ هنگفت، درگیر شدن با مراجع غیرقانونی و… متوسل شود این نشانه‌ها میتواند شما را به این اطمینان سوق دهد که احتمالا همسرتان معتاد به پورنو شده است.
از نزدیک شدن به شما امتناع می‌کند؟
بنابر اعتقاد روان‌شناسان، بسیاری از مشکلات افراد در بزرگسالی، ریشه در دوران کودکی‌شان دارد، بی‌تردید گرایش و تمایل افراطی به تصاویر و فیلم‌های مستهجن و مبتذل پورنو نیز از این قاعده مستثنا نیست. اگر همسری «سرد و بی‌روح» دارید که تمایل چندانی به رابطه زناشویی نشان نمی‌دهد یا آنکه هنگام برقراری رابطه جنسی (از معاشقه و پیش‌نوازی گرفته تا انجام رابطه جنسی) دچار ترس و هراس، اضطراب، احساس گناه، خشم و… میشود، لازم است اندکی تامل کنید و علت این حادثه ناخوشایند را در گذشته‌های دور همسرتان جستجو کنید.
روان‌شناسان و متخصصان جنسی معتقدند گاه مشاهده آگاهانه یا ناآگاهانه برخی تصاویر پورنو یا احیانا مشاهده رابطه جنسی برخی آشنایان نزدیک در دوران کودکی، میتواند علت بنیادین دل نگرانی و اضطراب و متعاقب آن تمایل نداشتن به رابطه یا کاهش عملکرد جنسی امروز فرد باشد.
پیش از بلوغ، مشاهده هر نوع تصاویر جنسی، باعث تحریک جنسی فرد نمی‌شود و از آنجا که کودک هیچ اطلاعی از ارتباط جنسی ندارد و از توانایی درک وجود این روابط نیز عاجز است، ممکن است بیشتر در جهت کنجکاوی پیش رود یا آن که صحنه‌های مشاهده شده را به عنوان نوعی خشونت علیه یکی از طرفین (بویژه جنس مونث) تصور کند.
مشاهدات جنسی کودک، در صورت فعال شدن در بُعد کنجکاوی، میتواند به بیداری زودهنگام امور جنسی در کودک منجر شده و حتی او را تا مرز سوء استفاده جنسی نیز پیش ببرد. اما اگر کودک، رفتار جنسی مشاهده شده را، به عنوان خشونتی که نسبت به یک قربانی وارد میشود، معنا کند؛ ممکن است نسبت به فرد آزاردیده حس ترحم یا حس انزجار از فرد آزاردهنده در ذهنش حک شود که این احساس‌های نابجا و به اشتباه نهادینه شده در روان کودک، بعدها در بزرگسالی، در مرتبه عمل فرد، باعث احساس گناه، اضطراب، اشتغال ذهنی با تصاویر دیده شده، انزجار جنسی، سردی و بی‌میلی جنسی یا حتی ترس و درد از رابطه جنسی شود.
با توجه به این مهم، اگر در گفت‌وگوهای همسرتان متوجه چنین مشکلی در سابقه زندگی او شدید یا با توجه به رفتارها و عکس‌العمل‌های همسرتان به وجود این مساله در رابطه‌های گذشته او شک کردید، توصیه می‌کنیم با یک روان‌شناس مشکل را در میان بگذارید تا از حتمی بودن شناسایی علت مشکل همسرتان اطمینان حاصل کنید؛ زیرا این عامل تنها یکی از علت‌های اختلال در رفتارهای جنسی به شمار می‌آید و بسیاری از افراد صرفا به این دلیل، در جهت تماشای تصاویر پورنوگراف برانگیخته نشده و به آن گرایش پیدا نمی‌کنند.
فکری که با شما نیست
گاهی سوابق دوران نوجوانی همسر، زندگی مشترک امروزتان را به چالش می‌کشاند. دیدن صحنه‌های پورنو در نوجوانی یا بعد از بلوغ و ارضای غریزه جنسی با مشاهده تصاویر یا خیالپردازی‌های متعاقب آن میتواند تاثیرات منفی ماندگاری را بر روان فرد بگذارد؛ و این دقیقا اشتباهی است که بسیاری از نوجوانان مرتکب آن می‌شوند و بعدها زندگی مشترکشان را دچار آسیب می‌کنند.
مشاهده تصاویر پورنو در نوجوانی هرگز به این معنا نیست که نوجوان گرایش جنسی ناسالمی دارد بلکه به این معنا‌ست که او در معرض خطر قرار دارد و انحراف جنسی، هر آن ممکن است اتفاق بیفتد.
درست است که کنجکاوی درباره مسائل جنسی، بخش مهمی از ذهن نوجوان را به خود جلب می‌کند، اما ناآگاهی و شناخت نادرست از مسائل جنسی که اغلب با مخفی کردن سوالات از والدین یا افراد دیگر به دلیل حجب و حیا اتفاق می‌افتد، باعث میشود نوجوان صرفا به خاطر کنجکاوی و پاسخگویی به سوالات خود، به دیدن پورنو متمایل شود تا شاید از این طریق اطلاعات جنسی‌اش را بالا ببرد، اما تکرار مشاهده صحنه‌های پورنو برای ارضای کنجکاوی، عادتی میشود که نه تنها اطلاعات جنسی نوجوان را افزایش نمی‌دهد بلکه ذهن را در مسیری غیرطبیعی پیش می‌برد و از فرمانی که مغز برای عمل جنسی در یک مسیر معین شده صادر می‌کند، منحرف می‌سازد به گونه‌ای که فرد با خودارضایی و تصور خیالات جنسی با فردی مجازی و نامعلوم که میتواند هر لحظه چهره‌ای دلخواه و متنوعی نیز داشته باشد، به تسکین غریزه جنسی بپردازد.
گرفتاری همسر در تصاویر نادرست و آزاردهنده‌ای که ارمغان کنجکاوی نوجوانی است یا گاهی شکست عشقی او در گذشته، باعث میشود همسرتان حتی بعد از ازدواج نیز، نتواند جسم و روانش را متعلق به شما گرداند و رها از تعلقات مجازی یا حقیقی سابق شود. با این حال توصیه میشود پیش از اطمینان یافتن از اصل موضوع، از زدن هر برچسبی به او بشدت خودداری کنید.
برای درمان همسرتان دست به کار شوید
در مواجهه با همسرتان یا هر فرد دیگری که بکرات از ابزارهای پورنو استفاده می‌کند، باید در اولین گام، انگیزه فرد را از این تمایل مشخص کنید. بدانید که چرا او سراغ چنین رفتاری رفته است. آیا او کاملا آگاهانه وارد این جریان شده یا ناآگاهانه؟ آیا همسرتان را یک کنجکاوی به دیدن پورنو کشیده ؟ آیا در روابط جنسی‌اش با شما دچار مشکل شده است؟ آیا مشکلات زندگی و خانوادگی باعث کاهش روابط عاطفی‌اش با شما شده؟ علت هر چه باشد شما می‌توانید با یک گفت‌وگوی صریح و بی‌پرده به شناسایی انگیزه‌ها و رفع مشکل بپردازید.
نکته: درست است که پورنو میتواند به سردی روابط زناشویی و کمرنگ شدن عاطفه مثبت بین زوجین منجر شود، اما ممکن است سردی میان شما به دلایل دیگری ایجاد شده باشد که با گفت‌وگو با یک مشاور می‌توانید مشکل اصلی را پیدا کنید، شاید مقصر این فاصله خود شما هم باشید.
* عوامل تقویت‌کننده این رفتار را جستجو کنید. آیا دوستانش او را ترغیب به این کار کرده‌اند؟ آیا تنهایی و بیکاری موجب این گرایش شده است؟ و…
* عوامل کاهش‌دهنده رفتار را بشناسید. مثلا خلوت شبانه یا روزانه او را با حضور خود پر کنید، اوقات فراغت شادی را برای او فراهم کنید، در جمع‌های خانوادگی و دوستانه بسیار شرکت کنید، رابطه عاطفی خود و همسر را تقویت کنید، او را تشویق به کار کنید و…
* ترغیب همسر و افزایش انگیزه درونی، بهترین راه برای ترک این رفتار است. پیشرفت در مسائل کاری و اجتماعی، بهبود شرایط خانوادگی و عاطفی، در نظر گرفتن پاداش برای ترک این رفتار و… میتواند میزان تمایل او را برای کنار گذاشتن این عادت افزایش دهد.
* عواقب این اعتیاد را برای همسرتان روشن کنید. به او گوشزد کنید که این رفتار چه پیامدهای ناگواری دارد و میتواند آسیب جدی برای او، شما و فرزندانتان داشته باشد و در نهایت به او بگویید در صورت ادامه این رفتار، او را ترک خواهید کرد و هرگز باز نخواهید گشت.
* نقش مذهب را برای او پررنگ کنید. یکی از مهمترین عوامل در پیشگیری یا توقف استفاده از ابزارهای پورنو، گرایش‌های اخلاقی و معنوی است. هر اندازه اعتقاد به ارزشهای اخلاقی و مذهبی در یک فرد بالا باشد احتمال گرایش به این رفتار کاهش می‌یابد و حتی عاملی برای کاهش انگیزه ارتکاب مجدد (تماشای پورنو) نیز میشود. /نسرین صفری- مشاور خانواده
